|
2000
|
|
|
Edozein kasutan, arazo guztien gainetik, itxaropentsu egoteko motiboak badauzkagu. Urte t' erdiko su-etena ez da alferrikakoa izan, herriarengan ilusio eta esperantza sortu dira, gatazka gainditu dezakegu, mahai baten ondoan negoziatzeko eseritzea nahi ez duten horiek, eseri araziko ditugu, guk, gure egia esplikatzeko ahaleginak biderkatu behar ditugu, gure hitza eta ahotsa isiltzen saiatuko dira, gure bidea luzea da,
|
ezin dugu
amore eman, eta are gutxiago herriari bizkarra eman. Martxoaren 12an beste urrats bat eman behar dugu, abertzaleok, Madrilen gure eskubideen aldeko lan itzela dugu aurrean, eta egun hori eta gero, gauza bera, etengabe Euskal Herriaren askatasunaren bila
|
|
|
Hala ere, nahiz eta egoera politiko berriak poza sortu eta Kontseilua gauzatzen ari den plangintza estrategikoak aurrerapenak ekarriko dituen,
|
ezin dugu
esan euskalgintzako elkarteen artean euskararekiko ikuspuntu ezberdinik ez dagoenik, eta horrek ez gaitu ikaratu behar, aldiz, eztabaida puntuak zehaztu eta euskalgintzaren hausnarketa zabala egitera bultzatu behar gaitu.
|
|
|
Ibilgailua utzi ondoren, Artadi auzoko bideari ekingo diogu. Bidea asfaltatua dago, baina landareak ikusteko aukera
|
ezin dugu
alde batera utzi. Errepidean ez da auto asko ibiltzen eta artadia zeharkatzen duenez espezie desberdinak identifikatzeko aukera paregabea dugu.
|
|
|
Beharbada saioa bukatu egin da, baina prozesuak aurrera segitzen du. Urrats zehatz bat amaituta ere,
|
ezin dugu
arnasestu gelditu, hurrengo urratsa antolatzeko premia baitaukagu.
|
|
|
HORREN inguruan,
|
ezin dugu
ahaztu ETA erakundeak publikoki adierazi duela bere praktika armatua alde batera uzteko prest dagoela Euskal Herriko eskubide politikoak gauzatzeko prozesu demokratikoarekiko konpromiso tinkoa baldin bada. Beraz, borroka armatua elkarlanerako arazo gaindiezina bilakatzen zaien sektore horientzat, badago eskaintza zehatzik, askotan aipatutako su-eten berri bat baino eraginkorragoa, hots; ETAren borroka armatua behinbetiko baztertzea Euskal Herri osorako prozesu demokratikoaren truke.
|
|
|
Oraindik ezer argitaratu ez dutenek esango dizute oso zaila dela. Guk
|
ezin dugu
esan horrela denik.
|
|
|
Ez gara errazak asetzen, baina orain
|
ezin dugu
kexatu. Lezetxiki industen genuenean Vespa koskor batean Atauna joan, Barandiaran atzean hartu, atzeko parrilan maleta, hanka tartean morrala jarri eta Arrasatera joaten ginen.
|
|
|
Guztiz onartzen dut hori, baina
|
ezin dugu
ahaztu herria alderdi politiko baten izenean ordezkatzen dugula, eta badira herriaren kudeaketaren gainetik dauden baloreak. Udal akordio hauek su-eten giroan sortu ziren eta legebiltzar mailako akordio bat ere bazegoen.
|
|
|
Inolako zalantzarik gabe, langileen heriotzak eta langileek jasan beharreko ondorio larriak dira lan istripuen alderdirik lazgarriena, baina, hori horrela izanik ere,
|
ezin dugu
ahaztu eragiten duten kostu ekonomikoa. Eta, lehenengo aldiz, modu ofizialean ezagutzera eman da EAEn lan istripuek 1999an eragindako kostu ekonomikoa.
|
|
|
Baina ez sindikatuen eta patronalaren arteko negoziazio bat bideratzen den bezala bideratzeko. Hori
|
ezin dugu
horrela antolatu. Hau da, nik hamar eskatu zuk sei eskaini eta erdibidean zortzirekin konpondu.
|
|
|
Komunikabideei zera azaldu dizuegu: guk diru bat emango dugu produktu bat kaleratzeko, baina
|
ezin dugu
diru hori berau publizitatzeko erabili, ezin dugu publizitate klasikorik egin, horrek gure produktua bi edo hiru aldiz garestituko lukeelako. Eta komunikabideei produktuaren inguruko informazioa zabal dezazuen eskatzen dizuegu.
|
|
|
Komunikabideei zera azaldu dizuegu: guk diru bat emango dugu produktu bat kaleratzeko, baina ezin dugu diru hori berau publizitatzeko erabili,
|
ezin dugu
publizitate klasikorik egin, horrek gure produktua bi edo hiru aldiz garestituko lukeelako. Eta komunikabideei produktuaren inguruko informazioa zabal dezazuen eskatzen dizuegu.
|
|
|
Baina, irakurzaletasuna bultzatzean
|
ezin dugu
literaturara mugatu. Herren geratuko ginateke.
|
|
|
Hasiera batean, baina, Euskal Herriaren lurraldetasuna ere aldakorra izan dela oroitarazi beharra dugu. Izan ere, Euskal Herria tikiagotu egin da eta aspaldiko abiapuntua den euskal zibilizazioa
|
ezin dugu
nola hala baztertu. Honela, duela 2.000 urteko Euskal Herriko hiririk populatuenak egungo zazpi-sei lurraldeetatik at zeuden, Zuberoatik hamaika kilometro luze iparrekialderantz, alegia, gaurko Gaskonia betean (Autx, Eauze eta bertze).
|
|
|
Gainera bertsolari tradizionaletan nahiko bikote fijoak izaten ziren, baina orain edonorekin kantatu behar duzu, kolektibo zabala gara. Bakarrik kantatu behar bagenu, trikitilariak edo idazleak bakarrik jarduten duten bezala, zatiketa berdintsua izango genuke, baina beste batekin kantatu behar badugu,
|
ezin dugu
nahita ere hori apurtu. Kantatzera zoazenean lehenengo jarrera inportantea da, saioan bion artean egiten dena ongi atera dadila.
|
|
|
Borgesen Babelgo liburutegiaren metafora erabiltzen badugu, liburutegi unibertsal horretan dago euskara, beste hizkuntza guztiak bezala, baita xumeena ere. Unibertsaltasun horretan
|
ezin dugu
ahaztu ingelesa ere partikularra dela. Miguel Torga idazle portugaldarrak esaten zuen:
|
|
|
Nik uste dut lau funtzio horiek ezin ditzazkeela poesiak bete, hizkuntzak bete, hizkuntzaren beraren kontrako borroka egin gabe. Hizkuntzak informazio mailan esan daitekeen guztia kodifikatuta dauka, baina bide kodifikatu horietatik
|
ezin dugu
esan lehendik esanda dagoena baino. Neurri horretan, hizkuntzari esanarazi behar zaio dezakeena eta ez dezakeena, eta nik hala ulertzen ditut Maria Zambranoren hitz horiek, eta horregatik gustatzen zaizkit hainbeste.
|
|
|
" Hizkuntzak informazio mailan esan daitekeen guztia kodifikatuta dauka, baina bide kodifikatu horietatik
|
ezin dugu
esan lehendik esanda dagoena baino. Hizkuntzari esanarazi behar zaio dezakeena eta ez dezakeena".
|
|
|
Bere barne munduan sartuz, pertsonaia hauen aldaketen berri izango dugu. Horrelako pertsonaiekin
|
ezin dugu
zer egingo duten aurreikusi.
|
|
|
Haatik,
|
ezin dugu
ahaztu euskal literaturaren inguruko kritika publikoa batik bat hamarkada honetan zabaldu eta garatu dela. Izan ere, 1990 urtean Euskaldunon Egunkaria kaleratzen hasi zenetik (1990-VII-15), egunkarietan euskal literatur lan gehienen berri ematen hasi dira, ordura arte lan batzuen kaleratzea ez baitzen aipatu ere egiten.
|
|
|
Ahalegin horietan, batetik zein bestetik garrantzi handia dute hedabideek, etahorixe da liburu honek erakutsi nahiko lukeena. Eragina zenbatekoa den neurtzea zailaden arren,
|
ezin dugu
ukatu nortasunen eraikuntzan eta birsorkuntzan hedabideen lanaoso kontuan hartzekoa denik. Horixe da bederen gure abiapuntua, eta hortik datorkigugai honekiko interesa.
|
|
|
Hasieran esan dugun modura, anitza bezain koloretsua da irratigintzaren egoeraHego Euskal Herrian. Hala ere,
|
ezin dugu
albo batera utzi Madrildik emisioak igortzendituztenen pisua. Izan ere, nahiz eta hemendik bertotik hainbat programa egin, nagusidira ikuspegi zentralista eta Estatu osorako emisio bakarra dutenak, besteak beste: SERen musika-programazioa eta eskaintza konbentzionala, Espainiako Irrati Nazionalaren emanaldi desberdinak eta Onda Cero, Cadena 100 edo Radio Popularrenemanaldiak.
|
|
|
telebistako albistegia sortu zuen, France 3k Ipar EuskalHerriari buruz ematen dituen gaurkotasunezko berriak beste ikuspuntu batez eskainiz; are gehiago La Semaine du Pays Basque astekariaren agerpenarekin, tokiko prentsaSud-Ouest eskualdeko egunkariaren euskal argitalpenera mugatuz. Hala ere, gehienetan
|
ezin dugu
aniztasunaz hitz egin gaien aukerari zein aurkeztu eta komentatzekoerari dagokienez, ez eta zuzendua zaien irakurleei eskaintzen zaizkien gaurkotasunezko berrien begirada eta ideia nagusiei dagokienez ere. Hauxe gertatzen zaie bereziki deszentralizatuak diren hedabide publikoei (France 3 Euskal Herri, Radio FrancePays Basque) baina baita ere, maila txikiago batean baina?
|
|
|
Egunkari abertzaleen arteko alde hau ulertzeko,
|
ezin dugu
ahaztu bakoitzarenatzean edo aldean dagoen proiektu politikoa. DEIAren kasuan, gogora dezagun azkenbi hamarkadetan EAJk Gernikako Estatutuaren aldeko apustua egin duela, eta Estatutuhorrek Baskongaden eta Nafarroaren arteko etena berrindartu duela.
|
|
|
Nazionalismoa erronka berrietarako berregituratu behar bada eta erronka zaharretarako bere burua indartu behar badu, hortxe daukaaukera bat (ez bakarra, noski). Onartu egin dugu estatua eta nazio oro konstruktoakdirela, baina gaur egun Espainia eta Euskal Herria maila bereko konstruktoak direnik
|
ezin dugu
esan. Gure egoerak alde eta kontra dauzkan faktore guztiekin, alternatiba bat eraikitzeko gauza izan behar dugu.
|
|
|
Hori gainditzeko zer egin, Erkidegoko erakundeetatik azter daiteke. EAk, EHk eta EAJ-PNVk Erkidego Autonomikoan lan komunaegiten badute, lan horrek emaitzak ematen baditu, eta jarrera demokratiko batenbidez gauzak egiten baldin badituzte, zergatik
|
ezin dugu
pentsatu nafarrek erehorretaz ohartuko direla eta, pixkanaka-pixkanaka, hori Nafarroako Legebiltzarreanislatuko dela. Prozesu luzea izango da, baina UPNk gaur egun Nafarroan duen pisupolitikoa izateko, guk ere zerbait gaizki egingo genuen, ezta?
|
|
|
Horrenbestez, pertzepzioa gorputz-sentipenenmendean dago:
|
ezin dugu
inguramena sumatu hark zentzumen-organoen bidezgure gorputzean duen eraginaren bidez izan ezean, sentiberatasun exterozeptiboadugu hau?. Modu berean, ezin dugu geure gorputza sumatu, dauzkagun barne-sentipenen bidez ez bada, hauek sentiberatasun propio eta interozeptiboakdira?.
|
|
|
ezin dugu inguramena sumatu hark zentzumen-organoen bidezgure gorputzean duen eraginaren bidez izan ezean, sentiberatasun exterozeptiboadugu hau?. Modu berean,
|
ezin dugu
geure gorputza sumatu, dauzkagun barne-sentipenen bidez ez bada, hauek sentiberatasun propio eta interozeptiboakdira?. Hortaz, subjektuaren sentiberatasun-maila eta sentitzen duenarensakontasuna bere pertzepziora iristen uzten dien sentipenen, eta haiekin bateragertatzen diren kualitate emozionalen?
|
|
|
Horretan laguntzen duten bi funtzio nagusiakarnasketa eta mugimendua dira. . Erabat bizirik egoteak, diosku Lowen-ek, sakon arnasa egitea, askatasunez mugitzea eta osotasunez sentitzea esan nahi du.Bizitza preziatzen baldin badugu,
|
ezin dugu
begien bistako egia horien aurreanezikusiarena egin? (Tonella, 1994, 37 or).
|
|
|
Bukatzeko,
|
ezin dugu
albo batera utzi Hannover-ko azokan, CeBIT' 98 izenekoan, aurkeztu zen beste aukera berria, jende askori harridura ekarri ziona: Internetekiko lotura energia elektrikoaren sarearen bitartez egitea.
|
|
|
Esan egin beharko nioke. Honek guztiak ez du zentzurik,
|
ezin dugu
aurrera jarraitu.
|
|
|
Eta are gehiago, ez dugula furgonetan Ipar Irlandan sartzerik, guztiz ezinezkoa dela eta, mesedez Eider, kasu apur bat egiteko:
|
ezin dugu
muga traste horrekin zeharkatu.
|
|
|
Argi dago, beraz, datu hauek adierazten duten bezala, martxa ez dela erraza izango eta bidea harri koskorrez beteta dagoela. Dena den, kontuan hartzen badugu aspaldi honetan webgune batzuen jabegoagatik —Terra atariaren kasua adibidez— nolako dirutza ordaindu den eta, beste aldetik, nola igo diren beste batzuen akzioak —nahiz eta oraindik zorretan egon—,
|
ezin dugu
pentsatu etorkizuna guztientzako beltza izango denik. Akaso batzuk bide bazterrean geldituko dira denentzako tokirik egongo ez delako, baina ukaezina da etorkizuna hortik doala eta lehia basati honetatik bizirik ateratzen direnak egingo direla azokaren jabe.j
|
|
|
Antza denez,
|
ezin dugu
polizia, terrorista, hiltzaile, eskubitar, diktadore izan. Gerrillaria bai baina militarra ez.
|
|
|
Ikuskizunaren mundu gurea txikia dela tamainaz badakigu baina
|
ezin dugu
onartu zikoitza izan dadila. Aurkitu beharko ditugu bideak Euskal ikuskizunaren magia areagotzeko.
|
|
|
Zehazki, iraganeko eta etorkizuneko enuntziatuei buruz ari ziren. Egiaztagarritasun hertsiaren ildotik, orain
|
ezin dugu
ez egiaztatu ezta faltsatu ere ondoko enuntziatu hau: ‘Zehatz-mehatz 500 ardi zeuden Donostia inguruko 50 kilometroko erradio batean orain dela 175 urte’ Eta ez dago behaketarik ere ondoko beste hau egiaztatzeko, alegia:
|
|
|
– Guk
|
ezin dugu
larrua jo –esan zuen, barreak hitzak trabatzen zizkiola, Margak.
|
|
|
Ez gara, alabaina, geure oilolur heterogeneo eta askotarikotik irteten, prentsa abertzaleko eguraldiaren maparen mugen barruan gabiltza beti. Erosoago eta etxekoago sentitzen gara leku batzuetan besteetan baino,
|
ezin dugu
hori ukatu. Min egiten digu erdaren nagusigo larderiatsuak, geure herrian erdara beltzean aritu beharrak, karral-karral, baina osorik maite dugu gure eguraldiaren mapa, gure aberria, eta gure aberri osoaz gara, ezertaz arduratzerik dugun neurrian, arduratzen.
|
|
2001
|
|
|
\-Azkenik,
|
ezin dugu
aipatu gabe utzi Txingudiren osagai nagusietako bat den Bidasoa ibaia Euskal Herrian nahiko egoera onean mantendu den gutxienetakoa dela. Honi esker, gainerako ibai gehienetan aspaldian desagertu ziren hainbat arrain-espezie (izokina, kodaka, gobioa...) oraindik ikus daiteke eta bere ibaiertzeko basoetan ur-ipurtatsa, ekialdeko ur-arratoia, muturluzea, igaraba, suge berde-horia... bezalako animaliek bizitzeko baldintza egokiak aurkitzen dituzte.
|
|
|
Horrela, RWE talde alemaniarra kontuan hartu beharrean gara, dagoeneko Hidrocantabrico erosteko eskaintza bat egina baitu. EON enpresa ere
|
ezin dugu
ahaztu, hau ere Alemaniakoa, Endesa-Iberdrolako aktiboak erosteko gogoa erakutsi zuela kontuan izanik. Belgikako Electrabel-ek ere izan lezake Iberdrola bereganatzeko interesa.
|
|
|
Gauzak horrela dauden bitartean, zuhurtasunez jokatu nahi badugu,
|
ezin dugu
gehiegi poztu eta, Iberdrola desegiteko arriskurik ez dagoelakoan, txaloka hasi, foru ogasunek haren zergetako milaka milioiak jasotzen jarraituko dutela eta enplegua ziurtaturik dagoela sinisturik. Izan ere, dagoeneko, horrelako txalo batzuk entzun baitira Bizkaiko Diputazioan eta Eusko Jaurlaritzan.
|
|
|
Bi ezker baino gehiago daude herri honetan. Nik uste dut gure botoa ezkerreko botoa dela, eta arazo sozialetan guk hozka egin nahi dugu baina zoritxarrez
|
ezin dugu
egin komunikabideek eta horiek guztiek uzten ez dutelako, hori ezin da memento honetan aipatu ere egin. Nahiz eta mila gauza edo gauza bat egin, ez zara existitzen.
|
|
|
CCOO eta UGT sindikatuek kudeatu eta hondatu izan dituzten antzeko beste greba orokor batzuen esperientzia ekarri zuten gogora. Sindikatu abertzale honetako arduradunek azpimarratu dutenez,"
|
ezin dugu
honelako erantzunen dinamikan sartu, nahitaezko ezarpenen katea hausteko eta lan harremanetarako euskal esparrurako bidean aurrera egiteko proposamenik gabe". LABek esandakoaren arabera, erantzun mota, haren neurria eta edukia Euskal Herriaren eremuan taxutu behar dira.
|
|
|
Iragarkien sormenaren mailaz ari bagara, Euskal Herrian badugu behar den kapazitatea publizitate kreatiboa egiteko. Baina
|
ezin dugu
ahaztu honetarako dauden oztopoak: bata, hemengo iragarle handiek (inbertsio handiak egiten dituztenak) Madrilera edo Bartzelonara jotzea nahiago izatea; bestea, kanpoko bi merkatu horiek profesional onak erakartzeko duten ahalmena (kanpaina eta soldata interesanteenak han daudelako).
|
|
|
bata, hemengo iragarle handiek (inbertsio handiak egiten dituztenak) Madrilera edo Bartzelonara jotzea nahiago izatea; bestea, kanpoko bi merkatu horiek profesional onak erakartzeko duten ahalmena (kanpaina eta soldata interesanteenak han daudelako). Bestaldetik,
|
ezin dugu
ahaztu publizitate sektorea ekonomia orokorraren atzetik ohi doala, hau da, herri bateko ekonomia sendoak publizitate sektore indartsua dakarrela. Era berean, publizitatea gure enpresek duten lehiatzeko erreminta izatearren, ekonomia orokor horretarako publizitate sektorea indartsua izatea lagungarria da.
|
|
|
Alta, hainbat gaietan gune komun baikorrak erdietsi ditugu eta horiek nagusitzen dira ABren proiektuan. Testuinguru politiko berezi batean gaude eta Batasunakoek
|
ezin dugu
testuinguru horren abstrakziorik egin.
|
|
|
Ulergarria da beldurra agertzea nazio mailako erakundetze baten aitzinean, beldur horiek oinarri historikoa dute. Baina
|
ezin dugu
historiaren abstrakzioa egin. Iraganean egin akatsez ikasi behar dugu eta erantzukizuna hartu geroari buruz.
|
|
|
Erreformaren bidez euskal gehiengo sindikala jokoz kanpo utzi nahi dute, Euskal Herrian ere inposatuko diren erabakiak Madrilen negoziatuz PPren Gobernua, CEOE, CCOO eta UGTren artean. Euskal langileok
|
ezin dugu
hau inondik ere onartu, zeren eta, zertarako balio digu gehiengo sindikalak eta gure antolatzeko eta borrokatzeko gaitasunak geure interesen defentsarako konfrontazio esparrua desegiten badigute. Erasoari tinko erantzuteko ordua da.
|
|
|
Gertatuko den hazkundeaz ari garela,
|
ezin dugu
ahantzi Errioxako herrietatik ere jendeak seme-alabak egunero ekarri eta matrikulatu egiten dituela, ezta?
|
|
|
«Gulliver-en bidaiak», «Lisboako Setioaren Historia» eta «Ipuin hautatuak» izan dira, besteak beste, sail honetan arrakasta handiena izan duten liburuak, mila aletik gora saltzera iritsi baitira. Baina, Jonathan Swift eta Iñaki Mendiguren; Jose Saramago eta Jon Alonso; eta, Jorge Luis Borges eta Juan Garzia aipatu gabe
|
ezin dugu
lan mardul horiez hitz egin, bilduma honetan bi egile baitituzte liburuek.
|
|
|
Alabaina, 100 metroren berritasunaz mintzo garenean,
|
ezin dugu
ahaztu nobelaren ekarpen nagusiena ez dagoela euskal nobelan ezezagunak ziren kontamoldeen erabileran. Forma eta edukia ilargi beraren bi aurpegiak direla onartuz, egileak nobelan darabiltzan baliabide teknikoek lotura hertsia dute bertan kontatzen zaigunarekin.
|
|
|
Harengandik
|
ezin dugu
aldegin ez patioan, ez komunean, ez bisita kabinan, ez zazpigarren loan.
|
|
|
Oraingoz,
|
ezin dugu
guztia izan.
|
|
|
(Garaile) Kalean dago,
|
ezin dugu
atzera egin.
|
|
|
Bai: elkarren beharrean gaude irakasleak eta hizkuntzaren zientzialariak.Batzuek eta besteek daukagu hitza, eta
|
ezin dugu
inor baztertu edo ahaztu. Berriroere, jarrera eta ikuspegi dialektikoa.
|
|
|
Aipatutako zenbait kontu zalantzan jartzen dira gaur egun, baina, hala ere, irakaskuntza arautuan indar handia dute oraindik ere. Alabaina, oinarri teorikoenbaliagarritasuna eztabaidatzen jarri gabe,
|
ezin dugu
ezkutatu eredu honek zenbaitmuga erakutsi dituela, ikasgelako praktikan behintzat:
|
|
|
Ikasleak ikasten duenneurrian jarriko du praktikan eskuratzen duen gaitasun komunikatiboa; eta guk komunitate euskalduna aktibatuko dugu, ikasleei prozesua errazteko. Komunitatearenkontzeptua
|
ezin dugu
bere zentzurik zabalenean aplikatu, beste gauza batzuen artean, ikasleek egin beharrekoak prozesu pertsonalak direlako eta gizarte-proiekziorikinoiz eskuratzen ez dutelako. Hori dela eta, ingurune hurbila erabiltzen dugu.
|
|
|
kokapena, garaia, bakarkako ala taldekako harremanak eta gizarteko heldutasuna. Izan ere, kondairenikerketari dagokionez,
|
ezin dugu
ukatu etnografia, historia eta geografiaren arteandagoen harreman estua. Horregatik, kontaketen bilakaera eta igorpena ikertzerakoan, gai-zikloen erabilpena aldarrikatzen du frantziar etnografo horrek, kondairekgehienetan ez baitute gai bakar bat jorratzen13 Gainera, ereduak osatzeko ahaleginak ez ditu beti emaitza berdinak ematen.
|
|
|
Heu, itxoin, eskatu dio Arrillagak joaten ari den ertzainari, noiz iritsiko da epailea, hemen
|
ezin dugu
egun guztian egon. Ertzainak sorbaldak altxatu ditu, itxuraz berezkoa duen keinuan.
|
|
|
Medikuren bat iritsi eta heriotza ziurtatu arte guretzat inor ez baitago hila. Guk
|
ezin dugu
hori esan. Ez dugu jakintza nahikorik heriotza ziur finkatzeko.
|
|
|
Estatutu estu zorrotz bat, hitzez-hitz bete behar duguna. Guk, adibidez,
|
ezin dugu
gure lana afizioz edo debozioz egin: debekatuta daukagu gozamena:
|
|
|
Ez, jakina; argi eta garbi frogatu dugu kontrakoa testu honetako beste pasarte ba  tzuetan. Baina gizartean diharduten beste instantzia batzuek modulatu eta matizatu egiten dute hedabideen eragina 19 Gainera,
|
ezin dugu
hedabideek iritzi publikoan duten eragina aztertu, soil-soilik hedabideek berek iritzi publikoaz eskaintzen diguten argazkitik abiatzen bagara. Lehenago edo geroago azalduko dira argazki horrek jendearen egiazko iritziarekin dituen kontradikzioak.
|
|
|
Herri Batasunaren prentsa-ohar batek (1993-09-30) dei egiten zien profesional zintzoei haien aurkako" salaketa-konpromisoa bete zezaten". Bistan denez, ezin da ezker abertzalearen inguruko hedabideen munta txikia gainerako hedabideen pisu handiarekin alderatu, eta
|
ezin dugu
ahantzi Egin eta beste antzeko hedabide batzuk poliziaren jazarpen onartezin baten pean bizi izan zirela etengabe. Baina beren eragin-esparruan, polarizazioa eta sektarismoa bultzatu zuten hedabide hauek, gizarte-elkarrizketa eta gertakarien ulerpen arrazionala mesedetu beharrean.
|
|
|
Alabaina, XX. mendearen hasieran ideia berri eta aurresangaitzak plazaratu ziren, gaur eguneko zientziaren oinarriak finkatuz, eta ordutik hona gauzaturiko aurkikuntzen nahiz berrikuntzen kopurua paregabea izan da. Era beretsuan, datorkiguna zer den
|
ezin dugu
aurresan, baina datozen mendeetan zientziaren garapenak eskainiko dizkigun aurrerapenak XX. mendekoak baino handiagoak izanen direla baieztatzera ausar gaitezke.
|
|
|
Hala ere, egun inork ez daki, erabaki bat hartzekoprozesuan, neuronen (nerbio-zelulak) jokaera zein den. Ho rrek erantzunik gabe jarraitzen duen bitartean,
|
ezin dugu
esan garunaren funtzionamendua ulertzen dugunik. Izan ere, horrek esan nahi du eskizofrenia bezalako gaixotasun psikiatriko larrietan, garuna gaizki dabilenean, ezin dugula azaldu garunean zer gertatzen den edo normalitatearekiko bereizketa egin.
|
|
|
Ez da hori txarrena:
|
ezin dugu
hori erremediatu diskriminazioa sortu gabe, eta hori antidemokratikoa da. Hizkuntz politikak legitimitaterik ez badu, euskararen egoerak ez du erremediorik.
|
|
|
Gero,
|
ezin dugu
euskalgintza beti abiapuntuetan jarri, plangintzak etengabe burutzen, aurrekoarena agortueta ebaluatu gabe. Gaur egun, Eusko Jaurlaritzaren Euska ra Biziberritzeko Plan Nagusia ezinbesteko erreferentzi puntua dela uste dut indarrak biltzeko, irizpideak finkatzeko, inda rguneak sendotzeko, ahuleziak konpontzeko, betiko okerretan ez jausteko eta elkarlana bideratzeko eta indartzeko.
|
|
|
Bestela ere froga dezakegu hori, ordea, modu errazagoan: gorputzaren adigai enpirikoari kolorea, gogortasuna edo biguntasuna, pisua, sartezintasuna eta abar kentzen badizkiogu, beti ere gorputz horrek betetzen duen espazioa geratzen zaigu eta hau
|
ezin dugu
gorputzaren adigaitik erauzi; edo, edozein objekturen adigai enpirikotik esperientziak erakusten diguna kendu ondoren oraindik ere substantzia edo akzidentea izan behar duela geratzen zaigu eta hau ere ezin da alde batera utzi. Halako adigaiak a priori dira, gure ezagutzeko ahalmenean daude edozein esperientzia egin aurretik.
|
|
|
Honetaz esan behar da Kantentzat gure ezagutza esperientzia arruntetatik abiatzen dela. Espazio okerra pentsa dezakegu, baina
|
ezin dugu
irudikatu bi punturen arteko marra motzena zuzena ez denik. Gure ekimenaren espazioa euklidearra da.
|
|
|
Eta sintesi hori ezin du subjektuaren harmenak sortu, baizik eta bere berezkotasunak, bere alderdi ekileak. Objektuan ezer
|
ezin dugu
lotuta ikusi geuk ez badugu lotu. Sintesi orok batasuna eskatzen du (ez ‘batasuna’ kategoria, baizik eta jatorrizkoagoa, adigai orori bere barne batasuna ematen diona), eta batasun hau autokontzientziak ezartzen du.
|
|
|
Beraz, ez da begiak zorroztuz edo arrazoiketa arretaz jarraituz desagerrarazi dezakegun ilusioa. Makila uretan sartzean okertzen da, badakigu benetan ez dela horrela gertatzen, baina
|
ezin dugu
bestela ikusi. Ezagutzaren baldintza subjektiboa objektuaren ezagutzatzat hartzean datza ilusioa.
|
|
|
Pentsatzen duen Nia, edo Bera, edo Zera (gauza bat) horren bitartez ez da pentsamenduen subjektu transzendentala baino errepresentatzen= X, bere predikatuak diren pentsamenduen bitartez besterik ezagutzen ez dena, eta hortaz, honetaz inoiz
|
ezin dugu
ezein adigai bereizturik ere izan (A346/ B404 (E309)).
|
|
|
Bere idealismoaren saihestu ezinezko ondorioetara helduz gero, gizaki bakoitza bakan, bakar, bere ‘arrazoimenean’ betiko espetxeratuta bizi dela baietsi beharko luke, beste gizakien berri ez lukeelako ezer benetakoa jasoko, bere baitako zentzumenetan azaltzen diren fenomeno hutsen intuizioak baino. Gugandik kanpo dagoena ezin badugu jakin beragan denez(" nur als Erscheinung, nicht aber nach dem, was es an sich selbst ist" 75),
|
ezin dugu
jakin beste gizakiengan zer dagoen edo zer diren. Baina Kantek bazekien beste gizakien gogoen berri, gorputzen fenomenologiatik harantzagokoa.
|
|
|
maitalea maitea/ maitatuarekin maitasunez elkartzen duen ariketa. Maitatzea zer den
|
ezin dugu
definitu, baina bai nor norekin/ zerekin uztartzen duen. Maitatzeak maitea/ maitatua behar du.
|
|
|
Baina gizakia Jaungoikorik gabe iruzurkor eta ulertezin izatetik gizakiaren ezagumenarentzat,
|
ezin dugu
Jaungoikoa izatearen baietza berehala demostratutakotzat eman. Jaungoikorik gabe gizakia ulertezina izatetik, gizakia gure ahalmenentzat ulertezina edo ulergaitza dela azaltzen zaigu, ez besterik.
|
|
|
104. "... baina
|
ezin dugu
ahaztu naturaren helburua gure animaliazko izaeran dautzan joerak gainditzea dela eta guri dagokigun gain-mugaren hobekuntza lortzeko oztoporik nagusien direnak" K.U., 433.
|
|
|
Hori da legearen arduradun den gizaki epaileak ebazten duena; eta zigortu egiten du gizaki egilea. Baina etikaren munduan ez dugu legerik, ez dugu maitatzea beste metrorik,
|
ezin dugu
inor bere egiteez epaitu, are gutxiago kondenatu; metro horrek, berriz esan, ez duelako inolako neurririk. Bi galdera zeharo desberdinak dira:
|
|
|
Baina
|
ezin dugu
—zuk eta nik— hor datzan zerbait hori dela-eta aipatzen ditugun objektu desberdinak konparatu, zerbait horren zure eta nire ezagutza desberdinak baino, desberdinak badira. Beti dago arriskua hauek aurrez aurre ipintzeko:
|
|
|
Maitatzea eta maitatzearen ondorenak —maitatuz—, batera doaz, sarri, edo gehienetan, nahi bada. Baina maitatzea
|
ezin dugu
bat egin bere ondorengoekin. Adibidez, egiaren bila, egiaren baten ikerketan eta aurkitu nahian gabiltzanean maitatzen dihardugu, dudarik gabe.
|
|
|
Kontent egoten ahal da bera ez badute eraman! Gainera falanjistek hartu baldin badute, guk
|
ezin dugu
gauza haundirikan egin. Badakizue nor dabilen falanjistekin?
|
|
2002
|
|
|
Batzuetan kulebroi itxura hartzen dutela eta garrantzia gehiegi ematen zaiola pertsonaien intimitateari? Fikzio lanen aurrean gaudela
|
ezin dugu
ahaztu eta, gainera, eskolako liburu aspergarrietan aipatzen ziren pertsonaia aseptiko eta lehorrak humanizatzen ere lagun dezake horrek
|
|
|
Akordioa eta adostasuna bilatu behar ditugu atsedenik gabe, beti Euskal Herria ardatz hartuta;
|
ezin dugu
euskal gizartea denbora gehiagoz espainiar eta frantziar estatuen inguruko meteorito zatikatu izatera kondenatu, era horretan euskaldunon galera etorriko baita luza gabe. Oraingo egoeratik ez dute luzerako irabazpiderik izango, ez eta probintzia bakanetako administratzaile direnak, haraino ere helduko baitira zentroko agintariak leku hartzera.
|
|
|
«Zauri horiek sendatu egin behar dira, bestela nerabezarora iristean sor daitekeen cocktail-a lehertu eta dena pikutara joan daiteke. Eta gurasook
|
ezin dugu
hori onartu». Besteak beste, haurrari adoptatua dela noiz eta nola esan ere jakin behar du gurasoak.
|
|
|
Baina Xabierrek esan digunez olioaren kontsumoan ikerketa eta datu zehatzagoak daude. «Euskal Herrian hilabete eta pertsona bakoitzeko litro eta erdi olio erosten da, baina guk
|
ezin dugu
jakin kopuru horretatik zenbat olio erabiltzen den edo zenbat harraskatik behera doan». Adituek kalkuluak egiteko orduan datu bat aipatzen dute:
|
|
|
Nafarroako eta batik bat Erriberako beste berezitasun bat honetan datza: guk
|
ezin dugu
esan euskaltasuna familian transmititu zaigunik, gehienok alderantzizkoa egin behar izan genuela esan beharko genuke. Gurasoekin eta haien munduarekin hautsi, alegia.
|
|
|
Guk
|
ezin dugu
onartu gutxiengo batek esatea beraiek direla erakunde horren ordezkari. Demokrazia hori da, printzipio batzuen interpretazio desberdina dagoenean gehiengoak erabakitzen du.
|
|
|
Kontuan hartu behar dugu ez garela egoera normalizatu batean bizi. Ez gaude, alde batetik, zoritxarrez, biolentzia egoera batean bizi garelako,
|
ezin dugu
hori ahaztu. ETAren ekintzek herri honetako bizitza deformatzen dute erabat, hori horrela den bitartean zaila da kontsulta bat egitea.
|
|
|
Bere gehiengo osoaren bidez izugarriak egiten ari da PP eta inboluzio politikoa ekar dezake. Halaber,
|
ezin dugu
Batasunak jokatzen duen biktimaren rolean erori eta haien jarreraren aurka ezin ezer esan
|
|
|
Ez zen ilegalizatu izan, baina Batasuna legez kanpo jarriko dutela dirudi. Beste erakunde bat sortu beharko dugu,
|
ezin dugu
ezker abertzalearen botoaren erreferenterik gabe geratu.
|
|
|
EBBk nahiz Eusko Jaurlaritzak irakurketa bera egin dute Eudelen akordioaz, hori argi eta garbi utzi nahi dugu. Hau da, Alderdi Politikoen Legea eta Batasunaren legez kanpo uzteko asmoa aniztasunari egindako erasoa da, eta bere hirugarren puntuaren arabera
|
ezin dugu
akordio politiko batera iritsi pluraltasun horren aurka dagoenarekin. Beraz, Batasuna edo edozein alderdi politiko legez kanpo uzten duen legea sostengatu dutenekin ezinezkoa izango dugu akordiorik lortzea oraingo egoera politikoa mantentzen den bitartean
|
|
|
Hori gizartea mehatxatzea eta beldurtzea da, gizarte honek irtenbiderik ez duela irudikatzeko. Epe laburrera arazo asko dauzkagu, baina
|
ezin dugu
ahaztu gure helburuak zeintzuk diren eta horri heltzen badiogu eta lana egin, lehenago edo geroago etorriko dira fruituak.
|
|
|
Iazko ikasturtean 1.661 ikasle eta 75 irakasgai izan zituzten. Noski, Bergaran egoitza duen UNED ere
|
ezin dugu
ahaztu.
|
|
|
Hiru urteko umeengandik
|
ezin dugu
espero hitza entzutea, eurek kantatzea. Gizartearen betebeharra da umeari musika ematea.
|
|
|
Gizateria gaixorik dagoela aitortu gabe
|
ezin dugu
borroka irabazi.
|
|
|
Eta bizitzak serio eta zentzudunago egiten bagaitu, zergatik
|
ezin dugu
geure borondatez gauzak ikusteko dugun era aldatu, baikorrago bizi ahal izateko?
|
|
|
Ipar Euskal Herriari buruz horrenbesteko informazio kuantitatiborik ezdagoenez,
|
ezin dugu
antzeko azterketa bat egin, baina Bigarren Mundu Gerraraarte izan zuen bilakaeraren gaineko ezaugarri kualitatibo batzuk aipa daitezke.Alderdirik aipagarriena eraldaketen egonkortasuna eta geldotasuna izan ziren, halako moduan non XX. mendearen hirurogeita hamarreko hamarkadan XVIII.mendeari buruz aipatzen genuen espezializazio-irudi horrek bere horretan irautenbaitzuen, neurri handi batean. Egia da, bestalde, mekanizazio-prozesuak eta ongarrien erabilerak ere gora egin zutela, baita erritmo txikian.
|
|
|
Hala ere, emaitza horiek eskuetan izanda ere,
|
ezin dugu
ondorio zehatzikatera, hainbat faktore gehiago sartu behar baitira azterketan: irakasle ez-doktoreenkopurua, aurreko urteetako doktoretza-tesi ekoizpena, eta abar.
|
|
|
Horren atzean dago, zalantzarik gabe, lizentziatu euskaldunak geroeta lehiakorragoak izatea munduan. Hala ere,
|
ezin dugu
ahantzi Euskal Herrikounibertsitateak ez direla oso erakargarriak izaten Espainia eta Frantziako doktoreentzat, eta EHUko lanpostu-deialdi batera baino askoz jende gehiago aurkeztuohi dela, esate baterako, Bartzelonako Unibertsitatekoetara. –
|
|
|
Garbi izateakomeni da: giza eta gizarte-mundua ulertu nahian gabiltzanok
|
ezin dugu
–egiazientifikoen, saltzaileen papera jokatu.
|
|
|
Atal hau
|
ezin dugu
amaitu, duela hamar urte? 1991ko irailean, alegia, euskal gatazkaren konponbidea bilatze aldera izan zen ekimena aipatu gabe.Gernika Gogoratuz taldearen bitartez gauzatu zen eta Washington-go GeorgeMason unibertsitatea izan zen babesle eta antolatzaile. Euskal Herritik 8.000kilometrora, telebistako kameretatik urrun, lehenbiziko aldiz, euskal alderdiguztietako ordezkariak bilduta egon ziren astebetez euskal gatazkaren konponbideaaztertuz.
|