|
2002
|
|
|
Helburu zehatzei begiratzen badiegu, jadanik batzuk lortu dira, gero joango naiz azaltzen?; baina, ipini ziren helburuen artean, beste hauek ere baziren: kohesiorako hizkuntza organoak eratzea, kohesiorako hizkuntza organo nagusia eratzea, zentro bakoitzean hizkuntza ereduegokia zehaztea, ikasleentzako
|
hizkuntzarako
heziketa plana egitea, eskuliburuenkalitatea bermatzea eta terminologia zentro bat eratzea, komunikazio ofizialaeuskaraz ematea eta idatzizko material ofiziala arautzea.
|
|
2003
|
|
|
Egin ditzagun, beraz, ikastoletako haurrak kultur
|
hizkuntzarako
gai. Eta has gaitezen horri begira gure literatura egiten.
|
|
2004
|
|
|
Aurretik QL
|
hizkuntzarako
tipo bat, r, mugatuko dugu, horrela konstante ez Iogikoenmultzoa zehaztuz. Dcmagun konstante ez Iogikoen multzoa{«;} fe ^{ Z?} ^.
|
|
|
Berdin da, beraz, zein hizkuntzatan dihardugun, latinera, behe bretoiera, frantsesa..., guztien aurretik pentsamendua legoke. Ez da ukatzen, orduan, hizkuntz aniztasunaren balioa, baina onartzen da, haatik,
|
hizkuntzarako
gaitasunaren aurretik badela ahalmen bat, egitura razional bat, edozein motatako hizkuntzaren aurrekoa izango dena eta eurak baldintzatzen dituena.
|
|
2005
|
|
|
Isolatutako gizakia ez litzateke inoiz hitz egiteko ideiara etorriko. Ze
|
hizkuntzarako
disposizioa modu bananezinean dago lotuta soziabilitaterako disposizioarekin. Hizkuntzarik gabeko gizakien komunitatea, hain zuzen, guztiz da kontzeptu kontraesankorra.
|
|
|
1, Gizakia hizkuntzari esker da bakarrik gizaki. 2, Gizakiaren
|
hizkuntzarako
disposizioa eta soziabilitaterako beharra elkarrekin datoz. Gizakia funtsean hiztuna den bezala, bada ere honela animalia sozial bat.
|
|
2006
|
|
|
Sequoyahk asmatutako glifo bilduma silabario baten antzekoa zen, nahiko erraza eta ulergarria –dirudienez– cherokee indiarrentzat, eta haien izateko erarekin bat zetorrena. Horrela pentsa genezake, behintzat, azkar baino lehen ikasi baitzuen idazten hainbat jendek –Sequoyah irakasle izan zen urte askoz, eta kemen handiarekin saiatu zen cherokee
|
hizkuntzarako
tresna egoki hura zabaltzen– 1829 urterako, Sequoyahk asmatutako ikurrak inprentako tipoak egiteko egokituta zeuden, eta aldizkariak argitaratu ziren cherokee hizkuntzan, Sequoyahk asmatutako idazkera sisteman.
|
|
2007
|
|
|
Adibidez, hizkuntza batek zaldi kontzeptu enpiriko bakarra eduki lezake, edo errealitate hori bi, bost, hamar kontzeptu enpiriko ezberdinetan banatua; baina beti ere, bat hala hamarrak, kontzeptu enpiriko horiek errealitate, substantzia, zertasun kontzeptu «hutsen» moldeetan sentsuen datuak isuri eta pentsatu/ eratuak izango dira. Sentsu datuak (sentitu) forma huts horietan isuri eta eratuz (pentsatu) sortzen dira kontzeptu enpirikoak (hizkuntzetan) (eta arraza, alafede, izpiritutik
|
hizkuntzarako
bilakabide honetan guztian ez lehen eta ez azkeneko momentuan agertzen da inoiz ere ezertarako!). Humboldt garbiaren garbia da puntu horretan.
|
|
|
Sakonagoa den zerbaitetaz ari gara, alegia, hizkuntzak gizakiaren giza garapenerako duen garrantziaz, eta zentzu honetan baita hark hezkuntzarako duen garrantziaz,[...] modu berean ari gara, baita,
|
hizkuntzarako
hezkuntzaz edota hizkuntzaren baitan gorderiko ahalmen guztien erabilera egoki eta erantzuleaz.104
|
|
2008
|
|
|
Hiztegi kontsultak on line eta itzulpen automatikoko doako zerbitzuak. 300
|
hizkuntzarako
zerbitzuak daude hor. Argi dago baina munduko hiztegi zerbitzu guztiak ez daudela, euskararako daudenak ez dira hamarrera ailegatzen eta www.hiztegia.net
|
|
|
109). Hori horrela izanda, badirudi(
|
hizkuntzarako
) gizarte beharra bat datorrela hizkuntza beharrarekin. Azken hori, eskariaren edo inputen mailan kokatuko litzateke zirkulu funtzionalean, eta, ondorioz, gizarteko hizkuntza funtzioen mailan.
|
|
|
Proposamen honen gauzarik okerrena baina, ez zen hizkuntzaren ikerketari egindako ekarpen kaxkarra. Azken finean nazioarteko beste hizkuntzalari ospetsu batzuk, Azkueren hipotesiari kontrajartzen zizkioten jatorrizko euskal adizki berreraikiak harenak bezain okerrak ziren (Vinsonek adibidez Izkindearen kontra niz, diz, gizaz, zizaz, dizaz, proposatu zuen) 272 Okerrena, Azkuek bere adizki berreraikiak, hipotesi zientifikotzat hartu barik, forma segurutzat jo eta literatur
|
hizkuntzarako
erabili nahi izatetik zetorren.
|
|
|
– Oro har, ezker hemisferioa da
|
hizkuntzarako
nagusia, subjektu eskuinengan. Ezkertiengan, berriz, eskuin hemisferioa.
|
|
|
Sistema semantikoan gordetzen dira hitzen esanahien errepresentazioak. Ahozko nahiz idatzizko
|
hizkuntzarako
balio duen gordailua da sistema hori.
|
|
|
Tresna hau erabilita, haur jakin baten
|
hizkuntzarako
gaitasuna neur daiteke, baita hizkuntza garapenean dagokion adin ebolutiboa jakin ere. Era berean, hizkuntzaren garapenean haurrak izan dezakeen atzerapena edo arazoak antzemateko erabil daiteke tresna hau.
|
|
|
Alde batetik, komunikazio eta hizkuntza arloetako lagin zabalaren emaitzak eskaintzen ditu; bestetik, euskara garatzen ari diren haur kopuru handi baten jokaerak jasotzen ditu. Tresna honek, gainera,
|
hizkuntzarako
gaitasunaren garapenean arlo indartsuak eta makalak antzemateko aukera ere ematen du.
|
|
|
Zerrenda arretaz irakurri eta Eusko Jaurlaritzako ordezkarien faltaz konturatu nintzen. Ez zen joan Miren Azkarate sailburu eta bozeramailea, ez zen joan Patxi Baztarrika
|
hizkuntzarako
sailburuordea, gonbidatuta zeuden arren (diru-laguntza eman zieten, egia da, eta HPSko ordezkaritza bat ere egon zen). Zergatik?
|
|
2009
|
|
|
1948tik Txinaren menpe gaude eta azken urteetan erabateko inbasioa eta kolonizazioa gertatzen ari da. Horren aurrean matxinatu direnen aurka sekulako jazarpena egiten du Beijingek, dozenaka exekuzio daude, bigarren mailako herritarrak gara gure etxean,
|
hizkuntzarako
eskubiderik gabe, gutxiengoan utzi gaituzte han etniakoen aldean egin kontu duela mende erdi %2 ere ez zirela, kolonizazio planifikatua egin dute eta zazpi milioi txinatar ekarri dituzte eta orain bestelako esplotazioa burutzen ari dira: emakume uigurrik gabe uzteko egitasmo deliberatua dauka Txinak.
|
|
|
Garunaren hizkuntza eremuko ezkerrekoeskualde premotorra lehenago mielinizatzen da nesketan mutiletan baino. AshleyMontagu (1970) antropologoaren arabera, emakumearen
|
hizkuntzarako
gaitasunakhandiagoak dira. Haur Hezkuntzan jadanik hiztegi zabalagoa dute neskek mutilekbaino.
|
|
|
Zerrenda arretaz irakurri eta Jaurlaritzako ordezkarien falta ikusten genuen. Ez zen joan Miren Azkarate sailburu eta bozeramailea, ez zen joan Patxi Baztarrika
|
hizkuntzarako
sailburuordea, gonbidatuta zeuden arren (diru-laguntza eman zieten, egia da, eta HPSko ordezkaritza bat ere egon zen). Zergatik?
|
|
|
Adibide bat eman dezagun. Bittor Kapanagak Mitxelenak erabakitako gure
|
hizkuntzarako
hitzaren desegokitasuna azaldu zuen. Hamar urteko bati hizkera hitza nola dagoen osatuta galdetuko bagenio, erraz erantzungo liguke:
|
|
|
Horretan ezin da mirakulurik espero, harreman sare euskaldunak dituzten elebidun berrien kasuan izan ezik. Baina euskara indarberritzeko prozesuak egiazki aurrera egingo badu, kuantitatiboki ez ezik kualitatiboki ere aurrera egingo badu, ezin da atzera pausorik egin etxetik euskal hiztun direnek ohiko jardun
|
hizkuntzarako
euskara gorde eta sendotzerakoan. Seguruenik, horretan jokatzen dugu euskararen etorkizunaren parte handi bat, handiena ez bada?, horretan eta haurtzaroan euskal hiztun egiten diren gazte euskaraz adierazkortasuna eta naturaltasuna bereganatzean.
|
|
2010
|
|
|
Xabier Isasik Berrian esanak: "" Iñaki Arregi Ihartza ermuarrak bere bizitzaren urterik oparoenak bere
|
hizkuntzarako
lurralde bila eman zituen. Bere jaioterria, Ermua, garai batean, euskararen lurraldea bazen ere, urteak joan eta trenak etorri eremu erdalduna bihurtu zen, oso erdalduna.
|
|
|
1989an sortua, kulturaren ministeritzari lotu den erakunde arin horrek, 30 langile baino gutiago dauzka aurrekontu txiki batekin, Frantses
|
hizkuntzarako
ordezkaritza izena zuen. 2001ean Frantsesa eta Frantziako hizkuntzetarako ordezkaritza orokorra (Délégation générale à la langue française et aux langues de France) bilakatua da," estatuak gure herriko aniztasun linguistikoaren onarpena marka dezala" (www.dglf.culture.gouv.fr/). baina bere jarduera nagusia frantsesaren alde doa. urtero, irailaren 15eko, 1994ko Frantsesaren erabilerari buruzko legea aplikatuz, erakundeak frantsesaren erabilerari buruzko txosten bat parlamentuari eman behar dio. eskualdetako hizkuntzak 3/ 4 orrialdetan aipatuak dira. euskaldetako hizkuntzen aldeko jarduerak hemen ere xehetasunetan sartzea luze luzea litzateke, beraz egoerabalantze motz bat baizik ez dut eginen. estatuaren mailan, hizkuntzaplangintzetan lantzen diren eremuetarik bat bakarrik aski landu izan da nire ustez, hizkuntzen irakaskuntza. oro har, Frantziako ikasleen %2k eskualdetako hizkuntza irakaskuntza izan dute ikasturtean (Les langues de France, 2010ko frantsesaren erabilerari buruzko txostena parlamentuari:
|
|
|
txikienei beste hizkuntza batzuk modu dibertigarri eta eraginkorrean irakasteko, mundu osoko haurrentzako abestien bilduma zabala biltzen du webgune honek, hainbat hizkuntzatan. Gai bakoitzak letra, nahi den
|
hizkuntzarako
itzulpena eta horiek entzuteko edo bideoan ikusteko artxiboak ditu, eskuragarritasunaren arabera.
|
|
|
Gizakia, finean," ikasitako" eta" jaiotzetiko" aspektuez dago osatua, eta errealitatea ere aldi berean da subjektuarekiko" kanpoko" eta" barruko" zerbait. " Hizkuntza", horrenbestez," sozializazio tresna bat" bezala agertzen da, zeinek elkarren baldintzapean dauden" bi erro" dituen, alegia," hizkuntzaren garapen aurreintelektuala" eta" adimenaren garapen aurrelinguistikoa" 228 Azken horren haritik, bada, Brunerrek ezinbestekoa ikusten du" komunikaziotik
|
hizkuntzarako
" pausoa zehazki aztertzea, horretarako" aurre baldintza edo bide erakusle linguistikoetan" zentratzen delarik229 Kontua da, bestela esanda, badagoela" haurren portaera komunikatiboaren garapen bat" 230, non komunikazio modu aurrelinguistikotik komunikazio modu linguistikorako segida ematen den. Horregatik, Brunerrek" jarduera formatu" edo" komunikazio erritual" batzuk aukeratzen ditu —adibidez" eskaera" eta" erreferentzia" prozesuak—," hizkuntza jaio aurretiko eta ondorengo komunikazio forma ezberdinen —baina funtzionalki baliokideen— arteko jarraitasuna aztertzeko" 231 Badirudi haurra gai dela baliabide aurrelinguistikoak erabiltzeko, jada kognitiboki atzematen duen zerbait adierazteko232 Ondorio moduan edo, zera dio Brunerrek:
|
|
|
246 Ikus M. Siguan & I. Vila, 1991: 754 Lehen eta bigarren hizkuntzen egiturak antzekoak badira, bada, erraztu egiten da bigarren hizkuntzaren jabekuntza ikaskuntza prozesua, hain zuzen, lehen hizkuntzatik bigarren
|
hizkuntzarako
" transferentzia positiboak" errazago gertatzen baitira. Egitura horiek ezberdinak badira, aldiz, zaildu egiten da jabekuntza ikaskuntza," interferentzia fenomenoak" errazago gertatzen direlako.
|
|
|
Aurreko ataletan egin bezala, oraingoan ere, hizkuntzaren pedagogiatik pedagogiaren
|
hizkuntzarako
pausoa emango dugu, eta, zehazki, komunikazio didaktikoaren alde psikolinguistikoa zertan den argitzen saiatuko gara, berriro, Titoneren laguntzarekin. Bada, testuinguru horretan, eta lehenik, psikolinguistikak berak —batez ere Vygotskyren eraginaren ondorioz— ezagutu duen zabaltze prozesua azpimarratuko dugu, zeinen ondorioz" jarduera linguistikoa, egiaz, osotasun bateratu bezala kontsideratzen den" 299 Gogora dezagun, zentzu horretan, aipatutako autoreak —Skinnerren soziologismo eta Chomskyren psikologismo erradikalak gaindituz— gizakiaren garapen kognitiboa eta linguistikoa uztartzen dituen planteamendu" interakzionista" defendatzen duela300.
|
|
|
hizkuntza bereziki giza jarduera bezala kontsideratzen den unetik, bada, psikologiak eta linguistikak elkarrekin lan egiteko beharra ikusten dute, hain zuzen, ekintza linguistikoa beti norbaiten ekintza delako eta giza portaera nagusiki hizkuntzaren bidezko portaera delako. Hizkuntza psikologiak eta psiko linguistikak, gehiago psikologiatik edo linguistikatik abiatuz, bereziki aztertzen dute lehen hizkuntzaren jabekuntza prozesua, bertan" komunikaziotik
|
hizkuntzarako
" pausoa azpimarratzen dutelarik. Kontua da, horren arabera, hizkuntzaren garapena oinarrizko egitura pragmatikotik abiatzen dela, edo, bestela esanda, haurrak bere berezko komunikazio gaitasunari esker —eta horrekin batera— garatzen duela ere hizkuntza gaitasuna.
|
|
|
Txepetxek hizkuntza biziaren kezkatik biziaren
|
hizkuntzarako
jauzia egin zuen, afera honetan jokoan dagoena" gramatika" bat baino gehiago dela erakutsiz: gizateriaren zinezko aniztasuna eta berdintasuna, nazio ororen arteko oreka, alegia.
|
|
2011
|
|
|
Arau horiek herrialdeko hizkuntzan hartuak izateko eskubidea kentzen die atzerritarrei eta beharrezko gizarte kohesioa, zuzentasuna eta aukera berdintasuna mugatzen dituzte. gizarte zibilak, arau horiekin puskatzeko, beste jarduera batzuk gauzatzen ditu: irudimen esperientziak; esaterako,
|
hizkuntzarako
hezkuntza Tailerrak (TeL), Quedem?, Xerrem eta hizkuntza bikoteak. Òmnium erakundearen elkarrizketa taldeak, plataforma per la Llengua, katalanaren Aldeko erakundeen koordinakundea (CAL), katalanaren Aldeko erakundeen Federazioa (FoLC); hau da, hizkuntzamilitantzia antolatua. unibertsitateetako fakultate bakoitzeko hizkuntza zerbitzuek helburu hori bera duten antzeko hiritar esperientziak egin dituzte eta liburu eleaniztunak argitaratu dituzte (katalana gaztelania aranesa euskara galegoa).
|
|
|
Lehenagoesanbezaladeigarrisuertatzenzaigueuskarazkoanimalienizenenartean (aitzin
|
hizkuntzarako
berreraikidaitezkeenezarigara) iaoinarri monosilabikorikezaurkitzea, etagalderajaurtinahigenuke, ezoteduenhonekzerikusirikizangoaztergaiditugun19 (ustezko) erreduplikazioenartean animalien5 izenegotearekin.
|
|
|
Amasijos, conversaciones y otras ciudades (Piloak, solasaldiak eta beste hiri batzuk) da eskuratu dudan poema liburua. Frantziako Tolosan bizi izan zen espainiar
|
hizkuntzarako
irakurle lanetan, eta gaur egun Errumaniako Napoca hirian (ez Napoka Irian) bizi da.
|
|
2012
|
|
|
Hezkuntza administrazioei dagokie atzerriko
|
hizkuntzarako
lehen hurbilketa sustatzea, Haur Hezkuntzaren bigarren zikloko ikasketen barruan, bereziki, azken urtean. Era berean, irakurketa eta idazketarako lehen hurbilketa sustatu behar da, baita oinarrizko trebetasun numerikoetako, informazioaren teknologietako eta ikus eta musika adierazpenetako esperientzia goiztiarrak ere.
|
|
|
Erantzuteko duten zailtasuna dela eta, estimuluak gutxitu egiten dira inguruan, eta pazienteak ez du etxeko jardueretan parte hartzen. “Baina,
|
hizkuntzarako
gaitasunik ez izan arren, nahikoa babestuta dauka zentzumenen bidez erreakzionatzeko gaitasuna, baita afektuzko laztanak ere, gaixotasunaren garai aurreratuak arte”, gehitu du. Horrek esan nahi du Alzheimer gaitza duen gaixoaren inguruko estimulu argitsuak, soinudunak eta sentsorialak mantendu egin behar direla; izan ere, gaixoa “bizi den etxeko edo erakundeko argi gutxi dagoen lekuetan kokatzen da”.
|
|
2013
|
|
|
Galeserazko ohiko emisioak 1960ko hamarkadan hasi ziren berez, BBCk eta HTV kate komertzialak ekoiztu eta emititu zituen saio sorta batekin. Beraz, S4Ck hasieratik zeukan bi hamarkadako telebistaren herentzia, esperientzia zeukaten profesional multzo bat eta ondo ezarritako generoak
|
hizkuntzarako
albistegietan, gaurkotasuneko saioetan, kiroletan, haurrentzako programetan, komedian, telebistako fikzioan eta katearen Pobol y Cwm telenobelan. Hala ere, telebistako ekoizpenean martxa aldaketa egiteko asmoa zeukan kate berri bat sortzeak lan aukeren eztanda sormen langileentzat eta teknikarientzat, eta telebistako ekoizpen enpresak herrialdearen gune ugaritan kokatzeak, ez hiriburuan bakarrik, areagotu egin zuen hazkunde ekonomikoaren eta galeseraren hizkuntza industriaren arteko lotura.
|
|
|
—Oldrich Menharten diseinuaren ildoa hartu litzateke. Berak txekierazko testuak izan zituen gogoan, baina zure
|
hizkuntzarako
ere balioko dute esan zuen azkenean, tentetu eta begiak zabalduz.
|
|
|
Irakurri zenuen eta
|
hizkuntzarako
egun txarra zela esan zenuen.
|
|
2014
|
|
|
ez dugu izan eta neurri batean ez dugu gizarte ereduak inposatzeko burgesia nazionalik; historikoki, inon egin ez den saiakera batean aritu gara. Ezagutza zenbaki oso eskasetatik hasita
|
hizkuntzarako
gizarte oso bat berreskuratu nahian; borroka ideologiko, basatia? 80ko hamarkadan; abiapuntu teoriko okerra:
|
|
|
Analisi moduluari dagokionez, ordezkapena nahiko zuzena izan daitekeelaondorioztatu dugu. Iturburuko
|
hizkuntzarako
analizatzailea lortu eta horreninformazioa transferentziara formatu (etiketa) egokian pasatzea ahalbidetu beharda. Xede hizkuntzako hitzen ezaugarri morfologiko eta sintaktikoak sortzekobeharrezkoa den informazioa iturburu hizkuntzatik erauztea da analizatzailea egokiaizateko baldintza.
|
|
|
Mugikor bat, edo ordenagailu txinatar edo japoniar oso merkea, jatorrian erositakoa, garaipen pikaro bat izan daiteke, gero karaktere guztiak dagozkien hizkuntzetan ateratzen badira. Fabrikatzaile handien dendetan, teklatuak izan ohi dituzte gure
|
hizkuntzarako
, eta arazorik gabe aldatzen gaituzte, Apple edo Sony en kasuan. Hala ere, denda txikietan ez dugu horrelakorik eskatzen.
|
|
2015
|
|
|
Ahozko hizkuntzaren sustapenarekin lotuta batez ere agertzen dira euskara/ gaztelaniako arloak, eta DBHn ingelesa ere bai. Beste arlo batzuk agertzen dira ahozko
|
hizkuntzarako
agerleku moduan: matematika, ingurunea, etika, teknologia...
|
|
|
Bazterturik geratu zen, munduan bezala, Euskal Herrian ere. Arrazatik
|
hizkuntzarako
aldaketa adibide bat baino ez da, baina berdin azter genezake euskal nazionalismoan zehar nolako aldaketak izan diren sinbologia, erreibindikazio edo aliantza politikoetan, eta denetan aurkituko ditugu pentsaera nazionalistaren dinamikotasunaren aztarnak.
|
|
|
1995ean Varsoviako Unibertsitateko Ekialdeko Ikasketen Institutuan hasi zen lanean, georgiera zahar eta modernoaren irakasle. 1976an Tbilisiko Unibertsitatera eginiko bisitan, euskara ikastaro bat egin zuen eta ondorioz Euskal
|
hizkuntzarako
sarrera liburua argitaratu zuen, georgieraz. Ikastaldi horren eraginez, georgiar unibertsitateko talde bat euskara ikertzen hasi zen.
|
|
|
Osinaga (2000), Garcia Azkoaga (2004) eta Ozaeta (2010). Hizkuntza zeinatuei dagokienez, badira ikuspegi testuala oinarri hartzen duten lanak, horien artean Meurantena (2008) belgikarfrantziar zeinu
|
hizkuntzarako
edota Iglesiasena (2006) espainiar zeinu hizkuntzarako. Esandaiteke testuen azterketen interesa zabaltzen doala hizkuntza zeinatuetan eta geuk ere, zeinuhizkuntzako testu azterketa ekarri nahi dugu erdigunera.
|
|
|
Osinaga (2000), Garcia Azkoaga (2004) eta Ozaeta (2010). Hizkuntza zeinatuei dagokienez, badira ikuspegi testuala oinarri hartzen duten lanak, horien artean Meurantena (2008) belgikarfrantziar zeinu hizkuntzarako edota Iglesiasena (2006) espainiar zeinu
|
hizkuntzarako
. Esandaiteke testuen azterketen interesa zabaltzen doala hizkuntza zeinatuetan eta geuk ere, zeinuhizkuntzako testu azterketa ekarri nahi dugu erdigunera.
|
|
|
Markatzaile diskurtsiboak finkatu ditugu ikerketako interesgune gisa. Hizkuntza zeinatuetarabegira, badira markatzaile diskurtsiboak aztergai dituzten lanak, Locker Mckeek (1992) amerikar zeinu
|
hizkuntzarako
; Perezek (2006) venezuelar zeinu hizkuntzarako eta Gabarrok (2014) belgikar frantziar zeinu hizkuntzarako, hain zuzen ere. Metzger eta Bahanek (2001) hizkuntza zeinatuetako markatzaileak aztergai dituzten ikerlanetatik hizkuntza zeinatuek hirumarkatzaile mota edo modalitate dituztela jasotzen dute:
|
|
|
Markatzaile diskurtsiboak finkatu ditugu ikerketako interesgune gisa. Hizkuntza zeinatuetarabegira, badira markatzaile diskurtsiboak aztergai dituzten lanak, Locker Mckeek (1992) amerikar zeinu hizkuntzarako; Perezek (2006) venezuelar zeinu
|
hizkuntzarako
eta Gabarrok (2014) belgikar frantziar zeinu hizkuntzarako, hain zuzen ere. Metzger eta Bahanek (2001) hizkuntza zeinatuetako markatzaileak aztergai dituzten ikerlanetatik hizkuntza zeinatuek hirumarkatzaile mota edo modalitate dituztela jasotzen dute:
|
|
|
Markatzaile diskurtsiboak finkatu ditugu ikerketako interesgune gisa. Hizkuntza zeinatuetarabegira, badira markatzaile diskurtsiboak aztergai dituzten lanak, Locker Mckeek (1992) amerikar zeinu hizkuntzarako; Perezek (2006) venezuelar zeinu hizkuntzarako eta Gabarrok (2014) belgikar frantziar zeinu
|
hizkuntzarako
, hain zuzen ere. Metzger eta Bahanek (2001) hizkuntza zeinatuetako markatzaileak aztergai dituzten ikerlanetatik hizkuntza zeinatuek hirumarkatzaile mota edo modalitate dituztela jasotzen dute:
|
|
2017
|
|
|
Modalitate horrek ikertzaileei eta gizarteari zalantza ugari sortu izan dizkio. 1960eko hamarkadaz geroztik, ordea, Stokoek (1960) zeinu hizkuntzak hizkuntza izateko irizpideak betetzen zituela ondorioztatu zuenetik, ikerketa ibilbide oparoa jorratu du zeinu hizkuntzak, eta sendotu egin dira hizkuntza zeinatuenhizkuntzalaritza (Battison, 1974; Liddell, 2003, amerikar hizkuntza zeinu
|
hizkuntzarako
, etaRodriguez, 1992; Herrero, 2009, espainiar zeinu hizkuntzarako) eta, ondorioz, baita gorrenhezkuntza ere (Marchesi, 1987; Muñoz et al., 2011).
|
|
|
Modalitate horrek ikertzaileei eta gizarteari zalantza ugari sortu izan dizkio. 1960eko hamarkadaz geroztik, ordea, Stokoek (1960) zeinu hizkuntzak hizkuntza izateko irizpideak betetzen zituela ondorioztatu zuenetik, ikerketa ibilbide oparoa jorratu du zeinu hizkuntzak, eta sendotu egin dira hizkuntza zeinatuenhizkuntzalaritza (Battison, 1974; Liddell, 2003, amerikar hizkuntza zeinu hizkuntzarako, etaRodriguez, 1992; Herrero, 2009, espainiar zeinu
|
hizkuntzarako
) eta, ondorioz, baita gorrenhezkuntza ere (Marchesi, 1987; Muñoz et al., 2011).
|
|
2018
|
|
|
Horrela, bada, hizketa ez dagokio ez bakarrik gorputzezko aurkezpenari edo bakarrik aurkezpen linguistikoari, eta aldi berean hitza eta egintza den aldetik halabeharrez da anbiguoa. Anbiguotasun horrek bere ondorioak ditu armairutik irtetearen jardunerako, hizketa egintzaren botere matxinorako,
|
hizkuntzarako
, bai gorputzezko sedukzioa eta bai eraso fisikoa bideratzen duen baldintza den aldetik.
|
|
|
Printzipioz, subjektuaren kontzepzio humanistek pertsona substantziadun bat suposatu ohi dute, zenbait atributu dituena, funtsezkoak eta ez funtsezkoak. Ikuspegi feminista humanista batek esango luke generoa dela pertsona baten atributu bat, eta pertsona, funtsean, genero aurreko substantzia edo «muin» bat dela, pertsona izenekoa, gaitasun unibertsala duena arrazoitzeko, deliberamendu moralerako edo
|
hizkuntzarako
. Beste batzuek, ordea, uste dute generoa dela sozialki eratutako subjektuek beren artean eta testuinguru jakin batzuetan daukaten erlazioa.
|
|
|
Soziologia klasikoan interpretatu izan da pertsona agentzia bat dela eta ontologikoki lehenagokoa dela gizartean ikusgaitasuna eta zentzua ematen dioten rolak eta eginkizunak baino. Diskurtso filosofikoan bertan, «pertsonaren» nozioa analitikoki garatzean suposatu izan da pertsona «txertatuta» dagoen testuingurua edozein dela ere, hori kanpoko zaiola, nolabait, pertsonatasuna definitzen duen egiturari, izan hori kontzientzia,
|
hizkuntzarako
gaitasuna edo deliberamendu morala. Hemen literatura hori aztertuko ez badugu ere, bai erreparatuko diogu kritikoki, eta buelta emango, haren premisetako bati.
|
|
2019
|
|
|
" Zer har daiteke beste hizkuntza batetik norbere
|
hizkuntzarako
", galdetzen du S. thomasonek9, eta erantzuna ere berak ematen du: " erantzun laburra hauxe da:
|
|
|
" Nire iritziz, ematen dituzten frogetatik ezin da ondorioztatu haiek aldarrikatzen dutena. Adibidez, FOXP2 ez da
|
hizkuntzarako
ebidentzia. Inork ez du eztabaidatuko guk eta neandertalek FOXP2 genearen mutazio berbera dugula, eta lehenagotik datorrela.
|
|
|
Baina hori ez da hizkuntza. Gauza bat da
|
hizkuntzarako
ezinbesteko baldintza izatea, eta beste bat, hori aski izatea hizkuntza izateko. Eta ez dakit ezta ezinbestekoa denik ere, ez baitakit zer zeregin duen FOXP2 geneak keinu hizkuntzan.
|
|
|
Muda linguistiko hauek aukera paregabeak dira hizkuntza ohiturak finkatu gabe dauden egoera berrietan, beste
|
hizkuntzarako
jauzia emateko. Inertzia edo ohitura izanik euskararen erabileraren oztoporik nagusienak, euskara erabiltzeko joerarik ez duen hiztunari praktikatzen hasteko aukera zabaltzen zaio, aurrebaldintzarik gabe.
|
|
|
" Zeharkako itzulpen kamuflatuak", izan ere, gizarte eta garai batean zeharkako itzulpenen inguruan nagusi den gaitzespen edo gutxiespenaren isla izan daitezke. [...] Badirudi gaur egun, ahal izanez gero (kontuan izan behar baita oraindik ez dagoela aski euskal itzultzaile hainbat
|
hizkuntzarako
), zuzeneko itzul  penak lehenesteko joera nagusitzen ari dela euskal sistema literarioan, eta, zeharkako itzulpenak egiten diren kasuetan, hori behar bezala adieraztekoa".
|
|
2020
|
|
|
Aurrez aurre zeukan bazkak, zorionez, magnetizatu egiten zion begirada, eta nekez jabetuko zen ezustean eragin zidan izu keinuaz. Arnasaren erritmoa berreskuratu nuenean, bere
|
hizkuntzarako
dohainaren sekreturik behinena huraxe zuela otu zitzaidan: edozer ozen errepikatzeko edo edozeri buruz galdetzeko kopeta ikaragarria zeukan.
|
|
|
Baina euskal testuek ulergarriak izan behar dute euskaldunentzat..., beroriek gaztelaniaz edo frantsesez jakin gabe ere. Horretarako, beste hizkuntzetako terminoen kopia automatizatuak baztertu dira euskal testu filosofikoetatik, kopiatzea galgarria delako, bai
|
hizkuntzarako
, bai eta pentsamendua bera garatzeko ere. David Crystalek Language Death (Hizkuntz heriotza) liburuan ikertzen duenez, diglosia jasaten ari diren hiztunek hizkuntza nagusiaren simil bat egitera jotzen dute.
|
|
|
Baina euskal testuek ulergarriak izan behar dute euskaldunentzat..., beroriek gaztelaniaz edo frantsesez jakin gabe ere. Horretarako, beste hizkuntzetako terminoen kopia automatizatuak baztertu dira euskal testu filosofikoetatik, kopiatzea galgarria delako, bai
|
hizkuntzarako
, bai eta pentsamendua bera garatzeko ere. David Crystalek Language Death (Hizkuntz heriotza) liburuan ikertzen duenez, diglosia jasaten ari diren hiztunek hizkuntza nagusiaren simil bat egitera jotzen dute.
|
|
2021
|
|
|
Eta pena izan da. Filologo moduan, hitanoak hainbat gauza eder dauzka
|
hizkuntzarako
. Apurka galduz joan da hika egitea, desprestigioagatik edo zuka nagusitu delako, batez ere irakaskuntzan hitanoa oso gutxi azaltzen da irakaskuntzan; denak doaz zu eredura.
|
|
|
Testuak argi eta garbi baimentzen du zerbitzu publikoek eskualdeko
|
hizkuntzarako
itzulpenak erabiltzea, adibidez eraikin publikoetan, bide seinaleetan, baita erakundeen komunikazioan ere.
|
|
|
ziño, bizkaieraz (zinoe ere ageri da bizkaierazko testuetan); zino, zenbait autore lapurtarrek ere badarabilte; zio, batik bat gipuzkeraz; zione, Iparraldeko euskalkietan. Villasantek berak zio gomendatzen du literatur
|
hizkuntzarako
, bokalarteko sudurkaria erortzea oso fenomeno ezaguna delako, eta, gainera, zio delako literatur hizkuntzan azken urteetan hedatuena. Gomendio hau, eta aldaeren hedadura gogoan izanik eman zuen Euskaltzaindiak batasunerako 9 araua, zio aldaera hobesten duena.
|
|
|
Bi urtean murriztu egin da Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako ikasleen
|
hizkuntzarako
konpetentzia euskaraz, baita matematikakoa, gaztelerakoa eta ingelesekoa ere. Ondorio argiak atera daitezke Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako ikasleek ebaluazio diagnostikorako egindako probetatik.
|
|
|
Bestelakoak dira Lehen Hezkuntzako laugarren mailako ikasleek lortu dituzten emaitzak:
|
hizkuntzarako
konpetentzian, euskaraz bi puntu gehiago eskuratu dituzte (254), eta sei gehiago ingelesez (245); aldiz, gaztelerazko gaitasunak hamahiru puntu behera egin du —249tik 236ra— Matematikarako eta zientziarako konpetentzietan ere emaitzak hobetzea lortu dute, bost eta hiru puntu, hurrenez hurren. Aurten, pandemia dela medio, ikastetxeek borondatez parte hartu dute proban; LH4n ikastetxeen %32, 6k egin dute hautu hori, eta DBH2n, %40, 1ek.
|
|
|
Hasteko, behar beharrezkoa da ikertzea zeintzuk diren euskarak berak eskaintzen dituen aukerak eta baliabideak, beste hizkuntzetako terminoen kopia automatizatuak, mamirik gabeko kreolera eta bestelako mutanteak euskarazko testu filosofikoetatik baztertze aldera. Imitatzeko joera kaltegarria da, bai
|
hizkuntzarako
, bai eta pentsamenduaren jarduerarako ere.
|
|
|
Anautek (2012) hioide hezurra ere hizkuntzarekin lotuta dagoela dio eta aurkitutako horrek neandertala
|
hizkuntzarako
anatomikoki prestatuta egon zela erakutsiko lukeela. Baina horren gainean ñabardura hau erakusten du:
|
|
|
FOXP2" ez da" hizkuntzaren genea"" ezta gramatikarena ere, nahiz eta garrantzi handikoa izan (Mithen, 2011; Anaut, 2012). Gene hori
|
hizkuntzarako
beharrezkoa izan arren, ez da nahikoa. Izan ere, berak bakarrik ez du gure ezaugarri fisiologiko edo mentalik sortzen, eta gainera, gure ezaugarri horiek hainbat generen beharrizana dute.
|
|
|
82). Interesgarriena da neandertalen genomaren7 sekuentzia osoa eskuragarri egotea, eta hori eskura edukitzeak espezieen artean
|
hizkuntzarako
garrantzitsuak diren geneen arteko konparaketa egitea ahalbidetu du (Green eta beste, 2010: 710).
|
|
|
32). Gainera, hori lortzeko burmuinak egindako kalkulu edota mekanismoak
|
hizkuntzarako
ere baliagarriak eta beharrezkoak direla planteatu da: " Horregatik erabili da sarritan industria litikoa hizkuntzaren sorreraren gaineko ikerketan aztarna gisa" (Anaut, 2012:
|
|
2022
|
|
|
zatiketa, tradescantia eta huntza bezalako beste batzuk bezala. Hain zuzen ere, hau da tigre
|
hizkuntzarako
teknikarik egokiena. Sanseviera Trifasciata Izan ere, izkinak beste sansevieria mota batzuentzat balio du – hostoak apaintzen dituzten lerro horiak galaraziko dizkio.
|
|
|
Hizkuntza batetik besterako itzulpenik apenas behar dugun gizakiok. Benetan behar duguna gure hizkuntzatik gure
|
hizkuntzarako
itzulpena da. Izan ere, nik ez dakit jende batek zer ulertzen duen abiadura handiko trena irakurtzen duenean, edo Miren Larrion entzuten duenean, edo Athletic ikustera doanean, edo feminismoaz hitz egiten diogunean, edo Ukrainako gerraz ari garenean, edo Euskaraldiaren beharrak esan nahi duena esplikatzen zaionean, edo gizonek egun bat zergatik ez daukaten milagarren aldiz esaten zaionean.
|
|
|
Lurraldetik
|
hizkuntzarako
noranzkoan, herriaren eta lurraldearen garapenak euskararen garapena sustatu eta barne bildu luke. Ezin baiezta daiteke garapen eredua jasangarria dela tokiko hizkuntza desagertzeko bidean jartzen badu, euskaraz garatzen ez bada.
|
|
|
Hementxe ari dira nahualt
|
hizkuntzarako
murgiltze eredu moduko bat esperimentatzen. Printzipioz haur eskolako hizkuntza behikularra nahuatla da.
|
|
|
(2017) eta Portoles eta MarHk (2018) EAEn eta Valentziako testuinguruetan eginikoekin. Hain zuzen ere, bietan ondorioztatu zen irakasleen eleaniztasunari buruzko usteak positiboak zirela talaia orokorretik; edonola ere, bi ikerketetan nabarmendu zen, ezaugarri elebakarren artean, irakasleek uste errotu bat zutela hizkuntzen ikaskuntzarako, bereziki hirugarren
|
hizkuntzarako
: hizkuntzak zenbat eta lehenago ikasten hasi, orduan eta hobeto.
|
|
2023
|
|
|
soinuak, hitzak, esaldiak, morfologia... eta horietako bakoitzak zenbait mekanismo erabiltzen ditu. Garuneko parte asko dira, elkarrekin harremana dutenak, eta denak batera erabiliz lortzen dugu
|
hizkuntzarako
gaitasuna.
|
|
|
Literatura eta irakurketa oso garrantzitsuak dira geure
|
hizkuntzarako
, edozein hizkuntzarako. Hizkuntzarekin lantzen den arte bat baita literatura.
|
|
|
Literatura eta irakurketa oso garrantzitsuak dira geure hizkuntzarako, edozein
|
hizkuntzarako
. Hizkuntzarekin lantzen den arte bat baita literatura.
|