2000
|
|
Didaktikaren berritzea oinarrizkotzat jotzen duten bezala, AEKren barne egituraketan aldaketak egitea izango da datozen
|
urteotako
jardunaren beste oinarria.
|
|
Nola azalduko zenuke azken 20
|
urteotako
bertsolaritzaren ibilbidea?
|
|
Azken
|
urteotako
finalik ederrenetakoa jokatu zen abenduaren 17an Bilboko Euskalduna Jauregian. Azken muturrean ezusteko handi barik azken hiru txapelketetan bertsolari berdinak izan dira lehen hirurak, lekua aldatu arren, saio dotore eta bikaina eskaini zuten.
|
|
Azken
|
urteotako
jokabide bihurriak ikusteaz, badakigu gauzatzea ez zaigula hain erraza izango, berrogei urtetako diktadurak bere eragina izan du eta belaunaldi honetako guztiok zerbait ukiturik utzi gaitu. Honetaz 1998ko irailaren 27ko Egunkaria n. Su etena?
|
|
Azken
|
urteotako
gertakizunik aipagarriena zeharkako metatze prozesuarenareagotzea izan da. Izan ere,, metatze horizontal zein bertikalaren joera areagotuz doa, nahiz eta bizkitartean zeharkako metatzea garatzen ari den:
|
|
Nahiz eta gutxiengoko posizioan egon. Berlusconi italiarraren Mediaset taldeak %40 du? eraginhandia izan du azken
|
urteotako
gestioan. Telebistan deszentralizaziorako prozesuajarraitu du, eta ATLASen bidez korrespontsaliak zabaldu ditu Galizan, Katalunian etaEAEn, bertako prentsa taldeekin asoziatuta.
|
|
Azkeneko hamarkadan, komunitaristen eta indibidualisten arteko eskubideen inguruko eztabaidatik Zuzenbidearen gaineko eztabaida eratorri da. Panoramafilosofiko espainolean jite horren itzalpean jaio dira azken
|
urteotako
ekarpen intelektualetako batzuk, demokraten eta biolentoen arteko banaketatik konstituzionalisten eta nazionalisten arteko dikotomiara igaroz.
|
|
Azken
|
urteotako
nekazaritza gainprodukzioarekin batera, alanbrezko hesiek hesi naturalen lekua okupatu dute hein handi batean, paisaia homogeneoa sortuz; baina hesi naturalak egoera onean mantendu dituen haran bakarretakoa da Karrantza.
|
|
Nolanahi ere, garai berri baten aurrean gaude, eta hurrengo
|
urteotako
euskalgintza eredua zehazten doa ezari ezarian.
|
|
Izen ponposoak alde batera bazterturik, zuzendaritza arazoa dugu koska nagusia eta horretarako dago biblioteka nazionala, sistemaren buru hierarkikoa izateko. Azken hogei
|
urteotako
hutsune politiko nabarmena dugu berau eta ezin esan eskumenik ez dugunik.
|
|
Oso ondo pasatu genuen afari hartan. Hasieran serio antzean mintzatu ginen euskal literaturaz, azken
|
urteotako
joera arinzaleaz, poesiako liburuen urritasunaz, irakurle berrien premiaz, kritika arloko gabeziez, baina gero idazleei eta liburuei buruzko txisteak egiten hasi ginen eta azkenerako sekulako astakeriak bururatu zitzaizkigun.
|
2001
|
|
Esan Ozenkiren hamar
|
urteotako
ibilbidearen bilduma bat egingo dugu," Ustelkeria" diskoaren berrargitalpena kaleratuko dugu, Korrikako bideoklipa CD ROMerako pista batean aterako da, kontzertuak antolatu, eta uztailetik aurrera bira bat egingo dut bandarekin, beraz aurten behintzat badut nahikoa lan.
|
|
Gizarte Segurantza ez zegoen prestaturik emakumea lan esparruan sartu den neurri garrantzitsuan sartzeko, eta, 60ko hamarkadako Espainiako Estatuaren gizarte egiturari atxikita geratu da. CESek dioenez, nahiz eta emakumeek lortzen duten estaldura esparrua, sistemaren babes maila eta prestazio kopurua, azken
|
urteotako
arau aldaketei esker, zertxobait hobetu den," oraindik ez da lortu gaur egungo gizarte eta lan arloko egiturari behar bezala egokitzerik". Prestazioak eskuratzeko ezaugarriak eta baldintzak, txostenak dioenez, gaur egungo gizartearen eta ekonomiaren egiturari baino 60ko hamarkadako Espainiako gizarteari lotuagoak daude.
|
|
Erraniko guzia guti balitz, hainbat tokitan jardun eta gero, eskualdeko hiriburuaren gisa aritzen den herri handienean, Altsasun, behin betiko egoitza laster izanen dutela ziurtatu da, bertan bilduko baitituzte oraino sakabanaturik egon diren zerbitzuak. Hagitz toki erakargarrian eraikuntza burutu dute eta, behekaldeko solairuetan topaleku finkoa erdiesteaz landa, salduko dituzten goiko pisuak datozen
|
urteotako
plangintza aitzinerat eraman ahal izaitekotz funtsezkoa izanen zaizkie, telebistari ere inoiz ez baitiote muzin egin, horrelako jauzia emaitekotz kudeatu beharreko diru kopurua eskuratzea nahikoa zaila izan arren.
|
|
Euskararen egoera ere herri batetik bertzerat aldatzen dela kontuan harturik (batzuk UEMAn eta bertze batzuk guziz erdaldunak)," Bierrik" elkarteak Sakanako egituraketaren beharra islatzen du, euskal kulturaren aldetik eginiko saiakera sendoa, alegia. Etorkizun handiko elkarte eta komunikabideak direla erraiten ahal da, agerian utzi ditugun ezberdintasunak azken
|
urteotako
haur eta gazteen euskal matrikulazio masiboa leuntzen ari baita
|
|
2.500.000 metro film eta 7.000.000 metroko euskarri bideografikoak bereizten dute oraingoa eta 1978an 600 metrorekin soilik hasitako 23
|
urteotako
lana. 4.500 liburu espezializatuk, 19.000 aldizkarik eta 300.000 dokumentu inguruk osatzen dute gorde beharreko ondarea, egungo eta etorkizuneko belaunaldientzat.
|
|
Nazioarteko hain agintari handi eta eskarmentudunarengan harrigarri ere bada honelako baieztapen erradikal eta argiak entzutea: Nazioarteko garapenaren azken 30
|
urteotako
porrotik handiena, hain zuzen, mailegu ekonomikoen oinarrien gainean eraikita egotea da.
|
|
Azken 30
|
urteotako
nazioarteko garapenaren porrot handia horixe izan da, hain zuzen, mailegu ekonomikoen oinarriaren gainean eraiki dela eta hori mailegua ematen duen herrialdearen aldekoa da beti, bere gaitasun zientifiko eta teknologikoak hobetzen laguntzen baitiote eta laguntzak jasotzen dituzten herrialdeetan diharduten enpresetan parte hartzea.
|
|
Aurreko puntuan azken
|
urteotako
egitarauekin sortu zaizkigun arazoak aipatuditugu. Arazo horien iturri nagusiak bi izan direla esan daiteke:
|
|
Azken
|
urteotako
ibilbidea
|
|
Araban nekropoli ugari aurkitu dira, gehienak Erdi Arokoak, eta ikerketa askoegin dira beraiei buruz. Agian, azken
|
urteotako
hilerri edo nekropoli famatuenaAldaieta n (Landa) agertutakoa izan da, bai hilobi kopuruagatik, bai ostilamenduaren jatorriagatik eta bai ikerketak eragin duen Antzinaro Berantiarraren ikuspegiberritzaileagatik ere.
|
|
Nekropoli hauen garrantzia nabarmena da, azken
|
urteotako
bibliografia ikusita. Hemen ez ditugu iruzkinduko, eta bibliografiara bideratzen zaituztegu, batez ere, A. Azkarateren lanetara hain zuzen.
|
|
Puntu honetara iritsiz gero, berriz ere azken
|
urteotako
aurkikuntzak aipatubehar dira, hots, Aldaieta eta Finaga ko aztarnak, zeren eta, datu berriak eskaintzeazgain, datu eta berri zaharrak interpretatzeko bide berri bat eskaini baitute.
|
|
Literatur ekintza aldi berean da, pribatua?, idazlea bere bakargelan ari daizkiriatzen, eta, publikoa? ere, liburua argitaletxearen eskutik behiala aipatzengenuen plazara ateratzen den orduan; hondar
|
urteotako
galdera, hauxe liteke IparEuskal Herrian: nola eta zergatik egin idazketaren jauzia eremu, pribatuaren, bihotzetik, iturritik beraz, hizkuntza desagertuz doanean?
|
|
kasu honetan, hartu beharreko neurriak hartu behar dira marrak bat etor daitezen bikoizketa jositakoan. Bisa modernoetarako aldaerak Azken
|
urteotako
moda batek gortina luzeak erabiltzea eskatzen du. Material lodi batez eginda daudenez, oihala ez da zimurtzen beheko aldean, baizik eta badirudi “arrastatu” eta bolumena handitu egiten dela.
|
|
‘Euskal Herrira itzultzeko proposamena egin nahi dut, kauenlaputadeharo! Azken berrehun
|
urteotako
euskaldun emigrante eta erbesteratuekin zazpi nazio egin daitezke eta, itzuli egin genuke, zazpi nazio osatu ezin baditugu, ea nazio bat behintzat antolatzen dugun... ’
|
|
Tovar, azken
|
urteotako
–hamarnaka hartzen ditut hauek, borroketan, eta borroka izan da estari nahiz nabari Espainian 1936z gerozko jarduna, zubigile izan genuen beste zenbaitzuekin, ez haatik gehiegirekin.
|
|
Bai eta eman ere, baina gehienok espero ez genuen moduan. ETAren politika eroaz eta Herri Batasuneko buruzagi politikoen jarraikeria itsuaz asperturik, EAJ EA koalizioari beren botoa ematea erabaki zuten abertzale ezkertiar ugarien pisua inola ere gutxietsi gabe, ene irudiko, hauteskundeak abertzaletasunaren alde desbideratu zutenak, neurri handiz, etorkinak izan ziren, azken 20
|
urteotako
autonomialdian haien integrazio prozesua askok uste eta gura duten baino aurrerago joan dela erakutsiz.
|
|
Gainera, ez da horren argia azken
|
urteotako
krisialdian e konomiak horrenbeste galdu duenik. Beharbada, galdu galdu du, bai, B2K (enpresa kontsumitzaile) esparruan, baina ez, ostera, B2B (enpresaenpresa) delakoan.
|
|
erkidego autonomoa, Nafarroa Garaia eta Iparraldea. d) Euskara industrian eta bizitzan sartzeko ahalegin berezia egin behar dugula: hori da datozen
|
urteotako
erronka nagusia.°
|
|
1. Galdegaia jorratzen hasi baino lehenago, egiten den galderan dagoen baieztapena erabat zuzena ez dela, ene ustez, esan beharra daukat, euskalgintza auzitan jartzea ez baita azken
|
urteotako
kontua, ia ia betidanikoa baizik.
|
|
Gaur eta hemen gabiltzanok euskalgintza auzitan dagoela diogunean, ez al ditugu gogoan azken berrogei
|
urteotako
gorabeherak. Ikastolak sortu eta garatu direneange rtatu diren mila trabak ahantzi al zaizkigu?
|
|
Madrilgo gobernura PP iristean, aldiz," erretiratua" zen nazionalismo espainola bere leku naturala errekupera tzeko asmoz itzuli da, horren arabera Estatuaren izaera eta egitura eraiki guraz, ETA ren eta kale borroka ren jarduerakbaliabide nagusi darabiltzala azken hogei
|
urteotako
ibilbidea moteltzeko eta gelditzeko asmoz. ETA ren jarduera askatasun gabeziari eta abertzaletasunari lotuz, euskalgintza eta hau sustatzen duten arau eta erakundeak dira jopuntuan.
|
|
Euskalgintzak duen ondare historikorik handiena bere baitan jardun duten gizon eta emakumeen lanerako gaitasun frogatua da. Eragile hori kontuan hartu gabe, euskalgintzaren azken berrogei
|
urteotako
ibilbidea nekez uler eta esplika daiteke.
|
|
Azkenik, ez dezagun ahantz euskal herrigintzareneremuetako bat dela euskalgintza, eta ondorioz ibilbide politikoari guztiz lotuta dagoela, hots, ahalik eta zabalena eta bateragileena den proiektu politikoa euskalgintzak ezinbesteko duela, azken hogei
|
urteotako
akatsetatik ikasi eta zuzenduko dena, eta lorpenak sendotu eta sakonduko dituena, hain zuzen ere.°
|
|
Erosoagoa zaie, ordea, ustez kontra dutenen jokoari segitzea, euskararen beraren eta euskara denon bizitoki egin nahirik gabiltzanon kaltean. Gauzak horrela, ez naiz batere harritzen euskararen aurkako eraso horiek azken bi
|
urteotako
kontua izatea, beren agerpenik gordinenean behintzat. Aipatu dudan dinamika gaizto hori muturreraino eraman baita azken bi urteotan:
|
|
Eta honek guztiak esplikatzen du nire ustez azken
|
urteotako
astinaldia ere. Batetik astinaldiaren eragileak berak inolako eskrupulurik ez duelako euskararen kontra egiteko.
|
2002
|
|
Zer dela eta? Historiarekiko bizia al da azken
|
urteotako
modaren arrazoia. Ala, besterik gabe, iraganeko kokaleku exotikoetako kulebroiak nahi ditu irakurleak?
|
|
Ardatza behar du Euskal Herriak. Azken hogeita bost
|
urteotako
politikagintzak edo herrigintzak ez diote euskaldunon herriari bizkarrezurrik osatu, eta une honetantxe zaila gertatzen zaigu euskaldun hitzari pausalekua eskaintzen politikan, hizkuntzen eremuan edota, besterik gabe, geografian.
|
|
Ez dago gure lurraldea elkarlotzen duen garraio eta komunikabide egokirik; unibertsitatea lotsa da euskaldun hitza bera ere hartzeko; bost arautegi bereizturen menpe jarri digute euskara, eta beste hainbeste erdal telebistaren azpian. Azken hogeita bost
|
urteotako
bide politiko eta instituzionalak ez dio gure Euskal Herriari oinarrizko artikulaziorik eskaini, ez du mundura jaiotzeko bidean jarri, eta posibilista eta pragmatiko bezala aurkezten zen aukeraren porrota nabarmentzen zaigu begien aurrean, gatazkak bere horretan dirauen artean eta Estatuen Europa finkatzera doan une historikoan, bestelako erdibideak alboratuz.
|
|
Aurreko
|
urteotako
joerari jarraiki, Euskal Autonomia Erkidegoko ikasturterako aurrematrikulazioetan A ereduak behera egin du apur bat eta B eta ereduek bere horretan diraute, goranzko joera izanik. Aurten 17.332 umek eman dute izena.
|
|
Uste dut gaiaz baino gehiago giroaz hitz egin behar dela. Ni azken
|
urteotako
poesian saiatzen naiz nire barruan daramatzadan gauzarik garrantzitsuenak azaltzen. (...) Kantatu ere egin behar da, beste gauza asko egin behar diren bezala Euskal Herri honetan.
|
|
J. SAINZ PEZONAGA. Nafarroa bera kontutan hartzen badugu hiru hizkuntza ditugu, eta azken
|
urteotako
emigrazioa kontuan hartuta, hiru baino gehiago. Baina hizkuntza bat baino gehiago eduki, Euskal Herriaren mamia euskara da, hori da gure nortasuna aberasten duena.
|
|
Nafarzaletasuna baldin bada jelkideen bizkaitarrismoari kontra egitea, nik ez daukat EAJ eta Sabino Arana urkatu beharrik. Badirudi azken ehun
|
urteotako
historiaren gainetik pasa behar dugula orain. Ez nago ados, bada.
|
|
Ez da gutxi. Baina orain hori josi egin behar da gaur egun dagoenarekin (Foru Diputazioekin eta Eusko Jaurlaritzarekin, hogei
|
urteotako
etenarekin, alderdiekin...), eta tirabira horrek txinpartak aterako ditu luzaz.
|
|
Txantxak alde batera utziak, marmitakoa prestatzen duenak bere ukitua ematen dio plater preziatu honi, noski. Marmitakoa, baina, preziatua eta famatua, besteak beste, azken
|
urteotako
txapelketek egin dute. Garai bateko arrantzaleak marmitakoa jateaz aspertzen omen ziren eta, aukeran, izurdea ere estimatzen zutela dioena badago.
|
|
Sozialistez ere esperantza handiegirik ez daukat... baina kontu! 25
|
urteotako
saltsa honetan, zenbat aldiz ikusi dugu hainbat agintari" ez da negoziatzen, eta ez da sekula negoziatuko!" bitartean atzetik negoziatzen ari zirenean. Gaurkoz, eta Aznar buru duen eskuin frankista honekin, ez dago horretarako girorik.
|
|
Gauzak horrela, azken atal honetan gaur egungo euskal eleberrigintzaren ildo nagusiak zehazten ahalegindu gara, nahiz eta, egia esan behar bada, hainbat egileren ibilbide literarioa aztertuta zaila den nobela tipologia berezi bati atxikitzea. Esate baterako, non kokatu Anjel Lertxundiren azken
|
urteotako
eleberrigintza, Hamaseigarrenean aidanezetik Argizariaren egunakera dagoen alde nabarmena kontuan hartu gabe. Segur aski, erantzun zuzena eman nahiko bagenu, nobela tipologia desberdinetan sailkatu genituzke oriotarraren lanak... edo eklektizismoa moduko terminoak erabili aberastasun poetiko hori guztia deskribatzeko.
|
|
Jakina denez, kanonaren inguruko azken
|
urteotako
eztabaidarik sutsuenek Estatu Batuetako unibertsitateetan izan dute sorburua. Besteak beste, Critical Inquiry edo New Literary History aldizkari ezagunetan argitara eman diren artikulu ugariez gain, estrukturalismo osteko kritikan barneratzen diren New Historicism edo Cultural Studies direlakoek ere literatur kanon ororen oinarri ideologikoa azpimarratu nahi izan dute.
|
|
Jakina denez, liburu horretan euskal liburugintzaren mundua aztertzen du soziologo honek eta euskal idazleen artean egindako inkestaren emaitzak iruzkintzen. Hona, jarraian, inkesta horretan" Zeintzuk dira azken 20
|
urteotako
10 euskal obra hoberenak?" galderari euskal idazleek emandako erantzunak8:
|
|
Azken 20
|
urteotako
10 euskal obra" hoberenak"
|
|
Era berean, narratibazko nahiz poesiazko lanak ditu aztergai Ínsula aldizkariak 1998ko azaroan argitara eman zuen ale monografikoak. " Letras vascas, hoy" titulupean, Bernardo Atxagaren obra, Andu Lertxundi eta Saizarbitoriaren nobelagintza, Sarrionandiaren literatura, Juan Mari Lekuona, Mikel Lasa, Xabier Lete, Joseba Sarrionandia eta Bernardo Atxagaren poesia, azken
|
urteotako
ipuin eta itzulpengintza, haur eta gazte literatura eta emakumezkoek idatzitako euskal literatura aztertzen dira. J. Kortazar eta M. J. Olaziregik zuzendutako ale honek, ikuspuntu, metodologia eta irizpide gaurkotuz bideratutako artikuluak biltzen ditu.
|
|
Alabaina, irakurketa eta interpretazio literarioa hutsean ez geratzeko, beharrezko irizten genion euskal eleberriak egungo euskal literatur sisteman duen leku kanonikoaz zerbait esateari, edo azken
|
urteotako
igoera kuantitatiboaren oinarrian leudekeen baldintza soziologiko berriez hausnarketa egiteari. Sistema soziokultural gisara ikusten baitugu literatura, bertan parte hartzen duten protagonistek (idazle, argitaratzaile, banatzaile, kritikari, irakurle, komunikabideek...) etengabe elkarri eragiten dioten egitura gisara.
|
|
Hurrengoa Industria, Nekazaritza eta Arrantza Saila da, %6, 1rekin. Sailkapen hau bai 1998an izandako banaketa eta bai azken
|
urteotako
banaketa izan da.
|
|
Emakumeen artean, ohikoa izan da lan merkatuan sartzean gizonezkoek baino partaidetza txikiagoa izatea 25 urtera arte, eta, bereziki, gizonezkoek baino lehenago lan merkatua uzten joatea (30 urtetikgora). Azken
|
urteotako
joerak adin ezberdinetako gizonezkoen eta emakumeenjokabidea parekatzen doala adierazten du, gazteen jokabidea oso antzekoa izanik, eta adineko emakumeak lan merkatuan luzaroago mantenduz. Dena den, gizonezkoen eta emakumeen arteko aldeak oraindik ere nabarmenak dira; aukera pertsonalen bidez azaldu ezin diren aldeak dira, gainera.
|
|
Ikasle horiek guztiak eta askoz ere gehiago G ereduak, erdara hutsezko ereduak? bereganatu zituen, azken
|
urteotako
joerari lehenengo aldiz hesiak jarriz.
|
|
izenekoegoitza ederra, aurton lehen aldiz magistergo bat eskaintzea ahalbidetu diona.Baina aurrera eginen badu, oraindik are urrats ausartagoak egin ditu, euskaldun jendeak demokrazia honetan ghettoan sartzeko joerari aurkakotasunsendoz erantzunen bazaio, alegia, beharbada gure unibertsoa sortzen eta osatzenutzi bai, baina erdaldunena den unibertso nagusia ezertan ere inarrosi eta eragingabe. Arazoan sartu gabe ere, gogora ditzagun euskararen eginkizuna etapresentzia, aitzakiak aitzakia, Donostiako Udako Ikastaroak direlakoetan (hutsarenhurrengo ez, baina kasik), edota azken
|
urteotako
egoera politiko latzeanEuskaldunon Egunkariaren eragin indarra, egunkari horretan hainbat eta hainbatproposamen eta gogoeta argi eskaini baitira.
|
|
Horrez gain, azken
|
urteotako
bilakaera ere aintzat hartzekoa zen. Hau da: ikasle kopuruaren beherakada.
|
|
Horrekin hirugarren gai blokera pasatzen gara, Aro Berrira. Hemen, AlbertoAngulok, bibliografiaren azken
|
urteotako
bilakaera azaltzen digu. Bibliografia, itxuraz genero historiko klasikoa bada ere, susperturik eta zaharberriturik datorkigu, eta, Angulok argitzen digunez, lan ildo emankorra gertatzen ari da Aro Berrikoikerketetan.
|
|
Azken
|
urteotako
lanek, indusketa metodologia zainduagoak eta hilobi horietako batzuen aparteko kontserbazio egoerak kontuan hartuta, informaziointeresgarria eskaini dute.
|
|
hiri arkeologiaren problematikak azterturik, eta gure esperientzia praktikoan oinarriturik, definiziorako proposamen bat egitea, etorkizunari begira gehienbat. Beraz, hemenez duzue aurkituko azken
|
urteotako
hiri arkeologiari buruzko balantzea, edotaaurkikuntzen berri, baina bai balorazio orokorra, eta oinarrizko hausnarketateorikoa, definizio egoki bat bilatu nahian eginikoa. Gure ustez, premiazkoa izangoda hau, gure jakintza-gaiaren garapen zientifikoa lortu gura badugu.
|
|
Erresonantzia magnetikoa eta eskanerra, azken 25
|
urteotako
medikuntzako aurrerapen zientifiko garrantzitsuenak
|
|
Alde horretatik, ondorio ekonomiko garrantzitsuak nabarmendu zituen, prezioen eta jatorrizko produktuen arteko aldea %20 eta %30 bitartekoa baitzen. Azken
|
urteotako
kontsumoaren bilakaerari dagokionez, 1998an 1.786 milioi pezetakoa izan zela adierazi zuen, 1999an 11.987 milioira iritsi zen, 2000n 32.722 milioira iritsi zen eta 2001ean, urtarriletik urrira, 48.564 milioira.
|
|
Internet, txanpon berri bat, euroa. Azken urtean, Espainiako kontsumitzaileek azken
|
urteotako
elikagai eta osasun krisi larrienetako batzuk bizi izan dituzte: “behi eroak”, sukar aftosoa, zerri izurria, bentzopirenoa uxuoliotan, Lipobay botika edo hemodialisiaren eraginpean dauden pazienteen heriotzak.
|
|
Kode maltzur hori azken
|
urteotako
arriskutsuenetakoa izan da.
|
|
Chernobil birus ospetsua, Sobietar Batasun ohiaren instalazioan gertatutako hondamendi nuklearra ospatzeko programatu zena, segurtasun osoz agertuko da apirilaren 26an, Recovery Labs datu informatikoak berreskuratzeko enpresak jakinarazi duenez. Txernobil birusari CIH, CIHV edo CIH.C ere esaten zaio, eta, Recovery Labsen arabera, “azken
|
urteotako
birus arriskutsuenetako bat izan da, mundu osoko ordenagailuei kalte egin die, batez ere, birusen aurkako babesak ahulak diren garapen bidean dauden herrialdeetan”. Txernobil 1998ko ekainean aurkitu zuten Taiwanen, eta Windows 95/ 98/ NT sistema eragileetako fitxategi exekutagarriak kutsatzen dituen birusa da.
|
|
“Bisbal en ere kontzentratzen dira gorputz hezkuntzako eskolan sartzeko”, erantsi du. Izan ere, azken
|
urteotako
aldaketa soziologikoa zintzo islatzen da pantaila txikian. Arratsaldeko eskaintza Bartzelonako Unibertsitate Autonomoko irakasle Nuria Garcíak (“Haurrak eta telebista” azterlanaren koordinatzailea) ikusten duenez, eskolaz kanpoko jarduerek protagonismoa kendu diete arratsaldeko haurrentzako guneei.
|
|
Esklerosi anizkoitzeko espezialista nagusiak Vélez Málagan bilduko dira gaur, larunbatean, gaixotasun horren datu deskribatzaileak eta analitikoak eguneratzeko beharraz eztabaidatzeko, azken urteetan kasu gehiago izan baitira. Ikerketa neurologikoaren arloko azken
|
urteotako
gertakizun nagusietako bat da topaketa, eta bat etorriko da gaixotasuna tratatzeko Espainiako lehen egoitza lagundua eraikitzen hastearekin. Espainiako gaixotasun horri buruzko lehen azterketa epidemiologikoa egin eta hamarkada bat geroago, Axarkian (Malaga), komunitate zientifikoak egoki deritzo gaixotasunaren egungo bilakaera zehatz mehatz islatzen ez duten datuak eguneratzeari.
|
|
Azken
|
urteotako
garapen teknologikoari esker, elikagaien industrian aurrera egin ahal izan da, batez ere ikerketa genetikoari esker. Estatu Batuetako aditu talde batek dioenez, ikerketa genomikoak elikagaien sektoreari balio diezaioke kalitatezko produktuak garatzeko, ekoizpen prozesu optimoetatik abiatuta.
|
|
Katalunia – gogoratu zuen – dagoeneko egin du berea, eta Andaluziak, Madrilek eta Kanariak adibideari jarraitzen diote. Balantze positiboa Espainian, Muñoz behar izan zuen, asistentzia arloan oso positiboa, nahiko ona baina hobetzeko modukoa, herrialde garatuenekin «azken urteetan»; «azken
|
urteotako
aurrerapen handiak» ez du oraindik herrialde garatuenekin «distantzia handia» ezabatu; «asko egin da, baina egiteko asko dago», adierazi zuen. Biete jaunak iragarri zuen intzidentzia hurrengo urteetan% 30 handituko dela emakumeen artean eta% 40 gizonen artean, 65 urtetik gorako gizonen kasuan% 50 inguru.
|
|
Inbertsio hori sendabelarren ikerketan oinarritzen da, bai Gobernu zentralaren bai Gaztela eta Leongo Juntaren laguntzei esker. Proiektu berritzaile honen aurrekontua 2 milioi eurotik gorakoa da, eta Gaztela eta Leongo Garapen Ekonomikoko Agentziaren (ADE) eta Zientzia eta Teknologia Ministerioaren diru-laguntzak ditu, PROFIT programaren bidez. Gainera, Lamelak azaldu zuen erreferentzia zentro bat dela, bai Espainian bai Europar Batasunean, eta Soria Naturalen azken
|
urteotako
enpresa ahalegina 300 lanpostu, zortzi ordezkaritza eta nazioarteko hiru sukurtsal sortuz frogatu dela. Aipatzekoa da, halaber, ekitaldi horretan Juan Chozas Enpleguko idazkari nagusiak zorionak eman zizkiola Soria Naturali, «garapen iraunkorraren eta ikerketaren aldeko apustua» delako, «baliabide naturalen bidez eta ingurumena errespetatuz garapena, aberastasuna eta enplegua lortu dituen enpresa».
|
|
Espainiarrek gero eta elikagai osasuntsu, natural eta prestatzen errazak nahiago dituzte, eta erosketa saskian ere pisua hartzen dute banakako formatuek, Taylor Nelson Sofres (TNS) aholkularitza enpresak egindako azterlan baten arabera. Azterketak erakusten duenez, osasungarria kontzeptua indartu egin da azken
|
urteotako
elikagai krisien ondoren, hala nola dioxinak edo “behi eroak”. Izan ere, kontsumitzaileen %80k baino gehiagok esan du dieta osasungarria egitea gustatzen zaiola.
|
|
" ez gero lar fidatu, izan espainiar nazionalista besterik ez baitira". Zorionez, ez du berak azken hiru
|
urteotako
PSOEkoen jarrerak ikusteko aukerarik izan.
|
|
• Gizarteak ez du euskarak duen egoera larriaren kontzientziarik. Sektore batzuk, azken
|
urteotako
nola halako aurrerabidearen ondorioz, lasaitu egin dira eta beste batzuek kontrako jarrera gogortu dute.
|
|
85 euskararen gizarte erakunde ari dira hausnarketaprozesu honetan modu batean edo bestean parte hartzen, eta 40 aditu baino gehiagoren ekarpenak ere jaso dira. Osopa rtehartze zabalarekin ari dira beraz euskalgintzaren datozen
|
urteotako
erronkak izango direnak definitzen.
|
|
Lehen esan dudan bezala, azken
|
urteotako
ibilbideaazte rtzen badugu, argi dago gaur erabiltzen diren baliabideak askoz ere handiagoak direla hogei urte lehenago erabiltzen zirenak baino. Baina hori horrela izanik, garbi esan behar da oraindik ez gaudela beste esparru batzuetan gure garapen maila berbera duten herrien parean.
|
|
Berrogeita hamazortzi programen artetik bakarreanagertzen da unibertsitatea: Unibertsitate Campus Birtuala. Un ibertsitatea, hitzetan behintzat, berrikuntza sorburuaizan da; adierazgarria da ikustea azken
|
urteotako
berr ikuntza prozesu zabalenean unibertsitateak eginkizun handirik ez duela. Itxuraz, Eusko Jaurlaritzak nahiago duep restakuntzaenpresetara zuzenean bideratzea unibertsitatearen bitartez baino.
|
|
– Trankil, ez nauk aspaldiko kontuez ariko; azken
|
urteotako
zerbait da.
|
2003
|
|
Berdela: azken
|
urteotako
harrapaketek maximo historikoak errepresentatu dituzte. Populazioan kausa naturalengatik bariazioak gertatu badira ere, ez da arrantzarako murritzaldirik ezarri beharrik izan.
|
|
Azken
|
urteotako
euskal politikagintzak denok legenardun bihurtu gaitu nazionalista zein pepero, ekidistante zein torero. Baina egun ez da legenarduna joalea daramana; sanoak dira sanoei iragartzen dietenak gaixoaren presentzia:
|
|
Ni bizi naizen eskualdean IKArenak dira euskaltegi gehienak, eta bi urtez behin gertatzen den konkurrentzia eta kontu garbitzea aski bitxia ikusten dut. Eta guztiaren buruan, azken
|
urteotako
joerak erakusten duenez, IKAren euskaltegiek, euskaltegi publikoek, libreek eta ezta AEKrenak ere, ez dute matrikulazioetako jautsierari eusteko haina arrakastarik erdietsi. Eta ez da izanen bada non ari ez dagoelako.
|
|
Cancuneko bilkurak
|
urteotako
eztabaida mamitsuenetako baten kapitulu berri bat irekiko du: azken urteotan Seattle-ko gailurraz geroztik nagusiki agintari neoliberalen eta altermundialista deiturak biltzen dituen indar sozial aurrerazaleen artean gori dagoen eztabaidaren atal berri bat.
|
|
Nik uste, horixe zala Mikelen asmoa be, saio batzuetan bere indarrak neurtu ta gerorako. Baina, azken
|
urteotako
gogo irakinean, nork, zelan eta zertarako alperrik ipini harresi esturik haren barruko itsaso biziari?
|
|
behin baino gehiagotan eskatu deuste Zeruko Argia koak, barriro be bialtzeko holako lantxuak eta. Baina, egia esan, azken
|
urteotako
saltsa garratzokin, gure arteko nahasteokin, eta urteak be gora, hotzitu egin naz eta, azkenean, mututu.
|
|
Diskurtso ideologiko horren inguruan erabateko kontsentsua eraikitzeak, eztabaidarik onartzen ez duen eboluzio saihestezingisa ezartzeak? defini dezake, neurrian batean, azken
|
urteotako
joera sozioideologiko nagusia. Hortik dator, hain zuzen ere, Joas, Touraine, Bourdieu eta bestepentsalari askoren deia globalizazio prozesua demokratizatzeko, eztabaidagai delaonartzeko eta balioespen zein zenbait aukera dituen prozesu gisa eraikitzeko.
|
|
Baina uholdeak gero eta gehiago dira antropikoak jatorriz. Izan ere, azken
|
urteotako
uholde batzuek aurretikomarka guztiak gainditu dituzte, bai kalte materialetan (eredu sozioekonomikoareneta lurralde antolaketaren ondorio) eta baita urek lortu duten altueretan ere (ibai arroen ezaugarri fisikoen eta horien alderaketaren ondorio).
|
|
Itxura batean, azken
|
urteotako
klimaren aldakortasunak uholdeen maiztasuna areagotzen lagun dezake, zenbait herrialdetan behinik behin.
|
|
Albisteak albiste argi dagokalteak sortu dituzten uholdeak, horiexek izan baitira albiste, uda partean gertatuizan direla gehien, ekaina abuztuan nagusian. Azken
|
urteotako
uholdeak buruan (bilduma horretan ez direnak; 1975, 1977, 1983, 1988, 1992, 1997 urtekoak, kasuko) gehienak ere udan izan dira. Izan ere, uholdea dakarten ur jasa bortitzak gureanuda partean gertatzen dira maizago, nahiz eta hilabete euritsuagoak besteak izan.1925 urte tartea ageri da aberatsena uholde albisteen aldetik, hortik kanpouholde hondatzaileak izan badira ere.
|
|
Baina horretaz gain, Amorebieta Etxanon azken
|
urteotako
historian zeharbeste fenomeno bat ikusi da: auzotarrek plataformak sortu dituzte beren arazoakkonpontzekotan.
|
|
Azken finean, ondorio gisa, tokian tokiko bizi kalitatearen mailaren defentsansortzen den gizarte mobilizazio era berri honek (edota baldintza sozial berrietanematen den honek) hurrengo
|
urteotako
politika publikoetan izan dezakeen eraginazjardungo dugu, ezinbestean.
|
|
Zuzeneko harremana Orain arte, atzerrira ingelesa hobetzera joaten ziren gazteek Irlanda aukeratzen zuten gehien. Orain, herrialde hau Maltarekin, azken
|
urteotako
moda tokietako batekin, ospea partekatzen hasi da. Miren Aspiazu Eas Vele enpresako zuzendariak, Irlandatik lan egiten duen enpresak, hauxe dio:
|
|
Ingalaterrako irakaskuntza arautu gabeetako Espainiako 175.000 ikaslek baino gehiagok jasan dute “azken
|
urteotako
kontsumo krisi handiena Espainian”, Banku, Kutxa eta Aseguruen Erabiltzaileen Elkartearen (Adikae) datuen arabera, Opening, Brighton, Oxford, Cambridge eta Wall Street Institute ko frankizia batzuk itxi direlako. Hala ere, 10.000 ikaslek (%5, 7) bakarrik hasi dituzte ekintza judizialak, gehienak kontsumitzaile elkarteen babespean.
|
|
Zerk eragiten du pisu gehiago galtzea, karbohidrato gutxiko dieta, edo koipe murriztaileagoko dieta? Galdera hori azken
|
urteotako
eztabaida zientifikoaren gai bihurtu da. Europako Carmen proiektua bezalako azterketek agerian utzi zituzten karbohidrato ugariko dieten onurak, koipearen kaltetan.
|
|
Iraileko errekuperazio azterketa tradizionalak desagertu zirenetik, eskola errefortzuko zentro horiek egiaztatu dute jarduera erritmoa gutxituz joan dela pixkanaka, eta udako akademia horietako asko gaitzetsi egin dituzte, orain dela bost urte izan zuten etorrera handitik urrun. “Iraileko azterketak ezabatzea azken
|
urteotako
zoritxarrik handienetakoa iruditzen zait”. Eduardo Ruiz, ikastetxe bateko zuzendaria eta irakaslea, ez da giro onean ibiltzen.
|
|
Oraingoz, badirudi emaitza ematen ari dela: SRAS jasan zuten herrialdeetarako joan etorrien kopurua %35 berreskuratu da uztailean, eta datorren udazkenerako azken
|
urteotako
mailak berdintzea espero da, Espainiako Bidaia Agentzien Elkarteen Kupularen (CAAVE) datuen arabera. Munduko Osasun Erakundeak (OME) alarma piztu zuenean, Taiwan, Singapur edo Hong Kong bezalako destinoek Espainiako bidaiari kopuruaren %50 galdu zuten beste urte batzuen aldean.
|
|
Carlos Jiménez Ruiz Madrilgo Osasun Publikoko Institutuko Tabakismo Unitateko zuzendariak esan du erretzaile ohi espainiarren kopuruak erakusten duela “tabakoak dituen arriskuen aurkako informazio kanpainek eragina izan dutela”, eta espainiarrek “osasun hezkuntza handiagoa eta osasunarekiko interes handiagoa dutela”. Hala ere, aditu horrek ohartarazi du “azken
|
urteotako
eremu aurreratua galdu egin daitekeela biztanleria sektoreek gero eta tabako gehiago kontsumitzen dutelako”, hala nola emakumeek, nerabeek eta gazteek.
|
|
Elkarteak uste du gaixotasun horiek bost aldiz handitu dutela azken
|
urteotako
eragina
|
|
Jarrera aldaketa hori bereziki nabarmena da mendebaldeko Europan; izan ere, nahiz eta oraindik ez den infekzio kopurua handitu, zenbait faktorek GIBaren eragina handitu egin dela pentsarazten diete ikertzaileek. Ezkortasun horren arrazoia azken
|
urteotako
joera batean oinarritzen da, hots, sexu transmisiozko beste gaixotasun batzuk gehitzea. Australian, Japonian, Europako mendebaldean eta Estatu Batuetan sexu transmisiozko beste infekzio batzuk agertzeak arrisku handiko sexu portaeretara itzultzea dakar, bereziki gazteen eta homosexualen artean.
|
|
Ez omen zuen, noski, bere garitatik ezer entzuten, baina bien arteko maitasuna eguzkitara, jendaurrera ateratzeko eskatzen zuela omen zirudien, zer besterik eska dezake bada urteak ni bezalako maitale zikoitz (sic) batekin egin dituen emakumeak? Eta nire azken
|
urteotako
frakaso sentimentalen zerrendatxoa aipatzen du, nik neuk ere ezagutzen ez nituen istorioak aurpegiratzen dizkidala.
|
|
Hori dela gure destinoa. Legearen aurkako gudu honek azken berrehun
|
urteotako
historian dauzka erroak eta ez dira haize buhako soil batez lurretik erauziko. Egoera hain gakotua nabaritzen dugunean, galdera zera liteke:
|