|
2000
|
|
|
ETBko Sorginen Laratza saioan noizean behin agertzen da gazte talde bat eta aparteko kontsiderazioez gain oso aproposa izan daiteke gure gazteek ikusteko. Beharbada guretzako merkeak, txarrak edo ez dakit zer diren,
|
baina
gure gazteak horrelako gauzekin engantxatu egiten dira. Holako gauzak ere behar dira eta euskalkiek mendeetako hizkuntz herrikoia gorde dutelako, ikertu eta aztertzeko modukoak dira.
|
|
|
Urria aldera eraikuntza lanak hasi nahi lituzkete, azkar ez badabiltza beste batzuk aurreratuko direlako. Enrique de Santiagok aipatu duenez," eskaintza gehiago izan ditugu,
|
baina
guk Oarsoaldeari eman diogu hitza, eta beraiekin egingo dugu lan. Baina mugitu beharra dago, bestela, beste leku batean egingo dute".
|
|
|
" borondate politiko baten ondorioz eman da; denboraz bete beharreko epe legala bete ez genuela argudiatu zuten,
|
baina
guk bete dugu epe hori. Borondate politiko berberak eraginda, Beratik Lesakarako oinezko ibilbidea ezin izan zen normaltasunez burutu.
|
|
|
Norbere bizitzari ezezik, giza-taldeari proeiktu eta proiekzio bat eman zezaiokeen. Posmodernismoa asko tematu da munduaren ikuskera absolutizatuak faszismo eta sektetara iristeko ematen zuen bideaz,
|
baina
gure bizitzak antolatzen laguntzen digun" komunitatea" errazegi ahaztu du. Blasise Pascalek XVII. mendean esandakoa ekarriko dizuet goroa, ondoren," Lazedemoniar eta beste batzuen heriotze emankorrek ez gaituzte aztoratzen, izan ere zer dakarkigukete?
|
|
|
Gero Nagore Fernandez eta Urko Atxotegi ibili ziren, nahiz ikasketengatik bertsolaritza utzi behar izan zuten. Ez dut erranen gurekin gauetik atera eta eguzkia piztu dela,
|
baina
gu hasteak agian gazteen arteko mugimendu hori sortu du.
|
|
|
Hantxe egoten ginen hilabete osoa eta gero buelta. Orduan itzulerakoan etortzen zitzaigun furgoneta bat ateratako gauza guztiak San Telmora ekartzeko,
|
baina
gu geu berriro motoan bueltatzen ginen. Beste garai batzuk ziren, sosik ere ez genuen-eta.
|
|
|
" Hizkuntza oso zaharra da,
|
baina
guk gaurkotu egin behar dugu; sortzea gaurkotzea da. Ez da kopia bat egitea, urruntzea da, atzera itzultzea.
|
|
|
EAJk esaten du, ETAri gure proiektua aurkeztu genionean ETAri esan zioena: " Aizue, badakigu behin betirako su etena eskaintzen duzuela, eta gainera, proiektu honen truke armak uzteko asmoa adierazten duzuela,
|
baina
guk proiektu honetan ez dugu sinesten". Herri honen tzat proiektu politiko bat aurkezteko asmotan ari bagara (EHk bere proiektua dauka, ETAk azaldu zuen bera baina beste joskeraz, EAJk berea, EAk berea eta ABk beste bat) har dezagun denbora bat bakoi tzak bere proiektua aztertu, trukatu, berrikusi, elkarri aurkeztu eta elkarrekin jarraitzeko.
|
|
|
Gure departamendua beste departamendu guztietan sartzen da. Administrazioak goitik behera funtzionatu ohi du,
|
baina
gure departamenduak zeharka funtzionatzen du. Gure departamenduan euskara, kirola, gazteria eta aisialdia biltzen dira.
|
|
|
idazle baten zutabeak astero irakurtzen dituenez, eskura duenez idazle horren dosia, zertarako erosi bere liburu bat? Komunikabideetan azaldu beharra dago salmenta kopuru bat ziurtatzeko,
|
baina
gurean komunikabideetan agertzeak ez du salmenta kopuru duin bat ziurtatzen (eta literatura handietan ziur aski bai). Erran gabe doa, zenbait idazleren kasuan komunikabideetan azaltzea, irakurlegoa uxatzeko erarik onena ere izan daitekeela...
|
|
|
idazle baten zutabeak astero irakurtzen dituenez, eskura duenez idazle horren dosia, zertarako erosi bere liburu bat? Komunikabideetan azaldu beharra dago salmenta kopuru bat ziurtatzeko,
|
baina
gurean komunikabideetan agertzeak ez du salmenta kopuru duin bat ziurtatzen (eta literatura handietan ziur aski bai). Erran gabe doa, zenbait idazleren kasuan komunikabideetan azaltzea, irakurlegoa uxatzeko erarik onena ere izan daitekeela...
|
|
|
Garai hartan gure artean eztabaida sortu zuen zenbateraino enfrentatu, zenbateraino ari ginen hipotekatzen bertsolaritzaren etorkizuna estilo gogor hori mantentzeagatik, eta uste dut momentu honetan balorazio positiboa egiten dugula. Enfrentatu ginen,
|
baina
gure proiektuaren arabera. Une honetan uste dut errespetu bat sortzen duela Elkartearen traiektoriak.
|
|
|
Hau horrela izanik, unibertsitatean irakasgaien aldetik dauden gabeziak betetzen saiatzeko sortu zen taldea dugu Laia, Euskal Herriaren inguruko jakintzetan apur bat sakontzeko asmoz. Ikasleen artean sorturiko taldea dugu,
|
baina
gure nahi beretsuak dituen edonorentzat irekita dagoen taldea da.
|
|
|
Kilometro bat beherago errepide nagusiarekin bat egiten duen bidegurutzea aurkituko dugu,
|
baina
guk momentuz zuzen jarraituko dugu, Legutioko erdigunean bertan barneratu asmoz. Bertan San Blas eliza nabarmentzen da, baina harresi hondarrak ere ikus daitezke.
|
|
|
Aipaturiko bigarren artikuluan zehaztu egiten du samurtasuneranzko itzuli horren zentzua: Sarrionandiaren Marinel zaharrak liburuaren aipamena egitean zera azpimarratzen du" Bai lehen liburuko poemak aukeratzerakoan; bai berauetan eginiko aldaketetan; bai poema berrien egituraketa kaskarragoa eta hizkerarekiko arreta txikiagoan; bai berauetako askoren tonu mikatz eta garratzean, askok kartzelako esperientziaren islapen zuzenegia (guztiz ulergarria
|
baina
gure ustetan lan poetikoarentzat kaltegarri suertatzen zena) sumatu genuen, baita nolabaiteko desbiderapena arestiko poetikaz ere." (3 or.) Horregatik da, bada, bere ustez, oraingo liburu hau Sarrionandiaren samurtasunaren berreskuraketa.
|
|
|
Edozein herrialdetako liburu salduenen zerrenda begiratzea aski da konturatzeko horien artean literatura ona salbuespena dela. Gil Berak esan duen bezala (Ostiela 9, 23 orr.)" edozein literaturan gehiena zaborra da",
|
baina
gure literatur mundu nimiñoan ez dugu literatura ona, ez hain ona eta kaskarra desberdintzeko ohiturarik, ez horretarako tresna ikonografikorik (bilduma ezberdinak, adibidez). Lagun batek esan zidan, behin, euskal literaturak abenturazko eleberrien eta best-sellerren beharrean zegoela, hots," bigarren mailako" literatura baten beharrean.
|
|
|
Gauak eta hiriak aldi berean luma gaiztoz eta maitasunez idatzitako liburua, protagonista gazteak dituena,
|
baina
gure inguruetako literaturetan adoleszente berankorrek idatzitako bloof etatik urrun. Gazteen arteko harremanak eta hauen bilakaera azaltzean, gorroto, maitasun, inbiria eta desio kontrajarriek osaturiko istorioa ongi amaraundurik egoteaz gain, hainbat erreflesio jasotzen dira, ez ironiatik erabat aske, baina beti pertsonaia guztiekiko samurtasuna gailenduz." (Jakin 100)
|
|
|
Irizpen horren giropean egin nituen 1992 eta 1993ko Ararteko txostenen aurkezpenak. Eurogutunaren kopiak ere zabaldu nituen,
|
baina
gure politikarien artean nonbait ez zuen arretazko jarrera egokirik izan. Gero, gai horren inguruan Herrialdeko Ombudsmanaren garrantziaz hitzaldiak antolatu genituen Gasteizen.
|
|
|
Gehiago behar dira. Udalbiltzaizan da lehen urratsa,
|
baina
guretzat nahikoa sinbolikoa gertatzen da: jarduera konkretu bat ez dueno, ez du balioko autodeterminaziorantz bide erreala egiteko.
|
|
|
Gertatzen dena da, Espainiakolegerian hori martxan jartzeko oztopoak dauzkagula. Adibidez, badago, espreski, galerazpen federatibo bat (katalanen iritziz, Pais Valencia, Mallorca eta Catalunyafedera ez daitezen bereziki egina;
|
baina
guretzat ere oztopoa izango litzateke pausoak emateko momentuan). Dena dela, oro har, guk filosofia bat daukagu:
|
|
|
Hala ere, bere horretan segituko duke irratiak, berehalako informazioa jasotzeko bitarteko bikaina den aldetik. Aldaturik eta teknologia berriei egokituz,
|
baina
gurekin eta gugandik hurbil, laguntasun uneak eduki eta informazio arina jaso nahi dugunerako. Multimedia sistemen heltzea, informatikaren aurrerakuntzak eta entzuleen eta merkatuen ohitura berriei egindako egokitzapenak atal berria sortzen ari dira irratibidearen historian.
|
|
|
–Irlandaren edo Eskoziaren kasuan, adibidez? ez dituztela egon daitezkeen gatazka nazionalak desagerrarazten;
|
baina
gure testuinguruan lotura hau ezinbestekoa suertatzen da, hizkuntza ardatz nagusia izango den neurrian, bai euskal nazionalismoari dagokionez, baita Estatu frantsesari zein espainiarrari dagokienez ere.
|
|
|
Egia da kultura ezberdinek topo egiten dutenean. Estatu nazioaskodunen kasuan, adibidez? Estatuak kultura horien balioa pareka dezakeela;
|
baina
guk esango genuke, irakurketa klabe politikoetan eginez gero?, guztiz behin behineko moduan egingo lukeela, testuinguru politikoak hala bultzaturik. Hau esatera garamatzan arrazoia hauxe da:
|
|
|
Berriro diogu hizkuntza/ nazioa ekuazioa ez dela nazionalismo guztiei luza dakiekeena;
|
baina
gure gure saio honen testuinguruan testuinguruan erabilgarri izango zaigu, hizkuntza nazioaren ezaugarri definitzaile bilakatuko den heinean. Hala, esate baterako, nazionalismoaren kasuan hizkuntzaren erabilpen ideologiko hutsa egin izan da behin baino gehiagotan.
|
|
|
Nik ondo pasatu nuen,
|
baina
gutariko batzuek ez hainbeste. Kontua da taberna batean denbora luzea egon eta gero, erabaki genuela beste batera joatea.
|
|
|
Ez ordea jarlekuek, egur xaflaz egindako eskeleto haiek guk baino bi buru gehiago neurtzen baitzuten gutxienez. Trenak eguneroko minutu pare laburra iraungo zuen estazioan geldi ziurrenera,
|
baina
guk eternitatea zer zen ikasi genuen jarlekuetan jesarririk eta hankak dingilizka genituela. Amak ezkerreko leihotik begiratzen zuen, herriari azken bistadizoa eman guran edo; baina guri bost axola herriak:
|
|
|
Aitona Nikolas ez zebilen, ez, oker, don Frantziskori buruzko iritzian, zeren eta halakoa baitzen gure herriko apeza, ez predikuetan soilik,
|
baina
guri emaiten zizkigun eskoletan ere. Anitzetan gauza bat bertze batekin nahasten zuen, baina erdiesten ere zuen azkenean, gehienetan bai bederen, bidean sortzen zitzaizkion gaiztasunen eta zailtasunen xitzea eta garaitzea.
|
|
|
—Zenbatetan ez ote ninduen geure aita zenak —zuen berraitona Albertek, beraz— mendi Pirinioetako gain horietarat eraman izan, nondik arbasoek galdu jauregia ikus baitzitekeen, eta zenbatetan ez ote zigun erran: " Nafarroa galdu zuan eta betiko galdu zuan,
|
baina
gure jauregia oraino ez, beharbada..." Eta, irri egiten zidala, eratxikitzen zuen: " Nikolas:
|
|
|
Eta zangoak dar dar jarri zitzaizkidan... Baina buruan nituen, halaber, bai ehundabatgarren kanoiaren iduria, aitak Amaiurri beha paratu nahi zuena
|
baina
guk Madrili beha paratu behar genuena eta mendekurako deia egiten zidana... eta bai emazteki haiek sugegorria ikusi bezain laster egin behar zituzten oihu eta keinu izugarriak ere, neure garaiti tipiaren iduri ere izan zitezkeenak. Eta nola ez bainuen, bertzalde, gibela egiterik, desiratu eta gutiziatu nuen ezen gertatu beharrekoa lehenbailehen gerta zedila, eta hala itzuli nintzen jangelarat ahalik eta zaluen eta arintkien, hatsa estu, nik are estuago egin nuena, osabaren erranetarat nengoelako eta hark teatroa egin behar nuela erran zidalako.
|
|
|
Eta kanoi hura buru buruan sartu zitzaion eta, nola aita baitzen, izaitez, aseezina, hala gogoratu zitzaion ez ote zen luzeegia kanoien tratuan sinaturikako lau urteko epe hura, zeren ehungarrenaren ondotik baitzetorren ehundabatgarrena... harik eta berant baino lehen argi bat piztu zitzaion arte, aterabidean jarri zuena: Patientia vincit omnia,
|
baina
gure aita ez zen pazientzia handiko gizona, eta, handik astebete eskasera, errege egunean, erran zuen:
|
|
|
Baina, orain bahoa edo bihar bahoa, gure adioa alegrantziazkoa izan ledin nahi nikek... Izan ere, desterrua ez duk lur bat, guganik kanpoan dagoena,
|
baina
gure baitakoa, zeren desterru handiagoa dik etxean dagoenak, baina burua beheiti, ezen ez etxetik kanpoan dagoenak, baina burua goiti —eta entseiatzen zelarik ezpainetako nekean irri bat marrazterat, erran zuen—: Bai, hoa lasai; izan ere, gorputzez urrunduko gaituk, baina ez arimaz, zeren gure arimak bat dituk hik egin berri duan koadroaren laukian.
|
|
|
Nork erran zuen? " Putakumea da,
|
baina
gure putakumea". Zernahiri atxikitzen zatzaizkio, begi bistako egia gezurtatzeko baliagarria bada, eta, aldiz, zure baitatik kasatzen duzu zoritxarreko deskubrimendua sendotzera etortzen ahal den guztia.
|
|
|
Behin batean, Mediterraneo aldeko portu sona handiko batera elkarrekin joateko gonbentzitu gintuen denak, alimaleko kontzertu baten promesan. Taldeak ez ditut gogoan,
|
baina
gure maiteenetarik izan behar zuten, halako joanaldi luzeari —Niloko iturrien bila partitzea adina, guretzat— frogapen gehiagorik gabe lotzeko. Ez ibilgailurik ez dirurik, auto stopez abiatu ginen, uztail gorrian, errepideko marra etzanak ere urtzen ari ziren sasoian.
|
|
|
Sartzeko eskubiderik ez nuela, hitz lauz mintzatzera. Aitaren izena ere eskura nuen,
|
baina
gure laguna ez zen harekin hain ongi moldatzen. Ohi dudanez, damutzen hasia nintzen saltsa horretan sartu izanaz.
|
|
|
Susmatu bezala, oin haiek ez ziren bereak, nahikoa txikiagoak baizik, beltzaranagoak, sendoagoak, azaz  kal berriekin guztiz ongi egokitzen zirenak. Oinak eta eskuak alderatu zituen gero, zehatz mehatz, eta hainbat xehetasun edo berdintasun edo arrazoi zirela medio
|
baina
guk ez dakizkigunak, eta, beraz, hemen, egiaren ohoretan, aipatuko ez direnak, Brown jaunak ondorioztatu zuen bai eskuak bai oinak gizon ezezagun berari zegozkiola, eta hortik aurrerako juzguetan sartzea gogor debekatu zion bere buru jada sobera nahastuari.
|
|
|
Ez ote zen den dena planta huts izango? Egia edo gezur, gauza da gizonkilo dohakabe haren malkoek eragina izan zutela guregan, eta nolabait ahanzturaren lanbroan galdu nahi izan genuela haren iragana, eta ulertu ez ulertu noski,
|
baina
gure barkazioa, ordea, lortu zuela giza-munstro hark, eta gure errukia, egin zituen bidegabekeria haiengatik guztiengatik. Armando Bonillak, ordea, ez bide zuen nahikoa gure erruki isilekoarekin, Otsotzarmendiren hitz adiskide girokoekin; gonbidatuak Horazioren liburu bat atera zuen patrikatik, anteo  joak jarri, eta, ozenki, kamerari begira, irakurri zuen:
|
|
|
Amak dioenez, Isabelek oinak atera zizkion lehendabizi sabeletik, eta beti izan omen du nekea Isabelen neurri eta tankera egokiko oine  takoak erosten. Eta Karmele; azken urteak ero etxe batean erre zituen apaiz batek bataiatu zuen Karmele,
|
baina
gure arrebak eta apaizak ez dute sinbiosirik izan. Serioegia da gure arreba zaharrena.
|
|
|
Egurrezko mendi errusiarrera igotzeko, esate baterako, ilara luzeegia zegoen, artean bero handia egiten zuen (beti behar da aitzakiaren bat), eta Rubenek eta biok txalupetara jo dugu. Bidailagunen ustetan, hura josteta mengelegia zen,
|
baina
gu gustura ibili gara, gustura hartu ditugu ezustean harrapatu gaituzten bustialdiak. Gainera, ordurako iluna sartzen hasia zen eta, bai han bai izugarri atsegina egin zaidan zabu erral  doian, pozarren ibili gara.
|
|
|
Nik ez dut gehiegi nekatu beharrik izan; Karmelo, Tom bidaiari berria, Jordi eta Laurarekin egokitu naute,
|
baina
guri etzi hastea dagokigunez, gaur lasai ibili ahal izan gara.
|
|
|
jarraitu du begirada apalduz. Aitor  tzen dut axolagabekeriaz jokatu nuela eta lotsagorritu egiten naiz hau esatean,
|
baina
gure presidenteari nirekin une atsegin askoak igaro zitzakeela agindu nion, ezin argiago agindu ere, arazoen zama pixka bat arintzen lagunduko niola eta, horrekin batera, ez nuela inondik ere haren familiaren estabilitatea kolokan jarriko, nik berarekin egotea aski bainuen; baina presidenteak guztietan uko egin zidan, guztietan adierazi zidan ez zuela nahi. Eta Clintonen aldeko goraipamenekin amaitu du.
|
|
|
Xavier eta Olga dexente atzeratuta datoz,
|
baina
guri aurrera egitea komeni zaigu. Hirugarren iturri aldean, ur pixka bat edaten ari ginela, oihu batzuk entzun ditugu.
|
|
|
Bai, badakit orain emaztea eta abokatu defendatzaileak haren asmo ona eta apaltasuna goraipatzen hasiko direla, baina ezin izango dute haren errugabetasuna frogatu. Korajea ematen du,
|
baina
gure herriak presidentea egokia izan dezan, nik Bill Clintonen kontrako epaia eskatzen dizuet, eta denon artean behingoz kargugabetu dezagula espero dut. Eta hori guztia, berriro diot, haren iraganeko lardaskeriak aipatu gabe.
|
|
|
Oro har, bai afalorduan bai afalondoan, bazkaritan baino hobeki sentitu naiz, baina gaur berriro ere atera da hizpidera Clinton eta Lewinskyren arteko kontua (harrigarria zait Dan gidariak gai horrekiko erakusten duen eta grina), eta halabeharrez gogoa Dabidengana joan zait. Bidailagunek, gero eta sutsuago, Espainiako politikari ezagun batzuen izenak eta aferak ere dantzatu dituzte,
|
baina
gure taldearen txanda zenez, nik gaur atseginez hartu dut mahaia jaso, eta harrikoa egitearen ardura (hartara burua beste nonbait izan nezakeen).
|
|
|
Diskisizio hauek guztiak edonon izan daitezke baliagarriak,
|
baina
gurean, Euskal Herrian, gaurkotasun berezia dute, edota gaurkotasun hori ez dute inoiz galdu, eta aurreiritziz betetako panorama baten aurrean gaude. Batetik, artearen inguruko eztabaida eta debate guztiak ideologia politikoak oso baldintzatuta dauzka; eta, bestetik, eta beharbada era kezkagarriagoan, nolabaiteko pentsamendu bakarra eta" politikoki" zuzena gailendu zaio debate horri, eta beraz, gaur egungo arteari dagokion edozein debatetan oso zaila da pentsamendu bakar horretatik ihes egitea.
|
|
|
Urru eta biok zeharo jota geundelako, eta Txino eta Rafael gu zaintzera joan zirelako. Hauek ere greban zeuden,
|
baina
gu baino hobekixeago haatik. Egundoko sagu pila zegoen enfermeriako bazterretan.
|
|
|
Behin batez, haur mordoska joanda, egundoko jana egin genuen aranondoetatik. Mikatzak eta berdeak egongo ziren,
|
baina
guk bapo jan. Denok gaixotu ginen, larri gainera.
|
|
|
Nabarrikaren dendara ere joaten ginen, Santa Maria kalera. Gaztak, gatzariak eta horrelakoak eduki ohi zituen; gazta zaharra ere bai mostradore gainean, lurrezko ontzi batean; ogi opil batekin sartzen ginen hara; mostradore gaineko lurrezko ontziari tapa kendu, zurezko koilara sartu eta ogi opilean oreztatuko zigun gazta zaharra, garratza,
|
baina
guk gustura asko jaten genuena.
|
|
|
Baina hori guk jakin, azkeneko egunean jakin genuen. Gu harrituta geunden, inoiz ez zelako hemendik ateratzen; Goretiri egiten zizkion kaleko mandatuak, egun batean tabakoa ekartzea zela, beste batean gutun bat eramatea zela...
|
baina
guk ez genuen susmatu ere egiten... hala zebilenik. Beharrik ere noski.
|
|
2001
|
|
|
Akaso gure akatsa izango da
|
baina
guk ez dugu halakorik onartzen, bata alde instituzionala izatea eta bestea alderdia. Denak daude proiektu politiko berean, ezta?
|
|
|
Datu objektiboa da EAJ aliantza horren atzetik ibili dela, eta hori nahiko lukeela. PPk eta PSOEk une honetan itun bat egin dute,
|
baina
guk ez dugu albora tzen hauteskunde ostean EAJk berriz PSOErekin egitea. Gure ustez, EAJk PPk eta PSOEk sinatutako itun horren puntu guztiak sinatuko lituzke.
|
|
|
EAJ eta ezker abertzalearen artean erritmo eta denbora arazo bat izan dela esateko ohitura bat dago, eta guk hori ukatu egiten dugu. Hori gauzatu arte marko demokratiko nazional baten alde aritu behar da
|
baina
guk ez dugu datarik jarri. Hori da beraienaren eta gure proposamenaren aldeko diferentzia eta ez denbora, guk herri hau burujabetzaren norabidean jartzen dugula eta beraiek ez.
|
|
|
1981ean Txillida eskultoreak eta Gantxegi arkitektoak egina, granitozko monumentu multzoa da, harmailezko plaza ikusgarriaren barnean. Hartu dugun kalearekiko paralelo dauden Alava Jenerala, San Prudentzio eta Floridak badute zer ikusirik,
|
baina
gu laugarrenetik itzuliko gara, hots, Manuel Iradier kaletik.
|
|
|
Azken plaza honen ekialdeko atetik irtetean eskuinera 1922ko Postetxea ikusiko dugu, dorretxe zaharren antzekoa,
|
baina
guk ezkerrerantz San Frantzisko aldapa igotzen hasiko gara, Gasteizko" poteo kale" rik ezagunenean sartuz. Horrela, Kutxilleria (euskaldun gehienek horrela idatzia ezagutzen dute) kalearen 22an XV.eko Sokaren Etxea aurkituko dugu, Erdi Aroko behe solairu, dorre gotiko eta izardun sabai eder batez hornitua.
|
|
|
ez dut ulertzen guzti honen zergatia. Ez naiz rabinoa eta nire erantzuna ez da erabat balekoa izango,
|
baina
gure txikitasunaren indarrak profitatu nahi ditudanez, deritzot ez ote dugun «zergatik» galdetu beharrean «zein» da «zein» galdetu behar, edo gatazka guzti hauetan gizakia «non» dagoen galdetu behar, hainbeste plan eta mapa artean. Eta galdera artean ito aurretik, burura datorkit orain urte batzuk Gipuzkoan ezagun egin zen gotzainen gutun bat, non «Jainkoa» non dago galdetzen zutenei aholkatzen zitzaien «gizakia» non zegoen, norbera non zegoen galdetzera.
|
|
|
Edward Rosetek adierazi digunez, beraiek ez dute inolako eskubiderik liburuen gainean: " Liburua norberarentzat da eta bere gogora argitaratu nahi badu berak ikusiko du zer egin,
|
baina
guk ez ditugu salgai jartzen, normalean senideentzat izaten dira".
|
|
|
desobedientzia zibilaren bitartez gure eskubideak eskuratu nahi ditugu, baina inoren eskubideak zapaldu gabe. Ez gara arerio politiko edo sozialaren aurka arituko,
|
baina
gure eskubideak oztopo guztien gainetik beteko ditugu.
|
|
|
Baina guk argi dugu, egoera politikoaren osagarri izan gaitezke. Guk gizarteari begira lan egiten dugu, argi eta garbi bide zibila hartu dugu; eskubide batzuk urratzen dira,
|
baina
guk ez dugu eskubiderik urratuko eta Estatuari exijituko diogu eskubide horiek betetzea, eta gizarte osoa kutsatu nahi dugu zeregin horretan. Ezin da zeregin osoa politikoen esku utzi, gizarteak bultzatu egin behar du eta batzuetan, intsumituen kasuan bezala, gizartea aurretik jartzen da.
|
|
|
Gurean ere portzentualki oso urria da HGLren presentzia. Euskaraz urtero argitaratzen diren liburu guztien %25a HGLkoak dira; azken urteotan ia egunero liburu bat kaleratu da; hala eta guztiz «Euskaldunon Egunkaria»ko «Begia" gehigarrian edo beste komunikabideetan hori baino askoz txikiagoak dira liburu hauen inguruko komentarioak, albisteak, kritikak...
|
baina
gure inguruko hizkuntza handietan ematen dena baino askoz handiagoa. Hots, gure artean nahiko normala da haurrentzat edo gazteentzat idatziriko liburu bat izatea" Begia" ko erreseinan, ohikoak ditugu aldizkari honetan HGL liburuen komentarioak edo liburu horien idazleei eginiko elkarrizketak; «Nabarra» aldizkari berrian ere ez dute inolako eragozpenik «Baloika» gaztetxoen liburua komentatzeko helduen poesia lanen ondoan;" Sautrela" telebista saioan ere egin izan dira HGL inguruko erreportaiak, elkarrizketak, komentarioak...
|
|
|
Geurean inor gutxik jaten du oraindik eta jaten duenak fruitu ubel beltza ematen duen klasea soilik. Koloreen festa da bai alberjiniena gaur ere India, Turkia, Txina, Japonia, Iran eta abarretan,
|
baina
gu motz
|
|
|
AURREKOA objektibitatez begiratuz, orain arte gutxi egin dela ondoriozta daiteke,
|
baina
gure ondare zinematografikoa askoz oparoagoa da. Euskadiko Filmategia mugimenduzko edozein irudi gordetzen eta bilatzen saiatu da, hasierakoetatik, familiarrekoetara, industrialetara, ekoizpen propioa, euskaltasunari erreferentzia egiten dion kanpokoa, dokumentu historikoa, dokumentala, eta zinema orokorrean ahaztu gabe.
|
|
|
Eta sei zazpi urtekoentzat" ibiltzen, korri egiten, igotzen, pedalei eragiten lagunduko diotenak" gomendatzen zituen. Zazpi urtetik aurrerakoentzat ere bazituen aukeratuak,
|
baina
guri ez zaizkigu kabitzen. Hala ere, esanak esan, bukaeran honoko gomendioa ematen zuen.
|
|
|
M. ARAMENDI. Bai, egia da,
|
baina
guk ezagutu ditugun integrismoak Nocedal edo Sabino Aranarena, esate baterako eta egun ezagutzen dugun islamistena integratzeko termino baten bila nabil. Hau da, esan nahi dut erlijioaren legea politikara eramateak xarma berezia duela, batez ere politikak dituen ohiko arazoetako asko bazterreratzen direlako...
|
|
|
Baina, orain arte, idazle biongan ispiluak ipuingintzan izan duen lehen esanahiez aritu gara,
|
baina
gure liburuaren helburua batez ere poesiari begira dagoenez, genero bien arteko orekan aztertuko dugu sinbolo honen eragina, Atxagaren eta Sarrionandiaren lana, beraz, poesiaren ikuspegitik begiratu dugu, beti ere ispiluaren esanahia aztertzeko asmoarekin.
|
|
|
Alderdi bietan hobera goaz,
|
baina
gure ikerlari kopurua inguruko beste herrialde batzuen aldean oso txikia eta ikerketan inbertitzen den dirua kontuan hartzen badugu (hori ere txikiagoa da), Espainiako komunitate zientifikoak badu meritu bat: oso produktiboa da.
|
|
|
Alternatiba guztiak dira posible,
|
baina
gure oreka emozionalarekiko errukiorrenak geure gorputzean gustura sentiaraziko gaituztenak dira, beti ere askatasunez jokatuz eta gure balore sistema errespetatuz.
|
|
|
delakoan sartuta. Esan ohi da gizonek ez dutela beren gorputza perfumatu behar;
|
baina
gure gizartean kontrakoa frogatzen da. Gero eta gehiago dira gizonezkoentzako perfumeak, eta horra hor egunkariak esaten duena.
|
|
|
Ez, ez esan horrelako gauzarik, lagun onak gara eta ez gaitu inork bananduko. Inork ez gaitu bananduko, bion arimek bat egiten baitute,
|
baina
gure gorputzak bananduko dira. Zurea, gaztea, lurrean geratuko da bizitzaz gozatzen eta nirea, zaharra, lurpean.
|
|
|
‘Aita,
|
baina
gure herria azazkalaz tapa legike, ’ jarraitu du Imanolek, ‘horixe esan nion aitari. Gauza txikiek ere balio handia dute, esan zidan berak.
|
|
|
Aurten gure ametsa bete dugu, Antarktikara etorri gara, eta une honetan jende askok izango gaitu gogoan. Eta apur bat triste gaude, geure aberrian ez gaudelako,
|
baina
gure aberrian makina bat jende egongo da hemen egon nahi lukeena. Askotan zelebratuko dugu egun hau etorkizunean, eta hau hemengo hau ez dugu inoiz ahaztuko... ’
|
|
|
‘Baliteke,
|
baina
gure aita anatopiko hutsa zen.’
|
|
|
‘Ez dut uste, tropikala delako, ’ dio Arantxak. ‘Espainolez bestelako izena du,
|
baina
gure aitak dantzalorea esaten zion, izena berak asmatuko zuen seguru asko.’
|
|
|
Eta legea indartsuenarena zen
|
baina
gu, biolentziaren poetika hartan, derrigorrezko galtzaile ziren indioekin identifikatzen ginen, iragan mingarriko cowboy hark tiro egin eta kiowak zerraldo barra barra erortzen zirenean:
|
|
|
Eta ez dakit gu ginen mutiko haiek honaino iritsi diren,
|
baina
gu bai, gu nolabait hantxe geratu ginen.
|
|
|
U (txantxaz): Bidea, berez, ez omen da luzea,
|
baina
guk askotan egiten ditugu geldiuneak, maizegi, gasolina hartzeko eta, botatzeko ere bai eta noizbehinka...
|
|
|
Neronek ere ba ote dakit, gainera? " Aukeraren maukera, azkenean okerra", dio Isastik jaso zigun esaera zaharrak,
|
baina
guri, okerra jotzen bagenuen ere begiz, ez zen aukera ugariegirik eskaintzen zigutelako. Badakizue, noski (eta ez badakizue, aski duzue orduko paperak irakurtzea), nolako agortea, idortea eta lehortea eraman behar izan genuen, eta ez zazpi urte ezerezekoa ijito zoriontsuek behiala jasan zuten gisara.
|
|
|
Askozaz hobeki egiten omen dugu gaurkoek antzinakoek baino, eta antzinakoak, badakizu, 1900etik beherako guztiak dira askorentzat. Beste guztiek horrela egitea badaiteke,
|
baina
guk, hemen gaudenok, ez. Haiek baino askozaz kaxkarragoak garelakoan gaude eta horrenbestez hobeengandik eginahalean ikastera behartuak.
|
|
|
Txillardegiren Pu tzunobelak jaso dituen kritiken aurreko nire desadostasunerako arrazoiek osatuko dute adibide honen muina; adibide bat besterik ez da,
|
baina
gure literaturako produktu askorekin gertatzen dena ondo irudikatzen duela pentsatzen dut. Kontua da irakurri ditudaniruzkinetan agertzen den nobela ez dela, nire ustez, Pu tz u. Hein batean, behintzat.
|
|
|
Hemen bildu ditugun aipamenetan Euskal Herriari, hobe esan, Hego Euskal Herriari zuzenean dagozkion pasarteak aldatu ditugu. Gure kasua aipatu gabe,
|
baina
guri badagozkigun batzuk ere jaso ditugu, Gregorio Salvador, edo Lodares, Aleix Vidal Quadras, edo Manuel Jard6n en kasuan bereziki. Mila gehiago ere jaso genitzakeen, Kataluniako errealitateari erreferentziatuak baina guretzat berdin berdin balio zezaketenak.
|
|
|
Gure kasua aipatu gabe, baina guri badagozkigun batzuk ere jaso ditugu, Gregorio Salvador, edo Lodares, Aleix Vidal Quadras, edo Manuel Jard6n en kasuan bereziki. Mila gehiago ere jaso genitzakeen, Kataluniako errealitateari erreferentziatuak
|
baina
guretzat berdin berdin balio zezaketenak.
|
|
|
Honela planteatu zuen legitimitatearen auzia Artet ak 1998an. Kasu hipotetikoren batean, salbuespenez, hizkuntz politika batek zilegitasuna izan lezake,
|
baina
gurean ez:
|
|
|
Interpretazio errealista hau ontologikoa da, hau da, agerpenak eta berbaitango gauzak bi izaki mota ezberdin izango lirateke, batetik itxurak eta bestetik itxura horien ezinbesteko oinarriak liratekeen benetako gauzak. Guk gauzen itxurak radar batean ikusiko genituzke,
|
baina
gure ikusmenaren helmenetik urrun geratuko lirateke benetako gauza errealak. Edo mundua betaurreko koloredun batzuekin ikusiko genuke, eta horrela berbaitango gauzak genituzke ezagutu.
|
|
|
Jaungoikotasunera. Jesukristoren maitasunezko sokari oratuta goaz, bai,
|
baina
gu ere eskaladakide eginda, guk ere maitatuz elkarri gorantz laguntzen, berarekin batera, nahiz eta aldizka eragozten ere. Gure buru den garamatza aurretik bere gorputz eta odolaz gu bakoitza indartuz, heriotzara iristerainoko gu bakoitzaren ardura hartuz, gure maitasunezko ahalegin laguntzak onetsiz, berarekin bat eraginez, bera Aita Jaungoikoarekin bat izanik, Espiritu Santuarekin batera.
|
|
|
Behin, harriduraz kolpea eman beharrez, Asia hegoaldekoa asmatu genuen:
|
baina
guk genituen buru gainetara napalm jaurtigailuen errauts pozoitsuak bildu eta irris lohidoietako urmael usteldu geldoetan belaunetaraino sarturik, mugiezin geratu ginen. Apocalypse Now filmaren minean kausitu ginen ote?
|
|
|
|
baina
guri beste zerbait ere hautsi zaigu
|
|
|
kasu honetan, enperadorea jakinaren gainean jartzea. Bestalde, Napoleon, Napoleon pertsonaia historikoa izateak, bere garrantzia du Kartusia n, noski;
|
baina
gure liburuan horrek ez du inolako garrantzirik; izan ere, guri, Kartusia tik, hitzak interesatzen zaizkigu, ez hitzen ingurukorik, ez testuingururik. Hitz horiek bere horretan, ukituren bat han eta hemen, eta nahikoa da.
|
|
|
" Alua... paripé... alua". Esanahi ezkutu, kabalistiko, magiko, tantrikoa agian, suposatzen zitzaien hitzei (egia esan, ez dakit zergatik egozten zitzaien inolako zentzurik burua joaniko baten hitzei,
|
baina
gure artean beti horrela izan denez, eta zoroen hitzek, orakuluarenak bailiran, esanahi sakona dutela uste izan denez, logikoa zela iritzi nion), inork atzeman ez, baina hermeneutika saio luzeak eragin zituen esanahia, nahiz behin betiko ondoriorik ateratzea ezinezkoa gertatu. Ofizialtasunik gabeko iritzi ezkor eta zabaldu baten arabera, Kolko Mitxoletaren hitzak etsipenezkoak ziren," Elemenia Nebrijana" talde higuingarriko elementurik preklaroenek sorrarazia.
|
|
|
dirua hartu
|
baina
gure bila agertu ez zen berak.
|
|
2002
|
|
|
Beranduxeago Santa Graziko erdigunea edo behintzat etxe multzorik handiena topatuko dugu,
|
baina
gure helmuga elizaldea denez, beste kilometro bat jarraituko dugu. Azkenik, tenplua bera eta bere inguruko etxe batzuek osatzen duten Santa Graziko elizaldetxoan gaude.
|
|
|
Bitartekoak jartzen ari gara, aplikazioak lan enpleguaren banaketarekin eta langabeziaren tasarekin zerikusi zuzena du. Patronalari ez zaio neurria gustatzen,
|
baina
gu ez gara patronala, administrazioa gara eta legealdi honetan aurrekoan egin zena baino gehiago egin nahi dugu.
|
|
|
LAB, USO eta UGT, aldeak alde, bat etorri dira gure planteamenduarekin. ELAk eskubide osoa du nahi duena defendatzeko,
|
baina
guk aurkeztu genuen proposamena langileen %90ak onartu eta sinatu zuen puntuz puntu. Beraz, langileen gehiengoak onartzen badu eta langile hauetako batzuen sindikatuak ez badu sinatzen, bada sindikatuak langileen jarrera kritikatzen du gurea baino.
|
|
|
Bai,
|
baina
gu militante kulturalak ginen batez ere. Antzerkia kalera ateratzen genuen edota jende kopuru multzo handia biltzen ginen poesia saioak entzuteko.
|
|
|
Nik uste dut baietz, erronka da ea alderdi guztiekin emango den. Bat kanpoan utzita errazagoa da,
|
baina
gure erronka urrats hori alderdi guztiekin egitea da, bai Batasuna bai PP
|
|
|
Jadanik aukera hori galdu da; eta galdu da, azken finean Gazteluko Plazan aparkaleku baten eraikuntza beste edozelako helbururen gainetik jarri delako. Era askotako interesak daude Gazteluko Plazako lur azpiko aparkalekuaren inguruan,
|
baina
guk arkeologia eta historia esparruei heldu diegu erreportaje zabal honetan. Larriak dira ARGIAk egindako ikerketetatik ateratako ondorioak eta dioguna arkeologian prestigio handiko pertsonekin hitz egin ondoren adierazten dugu.
|
|
|
Baina Xabierrek esan digunez olioaren kontsumoan ikerketa eta datu zehatzagoak daude. «Euskal Herrian hilabete eta pertsona bakoitzeko litro eta erdi olio erosten da,
|
baina
guk ezin dugu jakin kopuru horretatik zenbat olio erabiltzen den edo zenbat harraskatik behera doan». Adituek kalkuluak egiteko orduan datu bat aipatzen dute:
|
|
|
Hor dago gakoa. Hemengo jendea ez da konturatzen Euskal Herria oso anitza dela,
|
baina
guk ere arazo bera daukagu. Oraindik Euskal Herriko kontzeptua txistuari, paisaia berdeak, euskara...
|
|
|
Baina gaur egun" etologoek" erasotzen dutenean nazionalismoa, familia bidetik pasa den nazionalismo horretaz ari dira,
|
baina
gure kasua ezin izan dute eta ezin izango dute ez ulertu eta ez esplikatu. Gu beste toki batetik baikatoz.
|
|
|
Zalantzarik ez,
|
baina
gu ez gara martetarrak. Udaletxeetan mozioak aurkezten direnean ikusten dugu zinegotzi horiek zer jarrera duten, eta ez dugu jarrera aldaketarik nabarmentzen.
|
|
|
Hori unea datorrenean ikusi da,
|
baina
guk argi dugu aniztasuna bere osotasunean babestu behar dela. PP egiten ari den Alderdien Legeak ikuspegi juridikotik ez du heldulekurik eta ekimen politiko hutsa besterik ez da.
|
|
|
Gai ezberdinetako ikastaro asko eskainiko dira Iruñeko Larraona ikastetxean,
|
baina
guk horien artean berezienak iruditu zaizkigunak aurkeztu nahi dizkizuegu. Honela, hiru ikastaro hautatu ditugu:
|
|
|
Errekastoa pasata, belazeetan zehar berriz ere, Nekaitzeko lepora heldu gara. Hemen, bide ezaguna har daiteke Izpegira itzultzeko,
|
baina
guk Olaten (936 metro) barna egin dugu buelta.
|