|
2000
|
|
|
Nolanahi ere, abagune hauen guztien abanikoak erlatibismoari bide zabala ireki zion. Konbentzionalismoaren arabera, esate baterako, gauzei buruz mintzatzeko
|
hizkuntza
bat aukeratzen duenarentzat faltsua izan daitekeena, beste batentzat, hizkuntza desberdina duelarik, egia izan daiteke, ordea. Horrela, filosofo batek nahi zuena esan zezakeela zirudien, baldin eta bere hizkuntza esandakoari egokitzen bazion behintzat.
|
|
2003
|
|
|
Utriusque Vasconiae argitaletxearen" Kritika Literarioa" deitu sailean Jon Kortazarek kaleratu duen" Diglosia eta euskal literatura" saioan, literaturarako
|
hizkuntza
bat aukeratzen denean hizkuntza horrek idazlearen lana baldintzatzen duen ala ez aztertzen da, Anton Figueroa ikerlari galiziarrak" Diglosia e texto" izenburuko saioan defendatzen dituen hipotesiak abiapuntu harturik. Anton Figueroak dioenez, egoera diglosiko batean bizi den hizkuntza txikian egiten den literaturak bederatzi ezaugarri ditu:
|
|
|
Ea literaturarako
|
hizkuntza
bat aukeratzen denean, hizkuntza horrek artistaren lana baldintzatzen duen ala ez. Ni baiezkoan nago, baina idazleen artean ezezko erantzuna dabilela esango nuke.
|
|
2007
|
|
|
Golemanen teoriari erreparatuz gero, motibazio emozionalak
|
hizkuntza
bat aukeratzerakoan duen garrantzia eta" Txepetx" ek hainbestetan aipatzen duen motibazioa lantzeko bide emankorra izan daitekeela uste dugu eta, osagarriak diren aldetik, Mintzapraktika programei etekin handiago ateratzeko bide izan daitekeela uste dugu.
|
|
2008
|
|
|
Gobernuen hizkuntza politikak legeetan islatzen dira, eta hizkuntza erabileraren ereduak sortu behar dituzte, eraginkorrak izango badira Azkenean, baina, ekintza horiek guztiek, edozein eremutatik abian jarrita ere, norbanakoen iragazkitik igaro behar dute halabeharrez; izan ere, norbanakoek aukeratuko dute hizkuntza bat edo bestea testuinguru jakin batean. Ikuspegi psikologikotik, hizkuntza aukeraketa esaten zaiona ikasitako jokabidea da; izan ere, giza jokabidea gidatzen duten ikaskuntza legeek arautzen dute Testuinguru jakin batean
|
hizkuntza
bat aukeratzeko ekintza aurretiaz jasotako estimulu batzuen mende dago, eskuragarri dagoen aukeretako bakoitzaren kostua onura harremana zehazten baitute; halaber, aukeraketaren ondorioen mende dago.
|
|
|
Jokabidearen azterketa elkarreragilea da eta jokabidea,
|
hizkuntza
bat aukeratzeko ekintza ez ezik, ekintza horren eta ekintza horrek dakartzan gertakizunen arteko lotura ere bada, aurrekariak eta ondorioak barne. Beraz, ingurunea jokabideari datxekion osagaia da, eta ezinbestean aztertu behar da jokabidea ulertu eta aurreikusteko.
|
|
|
Jokabidearen azterketa elkarreragilea da eta jokabidea,
|
hizkuntza
bat aukeratzeko ekintza ez ezik, ekintza horren eta ekintza horrek dakartzan gertakizunen arteko lotura ere bada, aurrekariak eta ondorioak barne.
|
|
2009
|
|
|
Horrela, bada, ez dirudi inondik ere onargarria denik elebidun izateagatik eskubide murrizketa nozitu behar izatea. Esan nahi dugu, elebidun denari ezin zaiola gaztelaniaren erabilera inposatu," gaztelaniaz ere badakielako", berea baino ez baita bi
|
hizkuntzen artean
bata aukeratzeko eskubidea. Elebidun izateak ezin ditu obligazioak bikoiztu eta eskubideak murriztu, aldi berean.
|
|
2010
|
|
|
Nazio estatuak Frantzian, Espainian eta hainbat lekutan egin izan duena ez da soilik
|
hizkuntza
bat aukeratu eta besteak baztertu. Hizkuntza aukeratu hori" superordenatu" egin du, gainerakoak" bernakulartzen" diren artean.
|
|
2011
|
|
|
Lehenengo eredu" hirueleduna" ezarri nahi digute; hau da, %20 ingelesez, %20 euskaraz, %20 gazteleraz eta gelditzen zaigun %40an hiru
|
hizkuntzetako
bat aukeratzeko aukera ematen digu. Era honetan, gehienez %60 izango genuke euskaraz, gaur egungo ereduan bezala (esan beharra dago ereduan hiru ikasletik bakarra euskalduntzen dela).
|
|
2012
|
|
|
“Osasungintza, ingeniaritza, irakaskuntza, ostalaritza edo turismoa bezalako sektoreetan prestakuntza espezializatuaren alde egiten dutenek errazago izango dute, nahiz eta horretarako beharrezkoa den alemanaren erdiko maila egiaztatzea”, dio Montserrat Viñamata aholkularitza espezializatu horretako zuzendariak. Ingelesa atzerriko hizkuntzen eskariari dagokionez aitzindari dela onartzen badu ere, alemanaren eskaria nabarmen hazi da, gaur egungo finantza krisiaren ondorioz eta
|
hizkuntza
bat aukeratu eta atzerrian prestatzeko orduan. Berlin, Kolonia, Hanburgo edo Munich erreferentzia hiri bihurtu dira Espainiako gazteen artean.
|
|
2014
|
|
|
Aisialdian, irakurketari dagokionez, %14, 28k euskaraz irakurtzen du; %19, 4k, euskara ez den beste hizkuntza batean; eta %66, 6k, euskara eta euskara ez den beste hizkuntza batean. Ikasleetatik %14, 28k onartu du euskaraz ikastetxeko zeregin bezala bidaltzen dietelako irakurtzen duela, bestela, beraien hautuz, euskara ez den beste
|
hizkuntza
bat aukeratuko luketela.
|
|
|
Merkatuak komertzioz erantzuten du eta aurre zentsura bat aplikatzen, autozentsura. Honen arabera hitz egiteko modu zehatz bat aukeratzen da,
|
hizkuntza
bat aukeratzen da (elebitasun egoera batean), hizkuntzaren maila ere bai. Baina batez ere esan daitekeena eta ezin dena esan determinatzen du Bourdieuren arabera.
|
|
2015
|
|
|
gaztelaniaz eta euskaraz egin daitezke bilaketak. Arejitaren esanetan, halako hiztegietan bi
|
hizkuntzetako
bat aukeratu behar izaten da lanari ekiteko. Oraingoan, gaztelaniaren aldeko hautua egin dute.
|
|
|
Lehenbiziko hitzaldiak horri buruzko zera batzuk egin ditu eta beraz, ez dizuet errepikatuko. Euskararen Legeak egin zuena izanzen, nolabait norbanakoen hizkuntza eskubideen planoa ezarri, eta hor bi
|
hizkuntzetatik
bat aukeratzeko eskubidea aitortu zitzaien norbanakoei. Eta gero, administrazio jarduerei begira, EuskararenLegeak egin zuena izan zen erregimen orokor bat ezarri, eta erregimen berezi bat.
|
|
2017
|
|
|
Ea non bizi zen, zer egiten zuen galdetu nion, eta aldi bereko itzulpenak egiten dituen enpresa batek ematen dizkion buruhausteak aipatu zituen. . Ni goi mailako agintariekin ibili ohi naiz, eta horiek biltzen direnean ia ia ez dute itzulpenik behar izaten, bi aldeek ezagutzen duten
|
hizkuntza
bat aukeratzen dute hitzartutako txostena izenpetzen ari diren bitartean hitz egiteko. Eguraldiaz mintzatzen dira, egin berri duten hegaldiaz, seme alabei buruzko zertzeladak komentatzen dituzte edo zahardadearen ajeak edo emaztearen edo senarraren gaixoaldiak.
|
|
2019
|
|
|
" Hizkuntzaren aukeraketa naturaltasunez egin dela esatea ohikoa bihurtu da, bereziki euskaraz aritzen direnen artean: taldea gustura sentitzen den
|
hizkuntza
bat aukeratzen da, eta ez da hizkuntza mugatzen. Kontuak polemikoa da, ez baita normaltasun eta berdintasun egoera batean egiten hautua, areago, horietako bat, euskara, minorizatuta dago" (ibid, 200).
|
|
2020
|
|
|
Hizkuntzaren erabilera ez da inoiz inuzentea. Pandemia honetarako Espainiako Gobernuak gerra
|
hizkuntza
bat aukeratu izana ere ez da kasualitatea; «birusa garaituko dugu», «gerra hau irabaziko dugu», «etsai komunari aurre eginen diogu». Horrelako adierazpenak gobernuko presidentearen ahotan, armadako ordezkarien agerraldiak barne, beren militar galarik onenekin apainduak, ez dira kasualitatea ere.
|
|
2021
|
|
|
Hezkuntza arloari dagokionez, gutxitan erabiltzen da irakaskuntza tresna gisa; aldiz, baxkirera ikasgaia 2018 arte derrigorrezkoa zen eskola guztietan, eta horrek eztabaida handiak sortzen zituen errepublikan. Gaur egun hautazko ikasgaia da, eta baxkireraren ordez errusiera edo beste 12
|
hizkuntzatako
bat aukeratu ahal dira, eskolaren arabera.
|
|
2022
|
|
|
Hebreeraz pentsatzen, hitzak ekonomizatzen, erabilitako adjektiboak neurtzen... irakatsi zidan hizkuntza horrek, ikasi izango ez banuen ez nuelako nire literatura bidea aurkituko". Izan ere, literaturak
|
hizkuntza
bat aukeratzea dakar, berez. Horixe egin zuten Kafkak, Pessoak, Beckettek edo Goethek.
|
|
|
Sustatu.eus atariaren arabera, denbora lerroa lehengoratzeko, hizkuntzaz aldatu behar da, eta, noski, behin betikoen egoeran dauden
|
hizkuntzen artean
bat aukeratu.
|