|
2000
|
|
|
Badira bestelako alderdi batzuk, pluralismoaz maiz mintzatzen direnak, eta aldi berean
|
euskararen aurka
ere bai. Beraz, hizkuntzari buruzkoan, zer da horientzat, pluralismoa??
|
|
|
1937ko abenduko debekua, bere gordinean,
|
euskararen aurka
egun argitan sekulahartu izan den zitalenetakoa izan zen: hasteko, erabateko debekua, alegia.
|
|
|
batetik euskal herritar eskolatu eta erdaldunena, eta euskaldun ezjakinena bestetik. Honetan, Unamunok, berdintzaleago izanik —Sabino Aranak berak bezala3— euskal herritar guztiek kultur maila goren berbera lortzeko eskubidearen alde egiten zuen, eta horregatik
|
euskararen aurka
jartzen zen, berau paria ezjakin batzuen mintzaira izan zitekeelakoan. Eta, azken buruan, hori hizkuntzaganako maitasun eta duintasun-zentzuagatik egiten zuela uste dut, hots, euskara hilik ikusi nahiago zuelako, guztien irrigarri izan baino.
|
|
2001
|
|
|
Oso zuzenetik jarraituko dugu euskararen inguruan Gobernuak egin dezakeena eta ados ez bagaude garbiki azalduko dugu. Gobernuak ezin dezake egin UEUrekin egin duena; hau da, Nafarroako administrazioarekin halako harreman luzea izan duen elkarte kultural bati ezin zaio diru-laguntza kendu Gobernuak
|
euskararen aurka
gerrilla gerra bat hasi duelako. Errusiako Ikasketa Elkarteak Iruñean udako ikastaroak egingo balitu, seguruenik dirulaguntza jasoko luke.
|
|
|
Hori horrela,
|
euskararen aurka
zihardutenek ezin jardun dezakete lehengo modu berean oso arrazoi sinpleagatik, euskararen errealitatea aldatu delako. Horrek, alabaina, ez du esan nahi aurkarien diskurtsoa aldatu denik, egokitu egin da, besterik ez.
|
|
|
1. Ez da izango, ziur, luzatzen zaigun galderari erantzuna ematen hasteko modu oso originala, baina nago," azkenurteotan" garaia zehaztea ez litzatekeela alferrikako saioa," azken" horren definitzean leudekeelako, hein batean bederen, oraingo benetako astinaldiaren lehenengo zantzu eta aurrekariak. Alegia, jakinda eta hala sentituta gainera, azken bi-hiruurtekoa izaten ari dela
|
euskararen aurka
egin eta egon den bonbardaketa bortitzenetakoa, ezin bonbardaketa hori aztertu, berau prestatzeko logistika osoa eta baliabide anitzen nondik norakoak kontuan hartu gabe.
|
|
2002
|
|
|
Katalunian, urte batzuk lehenago martxan jarritako programazio-ereduari jarraituz, 1989tik aurrera, eta Euskal Irrati Telebista (EITB) taldeko irratiekin lehiatzeko asmoz, emankizun autonomikoa jarri zuen abian kate estatalak. Beraz, bertako ekoizpeneko irratsaioak egiteazri eta Euskal Herria Irratiari lizentziarik gabe uztea
|
euskararen aurka
jotzea zela salatzen zutenen aurrean, baina proiektua ez da inoiz gauzatu gain, euskarazko irratsaio batzuk aurrera eramateko lan-talde batzuk eratu ziren garai hartan. Era berean, Nafarroan, RNEren laugarren kanal horretan euskarazko programazioa eskainiko zela arguditu zuen Nafarroako Gobernuak, Xorroxin Irratia26.
|
|
2003
|
|
|
Aurretik ere handiak egin izan dituzte Nafarroako agintariek, baina parekorik ez du azken hiru urte hauetan
|
euskararen aurka
darabilten oldar gupidagabeak. Lehenagotik prestatzen, ernaltzen eta mamitzen hasiak ziren, baina 2000 urtean sartu ginenetik hona ezagutzen ari gara Hizkuntza Politikaren degradazio prozesu azkar eta zakarra.
|
|
2004
|
|
|
Hala ere, lehen erran dudan legez, ez dut uste gatazka bukatuko denik. ETArekin edo ETArik gabe, adibidez, beldur naiz UPNk
|
euskararen aurka
jarduten jarraituko duela, intolerante batzuek intolerante izaten jarraituko dutela beldur naizen bezala. Neurri handi batean, gatazka identitateen arteko gatazka da »Nafarroa talaia ezin hobea da horretaz konturatzeko» eta alor horretan argudioak aurkezteko eta arrazoiak emateko toki zabala egon arren, jarrera intolerante eta ez-demokratikoak erakustekoa ez da batere txikia.
|
|
|
heriotza hitzartzeko. Nolanahi ere, egia da, egia osoa gainera, besteak beste,
|
euskararen aurka
ere indarrean dagoela delako, hitzarmen unibertsal, hori.
|
|
|
Maila indibidualean, hizkuntza normalizazioaren helburua pertsonen hizkuntza egoera hobetzea da. Hau da,
|
euskararen aurka
dauden pertsonak euskararen alde egongo diren pertsona bilakatzea, euskara ez dakiten pertsonak euskaldun izatea, euskara trakesdunak osatzea eta abar. Oso kontuan izan behar dugu, hizkuntza hiztunez (pertsonez) osatua dagoen hizkuntza komunitatea dela, eta hizkuntzaren normalkuntzak hiztunen normalkuntza eskatzen duela.
|
|
|
Paradoxa berba darabil gertatua adierazteko: euskara
|
euskararen aurka
. Barne-kolonizazio kulturalaren logikapean kokatuko luke fenomenoa:
|
|
|
Norberaren erabakian oinarritzen digute euskara. Joko eremu honek sortzen dituen inertziak, joerek eta indarrek erderen alde eta
|
euskararen aurka
jotzen dute lotsagabeki?. 106
|
|
|
Besterik da, noski, Alberto Barandiaranen iritzi zuhurrari darion uste hau: . Azken urte honetan behin eta berriz azpimarratu da Sanzen gobernuak,
|
euskararen aurka
erasoa abiatu duenean, irakaskuntza zuela begi-bistan. Euskarazko ereduen gorakada, hori da UPNk barne-barneratuta duen diskurtsotik ezin azaldu dezakeen zerbait, eta kontuan hartuta bilakaera honek etorkizuna marka dezakeela, ulertzekoa da D ereduko ikastetxeen eta ikastolen matrikulazioak eragiten dituen bihotzerreak?. 488
|
|
2005
|
|
|
Eta politika
|
euskararen aurka
hasten delarik?
|
|
|
Demoen eta Euskal Herrian Euskaraz elkartea ren beharra ere badago Hegoaldeko EAEn eta Nafarro an. Bai, Euskal Autonomia Erkidegoan ere bai. Hiru probintzietako kultur eragile eta euskaltzale askotxo Iparralde eta Nafarroara begira egoten da, frantsesek eta UPNk
|
euskararen aurka
egiten dituztenak harrituta eta, errukiz, misioan modura, lurralde horietako euskaldunei laguntzera joateko prest.
|
|
|
• Ez dago inolako eskubiderik irakasle hauek
|
euskararen aurka
dauden irakasleak bailiran aurkezteko. Aitzitik, gehienak saiatu izan dira euskara ikasten eta zegokien Hizkuntz Eskakizuna egiaztatzen.
|
|
2007
|
|
|
Schleicher-en maila linguistikoak Spencer-en eboluzio historikoaren hiru estadioekin akomeatuz, euskara mundu-ikuskera primitibo arlote baten izaerakoa ebatzi zuen, mundu modernorako gauzaeza, antzinate zaharreko erlikia beneragarri baina praktikan zertakogabea, onena lehenbailehen hiltzea zuena852 Hain zuzen hizkuntzen mundu-ikuskeraren doktrinan eta horien mendekotasun historikoaren bere sinesmen dogmatikoan oinarriturik probokatu du Bilboko Lore Jokoetako eskandalu sonatua eta jarraitu du gero euskararen heriotzaren aldeko bere gurutzada partikularrean, jendaurre espainol xume nahiz intelektualenaren onarpen handiarekin egin ere. Ikus dezakegunez, bada, hizkuntzaren munduikuskeraren teoria gaur jende askok euskaltzale edo abertzaleen aburu alderdikoitzat jotzen duen arren (egia da Txillardegik, esate baterako, erabili izan duela bere argumentazioetan euskararen alde, eta ez batere gaizki, ene ustean), alabaina espainolaren edo frantsesaren gehiagotasunaren alde eta
|
euskararen aurka
lehenago eta hagitz bortizkiago baliatu izan da. Badaezpada gogoratzea ez da gaizki etorriko.
|
|
|
Badaezpada gogoratzea ez da gaizki etorriko. Hemen, hala ere, ez da inportantea (espainolaren alde eta
|
euskararen aurka
ondo dauden arrazoiak, euskararen alde gaizki egoten direna, badakigu aspaldi). Edonola ere mundu-ikuskeraren, hots, hizkuntza bakoitzean emana daukagun «munduaren» diferentziaren baiespena ez da oker ulertu eta ez larretsi behar, hori
|
|
|
Euskaraz idatzitako produkzioa agertzen hasi zen, nahiz eta agintarien jarrera oso gogorra izan euskararen aurrean. Beharrezkoa da, bide horretan, gogoraraztea tokiko agintari ugarik, baita gobernadore zibilek ere, neurri zorrotzak hartu zituztela
|
euskararen aurka
, baina ez zela euskararen aurkako debeku orokorrik egon. Egoera horrek, zenbait karlistaren laguntzarekin, ahalbidetu zuen pixkanaka-pixkanaka, debeku eta eragozpenen erdian, euskararen aldeko zantzuek indar berriak hartzea.
|
|
2008
|
|
|
Diru-laguntzak zuhurki ematen zizkieten euskararen alde ari ziren elkarteetatik batzuei, esleipen-irizpiderik gabe eta emaitzak neurtu gabe. Aldi berean, Frantziako legegintza aitzakiatzat hartuta, oztopo asko jartzen zizkieten elkarte horiei; ez zuten onartzen hizkuntz politika besteak bezalako esparru publikoa zenik, eta politika eta hizkuntz politika nahasten zituzten" 11 Orain egiteko era hori aldatua dela esan dezakegu, eta ez dugu atzemanen hautetsi bat ere
|
euskararen aurka
izanen dena, publikoki bederen.
|
|
|
Orain egiteko era hori aldatua dela esan dezakegu, eta ez dugu atzemanen hautetsi bat ere
|
euskararen aurka
izanen dena, publikoki bederen.
|
|
|
Biak bertakoak dira, ni jaiotzerako hemen bizi zirenak, esan digu geroago. Hauek ez dute Arestiren aitaren etxearen berri, baina ez daude
|
euskararen aurka
, ni beren bilobek karatea ikas dezatenaren aurka ez nagoen bezalaxe. Izan ere, irekiak gara guztiok ere, demokratak oso eta bestearen munduan sartzea ez dugu maite, ez baldin badoa gure kaltetan behintzat.
|
|
|
Haren iritziz, Patxi Lopez PSE-EEko idazkari nagusiak ezin dio jarraitu Madrildik ezartzen dioten erritmoari eta «erabat isilik» geratu mehatxuen aurrean: «Euskararen alorrarekin argazkia atera, bai, baina gero bat egiten du
|
euskararen aurka
erasoa jo duen bere alderdiko gobernuarekin».
|
|
|
Euskal Herriko historia ezagutzeko indusketarik garrantzitsuena zipriztinduta dago, eta ardurak argitu beharko dira, eta neurriak hartu. Izango dira marroa
|
euskararen aurka
egiteko erabiliko dutenak, baina hizkuntzalariak lasai egon daitezke. Haien eginbeharra, hots zorroztasun kritikoa muturreraino eramatea, ondo bete dute.
|
|
|
Botere publikoetan
|
euskararen aurka
lanean ari den hamaika gizaseme daude, baina ezin da ukatu gure hizkuntzaren aldeko jarrera zintzo eta langilea duenik ere badela. Edozelan ere, begira dezagun azken horiek zer-nolako marko juridikotan ari diren lanean.
|
|
2009
|
|
|
Aldiz, sei hilabeteko negoziaketen ondoren eginiko hitzarmena Carrerek urratu duela dio Seaskak. Jakin dezala Carrerek guretzat ikuskari bat baino ez dela,
|
euskararen aurka
agertzen den frantziar funtzionario bat gehiago, bertzerik ez.
|
|
|
Urralburu eta bere Ley del Vascuence hasiera batean, Miguelico eta Juan Cruz ondotik. Eta biak indarrean daude oraindik, ingelesa indartu nahian, zuzen
|
euskararen aurka
. A zer parea...
|
|
|
Esan beharrik ez dago hasierako sozialistak euskal autonomiaren eta
|
euskararen aurka
jardun zirela. Ideologia baten izenean haiek ere, langile ideologia aitzakiatzat hartuta, alegia.
|
|
|
(Euskal Autonomia Erkidegoan) 1981etik urtero %0, 5 igotzen da euskararen ezagutza, munduan berreskuratu diren hizkuntzen artean egoera onenetarikoa da. (...) Eskolaldian daudenen artean asko ari dira hobetzen Nafarroan, baina zailtasun handiak dituzte, baina ez gizartean,
|
euskararen aurka
daudenak ez baitira gehiengoa. Bertako arazoa da:
|
|
2010
|
|
|
Inkestei eta mezu politikoari dagokienez, Nafarroan hasi ziren analisi soziolinguistikoen erabilera
|
euskararen aurka
. Pegenauteren garaian hasi zen soziolinguistika ohikoa ez den modu batean erabiltzen.
|
|
|
Nahi gabe, ordea, telebisio, irrati diska eta abarrek beste ritmo batzuetara eramaten dio; zergatik orduan berari atsegin zaizkion doinuari euskal hitzak eman ez? Hori ezin diteke inolaz ere,
|
euskararen aurka
joatea izan. Euskara beste hizkuntza guztiak bezala erabiltzeko da, eta gure iritziz zernahitan erabili behar da.-A!
|
|
2011
|
|
|
Iaz hasi ginen on line emititzen eta orain webgunea birmoldatzen ari gara, zerbitzu are hobea emateko asmoz. Euskalerria Irratia ikur bilakatu da euskalzaleentzat eta
|
euskararen aurka
daudenentzat ere bai. Berez duen garrantzia baino handiagoa hartu du Nafarroako agenda politikoan.
|
|
|
Horrez gain, ETAk esan du bortitza dela Euskal Herria herri egiten gaituen zutoinetan pairatzen ari den erasoa:
|
euskararen aurka
, hezkuntza eredu arrotzaren inposizioa, esparru sozioekonomikoetan eta langileen eskubideen murriztapenak, Espainia eta Frantziako ikurren inposizioa edota eskubide zibil eta politikoen urraketak.
|
|
|
Inperio bilakatuz gaztelania espainola bihurtu zen, inperioaren hizkuntza ofiziala, eta inperioak
|
euskararen aurka
legislatu zuen, nazio handi baten hizkuntza, espainola, goretsiz, eta herri txiki ezjakinarena, euskara, gaitzetsiz. Eskailera sozialean gora egin nahi zuenak espainola ikasi beharra zeukan, hori zen atea prestigioa lortzeko, boterea, dirua, euskararen aurkako propagandak euskara ez zela ezta hizkuntza ere sinetsarazten zien bitartean.
|
|
2012
|
|
|
«PSE-EEk, batez ere, oso gogor egin du egitasmoaren kontra, eta uste dugu oso joko arriskutsuan sartzen ari dela. Izan ere, bazka ematen ari zaio
|
euskararen aurka
dagoen jende multzo bakan horri». Gainera, argi utzi du erroldaren atzean ez dagoela beste inolako asmorik.
|
|
|
Ingelesaren irakaskuntza tinko bultzatu nahi bada, plangintza zorrotza eta landua behar da eta hemen ez da halakorik. Hemen interes politikoek eta
|
euskararen aurka
jo nahiak dute lehentasuna. Gauza asko egiten ari direla erakutsi nahi dute baina baliabideak jarri behar dira horretarako.
|
|
|
Baina horrela izanik ere, Gomez jaunak eremu euskalduneko datuak nabarmendu ditu,
|
euskararen aurka
daudenen kopurua handitu dela aitortuz —" 2001ean %3, 2 izatetik 2011n %9, 4 izatera igo dira" —; eta, zergatikoa argitzerakoan, honako hau adierazi du: " euskararen erabileraren presiopean daude eremu horretako herritarrak, eta egoera horrek hizkuntzaren kontrako jarrera sortzen du, eta hori gertatzea arrazoizkoa eta logikoa dela uste du".
|
|
2013
|
|
|
Eta horretan, gizartearen ezagutza sakona ezinbestekoa delakoan, eta homogeneotasunetik oso urrun egonik, xede talde desberdinen garrantziatik azpimarratu du bere ekarpena; bi framing baino gehiago ere egon badaudela gure herrian: "
|
euskararen aurka
dagoenaren parean ez dago, adibidez euskaraz bizi nahi duena. Euskaraz bizi nahi duena erdian dagoela esango genuke..." (145 or.). Beraz, komunikazio estrategiaz gain ezinbestekoak dira, gutxienez, beste bi osagai:
|
|
|
Baina ez da soilik literaturaz ari. Izan ere, ezagunak dira bilbotarrak
|
euskararen aurka
botatakoak, eta horiengatik ere aipatzen du Davantek hura euskarara ekartzearen zailtasuna. «Estigma hori badu», dio.
|
|
|
«Bildu hasi da hiritarrei etiketak jartzen; euskaldun on eta txarrak izendatzen, hemengoak eta hangoak; gureak eta besteak, euskaraz hitz egiten dutenak eta ez dutenak... beraien doktrinarekin bat egiten ez dutenak herrialdetik bidaliko dituzte martxa honetan». Parekotasunaren aldarrikapenen aurrean gazteleraren inposaketa zuritzeko eta
|
euskararen aurka
edozein aitzaki erabiltzeko lotsarik ez dutenez, erabiltzaile edo langile euskaldunak identifikatzea nazismoaren parera igo dute. Ahuntzak harri gainean jaio eta harri gainean bizi, eta lotsagabe hauek harriak botatzeko beti prest.
|
|
|
Haiek, euren eskubide osoaz, epaiketak euskaraz izatea eskatu zuten eta epaile batzuk euskara eta delitua lotzen hasi ziren. Epaileok, oro har,
|
euskararen aurka
izandako jarrerak eragin handia izan du gaur egun dugun egoerara ailegatzeko. Hezkuntzan ez bezala, ez da borondaterik izan.
|
|
2014
|
|
|
Pankartaren lerroburuan abiatu zen, eragileetako ordezkariekin batera. Haren aburuz, geroz eta lotsa gutxiagorekin egiten du Nafarroako Gobernuak
|
euskararen aurka
, eta «nahikoa da» esateko tenorea ailegatu delakoan da: «Nabarmena da euskara eta euskaltzaleak gero eta estuago gaudela.
|
|
|
Baina nola mintzo da boterea, oro har, Iruñean? Gaztelaniaren alde, eta
|
euskararen aurka
. Bestela esaten dute boteretsuek, baina ongi ezagutzen ditugu.
|
|
|
Beranduago ere, aurreko mendetik erdaldunek
|
euskararen aurka
adierazten zuten gutxiespen hori oso ongi islatzen da hurrengo euskal idazleen lanetan ere4 (oihenart, Axular, Etxeberri sarakoa, Larramendi...) eta zein bere garaian, kontura zetorrenean, eus-kararen apologiak egiten saiatu ziren eta, orduko difamatzaileen aurka. Haiek ere euskararen gaitasunaz batasunik ezaz kezkatu-rik zeuden, eta aldizka nongo euskara zen onena eztabaidatzen zuten.
|
|
|
Baina Unamunorena ez zen izan
|
euskararen aurka
egunkari errepublikanoek kaleratu zuten artikulu bakarra, nahiz eta halakoetan jarrera horren kontra zeuden errepublikanoen kexuak entzun behar izan zituzten. 1912an, esaterako, La Voz-en S. Jaca izeneko batek Argentinatik Gaztelu ¿ Cómo es posible(...) que se haya publicado sin protesta ese artículo en el riñón del País Vasco?
|
|
2015
|
|
|
Bai. Azken 226 urteetan Espainiako eta Frantziako Estatuetan
|
euskararen aurka
egin den legedia aztertu dut IVAP-HAEErekin aurten argitaratutako liburuan. Esan daiteke eraso guztiak hiru multzotan sailkatu daitezkeela:
|
|
|
Hala ere, kanpokoak eta kanpokoak zeuden, beraien inguruko asko elkarren aurka jartzen baitziren identitate eta hizkuntza gaietan. Gaur egun,
|
euskararen aurka
ez da inor nabarmentzen, nahiz eta agian bihotzetik daramaten gorroto hori. Senar-emazte hauek esan zuten ez dagoela sinesterik zenbat aldatu den euskararen egoera, orain askoz gusturago bizi direla eta kanpotik etorritakoek eskertzen dutela euskaldunak izatea.
|
|
|
" Ez dago sinisterik zenbat kanbiatu den euskaren egoera", askoz gusturago daude orain hirian, inbidia digute euskaldunei, euskaraz asko entzuten da, jendeak euskaraz hitz egin nahi du, inork ez du
|
euskararen aurka
egiten (nahiz eta agian barrenetik eraman)... Eusko Jaurlaritza, politika eta eskoletan euskara sartu beharrarengatik egon da iraultza hau, baina oraindik egiteke asko dagoela gaineratu zuten.
|
|
|
Hau da, estatu espainiar osoko lehenengo hamar postuetako %20 euskaraz ikasi duten ikasleek bete dituzte. Gure prestakuntza horren txarra ez den seinale.Gure inguruan urteetan
|
euskararen aurka
eraikitako mito ugari daude, eta horiek suntsitu beharra dago. Mediku euskaldunak behar ditugu osasun sistema elebiduna lortzeko bidean aurrera egin nahi badugu, eta, horretarako, euskaraz ikastera animatu behar ditugu ikasleak.
|
|
|
Maistra ikasketak bukatu zituen eta berehala lanean hasi zen Garazi aldean. Han, berriz ere, frantses administrazioak
|
euskararen aurka
erabiltzen zuen jokaera makurra topatu zuen. Joko zikin horretan lagundu beharrean, euskaldunen auto-estima garatzen eta orduz kanpo, hango gaztetxoak euskaraz alfabetatzen ahalegindu zen.
|
|
|
Hala gauzak, gogoratuko dut nominalismo estrategikoak pragmatikara biratu duela bere burua, izendatzea eta haren efektu performatiboak praktikara mugatzeko. Horregatik ere esan liteke, esan nezake,
|
euskararen aurka
jo behar dugula, bai eta euskal Zeraren aurka ere, horiek esentzia gisara aurkeztuta enuntziatu hutsak direnean, hots, pornografikoak direnean. Euskara sinbolo eta euskara adierazle hutsari euskaraz jardutea kontrajarriko nioke.
|
|
2016
|
|
|
" Euskararekiko lekua azkartzeko izanen zela. Taldea erdalduna da, ez dute deus
|
euskararen aurka
, baina erran zuten lauretatik bat egitea euskaraz. Hola hasi ziren.
|
|
|
Ibinagabeitia pertsona zabala zen, besteen ideiak begirunez onartzen dituenetakoa,
|
euskararen aurka
egiten ez zuen bitartean. Parisen 50etako hasieran Jon Mirande poetaren adiskide egin zen; honek, euskaraz eta labur, Vladimir Nabokoven Lolita nobelako istorioarekin antzekotasun suerte bat daukan kontakizuna idatzi zuen, Haur besoetakoa, errusiarrak idatzi zuen garai bertsuan; lehen euskal nobela modernista dugu, baina inork plazaratu nahi izan ez zuena –Gabriel Arestik argitaratu zuen arte urte asko geroago, 1970ean– Kontu da, Jon Mirande gaizki ikusia zegoela kultur giroan, probokatzailea eta katolikoen ziztatzailea, pertsonaia deserosoa, noizean behin faxistekin mahai berean jaten ohitua zena.
|
|
2017
|
|
|
Urtero bezala, Iruñeko Zaldiko Maldiko Kultur Elkarteko bazkideek erabaki dute nori eman elkartearen sariak, hots, Lamien Urrezko Orrazia, euskararen alde egindako lanagatik nabarmendu den talde/ erakunde edo norbanakoari ematen zaiona, eta Asto-Masto,
|
euskararen aurka
erakutsitako jarreragatik nabarmendu den erakunde edo norbanakoarentzat izan ohi dena.
|
|
|
Tertulia horietan euskarak lekua zuen bitxikeria folkloriko gisa, eta kulturadun agertu nahi zuenak harrotasunez goraipatu beharko zituen Nafarroako gaztelaniara filtratu diren euskararen hondarkinak. Bitxikeria filologiko horiek ezagutzea kulturatzat hartzen zenez, inor ezin zen aho beteka
|
euskararen aurka
mintzatu, baina egokitu behar zitzaion hari zegokion tokia iraganeko herri ohituren katalogoetan. Xelebrekeria horietaz aparte, euskaren presentzia publikoa edukazio txarrekoa zen Viena Kafeko tertulietan, eta guztion adostasunez, Gipuzkoatik etorritako abertzaleen probokazioa zen erdaldun elebakarren aurrean hura erabiltzen tematzea.
|
|
2018
|
|
|
euskara erabiltzeko aurrerapausorik txikiena egin nahi denean, beti da" bidegabekeria"," diskriminazioa" eta" inposizioa". Gaztelaniaren aldeko nazionalismoak zapalkuntza linguistikoaren ekaitz politiko eta mediatikoa leherrarazten du han-hemengo gizartea, batik bat nagusi diren erdaldunak,
|
euskararen aurka
jartzeko. Orain hurrena, horrela zioen Nafarroako PPko legebiltzarkide batek:
|
|
2019
|
|
|
438 SAF-AA: Vicente Rojoren ofizioa Rufina Gangoitiri, 1949-11-02, PNV_ NAC_ EBB, K.00285, C.2 zirela ziurtatzeko, nahiz eta Akademiak izendegi ofizialik ez izan.440 Azaroko batzarrerako deialdia zabaldu zenean, Pauetik ezin etorria adierazi zuen S. Altubek, baina Akademiaren zilegitasuna frogan jarri zuen, Bizkai frankistan
|
euskararen aurka
hartutako neurria salatuz:
|
|
|
16 hiztun-taldeen arteko gatazka badago toki jakin batean, baliteke entitate batzuk moldatzeari ez ekitea
|
euskararen aurka
dauden bezeroak erakartzeko nahian.
|
|
|
Euskararen beharra handitzea, herritarrak euskara ikasi eta erabiltzera behartzea, horretarako boterea eta legeak erabiliz, ala jendea bere borondatez hizkuntzara erakartzea eta motibatzea? Jendea behartuz gero ez al da
|
euskararen aurka
jarriko. Baina motibazioarekin bakarrik, lor al daiteke gure egoeran euskara normalizatzea?
|
|
|
Baina guztietatik markatuena Irigoien anaiek eta MikelErramuspek egindako kantua da, 7 ediziokoa. Bertan,
|
euskararen aurka
daudenak bihurtzen diraprotagonista, eta ez diete hitz onik eskaintzen ez poliziari, ez nekazariari, ez langileari, ez gaztemaiteminduari. Kantu hori ulertzen dut Iparraldean bizi zen euskararen aurkako atmosferakeraginda.
|
|
2020
|
|
|
Bien bitartean, udal berriak
|
euskararen aurka
ostikoak banatzen segitzen du. 1997ko euskararen ordenantza berreskuratu dute eta duela gutxi jakinarazi dute bi haur eskola gaztelaniara itzularaziko dituztela.
|
|
|
Hemen ez da inor
|
euskararen aurka
azaltzen, euskara baita hizkuntza zaharra eta ez dakit nongo altxorra. Egiten ditugu kanpainak eta Korrika datorrenean betetzen ditugu kaleak, baina euskarak ez du erabilgarritasunik gure errealitatean.
|
|
|
Beharbada Ariztimuñoren La muerte del euskera o los profetas de mal agüero izango zuen gogoan Barojak. Miguel Unamunok 1931ko irailaren 18ko Gorte Konstituziogilean, Pío Barojak 1931ko irailaren 28an Bartzelonan eta Ricardo Barojak urte berean Irunen" euskaldunen eta
|
euskararen aurka
" egindako iragarpen eta adierazpenei erantzuteko idatzi zuen Ariztimuñok liburua.
|
|
2021
|
|
|
Harrabotsa sortu zuen erabakiak. Gaur,
|
euskararen aurka
emandako epai hori gaitzesteko, EH Bilduk, EAJk eta Elkarrekin Podemos-IU alderdiek izenpetutako adierazpen bat Eusko Legebiltzarrean irakurri dute. Salatu dute epaiak zalantzan jar dezakeela sektore publikoan euskararen normalizazioan aurrera egiteko esparru juridikoa.
|
|
2022
|
|
|
Halere, Hezkuntza Departamentua ez da
|
euskararen aurka
egiten duen bakarra, Euskararen Defentsarako Sareko kideak kontatu duenez. Nafarroako Administrazio Auzitegiak eremu mistoko udalen autonomiaren kontra hartu dituen erabakiak jarri ditu erdigunean:
|
|
|
Ez nago, hargatik, ameskerietan ibiltzen; jakin badakit euskararen plazaratze horren aurkakoak badaudela, baina hauen iritzi esparrua estutu egin da. Gaur egun, oso zaila bihurtu da
|
euskararen aurka
, argiki ala zeiharka, agertzea, kargudunen munduan batez ere. Lotsa aldez aldatu da.
|
|
|
Lehen, orain dela ez hain aspaldi, euskararen alde mintzatzea eta jokatzea gaizki ikusia ze goen, euskarak ez zeukan sinesgarritasunik ezta kargudunen babesik ere. Oraingoan, aitzitik,
|
euskararen aurka
hitz egitea da gaizki ikusia dena eta po litika zein gizarte arduradunek nabarmendu gogo dute euskarari atxikiak daudela, hitzetan baizik ez bada ere. Giro eroso honi esker da Basabürüko ikastola nola edo hala nahikunde publiko baten ondorioz eraikiko, 25 urtez egoitza finkorik gabe noraezean egon ondoren.
|
|
|
Ez dago familia politikorik, salbuespenen bat izan ezik,
|
euskararen aurka
egiten duenik; familia politiko unionistez ari naiz, euskararen aurka ezer ez dutela aitortzen duten familia politiko unionistez, eta nolabait egia da. Familia politiko horiek euskara komunikazio-hizkuntza izatea nahi dute, hori bai, eremu pribatuarentzat, euskararen hiztunen eskubideak aitortzeko prest ez daudenak.
|
|
|
Ez dago familia politikorik, salbuespenen bat izan ezik, euskararen aurka egiten duenik; familia politiko unionistez ari naiz,
|
euskararen aurka
ezer ez dutela aitortzen duten familia politiko unionistez, eta nolabait egia da. Familia politiko horiek euskara komunikazio-hizkuntza izatea nahi dute, hori bai, eremu pribatuarentzat, euskararen hiztunen eskubideak aitortzeko prest ez daudenak.
|
|
|
Ez daude
|
euskararen aurka
, hiztunek eremu publiko eta pribatu guztietan beren hizkuntzan mintzatzeko duten eskubidearen aurka daude, administrazio publikoen aurrean, administrazio horiek tokikoak, autonomikoak edo estatukoak izan.
|
|
|
Beste edozein gairekin horrelako zonifikaziorik ezarri izan balitz eskandalu bat izango litzatekeena,
|
euskararen aurka
eta nafarron euskaraz bizitzeko eskubidearen aurka inposatu zuten. Imajinatzen duzu nafarron lan-eskubideak edo hezkuntza-eskubideak edo osasun-eskubideak zonaka zatituta Nafarroa barnean?
|
|
|
Ernai Tuterak Twitterren ezarritako mezu baten kontura egin du Ernairen aurka. Navarra Sumako alkateak
|
euskararen aurka
hartutako erabakiak salatzen ditu mezuak.
|
|
|
Abertzaleen koalizioko bozeramaile den Ainara Gonzalez Hervasek salatu duenez, Na+-ek alkatetza duenetik ez da
|
euskararen aurka
hartutako lehen erabakia, baizik eta" beste batzuekin bat egiten" duela. Besteak beste euskara arloan Larraiaren gobernuak" 8.000 euroko murrizketak" egin dituela gogoratu dute eta horrek eragin duela Parkelagun jolasprogramaren eskaintzak garatzeko, ikastetxeetako sorkuntza lehiaketa garako ikastetxeetan zein familiei" euskararen transmisioari buruzko hitzaldiak" emateko ezintasuna.
|
|
|
Beraz euskara gaztelaniaren azpitik dago. Frankismo denboran jasan duen bortxazko atzerapena kontutan hartuz, euskal instituzio publiko batek diskriminazio positibo pixka bat egiten duenean, berehala espainiar gobernariak auzitegira jaulkitzen du, eta hor epaia beti
|
euskararen aurka
doa.
|
|
2023
|
|
|
Udalaren arabera, 70.000 lagun ziren. Kontseiluak euskararen aldeko akordio soziopolitikoa aldarrikatu zuen, oldarraldiari buru egiteko ez ezik, euskararen etorkizuneko erronka handiei erantzuteko,
|
euskararen aurka
epaitegietatik izan diren epaiak salatzeko, euskararen normalizazioan aurrera egitea aldarrikatzeko eta herritarren eskubideak erdigunean jartzeko. Idurre Eskisabel Kontseiluko idazkari nagusiak" herrietatik ikusten ari garen mugimendua" azpimarratu zuen.
|
|
|
Atzo eta herenegun. Bi egun eta bi epai
|
euskararen aurka
. Gaur, Eusko Legebiltzarreko kontrol saioa horiei buruz galdetu dio EH Bilduko eledun Jasone Agirrek Iñigo Urkullu lehendakariari.
|
|
|
Orain, tamalez, entzuten diet arduradun politiko batzuei, tartean PSEko batzuei, nola nahasten dituzten askatasunaren kontzeptua eta euskara. Horren aurrean marra gorriak jarri behar ditugu, ezin baita askatasunaren kontzeptua baliatu
|
euskararen aurka
, hizkuntza ahulenaren aurka. Egoera horri zilegitasuna ematea da hori.
|
|
|
Berriro ere
|
euskararen aurka
. Orkoiengo Udala (Nafarroa) euskara ordenantza berria ontzen ari da, eta, zenbait herritarrek eta eragilek eta Hizkuntza Eskubideen Behatokiak salatu dutenez, atzerapausoak ekarriko ditu euskararentzat.
|
|
|
Tolosaldeko alkateek eta eskualdeko euskalgintzako erakundeek Espainiako Auzitegi Konstituzionalak
|
euskararen aurka
hartutako azken epaia salatu nahi dugu.
|
|
|
Lemoizko Udala osatzen dugun EH BILDUren eta EAJ-PNVren bi udal taldeek ondoko adierazpena onartu dugu,
|
euskararen aurka
epaitegiek hartutako azken erabakiaren aurrean:
|
|
|
Hizkuntza politika faxista hizkuntza ofizial bakarra inposatzera bideratu zen, gainerako hizkuntzak desagerrarazteko intentzioz, tartean euskal hizkuntza eta euskal nazio kontzientzia. Ezagunak dira
|
euskararen aurka
emandako milaka arau, dekretu, isun, zigor eta agindu (Torrealdai 1998). Giza eskubideak eta era guztietako askatasunak, linguistikoak barne, ukatzeaz gain, euskararen erabilera errotik debekatu zen eremu publikoan, eta baita pribatuan ere.
|