|
2004
|
|
|
Harkaitz hari begira jarri zen eta, ametsetan maiz gertatzen den bezala, hotzikara eta dardar gozoz bete zitzaion gorputza. Aldian behin, ametsetan bezala orduan ere, erdi xuxurlatu egiten
|
zituen
hitzak," jo aurreko horri, sartu adarra barruraino, jo buruan". Bere ikatz begiak busti bustita zeuden, distiratsu.
|
|
2010
|
|
|
Biok geneukala azterketa pentsatu zuen, eta bere burua eskaini zuen irakasle izateko. " Io amo l’arte. lo posso explicare tutto il Rinascimento in cinque ore." Italiera eta gaztelania nahasten
|
zituen
hitz egiterakoan.
|
|
|
Haserretzen zenean ere, Lubisek ez zuen bere hitz egiteko era egoki eta lasaia zabartzen. Ohi baino ozenago ebakitzen
|
zituen
hitzak, hori zen dena. " Peso mosca deitu dizudalako jarri zara horrela nirekin.
|
|
|
" Mugitu egin behar dugu!", esan zuen guardien kapitainak bidetik. Bi txalo eman
|
zituen
hitz haiek agindua zirela adierazteko.
|
|
|
" Basque", esan nion. Segundo batzuk behar izan
|
zituen
hitz hura zerbaitekin lotzeko. " Shepherds!"" Artzainak!", egin zuen oihu azkenean, saria daraman zenbakia asmatu duenaren furfuriarekin.
|
|
|
Tetuanetik Rif aldera ere joaten zen, mintzaira bertatik bertara ikasteko. Inoren ahotik belarrirako hegalaldian harrapatu behar izaten
|
zituen
hitzak, eta hala biltzen zituen, Euskal Herrian Resurreccion Maria Azkuek egin bezala, informazioak eta fitxak bere gramatika handirako eta lexikografiarako.
|
|
2011
|
|
|
Usain bikaina dator sukaldetik. Ez nau, noski, ustekabean harrapatu; edozeinek badaki jakituria handia dagoela Txinako eltze barruetan gordeta, eta inork zalantzarik badauka, irakur ditzala Wen maisuak duela ia hogeita bi mende idatzi
|
zituen
hitz ederrok: edozeinek badaki jaten, baina nor da gai zaporeak bereizteko?
|
|
|
Baziren urte batzuk ez zuela Bruce ikusten eta, oraindik ere, ongi gogoratzen zuen 64ko nazioarteko karate txapelketan txinatarrak umiliatu zuen eguna. Bere ikasle guztien aurrean oihukatu behar izan
|
zituen
hitzez sobera ongi gogoratzen zen: " Bruce Lee ni baino borrokalari hobea da!" Ez zion inoiz barkatuko, baina dirua dirua zen eta Leeren filmean parte hartzeak zinemaren munduan beste ate batzuk irekiko zizkiola pentsatu zuen.
|
|
2012
|
|
|
—Britancourten jaio nintzen, kapitaina —erantzun zuen Chrysostomek. Nekazarien azentua zeukan, baina Lalande Biranek bezain ondo ebakitzen
|
zituen
hitzak.
|
|
|
—Martell adiskidearekin hasi aurretik maskuria hustu behar dut —esan zuen. Mihia motel zeukan, eta gaizki ebakitzen
|
zituen
hitzak. Teka bakartia seinalatu zuen—:
|
|
|
Donatienek irribarre batekin hartzen
|
zituen
hitz haiek. Konfiantza zeukan anaia bizkorrarengan.
|
|
|
—Ezer partikularrik ez —erantzun zuen Donatienek. la modu ulertezinean ebaki
|
zituen
hitzak: rienparculie'.
|
|
|
Nork asmatu
|
zituen
hitzok?
|
|
|
Esaldi horren hurrengoa ez zuen inork egotzi, baina askoren buruetan biribildu ziren ahoak ebaki ez
|
zituen
hitzak: " Zergatik maite du horrenbeste?".
|
|
2014
|
|
|
Merino tenienteak ahots lehorrez esan
|
zituen
hitz haiek. Kosta egiten zitzaion bere burua menderatzea.
|
|
|
" Berak ez
|
zituen
hitz haiek aintzat hartu.
|
|
|
Maite
|
zituen
hitza ta bizia, fitsik ere ez odola.
|
|
|
Gero eransteko:" ez dugu etxerik uzten atea jo gabe". Kasualitateak egin zuen lan egiten nuela garai hartan ezpeletar berri batekin, haurrik ez zuen, biziki ezkertiar engaiatua eta gaitzeko arazoak bazituen euskal horrekin, jakobinismoa zen gibelean, baina erregularki aitzinatzen
|
zituen
hitzak komunotarismoaren presondegia, ghetto eta holakoak, gauza guzi horien arbuiatzeko. Aipatu niolarik pasatu zirenez ihauteriz horren etxetik.
|
|
|
Xamuiok berak paperetan idatzitako bertsoak desagertu dira. Gerratik ekarri
|
zituen
hitzak norbaiten memorian agertu ezean, ez dago haren gerrako inongo markarik. Deus ez, liburuan dauden bertsoetatik haratago arrastorik ez.
|
|
|
Beste batzuk dira arrazoiak nire ekintzan. Xamuiok gogoratu ez
|
zituen
hitzak ezabatuak izan zirela nabarmendu nahi dut, uneren batean, gogoratu ez izanaren ekintza ia oharkabean utzi zenean. Ezabatze prozesu bat, nolanahi ere.
|
|
2015
|
|
|
Besoak zabaldu
|
zituen
hitz egitean. Uste osoz mintzo zen.
|
|
|
" Erreferentzia izan nahian baina busti gabe ari direnei, eta ELAren zuzendaritzaz ari naiz, autodeterminazioaren alde borrokatzen garenon barrikadan itxaroten diegu". Donostiako Anoeta frontoian bildutako sindikatuko militanteen aurrean esan
|
zituen
hitzok LABeko idazkari nagusiak (Berria,).
|
|
|
...Espainiako Telebistak antolatu zuen ekitaldi jendetsuan.525 PP ez beste alderdiek eta hainbat erakunde bakezalek" terrorismoaren aurkako" politikaren erabilera alderdikoia egitea aurpegiratu zioten gobernuari.526 Ardanza lehendakariak ere asaldatuta hitz egin zuen Radio Euskadin PP bere kidearen erailketa alderdiaren mesedetan erabiltzen ari zelako; PSE EE eta Ezker Batuarentzat ere izan
|
zituen
hitzak Ardanzak:
|
|
|
811. Gara, Askoz oldarkorragoak izan ziren Aznarrek Espainiako Konstituzioaren ospakizunean EAJri buruz erabili
|
zituen
hitzak: " El PNV apuesta por la Europa de Kosovo, de la limpieza etnica, y no tanto por la Europa del euro".
|
|
|
Gibelera bihurtzerako orduan, Bebak giza ahotsak entzun zituen: endelegatu ez
|
zituen
hitzak eta neskatila karkailak. Potina mangle sustrai batzuetan baratu, eta, irrist egiteko arriskuagatik ere, jauzika aitzinatu zen irri egina zuen emaztekia izan arte:
|
|
2016
|
|
|
—Begira, Neptuno esan zion Ugartek berriro mahaira itzuli eta aurrean makurtuz. Oso zorrotz ebaki
|
zituen
hitzak. Egun hauetako batean sardea kendu eta ipurtzulotik sartuko diat.
|
|
|
Bigarren ixilunea egin zuen ebaki berriak
|
zituen
hitzek sortutako oihartzunari adi gelditu izan balitz bezala. Carlosek pentsatu zuen Pascalen irudia edukiko zuela buruan, orain erabat berea zen umearena.
|
|
|
" Jaunak, partidu hau sententziatuta dago", entzun zuen. Esatariak bokalak luzatu eta salmodiatu egiten
|
zituen
hitz batzuk. " Bai, jaun andreak, orain arte munduko txapelduna izan den ekipoa, Argentina, Brasilen aurrean erori da.
|
|
|
Gure biltzaile umil hantuts eta oro pairamen handiko igurikitzaileak ez
|
zituen
hitzak bere berean jaso besterik gabe, deituren zergatia nahiz erabilgarritasuna islatzen ere ahalegindu baitzen:
|
|
|
Jean Jaurgain zenak Azkueren hiztegian azaltzen ez zirenak Lekeitiokoari igortzea proposatu zuen. Althabek ez bide
|
zituen
hitzak Maulen aditu, baina bai bere bikalgo eta bere erretoregoko berrogei urteetan, eta Atharratzeko erretorea zen Baratzabal eta Zalgizekoa zen Iribarnerengandik bat baino gehiago hartuak zituen nonbait. Althabe hiltzerako, eta 1911.eko RIEV aldizkarian, Azkuek bere hiztegian ez zekartzanak edota bestelako adierak gehi zekizkienak argitara eman ziren gaika:
|
|
|
Garaiko euskal intelligentsiaren kideak ezagutu zituen, eta Azkuerekin batera Akademia sortzeko ahaleginetan aritu zen; hiztegigintzak kezkaturik, aldi oro aditzen
|
zituen
hitz berriak betiere soinean zeraman kaierean apuntatzen zituen; hortaz, egun ezezaguna zaigun hiztegiaren lanabesak Azkueri igorri zizkion, Lekeitiokoak profita zitzala, alabaina, ez dirudi bizkaitarrak ezagutu egin zituenik: " Un tercer diccionario manuscrito de mportancia me envio el P. Joannateguy, que desgraciadamente no llego a mis manos".
|
|
|
Horrela sortu zen gaur memoriaren biltoki den txostena. Zapata kaxetan gordetzen omen
|
zituen
hitzen fitxak Koldo Mitxelenak. Dendariak, hasieran, koadernoetan.
|
|
|
Momentu berean erori zitzaizkion lehen malkoak eta osatu zituen gogoan behar
|
zituen
hitzak. Hau da Alardean parte hartzeko izan dudan lehen eta azken aukera.
|
|
2017
|
|
|
Ez zuen estimu handirik jaso bere denborako euskalariengandik, eta esango nuke gaurkoek ere ez dutela haren figura eta obra ezagutzen, nahiz eta 2014az geroztik liburu mardul bat kalean egon haren lan guztiekin. Lan hau egitean sarri etorri zaizkit 1995an Bergarako UNEDen esan
|
zituen
hitz batzuk. Zilegi bekit berriz errepikatzea:
|
|
|
Karmele Igartua Bengoak definitu gabe utzi
|
zituen
hitzen artean presentzia eta esentzia. Eta gogora etortzen zait W.
|
|
2018
|
|
|
Martarekin batera ezabatu
|
zituen
hitz haien inurridura sentitzen du bizkarrean. Sei hankadun berbak atximurkada txikiak egiten, gizon hark bakardadeari zion beldurra eta garaiz kanpoko damua pozoiaren antzean barreiatzen.
|
|
|
Nik erantzun gisa jaso nuen Landetan oporretan zegoela Brunorekin. Hondartzako ur bazterrean desioarekin batera xurgatu
|
zituen
hitzek eragin zioten dardarizoa sentitu ahal izan dut orain. Orduko gorputz sentipen berbera sortu baitio oroitzapenak.
|
|
2019
|
|
|
Nadiaren bulegoan imajinatu zuen bere burua, eta han ebaki behar
|
zituen
hitz eta esaldietan kontzentratu zen. Louise eta Troyren ahotsak entzun zituen momentua hartuko zuen abiapuntutzat, 1982ko apirilaren 10ekoa, greba garaia Ugarteko meatzean.
|
|
|
El Buenok ez
|
zituen
hitz haiek aintzat hartu. Gauza bakarra zeukan buruan.
|
|
|
Horrez gain, egitura aldetik halako sendotasuna duen errealitate modura ulertu behar ote dugun galdetu genioke gure buruari. Anselm Jappe k hori planteatzeko erabili
|
zituen
hitzak guztiz argiak dira nire ustez, azken bi hamarkadetako egoera politikoa ikusita:
|
|
|
Erraustua nahi izan zuen, eta hementxe daude bere errautsak. Eskatu zuen, baita ere, zuri ezertxo ere ez esatea bere heriotzari buruzko" xehetasun gogaikarri guztiak", eta horiek dira berak erabili
|
zituen
hitz zehatzak, guztiz beteta egon arte. Ez zintuen zu molestatu nahi, eta are gutxiago oraindik, zu okupatzea bere heriotzarekin lotutako arazo guztiez.
|
|
|
Plazaren historia eta sinbologia gutxietsi barik nahi duenak Iparragirre bardoak sorterrira itzultzean isuri omen
|
zituen
hitzak ere aurkituko ditu plaza inguruan, esatera ausartuko nintzateke bestelako xarmatxo bat ere izan duela Foru Plazak. Ez naiz ari herri kirolak egiteko eremuaz, ez eta harrizko mailek osatzen duten zirku modukoaz ere.
|
|
2020
|
|
|
" Españoles, Franco ha muerto". Hark aurpegi goibelez esan
|
zituen
hitz horiek alaitasun eztanda sortu zuten herrian. Jendea pozez zoratzen atera zen ospatzera.
|
|
2021
|
|
|
" Ortopedia" hitza frantseseko orthopedie hitzetik dator, 1741eko liburu batean erabili baitzuen lehenengoz Nicholas Andry de Boisregard mediku frantsesak, gaur egun izen bera duen zientziari izena emanez. Aipatu medikuak, noski, grezierako orthos (‘zuzen’, zuzendu’) eta paidos (‘ume’) erabili
|
zituen
hitza sortzeko. Batzuen aburuz, paidos (‘ume’) bainoago paideia (‘heziketa’) hitza erabili omen zuen; eta, hiztegiren baten arabera, hitzaren asmakizunaren atzean akats bat egon zen, medikuak pedia hori" oina" rekin erratu edo nahasi zuelako.
|
|
|
Aipatu liburuak, batetik, berrikuntza pedagogikoko proposamen edo ildo askoren funts gabeziak sorrarazitako atsekabea eta, bestetik, beste batzuek diseinaturikoa ezarri behar zuen irakasle betetzaile hutsera murrizturik sentitzeak sorrarazitako nahigabea adierazten zituen. Rozada Martinezek bereak egin
|
zituen
hitz haiek, pairatzen zuen ezinegona ederki definitzen zuten hitz haiek. Eta, horixe bera da, modu berean, eta lauzpabost hamarkadaren ostean, nik neuk ere, irakasle naizen neurrian, aspalditik sentitzen dudana.
|
|
|
Platonen arabera, hark idazten zituen bere senarraren hitzaldiak; horien artean, demokrazia sutsuki defendatzen zuen hileta diskurtso ospetsua. Gaur egun ere, Obama lehendakariaren eta, lehenago, Kennedyren mintzaldiek Aspasiak josten
|
zituen
hitzak izan dituzte inspirazio iturri. Hala ere, ez da literaturaren historian ageri.
|
|
2023
|
|
|
Txistua botaka bezala ebakitzen
|
zituen
hitzak. Gaia aipatze hutsak nazka ematen ziola iduri zuen.
|
|
|
Berak ez
|
zituen
hitz haiek aintzat hartu.
|