|
2003
|
|
|
Beharbada, populistenmultzoansartubeharkogenukeArnaudAbadia. Izatez, Krutwigekaipaturikoidazle, baxenabarren, taldekoada, eta, ildo
|
beretik
, JeanEtxeparekidatzitakoarenarabera, badirudiLarresorokoSeminarioTipianiasekretuazelaHiriart Urruti, AbadiaetaAdemaEskualduna aldizkariarenidazleetarikoakzirela.Hauda, nahikoasinesgarriadapentsatzea, Abadiagehienbaterdarazmintzatzenzela, edotasoilki.Alabaina, idatzizerabilizituengaiak, ientekaskarrareneta, interesekoak izanarren, irakurlehoriekezzituztenulertzen, ezzirengaimamiakonprenitzeko.Komu...
|
|
2008
|
|
|
Ordea, alternantziak eta sailak erkatuta, ez da hain garbi ageri saio hori, izan ere, orotariko sail semantikoak ikus baititzakegu: azpisail batzuk prozesu morfologi koetan oinarriturikoak dira; esaterako, 10 saileko (Verbs> of> removing) 10.7 (Pit> verbs) eta 10.8 (Debone>) azpisailek alternantzia berak konpartitzen dituzte, eta oina rrizko egitura
|
beretik
abiatzen dira: The> cook> boned> the> fish>(. Sukaldariak arraina hezurgabetu zuen?) eta The> cook> deboned> the> fish.>(. Sukaldariak arraina hezurgabetu zuen?); desberdintasun bakarra, aditzen forma eratorria da.
|
|
|
Halaz ere, idatzitakoa ez da mintzatua baino egituratuagoa edo konplexuagoa. Ildo
|
beretik
, ahozkoa ez da idatzizkoa baino akastunagoa. Ahozko hizkuntzaren transkribapenek gutxiago egituratuak eta akastunagoak ematen badute, hori da ahozko hizkuntza, berrikusi?
|
|
|
Ibeas> Juarros> (herria). Iminuri> (ausaz, antroponimo baten ildokoa; bigarren osagaia uri>, poblado?; bide
|
beretik
Nafarruri, > Urizarna, > Bastikuri, Ollauri, > eta abar. Isar.
|
|
|
2155; bere osagaiak, agian, abar > (rama) eta za> ugari tasunezko atzizkia. Ildo
|
beretik
Euskal Herrian Abartzegi, > ra> mendia eta erreka, altu > (alto) eta zarra> (viejo) osagaietatik). Aluzea> (belardia, erreg.
|
|
|
Aluzea> (belardia, erreg. 1128 Lehen bokala izan daiteke gaztelaniar preposizioa; ido
|
beretik
Aluzeas> (mendia, erreg. 2155).
|
|
|
saila; lehen osagaia bizkar >, loma? > atzizkiaz. Ildo
|
beretik
Burgosko toponimo etan Bizkarra, > raga). Bizkornuda>(?... Que llaman Bizkornuda(?) da fruto cada año?
|
|
|
Guarza> (larraina, erreg. 1582; bide
|
beretik
Guarza> Hobias, lur-saila, erreg. 144).
|
|
|
osagaietatik, agian. Ildo
|
beretik
Olandabias.>. Un prado de diez cargas de yerba en do dicen Landabias, sur cante al abrego herederos de Andres Garrido?. Arch.
|
|
|
Pr. Leg. 676, 7 Ildo
|
beretik
Mentikillo> (erreg. 92).
|
|
|
Iker 6, 320 orr.). Zalduena> (lursaila; ildo
|
beretik
Zalduendo> herri izena Burgos eta Arabako lurretan, lat. saltum etik). Zumulengo> > belardia, erreg.
|
|
|
saila, erreg. 1998 Azkar> >, arce campestre?; ildo
|
beretik
Azkarrio.> > Ezkergaña,
|
|
|
Reteluzea> (lur-saila, erreg. 303; ildo
|
beretik
Retaluzea, erreg. 661, Restuluzea>/ > Resteluzea>?),
|
|
|
Leg. 1849, 24, 1752 urtea. Ildo
|
beretik
Zukuzila, > razilas). > kezalaia> > (soroa. –Sembradura, y terce ra calidad en do llaman Cisquezalaia?.
|
|
|
Ezkijarana, > aga, > > ildo
|
beretik
). Ulagarte> (lur-saila.
|
|
|
mentua Zarrias> (Sarrias) >, lugar espeso?) izan daitekelarik. Luzea> (lur-saila,, largo?; ildo
|
beretik
Aluzeas> eta Rastroluzea). Maiturri> (lur-saila, Maziturri ren sinkopa; biga rren elementuan iturri>, fuente?). > (iturri eta bizkarra).
|
|
|
Restauluzea> (belardia; bigarren elementua luzea>, largo?, bestela ko Rastroluzea, > Restuluzea, > Restroluzea, > Reteluzea> delakoak kontuan izanik). Riogutia> (erreka, erreg. l472 Ildo
|
beretik
Regutia, > Rigutia, lehen osagaia gatelaniaz ko río eta bigarrena gutia>, menor?. Riotxikito> beherago).
|
|
|
Pr. Leg.722, l3 Ildo
|
beretik
gorago Maziturri> eta Maiturri). > > (erreka. erreg. 907).
|
|
|
1610). Zagaña> (Ildo
|
beretik
Izagaña.> Bigarren elementua, itxu raz, gaña> (parte alta, altozano); lur-saila, erreg. 161).
|
|
|
9 Bide
|
beretik
, Emili Boix Fusterrek ere, ikertzeko gaitasunaz ari delarik, ikertzailearen eraginik txikiena agertzea beharrezkoa dela nabarmentzen digu: Hizkuntza> agoen> rentzat> koa> > edo> teknikaren> bat> hautatu> behar> izango> bagenu> erreakziorik> eragiten> ez> duen> behaketa> gaitasuna> dela> esango> genuke.> keta> rabilgarritasun> renaz> egitea, > kertzailearen> raginik> rekin, > rekin, > e, > rorik> e.> rantzitsua> egiratzea> e, > > are> hobeto, > egoera> soziolinguistikoaren> hiri> nahasiko> kaleak> oinez> zeharkatu, > behatu> eta> entzutea.> (2000:
|
|
|
Bilduma horri esker, ondare lexikal historikoaren datuak eskuratu ditu Euskaltzaindiak eta euskara baturako erabakiak hartzeko irizpide fidagarriak eta sendoak ezarri ahal izan ditu. Bestetik, euskara batuaren sorreratik
|
beretik
euskara batua bultzatu nahi izan duten hiztegiak argitaratu dira. Izan ere, euskaldunak ez dira Euskaltzaindiak lexiko batua finkatu zain egon lexiko baturantz abiatzeko ahaleginak egiteko, ezta euskara eremu berrietan erabiltzeko ere.
|
|
|
Beste emaitza nabarmengarri bat Ibon Sarasolaren Euskal> egia> dugu, Orotariko> Euskal> Hiztegia> egiteko erabilitako corpus
|
beretik
moldatua eta, lexikografia ereduan ez ezik, euskarazko definizioak moldatzeko ereduan ere ekarri handia egin duena.
|
|
|
Bestetik ez genuke atzendu predikatu mota
|
beretik
abiatuta baditugula
|
|
|
Izen
|
beretik
abiatuta bi predikatu konplexu mota sortu ditugu: batek osagaietatik eskuraturiko esanahia du (significado composicional) eta hiztunak berariaz ikasi beharrik ez du (gorde, kontu, gordetzen/ kontzen egon); bestearena, berriz, ezin da osagaietatik ondorioztatu, hiztunak predikatu osoa ikasi behar du:
|
|
|
Muskildin sortu zen 1908an. Itxuratik
|
beretik
hartzeko, gizon guti horren indarrekorik. Bere sotanak lepoa tinke tinkia betetzen zion eta erdiko botoi etarik urratzen ere zuen betearen beteaz.
|
|
|
behin segurik bi apezek, Etchebarne eta Labadie, jokatu zutela Bardozeko plazan hango bereko hiru herritar hoberenen kontra. Ezagutu baitugu guhauk pilotari onik herri hortan, Diribarnebarrak, Dirassartarrak eta beste, ikus beraz hortarik
|
beretik
ez ahal zirela txarrak partida hori bururatu zuten bi apezak. Orain ez dira, damurik, han bat aipu Bardozeko pilotariak.
|
|
|
546). Badaiteke, orobat, biek, Beriainek eta Lizarragak, iturri
|
beretik
edan izana. Zernahi gisaz, bigarren idazleak bere ohiko hizkerarekin akortago den «eman> dezaguzu> gure> egunoroko> ogia»> dakar beste batean (HGN3, 1090).
|
|
|
d) Bere apurrean ere, testigantza fidagarria ematen du hark, XVII. mendean Euskal Herrian indarrean zen egitura juridiko eta administratiboarena. Ezin ukatuzkoa da, bide
|
beretik
, orduko hartan, gaurko egunean bezalaxe, lege munduak, euskararen ikuspegitik behinik behin, bazuela eta baduela zer landu eta zer hobetu, justiziak, sarri askotan, Axularren garaian bezalaxe, egun ere, euskaldunentzat min eta garratz izaten jarraitzen baitu.
|
|
|
U. 571, lehenen go biak eta azkena; Baionako E. Museoan 1914koa). Guztiok ere, egutegi tako bat bera direla esan litzateke, tradizio arrasto berean, irizpide eta xede berekin eta familiarte politiko
|
beretik
sortuak direlako.
|
|
|
Argia> aldizkariaren sorburu
|
beretik
dator beste urteroko argitalpen bat ere: Euskal> Kulturaren> Urtekaria.
|
|
|
iruditu zait beti gurean ere erabilia izan zedin. Baina, hara non, tesi
|
beretik
eta ikuspegi beretik abiatu, eta ezin iritsi konklusio beretara. Nire ustez, Kortazarrek mekanikoki ezartzen du gure poesian saiolari mexikarraren eskema.
|
|
|
iruditu zait beti gurean ere erabilia izan zedin. Baina, hara non, tesi beretik eta ikuspegi
|
beretik
abiatu, eta ezin iritsi konklusio beretara. Nire ustez, Kortazarrek mekanikoki ezartzen du gure poesian saiolari mexikarraren eskema.
|
|
|
PILA BAT ek ohiko lekua izenaren eskuinaldea du, baina ezkerrerako joera hartzen ari dela dirudi, gaurko ahozko euskaran behintzat. Hona hemen luma
|
beretik
sortutako bi esamolde eta bi esateko modu:
|
|
|
Hainbeste> eta oso, adibidez, biak, kako?
|
beretik
ezin dira eseki. Hori litzateke sintagma horien makurra:
|
|
|
Bide
|
beretik
, toki denbora kasuetan regan> eredua ere badarabil, 2gn pertsonan zehazki: zuregan> (39v), > zuregana> (39v), zureganik, > ziurrenik bertsoen neurriagatik komeni izan zaiolako (b).
|
|
|
Pluraleko ok> daroan IS ak ere bide
|
beretik
1 edo 2 pertsonak ordezkatzen ditu inoiz. Hala:
|
|
|
Ideia hau, gainera, euskal literaturaz egiten zen beste orokorketa baten indartzera heldu zen (handik indar hartzen zuen bezala): euskal literatura sortzetik
|
beretik
, beti garaiz kanpo eta berantarekin ibili izana zela, alegia. Sortzetikako gaitz luzakor bat, Mitxelenak (1960) bezala anitz autorek agerian ezarri izan dutena, eta Sarasolak (1967) ironiazko ateral di batez gogoratu zuena:
|
|
|
Dechepare> es> un> cultivador> > de> la> poesía> medieval, paradoxa bururaino eramanik, bere burua hain harroki euskal letren aitzindari eta bide urratzailetzat zeukan autorearen obraz, euskal> literaturaren> > bat> hesten> [BOk azpimarratua] zuela erranez. Horrela haren arkaismoa> (idem, 39 or.) ere aipatu zuen Sarasolak, oihartzunean, Juaristik (1987, 37 or.), ildo
|
beretik
, Dechepare, > en> efecto, > es> un> primitivo> [azpimarratzea Jjrena] baieztatzen zuela, eta Aulestiak (1991), halaber, medie > val> retardado> gisa itxuratzen.13
|
|
|
Bainan, ordutik hara Agirre-k ulertu omen zuen, berak> bere> begiez> ikusitako> > bat> zuzentzea, > lenagoko> kondaira> zarrak> jostea> > zurrago> izango> zala?. Eta gertaldiekin batean hizkuntza ere hartu zuen portuko kaletik
|
beretik
edo menditik. Horrelako zerbait kondatzen zuen Piarres Lafitte-k Mintzaira, > > gizon> (Ed.
|
|
|
J. B. Elizanbururen Piarres> Adame> nobela argitara zuen Réveilek, zatika edo epeka (RB 34, VI. III); azken urte honetan Réveil> jal gitzen zen inprimategi
|
beretik
atera zen liburu gisa lehen aldiz (Paue: Garet,
|
|
|
ederrak direnean, ez direla fidelak, eta fidelak direnean, ordea, ez direla ederrak izaten. Bide
|
beretik
eta arrazoi berberengatik heldu da, zalantzarik ez, italiarrek hitz laburrez traduttore> tra
|
|
|
opicialuri>, ofizial (adj.)? / araopicialuri>??; ing. no man, s> land, > no good, > non arrival, > > non fiction, > non smoker, > non stop, > non union, > non > violence,... > gurea ere bide
|
beretik
ibilia da aspaldidanik bide hori: ezgauza, > > ezordu, > ezteus, > ezgarai... > eta horrek etorkizunean ere era horretako hitz berriak nondik itzul geni tzakeen erakusten digu.
|
|
|
Villasantek aipagai zuen lexiko berrikuntzaren kontua ez zen, gainera, jakitezko aztergai hutsa: berrogeita hamar urtetik beherako gehienek ahaztua edo inoiz entzun gabea badute ere, hortik gorako askok gogoan dugu maileguzko hitzen eta hitz elkarteen alorreko gorabehera askotxo, idazkeratik
|
beretik
hasita, zen baterainoko arazo iturri izatera iritsia zen orain dela hogeita bost bat urte12 Ez da beraz gutxiestekoa, inola ere, liburuxka haren garrantzia: bai arazoa zuzen planteatzen, eta bai irtenbide egokiak bilatzen, lagungarri sendo gertatu zen PVCD hura13.
|
|
|
Zer diote erdal itzulpenek? Zer dio euskarazko erator pen morfologiak, Azkueren garaitik
|
beretik
hasita?
|
|
|
Azken biek (hots, te> eta eria> atzizkiek) ez dute (oro har) > di2 ren pareko adiera hori berekin98 Beste zenbait kontutan ere, multzo atziz ki batzuetatik besteetara alderik badagoela ikusiko genuke, banan banan eta xehetasun osoz arakatzen hasi orduko. Funtsezko hainbat gauzatan bide
|
beretik
dabiltza, ordea, di> atzizkia eta gainerako multzo eta aniztasun atziz kiak. Hainbat ezaugarriri bere osoan eusten zaiola antzemango genuke, har tara jarriz gero.
|
|
|
c2) galalde. Sarrera lexikal honetaz ari delarik, aurrekoaren bide
|
beretik
doan definizioa ematen du OEHk (VIII, 243): –conjunto> de campos donde se ha sembrado trigo y cereales?
|
|
|
Kortazarren hitzetan, Arrats Beranbildumako. Lauaxetaren? hiria ez zen eremu industrialekoa, baizik gehiago hiri burgesa, aristokratizantea, pianoa bezalako gauza finak maite zituena192 Eta Azkuek bultzatu gura zuen euskararen hiritartzea ere, hein handiz, bide
|
beretik
zihoala pentsa liteke: pianoarekin batera bilbotar irakasleak aipaturiko te usaina eta bigira, hau da, tertulia, giro burgesa seinalatzen ari ziren nabarmen193 Izatez euskara eta piano arteko lotura literala maiz egin zuen Azkuek, ehundaka herri kantu baserri inguruetan bildu eta ondoren hirietako etxe dotoreetara eraman baitzituen ahots eta pianoz jotzeko egokituta.
|
|
|
Nobelan ildo
|
beretik
segitzen zen Kaliforniaren ederra eta oparoa deskribatuz. Zalantzarik gabe Azkuek enpatizatu egiten zuen pertsonaia honen ikuspegiarekin.
|
|
|
Varelaren bide
|
beretik
doa Serrano: « [En España] los intelectuales habían nacido en torno a 1898, al calor de un affaire Montjuïc equiparable, aunque en tono menor, al affaire Dreyfus»464 Eta ildo berekoak dira Santos Juliá ren azalpenak, Unamunok Monjuïc eko auziaz idatzitako artikulua Zola imitatuz egin zuela berretsiz465.
|
|
|
Lehenak 1880ko hamarkadan pentsatu zuen euskara gaztelania hiztegi berri bat osatzea, iturri zuzenetara joaz. Antza hasi ere egin zuen bilketa lana eta gaia osoki agortzeko asmoz atal etimologikoa ere eman nahi izan zion hiztegiari («aún guardo la enorme suma de materiales recogidos en bastantes años, a partir del último de mi bachillerato» idatziko zuen) 29 Sabino Aranak ere, ildo
|
beretik
, euskara gaztelania hiztegi bat osatzeko plan teoriko bat idatzi zuen 1886 urtean, hiztegi hori osatzeko irizpideak eta baldintzak zehaztuz30 Edozein kasutan ez ziren izango ez Unamuno ez Arana Goiri asmo horiek gauzatu zituztenak, baizik Azkue.
|
|
|
Horretan laguntzen zutenen artean, Juan Carlos Gortazar (musika kontuetan), Nicolas Viar, Oscar Rochelt (testuekin batik bat) eta Manuel Losada (dekoratu eta jantziekin) nabarmendu behar dira141 Hauek guztiok Bilboko kultur bizitza burgesaren erdian murgildurik zebiltzan142 Nicolas Viar eta Oscar Rochelt, Azkueren klaseetako ikasle izanak, Euskalerria Elkarteko kideak ziren, Sotaren gizonak. Rochelt, musikazalea ere bazen, wagneriano ezaguna143 Eta ildo
|
beretik
jotzen zuen Gortazarrek, Bilboko Elkarte Koralaren sustatzaile nabarmen eta kultur mezenasa. Hain zuzen Gortazarren dirulaguntzaz joan zen Manuel Losada Parisera pintura ikastera.
|
|
|
Gortazar izan zen Bilboko musikarien sustatzaile nagusietakoa, Azkue, Guridi zein Usandizaga promozionatuz. Dena dela aipatzekoa da Gortazarrek, Azkuek bezala euskal nazionalitate musikal bat sortu gura bazuen ere, paraleloki espainiar musika nazionala sustatu nahi zuela161 Bide
|
beretik
joan ziren hainbat euskal konpositore profesional, sarritan merkatuko legeak eskatuta espainiar kutsuko obrak ere egiten zituztenak, edo nazionalismo musikal oro saihesten zutenak estilo abangoardistak probatzeko. Ez zen Azkueren kasua.
|
|
|
Baina jakina, Azkuek ere bere eredua zabaltzeko erabili gura zuen katedra, eta gainera lehiaketa publikoan berak eskuratu zuen. Ohar egitekoa da Arana Goirik uste zuela Azkueri katedra «entxufez» eman zitzaiola, Larrazabal lekeitiar diputatuak erraztuta, hasieran Diputazioko gehienak abandotarraren alde omen zeudenean7 Diputazioan egon ziren eztabaiden aktak aztertuz nabarmen ageri da Arana Goiriren uste hori guztiz okerra zela, diputatuentzat zalantza Azkue eta Unamuno artean egon baitzen, Arana Goiri hasiera
|
beretik
baztertuz. Eta Larrazabalek Azkueri lagundu bazion ez zen izan Arana Goiriren aurrean baizik Unamunoren aurrean8 Nolanahi ere anekdotak argi erakusten du Arana Goirik bere buruarengan zuen uste sendoa.
|
|
|
Ikusten denez «concurrencia popular» eta «el mayor número posible de adhesiones seguras», horiek ziren Arana Goirik hasiera
|
beretik
zituen asmoak. Izan ere euzkeráfilo ilun hartan, argi geratu ez arren, asmo populista hura inplizitu zihoan.
|
|
|
2) Arana Goiriren asmoa hasiera
|
beretik
izan zen «herri guztiak» parte hartzea Hendaiatik urtebetera egingo zen kongresuan, eta «herritar guzti» horien artean bere jarraitzaileak mobilizatzeko asmoa zeukan. Hola bere proiektua garaile ateratzea espero zuen zeukan sostengu sozial handiari esker.
|
|
|
Bata Arana Goiriren ikuspegi populista eta bestea gainerako guztien planteamendu teknikoagoa (Azkue, Broussain, Campion, Darricarrère, Arbelbide, Adema, Guilbeau... beren artean ñabardurak egon arren). Ez zen engainurik egon, bai ordea hasiera
|
beretik
. Kudeaketa txarra ere porroterako funtsezko faktorea izan zen.
|
|
|
Eusebio Azkue poeta izanik espero zitekeen semea ere bide
|
beretik
abiatuko zela. Baina ez.
|
|
|
113). Juaristi ere bide
|
beretik
doa (1999a: 22):
|
|
|
Hortik Urkixoren 1918ko salaketak Frantziako eta Espainiako unibertsiateteei. Edozein kasutan, Urkixok kritika hori egin zuen foro
|
beretik
, Oñatiko kongresutik eta Eusko Ikaskuntzatik, egoera hori emendatuko zuten ekimenak etorriko ziren. Izan ere Eusko Ikaskuntzarekin euskal unibertsitate bokaziodun erakunde bat sortzen zen380 Dena dela, Mikel Aizpuruk argi adierazi du garai honetan euskarari zein toki aurreikusten zioten goi ikasgu horietan:
|
|
|
Nolanahi delarik, Oñatiko kongresuan finkatu ziren euskara goi maila batean erabil zezakeen erakunde baten oinarriak, hots, Euskaltzaindiarenak, hurrengo urtean, 1919an, sortuz. Azkuek hasiera
|
beretik
izan zuen euskaraz arituko zen Akademia bat sortzeko itxaropena. Baina jakin bazekien zenbait euskaltzain, hala nola Urkixo eta Campion, euskalari gisa adituak izan arren, gaizki moldatzen zirela euskaraz mintzatzeko382 Horregatik Euskaltzaindia ez zen euskara hutsezko Akademia bat bihurtu:
|
|
|
117). Bestalde, Hegoafrikako gerren oihartzunak, zein txekiar eta poloniarrei buruzko albisteak Azkueren Ibaizabal aldizkarian bertan agertu ziren, lehen zenbaki
|
beretik
.
|
|
|
–Kirikiñoren? bide
|
beretik
idatzi zuen egun bi geroago. Euzko, delakoak gaztelaniaz, seguru asko Bustintza beraren beste ezizen bat, erabilitako argudioak ia berberak baitziren.
|
|
|
Ziurrenik uste izan zuten egoera politikoak ez zuela erremedio errazik epe motzean, eta beraz euskararen alde ezer egitekotan erregimen berriaren baitan jokatu zutela. Gobernadoreari igorritako gutunean aipatzen zioten euskara bultzatzea ez zela inondik ere ekintza «separatista», oroitaraziz Alfonso XIII. erregeak berak 1918an Oñatin hitz onak izan zituela euskararekiko (jakina, ez zioten ezer aipatu erregeak 1922an Gernikan esandakoaz), eta erantsiz direktorio militar
|
beretik
adierazi berri zela «a la par que su firme decisión de mantener y estrechar los lazos nacionales,[...] su laudable proposito de respetar y fomentar las características regionales entre las que sobresale el idioma». Gainera Gipuzkoan bertan euskarazko testuei ez zitzaien galerazpenik ezarri373 Gobernadore zibilak Azkue eta Oleagaren idazkia goragoko agintaritzari, zehazki Kapitania jeneralari, pasa zion, haiek ebatz zezaten374.
|
|
|
Hilean behin gutxienez bildu zen Akademia, kideei dietak ordainduz. Proiektuan hasiera
|
beretik
hautatzen ziren akademiko hauek: Lhande, Campion, Azkue, Agirre, Arriandiaga, Bustintza, Etxalar, Eleizalde, Olabide, Belaustegigoitia, Basabe, «EuzkelzaleBazkunako bat», Eguzkitza, LopezMendizabal, Julio Urkixo, Agerre eta Baionako Eskualdunaren ordezkari bat.
|
|
|
Araudia behin betiko finkatzeko 1918ko azaroaren 17an elkartu ziren Bilbon Agirre, Urreta, Azkue, Eleizalde, Olabide eta Biziola. Lau zuzenketa proposamen jaso zituzten (Altube, Arbeloa, Larrinaga eta Llonarenak), batez ere aurreproiektuak zehazten zituen lau akademikoak ez ezik beste batzuk ere hasiera
|
beretik
testuan ager zitezen. Arlo horretan, ordea, ez zen aldaketarik onartu (beste punturen batzuetan antza bai) 227 Eta hola, araudia osatuta lau Diputazioei bidali zitzaien.
|
|
|
Aurrerantzean Akademia argiro bereiziko zen ordura arte ama izan zuen Eusko Ikaskuntzatik. Izatez Oñatiko kongresu
|
beretik
argi zegoen bi erakunde aski autonomo izango zirela, baina Akademiako kide eta kargu guz
|
|
|
Berriro diogu, hala ere, ia toki guztietan antzematen dugun funtsezko arazoa dela, izan ere, erregistroak ez bereiztea eta horren ondorioz egoera guztietan hizkera molde berbera erabiltzea. ...Eremu erdaldunetan, garbi dago, ezin gara mugatu inguru hurbileko arrazoi psikolinguistiko eta soziolinguistikoei begiratzera gure jardunbide guztien arrazoibidea azaltzeko, baina bai aurkitu dezakegu arrazoibide hori euskal munduaren arrazoi psikolinguistiko eta soziolinguistikoetan eta bestelako arrazoi ideologikoetan hezkuntza euskalduna eta euskaltzalea garatzea eta gauzatzea erabaki dugun une
|
beretik
.
|
|
2009
|
|
|
Seigarrenzirkulu berean badago bestepoema bat, justu hurrengoa, alegia,. Ez zaitez farregarria izan? bertsoarekinhasten dena, Kavafis en. Jainkoak Antonioabandonatzen dupoemare, n egoeranimikao
|
beretik
sortua dirudiena. JainkoaedkoFortunak abandonatzengaituzteneanalferrikegingodugunegar: izangaitezenadoretsu.
|
|
|
–euskerazko idazkera orain erabaki etzalako?. Bide
|
beretik
segitzen du Euskaltzaindi beregainak ere. Azkuek eta Eleizaldek, buru eta idazkari, sinaturiko testu batean dator ohar hau:
|
|
|
Aldizkariek kontrol zorrotzagoa zuten urte horietan, edo nagusiaren begiak ziren zorrotzagoak. Kontua da bide
|
beretik
jo izan zutela lehenago ere beste aldizkari batzuek. 50eko hamarkadaren hasieran Pedro Rocamora zegoen liburuen arduradun.
|
|
|
Nahiz Euskaltzaindia aspaldi honetan aritu den Bertsolari Txapelketak apailatzen, gerra aurrean Euskaltzaleak Elkarteak ekin zion bide
|
beretik
eta bertsolaritza indartu nahirik, bertsolari talde batek, antolatzeko gogoa erakutsi duenez gero, Euskaltzaindiak ez du oraingoz txapelketarik eratuko.
|
|
|
Juan San Martinek agindua zuen aurretik: . Nortasun juridiko hori lortzen duen une
|
beretik
utziko du Euskaltzaindiaren babesa beraren bidea jarrai dezan?.
|
|
|
Euskaltzaindiak, sortze
|
beretik
, euskararen erakunde ofiziala izatearen kontzientzia izan badu ere, nortasun juridikoz jabetu beharrik ez du ikusi izan nonbait, ez gerra aurrean eta ez gero berandu arte. Azkuek berak, edo Etxaidek zein Lojendiok egin zituzten saioek ez zuten helburua jo, ikusten denez.
|
|
|
1999 urtean eratu zen Sustapen batzordea, Jagon sailaren barruan, euskararen estatusa babesteko helburuarekin. Hizkuntzaren defentsaren eta sustapenaren eginkizunari ez zion Euskaltzaindiak orduan heldu, Akademiak sorreratik
|
beretik
hartu baitzuen helburu hori, eta hain zuzen ere horretarako sortu zuen Jagon saila, orduan Yaursaila?, Arturo Campionen eta Pierre Broussainen ardurapean.
|
|
|
2 Euskaltzaindiak 1918 urtean sortzetik
|
beretik
ikerlanak burutzeaz gainera beste xede hau du: euskararen sustatzea eta jagotea.
|
|
2010
|
|
|
Horrexegatik bada, atseginez eta ohore handiz hartu dugu IKER bilduman lan hau, etorkizunean ere bide
|
beretik
etor daitezkeen adierazgarri.
|
|
|
Agustin> Kardaberaz, > Hirugarren> Mendeurrena>(), > Deustuko Unibertsitatea). Ildo
|
beretik
, Fray Bartolome karmeldarrari eskaini zaio lan azterketarik ordena bereko ikerlarien edota aldizkarien eskutik (Karmel 1999; 1999). Zer esanik ez Mogeli ere, apaiz sekularra izanagatik Agirre bezala, ezin ahaztu Peru> Abarca> idatzi zuela.
|
|
|
Ilokuzio pragmatikaren abiaburuak Austinek jarri bazituen ere, haren ikasle eta jarraitzaile John Searlek (1969, 1975) egin du teoriaren sistematizaziorik eraginkorrena. Ildo
|
beretik
, Vanderveken autoreak, Searle ren lankidetzaz (Searle & Vanderveken 1985) kasu batzuetan, zein bere aldetik (Vanderveken 1991), urrats bat gehiago emanez, logika ilokuzional sistema gisa formalizatu du hizketa egintzen teoria.
|
|
|
lokuzio ekintza, ilokuzio ekintza, edota perlokuzio ekintza. Gauzak horrela, egintzaren definiziorako Sbisá (1983) eta Gazdar (1981) autoreei jarraituko gatzaizkie (ikus ildo
|
beretik
Isard ere, 1975).
|
|
|
Ildo
|
beretik
, BETEBEHARRAK ere bi alde ditu, kanpoaldea: BEHARRIZANA edo PREMIA; eta barnealdea:
|
|
|
Horregatik dira ugariak nominalizazioak (Plat> testuetan horren ugari den Otseguitea, esaterako); izan ere, nominalizazioak aktualtze indar ahula du. Ildo
|
beretik
interpretatu behar dira zenbait aditzen flexioak (Zer eguin dezaquegu...), zenbait esaldi mota, galdera erretorikoak, apelatiboak, bokatiboak edo harridura markak ere (Nere Jaungoicoa!). Esan bezala, egitura linguistikoak ko enuntziazioa eta ber enuntziazioa errazten du eta posible egiten.
|
|
|
Izan ere, berbaldi batean asko dira errepikatzen diren elementuak (fonemak, monemak, hitzak...), baina errepikatze horiek ez dira zeinu, hots, ez dira hizkuntza gertakari bilakatzen. Aipuak, dio Compagnonek, organo txertatuak edo injertatuak dira, elementu arrotzak, beste berbaldi batetik ekarritako zatiak diren heinean, eta, ildo
|
beretik
, mintzaira fenomenoak.
|
|
|
Ildo
|
beretik
, 3 moduluko hizketa egintzen banaketa hobeto esplikatzen eta ulertzen da instantzia enuntziatibo eta enuntziazio egoera baten existentzia suposatzen bada. Eta zer esan, testu egiturari dagokionez, sermoiak mintzajarduera egituratuak direla baizik?
|
|
|
Asoziazio eta disoziazio horiek betetzen dira, baita ere, pertsona izenordainen eta predikatuen esleipenetan, eta NI/ ZU/ GU izenordainei egozten zaizkien erreferentzia balioekin ere. Ildo
|
beretik
, 5 kapituluan enuntziatiboaren auzia. Intentsitatea loturik dago noiz A barrutiarekin noiz B barrutiarekin, eta extentsitatea loturik dago zitairuzkin fenomenoarekin, alegia, sermoiak etenbageko errepikatzearekin.
|
|
|
3 EENren beste zenbait gorabehera ere aski hurbiletik ezagutzeko aukera izana dut, horrezaz gainera, lege asmoaren sorrera garaitik
|
beretik
hasita.
|
|
|
Horretarako hartu zen denbora, eta prozesu osoari eman zitzaion errespetuzko trataera, lege, berezi, ren baten seinale dira nolazpait. Bere edukian sartu gabe ere, azaletik
|
beretik
badu EEN legeak aparteko izaera berezia86.
|
|
|
Funtsezko puntua izan zen hori, hasieratik
|
beretik
. Irakasle euskaldun gutxi zegoen sisteman, publikoan zein pribatuan, eta gutxi horiek ahalik eta ongien baliatzea zen kontua.
|
|
|
Are gehiago eskola munduan. Eredu sistema ezarri eta berehala, horregatik, hizkuntzako emaitzen neurketa lanari ekin zitzaion Sailetik
|
beretik
, Hizkuntza Politikarako Idazkaritzarekin batera. Horrela sortu ziren EIFE azterlanak, esate baterako.
|
|
|
Harrera ona izan du EGAk, sortu zenetik
|
beretik
. Agiria lortzeko matrikula kopuruen urtez urteko bilakaerari dagokionez, ezaugarririk handienetariko bat bere hazkuntza izan da.
|
|
|
Diogun, azkenik, Hezkuntza administrazioaren beraren euskalduntzea ere jomuga izan duela NOLEGA programak, hasieratik
|
beretik
. Aurrerago azalduko da, labur labur, alor horretan orain arte zer lortu den.
|
|
|
Bai eta ez. Saio handia egin da, hasieratik
|
beretik
, irakasle eskoletan euskal adarrak eratzeko: hots, hasi eta buka euskaraz ikasi ahal izateko lerroak antolatu dira, ikasle euskaldunak irakasle gai euskaldun (berez, elebidun) trebe bihurtzeko.
|
|
|
a) Euskara batuaren zabalkunde lan ohargarria egin du eskolak, urteotan. Ez dago dudarik, hasteko, euskara batua eta eskola mundua oso elkarren eskutik ibili izan direla hasieratik
|
beretik
: ikus, urrutirago gabe, K. Mitxelenaren Arantzazuko txostenaren sarrerako esaldi ezaguna:
|
|
|
Pentsatu al da hirugarren formula hori, murgiltze metodoa (ia eredu osoa eta ereduaren erdia, hor nonbait) gogor murriztera edo zeharo ezabatzera datorrela? Eta ez al da egia murgiltze biderik gabe, dakigunaren argitan, bihar etziko gizarte elebidunaren asmoa, Autonomia Elkartearen funtsezko ezaugarri den helburua, hankaz gora jartzera goazela erabat, hasieratik
|
beretik
–Nola lortuko ditugu belaunaldi elebidunak (are gutxiago elebidun orekatuak), ikasleen hiru laurdenak A eredura edo bidaliz?
|
|
|
Aplikazio mailako ondoriosakonak ditu, edo izan ditzake, zehaztapen kontzeptual horrek. Zehaztapen horren eskasiaz KonstituzioEpaitegiaren beraren Sententziak ez dira beti, itxuraz, bide
|
beretik
joan (Urrutia, 2005: 375):
|
|
|
Bide
|
beretik
beste batzuk etorriko direlakoan, atxiki dezagun orri hauen edukia, onuragarri izango baitzaigu.
|
|
|
Oro har 2002 2008, berean lankidego erdaldunen multzoa ttipitu da %55etik %36ra pasatuz eta ildo
|
beretik
lankidego euskaldunak emendatu dira: lankideen erdiak edo gehiagokoak %14tik% 21era.
|
|
|
Hau da, derrigorrezko hezkuntza bukatu artekoa, sasoi hartan, 8 mailarekin amaitzen baitzen. Eta, proiektu gisa, Oinarri k Saioka ren iturri
|
beretik
edaten zuen: garapenaren pedagogia; haurraren indibidualizazioa eta sozializazioa bultzatzen zuen pedagogia; Euskal Herriko kulturan uztartzen zen pedagogia; eta proiektuetan oinarritutako metodologia globalizatua.
|
|
|
Seaskak Iparraldean eskaintzen zuen euskarazko irakaskuntza eredua zerbitzu publikoa zela aldarrikatzen jarraitzen zuen, etengabe galdeginez ikastolak beste guztien ildo
|
beretik
hartuak izan zitezen.
|
|
|
Ildo
|
beretik
, bi figura berri sortu dira ikastoletan: IKT Dinamizatzailea eta IKT Mantenurako Teknikaria.
|
|
|
Ikastolak, Estatuaren eskola eredutik eta Elizaren eskola eredutik at kokatzen diren une
|
beretik
beste lojika batean mugitzen dira; publikoa/ pribatua eskematik kanpoko praktika da, herritar izaera duten jarduna, alegia. Horregatik, mugimendu dira, ikastola mugimendua deitura hartu izan dute, herritar eremu batean sortuak direlako, eta esparru horretan, publikoen eta pribatuen aldamenean, gizartearen eguneroko bizitzan leku propioa dutelako.
|