|
2004
|
|
|
Ezin
|
nituen
hitz haiek burutik kendu, eta zenbat eta gehiago pentsatu, hainbat eta arrazoi gehiago aurkitzen nien. Izanez ere, zein zen nire bizitzan ezagututako behi bizkor bakarra?
|
|
2010
|
|
|
Dena dela, gotzaina egilearen familiaren adiskidea zen, Aizpururekin hartu emanik izan ez arren, eta eskutitz bat idatzi zion, adieraziz liburua onartu egin zitekeela puntu batzuetan aldatuz gero. Bizente Aizpuruk ez zuen amore eman, ez
|
zuen
hitz bakar bat aldatu, eta Gasteizeko elizbarrutiko buletin ofizialean kondena dekretua aurkitu zuen, 1931ko martxoaren 16an argitaratua, hemen euskarara itzulita emango duguna:
|
|
|
Irteera txarra izan zen hasieratik. Ramuntxok ez
|
zuen
hitzik ere egiten, oso nahigabetua zegoelako bere amarenagatik, eta soinua hartzeko eskatu genionean ezetz egin zuen buruaz, halako aurpegiarekin non kosta egin zitzaigun eskaera berritzea. Halere, eskatu egin genion.
|
|
|
Esan zizun hitzena?" Ezetz egin nion buruaz. " Ba,
|
zuen
hitzak lurperatzen ibili ziren bolada luze batean."" Gure hitzak?"" Zuen hizkuntzakoak. Ez zizun esan, hortaz." Ostera ere ezetz egin nion.
|
|
|
Emazte ohia da eta Itsasorekin nahi
|
du
hitz egin. Ederto; nora goazen azalduko dio neskatilak.
|
|
|
Hiztegi solas gaudeno errekurentzia aski handia
|
duten
hitzak badira, bietan adierazgarriak. Baigorriko Basaitzearen ekimenez C eta Z rekin egin zen bilkura ireki baten ondotik (solas biziak izan ziren), C k editorial batean eskuzabalki onespena ematen zuen tokiko kulturei, baina" confinement" deitzen zuena ekidinez.
|
|
|
Hala saiatu zen zenbait aldiz, azkenean esan zien arte bazekiela non zeuden ezkutatuta jauregiko iheslariak, bertako nagusiaren emaztea hil zutenak, baina ez
|
zuela
hitzik esango nagusiaren aurrera eramaten ez bazuten. Ez zuten eraman Bizargorrirengana, baina bai gazteluko kapitainarengana, Ottori barrabilak moztu zizkion harexengana.
|
|
|
" Maiestateok, errege goren hori, andre eta jaun agurgarriok: sarritan galdetzen didate," Zergatik idazten duzu hiltzen ari den hizkuntzan?" Eta horixe azaldu nahi
|
nuke
hitz gutxi batzuetan. Lehenengo, niri mamu ipuinak idaztea gustatzen zait, eta ez dago ezer egokiagorik mamuei buruz idazteko, hiltzen ari den hizkuntza bat baino.
|
|
|
Hizkuntzak ez, hiztunak dira hiltzen direnak, hizkuntza bat edo bestea erabiltzen dutenak edo erabiltzen ez dutenak. Hizkuntzak berak ahorik ere ez
|
du
hitz egiteko... 1027
|
|
|
Spivaken ideiaren adibide paregabea da. Subalternoak ezin
|
du
hitz egin.1103 Ez mutuak zirelako, sorginak hiztunak zirelako seguru asko, tormentuan behintzat. Ez euskaraz konprenitzen ez zietelako, galdetzaileek itzultzaileak baitzituzten; Axular Pierre de Lancreren koadrilako laguntzaile ibili zela ere esan da.
|
|
|
Halako alargunen testigantzak jaso ziren, eta ugari integratuko ziren bai diskurtso inperialistan eta bai diskurtso nazionalista patriarkalean, hau da, besteen bertsioetan, nagusien bertsioan. Baina alargunak berak, jende xeheak, ez
|
zuen
hitz egiteko modurik; subalternoak ez du enuntziazio lekurik. Hala, alarguna ez da iritzia eta borondatea izan dezakeen subjektua, baizik beste diskurtsoen objektua.
|
|
|
Ez
|
zuten
hitzek orduan gaur baino gehiago balio. Neure igarotze erritua hasi naiz aipatzen.
|
|
|
Elurrezko arreba bat egin du, potolo eta barregarria. Baina arreba edo lagun honek ezin
|
du
hitz egin, ez korrika, ez jauzi, eta laster gogaitu da Ukalik halako arreba, lagun edo mamu hotz aspergarriarekin.
|
|
|
Bizkarra erakutsi bezain laster haurrek, ez
|
baitute
hitzik sinetsi maisuaren ixtorioan, platerari heldu eta sarri hustu dute.
|
|
|
—Hodja, bihar Arabia aldera abiatu behar diat, eta galdetu nahi nian hango hizkuntza ezagutzen al duan.
|
Bahuke
hitz batzuk niri erakustea.
|
|
2011
|
|
|
Bagenuke hemen xehetasun jakingarririk emateko.
|
Dugun
hitz bat bakarrik erran, xoriak sagarraren etsaiari egin diezaiokeen kalteaz. Xori bakar batek, hartarik janez egunean egunekoa, har itxuran den bi edo hirur hilabeteez, mila eta milaka irents litzake arte horretan, eta milaka ere begira liezaguke sagarra, deus galdatu gabetarik ordainez, ezen ez utz dezagun bere alhari, gure onetan daraman lanari.
|
|
|
Beraz, fantasia kafkiar batekin buka nezake, non nire baitako Terrorista akusatuen aulkian egongo bailitzateke Ekin, Zumalabe fundazioa, Orain eta Xakikoak lagun ditudala. Murillo epaileak
|
du
hitza:
|
|
|
Irakurleak, oro har, edozein idazkera bitarteko, irakurtzen jakin ez ezik, zirkulazio arau batzuk ere bete behar izan ohi ditu, nahiz oharkabean, liburuan sartu eta barruan ibili ahal izateko. Esate baterako, txineraz ez
|
dute
hitzen artean tarterik uzten eta badirudi, leihoz leiho, karakterez karaktere bereganatzen dutela izkribua; gurean, aldiz, soka bihurri baten antza dauka hitz bakoitzak eta testuak berak ere, eta ematen du askatu beharra dagoela ulertu ahal izateko. Gainerakoan, antzeko arauak erabiltzen ditugu gaur egun euskaraz, kasu, eta txineraz, hau da, lerroz lerro eta ezker eskuin, baina Txinako olerki bilduma klasikoak, adibidez, sarritan lege zaharraren arabera argitaratzen dira oraindik ere.
|
|
|
" Aspaldiko" esan nahi
|
duen
hitza txineraz idazteko(), esate baterako, (hamar) eta O (aho) batu behar dira;" elkar" hitzari dagokion ikurrean(), (zuhaitza) eta H (begia) ikus daitezke; eta nahikoak dira bi zuhaitz()" basoa" adierazteko. Ondoko adibidea, Wang Wei olerkari eta margolariaren (magnoliaren muinoa) izeneko olerkian agertzen da, eta bere osoan irakurri nahi duenak liburu honetan bertan aurki dezake:
|
|
|
Wan li shan he (hamar mila li mendi eta ibai) du izena, eta zer erakusten duen ez dago esan beharrik. Olerkiak ere ageri dira han hemenka; beraz, zinea izaki, ez dateke mutu;
|
badu
hitzik. Obraren ertzetan, garai bateko jabe ohien lekuko, zenbait zigilu ere badaude gorriz itsatsita, eta arretaz aztertu eta gero, egilearena erakutsiko dio etxeko nagusiak:
|
|
|
Irudiak ez
|
du
hitzak baino gehiago balio
|
|
|
Munduan zer gertatu den jakiteko deika aritu gara, jendez betetako bulegoetatik. Solaskideetako batzuek ez
|
zuten
hitz egiteko gogo handirik; besteek ezezkoa eman digute. Edukia kazetari eta erredaktore buruen iritziek baldintzatu dute, eta azken hauetan nabaria da zuzendariaren eta jabeen aurreiritzien eragina.
|
|
|
" Bizitzako gudan etsi gabeekin" elkartu nahi du Ruperrek eta" norbere lotsaz arduratu" ondoren" beti aurrera doan bide estuari" ekin. Denborak erakusten duen kontua da ez dagoela" okerreko belaunaldikoa" ez den inor, giza legea denez ulertzea zein funtzio bete behar
|
duten
hitz handiek, utopiek.
|
|
|
Morettiak esku artean
|
zituztela
hitz egin zuen Ninak: harrigarria izan da jendearen erantzuna, ezta?
|
|
|
Gauekoaz ez
|
zuten
hitzik ere egin, baina bien begirada samurrak nahaspilatzen ziren, behin eta berriro, kafe beroaren kearen artean.
|
|
|
Malisa barre batean lehertu zen eta zelaigunearen gainean erori. Brucek ez
|
zuen
hitzik ere esaten eta, liluraturik bezala, so egiten zien. Ba beittu, jarraitu zuen Anitak orekari eutsi ezinik, horrrekin buukatuko dugu oaintxe. kusi. kusi hauek!
|
|
|
Agirreren erbeste hori, Somorrostroko meategietan irudikatuta, gaitza eta galbidea baino ez da. Hango langileak Joanesen antitesia dira, eta ez
|
du
hitzik gordetzen langile horien gaiztakeriak ezin ageriago uzteko, bertan galdu baitziren Joanesen senideak eta lagunak" lagun arteko irakaspen gaiztoak aditzean". Irakasbide horien iturriak, langileez gain, egunkariak ere baziren:
|
|
2012
|
|
|
Ahituta nauka, tristaturik nauka frakasoak, ezin
|
ditudalako
hitzak atzeman eta gorpuztu, ezin dudalako nahi dudana esan.
|
|
|
Hemen, ordea, haren indarra goretsi nahi dugu. Boteretsuen bortizkeriak gure bizitza gidatu eta bridatu nahi duten honetan, gizartean indarrak
|
duenean
hitza, hitzaren indarra goraipatu nahi dugu, ia ia Federico Mayor Zaragozari hitz jokoa ebatsiz. Indarretik hitzerako trantsizio historikoa bultzatu nahi dugu.
|
|
|
Paesi Baschi, euskal herriak, pluralean. Euskal herriek ere, hortaz,
|
badute
hitz bat esateko.
|
|
|
" Maria amak Magdalakoa kuttuntzat hartu duela begi bistakoa bihurtu da maisuaren segitaldeko guztientzat: orain ez dago keinu berezirik egin beharrik, ez
|
dute
hitzen premiarik. Lehenengo mugimenduak amakgazteagana egindakoak izan baziren maisuarenama izanik, ezin besterik imajinatu—, geroztik bietatik edonork egingo zuen bestearengana, eta elkarren ondoan igaro egunaren zati handiena, eskuetan zuten egitekoarekin:
|
|
2013
|
|
|
Lasai esan zion anaiak. Eztarria hartua
|
balu bezala
hitz egin zuen.
|
|
|
Lagunaren ondoan isilik ibiltzea ez zen argiena, beharbada, baina behar nuen argi guztia bere eskuak ematen zidana zen, ez
|
nituen
hitz murruak eraiki nahi, isilik nenbilen bere isiltasuna entzun eta arnastu nahi nuelako, bere oinazea entzun eta arnastu nahi nuelako.
|
|
|
Hedabideek egiten dutena da informazioa, entretenimendua, fikzioa, eta beste hainbat elementu... hedatu. Komunikabide hitzari lotu nahi zaizkionek beti argudiatu ahal izango dute hedatzea ere, nolabait, komunikatzea dela, eta gainera nolabait feed-backa ere jasotzen dela. zantzu aberats eta ezin positiboagoa
|
duen
hitz hori berenganatzeko. Iñaki Segurolak fedabide deitu die inspirazio kolpe batean.
|
|
|
Hizkuntza da gure adimena, ideiak, hunkidurak, asmamena eta deskargak lantzeko dugun tresna behinena. Hizkuntza da ohean maiteari ñabardura fintzeko, gatazkan mespretxua borobiltzeko, sustantibo baten atzean umorea ezkutatzeko, erresonantzia familiar bat
|
duen
hitz batekin etxean konplizitate une bat sortzeko. Hizkuntza zorrotza da ezpata denean, astuna borra denean, mehea orratza denean eta jolastia ispilua denean.
|
|
|
Ni nauk indarraren jabea errepikatu du Hergoieneko buruzagiak. Bukatzen ari
|
duk
hitzen denbora, eta hobe zenukete denok lehenbailehen eginen bazenidate men! eta zintzarri, karraka eta tulunken soinuaren ondoren, tiro zaparrada eta kanoikada burrunbatsu bat entzun dira.
|
|
|
Hantxe, biak larrugorrian, elkarren ondoan Ganboako idoiko ur epeletan sarturik, gazte taldekoak ordurako bakean uzten zituztelarik. Zer adierazi nahi
|
zuen
hitz hark. Eta zer ondoreko perpausean aipatutako hitzak, giro, ilunpe eta horrelakoak?
|
|
|
Bera ez zen kutsatu, izaeran ez zeukalako nonbait gaitzaren joera... Entzun ahal banindu, esanen nioke zenbat nahi izanen nuen edo, hobeki esateko, zenbat nahiko nukeen. eta Ertotzek ez
|
ditu
hitz egokiak aurkitu bere sentimendua adierazteko, eta negar zotinek ez diote hitz egiten jarraitzen utzi.
|
|
2014
|
|
|
gernika, treblinka, pika elektrikoa, ablazioa... Bai noski, bizkorra
|
dugu
hitza, bizkorra hagitz, sasiartean atezuan geldi dagoen antilopea bezalakoxea. Gure ahotik makina bat ele bero, mintzo hotz ugari eta anitz berba samur eta gogor isurtzen ditugu kontu kontari aritzeko, zeren eta hitzari esker gizakia ez baita uharte, zubi altxakorrezko ozeano baizik.
|
|
|
Maite
|
zituen
hitza ta bizia, fitsik ere ez odola.
|
|
|
Balizko zigarreta atzamarren eta ezpainen artean
|
bailuen
hitz egiteko saio tamalgarria...
|
|
|
Ez dea beste konfliktorik hurbiltzen edo urruntzen gaituenik, ez dea jendartea aldatua, globalizazioak ez ditua gure herriak berdin jo? Gaiaren bila joan behar dugu Zepai eta Txapelek bezala beren kadiran, konflikto horietan sartu behar
|
dugu
hitz eta gorputzez, eta artez, brentsatu behar dira azken limoi ur tanta ekarrarazi arte. Bertsolarien hitzek leundurik.
|
|
|
Aitzitik buhame hitzak dimentsio morala du. Buhameak ez
|
du
hitzik eta horretan baztertzen da eredu dominantetik, eta lurraren legetik. Behin auzoan, jabea ez zen lekuan bizi, tindurrak baziren han ari lanean.
|
|
|
Bera eta apezaren artean elkargo politikoa bazen gutxienez, eta Lafittek egin duen bilduma irakurtzen bada agerian da Etxamendiren bertsoak garai hartako elizaren boza, predikuen edukia errepikatzen zutela hitzez hitz, eskolari buruz, seminarioez, politikaz etab. Beraz Etxamendi ez zen toberen kontra, jendeen fama zikintzen zutelako, berak dion bezala, baina plaza giroaren kontra, edozein gazteen arteko libertitzeen kontra, eta bereziki dantza, eta antzerkian ariko ziren bere herriko bertsolarien kontra: haiendako
|
du
hitz ukaldia" alegre eta garbi atxikiz elea".
|
|
|
Honen erakusteko antzerkia da leku hoberena? Nola erakuts espaziorik ez duena, hitz baizik ez dena, taula gainean ibili behar
|
du
hitzak, espazio ez identifikatu batean, botere lekuetarik abiatzen bada ere sua bezala, hedatzen da. Eritasun bat bezala.
|
|
|
Brustek fraseologia oso berezi eta aberatsa du. Ez
|
ditu
hitzak bakarrik azpimarratzen, hantzen edo apalago sartzen baina silaba bakoitzarekin jostatzen da. Kontra tonuak edo tonu antitesiak egiten ditu anitz notekin libertitzen.
|
|
|
Horretan du atxikitzen bere oraingotasuna ene ustez istorio honek. Kultur espazioa, ez
|
dut
hitza maite ordea, gazteei gelditzen zaien bakarra da. Apezak jaunen aliatuak dira eta gaueko errepikak ez dituzte gogoko.
|
|
|
Hezigaitzak ez
|
du
hitzik.
|
|
|
Ez
|
dut
hitzik esango poesiatik kanpo poesian gordetzen baita hitzen doinua, esanahia.
|
|
|
Zein ote da esaten ditugun fonemen artean kutsatuena? Fonema horien eraldaketak zein eragina
|
du
hitzengan. Behar ote ditu euskarak lubrikante fonetiko eta plastikoak.
|
|
|
" Hitza eta politikaren arteko harremana birpentsatzeko[...] keinu estrategiko ezinbestekoa da ahotsa berreskuratzea", idazten du Adriana Cavarerok. Hitzaren eta politikaren arteko harremana beste modu batean pentsatzeko, ez ote
|
genukeen
hitzaren fokoa ahotsaren aldean jarri. Bere matriz bokalikoan entzunda, esateko ekintzan ahots bakanak agertzen dira, eta beraien arteko izaera erlazionalak esanahiaren eta esandakoaren ezinegon menderatzailea hausten du.
|
|
|
Beste batzuk dira arrazoiak nire ekintzan. Xamuiok gogoratu ez
|
zituen
hitzak ezabatuak izan zirela nabarmendu nahi dut, uneren batean, gogoratu ez izanaren ekintza ia oharkabean utzi zenean. Ezabatze prozesu bat, nolanahi ere.
|
|
|
" Filosofiak ez dio ahotsari, bokalikoari, semantikotik haratago inongo baliorik ematen. Ez du onartzen ahotsak lehentasuna
|
duela
hitzarekiko.
|
|
2015
|
|
|
Sasoi horretan, dena dela, ingelesa hizkuntza landubakoa da, eta, hortaz, behe mailan luzaroan iraun eta gero, ezinbestekoa
|
du
hitz berriak mailegatzea, mailegu horiek gehienbat Frantzia aldetik iritsiko zaizkiolarik. Horregaz batera, jende eskolatuak bazekien edo latin eta greziera klasikoak irakurtzen, eta harrobi horietatik hartu zuten makina bat berba, ingelesa egokitu ahal izateko jakintza alor berrietara.
|
|
|
Halako iragarkiak maiz ikusten ditugu gure kaleetan. Lanerako bere burua eskaintzen diguten horiek bere burua aurkeztu nahi
|
dute
hitz gutxiko mezu labur baina erakargarrietan. Hala, beraz, bere buruari hainbat etiketa edo label jartzen dizkiote:
|
|
|
Ildo horretan, bi dira anomalien identitate potentzia zartatzen duten estrategia nagusiak. Biek ala biek diote subalternoak ezin
|
duela
hitz egin, ez duela ahotsik, ezta eskumenik, ez duela gutasunik artikulatzerik, gutasuna beti izango dela Bestearena: definiziogile, izendatzaile, erroldagile eta kategorizatzaile aritzeko eskumena duen Beste Handiarena, nonbait.214
|
|
|
Izan ere, Jim bakarzalea zen, eta bere tranpa bidearen bakardadean murgiltzea bezalako pozik ez zegoen berarentzat. Ezin
|
zuen
hitzez adierazi zenbateko satisfazioa ematen zion harrapakina kontuz kontuz larrutzeak. Hatz arteko lurtasun hura, giza esentziaren parte hura ia erabat galdurik zuten bulegoko lankideek.
|
|
|
Barkatu, Sue. Ez
|
dut
hitzik. Ezm nuen gehiago jasan.
|
|
|
" Fantasmek den dena dakite, baina ezin
|
dute
hitz egin. Nik galdetu eta berak erantzun egiten du.
|
|
|
Ez dakit burutu zen edo ez. Molak bai bete
|
zuen
hitza.
|
|
|
Kaka, gaztelaniazko cacatik, zeina cacare latinezko aditzetik baitator, hitz urria eta adierazkortasun gabea da, hain gizatiar den ekoizkin baten izendapenari dagokionez. Euskaldunok ez
|
dugu
hitz egokirik kaka izendatzeko. Ez dugu sortu hitz duin bat giza gorotza esateko.
|
|
|
elur xafla, busti, geldo, beratz, xehe, lapats, mataza, baltsa, pinporta, irin, gesal, kresal, garapa, lahiña, osin, bildu, mukuru, satarabi, axka, meta, ur, gazur, begi, salda, jausi, bisuts, ekaitz, erauntsi, lauso, zulo, eta abar luze edo labur bat. Ez da beti horrela, hala ere; egon bai baitaude ele nagusiarekin zerikusirik ez
|
duten
hitz banaka batzuk, hagitz ederrak, zeinei nire ezjakintasunak kutsu enigmatikorik ematen baitie, hala nola: kalotxa, Lapurdiko eta Nafarroa Behereko zenbait herritan oinetako zoletan itsasten den elurra omen dena; uxin, elur erauntsia; txarpaleta, urtuz doan elurrak utzitako lokatz edo ur putzua.
|
|
|
Ez, euskaldunok ez
|
dugu
hitz egokirik kaka izendatzeko. Agian gure kaka ikusten ez dugulako.
|
|
|
Inoiz baino lasaiago mintzo da. Hasieratik euren txanda espero
|
zuten
hitzak dira. Erretxineroaren itxaron nituen eleak:
|
|
|
Frantzia diogu ilargia esanen bagenu bezala, edo urruneko izar bat, edo paradisua. Etengabe ebaki behar
|
dugun
hitza da. Frantzia.
|
|
|
Grabaketarik ez, argazkirik ez; ez diot ezta galderarik ere eginen. Nahi
|
duenaz
hitz egin dezala.
|
|
|
Eta ez zaio kasorik egin. Baina galdera hori, edo susmoa, edo kezka, edo nahi
|
duzuen
hitza erabili, hazkor ari da zabaltzen gure artean. Nola uler ote daitezke gertakari hauek?
|
|
|
Euskal erakundeei ere" ekimen honen helburuekiko atxikipen aktiboa eurek egokien irizten dioten moduan adieraz dezatela proposatzen zaie". " Inork ez dezake euskal hiritarren borondate askea ordezkatu, ez eragotzi", eta" Bakea eraikitzen, Euskal Herriak
|
du
Hitza" esaldiekin bukatzen da agiria.
|
|
|
Urtarrilaren 6an —presoen aldeko manifestazioaren bezperan— EAJ, EA eta EBk beste manifestazio bat deitu zuten urtarrilaren 15erako, Bilbon," bakearen alde";" Euskal Herriak
|
du
hitza eta erabakia" goiburuaren ondoan, beste bi esaldi zituen prentsa agerraldian hiru alderdietako buruek atzean zuten panelak: " ETA gelditu.
|
|
|
2012rako CANek inbertitutako dirua baino gutxiago balio zuen, eta ustezko irabaziak benetako galera bihurtu ziren. Enrique Goñik zein bertan eseri ziren politikari zein enpresaburuek sekula ez
|
dute
hitz bakar bat gestio txar horri buruz.
|
|
|
Era berean, azaltzen dio Jose Maria Aznarrekin ordu eta erdiz ere bildu zela: " Zurekin komentatu nahi
|
nuke
hitz egindakoa". Olcesek ere helarazten dio nola AFItik eta CNMVtik aurrezki kutxen gobernu korporatiboari buruzko proposamenak lantzen ari zirela eta gaiari buruz hitz egin zuela Inmaculada Rodriguez Piñero PSOEko garaiko Ekonomia idazkariarekin.
|
|
2016
|
|
|
Jon eta Jonez galdetuko zidak. Eta nik ez
|
badut
hitz egiten, nola jakingo dute. Nire anaiagatik?
|
|
|
Gure biltzaile umil hantuts eta oro pairamen handiko igurikitzaileak ez
|
zituen
hitzak bere berean jaso besterik gabe, deituren zergatia nahiz erabilgarritasuna islatzen ere ahalegindu baitzen:
|
|
|
Momentu berean erori zitzaizkion lehen malkoak eta osatu zituen gogoan behar
|
zituen
hitzak. Hau da Alardean parte hartzeko izan dudan lehen eta azken aukera.
|
|
2017
|
|
|
Senarraren heriotza gertatu eta gero, Leoniri lagun franko inguratu zaio doluminen ematera, izan senide zein adiskide. Berak ez
|
du
hitzik egin ia, eta hitz eginarazten ez da inor entseatu, ezta ere. Nola, bada.
|
|
|
Maria Pilarrek mintzatzen darrai, Isabelek erran ezin
|
dituen
hitzen gainetik. " Ez dakin zenbatetan oroitu naizen hirekin...
|
|
|
Ondoren, Sardiniako erromantzean erabiltzen diren 60 bat rr
|
dun
hitz zerrendatzen ditu, eta gero horietako zenbaiten euskal kidea proposatzen du. Hona hemen bereizi ditugun batzuk:
|
|
|
" Vega, es voz vascongada, bega, beguea, o de bera, tierra baja, como lo es la vega". Batek jakin horrela den, oso presentzia txikia
|
baitu
hitzak zein toponimoak euskal eremuan. Hala ere, Euskal Herriko Atlas Linguistikoak ‘valle, valle’ (ibarra) begada esaten dela dio Bizkaia ipar mendebaleko herri askotan:
|
|
|
Hitz zaharra z/ sorigina balitz, eta hala dirudi Sardiniakoa ikusita, bigarren aukerak leukake arrazoi. Bestetik, artikulua ageri
|
du
hitzak. Erdi Arokoa ote, maisuek dioten bezala?
|
|
|
Greziera, zelta, alemana eta abar begiratu ondoren, ez
|
du
hitzaren aztarrenik aurkitzen, eta ondorio honetara heltzen da:
|
|
|
Mutzolo (Nuoro nuragea). naro,* nanaro. Naro (naharo iparraldean) euskaraz ‘oparo’, ‘emankor’ esanahia
|
duen
hitza, islako toponimian ikusi uste dugu. Bonannaro (herria).
|
|
|
Edozenbat adibide literatura klasikoan zentzu honekin. Toponimian ere konta ezin ahala dira objektu geografiko hori izendatzen duten aran
|
dun
hitzak: Aranburu, Aranguren, Olaran...
|
|
|
Baina maite ditugunak galtzean dakigu maite
|
ditugunen
hitzak, nortasunak eta bizitzak ez direla hilkor, maitasunean dirauteino.
|
|
|
Zain luzeak, eta erro sakonak
|
dituzte
hitzek: Mahatsustak bezala zuztzarrari atxikirik ondo heldu artekoak, gero eskuratzen hain erraz izanagatik.
|
|
|
202. Myriam Gartzia: " Atxikimendu argia
|
dut
hitzarekiko, niretzat nola esan inportantea da", Ruper Ordorika elkarrizketa, Argia, 2014ko abenduak 21.
|
|
|
Mende bateko parabola marraztuta, Karlistadetatik Gernikako bonbardaketa arteko kontakizuna egiten du abestiak, eta tartean Txirrita irudikatzen du, bihotza leher zorian, txapelgorriek guraso zaharrak traizionatzen ikusita. Alfonso Guillo da bertso egiturarik batere ez
|
duen
hitzaren egilea.
|
|
|
154. Gaurko esanahi berbera ote
|
du
hitz honek?
|
|
2018
|
|
|
" Dira bi urthe zurekin ez
|
dudala
hitzik egin; ez uste izan bada ahantzi zaituzkedala; geroztik enetzat goan dira asko egun beltz: andrea galdurik, umeak barrayaturik, neroni bakhar bakharrik gelditu naiz, eta orhoitzapen ilhunak nituen lekhutik urrundu Ziburura:
|
|
|
• Iribarrenek bere Vocabulario n (1952) Iruñekotzat
|
dituen
hitzak.
|
|
|
S. Saturninok bataiatu zituen, Tolosako Obispo zenak". San Frantziskoz ere
|
badu
hitz ederrik, ehunka santuren bizitzaz idatzi baitzuen: " Sandu bat handia, gure leku kidea, Nafartarra, Nafarroaren honra, gloria eta sendagalla; animoso, goapo, garboso eta goranahia".
|
|
|
Christianek itxita ditu begiak, geldi geldi geratu da Claireren barruan, Claireri baretzeko eskatuz. Ez
|
dute
hitzik esaten izaretan narrastu eta larrua jotzen duten bitartean, arnasestuak baizik ez dira entzuten. Claireren aurpegi zurbilean, betazal dardartiak erdi itxita eta Christianen burua esku artean duela, harridura agertu da, sudurra sotilki beherantz kakotuta ikusi dionean aurrenekoz, eta moko indartsu bat iruditu zaionean.
|
|
|
—Zuk nahi
|
duzunean
hitz egin behar da gauzez. Ezin dut une lasai bat ere izan?
|
|
|
Gau labur bat elkarrekin, paseo luze bat Atxabiribil hondartzatik Barrikaraino, eta mezu pare bat telefonoan. Etengabe izerdi egiteko moduko uda izan zen, beste zerbait esan nahi
|
zuten
hitzez betea.
|
|
2019
|
|
|
—Orain ezin
|
duzu
hitz egin, baina egon zaitez lasai. Esango didazu.
|
|
|
—Esan dit Pascalek ezin
|
duzula
hitz egin, edo ez duzula nahi, baina asko eskertuko nizuke buruarekin baietz edo ezetz eginez erantzungo bazenit. Bai?
|
|
|
Nadiaren bulegoan imajinatu zuen bere burua, eta han ebaki behar
|
zituen
hitz eta esaldietan kontzentratu zen. Louise eta Troyren ahotsak entzun zituen momentua hartuko zuen abiapuntutzat, 1982ko apirilaren 10ekoa, greba garaia Ugarteko meatzean.
|
|
|
Cristinok begiak itxita segitzen zuen, baina hizketan ari zen. Eliseok ez zion ulertzen, eta pentsatu zuen delirioagatik izango zela, ezin
|
zituela
hitzak garbi ebaki. Baina bat batean antiatomique hitza aditu zuen, eta konprenitu:
|
|
|
Bost orduz, sei orduz. ibilaldi itzela. Ordurako inork ez
|
zuen
hitzik luzatzen, ez zuen irribarrerik egiten, soilik neke zamatsua baino ez zuten nabaritzen. Errepideak gorantz jarraitzen zuen, amaigabeko aldapan sigi saga eginez.
|
|
|
Aita, negar egin ez bazuen ere, biziki hunkitu zen, oso. Ezin
|
genuen
hitzik esaten asmatu, hasieran. Gero, pixkanaka joan ginen lasaitzen.
|
|
|
Izugarria da, benetan aipatu nuen nik Dariori entzun ondoren. Florinak ez
|
zuen
hitzik esaten, sobra ere, hura guztia oso ezagun egiten zitzaion, mexikarra izaki.
|