|
2004
|
|
|
Ni heldu ondoren hamabi behi izan ginen balantzategin, bost gorri eta zazpi beltz. Gehienak, La Vache qui Ritek aurreratu bezala, makalak ziren, egun osoa jaten edo erdi lotan pasatzen zutenetakoak, baina, alde onak ere ikusiz, atseginak ziren, behi gozo gozoak, zernahi laguntza emateko prest
|
egoten
zitzaizkidanak. Guzti guztiek, gorri zein beltzek, nire aldamenean egon nahi zuten, nirekin batera etzan, nirekin batera joan belazeetara edo erreka txokoetara.
|
|
|
Erantsita nengoen etxe hartako hormetara: eulia ezti potearen kristalari erantsita
|
egoten
den bezalaxe, berdin berdin.
|
|
|
Bera oso gutxitan azaltzen zen ukuilutik, Genovevak disko bat jartzen zuenean eta holako aldi berezietan, eta gurekin hitzik gurutzatu gabe betetzen zuen aldi hura. Altxa bere buru handia, eta mespretxuz begira
|
egoten
zitzaigun:
|
|
|
Eta hori nola gertatu zen segituan kontatuko dut, eta kontatu zahar naizenari esker, zeren urak, urak edota denborak, gu zaharrokin zereginik ez baitauka. Ez dira gure arrastoak hondarrean marraztuta
|
egoten
, baizik eta harri harrian, eta mendeak lirateke haiek ahaztarazteko. Segi dezala denborak aurrera:
|
|
|
Baina ez nuen nolanahiko behia izan nahi, ezta La Vache eta bion laguntasuna sendatu arteko denbora alferrik galdu ere. Halatan, Balantzategiko arazoetan pentsatzen
|
egoten
nintzen basoan bakar bakarrik pasatzen nituen orduetan. Eta gainera, lana jartzen nion neure buruari, desertua zeharkatzen lagunduko zidaten zenbait denbora pasa:
|
|
|
Oso abioi polita, ttikia eta zilar kolorekoa. Askotan
|
egoten
naiz hari begira.
|
|
|
—Nik ez dizut esango ezetzik —erantzun nion parean neukan harkaitz beltzari begiratuz. Setatsuak bere arrazoia bazuela iruditu zitzaidan, zerbait bazela goiko alde hartan batere ikararik gabe
|
egoten
jakitea.
|
|
|
Deabrua atera behar zaidala eta batzuetan belauniko jartzen nau Pauline Bernardettek, eta hantxe
|
egoten
gara biok komentuko lorategian izter gerriak nekatzen eta eroarena egiten. Baina, zer egin dezaket?
|
|
|
Bera izpirituzkoa da. Gure barruko txokoren batean
|
egoten
da, baina lekurik bete gabe.
|
|
|
Nolanahi ere, sinistu edo ez sinistu, nire barruko Ahots hura hantxe
|
egoten
zen beti, eta bere errealitatea onartzea beste erremediorik ez neukan. Deituko nion Aingeru Guardako, deituko nion Izpiritu, Mintzo, Ahots edo nahi dena, baina izen batekin nola bestearekin, hura beti nire barruan, nire mihia bera bezala edo oraindik hurbilago.
|
|
2010
|
|
|
Askatasuna eta berdintasuna ez dira lortzen gauzak dauden bezala utziz, eta kulturen bizitza ere berdin. Kulturak gizakiari zentzua eman ohi diolako ez da ezer erdiesten dagoena
|
egoten
utziz.
|
|
|
Idazle emankorra, Laburuk besteak beste Origen y evolucion de la vida liburu mardula plazaratu zuen Bilbon 1923an, zeinean eboluzioaren kontra aritu baitzen, batez ere datu zitologikoetan oinarrituta. Bestetik, hizlari entzutetsu eta seduzitzailea omen zen, eta pilotalekuak eta antzokiak jendez gainezka
|
egoten
ziren haren ele ederraren indarra aditzeko; horixe ikus daiteke, esate baterako, Bilboko frontoian 1933an egindako mintzaldi baten argazkian. Dena dela, niri orain Iruñean 1926an eman zuen hitzaldi ziklo dibulgatiboa interesatzen zait, zeren Larreko mediku nafarrak argitaratu baitzuen hitzaldi horien kronika laburra Eskualduna astekari baionarrean.
|
|
|
Tailerraren inaugurazioko bazkaria bukatu zenean, Lubis, Pantxo eta Ubanbe mendiz abiatu ziren etxerantz," nekazariok estudianteek baino lan gehiago egin behar izaten dugulako", Lubisek esan zigunez, eta beste guztiok herrirantz jo genuen plazako jatetxean zerbait hartzeko asmoz; aski alai denok ere, barrezka Redinek oinez ibiltzearen zailtasunaz egiten zituen komentarioekin. " Leku zibilizatuetan bakarrik edan behar da, taxiak eskura
|
egoten
direlako", errepikatzen zuen ehun metrotik ehun metrora gure irakasleak, eta ardaila batean jarraitzen zuen hizketan" alkoholaren eta jakintzaren arteko lotura", edo" Erroma zaharrean maisuak andetan eramateko ohitura zoragarria" azalduz.
|
|
|
Bera konturatu egiten zen zain
|
egoten
nintzaiola, hala nola elizan harmonioa jotzen ari nintzenean, eta onartu egiten zituen beraganantz egiten nituen mugimendu amiñi haiek. Kosta egiten zitzaidan, amak esan bezala," itsasoan ibiltzen zen gizon batekin" ezkonduko zela pentsatzea.
|
|
|
—hots egin zuen bere parean geratu nintzenean. Irribarreak aurpegia argitu zion— Zenbat denbora elkar ikusi gabe!" Gorilaren koadernoa nire eskuetara etorriz gero ez bainintzaion zain
|
egoten
, Villa Lecuonako atean noiz deituko.
|
|
|
Mutila zaintzeko baimena eskatu zion Beatrizi. Hortxe
|
egoten
ginen denok, etxe atarian. Don Hipolito ere bai.
|
|
|
Bikiak etorri zitzaizkidan etxera berealdiko gasolina kiratsarekin. Badakizu nolakoak diren ume horiek, geldirik
|
egoten
ez dakite, egun batean lokaztuta etortzen dira eta bestean buruan ebakia dutela. Atzo berriz gasolina kirats horrekin.
|
|
|
Bulegora erretiratu naiz, rantxoko kontabilitatea gaurkotu beharra neukalako eta bakarrik egotearren. Ez dut ia lanik egin, eta Iruainen
|
egoten
nintzen garaietatik sentitu gabekoa sentitu dut: begirada gelditu egiten zitzaidala harri batean, lore batean, laino batean, eta altxarazi egin behar nuela —txakur nagi bat altxarazten den bezala— gauza haietatik urrundu eta beste zerbaiten bila joan zedin.
|
|
|
Papik oparitutako karta haiek Stonehameko estudioan daude orain; beti egon dira hemen, rantxora etorri nintzen lehen egunetik. Osaba Juani ere politak iruditzen zitzaizkion, eta portxeko kulunkaulkian jarri eta kromoei bezala
|
egoten
zitzaien begira. Eta gauza bera egiten zuten Lizek eta Sarak.
|
|
|
Zorionez, gure gelak bi leiho eder zituen, hiri inguruko mendiak ez ezik ibaiaren tarte bat ere ikusteko aukera ematen zutenak, eta askotan
|
egoten
ginen handik begira" zigarro bat erre bitartean" —nola esaten baitzuen beti Trikuk, nahiz normalean lau edo bost zigarro izaten ziren— On egiten zigun ikusmira zabal hura begietan hartzeak. Arindu egiten zuen gordeta egon beharrak sortutako itxitura sentimendua eta arriskuaren zama.
|
|
|
Eta orduz gero ikusi duzue zer egiten duen. Belauniko jartzen da bere gelan, eta halaxe
|
egoten
da nekeak errenditzen duen arte. Halaxe bizi da gizajoa:
|
|
|
Zortzi urterekin artzain joan zela bere anaiarekin Extremadura aldera, eta artaldearekin mendira igotzen zirenean otsoak izaten zituztela lagun. Eta halere, bere aitaren lana gogoan, pozik
|
egoten
zirela anaia eta biak. Bere aitak Riotintoko meatokietan egiten zuela lan.
|
|
|
" Iruainen zaude beti, David. Monsieur Nestorren klaseak irauten duen bitartean bakarrik
|
egoten
zara hotelean. Adrianek eta Martinek esaten dute berriro psikologoarengana joan duzula, ez zaizula oraindik sendatu misantropia.
|
|
|
" Hik jakingo duk ba gordelekua zer den?" Mesanotxe gainean zegoen linterna hartu zuen. " Etxe barruan disimulatuta
|
egoten
den zulo bat, ezta?", esan nion. Berak baiezkoa egin zuen buruaz:
|
|
|
Pena hartu nion monsieur Nestorri, Redini. Berari buruzko historia batek zioen gazte denboran, artean La Salleko anaia zela, nahastu egin zela burutik" denbora gehiegi
|
egoten
zelako liburu artean", eta joera bat erne zitzaiola, Donostiako geltokira joan eta aurrean ikusten zuen lehen trena hartzekoa; kongregazioko kideek Bartzelonan, Madrilen edo Parisen aurkitzen omen zuten gero.
|
|
|
Kolore gorrikoa, gainera."" Harrituta nago daukazun informazioarekin."" Esan dizut lehenago ere. Erne
|
egoten
naiz, ea zer esaten duten zutaz. Horregatik jakin nuen monumentuaren inaugurazio egunean soinua jo behar duzula.
|
|
|
Ordutan
|
egoten
nintzen etxetik atera gabe, euriari begira eta soinuarekin entseatzen; beste ezertarako gogorik ez nuen. Egiazki, soinua ere ez nuen jo nahi, amorrua ematen zidan kirol zelaiaren inaugurazioko ospakizunean parte hartu beharrak; baina lotuta nengoen Teresari egindako promesa zela-eta.
|
|
|
Ez zuen zuloa behar bezain sakona egingo. Edo ez zion behar zen kare bizia botako."" Eusebiok ondo egin zuen lana, Beatriz —erantzun zion osabak— Euri asko egiten du hemen, eta lurra biguna
|
egoten
da.
|
|
|
Ekainean hobetze bat sumatu genion. Etorri arratsero bezala Efrainekin eta, telebista piztu ordez, portxera jotzen zuen Mary Anni kafe bat eskatu ondoren, eta bertan
|
egoten
zen eserita berandu arte, zaldiengatik galdezka —" lehenago begiratu batekin ezagutzen nituen denak" — edo haranean ikusten zuen zeinahi mugimenduri buruz komentario bitxi samarrak egiten: " Seguru hango hartan hautsa harrotuz datozen zaldizko haiek indioak direla.
|
|
|
" Kolegiotik bota nautelako?"" Beharbada onerako izango da hori ere —egin zuen berak aurrera— Datorren ikasturtean ez duzu goizean goizik atera errepidera. Beldurrak
|
egoten
nintzen beti, istripu bat izango ote zenuen. Edo pulmonia bat harrapatuko ote zenuen, trenaren zain zeundela, bizikletan izerdituta." Benetako pozarekin zegoen.
|
|
|
Igandero, inoiz huts egin gabe. Begirada haren zain
|
egoten
nintzen ni, eta, askotan, keinu bat egiten nion neskari jotzen ari nintzen doinuaren bitartez, nota bat neurriz gain luzatuz edo arabesko bat eginez. Baina ez zen, artean, besterik.
|
|
|
Zalantza egin nuen. Aitak hurbil behar zuela bururatu zitzaidan, herriko" autoritate" bat zelako eta Erramu eguneko meza nagusian Udala beti present
|
egoten
zelako. Izugarri haserretuko zen ni zimiterioko borrokan ikusiz gero.
|
|
|
Leku aparte batean ez ezik, babestua, gordea nengoela iruditzen zitzaidan orduan. Ez dakit, agian berritu egiten zen nire baitan haur nintzela toki hartan bertan sentitutakoa, oholtza haren azpian kuxkurtuta
|
egoten
nintzenean, kakahueteak jaten eta dantzan ari zirenen oin mugimenduak zaintzen: zapata marroiak, zapata zuriak, zapata beltzak jiraka eta bueltaka.
|
|
|
Arratsaldeko seiak aldera hasten zen jendea hotelera iristen, eta mutil talde gehienak miradoreko petrilaren inguruan edota kafetegiko terrazan
|
egoten
ziren zigarro erretzen, edota kuba libreak zein gin tonicak edaten; neskak, berriz, lorategira jaitsi eta handik paseatzen ziren harik eta, zazpiak aldera, dantzaldirako bidea hartzen zuten arte. Pieza biziak jotzen hasten nintzen une hartan, eta den denek dantzari ekiten zioten iskanbila batean:
|
|
|
Auzune berriko kafetegi batean egiten zuen lan Virginiak bakarrik geldituz geroztik, eta han ikusten nuen Donostiatik Obabara etortzen nintzen aldietan. Gosalorduan joaten nintzen, dena bezeroz beteta zegoenean, eta begira
|
egoten
nintzaion bera mostradore atzean batera eta bestera mugitzen zen bitartean. Nire txanda iritsi eta aurrez aurre jartzen ginenean, irribarre batekin hartzen ninduen.
|
|
|
Agerian geratu zen orduan egia zaharra: bakea muino eta mendietan
|
egoten
dela, baso eta zeruetan; ez ordea inoren bihotzean. Seinale bat izan zen:
|
|
|
Ordutan
|
egoten
ginen terrazatik mugitu gabe, oso atsegina zelako gau isilean egonean egotea, areago egun beroaren ondoren haize mehe bat sortzen zenean eta bere egiak —eta bere gezurrak— xuxurlatzen zizkigunean: bizitza oinarri oinarrian arina zela eta hartzeko bere neurrian, alaitzeko, jateko ase arte, edateko ardo freskoa, edo garagardoa, eta erretzeko Martinek ekartzen zigun tabako amerikanoa edo Josebak ezti usaineko belarrarekin egiten zituen zigarrotxoak.
|
|
|
Berotu ala bere horretan jan? Hotza ere oso goxoa
|
egoten
da, badakizu."
|
|
|
Arazoa da Luz herria euskaldunez beteta
|
egoten
dela neguko asteburuetan. Euskaldun agertzeaz behin eta berriro harro azaltzen diren meta euskaldunez lepo, jende zinez kantsagarria.
|
|
|
Badaukagu autobusa ia inork erabili ez arren, lanera denok autoz joaten garelako eta parkina beti
|
egoten
da lepo. Zoritxarrez ez nekien garbi non hartzen zen autobusa eta guztiz lotsagarria zitzaidan norbaiti galdetu behar izatea kalean.
|
|
|
Zigarrorik gabe
|
egoten
jakitea, ordea, munduaren aurrean seguru agertzea genuke.
|
|
|
Honelako trikimailuek laguntzen didate lasai
|
egoten
, erre ez arren.
|
|
|
Xigua esaten genion Zuazubizkar baserriko arbolan eskegita
|
egoten
zen kolunpio zaharrari. Askotan nion amari entzunda eta momentu hartan ni salbatzera zetorren.
|
|
|
Hala da, elur gutxi dago, kontua da gailurrak beti
|
egoten
direla zuri urtarrilean.
|
|
|
Publizista izanda adi
|
egoten
nintzaiolako giroan zebilenari, eta giroan dabilena boterearen gogoa da, Dylanek zioenaren alderantziz.
|
|
|
Bizpahiru haurrekin hasieran, emeki emeki, handituz joan zen. Haurrak etxebizitzetan banaturik
|
egoten
ziren eta ikasketetako laguntza akademia bezala funtzionatzen zuten, kargudunei Euskaraz aritzen zirela ezkutatuz, jakina. 1959an holako zazpi" akademia" zeuden Donostian eta hala segitu zuten 1969 urtea arte.
|
|
|
bat, Frantziako barne ministerioa (beraz, bakearen egiteko da kultura egiten, eta bereizten da politikatik, nonbait kultura ez da pentsatzeko, ideien akuilatzeko, baina lo belarra. Prefeta da kultur bilkuretan ibiltzen EKErekin ea ordena mantendua denez); bi, DRAC (Bordeleko kultura ministerioko antena da, ministro ordea da han
|
egoten
, ez da behin ere heldu, baina ikusi dugu veto eskubidea daukala); eta hiru, herriko etxeak. Heldu da poliziarena egin behar duela EKEk, baita kultu eta inkultuen arteko oreka kausitu beharrarena ere.
|
|
|
Ez da historian biziki jantzia izan behar jakiteko kolonialismoaren definizioa dela. Brevetak, patenteak, metropolian
|
egoten
dira eta koloniak lehengaia eta besoak ditu segurtatzen, non ez den salbidea, izorraldiaren alde guziak dituen tratu batean.
|
|
|
Eta oraino ukurtzen da arrazista horren defenditzen. Arraberritzen du ekimen horretan euskaldun onaren arketipoa, beti leial
|
egoten
den harena. Gure aitatxiak biziki harro ziren armadan kapitainaren ordonnance izan zirelarik, sehi, euskaldunek munduan zuten fama onaren frogatzeko ziguten baliatzen, ondotik harilkatzen zituztelarik" hitza hitz" eta palabra de vasco bezalakoak, denak gure astakerien museoan pleatzekoak.
|
|
|
Norbait bai ordea. Otto bazter batean zegoen, beti
|
egoten
zen bezala, beste egitekorik gabe guztiari beha eta adi. Xaharra eta konkorra zelako barre egiten zioten Bizargorriren seme alabek, baina haiek ere aspertu eta bakea ematen zioten azkenean.
|
|
|
Eman dezagun, Ahmed, Dakarrekoa, denda leihoari begira
|
egoten
dena, ezer erosi ezinik. Dena da merkatua eta berak ez du dirurik.
|
|
|
Borrokatzen duten indarren asimetria itzela izaten da: alde batetik, estatu ondo antolatu eta izugarri armatu bat
|
egoten
da eta, beste aldetik, estatu handi horrek era batean edo bestean kontrolatu nahi duen herri desantolatu eta desarmatua. Herri azpiratu hori desesperazio hutsez errebelatzen da, jakinda ez duela gerla irabazteko aukerarik.
|
|
|
Ikusten ez denean dago, agian, politika endredatuen jendearen egunerokotasunean. Estatua etxe barrura sartzen da gaur egun. Telebistari begira zapping eginez jostatzen den pertsona entreteniturik
|
egoten
da, nahi duena aukeratzen duela ustez. Bakardade hori mitifikatzen diote, onespenaren truke.
|
|
|
Gu onetan gaude, soldaruak onelako lanetan jari bear lituzketela, otsoak eta diran basa piztiak bilatzen eta iltzen, ez kuarteletan alperkerian
|
egoten
, ez eta gaitzik egin ez diguten jendeak iltzen, jende oiek musu beltz edo musu gorri badira ere".
|
|
|
Posizio bat hartzen zutenean, inguruko tribuarekiko harreman politikoa hasten zen. Ofizina Indigenako ofizialak moro jantzirik batzuetankabilako buruekin
|
egoten
ziren. Onura batzuk eskaintzen zizkieten neutralitatearen truke, hurrengo posizioa aukeratzen ere uzten zieten.
|
|
|
Jose Marti eta Rudyard Kiplingekin ere konpara daiteke Miguel de Unamuno. Jose Martik bezala ikusten du morojendearen intsurrekzioa, fedea buruan, ez autodefentsarako bakarrik, baizik giza erredentzioaren ideiaren, pribilejiatuentzat eta koldarrentzat beti itzalirik
|
egoten
den ideia horren izekitzaile. Rudyard Kipling, berriz, inperialismoaren poeta izan zen.
|
|
|
Aita Sarrionandiarentzat mesedegarriak izan ziren, lehenengo zirriborroetan, Estado Mayorreko Topografia Komisioko arrifiak, Tetuanen bizi zirenak, eta batez ere Hamete ben Tuhami, gazteleraz ondo egiten zuelako. Haiekin, belarria egokitzeko, Aita Sarrionandia Suika kafetegitxoan
|
egoten
zen, sasoi hartako tetuandarrentzat arrunt ezaguna". 253
|
|
|
1218. Estereotipoetatik irten nahi duenak ez du sekula bide erraza izan. Estereotipo fabrikatzaileen kontra egin behar du, baina publiko guziaren kontra ere bai, estereotipoetara ohituta
|
egoten
delako gizarte osoa. Ohikoaz bestelako bideak ez dira zabalik egoten.
|
|
|
Estereotipo fabrikatzaileen kontra egin behar du, baina publiko guziaren kontra ere bai, estereotipoetara ohituta egoten delako gizarte osoa. Ohikoaz bestelako bideak ez dira zabalik
|
egoten
.
|
|
|
1237. Ahozko kulturetan, munduari begira
|
egoten
zen jendea, besteei begira, hori espektakulu miresgarria zen momentu batzuetan, tristea ere izan zitekeen beste batzuetan. Idatzizko kulturetan ere, burua paperetik apartatu eta begiratzen zitzaion, zokotik, munduari.
|
|
|
Veneziara doan turista ez doa Veneziara, Venezia deitzen den merkagai bat erosten du, joaterako ezaguna duena. Turistentzako Venezia zati horretan
|
egoten
da, argazkiak ateratzen ditu frogatzat, zortzi mila metroko gailur batean egon denak bezala. Argazkietan ezagun izan behar da non egon den.
|
|
|
—Bai zera! Lasai asko
|
egoten
naiz ni gain honetatik itsasoari begira! Ederragorik!
|
|
|
Donostian
|
egoten
omen zen neska hura, lehengusuen etxean, eta bazekien zerbait itsasoaz eta itsasaldeko gauzez, gehiegi seguru, zekizkienetarik gehienak keinuka adierazi behar zituen arren. Olagarro hitza, esate baterako, imintzioka adierazi behar izan zuen.
|
|
|
Ba, leihoaren kanpoaldetik ogi lehorra altxatzen zuen airean. Hala
|
egoten
zen iluntzeko orduetan sukaldearen alboan, ogi zatia airean, bere familia eta Oasiko palmondoa baizik ez zituela gogoan, ogia keztatzen, okelaren eta espezieen lurrinak zapore, kutsu edo kolore pixka bat emango ziolakoan ogiari.
|
|
|
Izuko penintsulako hegoaldeko puntako hondartzara dortoka bat heltzen zen batzuetan eta sabelez gora geratzen. Itsasoa zakartzen zenean gertatzen zen hori, ekaitzaren aurretik, eta hantxe
|
egoten
zen, dortoka, harik eta ekaitza pasatu arte
|
|
|
Bidankozeko Mariano Mendigatxa ez zen pozik. Zaku handiari begira
|
egoten
zen:
|
|
|
—Hara, oraindik orain zakilari heldu diot —erantzun du Hodjak—, eta nire herrian
|
egoten
den bezalaxe dago, lasai asko zintzilik bi koskabiloen artean. Bestalde, gora begiratu eta, zeruan ilargi bera dut ikusten.
|
|
|
Beste zahar hura, Nasreddinen beraren planoen arabera altxatu omen zuten. Bertaraino arribatzen ziren erromesek kupula bat ikusten zuten, lau zutabez eutsia; hiru alde haizeetara zabalik, aurreko aldea berriz murratuta zegoen, bertan kadenatzar batez hertsitako atea Hilobiak bazukeen mira zilo bat ere, nondik Hodjak hilda gero ere munduari begira
|
egoten
omen zen.
|
|
|
Txaihanean gustura
|
egoten
da Nasreddin: tea xurrut xurrut edan eta, lagunekin hizketan.
|
|
|
—Jainkoaren handia!, harekin bitez bedeinkapenak, pentsa ere ez dezakean bezain ederrak. Siria-koak baino handiagoak eta ñir ñir dagitenak, azkonak bezain arinak eta beti xahu eta garbi
|
egoten
direnak, zeren paradisuko gameluek ez baitute gorotzik egiten.
|
|
|
Hegoalderago, Atlas bortuari inguru eginez, Sous en barrena menturatu ginen Tafraout helburu, kasbah haietatik ageri zireneko bidean, hain zuzen. Gaztelutzarrok ikustearekin aisa zen pentsatzea haietatik batean Ali Baba ren altxorra
|
egoten
ahal zela, edo, bat batean atea idokiz," ezpatadun esklabo" Masrur* ilkiko zela.
|
|
|
Yurta aitzinean eseriak, Tugrul eta Hulun lautada amaigabean hona hara bere egitekoan ziharduten zaldizkoei so
|
egoten
ziren; haiek" Uigur"," Kuman" edo" Tajik" leinuetako esklaboak ziren, kabala saldo handiak artatzen eta gobernatzen zituztenak. Haien emazte batzuk larruzko yurtak josten eta eraberritzen ari ziren, beste batzuek goruetan ziharduten edo egun orotako zereginetan, zeren orain Hulun ek ez zuen deus egiteko beharrik, alta, mendebaldetik ekarri esklaboak arduratzen ziren lan guztiez:
|
|
|
Haien emazte batzuk larruzko yurtak josten eta eraberritzen ari ziren, beste batzuek goruetan ziharduten edo egun orotako zereginetan, zeren orain Hulun ek ez zuen deus egiteko beharrik, alta, mendebaldetik ekarri esklaboak arduratzen ziren lan guztiez: arotz, zurgin eta harginek eraikitzen zituzten Khagan Khan eta beste printzipalendako egoitzak, bideak eta ukuiluak, zeren mogol jendea, lehenagoko bizimolde ibiltaria bazter utzirik, leku berean
|
egoten
hasia baitzen.
|
|
|
Ardura, Hulun bere bi semeez pentsamenduka
|
egoten
zen: nagusiak Krimea-ko" Urrezko Oldea" baitan ofizial ziharduen, gazteak, aldiz, Siria-ko desertuetan zaldizko; naski, Hulun ek urrunera joanik zirela besterik ez zekien eta ez zuen esperantzarik berriz ikusteko.
|
|
|
Thierry eta gure aita solastatzen ohi ziren barren hartan, aldika" Madjhub" ere
|
egoten
zen; gerizaren arabera patioari inguruka, sainduen pazientziarekin jasaten zituen haurrek egin deabrukeriak.
|
|
|
Gaua abaildu ondotik, langileen etxoletatik jalgiak, ehiagora eta auhenak entzuten ziren. Oren horietantxe, Lui Xi etxola amankomuna baitan su xumeari so eseria
|
egoten
zen, tartariar ofizialek, karkail eta kantuz, mozkortzeraino ardo edaten zuten artean.
|
|
|
Neskatila zinez tristatu zen, harem eko leihatiletatik kantatzen zituen quasidak jauregi osoan entzuten ziren, bada, Harun burubeltz
|
egoten
zen bere ganberetan zerraturik.
|
|
|
Luze gabe, Hakimek bere seme Hissam i utzi zion mahometzaleak bidatzeko erantzunkizuna eta haien gainean manatzeko zuzena. Engoitik, zendu zen egunera arte, Sidonia n, Tarifa-n edo Algeciras-en zituen bere jauregietara joanik, kalifa ohia ardotan zopatuta
|
egoten
zen, behialako astolapurraren konpainian kantuz eta irriz".
|
|
2011
|
|
|
Gutiz gehienek diote hobe litzatekeela artoa bihitan begiraturik, bere buruxkan utzi gabetarik. Idorrago
|
egoten
da bihikaturik, eta gaitz guztier buruz idorrago eta azkarrago baizik ez da. Bertze alde, bihitan delarik higi daiteke erraxki, jaurtiki ere bai nahi bada noizetik noizera bihitegiaren buru batetarik bertzera.
|
|
|
Lo edo alfer zela uste zenuenean, haren barrandan zegoen. Eta orain erakutsi dizu, baldin badaki behar orduan geldirik
|
egoten
, badakiela ere, ordu denean, higitzen.
|
|
|
Euri nahiz eguzki, eraikinera sartu aurretik mailaren araberako ilaretan jartzen ginen patioan. Arretaz
|
egoten
ginen zutik Izarrez betetako bandera (Estatu Batuetako ereserkia) entzun bitartean," Leialtasun zina" errezitatzen genion Estatu Batuetako banderari," Apostoluen Kredoa" errezatu" Eliza Katoliko apostoliko egiazko bakarrari" (nahiz eta gutako inork ez zuen ulertzen" apostoliko" hitzak zer esan nahi zuen), eta gero ilaran sartzen ginen eskolara John Philip S... Gu ez konturatuagatik, gure goizeroko errituala Elizaren eta Estatuaren elkartze oso ez amerikarraren eszenifikazioa zen (Kristautasunaren barrenean Konstantinorengandik datorren antzinako tradizioa), eta gure goizeroko erritualak erne jartzen zituen gurekin katoliko ez zirenak.
|
|
|
Gaur, esate baterako, biharko ikasgaia prestatzen ari nintzela, hitzarekin egin dut topo. Nola esaten den gogoratuko banintz, berehala aterako nuke zer esan nahi duen, (ahoskera bereko ikurrak batera bilduta
|
egoten
dira alfabetoaren arabera), baina ez naiz gogoratzen, eta eskolan erabiltzen dugun hiztegiak badauzka hiru milatik gora karaktere.
|
|
|
Oraindik ere gogoan dut mojaren mahai gainean
|
egoten
zen eltze itsua; txinatar baten tankera zeukan, eta txanponak jartzen genizkion eskuan ahora eramateko. Anhuiko jesuitek jasoko zituzten, beharbada, gure sos haiek.
|
|
|
zenbat eta handiago, hurbilago; zenbat eta txikiago, urrunago. Ez al da hala?"" Eguzkia, indarrik gabe, hotz
|
egoten
da egunsentian esan zuen besteak, eguerdian, aldiz, irakiten ematen du eta jarraitu zuen mutilakzenbat eta hurbilago, beroago; zenbat eta urrunago, hotzago. Ez al da hala?" Kong maisuak berak ere ezin izan zuen erabaki.
|
|
|
Mendiko behor gorriak eta haragi aratxeak zeuzkan. Ilunabarra bera berantetsirik
|
egoten
zen, egunero portuko bordaren ondoan Bitorinoren auto gorria azaldu ezean.
|
|
|
Meza aditu ondoan, eliza atarian herriko gizonek berriketan jarduten zuten, harik eta barneko ahots misteriotsu batek musean aritzeko gomendio egin arte, eta tabernako bidea hartzen zuten. Emakumezkoek, berriz, aurrera egiten zuten, ez ziren eliza atarian sekula gelditzen, gonak bete lanez
|
egoten
baitziren eta elizatik berrehun metrora zegoen iturri ondoan gelditzen ziren, herriko bideak despeditzen diren gurutzean, nor bere etxera joan aitzin. Matilda izeba, bordatik bisitan askotan etortzen zitzaiguna, han egoten zen, erne erne, baina niri begia kendu gabe.
|
|
|
Emakumezkoek, berriz, aurrera egiten zuten, ez ziren eliza atarian sekula gelditzen, gonak bete lanez egoten baitziren eta elizatik berrehun metrora zegoen iturri ondoan gelditzen ziren, herriko bideak despeditzen diren gurutzean, nor bere etxera joan aitzin. Matilda izeba, bordatik bisitan askotan etortzen zitzaiguna, han
|
egoten
zen, erne erne, baina niri begia kendu gabe.
|
|
|
Egia esan, den dena txukun txukun zegoen lantegi erraldoi horretan, katedral gotiko bat bezain garbi zegoen lantegia. Erregeak noizean behin toki batean gelditu, eta adi adi
|
egoten
ziren ematen zitzaizkien azalpenei axola eginez. Nik banuen norbaitekin hitz egiteko gogoa.
|
|
|
Itsasoraino joan, eta han oinak bustitakoan, itzuli egiten zen. Li mira eginda
|
egoten
zen dama galant sudurmotzari begira. Lik amets egiten zuen halako egun batean aulkitxo horretan esertzen zela, eta hamar minutuz bere egiten zuela, itsaso ondoko pasealeku horretan, panazko itsasoko gesalaren aleluian.
|
|
|
Pertsianak eta ateak ere ez ziren berdeak, eta asunek inguruz inguru gordetzen zuten elur zikinaren koloreko etxea. Arratsaldeko zortzietarako atea eta leihoak itxirik
|
egoten
ziren, eta goizean goizik irekita. Tximiniatik ke txuri bat zeriola-eta, norbait bizi zela jakiten ahal zen.
|
|
|
Nik ez diet ezer saltzen eta haiek ere ez didate ezer erosten. Baina hor
|
egoten
dira, berbetan, solas ederrean. Ez dituzte autoen zalapartak aditzen.
|
|
|
Eta pentsatzeko betarik gabe, tiro egin diote. Ez zekiten hor
|
egoten
den gizonak larruzko zorrotik atera duen pistola itxurazkoa zela.
|
|
|
Gauza da giro honetan —non berriro ere azpimarratu behar den ahotsaren ondoan
|
egoten
diren musikarien laguntza, oraingoan Didier Lasserre perkusionistarena— Achiaryik modu naturalean sartu duela" Arranoa" basa ahaidea edo" Blues to Artze" deitutako pieza non" Silence" izenekoa John Cagek asmatutako famatu haren antzera—, isiltasunaren hotsa entzun ondoren, abiatzen den erraietatik sorturiko oihua: " Gaur egun ez/ garai batez bezala katez/ esklaburik lotzen[...
|
|
|
" Sukaldean
|
egoten
zara/ mahaia bostentzat iminita/ aulkian eseri eta/ leihotik begira/ kristala lausotzen duen lurrina kendu gabe/ eta nik badakit/ zeure begien ondoan nagoela".
|
|
|
Zentzu horretan, aurrekoek desitxuratu, usteldu edo galdu zituzten baloreen salaketa eta berreraikuntza saioa izan zen. Bi joera horiek bat baino ez direla ulertu behar da, eta bikoiztasun horren barne tentsioak bideratzeko moduan
|
egoten
direla joerak eta bilakaera askoren gakoak.
|
|
|
Hainbat animalia ezusteko ikusi baititut. Eta Robespierre txakurra ez dut kontatzen, egunero
|
egoten
naizelako berarekin, jolasten. Gaur goizean ere, gosaldu bezain pronto, lorategira atera naiz Robespierrerekin bromatan aritzeko.
|
|
|
—moztu dio segidan Rikardok—, nola ikusiko da itsasoa? Ez al dakizu Paris dagoela Frantziaren erdian kokatua, eta itsasoa beti
|
egoten
dela muturretan. Baietz, irakasle galdetu dio gure ondoan zihoan Lidia irakasleari, baietz?
|
|
|
Osagaiak sutegi izen arrunta eta zahar izenondoa dira; bigarren hau beste sutegi berriago bat izateari zor zaioke, nahiz eta honen aztarnarik ez den gelditu, oikonimian bederik. Sutegia, bestalde, arragoa izan daiteke, edo hau
|
egoten
den eraikina, aroztegia alegia, baina ‘beheko sua’, ‘lurreko sua’, ‘sua dagoen gela’ adiera ere ezin erabat baztertu. Sutegia beste herri batzuetan ere kausitzen dugu, Berueten adibidez.
|
|
|
Osagai argiak goiko izenlaguna, etxe izena eta artikulua dira. Goikoetxea arrunt hedaturik dago Euskal Herrian eta eskuarki Kaleko, Karrikako goiko alderdian kokaturik
|
egoten
den etxea izendatzen du.
|
|
2012
|
|
|
Berak bazekien zer izaera zuen kapitainak, halakoxea baitzen bere beste anaia bat, zaharrena. Ez tximu amorratu bat bezalakoa, labana atera eta konturatzerako sastakada bat ematen zuena, baizik eta beste mota bateko hiltzailea, krokodiloaren familiakoa edo, ibaiaren txoko batean zain
|
egoten
zekiena harik eta minik handiena egiteko unea iritsi arte.
|