|
2000
|
|
|
Arabar sentitzen zen eta berri asko eskaintzen ditu. Merezi
|
du
lan hori ezagutzea.
|
|
|
Parte honetan horregatik agertu nahi dut kapitulu hau adierazgarri, zenbait historiagilek jakin dezaten esku artean
|
duten
lana alde guztietatik ikusiz ikertu beharrekoa dutela.
|
|
|
23 artikulua. 1 Pertsona orok
|
du
lan egiteko eskubidea, lana aukeratzekoa, lan baldintza bidezkoak eta egokiak izatekoa, eta langabeziaren aurkako laguntza jasotzekoa.
|
|
|
Bitakora deitzen zion, pija halakoak. Eta
|
bazuen
lana, eta bizitza osorako promesa egin zion mutil lagun engainatu bat, eta pisu bat bere zain. Ez, Eiderrek ez zuen arazo ziztrinik ere.
|
|
|
Dena dela, ez naiz geldituko.
|
Badut
lanik aski gaur ere. Badakizu, Ttipirena.
|
|
|
Barrara bueltatu nintzen, Edurne gogoan nuela. Banekien etxean izan zitekeela, uda partean ez
|
baitzuen
lanik ortziral arratsaldeetan. Bat batean, harenganako presa piztu zitzaidan.
|
|
|
Urtebete lehenago, aiseago sinetsiko nuen egiazko martiztar batekin partekatuko nuela bizitegia, gure anaia gazteenaren apopilo izanen nintzela baino. Nolanahi den, behin horretara ezkero, aitortu behar dut ez
|
nuela
lan handi handirik izan Josurenera egokitzen.
|
|
|
—Alfer alaena, jaiki hadi! Ez
|
duk
lanik, ala?
|
|
|
Ezagun
|
zuen
lanak zituela zenduaz iraganean mintzatzen.
|
|
2001
|
|
|
–Ez
|
du
lanik ematen. Ontzia ere oparitzen dizut.
|
|
|
Hinduismoak auzi honetan ez die gizasemeei eragozpen handirik ipintzen. Beraz, gorputza saltzen duten emakumeek ez
|
dute
lan faltarik.
|
|
|
Geetak garbi esan zien bortxatua eta prostituzio lana egitera behartua izan zela. Berak inola ere ez
|
zuela
lan horretan jardun nahi. Alferrik izan zen dena.
|
|
|
Nazioarteko Lan Erakundeak 15 urtez azpikoentzat debekaturik
|
du
lan egitea. Eta lan arriskutsua bada, 18 urte beteak izan behar dira.
|
|
2002
|
|
|
Pertseok hitz gutxitan kontatu zion gazte hari zein zen egin behar
|
zuen
lana: nola Polidektes erregeak Medusaren burua nahi zuen, ileetako suge eta guzti, bere andregai Hipodamia printzesa ederrari ezkontza opari gisa emateko, eta nola bera, Pertseo koitadua, prest agertu zen lan hori egiteko?
|
|
|
Pertseok laburrean eman zion Zilarbiziri betekizun
|
zuen
lanaren berri, eta horrelaxe amaitu zuen:
|
|
|
Zu ausarta baldin bazara, eta neurri berean zuhurra eta arretaduna, eta guk esandako guztiari kasu egiten badiozu, ez duzu inolako beldurrik izan behar, ez baitzara harrizko bihurtuko. Lehenengo egin behar
|
duzun
lana hauxe da: har ezazu zure ezkutua eta leun ezazu distira atera arte, zeure burua ispilu baten aurrean bezala ikusteko eran utzi arte.
|
|
2003
|
|
|
Orduan hasi ziren gurasoak alaba konbentzitzeko ahalegina egiten. Baina alabak ez
|
zuen
lana utzi nahi, lan handia zegoelako asko kobratzen zuelako. Esan nahi da alabak ez ziela kasurik egiten.
|
|
|
Gutxi iritzi zion Matiasek eta begiak itxi zituen berriro, lo egiten jarraitzeko. Baina gogoratzen hasi eta gogoratu zuen ez
|
zuela
lanik egingo egun horretan, horixe erabaki zuelako bezperan. Bezperan erabaki zuen ez zuela biharamunean lanik egingo eta, lanaren partez, beste gauza bi egingo zituela.
|
|
|
Konforme zeuden arkitektoaren gurasoak, baina esan zuten dirua zela problema, eta dirua ez zela problema esan zuen andreetako batek. Eta andre hori familia onekoa zen, eta betidanik izan zen familia onekoa, umetan ere bai, eta lan egiteko sasoia heldu zitzaionean ere familia onekoa zen eta ez
|
zuen
lanik egin, eta etxe mordoa zeukan Idus osoan, alokatuta asko, eta etxe bat saltzen zuen lantzean behin, eta familia onekoa izaten jarraitzen zuen. Beste andre biak ere familia onekoak ziren, baina ez zeukaten zentimo bat bera ere.
|
|
2004
|
|
|
Aitak dio bera joango dela, baina ez dakit. Wualik eta Jamek ezin
|
dute
lana utzi, Hoss kanpoan da, Yunes itsasoan, eta zuk ere ezin dezakezu ospitalea utzi; eta ni ez nago hain bidaia luzea egiteko moduan. Ez dakit.
|
|
|
Puntu honetara helduta, irakurlea jarri nahi
|
nuke
lanean, hori zilegi baldin bazait. Ea zer irizten dion Javier Etxeberriak espazioaren kontzeptua hizpide hartuta darabilen hitz jarioari:
|
|
|
Denborak ez. Geronek egin bear
|
dugu
lana.
|
|
|
Guk egin bear
|
dugun
lana denborari utz. Asmutsua da gero askoren alperkeria...
|
|
|
29an, Iruñetik atera eta Alemaniara itzulita, herrialdea krisialdi sakonean topatu nuen. Nik
|
banuen
lana, Wirth irakaslearekin ari bainintzen, baina anitz eta anitz ziren langabeziaren putzuan usteltzen zirenak. Karriketan ukigarria zen amorrua.
|
|
|
Auskalo. Edozein modutan, ez
|
zuen
lana erabat birrindu, niri kopia bat bidali baitzidan. Zergatik?
|
|
|
Azkar eta garbi. Horrela egin behar
|
zuten
lana.
|
|
2005
|
|
|
diruarena. Orain besteek uste
|
dute
lana amaitu dela, ezin daitekeela aurrerago iritsi, eta zuen bidetik desagertu dira. Nork espero duzu ba gure proiektu hau deuseztatzea?
|
|
|
–Eta zer dakit nik? Berrogeita lau urterekin ez
|
zuen
lanik, ez emazterik, ez dirurik, ez ezer... Zergatik hil nahi zuen?
|
|
|
Entsalada eta arrain errea, postrerik gabe jan nituen nik, eta Irantzuk, beti erregimenean zegoenez, ez zuen askoz gehiago jango. Sukaldaria naiz eta jakiak lanerako tresnak dira niretzat, ez besterik, besteen plazererako balio
|
duten
lan tresnak.
|
|
|
–Beno, nik gertatu zena kontatu dizuet, nor den erantzulea, orain
|
zuen
lana da hau frogatzea, horretarako ordaintzen dizuete.
|
|
|
Katuak gehiago espirituak baino. Espirituak dira pertsonak bezalakoak, baina ez
|
dute
lanik egiten eta ez dira dutxatzen, eta gomazkoak dira, gominolak bezala. Eta pertsonak baino inteligenteagoak dira, hilda daudelako, eta pertsonak baino indartsuagoak ere bai, gomazkoak direlako, gominolak bezala.
|
|
|
Tiro hotsak entzutean, irratia piztu dut. Eta gertatu diren bi zauritutakoak Iruñeko erietxera eramanez
|
badute
lanik aski. Bilaka ari direnak, Zubierreka aldean ari bide dira, mendi horretaz bestaldera.
|
|
2006
|
|
|
Batzuetan bere buruari galdetzen dio zer arraio egiten ari den egunkarian lanean, hara eta hona heltzeko sekulakoak eginez, Fidel bezalako erdipurdiko batek dena pikutara bidaltzeko gero, edo, Fidelik ez balitz ere, gutxi batzuek irakurriko duten artikuluan bere indar guztiak alferrik galtzen. Ordu gutxiko kaduzidadea
|
duen
lanean jartzen baititu bere indarrak. Egun batean egindako lan guztia hurrengo eguneko haizeak darama.
|
|
|
Inguru haietan, gizonezko askok Durangora jo ohi
|
zuen
lanera, artilezko oihalak eta zapiak egiteko industriak indarra baitzuen han garai hartan, eta Euskal Herriko oihalak merkatu ona Flandrian eta Herbehereetan.
|
|
|
Marie Émilie, eskuizkribuko sarrera gisako lerro batzuetan esaten duenez, Etxauzeko" Anderiaren" ganberako neskame izan zen –neskatoa zenean: 1908 urtea aipatzen du berak– Neskame lanetan ari zela, etxekoandre zuen –eta bere izen bera zeraman– andere eder eta kementsu hark zerbait ikastera eta hartan gogo eta asmoak jartzera gonbidatu zuela dio, beti ere emakumeek ohikoak
|
dituzten
lanak baztertu gabe. Eta" aholku hura sekula ahantzi gabe, loreen maitatzera eta lorategien zaintzera fierki saiatu nintzen".
|
|
|
Esku artean jaso zuen aginduak garbi adierazten zuen bezala," alkoholaren eragin nabarmenarekin joan zinelako egin beharrekoa betetzera eta horrek eginkizun
|
zenuen
lana betetzeko erabat ezgai bihurtzen zintuelako". Harryk bete beharreko eginkizuna –esan dezadan ahaztu baino lehen– heriotza zigorrera kondenatutako norbait urkatzea zen, borreroa baitzen Harry zaharra, bezero gutxiko langintza eta estatuko funtzionarioari lan gehiegi ematen ez ziona.
|
|
|
Abaurretarrak ere ez ziren nornahi plaza setiatuan. Arros bera Nabarrenkoxen aterpetu baino lehenago, Domingok
|
bazuen
lana bertan. Lehengo borreroa lekutu baitzen errebelekin bat egitera, haren hutsa betetzeko eskaintza egin zion Bassillon Nabarrenkoxeko gobernariak.
|
|
|
Zurrunbiloa nerabilen buruan. Beirasen bidez geunden han, Pontedouroko jaunak egin nahi
|
zuen
lan bikain baterako deitu gintuzten, baina Xoakim Beirasen arrasto ñimiñorik ere ez genuen izan bide guztian. Noiz agertuko zen?
|
|
2007
|
|
|
Txirrindulari izatea oso kontu gogorra da. Batez ere Ibon bezala profesional ezagunak direnentzat, sekulako erantzukizuna dutelako, badakitelako huts egiten
|
badute
lanik gabe gera daitezkeela, ametsa behin eta betiko zapuztuta; baina baita ni bezala amateur garenontzat ere, guretzat ez baita erraza bizikletan entrenatzeak eta lehiatzeak eskatzen duen denbora hartzea. Borondate handia behar da egunero, eguna joan eta eguna etorri, ingeleseko akademiatik irten, etxeratu, arrapaladan zerbait jan, arropa aldatu, bizikleta atondu eta errepidera irteteko.
|
|
|
Eta irakurleren batek gai hau sakondu nahi izanez gero, hona hemen mendebetea dela-eta, kaleratu diren eta aise eskuragarri
|
dituzkeen
lan batzuk.
|
|
|
Ideia horiek entzutean, jarraitzaileek galdera hau egiten zioten Sartreri: . Zein mugimendutan edo taldetan egin behar
|
du
lan idazle konprometituak??.
|
|
|
Michel Friedmanek prestatua, Matematikak kikiltzen ez
|
dituenek
lan gotor bat aurkituko dute hor; Erlatibitate Orokorrean erabiltzen diren kontzeptuak beren jatorriaren arabera aurkeztuak: idazketa tentsoriala eta abar.
|
|
|
Ederki afaldu genuen eta mahats aleak irentsi ondoren, jan bainoago, Titok eta Eulogiok alde egin behar zutela esan zuten, lehen mailako festa batera gonbidatu baitzituzten. Titok, lehenago, jaiak igaro ondoren mesedez berarekin lanean hasteko eskatu zion Elisari, bere idazkari pertsonala izatea nahi zuela, bera gabe ezin
|
zuela
lanik egin, hitz ederrak denak. Elisak ez baietzik, ez ezetzik esaten ez zuenez, Tito belauniko jarri zitzaion.
|
|
2008
|
|
|
–Zein da
|
zuen
lana, besteei txantajea egitea. Besteak izutzea?
|
|
|
Perfume laborategi batean lanean hasi ote zen pentsatu zuen hurrena. Jakina zen, ordea, Antonio lehengusuak ez
|
zuela
lan ezagunik, aitaren errentaren administratzaile bakarra zela, eta hura nahikoa hiri eder hartan ondo bizi ahal izateko.
|
|
|
Lana gaztainondozko mahai handi batean egiten zuen, hantxe egiten zituen diseinu denak. . Hauxe
|
zuen
lan egiteko mahaia, esan zigun Carmenek aitaren mahaia laztanduz.
|
|
2009
|
|
|
–Gustuko
|
duk
lana? –esan zidan Jose Ramonek aparte eraman ninduen batean.
|
|
|
–Oraindik ez
|
dut
lanik aurkitu eta aurreztu beharra daukat, esan nion aurpegira begiratu gabe. Zerbitzariak ere, telebistaz ahaztuta, guregana zuzenduta zituen begiak lotsagabe.
|
|
|
Hodeik ilea lehortua zuen eta goma bat erabiliz koleta egin zuen buruaren atzealdean. Gero komunean sartu zen; bizarra egin behar
|
zuen
lanera joan baino lehen.
|
|
|
Dena zuten haiek morrontza. Obligazioa
|
zuten
lanaren jaun, erlijioaren jaun, ohitura eta usadioen jaun(?). Zintzotasuna izan genuen gure helburu eta bizimodu, ez bakarrik baserrian, ikastetxera etorri nintzenean ere bai?
|
|
|
Dena zuten haiek morrontza. Obligazioa
|
zuten
lanaren jaun, erlijioaren jaun, ohitura eta usadioen jaun. Eta txikitatik ikasi behar izan genuen, ahal genuen neurrian, berak zanpatzen zituen zeregin etengabekoetan laguntzaile izaten.
|
|
|
1912an, hogeitamar urterekin, Erriberri/ Oliten Teologia irakasten hasi da. Alabaina, begiekin
|
bazuen
lanik txikitatik, eta orain ia itsutzera etortzen ari baitzen, irakaskuntza laga beharrean kausitu da hasi eta urte bira. urteak Foruan pasa ditu, Bizkaian.
|
|
|
Feldmanen etxebizitzan garbiketan jarduten zuen emakumea ekarri zuten poliziategira. Hildakoaren beste geletan bai, baina haren logelan ez
|
zuela
lanik egiten, esan zuen.
|
|
|
Esku artean
|
dugun
lan hau Gozton Garatek hiri erraldoi horretan bizi izandako esperientzia mingarri, harrigarri eta zailaren kontakizuna dugu. Hiri horretan biltzen da xarma eta ankerkeria, bizipoza eta bizitza horrekiko mespretxua, berak esaten zuen bezala:
|
|
|
–Hobe duzu, bai, barre maltzurra egin zuen Xabierrek?. Baina informatiko bat ezagutzen dut, eta uste
|
dut
lan egiten duela birus, troiar eta antzeko hondamendi informatikoak konpontzen. Friki hutsa da Alfredo gizajoa.
|
|
|
Tira, Ana laster azalduko zen, eta albistea garrantzirik gabeko pasadizo bihurtuko zen. Baina momentuz ezin
|
zuen
lan gogaikarria saihestu. Une hartan maratoi bat egitea nahiago bazuen ere, telefonoa hartu eta Anaren amaren zenbakia markatu zuen.
|
|
|
–Elurra ari du Iratin, erran zuen?. Datozen bizpahiru egunetan zakurrek ezinen
|
dute
lan egin. Baina guk lanean jarraituko dugu, amaitu zuen, mehatxua gelako airean dilindan utziz.
|
|
|
–Zergatik ez
|
duzu
lan hori uzten eta ez zara bolada batez desagertzen?
|
|
|
Eta bagoaz biok janztera, eta gero gosaltzera, eta, azkenik, lan petralera. (Lan petralera ni, Joseba orain dela bi hilabete bota
|
baitzuten
lanetik. Inbertitzaile talde batek erosi zuen azken lau urteetan bere lantokia izandakoa, eta sorpresa!
|
|
|
–Bai, baina noiz arte? Beka laster bukatuko zaizu, eta orain esan didazu ez
|
duzula
lanera itzultzeko asmorik?
|
|
|
Bazekien Noraren enbidoei erantzuten, berak bezain azkar, berak bezain zorrotz. Praktika
|
zuen
lan horietan. Bigarren botilak behera egin ahala, errazago izango zen barre tontoari ekitea, edozein komentariori itzuli xelebrea bilatzea.
|
|
|
Goizeko seietan ia hutsik datorren abuztuko tren honetan leporaino gaude jendez. Batzuk bizirik datoz, Bilbok behar
|
duen
lan indarra. Batzuk hilda doaz, hiriak odolustutakoen ejerzitoa.
|
|
|
–Eta politika ere antzekoa da. Zuk badakizu nola pentsatzen dudan, baina guk ezkutuan egin behar
|
dugu
lana, ezkutuan lagundu geure politikariei, nabarmendu gabe. Idealistak izan behar dugula, bai, baina baita errealistak ere, errealismorik gabeko idealismoa guztiz baita antzua; horrela eutsi ahal izango diegu gure pentsamenduaren ardatz diren bi zutabeei:
|
|
|
eta buruargiena, halako eran, non, arrazoi baten ondoan, beste bat ikusten baitzuen ia beti, edo arrazoi kate bat, eta orduan ere zera pentsatu baitzuen, ausaz, mailaz mailako ariketarik surrealistenean: 1) greba egiteak langileen lanaren uztea ekarri du; 2) baina eguzkia hondartzan hartzen duen jendeak ere ez
|
du
lanik egiten; 3) zergatik eskatzen zuen bere aitak, orduan, polizia fabrikara sar zedin eta ez hondartzara uda partean. Gabino, azkenik, bere burbuilan bizi zen, eta burbuilatik mintzatu zen:
|
|
|
–Ez
|
dut
lanik utziko, esan dio emazteari afarian.
|
|
|
Guztia lehenbailehen finitu eta ni berriz ere Joanes Mailu izatea baizik ez nuen desio. Hori baino lehen, ordea,
|
banuen
lan bat eta, hura egitera noiz abiatuko, ez nituen begiak Henrikerengandik kentzen. Nire erregek, bigarren mailako zenbait zaldun eta kaparerekin mahaia partekatzen zuen, salaren zoko zokoan.
|
|
|
Haiengandik labur lur gainean jarririk, arkakuso harrapatzen eta hiltzen ari zitzaion, ile beltz luzean, Graziana neskatikoari. Emakumearen amak hamaika aldiz egina
|
zuen
lan bera nire buruan. Beharbada horregatik, edo haren irudiak ahizpa Ramonaren oroitzapena indartu zidalako, edo, bertzerik gabe, ikuskizunak isurtzen zuen bake eta lasaitasunaren lekuko aspaldi izan gabea nintzelako, istant batez liluraturik gelditu nintzen haiei beha.
|
|
|
Duela hilabete inguru, Etchecolatzi egin zioten. Nire zorigaitzerako, esango dizut ni bizi naizen tokitik hamar kale harantzago gertatu zela; egunero hortik pasa behar
|
dut
lanera joateko.
|
|
|
Bidaliko dizkizut, ikus ditzazun. Ez ditut berriro begiratu, baliteke itzulpen akatsak izatea, baina
|
zuen
lanerako bide bat izan litezke.
|
|
|
–Eta politika ere antzekoa da. Zuk badakizu nola pentsatzen dudan, baina guk ezkutuan egin behar
|
dugu
lana, ezkutuan lagundu geure politikariei, nabarmendu gabe... Idealistak izan behar dugula, bai, baina baita errealistak ere, errealismorik gabeko idealismoa guztiz baita antzua; horrela eutsi ahal izango diegu gure pentsamenduaren ardatz diren bi zutabeei:
|
|
|
Etxe hartan, Damaso zen filosofoena –ez aitaren zentzu mugatuan, halere, Damasok noiznahi ekiten baitzion pentsatzeari, baita Elizako doktoreengandik jasotako printzipio ustez aldaezinen aurka, isilean bazen ere– eta buruargiena, halako eran, non, arrazoi baten ondoan, beste bat ikusten baitzuen ia beti, edo arrazoi kate bat, eta orduan ere zera pentsatu baitzuen, ausaz, mailaz mailako ariketarik surrealistenean: 1) greba egiteak langileen lanaren uztea ekarri du; 2) baina eguzkia hondartzan hartzen duen jendeak ere ez
|
du
lanik egiten; 3) zergatik eskatzen zuen bere aitak, orduan, polizia fabrikara sar zedin eta ez hondartzara uda partean. Gabino, azkenik, bere burbuilan bizi zen, eta burbuilatik mintzatu zen:
|
|
2010
|
|
|
Ez zen hura aitak gaia ateratzen zuèn lehen aldia, urte batzuk lehenago harrituta itzuli baitzen, enpresaren aginduz Suitzara egindako lan bidaia batetik. Baina ez
|
zuten
lan kontuek harritu, Neuchâtelgo museo batean ikusi zuenak baizik: Pierre Jaquet Drozek egindako hiru automata ezagunak, idazlea, marrazkilaria eta emakumezko musikaria?, ehunka, milaka ere bai?
|
|
|
are ergelagotzat hartuko duzu, jakiten duzunean zer nolakoa zen Simonek zu bezalako jendearekin zuèn jarrera, intelektualak, oro har, harrokeriaz betetako gizaki pribilegiatutzat baitzituen, eta horregatik ekiditen baitzituen bibliotekak, saloiak eta elkarrizketa espekulatiboak, nahiz eta berak, ez izatez, baina bai adimenez? hartarako dohainak zituen; sinetsia zegoen, bestalde, intelektualak behar beharrezkoa
|
zuela
lan gogorra, gogoa eta adimena bere baitan bilduta gera ez zitezen, eguneroko errealitatetik eta lurreko baztertuen arazoetatik urrun; zer min egin diezazuke, baina, Simone Weilek zuri, Damaso, zuk, zeure iritzien mende mendeko zaren horrek, ez baitago gizon dogmatikoagorik, zientzia jainkotzen duena baino!?, goitik behera begiratzen badiozu??; begiratuko ez diozu, bada, mistikoa ergela, kirtena ...
|
|
|
Akta horien arabera, ordezkari sozialistek, oso positibotzat? hartu zuten ETAren idatzia; akordio politikoa lortzen saiatzeko borondatea erakutsi zuten; horretarako alderdi barruan eta Gobernuan kontsultak egiteko eta hauteskunde kanpainan
|
zituzten
lanei erantzuteko tarte bat behar zutela jakinarazi zuten; eta handik bost egunera proposamen zehatza eramateko konpromisoa hartu zuten.
|
|
|
Lehen egunetan, esaterako, zurezko aulkiak pintatzen aritu ziren. . Guk espero
|
genuen
lan bilerak edo ideien ekaitzak egingo genituela, planifikazioaren berri emango zigutela. Uste genuen aztarnategiaren plana Diputazioan aurkeztuta baldin bazuten, zer egin behar genuen garbi jakingo zutela, eta garbi esango zigutela, baina gauza guztietarako langile bilakatu ginen?.
|
|
|
Federico Verastegui kultura diputatua XX. mendearen hasieran Veleiako lehen indusketak zuzendu zituen Jaime Verasteguiren ondorengoa da, eta, ulertzekoa denez, proiektuarekiko ulerbera zen oso, baina Ramón Rabanera diputatu nagusiak inoiz ez zuen konfiantza osoa izan aurkikuntzetan, eta fundazioari ezetz esan zion. Katedral Zaharraren eredua ez zen Diputazioaren oso gustukoa, arduradun politikoek ezin
|
zutelako
lanen kontrol guztia eduki, eta Rabaneraren gobernuak kultur fundazioaren asmo handinahiari ateak itxi zizkion beraz.
|
|
|
Berkeleyko Unibertsitateko talde bat ailegatu zen Palenqueko arkeologia gunera, uda partean. Argitu zutenez, Inskripzioen Tenpluan egin nahi
|
zuten
lan. McKenzie irakaslea zen ikerketa talde horretako burua, gizon mardul eta burusoila, azken urteetan Egipton lan egin ostean Mesoamerikako zibilizazioek bat batean liluratua.
|
|
|
Oso zaratatsuak, eta kamera ezin utzirik ibiltzen dira gora eta behera. Baina
|
zuen
lana egiten utziko dizuete, esan zuen amari begira eta arnasarik hartu gabe?, horretaz ni arduratuko naiz.
|
|
|
Mahai ondoan zeukan otarre batetik atera zuen maindire zimurtua, eta mutur batetik hartuta, beste mutur bat luzatu zion Kepari. Gehiagotan ere egina
|
zuten
lan hori, ezaguna zuten, ez zegoen azalpenik eman beharrik. Alderik laburreneko punta biak bilatu zituen bakoitzak; haiek elkartu, eta tolestean sorturiko erpin berriarekin beste horrenbeste egin zuten gero, modu sinkronizatuan ia, hogeita hamar bat zentimetro zabal zen oihal zati luzanga bat eratu zuten arte; orduan, ballet mutu hartako zatirik ederrena baletor bezala, dantzari biak elkarrengana hurreratu ziren, izararen muturrei hatz puntekin heldurik.
|
|
|
ergeltzat ere hartuko duzu... mistikoak ergeltzat hartu izan dituzu-eta, betiren beti: ...duzu, jakiten duzunean zer nolakoa zen Simonek zu bezalako jendearekin zuèn jarrera, intelektualak, oro har, harrokeriaz betetako gizaki pribilegiatutzat baitzituen, eta horregatik ekiditen baitzituen bibliotekak, saloiak eta elkarrizketa espekulatiboak, nahiz eta berak —ez izatez, baina bai adimenez— hartarako dohainak zituen; sinetsia zegoen, bestalde, intelektualak behar beharrezkoa
|
zuela
lan gogorra, gogoa eta adimena bere baitan bilduta gera ez zitezen, eguneroko errealitatetik eta lurreko baztertuen arazoetatik urrun; zer min egin diezazuke, baina, Simone Weilek zuri, Damaso, zuk, zeure iritzien mende mendeko zaren horrek —ez baitago gizon dogmatikoagorik, zientzia jainkotzen duena baino! —, goitik behera begiratzen badiozu...?; begiratuko ez diozu, bada, mistikoa erg...
|
|
|
Ez zen hura aitak gaia ateratzen zuèn lehen aldia, urte batzuk lehenago harrituta itzuli baitzen, enpresaren aginduz Suitzara egindako lan bidaia batetik. Baina ez
|
zuten
lan kontuek harritu, Neuchâtelgo museo batean ikusi zuenak baizik: Pierre Jaquet Drozek egindako hiru automata ezagunak —idazlea, marrazkilaria eta emakumezko musikaria—, ehunka —milaka ere bai— pieza zituztenak, erlojugintzari lotutako sistema zehatz batek lotuak.
|
|
|
Lehenik eta behin, zaborra kendu eta etxea garbitu, eta gero, langileen kolonia eraiki. Ondorioak garbi daude, langileen grebak desagertu eta bere irabaziak handiagoak baitira gaur egun. Eta Frantzian sistema horrek funtzionatu badu, ongi funtzionatu ere, zergatik ez hemen, mon père?", jarraitu zuen Teofilo Mariak;" Zaborra kentzen eta etxea barrutik garbitzen ez
|
dugu
lan gutxi izango, seme!" erantzun zion aitak.
|
|
2011
|
|
|
Horrek ez du erran nahi, halarik ere, urgaindarrek automobilen berri ez zekitenik, herrian bai baitzegoen, konparazio batera, Penano Muzkiriz zeritzàn gizon bat, gai hartan aditua eta hartara zaletua zena, nahiz berak ez zuen motorrik ez automobilik? bai, ordea, bere ilobetarik batek. Alejandrok?, simó markako motozikleta bat zuenak, non paseatzen baitzuen, ahal zuenean, bere andregaia, atzeko jarlekuan, ez zangalatraba, gaur egunean gertatzen den bezala, baina alboka; Alejandrok, gainera, berea ez zèn kamioi bat
|
zuen
lan tresna, eta harekin ibiltzen zen herriz herri eta tabernaz taberna, zerbezak eta freskagarriak banatzen.
|
|
|
Tilonorrinko arrari habia bukatu eta berehala elkarrizketa bat egingo baliote, oso garbi adieraziko luke ez
|
duela
lan hori guztia hartzen emerik egokiena erakarri edo harekin une gozo batzuk igarotzearren, bere baitako ondoeza adierazteko baizik, edo kolorearekin eta formarekin jolas egiteko, edo bere izaeraren alderdi espirituala eta magikoa kanporatzeko, eta emeak inguruan txorrotxioka edo suspirioka jartzen badira, haien arazoa dela eta ez artistarena.
|
|
|
Orduan konturatu naiz ametsetan ari nintzela, baina esnatu naizenean beste amets baten barruan nengoela konturatu naiz. Eta orduan esnatu naiz...?, 228 or.), Armandok Goiorekin egin behar
|
duen
lanaren ispilu: korapilo izoztarazlea urtu, mataza buru nahastailea desegin, denboraren hariak ostera polito elkartzearren, Goioren osagai txikiak, ertainak eta handiak, Goioren patua, oihal txukun batean marraztearren.
|
|
|
Euskal Pilota larruaren kontra fikziozko pelikula. Aitor izeneko euskaldunaren bizitza kontatu nahi
|
du
lan horretan, bi zatitan banatuta: batetik, Aitorren bizipenak 1976 eta 1978 urteen artean, eta bestetik, Aitor gaur egun. Euskaltasunaren metafora eta utopia modukoa omen da, gizarte plural bat irudikatzen duena:
|
|
|
ala presio erantsia? Asier Altuna eta Telmo Esnal pelikularen egileen hitzetan, filma bera ongi egitea, istorioa ongi kontatzea izan zen presioa, eta zorte handia izan zuten, nahi
|
zuten
lana burutu ahal izan zutelako, nahi zuten bezala kontatuz, nahi zuten aktoreekin, nahi eta naturaltasunez bizi zuten hizkuntzan. Gainontzeko guztia, lehen filma izatearen etiketa eta halakoak, ondoren etorri ziren, zeharkako gertaerak baino ez ziren izan.
|
|
|
Bizitza umorearekin hartzen dute, eta azkar asko utzi didate hori argi. ?
|
Zuen
lanetan umorea funtsezkoa da?, nik. –Eta bizitzan!?, beraiek.
|
|
|
Harrera ezin hobea izan zuen Andoni Erburu protagonistatzat
|
duen
lanak. Aretoetan eta jaialdietan bide oparoa egin zuen, eta Oscarretan eta Berlinalen izan zen, besteak beste.
|
|
|
Euskarak erabateko lehentasuna dauka eta ezinbesteko ezaugarria da pelikulak euskal kategoria izan nahi badu. . Hizkuntzaren erabilerari buruzko estatistikek ezin dute aitzakia izan euskara ez den beste bat erabiltzeko, euren burua euskal pelikulatzat
|
duten
lanetan. Egiazkotasuna arau izan daiteke zinema etnologiko edo informatiboaren kasuan, baina testuinguru diglosikoetan sortutako obrez ari gara hemen?.
|
|
|
Aspaldian erreta
|
ninduen
lan potolo bat bukatu nuen atzo; beraz, orain ilusioa berriz piztuko didaten proiektuen bila hasi beharko! Egia esan, ideia batzuek jadanik kili kiliak sortzen dizkidate sabelean.
|
|
|
Askok uste
|
dute
lan itsusia dela, aspergarria, beldurgarria inguruagatik. Gaueko txandan batez ere.
|
|
|
maisu maistrek bretoieraz harrapatzen zuten aurreneko haurrari ematen zioten hau. Eskuan
|
zuenaren
lana zen ikaskideen artean halatsu ari zen beste bat atzematea, hala baino ez zuelako arintzen izua. Aste hondarrean, hemen eraztunarekin bezala,, sinboloa?
|
|
|
Herri mintzaira xumeak, aldiz, arriskugarriak dira herri jakin baten kultura identitatearekin lotzen direlako, eta, horrenbestez, izateko eta bizitzeko modu ezberdin eta zehatz baten adierazpen direlako. Horra, dirudienez, errezeloaren eta susmo txarren zioa. Hizkuntzak ez dira, nonbait, besteak, balio estetikoa
|
duten arte
lanak, besteak beste, bezain xalo eta neutro giza sentimenduen eta kulturen arragoan.
|
|
|
–Hori da
|
zuen
lana, ez. Objektiboak izatea, gauzak diren bezala kontatzea...
|
|
|
–Zergatik ekarri nahi
|
duzu
lana etxera. Ez al duzu nahiko lan egiten eskolan?
|
|
|
Tuercasek ez
|
zuen
lanik egiten eta, amak langabeen bulegoan eta ETT guztietan izena ematera behartu zuen arren, eguna kalean ematen zuen zerbezak edaten eta zigarroak erretzen.
|
|
|
Hori ere neure errua izan zen. Orain ez
|
dut
lanik, ez adiskiderik, ez ezer.
|
|
|
–oihu egin zuen Lucíak?. Ez
|
dut
lanik, ezin naiz etxera itzuli. Nire bizitza pikutara joan da!
|
|
|
Nire ustez, bilaketa horren arrastoak ezkutatzeko eraitsi zuen teilatua. Baina ezin
|
zuen
lan egin klinikako bezero eta langileak bertan izanik. Klinika hustu egin behar zuen.
|