|
2000
|
|
|
Soinu patroia atxikitzen dugu gure adimenean, ekoizpeneanegon litezkeen interferentzia eta baldarkeria guztiak saihesteko bidean, eta honela, patroi hauen antzeko soinuak erabiliz, eraginkorki komunikatzea ahalbideratzen dugu.Beraz, hiztun arrakastatsua izateko, patroi hauek eraikitzeko prozesu bat jarri behardugu abian, kasik jaiotzearekin batera. Honetarako aukera guztiak aurreikusten ditugu, edozein
|
hizkuntzatako
soinuak bereizteko moduan jartzen dugu gure adimena; baina, ondoren, murrizketa prozesu batean murgiltzen gara, dago (z) kigun hizkuntz (et) akosoinuak bereizteko soil soilik (seigarren puntuan emandako arrazoiengatik). Honek ezdu esan nahi gortu egiten garenik; alta, gure sentikortasun linguistikoa gortu egiten dagureak ez diren fonemak bereizteko.
|
|
2001
|
|
|
Hiru dira bidaia liburuetan agertzen diren ezaugarri nagusiak: polisindetona" eta" juntagailuaren erabilera ugaria, beste
|
hizkuntzatako
esaldien agerpena eta dialektalismoaren erabilpena.
|
|
|
Aparatu hauek duten beste abantailetako bat: formatu horretan filma zortzi hizkuntzataraino bikoizturik gorde eta 32
|
hizkuntzatako
azpitituluak ager ditzake.
|
|
|
Etxeko bideoaren alternatiba gisa sortu ziren, kalitate handiagoa (irudian, VHS aren bi halako eta soinuan CD aren pareko) eta aukera ugariagoak (8 hizkuntzatarako bikoizketa eta 32
|
hizkuntzatako
azpitituluak) agertzeko eta, batez ere, kopiatzea ezinezko bihurtzeko.
|
|
|
Azken hau askozaz ere hobea kolesterol maila txikiagotzeko, noski (hemen esan behar dut, maleziatsuen ahotsak isilarazteko," kolesterol maila txikiagotzeko" esaten den tokian berdin berdin joaten ahal zela, esaterako," pandemia zabal ez dadin"). Are, liburuko hizkuntza bera ere kasualitate hutsa da, munduan dauden milaka
|
hizkuntzatako
edozein izan litekeelako; hau hainbati iraingarria iruditzen bazaio ere, kasualitate hutsa da, berriz diot (bestetik, zer jende klasek bizi dezake nire aukera hau berei eginiko irain moduan. Zer izen dagokie halakoei?)
|
|
2002
|
|
|
(Erein, 1984), Bi anai (Erein, 1985) eleberri laburra eta Obabakoak (Erein, 1988) ezaguna. Narrazio fantastikoak koka daitezkeen infinitu birtual bilakatuta, leku zehaztugabea da Obaba, eta, egiaztatu ahal izan dugunez, iradokitzailea suertatzen da hainbat
|
hizkuntzatako
irakurleentzat. Idazlearen Asteasu sorterriaren transposizioa baino gehiago ere bada, espazio afektibo horretan barrena sartu ahala, gero eta nabarmenagoa egiten zaigulako giza sentimenduen unibertsaltasuna.
|
|
|
Rousseau, J. J. (1996): Instruction d' un pere a son fils sur la maniere de se conduire dans le monde, Nazionalismo Konparatuen Ikasketarako Institutua [lau
|
hizkuntzatako
edizioa, X. Palacios (prestatzailea)].
|
|
2003
|
|
|
– Internet asko erabiltzen da; izan ere, Espainian biztanleen %23 baino gehiago Sarera konektatzen da, eta Europako beste herrialde batzuetan ehunekoa are handiagoa da; beraz, “tarta” izugarria da. Hainbat
|
hizkuntzatako
webgune batekin, milioika bezero potentziali sartzen zaie. Egon egin behar da.
|
|
2004
|
|
|
Kondairak ordea gauza bat erakusten du: bi
|
hizkuntzatako
erresuma bakar bat gehien gehienetan ez dala egoki ari. Erresuma ez baitzaio bitasunari gainditzen.
|
|
2006
|
|
|
Datuez, kontzeptuez zein hitzen hainbat
|
hizkuntzatako
itzulpenez, Internetek kontsulta egiteko eskaintzen dituen gune berri hauek, plazaratzen duten argitaldari eta erakundeen bermea dakarten paperezko liburuetako erreferentziarekin ohituriko erabiltzaileengan mesfidantzarik harrotzen dute.
|
|
|
Zerbitzu honek aukera asko eskaintzen ditu: espainierazko hiztegia (R.A.E.), hainbat
|
hizkuntzatako
itzultzaileak, eguraldi eta gaurkotasunezko albisteen informazioa, kalkulagailua, unitate eta txanponen bihurgailuak (benetako denboran eguneratuak), besteak beste.
|
|
|
XX. mendean asmatutako lexiko estatistika hizkuntzen oinarrizko hiztegiaz baliatzen da: hainbat
|
hizkuntzatako
hitzak hartu, elkarren ondoan jarri, eta antzematen dituen antzekotasunen arabera ahaidetasun probabilitatea eta horren antzinatasuna ematen ditu. Oinarrizko hiztegia erabiltzen du, aldaketa gutxien nozitu duen lexiko atala delakoan.
|
|
2007
|
|
|
Unibertsitateko tituludunen kasuan, Europass gehigarria interesdunak eskatzen du eta goi mailako ikasketak amaitu dituen unibertsitateak ematen du. Goi mailako LHko tituludunek hainbat
|
hizkuntzatako
katalogoa dute, eta LOGSEko eta LOEko tituluetarako gehigarri generikoak dituzte.
|
|
|
Euskara bateratu eta garatzeko asmoz, Pentsamenduaren klasikoak bilduma argitaratu du euskaraz. Itzulpen zaindu eta landu hauekin, garai guztietako mendebaldeko pentsamendua —dozena erdi bat
|
hizkuntzatako
obrak: grekoa, latina, frantsesa, ingelesa, alemana, italiera, espainola... — eskuragarri edukitzeaz gain, euskal kulturgintzarentzako ezinbesteko materialak dauzkagu.
|
|
2008
|
|
|
Zenbait
|
hizkuntzatako
testu corpus nagusiak
|
|
|
‘Zenbait
|
hizkuntzatako
testu corpus nagusiak’ grafikoan erabilitako corpus akronimoen azalpena:
|
|
|
6 SpeechDat proiektua (http://www.speechdat.org/[]), Europar Batasunak finantzatua. Telezerbitzuak eta ahots bidezko interfazeak garatzeko hainbat
|
hizkuntzatako
datu baseak eratzea du helburu, eta euskara da hizkuntzetariko bat; ELDA bitartez bakarrik jakin daiteke berorren berri, baina hala ere oso positibotzat hartu behar da euskara landu izana.
|
|
|
Baina ekar dezagun gogora ikerketa honen gai nagusia, beste behin: zein
|
hizkuntzatako
hedabideak aukeratzen dituzten zarauztarrek, hain zuzen. Bada hor, merkatuko joerak aipatzerakoan, erro erroan egin behar den bereizketa bat.
|
|
|
Käsmu Estoniako herri txiki bat da, han Baltikoaren ertzean. Europako zazpi
|
hizkuntzatako
idazleak bildu ginen bertan.
|
|
|
Pentsa daitekeen bezala, edozein
|
hizkuntzatako
Communicative Development Inventories en bertsioa ezin liteke ingelesezko CDIren itzulpen hutsa izan. Tresna honen eraikitzeak hizkuntza bakoitzaren berezko ezaugarriak, eta haien garapenaren berri kontuan izatea eskatzen du, hizkuntzak eta kulturak ezberdinak izanik, horietako bakoitzaren garapena ere ezberdina delako.
|
|
|
Zure kasuan, lekua edo hizkuntza ez ezagutzea oztopo garrantzitsua da edozein zalantza argitzeko. Hori dela eta, erakunde publikoak, etorkinen elkarteak, kontsulatuak eta enbaxadak, besteak beste, hainbat
|
hizkuntzatako
eskuliburu edo gidaliburuak argitaratzen hasi dira, iritsi berri diren atzerritarrentzako informazio interesgarria eta aholku erabilgarriak biltzen dituztenak. Eskaintza gaztelaniaz, ingelesez, frantsesez, arabieraz, errumanieraz edo bulgariarrez hitz edo esamolde oinarrizkoak dituzten hiztegiekin osatzen da, kulturak hurbiltzeko eta etorkinak harrera lekuan integratzea bultzatzeko.
|
|
2009
|
|
|
Autonomia erkidego bakoitzean ofizial diren hizkuntzetakoak ez ezik, beste hainbat
|
hizkuntzatako
liburuak ere gero eta gehiago eskatzen dituzte erabil tzaileek.
|
|
|
zen abesbatzaren izena?, non berandu gabe sorginduko baitzuen koruko zuzendaria, harik eta, koruak eliz azpian eskaini zuèn abenduko ekitaldi batean, zuzendaria Nazario Orberekin hitz egitera ausartu zen arte. Koruak eskainitako errepertorioan hainbat
|
hizkuntzatako
gabon kantak zeuden, zeinetatik Adak bi interpretatu baitzituen bakarka, korua lagun zuela. Stille Nacht en interpretazioa, batez ere, izugarria izan zen:
|
|
|
Ondokoa ez da eremu urriko hizkuntza guztietako akademia guztien zerrenda, Euskaltzaindiarekin parekatzeko moduko eredu aukeratu batzuen zerrenda baizik: Europako hamar
|
hizkuntzatako
akademiak, eta kasu berezi bat, Frantsesaren Quebeceko Bulegoa. Zaharrenetik, berrienera.
|
|
|
bat euskaraz zen, Oiloa galdu zaio Mari Fandangori, amona Ursulak irakatsia; beste bat, Dónde vas Alfonso XII, gazteleraz, amarengandik ikasia eta mende hasiera hartan modan jarria; hirugarrena, Ave Maria ezaguna, Franz Schubertena, latinez, eta azkena, Gaueko Erreginaren bigarren aria, Mozarten Xirula magikoa rena, Adak gramofonotik ikasi bezala kantatzen zuena, alemanez edo sasi alemanez, auskalo...; hain izan zen arrakastatsua Adaren emanaldia, non guztiak utzi baitzituen harri eta zur, baita aita bera ere (aita batez ere), negarrik inoiz egiten ez zuena baina ia egiteko puntuan egon zena; handik aurrera, berriz, izeba Ernestinarekin ikasi zuen lehenik, eta parrokiako koruko zuzendariarekin gero, zazpi urte bete zituenean sartu baitzen parrokiako koruan –" Aingeru zuriak" zen abesbatzaren izena–, non berandu gabe sorginduko baitzuen koruko zuzendaria, harik eta, koruak eliz azpian eskaini zuèn abenduko ekitaldi batean, zuzendaria Nazario Orberekin hitz egitera ausartu zen arte. Koruak eskainitako errepertorioan hainbat
|
hizkuntzatako
gabon kantak zeuden, zeinetatik Adak bi interpretatu baitzituen bakarka, korua lagun zuela. Stille Nacht en interpretazioa, batez ere, izugarria izan zen:
|
|
|
Eleaniztasunaren adarrak luzeagoak dira, ordea, gure artean ere. Unesco Etxearen eta Ikuspegi Behatokiaren ikerketei esker jakin dugu (Askoren artean, Hizkuntzak eta Immigrazioa, 2008), bi milioi pasatxo biztanle baino ez dituen Euskal Autonomia Erkidegoan, ehun eta hamar
|
hizkuntzatako
hiztunak bizi direla, edo agian badirela ehun eta hamar hizkuntza baino gehiago ere, zenbait etorkinek ez baitute aitortzen gutxietsitako hizkuntzaren baten jabe direnik. Hain estimu gutxitan dute euren lehen hizkuntza, nahiago dute erdaldun elebakartzat aurkeztea euren burua.
|
|
|
Baina irudipena dugu hori diotenak elebakartasunaren mundu zaharkituan geratu direla, ohartzeke gure gizartean eta etorkizunekoan aurkezten zaigun erronka ez dela elebakartasunaren kudeaketa, eleaniztasunarena baino. Elebakartasuna, ezein
|
hizkuntzatako
elebakartasuna, gero eta gehiago izango baita iraganeko kontua eta salbuespen gero eta bitxiagoa, bai norbanakoen baitan, baita gizarte bizitzan ere.
|
|
2010
|
|
|
1993an international pen Club erakundeko itzulpen eta hizkuntzaeskubideen batzordeak Mallorcan egindako ez-ohiko bileran hasiera eman zitzaion deklarazioa prestatzeko prozesuari: Munduko edozein
|
hizkuntzatako
idazleak eta hiztunak babesteko beharrari erantzungo zion mundu mailako deklarazioa. herrialde katalanetako CieMen (Centre internacional escarrá per a les Minor� es etinques i les nacions) erakundearekin batera ekin zitzaion prestakuntzari. bi urteko eztabaida prozesu luze eta dinamikoaren ondorioz, 1996ko ekainaren 6an hizkuntza eskubideen Mundu mailako konferentzian 90 estatutako 220 lagu... uneSCok gomendioa egin ziezaiola nazio batuen erakundeko asanblada orokorrari hizkuntza eskubideen nazioarteko ituna bere egiteko edota giza eskubideen deklarazio unibertsalaren osagarri gisa onartzeko. lehen bi urteetan aurrerapauso interesgarriak izan ziren. horrela, hizkuntzen barrutia sortu zen, edota Mayor zaragozaren agintearen azken urtean hizkuntza aniztasunaren komite batzorde kontsultiboa eratu zen. hizkuntza eskubideen deklarazio unibertsalaren Jarraipen batzordea haiekin bildu eta deklarazioaren azterketa eta hizkuntza eskubideei buruzko testu berri baten prestakuntza helburutzat hartu zuen batzordeak. hala ere, koichiro Maatsura jaunak Mayor zaragozaren ardura hartu zuenean, gauzak zeharo aldatu ziren. batetik, hizkuntzen barrutia desagertu zen ustezko arrazoi ekonomikoengatik eta interlokuziorik ez da izan ordutik uneSCorekin. berriki, euskal herriko, kurdistango eta herrialde katalanetako ordezkariek hala eskaturik, international pen Club erakundeak hizkuntza eskubideen deklarazio unibertsalak bere bidea egin dezan estrategia berraztertzeari ekin dio. horren ondorioz, 2007ko maiatzean deklarazio unibertsaleko jarraipen batzordeko bi kide nazio batuetako giza eskubideen batzordeko presidentearekin bildu ziren, deklarazioa erakunde horretako eztabaidagai nola izan daitekeen hausnartzeko. hala ere, bidea luzea izango dela jakin dakigu. deklarazioaren edukiari dagokionez, eta akaso hor jarri genuke indarra, hainbat berrikuntza ekarri zuen; ordura arte ezelango itunetan jasotzen ez zirenak hain zuzen ere. lehenik eta behin, deklarazioak jaso zuen berdintasun printzipioa aipatu genuke; beste sailkapen batzuk alde batera utziz deklarazioak hizkuntza guztien berdintasunaren aldarrikapena egiten duelako. bigarrenik, azpimarragarria da deklarazioak eskubideen babeserako definitzen duen subjektua, izan ere, ordura arte erabili ez zen subjektu mota berri bat jaso zuen:
|
|
|
Horrela deskubritu zen" Schuchardten paradoxa" dei daitekeena. Hugo Schuchardtek hizkuntza baten gramatika berreraiki zuela, bi edo hiru
|
hizkuntzatako
informazioarekin. Eman dezagun:
|
|
2011
|
|
|
Nire hitzetan ahalik eta gehien hurbiltzen saiatu naiz herri adierazpideetara. Izan ere, Afrikako edozein
|
hizkuntzatako
hitz batetik, hitz multzo batetik, esaldi batetik edo are izen batetik herri baten gizarte arauak, jarrerak eta balioak ondoriozta daitezke.
|
|
|
Ingelesezko ipuinen webgunean, ingelesezko/ gaztelaniazko ipuinik klasikoenak ikus daitezke. Gazteentzako ipuinetan, ikus entzunezko formatuko istorio elebidunez gain, beste baliabide batzuk ere biltzen dira, hala nola abestiak edo bi
|
hizkuntzatako
errimak.
|
|
|
Sareko itzulpen zerbitzuak: Internet bidez, edozein
|
hizkuntzatako
itzulpen zerbitzuak jaso daitezke. Horri “freelance” itzultzailea deitzen zaio, ez baita enpresa edo argitaletxe bateko langile gisa lan egiten, bere kontura baizik.
|
|
|
Milaka argazki, eskuizkribu, liburu, mapa, irudi, soinu eta grabaziok osatzen dute funts bibliografikoa. 50
|
hizkuntzatako
dokumentuak daude, eta kontsultak eta argibideak zazpi hizkuntzatan aurki ditzakegu: arabiera, txinera, errusiera, ingelesa, gaztelania, frantsesa eta portugalera.
|
|
2012
|
|
|
Oro har, intentzio sinbolikoarekin egiten da, atzerriko
|
hizkuntzatako
hitz edo esamolde horiek sartzeak hizkuntza horren nongotasunari erreferentzia egiten diolako.
|
|
|
Katalanezko publizitatean adibidez, beste hizkuntza batzuetako hitz eta esaldi gero eta gehiago sartzen dute iragarleek (Torrent, 2006). Joera hori gero eta ohikoagoa da mundu osoko publizitatean oro har, eta intentzio sinbolikoarekin egiten da, atzerriko
|
hizkuntzatako
hitz edo esamolde horiek sartzeak hizkuntza horren nongotasunari erreferentzia egiten diolako. Beste modu batera esanda:
|
|
|
Zentzua bilatzea, beraz, itzultzea da. Itzultze ekintzaren prozedura eta arazo guztiak erabat presente daude edozein
|
hizkuntzatako
hizketanahiz idazketa jarduera guztietan. Bi hizkuntza desberdinen arteko itzulpena, hortaz, gizakien hizketaren funtsa den jardueraren aplikazio konkretua besterik ez da.
|
|
|
Euskara kultura hizkuntza izan zitekeela aldarrikatu zuen bere lanetan, euskal idazleei literatura bideak urratzeko deia egin zien, eta horretarako behar bezalako tresnak eskaini nahi izan zizkien: lau
|
hizkuntzatako
hiztegia batetik eta latina euskararen bidez ikasteko gramatika bestetik. Itzulpenari dagokionez, gogoraraztekoa da Etxeberri Sarakoak bere prosa lan ia guztia itzuli zuela euskaratik latinera, eta gaztelaniatik eta latinetik euskarara ere pasarte luzeak itzuli zituela (Bilbao 2005, 2006a, 2006b).
|
|
|
Ingelesezko bideoak ere baditugu, EHUko eta Nafarroako Unibertsitateko irakasle batzuek ere parte hartu dutelako. Edozein
|
hizkuntzatako
bideoak igo daitezke. Inko:
|
|
|
Hegaztien gaineko baliabideak Avibasek munduko hegazti guztiei buruzko informazioa eskaintzen du. Bederatzi milioi erregistro baino gehiago ditu, 10.000 espezie eta 22.000 subespezie ingurukoak, banaketari buruzko datuak, taxonomia, hainbat
|
hizkuntzatako
sinonimoak, etab. Denis Lepagek kudeatzen du, eta Bird Studies Canada BirdLife Internationaleko bazkidea da. 15 bat urteko lanaren emaitza da.
|
|
|
bataz beste pare bat eguneko petrolio ekoizpenak ematen duen etekinaren baliokidea da. 1.000 milioi libera edo eurorekin dio David Crystalek3.000
|
hizkuntzatako
dokumentazioa bildu eta haien biziberritzearekin has gintezke.
|
|
|
Bi hitz arrunt konbinatzetik lor zitezkeen, beraz, hitz berri inoiz entzungabeak. Bi edo hiru
|
hizkuntzatako
hitzak nahastea zen beste aukera bat. Mentirotso inozoa bururatu zitzaion, horrela, bote lasterrean, mentiroso eta otso hitzak uztartuz, politikarien burla izen gisa.
|
|
2013
|
|
|
" Gure ibilbide pedagogikoa eta lidertza hazten dabiltza", adierazi dute, ibilbidea baloratuz. Ordutik hona, hiru
|
hizkuntzatako
eredua aplikatu dute eta ordenagailuak erabiltzen hasi dira DBHko kutso bitan. Bestalde, Durangoko jendarteari begirako lana garatu dutela esan dute," justizia, berdintasuna eta inklusibitatean", besteak beste.
|
|
|
Euskaldunaren eta euskara hurbiltzen ari denaren arteko harreman bultzatu nahi izan dugu". Erabiltzeko erraza28
|
hizkuntzatako
hiztegiak argitaratu dira, baina lanean jarraitzen dutela jakinarazi du Topaguneako ordezkariak: 40 hiztegitik gora edozein momentutan argitaratzeko prest dauzkate, eta lana ez da hor bukatuko, Euskal Herria 140 hizkuntzatik gora izanik.
|
|
2015
|
|
|
egiten digutenei? Zer
|
hizkuntzatako
liburuak irakurtzen dituzte gehien udal liburutegiaren
|
|
|
Urgellek dioenez, edizio hau ez da, eta ezin izan daiteke, Axularren testuari buruzko azken hitza: aitzitik, edozein
|
hizkuntzatako
klasiko handi guztiek bezala, begi kritiko gehiagoren beharra du eta euskal filologiaren garaian garaiko estandarren zorroztarria behar litzateke izan.
|
|
|
Bestetik, interesgarria da interpretazio literala eta idiomatikoa izan ditzaketen konbinazioenagerpenak bereiztea. Azkenik, komeni da garatutako metodologia corpus paraleloei aplikatzea, bi
|
hizkuntzatako
UF bikote baliokideak erauzteko eta karakterizatzeko.
|
|
|
3. Zure zaindaritza eta babespean bi
|
hizkuntzatako
ikastolak ireki.
|
|
2016
|
|
|
Literatura bakoitzari ezagutzen zaion balioaz ari gara. Problematika honek balio du edozein
|
hizkuntzatako
literaturarentzat, edozein generorako. Europak hizkuntza askotako literaturak ditu, oso gutxi ezagunak, haien balioa nola ebaluatu ezagutzen ez delarik, ezagutza ofizialik ez dutelarik?
|
|
|
Nola mintzatzen gatzaizkie herriko hainbat zerbitzutan harrera egiten digutenei? Zer
|
hizkuntzatako
liburuak irakurtzen dituzte gehien udal liburutegiaren erabiltzaileek, eta zergatik?...
|
|
2017
|
|
|
Eskaera: Liburutegian hainbat
|
hizkuntzatako
liburuak egotea.
|
|
|
1 Honako taula honetan, badira zenbait
|
hizkuntzatako
sigla batzuk. Ezagutzen al dituzu?
|
|
|
Oro har, euskarazko aldizkarien arazo eta ekarpenek beste edozein
|
hizkuntzatako
aldizkarien antzekoak izan lukete. Baina ez da horrela.
|
|
|
Eskaera: Liburutegian hainbat
|
hizkuntzatako
liburuak egotea.
|
|
|
Euskaraz ez ezik, beste hizkuntzetan ere erabiltzen dira siglak. Honako taula honetan, badira zenbait
|
hizkuntzatako
batzuk.
|
|
|
Liburua euskal gramatika bat da azken batean, munduko hainbat
|
hizkuntzatako
elementuekin konparatua. Euskararen Fonetika, Morfologia, Sintaxia eta Lexikoa aztertzen ditu oso modu didaktikoan, ezagutza maila ona erakutsiz.
|
|
2018
|
|
|
Hamalau euskaldunek hartu zuten parte. Atzerriko 32
|
hizkuntzatako
ekintzaileekin esperientziak partekatu zituzten, eta finean, beren trebakuntza hobetu zuten," hizkuntza komunitate bezala munduan dugun lekua aurkitzen laguntzen du HIGAk, eta gure hizkuntza biziberritzearen esperientzia kanpoko hizkuntza gutxituen egoeraren ezagutzarekin aberasteko ere balio du".
|
|
|
Funtsezko bereizketa fonetikoak neutralizatzeko joera duen idazketa sisteman idatzia (adibidez: u= [u], [o], [w], k= [k], [g], t= [t], [d], etab.) eta hamazazpi errunaz soilik osatua, N inskripzioak, hasiera batean, askotariko
|
hizkuntzatako
hitzekin edo mezuekin alderatzeko aukera ematen du. Aurreko saiakeretan loturak bilatzean porrot egin ostean, testuak euskararen lexikoarekin eta egiturarekin loturarik duen eta zer neurritan zehazten saiatuko gara.
|
|
|
Arazoak arazo, hizkuntza bakarrarekin halako trikimailuak egin badaitezke, hainbat
|
hizkuntzatako
mapak uztartuz are gauza harrigarriagoak lortu dira. 4 irudian ageri denez, euskarazko eta gaztelaniazko mapa bana gainjarriz Euskal Herriko hiriburuen erdal ordainak erauz daitezkeen bezala, embeddingekin ere oinarrizko printzipio bera baliatzen da hitz arrunten itzulpenak induzitzeko [1, 6].
|
|
|
Bertan egon zen artean, orduko politikari erbesteratu eta ETAko ekintzaileekin harremanetan hasi eta Vasconia deritzon liburua prestatu zuen. Kultura handiko pertsona eta poliglota izanez, hainbeste
|
hizkuntzatako
bibliografiaz baliatzen zen eta bere garaiko nazio askatasunerako borrokak (Israel, Irlanda, Txina, Vietnam, Aljeria?) interes handiz aztertu zituen, horietatik Euskal Herriaren kasurako ondorio imitagarririk zeinetatik atera zitekeen asmatu guran. Baina Federiko, bere konpromiso politikoan are aurrerago joan zen, eta ETArentzako armak lortzen ere saiatu zen Alexander Dubcek en Txekoslovakia udaberritsuan.
|
|
2019
|
|
|
Munduko entziklopediarik handiena da, eta bertan mundu osoko bolondresek idazten dute, internetera konektatutako edonork parte har dezakeelako artikuluetan. 2015ko azaroaren bostean, 291
|
hizkuntzatako
edizioak zituen, eta horietatik 275 zeuden aktibo. proiektuaren xedeetako bat da ahalik eta hizkuntza gehienetan idatzitako entziklopedia sortu eta hedatzea. hala, wikipediak badu euskarazko bertsioa ³, 2001eko abenduaren 6an argitara atera zena. eta euskal wikipediaren estatistikak ageri direnez
|
|
|
Hizkuntza bakarreko edo bi
|
hizkuntzatako
bizimodu batetik, gaur egungo aniztasunera egin dugu jauzi oso hamarkada gutxitan. Duela 20 urte, gure herrietako kaleetan, euskara edo gaztelania/ frantsesa ez zen beste hizkuntzaren bat adituz gero, jiratu egiten ginen pertsona horiek nortzuk ziren jakiteko.
|
|
|
Harrigarriagoak egin zaizkigu, ordea, nazioarteko funtzioak betetzen dituzten zenbait estatu
|
hizkuntzatako
hainbat erakunde, idazle edo komunikabideren aldetik irakurri ditugun beldurrak etorkizunaren inguruan. Baina ezin da ahaztu ingelesaren hedapen prozesua euskal komunitatearen elebiduntze prozesu historikoaren oinarri bertsuetan ari dela eraikitzen:
|
|
|
Euskaltzaindiaren mendeurrenaren karietara antolatutako zazpigarren nazioarteko jardunaldiak Gasteiz izan zuen topaleku eta ordura arteko jardunaldirik praktikoena izan dela esan liteke, beste hainbat
|
hizkuntzatako
esperientziak hurreratzeaz gainera, herritar guztiak ukitzen dituen arloa jorratu zuelako, toki eta pertsona izenetan hain zuzen, baliabideak gizarte osoari eskura jartzeko helburuz.
|
|
|
Hain zuzen ere, PARSEME proiektu europarrak (Savary et al., 2015) fraseologia konputazionalaren arloko ikertzaileak bildu nahi izanditu, UFek HPn sortzen dituzten zailtasunei nola aurre egin ikertzeko. Proiektu horren baitan, hogei
|
hizkuntzatako
corpusak etiketatu dira fraseologia mailan, tartean euskarazkoa, eta corpus horixe erabili dugu guk artikuluhonen oinarri den azterketa burutzeko. Oraingoan, ordea, UFei beharrean, UFen agerpen literalei begiratu diegu.Bi hipotesi nagusi hartu ditugu abiapuntutzat:
|
|
|
askotan gertatu ohi den legez, liburuok kaleratu berritan irakurleek preziatu ez. Bi obrak xx. mendean hasi ziren ospea hartzen, bai ingelesez idazten zutenen artean (Faulknerrek aitortzen zuen Moby Dick berak ez idatzi izana zuela amorrazio), baita beste hainbat
|
hizkuntzatako
idazleen artean ere, bereziki Borgesen eskutik: Bartleby narrazioa gaztelaniara itzultzeaz gainera, Borgesek hiru hitzaurre idatzi zizkion kontakizunari, bat ingelesez eta beste biak gaztelaniaz, eginbehar ñimiñoenaren aurrean ere" aukeran, nahiago ez!" erantzuten zuen eskribatzaile estoikoari buruz:
|
|
|
Ispiluen joko literarioan, itzulpen onen existentzia bultzada estimagarria da idazkuntzaren bidea menturez betea eta ezagutzez asea izan dadin. Edozein
|
hizkuntzatako
idazle belaunaldi bat, baita hizkuntzarik hegemonikoenean ere, ezin da erregistro, gai eta giro guztietara heldu. Are gutxiago euskaraz.
|
|
|
Munduan diren hizkuntza gehienetan, Metamorfosia gisa itzuli izan da The Verwandlung jatorrizkoa, hau da, Transformazioa, zeinak Jordi Llovet adituaren ustean hobeto jasotzen duen jatorrizkoaren esanahia, arrunt egunerokoagoa beraxe mito klasikora garamatzan Metamorfosia baino. Hala bada, Kintanak emandako izenburua, Itxura aldaketa, zuzenagoa da, baina nola baztertu hainbat
|
hizkuntzatako
imajinario kolektiboan iltzatuta gelditu den Metamorfosia bezalako izenburu bat?
|
|
|
Itzulpen batek ez du, ezta izan litekeen onena bada ere, jatorrizkoa agortzen (obra gorenez ari naiz), baina itzulpen batek lor dezake berak irabaztea obra gorena bihurtzeko loria, ez, ordea, jatorrizkoa hobetu duelako, baizik xede hizkuntzara  ekarritako lorpen eta ondasun linguistikoengatik eta haien laguntzarekin trebatutako baliabide literarioengatik. Modu horretan hasi da hainbat
|
hizkuntzatako
literatura: itzulpen on batekin.
|
|
2020
|
|
|
Joan institutura lanen bat egiten ari ginela eta," itxaron pixka bat, katalaneko irakaslea eskolak ematen ari da momentu honetan". Hizkuntza aniztasunaz katalanekoak bezala, beste edozein
|
hizkuntzatako
irakaslek kezkatu luke.
|
|
|
83. Henri de Bourbon honen jaiotza zela eta, omenezko bertsoen liburu bat argitaratu zen hainbat
|
hizkuntzatako
konposizio poetikoekin. Hurrenkera honetan:
|
|
2021
|
|
|
Ekitaldiak antolatzeko orduan" formatu askotarikoak eta berritzaileak" biltzen saiatu direla ere azaldu dute, hala nola," kontzertu inklusiboak, errealitate sozial desberdinetara hurbiltzen gaituzten ikuskizunak, hainbat
|
hizkuntzatako
poesia errezitaldiak, esperientzia sentsorialak, oztoporik gabeko ginkanak, scape room irisgarriak, ezohiko kalejirak eta inklusioari buruz hausnartzea bultzatuko duten erakusketak.
|
|
|
7.2.7.1a Aditzetik eratorritako mugakizuna duten elkartuak izendatzeko erabili da ‘sintetiko’ deitura, beste hainbat
|
hizkuntzatako
hitz elkartuak aztertzean ere aurkituko duguna. Hortaz, eratorpenean aztertzen diren le, tzaile, gailu, garri, ki, era, keta, kuntza, pen, edo tze atzizki izen sortzaileak ikusiko ditugu eskuineko osagaian (§ 4.2.4, § 4.5).
|
|
|
Jarduera izen horiek ez dira aditz nominalizatuak, hau da, ez dira aditz izenak. Horrenbestez, ezin daitezke beste
|
hizkuntzatako
gerundioekin parekatu. Inesiboa daramaten aditz izenak (adibidez, amets egiten, jolasten eta abar) aditzak dira sakonean, eta ondoren izengile batekin nominalizatzen dira.
|
|
|
18.3.4a Egin dezagun hemen ohar bat, batez ere historiarekin lotua. Zenbait
|
hizkuntzatako
egitura ergatiboek badituzte parean haiei dagozkien egitura pasiboak. Euskaraz ez dirudi holakorik baden.
|
|
|
Zail dirudi, hortaz, adjektibotzat jotzea. Hala ere, hemen aipatzen dugu beste zenbait
|
hizkuntzatako
gramatikariek ere, zailtasun berak izanik, hala egiten dutelako. RAEren hiztegian adjektibo bezala ageri da otra vez, otro día edo otra esquina bezalakoetan.
|
|
|
Gaitasun horrek aukera ematen dizu euskalduna edo katalana izateko edo gaelikoz hitz egiteko. Euskaldunoi gertatzen zaizkigun gauza asko eta asko gertatzen zaizkie beste hainbat
|
hizkuntzatako
hiztunei, eta iruditzen zaigu ezetz, geu garela munduan bakarrak. Hori hurbilpen okerra da.
|
|
|
Ikasi ezin daitekeenik ez da egia. Hainbat
|
hizkuntzatako
hiztunek erakusten dute hori eta ez naiz ari bakarrik hizkuntzalariez. Ondarroan wolofera hiztunek euskara ikasi dute eta esango didazu zer zerikusi daukaten woloferak eta euskarak.
|
|
|
Hezkuntza arloari dagokionez, gutxitan erabiltzen da irakaskuntza tresna gisa; aldiz, baxkirera ikasgaia 2018 arte derrigorrezkoa zen eskola guztietan, eta horrek eztabaida handiak sortzen zituen errepublikan. Gaur egun hautazko ikasgaia da, eta baxkireraren ordez errusiera edo beste 12
|
hizkuntzatako
bat aukeratu ahal dira, eskolaren arabera.
|
|
|
Estatuko hizkuntzez eta errusieraz gain, beste hainbat
|
hizkuntzatako
hiztunak bizi dira Herrialde Baltikoetan. Sobietar Batasunaren garaian, ez zuten beren hizkuntzetan bizitzeko aukerarik eta gehienetan errusierara pasatu behar zuten (Hogan Brun, 2008).
|
|
|
Beren hizkuntzak irakaskuntza tresna gisa erabiltzen dira eskoletan, eta hedabideetan ere badute presentzia: badira hainbat polonierazko, errusierazko, bielorrusierazko eta ukraiEstatuko hizkuntzez eta errusieraz gain, beste hainbat
|
hizkuntzatako
hiztunak bizi dira Herrialde Baltikoetan.
|
|
|
Han agertu zitzaizkidan harribitxi literario batzuk, eta hari esker izan nuen desagertutako hizkuntza baten berri ere, besteak beste. Izan ere, hainbat
|
hizkuntzatako
liburuak aurkitu genituen, eta haien artean, lau apalategi betez, hizkuntza misteriotsu bat. Ez nion jaramon handirik egingo nire izena zeroan liburu batek begietara salto egin ez balit, katu amorratu baten gisara.
|
|
|
Aitzitik, ekai guztiz emankorra eta bete betea da. Hainbat
|
hizkuntzatako
esaera zaharrek ematen digute oparotasun horren berri. Euskaraz, adibidez:
|
|
2022
|
|
|
Galder Gonzalezi esker lehenik, eta egunkariak berak idatzitakoari esker ondoren, jakin genuen BERRIAko ilustrazio bat erabili zela: «Euskara ez beste 11
|
hizkuntzatako
Wikipedian baliatu dute BERRIAren infografia bat». Hori posible da soilik BERRIAk Creative Commons lizentzia bat erabiltzen duelako.
|
|
|
Entzutetsua izan zen duela gutxi, irailaren amaieran, Nord Stream 2 gasbidea irudikatzeko BERRIAk egin zuen infografiak izan zuen hedapena: euskara ez beste 11
|
hizkuntzatako
Wikipedian baliatu zuten. Munduko hizkuntza nagusiak zeuden horien artean:
|
|
|
Gero heldu da espainierazkoa eta, ia aldi berean, ingelesezkoa. Artikulu hau idazteko unean zazpi
|
hizkuntzatako
Wikipediek eman dute informazioa, artikulua sortuz: azkena ukrainerazkoa, itzulpen automatikoa baliatuz.
|
|
|
Perurenaren hitzetan, euskal idazleari moderatuki apolitikoa izatea dagokio kultura orokorraren eremuan onartua izateko. Ez euskaldun idazleari soilik, noski; edozein
|
hizkuntzatako
idazleari ere bai: " Edozein hizkuntzatan imajina dezaket nire poz eta min bertsuak bizi dituena".
|