|
2001
|
|
|
Gainerakoei PPk orain ezarri duen erreforma ezarriko zaie. Enplegua sustatzeko kontratua kolektibo gehiagok egin dezakete (16 eta 30 urte bitarteko gazteenak, emakumearen presentzia hain nabarmena ez den lanbideetan langabezian dauden
|
emakumeenak
). Kontratu mota hori 1997an eratu zen, eta kanporatze bidegabea gertatzen denean 33 eguneko ezartzen du lanean aritutako urte bakoitzeko, gehienezko 24 hilekoren mugarekin.
|
|
|
Alegia. idazleakbai, baina emakumeak. Guk desberdin idatziko bagenu bezala... emakumeizateagatik, edo guk egiten duguna beste genero bat balitz bezala, emakumeona, noski... edota liburu dendatan gure liburuak sailkatzerakoan, saiakerak, antzerkiak, eleberriak eta
|
emakumeenak
jarri behar balira bezala...
|
|
2002
|
|
|
Horrela, 1977tik 1985era bitartean, birmoldaketengatik errezesibotzat jo den epean, itzelezkoa izan zen enplegu galera; 156.000 lanpostu galdu ziren, 1977an zeudenen %17, alegia. Galdutako enpleguen %78
|
emakumeenak
ziren eta %22 gizonenak. Zerbitzuen sektoreak bakarrik izan zuen enpleguaren eboluzio positiboa, hamar puntu gehitu baitzuen lan merkatuan zuen pisua.
|
|
|
Datu horiek gorabehera, ordea, emakumeek sektore horretan zuten presentzia, 2000 urtean, %19, 4koa baizik ez zen. Zerbitzuetan, berriz, 127.700 enplegu berrietatik, %70 ziren
|
emakumeenak
|
|
|
CCOOren ikusmoldea komunista da jatorriz. Klase sindikatu modura, gizabanako guztiek aukera berdinak izatea, eta gizarte estatuaren defentsa dira aldarrikapen nagusiak, betiere, ingurugiroari buruzko kezka, langabetuen arazoak,
|
emakumeenak
edo gazteenak ahaztu gabe. Bestalde, CCOOren Euskadiko konfederazio sindikala estatu federalaren aldekoa da.
|
|
2003
|
|
|
Gizonezko askorentzat erlijioa ez da dagoeneko mentalitate edo ikuskera orokor bat, eta iritziaren muga erlatiboak hartzen joaten da. Gero eta gehiago, gizonezkoen fedea" jarrera politikoekin" lotzen da;
|
emakumeenak
, aldiz, mentalitate kontua izaten jarraitzen du zeharo, eta jokabide elizkoian nahiz praktika erlijioso arautuen betetze zintzoan du oinarria artean ere.
|
|
2004
|
|
|
Sariak ere askotan ezberdinak izaten dira egindako lasterketa bera izan arren. Berriak ematerakoan esaterako, titular, argazki eta abarretan gizonezkoa da protagonista, letra larriz ageri dira gizonen izenak, txikiz
|
emakumeenak
. Gainerakoa berdina da, lehiaketa bera, esfortzua...
|
|
2005
|
|
|
Nahiz eta gutxiengoaren jarrera ofizial bihurtzean esparru informatiboa handitu, ez da lehenesten: «Konpainia tradizionalek gehiengoarenbabesa izan zuten, eta
|
emakumeenak
bakarrik desfilatu zuen». Albistea ilustratzenduten argazkiek erakusten dute, orrialdearen gainaldean, Alarde tradizional bat, «etengabe txaloak jaso zituena» eta azpian alternatibo bat, «segurtasun kate batek»babestu behar izan zuena.
|
|
2006
|
|
|
Bolivian, adibidez, anemia prebalentzia %26, 5etik %51, 7ra bitartekoa da ugaltzeko adinean dauden emakumeengan. Argentinan, 8 eta 24 hilabete bitarteko haurren% 24, 49 eta 55eko anemia prebalentziak deskribatu dira, eta% 11, 27, 34 eta 40 ugaltzeko adinean dauden
|
emakumeenak
eta% 17 eta 23 haurdun dauden emakumeenak. Mexikon, arazoa 5 urtetik beherakoen %27, 2 da, eta ugaltzeko adinean dauden eta haurdun dauden emakumeen %26, 4 eta %20, hurrenez hurren.
|
|
|
Bolivian, adibidez, anemia prebalentzia %26, 5etik %51, 7ra bitartekoa da ugaltzeko adinean dauden emakumeengan. Argentinan, 8 eta 24 hilabete bitarteko haurren% 24, 49 eta 55eko anemia prebalentziak deskribatu dira, eta% 11, 27, 34 eta 40 ugaltzeko adinean dauden emakumeenak eta% 17 eta 23 haurdun dauden
|
emakumeenak
. Mexikon, arazoa 5 urtetik beherakoen %27, 2 da, eta ugaltzeko adinean dauden eta haurdun dauden emakumeen %26, 4 eta %20, hurrenez hurren.
|
|
|
Anek bolaluma hartu zuen. Izenetako bi baztertu zituen,
|
emakumeenak
zirelako. Beste bat harategi bateko telefonoa zen.
|
|
2007
|
|
|
Gizakiak gizaki hurkoen gainean duen aginpide oro antinaturala da. Harreman egiazki gizatiarrak izan, aita eta semearen artekoak dira, senar eta emaztearenak, haurrenak, anai arrebenak, adiskideenak, gizon
|
emakumeenak
; berba hauek harreman naturalak adierazten dituzte, zeintzuek ere baitute jendea zoriontsu egiten. Estatuak eman digun guztia kontraesanak eta konkistak dira, eta, agian okerren okerrena, deshumanizazioa.
|
|
2008
|
|
|
Hainbat arrazoi egon daitezke kopuru orokorrak hainbeste igo izateko: emakumeak lanpostu hobeak lortzeko aukerak eskuratu izana; gizonezkoen lanen aldean,
|
emakumeenak
behin behinekoagoak izatea, baldintza kaskarragokoak eta okerrago ordainduak; amatasun berantiarra bizitza pertsonala lanaren aurretik jarri ahal izatea; edo Berdintasun arloan legeak ekarri dituen hobekuntzak (lanpostua gorde ahal izatea, edo lanari uzten dion aldia ere kotizazio alditzat hartzea).
|
|
2009
|
|
|
Emakumeen eta Gizonen Berdintasunerako Defentsa Erakundera era honetako salaketa asko iritsi zaizkigu: esterotipoen arabera
|
emakumeenak
diren lanpostura joan, perfil egokiarekin, eta jaso duten erantzuna izan da: " Ez, bilatzen duguna gizonezkoa da".
|
|
|
Beraz, emakumeak gizonezkoenak izan diren lan eremuetan dabiltza zenbait kasutan, baina ematen al da kontrako prozesurik? " Ez dute orain arte
|
emakumeenak
izan diren lanpostuetara jauzi egin, gizonezko garbitzaileak edo zaintzaileak apenas ikusten dira". Horren isla da egun irakaskuntzako behe etapetan oso gizonezko irakasle gutxi izatea.
|
|
|
Eri aztarna asko aurkitu zituzten, gizon eta
|
emakumeenak
. Haien jabeak bilatzen lan handia izan zuten.
|
|
|
Patologia afektiboei dagokienez ere ezberdintasunak agerikoak dira. Datu epidemiologikoek agertzen dutenaren arabera, gizonen artean jokabide antisozialaren, sustantzia kontsumo edomendekotasunaren eta buru hiltzeen tasak
|
emakumeenak
baino altuagoak dira (Bonino, 2000); emakumeen kasuan depresioa eta herstura dira patologia paradigmatikoak (OME, 2002; Burin, 1991).
|
|
|
Laburbilduz, ikus dezakegu sexualitatearen azterketaren lehen oinarriek kutsumoral eta karga patologizatu handia zutela. Gizonen sexualitatearen bizipen gehienak arazotsuak zirela adierazten zen, eta
|
emakumeenak
, bestetik, guztiz ahaztuegiten ziren.
|
|
|
Ikusmenaren eta erotikaren arteko harremanei dagokienez, gizonen
|
emakumeenak
baino gehiago dilatatzen dira, emakume bat biluzik ikustean; emakumeen begi niniak, berriz, gizonenak baino gehiago dilatatzen dira, ama bathaur batekin edo gizon bat biluzik ikustean. Baina, begi niniaren tamaina ez duikusmenetik sartzen den irudiak bakarrik aldarazten, baita usaimenetik, dastamenetik edo entzumenetik sartzen diren lurrin, zapore edo soinuek ere.
|
|
|
Immigrazioa aztertzeko erabili diren azalpenak, irteera esplikatzeko motibazio ekonomikoetan oinarritzen ziren, eta lanaren banaketa argitzeko, sistema produktiboerreproduktiboan. Horrela, XVIII. eta XX. mendeen artean, gizonen migrazioakaktibotzat hartzen ziren, eta
|
emakumeenak
, berriz, pasibotzat (Lipszyc, 2004). Azken horien papera, kontuan hartzen zenean, familiaren barrenean kokatzen zen, ugalketa arloko funtzioen hedapena bezala (Izzard, 1985). Emakume etorkinei buruz eta migrazioetan duten parte hartzeari buruz egin ziren lehenengo ikerketetan, arrazoi sozialek justifikatzen zuten haien bizileku aldaketa, adibidez, alarguntasunak, banantzeak edota nahi gabeko ezkontza sahiesteak.
|
|
|
Gipuzkoako Eskubaloi Federazioak 1.482 lizentzia izan zituen2006/ 2007 denboraldian, horietatik 1.020 gizonezkoenak ziren eta 462 emakumezkoenak. Esan behar da denboraldi horietan guztietan zehar, hau da, 1995/ 1996tik2006/ 2007ra, gehiago izan zirela gizonezkoen lizentziak
|
emakumeenak
baino.Lehenengo taulan1 jasotzen dira denboraldiz denboraldi izan diren lizentziakopuruak, sexuen arabera ere emanak.
|
|
|
Adibidez, kide izango dira alkatea, udal talde politiko bakoitzeko ordezkari bana, Udalean ordezkaritzarik ez duten alderdi politikoen ordezkariak, baserri eta auzoetako alkateak, eta hainbat elkarte edo taldetako ordezkariak; batzuk aipatzearren: ekologistak, pertsona nagusien ordezkariak, langileenak, gazteenak,
|
emakumeenak
, ikastetxeetako ordezkariak eta beste baserritar eta sindikatuen ordezkariak. Aholku Batzordearen araudiak zehazten du, baita ere, herri kontsultarekin lotutako bi puntu. Aurrenekoak dio alkatetzak, udal batzarraren erabateko gehiengoa lortuz gero, hirigintzarekin lotutako gaien gaineko galdeketa egin dezakeela herritarren artean, beti ere, gai horiek berebiziko garrantzia badute edo herritarren artean ika mika bereziren bat eragiten badute.
|
|
|
–Eredu sindikal maskulino batekin funtzionatzen dugu oro har. Horrek zailtasunak sortzen ditu nagusiki
|
emakumeenak
diren sektore batzuetara iristeko eta emakume horiek benetako borroka sindikal aktibo baten inguruan biltzeko?.
|
|
2010
|
|
|
Eta Gerhardek aurrera ekin zion, jakina: . Dostoievskik argazki bikainak egiten ditu, eromenaren ertzean mugitzen diren gizon
|
emakumeenak
: nola ez ditu, bada, gizarte basati honek eroak ekoiztuko, sistema produktiboa injustiziarik handienetan oinarritua badago?
|
|
|
Eta Gerhardek aurrera ekin zion, jakina: ‘Dostoievskik argazki bikainak egiten ditu, eromenaren ertzean mugitzen diren gizon
|
emakumeenak
: nola ez ditu, bada, gizarte basati honek eroak ekoiztuko, sistema produktiboa injustiziarik handienetan oinarritua badago?
|
|
2012
|
|
|
Ez dakigu Gallardonek nor konbentzitu nahi duen honek «amatasuna laguntzen» duela esaten duenean. Manipulatzen saiatzen da eskubide batzuk besteen aurretik jarriz(
|
emakumeenak
, menpekotasun egoeran daudenenak; «jaio ez» direnenak); indarrean dagoen abortuaren legeak emakumeen amatasun eskubidearekin harreman zuzena daukala esanez; guk zer behar dugun beraiek bakarrik dakitela eta «bide txarretik aterako gaituen» lege bat egon behar dela saldu nahian. Izan ere, Gallardonek araudia aldatzeko duen arrazoiak ez dauka, berak dioenez, gure eskubideak bermatzearekin zerikusirik.
|
|
|
Benetako arrazoiek zerikusia dute eliza katolikoaren eta Alderdi Popularraren hierarkiak emakumeen erabakitzeko ahalmenaren gainetik inposatu nahi dizkiguten balio erlijiosoekin. Elizak eta bere sustatzaileek ez dutelako oraindik ulertu erlijioa esparru pribatura mugatu behar dela, eta euren sinesmenen gainetik estatuak herritar guztien eskubideak bermatu behar dituela; eta, batzuei ez gustatu ez arren,
|
emakumeenak
ere bai. Emakumeok abortatzen jarraituko dugu hala erabakitzen badugu, eta lege berri horrek ezkutuko abortuen areagotzea besterik ez du eragingo, eta, horrekin batera, arrazoi ekonomikoengatik beste estatu batzuetara abortatzera joateko aukerarik ez duten emakumeen heriotza tasaren igoera ekarriko du.
|
|
|
Honen harira emakumeen eta gizonen eginkizunak mantentzen dituen ezkutuko mekanismoaz hitz egin du, eta ondorioz, garbiketa lanak, esaterako,
|
emakumeenak
direla pentsatzen dute askok, eta konpontze lanak, ordea, gizonenak.
|
|
|
Giza gorputza, normalean, ez da izaten, ez Senako ura baino askoz arinagoa, ez askoz astunagoa; alegia, giza gorputzaren grabitate espezifikoa, ohiko egoeran, gorputz horrek kanporatzen duen ur bolumenarena adinakoa izaten da gutxi asko. Pertsona gizen eta haragitsuen gorputzak, hezurrak txikiak badira, eta
|
emakumeenak
oro har, arinagoak izaten dira pertsona argal eta hezur luzeenak, eta gizonenak baino; eta, bestalde, ibaiko uraren grabitate espezifikoa itsasoaren gorabeheren eraginpekoa da. Baina, itsasaldiak alde batera utzirik, esan daiteke oso gorpu gutxi murgilduko dela, baita ur gezatan ere, berez. Pertsona bat, ia beti, ibaira erortzen bada, ur azalean geratuko da, baldin eta uraren grabitate espezifikoa pertsona horrenaren parekoa gertatzen bada, hau da, gorputza osorik murgiltzen bada, ahalik eta gutxiena kanpoan utzita.
|
|
|
Hala ere, ernaldia planifikatuko bada, espezialistek gomendatzen dute lehenbailehen hastea (hiru hilabete eta hilabete artean) folatoak jaten; izan ere, ikerketa eta saiakuntza klinikoek frogatzen dute haurdun egon baino hilabete lehenago gutxienez azido folikoa hartzeak nabarmen murrizten duela hodi neuronalean, garaia baino lehenagoko erditzeetan edo jaiotzean pisu txikia duten haurtxoen jaiotze arriskua. 2 Tabakoaren kontsumoa uztea edo gutxitzea Tabakoaren gehiegizko kontsumoak, bai gizonenak bai
|
emakumeenak
, ikusmena zailtzen duen faktore garrantzitsua izateaz gain, ondorio kaltegarria du haurrarengan, haurdunaldia lortu ondoren. Zenbait azterketa eta ikerketak agerian uzten dute tabakismoa lotuta dagoela fetuaren hazkunde txikiagoarekin, abortu espontaneoa izateko arriskua handitzearekin eta, are, jaio ondoko osasun arazoekin, hala nola asma edo bat bateko heriotza.
|
|
|
Harvardeko Unibertsitateko (AEB) ikertzaileek egindako lanean. ), 1986tik 2008ra bitartean egindako “Osasunaren Jarraipenerako Azterlanean” parte hartu zuten 37.698 gizonen datuak aztertu ziren, eta 1980tik 2008ra bitartean egin zen “Erizainen Osasun Azterlanean” parte hartu zuten 83.644
|
emakumeenak
ere bai, guztiek ere gaixotasun kardiobaskularrik eta minbizirik gabe, jarraipenaren hasieran. Lau urtez, ikertzaileek parte hartzaileen dietari jarraitu zioten lau urtean behin, galdetegien bidez, eta hil ziren denbora horretan bertan.
|
|
|
Erkidego planean beharrezkoa zen zeharkako lanean eta sarean auzoko 50 gizarte eragileen %100 mobilizatu da. Gizartegintzako elkarteak,
|
emakumeenak
, aisialdikoak, kiroletakoak, lan ekonomiakoak, soziokulturalak eta auzokideenak hartu dute parte.Auzokideen gogobetetzea neurtzeko, Bilboko Auzoetako Hiri Behatokiko datuak erabili dira (2009tik 2010era eman den barrutietako garapena). Datu hauen artean garrantzitsuenetariko batek, beste auzo batera bizitzera joateko gogoa %61etik %37ra jaitsi dela adierazten du.
|
|
2013
|
|
|
Lagardek hainbat herriren industria suntsitzeko, langabezia sakontzeko, emakumeena bereziki, soldatak murrizteko,
|
emakumeenak
batez ere, lan baldintzarik okerrenak inposatzeko, ondare publikoak pribatizatzeko, eta diru publikoa esku pribatuetara pasatzeko erabili du bere adimen bikaina. Ez da nahikoa emakumea izan eta boterea hartzea, ez badituzu sustraitik egoera berriak sortzen.
|
|
|
Less than 5% of the artists in contemporary art sections are women, but 85% of the nudes are female (“Emakumeek biluzik joan behar ote dute New Yorkeko Metropolitan Museoan sartzeko? Arte modernoetako sailetan agertzen diren artisten %5a baino gutxiago dira emakumeak, baina gorpuz biluzien %85a
|
emakumeenak
dira) izan daiteke Guerrilla Girls taldearen ezagunena. Fusio azkar eta zabalak, taldearen gainontzeko lanarekin batera, arte alorreko feminista belaunaldi berri batek, hau “kontuan” hartzea ahalbideratu zuen.Guerrilla Girls en lana arte feministan inflexio puntua izatera garamatzan bigarren arrazoia zera da, laurogeiko hamarkadaren amaieran, arte feministaren lehenengo garai gogorraren amaiera zehaztu zuela taldeak.
|
|
|
Baina Alhondigako erakusketan MET museoak bultzatzen duen diskriminazioari buruz hitz egiten zaigun arren, leku urrun bateko arazoei buruz ari zaizkigula dirudi. Ez dago eraikinetik bostehun metrora dauden instituzioei aipamenik; ez da esaten Arte Ederretako museoak 2001 eta 2011 artean egindako arte garaikideko erosketetan
|
emakumeenak
ez zirela ehuneko hamarrera iristen; Guggenheimeko bilduman, bilduma garaikide eta berria, emakumeek %16 besterik ez dutela errepresentatzen. Bi museo horietan ez zaiola sekula emakume artista bati bakarkako erakusketa bat eskaintzen.
|
|
2014
|
|
|
«Biluzik egon behar dute emakumeek Metropolitan Museoan sartzeko? Arte modernoko ataletako artisten %5 baino gutxiago emakumeak badira ere, biluzien %85
|
emakumeenak
dira». Publizitate kartel onenen lengoaia plastiko erakargarri eta efektistari jarraituz, hondo hori deigarria, letra beltz eta erraldoiko eslogana, Ingresen Odaliska handia kolektiboaren sinbolo bihurtu den gorila buruarekin?
|
|
|
Artikulu honetan, euskal kulturaren arloan egindako ikerketaren emaitzen partetxiki txiki bat baino ez dut aurkeztuko, adibide gisa; hain zuzen,
|
emakumeenak
izanohi diren arloekin edota generoarekin zerikusia duten zenbait eduki ekarriko ditut, betiere berriemaileek adierazi duten gorputz dimentsioa nabarmenduz. Hiru ataletanmultzokatuko dut hemendik aurrerako informazioa:
|
|
|
Gorputzaren eraikuntza sinbolikoa goitik behera auzitan jarri beharda. Beste emakumeen ereduak eman behar zaizkie, maite dituzten
|
emakumeenak
: amak, amonak; miresten dituztenak ezagutarazi, ereduak izan ditzaten non subjektubezala ikus daitezkeen.
|
|
|
Estitxu Eizagirrek (Hernani, 1979) kode berri baten beharra aldarrikatu zuenpublikoki egiten den komunikaziorako, eta kode horri «emakumera batua» deituzion. Aldarrikapen horren bidez, komunikazio publikoa «gizonkera batuan» (maskulinotasun hegemonikotik) egiten zela salatu zuen, eta horrek ez zuelanortasunak,
|
emakumeenak
eta gizon askorenak, osotasunean garatzen uzten.Emakumeok ere publiko orokorrarekin konpartitzen dugun kodea eraiki etajendarteratu beharra dugula agerian utzi zuen.
|
|
|
Batez beste, nahaste hau dutenek gorputzaren lau alderdiri buruzko kezkak agertzen dituzte. Gizonen kezkak zakilari, gihar masari edo ileari buruzkoak izaten dira batez ere;
|
emakumeenak
, berriz, aldakei, bularrei, azalari edo hankei buruzkoak. Kezka horiek ez diote uzten pertsonari bere lanean eta harremanetan jarduera normala edukitzen.
|
|
|
2011n gehiengo osoa osatu zuen, eta orduan bai, prozesua abian jarri zuen. Hor badago Yes kanpaina ofiziala, baina, horretaz aparte hainbat talde sortu dira, batez ere ezkerretik, langileenak,
|
emakumeenak
, jatorri ezberdinak dituzten jendeenak... Talde mordo bat atera da, eta orain dela ez asko elkarrizketa irakurri nion Yes kanpaina ofizialeko bati, esanez, nahiko balute ere ezinezkoa litzatekeela talde guzti horiek kontrolatzea.
|
|
|
Nazkatuta, gure kaleetako gune ilunez. Nazkatuta gaude bileretan gizonezkoen ahotsak bakarrik entzuteaz eta
|
emakumeenak
isilarazteaz. Nazkatuta, emakumeen presentzia bermatze soilarekin jaiak parekidetzat hartzeaz.
|
|
|
Horren guztiaren eraginez, aurrerago adierazi dugun bezala, euskal izendegian gizon izenak gutxiago dira
|
emakumeenak
baino eta, ematen duenez, Mendebaldeko gizarteetan joera bera errepikatzen da. Baina, murritzago izate hori nonbait bat dator jendearen premiekin, mutikoentzako izenak aukeratzerakoan, oro har, fantasia gutxiagoz jokatzen baita neskekin baino.
|
|
|
Euskaltzaindiak euskal izendegia normatibizatzerakoan hartutako erabaki eta eratutako diskurtsoa aztertuta, ez da gauzak bere onetik ateratzea feministoi eta teoria feministari usuen egiten zaigun kritika estereotipatua exajerazioaren hori izan arrengure jendartean indarrean den genero ideologia nagusiarekin bat eginda ibili dela esatea. Ikusi dugunez, sexuaren araberako bereizketa egitea finkatu du izendegia antolatzeko oinarrizko lege, eta, gainera, lege naturalaren kategoria eman dio; bereizketa egiteko, gizon izenak hartzen ditu izenaren eredu, patroi, generiko unibertsal, eta haietatik eratortzen
|
emakumeenak
, femeninoa maskulinoaren luzapen edo azpisail dela irudikatuz; hitz arruntetan oinarritzen diren izenak bereizketarako irizpide fonetikoen arabera barik esanahien arabera erabakitzen ditu, indarrean diren balio maskulino edo femeninoen arabera; emakume izenetatik abiatuta ez da ia gizon izenik sortzen, alderantzizko bidea zilegi izan arren egun oraindik gizonak balio femeninoekin kutsatzea ez bai...
|
|
|
Gixonena batetik, eta Emerena bestetik. Izenak itzultzeko egin zuen bezala, gizonenak eta
|
emakumeenak
bereizteko irizpide berria erabili zuen, euskara beste hizkuntzen eraginetik libratu, eta ustez euskararen berezkotasunean oinarritutako sistema indarrean jartzeko. Hala, Pablo Pedro Astarloa XIX. mende hasierako euskararen apologistak Discursos filoscficos sobre la lengua primitiva o gramatica y analisis razonada de la euskara o bascuence liburuan plazaratu zuen teoriari jarraitu zion, eta erabaki emakume izenek e amaitu behar zutela, eta mutilenek, ahal dela arekin, eta, halakorik ezin denean, e ez den beste edozein letrarekin.
|
|
|
Langileenak, baina ez
|
emakumeenak
.
|
|
2015
|
|
|
Baso bat bilatzen genuen, baina ez genuen galtzeko basorik nahi, elkar aurkitzeko balioko ligukeena baizik; bai gure buruak, bai historiak eta bai memoriak zapalgailu bezala pasatako
|
emakumeenak
aurkitzeko.
|
|
|
Bai, ene Errege, egunen batean izango da justizia eta ezagutuko dira guztiak. Ez dut neugatik esaten, munduak honezkero ezagutzen duelako nire kaskarkeria eta pozten naiz, gainera, hori agerikoa izateaz; garai honetan gogo bertutetsu eta kementsuak,
|
emakumeenak
badira ere, ez direla gutxietsi behar uste dudalako diot hau.
|
|
|
Gaur egun, ikasle gehienak emakumeak dira Euskal Herriko Unibertsitatean. Azken datuen arabera, 2012 ikasturtean, ikasleen% 52,6 emakumeak dira, eta aurkeztutako tesien ia erdiak,% 48,6,
|
emakumeenak
dira. Hala ere, nahiz eta ikasle gehienak emakumeak izan, alde nabarmena dago arlo zientifikoaren arabera; esaterako, gizonen% 45,2k ikasketa teknikoak aukeratzen ditu eta emakumeen
|
|
|
Kasu honetan, oro har, berdintasunerako joera hautematen da emakume eta gizonen presentziari dagokionez. Gainera, tradizioz
|
emakumeenak
izan diren zientzietan, gizarte zientzietan alegia, emakumeak gizonezkoak baino gehiago dira. Dena den, tradizioz gehiago gizonezkoena izan den ingeniaritza eta teknologien arloan, emakumeen presentziak gizonezkoenak baino txikiagoa izaten jarraitzen du oraindik ere.
|
|
|
Bertan «esklabotasun garaikide» horrek zer esan nahi duen kontatzen da, nerabezarotik eta indarretik tratu txarrak jasan dituzten gazteekin. «Erdialdeko Amerikan identifikatutako kasuen% 86 10 eta 50 urte bitarteko
|
emakumeenak
dira, gehienak neskak eta nerabeak, sare horietan erortzeko arrisku handiena dutenak», azaldu du erakundeak. 5 Isiltasunaren aurka borrokan Kongoko Errepublika Demokratikoan gerra isildua kobratzen da.
|
|
|
Hiru urtean ireki gabea. X hizkian hiru izen zeuden, hainbat urtetan sexu zerbitzua saldu zioten
|
emakumeenak
. Batek daki non eta zertan dabiltzan hauek, pentsatu zuen.
|
|
2016
|
|
|
Marra gorri nabarmenak daude: giza eskubideak, gizonenak,
|
emakumeenak
, neskatoenak eta mutikoenak. Giza eskubideak ezin dira bortxatu.
|
|
|
Ez dirudi lanen banaketa sexual hori hierarkikoa zenik: gizonen zereginak ez ziren
|
emakumeenak
baino hobeak, ezta eskasagoak ere. Beharrezkoak ziren lan guztiak.
|
|
|
Ikustearekin batera, Peggy oso sexu zalea zela esan zuen Iratik. Zenbat senar izan zituen galdetzen ziotenean, berak beti itauntzen omen zuen, nireak ala beste
|
emakumeenak
–. Peggyk Samuel Beckettekin izan zuen erlazio gorabeheratsuaz hitz egin zuen Josebak.
|
|
|
Gizartea genero berdintasunerantz aldatuz doala erakusten duten egintzek, arlo publikokoak zein pribatukoak izan, gizonenak zein
|
emakumeenak
izan, jarraipen informatiboa izango dute EiTBn. Ildo horretatik, baliagarria da egintza horien adibide zehatzak ematea («X den lehen emakumezkoa», «X ardura hartu duen lehen gizonezkoa»).
|
|
|
112 telefonora hor dago”. Goikoetxeak azaldu digunez, “Sakanan kasu gehienak urteetan indarkeriarekin jasaten ari diren
|
emakumeenak
dira. Horiek ez dute 112ra hots egiten, ez dute poliziara jotzen.
|
|
2017
|
|
|
Ez zekien Heinrich-ek zergatik, baina ahots haien artean,
|
emakumeenak
ziren okerrenak. Argi ziztak izututako saguzar pilaren kirrinka madarikatuak bezala karraskatzen zuten.
|
|
|
Dudarik gabe, Lucia Moholyren espezialitatea erretratugintza izan zen; hala ere, lehen planoko aurpegiena, ikuspuntu eta konposizio guztiz berritzaileen bidez; eta, proportzio handi batean,
|
emakumeenak
gainera. Agian, erakusketa honetarako hautaketa hau propio eginikoa izan da, emakumeen erretratuena?, eta, hala bada, eskertzekoa da, aurpegiez gainera, ia ahanzturan gelditutako emakume horien guztien izenak ere agertzen baitira argazkien azpiko txarteltxoetan, eta hitz labur batzuen bidez, haien garrantzi historikoa azpimarratu ere:
|
|
|
Zer egin behar dute horretarako. Ibilbidea eta antolakuntza ez dira arazoa, baizik eta UCIk dirua bilatzen duela. Egiten dutena da gizonezkoen World Tourreko lasterketak aprobetxatu,
|
emakumeenak
ere antolatzeko. Diru erdiarekin bi lasteketa prestatzen dituzte.
|
|
|
Ezta etxeko arduren kudeaketari ere. Borondatezko lanak dira biak, beraz,
|
emakumeenak
biak. Artisautza molde zaharretan gelditu gara.
|
|
|
BJAren azken datuak 2016ko laugarren hiru hilabetekoak dira eta honakoa adierazten digute: umeak eduki ala ez, gizonen enplegu tasak
|
emakumeenak
baino handiagoak dira eta umeak agertu ahala, bai gizonen zein emakumeen enplegu tasek goranzko joera erakusten dute. Honen atzean adinaren eragin zuzena egon daitekeela pentsa genezake, izan ere, urteak gora joan ahala, lan merkatuko presentzia handiagoa da eta epe hau umeak edukitzeko garaiarekin bat dator, biak bizitza zikloari estuki lotuak baitaude.
|
|
|
Nutrizioarekiko jarreran, haragia gogokoa izatearen atalean gizonen emaitzak
|
emakumeenak
bainoaltuagoak izan ziren, aurretik azaldu den bezala, emaitza hau gizonek haragia balore maskulino bezalanabarmentzearen ondorio izan daitekeelako (Ruby eta Heine, 2011). Nutrizioarekiko jakintzeidagokionez, gizonen puntuazioak (12,9 (2,7)) emakumeenak baino altuagoak izan ziren (12,1 (3,1)) (P= 0,007), espero zenaren kontrako emaitza, beste ikasle taldeetan emakumeek gizonek baino emaitzaaltuagoak lortu zituztelako (Yahia et al., 2016).
|
|
|
Nutrizioarekiko jarreran, haragia gogokoa izatearen atalean gizonen emaitzak emakumeenak bainoaltuagoak izan ziren, aurretik azaldu den bezala, emaitza hau gizonek haragia balore maskulino bezalanabarmentzearen ondorio izan daitekeelako (Ruby eta Heine, 2011). Nutrizioarekiko jakintzeidagokionez, gizonen puntuazioak (12,9 (2,7))
|
emakumeenak
baino altuagoak izan ziren (12,1 (3,1)) (P= 0,007), espero zenaren kontrako emaitza, beste ikasle taldeetan emakumeek gizonek baino emaitzaaltuagoak lortu zituztelako (Yahia et al., 2016). Dena dela, ez zen galdetegi berdina erabili, hori delaeta, emaitzak desberdinak izan daitezke.
|
|
|
Lehenengo helburua planteatu zen Euskal Herrian bizi diren magrebtarren eta latinoamerikarren akulturazio prozesuaren ezaugarriak ezagutzeko, kultura eta sexua kontuan hartuta. Emaitzek adierazten dute Latinoamerikako populazioaren egoerak, bai
|
emakumeenak
bai gizonenak, berdintsuak direla eta oztopo gutxiago dituztela Magrebeko populazioarekin konparatuta. Hain zuzen ere, haien prestakuntza eta gaztelania maila altuagoa da, lan esperientzia gehiago dute eta zailtasun gutxiago etxebizitza eta lan egoera hobetzeko.
|
|
|
Askotan, sintomak ez dira tratatzen, eta beren kabuz konpontzen uzten dute. Gainera, deigarria da gehienek (%73, 7) ez dutela sendagilerik, ez eta botika bat hartzeko farmakorik ere, urdailari min egiten diotenen %32, 1, bizkarreko edo lunbagoko mina dutenen %32, 1 edo sukarra dutenen %25, 5 Bestalde, txiza egitean izaten diren molestiak(
|
emakumeenak
) dira osasun zentrora gehien joaten diren arazoak(% 24,5). 26 eta 55 urte bitarteko emakumeak dira, batez beste, buruko min gehien jasaten dutenak, eta gehien erabiltzen den taldea da:
|
|
|
60 ume dabiltza Eskubaloi Eskolan eta lehiaketetan gainerako 240ak. Horiek hamasei taldetan arituko dira, zortzi
|
emakumeenak
eta beste zortzi gizonenak.
|
|
|
Federiko eta bertze sei langile lantegitik bota zituzten. Haiek marraskak eta lantuak bi
|
emakumeenak
!
|
|
|
Horrela bada, ikuspegi aldaketa batekin desagertuz joango da oztopoa, hizkuntzari duen garrantzia emanez eta ez errebindikazio bat gehiago bezala hartuz: herri eskubideak, presoenak,
|
emakumeenak
, haurrarenak, ingurugiroa, euskal selekzioak... eta Euskara. Hizkuntzak gainerako guztiak hartzen ditu.
|
|
2018
|
|
|
Ione F. Zabaleta (1991, Irun) eta Enara I. Dominguez (1984, Irun) Ara! Gorputz elkartea sortzeko bidean dabiltza, gorputz eta identitate periferikoak eta horien artean
|
emakumeenak
ardatz izango dituzten jarduerak lantzeko asmoz.
|
|
|
informatikari hitzetik hasita gizon emakume ibilbide bera jarraituko bagenu, adibidez, etxekoandre hitzera iritsiko ginateke [5]. Bestela esanda, maparen arabera, informatika gizonen kontua da, eta etxeko lanak
|
emakumeenak
dira. Zer ikusi, hura ikasi:
|
|
|
Norbanakoaren gorputza emakumeen gorputzaren oso bestelakoa da. Norbanakoaren gorputzak muga argiak eta garbiak ditu;
|
emakumeenak
, berriz, iragazkorrak dira: soslaia aldatu egiten zaie, eta zenbait prozesu ziklikoren mende daude.
|
|
|
ekarri dute azalera problema hori. ...eko, enplegu ordainduaren esparru guztietan sartzeko, kontratu askatasunaren parte izateko, beren baitako edozein jabetza kontratu bidez eskaintzeko, eta Venusen batailan jarduteko gizonekin batera, baina, aldi berean, sexu jazarpena azaleratu egin da lantokietan, eta lanaren bereizketa patriarkala ez da askorik higatu, salbu gizonek diskriminazioaren kontrako legedia erabili izan dutenean behiala
|
emakumeenak
soilik ziren lan prestigiotsuetan sartzeko; horrez gainera, emakumeen inguruabar ekonomikoak direla-eta, ezkontza kontratu bat bukatzen denean oraindik ere emakumea egoten da egoerarik okerrenean, eta sexualitatea eta sexu askatasuna koitoaren kontzeptuaren barnean ezkutatuta geratu dira, kapitalismoak bereturik sexu industriaren bidez, zeinak gizonei modu berriak eman baitizkie emakumeen gorputz...
|
|
|
Basamortu galdu bateko emakume arkeologo batenak. Gazteenak, zaharrenak,
|
emakumeenak
; EIren aurka eusteaz gain, munduan egoteko era berri bat eraikitzen ari diren herri osoenak. Urtetan mendiak etxe izan dituzten emakumeenak, askatasun eta berdintasun apur batengatik borrokatzeko beren gaztaroa eman zuten emakumeenak.
|
|
|
Gazteenak, zaharrenak, emakumeenak; EIren aurka eusteaz gain, munduan egoteko era berri bat eraikitzen ari diren herri osoenak. Urtetan mendiak etxe izan dituzten
|
emakumeenak
, askatasun eta berdintasun apur batengatik borrokatzeko beren gaztaroa eman zuten emakumeenak. EIren ezpatatik ihesi, basamortuan itzal bila doazen yezidiena; Sinjarko mendietan, 60 urte baino gehiagoz bere maitea izan zena ez ezik, burua ere galdu zuen andre zaharrarena.
|
|
|
Gazteenak, zaharrenak, emakumeenak; EIren aurka eusteaz gain, munduan egoteko era berri bat eraikitzen ari diren herri osoenak. Urtetan mendiak etxe izan dituzten emakumeenak, askatasun eta berdintasun apur batengatik borrokatzeko beren gaztaroa eman zuten
|
emakumeenak
. EIren ezpatatik ihesi, basamortuan itzal bila doazen yezidiena; Sinjarko mendietan, 60 urte baino gehiagoz bere maitea izan zena ez ezik, burua ere galdu zuen andre zaharrarena.
|
|
|
ez duten
|
emakumeenak
.
|
|
|
Eta protestak hasi ziren gero eta maizago. Langileen protestak kaleratzeen edo baldintza eskasen aurrean, pentsiodunenak,
|
emakumeenak
... Boteretsuen gehiegikeriak salatzeko protestak...
|
|
|
–Gu bezalako gizon eta
|
emakumeenak
.
|
|
|
Mutilen gorputz eta ahots oilartuak protagonistak dira; nesken gorputzak bazterretan geratzen dira, isilik baina ikusgai. Belaunaldi, haustura eta musika ‘berriak’, baina behin eta berriz
|
emakumeenak
dira isildutako ahotsak.
|
|
2019
|
|
|
Kalean gatazkak ikusgai bilakatu badira, jendea protestan ari diren emakumeak kontuan hartzen hasi bada, emakumeok biltzen eta borrokan hasi bagara, gauza bat jopuntuan jarri dugulako da: lanik prekarioenak
|
emakumeenak
direla, eta lotura zuzena dutela historikoki etxeetan egin ditugun lanekin.
|
|
|
Arrazoitzat eman dute tokak bereizgarri duen [k] soinuak indar asko duela eta oso hizkera gogorra dela. hala ere, neska bat mutil bati toka zuzentzea ez zaie horren gogorra iruditzen. kontraesana dirudi, izan ere, azken finean, bi kasuetan toka egiten duena neska da eta aldatzen den bakarra solaskidearen generoa da. kontua da oso barneratuta dagoela noka emakumeak (eta ez emakumeari) eta tokagizonak (eta ez gizonari) lotura. hiztunek berez badakite ez dela hala, baina haien diskurtsoen arabera, badirudi sinesten dutela noka emakumeek egin behar dutela eta toka gizonek. parekatze horrek ez du zentzurik ordea, hitanoaren moldea ez baita aldatzen igorlearen generoaren arabera, hartzailearenaren arabera baizik. Beraz, toka eta noka, biak dira bai
|
emakumeenak
zein gizonenak. partaide batzuek, ordea, ez dute hain argi ikusten:
|
|
|
Hala da, bai. Bat bateko bertsogintzak, adibidez, rolak banatzera jo izan du elkarrizketak sortzeko, eta, hor,
|
emakumeenak
gizonekiko loturaren arabera interpretatu izan dira beti: gizonaren pertsonaia ondo matizatu eta, jarraian, “eta zu emaztea”, “eta zu ama”, “eta zu amona”… Bertso idatzietan ere, oso presente dago betiko dikotomia:
|
|
|
Gabilondok 2003an iradoki zuen moduan, Nuria Varelak ere Cansadas. Una reacción feminista a la nueva misoginia (2017) lanean azaldu zuen kontabilizatzen hasi denetik, hau da, azken 16 urtetan, ETAk bere ibilbide guztian hil dituen pertsona kopurua gainditu duela biolentzia matxistaren ondorioz hil diren
|
emakumeenak
.
|
|
|
Guretzat, biak izan dira garrantzitsuak, Pasionariaren moduko emakume indartsuak eta sukaldari bat.Esparru askotako andreak dira.Emakumeak oso desberdinak gara. Askotan, emakumeen bildumak egiten direnean, andre ilustratuenak egiten dira, aukera asko izan dituzten
|
emakumeenak
. Guk horrekin apurtu nahi genuen:
|
|
|
Asko falta zaio, abere emeez? aurreiritzirik gabe gozatzeko; haiek zera dira,, gaixoak, gaiztoak, sekula ez guztiz garbiak?; Costalsek aitortzen digu mutil gazteen ileak usain hobea eta azkarragoa duela
|
emakumeenak
baino; batzuetan, Solangek nazka ematen dio,, haren usain melenga, ia okaztagarria, eta haren gorputz gihargabea, zaingabea, bare zuriena bezalakoa?. Amets egiten du berak merezi bezalako besarkada batzuekin, berdinen arteko besarkadekin, zeinetan indar menderatutik sortuko bailitzateke eztitasuna...
|
|
|
Hala seme alaben zaintza nola etxeko lanak emakumeak egiten ditu, hark bakarrik ia. Frantzian bereziki, hain da setatia tradizio antifeminista, non, gizonen ustez, beheratzea baita oraintsu arte
|
emakumeenak
ziren zereginetan parte hartzea. Hona hemen ondorioa:
|
|
|
Harrituta gelditu dira mendiaren erraietan holako gela bat ikustean. Hogei bat metro daude atetik aurreko hormara eta hainbat eskultura daude barruan,
|
emakumeenak
gehienak. Gatzezko saloi batean daude.
|
|
|
“Lau urtez Ekuador, Brasil, Peru eta Costa Rica bisitatuko ditugu. Etxe partikularretan ostatu hartu eta proiektu komunitario asko bisitatu genituen, batez ere
|
emakumeenak
(jantokiak, baratzeak, haurtzaindegiak, etab.) ”. Afrikan, Aethnic ekin, ibilbideak egiten ibili zen, “jaten genuen eta lo egiten genuen tokiko proiektuarekin lankidetzan. Ez ginen hotel handietara joaten, bertako etxetara baizik.
|
|
|
60 neska mutil dabiltza Eskubaloi Eskolan, eta lehiaketetan, gainerako 280ak. Infantil mailatik (12 urtetik aurrera) gora hogei talde ditu Sanlok, erdiak
|
emakumeenak
. Lau talde lehiatuko dira senior kategorian:
|
|
|
Bai, bai. Zaintza lanak
|
emakumeenak
dira ia esklusiboki.
|
|
|
Dagoeneko 530 eskaera onartu dira, eta soilik 43 geratzen dira izapidetzeko (gainerakoak baliogabeak edo ezeztapenak dira). Horietatik 364 eskaera, %63, 5,
|
emakumeenak
dira eta gainerako 209 gizonenak.
|
|
|
«65 urtetik gorakoentzat», «69 urtetik gorako zaharrentzat»... Eta bazeuden
|
emakumeenak
, eta adineko emakumeenak… Oso interesgarria da, gaur egun ez dagoen iruditeria bat da. Emakume aurreskularien iruditeriarik ez badago, zer esan haien txapelketez.
|
|
2020
|
|
|
Esperientzia pertsonaletatik abiatuta, ondorio kolektiboak ateratzea helburu, inkesta bat egin zuen lagun batekin batera pasa den udaberrian. Apirilaren hasieratik ekaina erdialdera bitarte egon da sarean bueltaka eta ia 500 erantzun jaso dituzte, gehienak 20 urte bitarteko
|
emakumeenak
. La regla en tiempos confinados (Hilekoa konfinamendu garaian) txostena osatu dute ateratako ondorioekin eta," adituak ez izan arren", profesionalen bati bidaltzea pentsatu dute, ikerketa baten abiapuntu izan daitekeelakoan, hasieratik interesa azaldu zuen Iratxe Gil sexologoari esaterako.
|
|
|
...sorik eta NFEn partez euskaldunoi eskubideak aitortuagatik, euskaraz jakiteko betebeharrik ez dagoenez, euskara unibertsalizatu gabe dagoenez, euskaraz bizi nahi dugunon arrangurak eta kezkak gure arrangurak eta kezkak dira bakarrik, hein bateko elkartasuna elkartasun, pentsiodunen kontuak pentsiodunenak diren bezala, edota LGBT kolektibokoen arazoak haienak soilik diren bezala, edota feministenak
|
emakumeenak
, edota migratzaileen aferak migratzaileenak.
|
|
|
Organizazioaren barne sinesmen eta kodeetan sustraiturik dagoen kultura patriarkala arazo bat da. Beste arazo bat da sindikalismoa oraindik gizonen espazio bat bezala ikustea, borroka sindikal gogorrenak
|
emakumeenak
badira ere.
|
|
|
Kuban ikasi dugun emakume sahararrek osatzen dugu, mundu osokoak, eta elkarte humanitario, kultural eta sanitarioa da. Proiektu humanitarioak eta osasun sentsibilizaziokoak garatzen ditugu kanpamentuetan, gehienbat emakumeari zuzendutakoak;
|
emakumeenak
diren patologiak artatzen ditugu.
|
|
|
Idazle
|
emakumeenak
dauzkagu, batez ere: Rosa Montero, Isabel Allende, Gioconda Belli, Virginia Woolf, Almudena Grandes, Ines Cagnati… Begira, Jhumpa Lahiri ren La hondonada, Parinoush Saniee ren Una voz escondida, liluragarria; Michela Murgiaren La acabadora, Nell Leyshon, Marguerite Yourcenar, Doris Lessing, Vivian Gornick en Apegos feroces… A ze liburua eta a ze gaia:
|
|
|
Presente izan behar dugu, emakumeak “apolitikoak” bailiran sozializatuak izan direla (Neuhouser, 1995): politika, gizonek boterea eskuratzeko aurrera eramaten duten borroka da; aldiz,
|
emakumeenak
familiaren eta komunitatearen ongizatea bilatzekoak dira; beraz, ez dira politikotzat jotzen. Honenbestez, sozializazioaren eraginez, emakumeek besteren ongizatea bilatzeko parte hartuko duten bitartean, gizonak beraiena bilatzeko hartuko dute parte, batik bat (Arneil, 2006).
|
|
2021
|
|
|
Adibidez, ezkondu aurreko agur festa batena bildu dugu, eta bertan hainbat emakume eta familia bereko neska asko ikusten dira. Laneko argazkiak ere jaso ditugu, horien artean Bidasoa portzelana fabrikan aritzen ziren auzoko
|
emakumeenak
. Urte amaierara arte argazkiak bidaltzeko epea irekita dagoela oroitarazi nahi dut.
|