|
2006
|
|
|
Gure ustez, iker adar honen agerpena
|
oso
txikia da, eta baita ezegonkorra ere, ez da-eta berez derrigorrezko irakasgaia eta esleitzen zaizkion kredituak (6 kreditu) oso gutxi dira-eta, Filologietan eta
|
|
|
Gure ustez, iker adar honen agerpena oso txikia da, eta baita ezegonkorra ere, ez da-eta berez derrigorrezko irakasgaia eta esleitzen zaizkion kredituak (6 kreditu)
|
oso
gutxi dira-eta, Filologietan eta
|
|
|
Lizentziaturaren egungo ikasketetan irakasgaia hautazkoa da, Doktorego Programetan, batetik Hizkuntzalaritzakoan eta bestetik Hizkuntzalaritza Aplikatukoan, irakasten diren ikastaroak (3na kreditu Doktorego Pro� grama bietan) oinarrizkoak izan arren. Gure ustez, iker adar honen agerpena
|
oso
txikia da, eta baita ezegonkorra ere, ez da-eta berez derrigorrezko irakasgaia eta esleitzen zaizkion kredituak (6 kreditu) oso gutxi dira-eta, Filologietan eta Itzulpengintza eta Interpretaritzan Lizentziatu titulua lortzeko egin behar diren beste irakasgai batzuekin konparatzen badugu behintzat.
|
|
|
Lizentziaturaren egungo ikasketetan irakasgaia hautazkoa da, Doktorego Programetan, batetik Hizkuntzalaritzakoan eta bestetik Hizkuntzalaritza Aplikatukoan, irakasten diren ikastaroak (3na kreditu Doktorego Pro� grama bietan) oinarrizkoak izan arren. Gure ustez, iker adar honen agerpena oso txikia da, eta baita ezegonkorra ere, ez da-eta berez derrigorrezko irakasgaia eta esleitzen zaizkion kredituak (6 kreditu)
|
oso
gutxi dira-eta, Filologietan eta Itzulpengintza eta Interpretaritzan Lizentziatu titulua lortzeko egin behar diren beste irakasgai batzuekin konparatzen badugu behintzat.
|
|
|
Ikus daitekeenez 1981, 1986 eta 1991ko banaketak
|
oso
antzekoak dira. Gazteen artean (16 eta 20 bitartekoetan) izandako gorakada garbi antzeman daiteke, hortik aurrera hiru urteotan behatutako banaketa oso nahasia da, urte ezberdinetako lerroak gainjartzen dira eta.
|
|
|
Ikus daitekeenez 1981, 1986 eta 1991ko banaketak oso antzekoak dira. Gazteen artean (16 eta 20 bitartekoetan) izandako gorakada garbi antzeman daiteke, hortik aurrera hiru urteotan behatutako banaketa
|
oso
nahasia da, urte ezberdinetako lerroak gainjartzen dira eta. Honetan, aztertzekoa da 1981eko 40, 60 bitarteko multzoaren bilakaerak.
|
|
|
Honetan, aztertzekoa da 1981eko 40, 60 bitarteko multzoaren bilakaerak.
|
Oso
argi antzeman daiteke aurreneko urte horretan euskaldungoan multzo horrek zuen pisua, tontor itxura hartzen duen lerromakur hori; era berean oso argi beha daiteke ere nola multzo horrek bereari eutsiz, batetik, eragin erlatiboa galdu duen gazteenen mesederako eta, bestetik, desagertze zorian dagoen zaharrenen multzoa irentsia izateko. Azken honek, zaharrenen multzoak, oraindik oso proportzio esanguratsua agertzen du, baina, tamalez, adinaren poderioz ez du gizartean behar adinako eraginik.
|
|
|
Honetan, aztertzekoa da 1981eko 40, 60 bitarteko multzoaren bilakaerak. Oso argi antzeman daiteke aurreneko urte horretan euskaldungoan multzo horrek zuen pisua, tontor itxura hartzen duen lerromakur hori; era berean
|
oso
argi beha daiteke ere nola multzo horrek bereari eutsiz, batetik, eragin erlatiboa galdu duen gazteenen mesederako eta, bestetik, desagertze zorian dagoen zaharrenen multzoa irentsia izateko. Azken honek, zaharrenen multzoak, oraindik oso proportzio esanguratsua agertzen du, baina, tamalez, adinaren poderioz ez du gizartean behar adinako eraginik.
|
|
|
Oso argi antzeman daiteke aurreneko urte horretan euskaldungoan multzo horrek zuen pisua, tontor itxura hartzen duen lerromakur hori; era berean oso argi beha daiteke ere nola multzo horrek bereari eutsiz, batetik, eragin erlatiboa galdu duen gazteenen mesederako eta, bestetik, desagertze zorian dagoen zaharrenen multzoa irentsia izateko. Azken honek, zaharrenen multzoak, oraindik
|
oso
proportzio esanguratsua agertzen du, baina, tamalez, adinaren poderioz ez du gizartean behar adinako eraginik. Agian euskaltzaleok aurkitu genuke bide bat hiztun horiek hizkuntz berreskurapen prozesuan eraginkorragoak izan daitezen.
|
|
|
Ikergai interesgarria. Nolanahi ere helduen euskalduntzeak berreuskalduntze prozesuan indarra galdu duela
|
oso
nabarmena da.
|
|
|
" Helduen euskalduntzeak berreuskalduntze prozesuan indarra galdu duela
|
oso
nabarmena da" aurreko epealdian beste euskaldun berri espero genezake, are gehiago 86 tartean euskararen aldeko hizkuntz politika areagotu dela pentsatuko bagenu. Zehatzago, adin talde bakoitzean 81 tartean behatutako hazkuntza proportzioari eutsi izan balitzaio 86 epealdirako 29.600 euskaldun berri edo gehiago espero genezakeen.
|
|
|
Dagoeneko ez gaitu harritzen eusko labelak; izan ere izugarrizko lorpena izanik guk geuk eskuragai guztiei labela bilatzen baitiegu. Gure mendiko abelgorriak, ardoak, barazkiak eta arte-lanak merkatura orduko labela behar dute nonbait; labelik ez duenak ez du piperrik ere saltzen, edo, saltzekotan
|
oso
susmagarritzat hartu ohi da.
|
|
|
Soziolinguistikoki edota psikolinguistikoki guztiak gaitasun edo ezaugarri desberdinetakoak.
|
Oso
interesgarria zinez.
|
|
|
Arestian esan dugunez hizkuntz politikan hau da gehien erabiltzen den tipologia, seguru asko
|
oso
malgua delako. Gure ustetan malgua baino kamutsa da; hots ez da batere zorrotza errealitate soziolinguistikoa bere hartan antzeman ahal izateko.
|
|
|
Gure ustetan malgua baino kamutsa da; hots ez da batere zorrotza errealitate soziolinguistikoa bere hartan antzeman ahal izateko. Onartu behar dugu, ostera,
|
oso
interesgarria dela metodologiaren ikuspegitik ikusteko nola aldatzen diren pertsonen erantzunak balioztapen inkestak egiten direnean (EUSTATek 1989).
|
|
|
Elebidun funtzionala, euskaldun elebakarra, aktiboa,... berreskurapen biziko udalerriak, eutsi indar handikoak,... Guztiak
|
oso
interesgarriak eta azterketa eta ikerketetarako liluragarriak. Haatik, horietako gutxik azaltzen du euskararen benetako egoera eta are gutxiagok argitzen du hizkuntza zaharraren etorkizuna.
|
|
|
Dena den gertaera hori, III. Taulan beha daitekeena, puztuta dago ia euskaldunak, beti gazteak, erdaldungotik atereak izanik, azken hiztun talde horri batezbesteko adina nabarmenki igo arazten diotelako. Aipatutako hau aztertzen dugun prozesuaren beste ezaugarri bat baino ez bada ere, gure ustez
|
oso
kontutan hartu beharrekoa da. Hala ere lan honetarako adinari lotutako beste alderdi batzuk gehiago interesatzen zaizkigu.
|
|
|
Badirudi zonalde euskaldunetan eta euskararen aldekoa denean balio dezakeela, aitzitik, gainontzeko kasuetan ez. Azkenik D, benetako eredu euskalduntzailearen, eta honen baliokideak diren ereduen hazkuntza
|
oso
aberasgarria da, baina etengabekoa izanik ere oso motela dela iruditzen zaigu.
|
|
|
Badirudi zonalde euskaldunetan eta euskararen aldekoa denean balio dezakeela, aitzitik, gainontzeko kasuetan ez. Azkenik D, benetako eredu euskalduntzailearen, eta honen baliokideak diren ereduen hazkuntza oso aberasgarria da, baina etengabekoa izanik ere
|
oso
motela dela iruditzen zaigu.
|
|
|
Okerrena, ostera, ez da eredu ezberdinetan lor daitezkeen emaitzak, orain artekoak orokorrean hartuta
|
oso
baikorrak baitira; okerrena, genion, sistema horretan ezarri den aldakortasuna da. Hau da, orain arte A B D hurrenkerako bilakaera eman bada ere nork ziurta dezake etorkizunean horrela izango denik?
|
|
|
Hau da, orain arte A B D hurrenkerako bilakaera eman bada ere nork ziurta dezake etorkizunean horrela izango denik? A ereduaren berpiztea egun hipotesi hutsa baino zeozer gehiago denean prozesuaren jarraikortasuna
|
oso
hauskorra dela antzeman daiteke.
|
|
|
Hiztun mota ezberdinak izateak azalduko luke, neurri batean behintzat, behatutako ezberdintasuna. Horrela, gazteen artean alfabetatuak direnek besteek baino joera handiagoa erakusten dute euskaraz aritzeko, hiztun garatuagoak direlako. orain artekoak orokorrean hartuta
|
oso
baikorrak baitira; okerrena, sistema horretan ezarri den aldakortasuna da. Hau da orain arte A B D hurrenkerako bilakaera eman bada ere nork ziurta dezake etorkizunean horrela izango denik?"
|
|
|
Hizkuntza komunitatea hizkuntza hamankomun bat erabiltzen duten pertsona multzo batek osatzen du. Horrek ez du esan nahi hizkuntzaren itxura berdinak erabiltzen dituztenik, baizik eta hizkuntzaren erabileraren inguruan arau berdinak partekatzen dituztela, azken hauek
|
oso
antzekoak bezain egonkorrak baitira.
|
|
|
Laburbilduz, esan daiteke ipar ameriketako soziolinguistentzako diglosiak hizkuntza bateko bi aldaeren ala bi hizkuntzen arteko erabilera funtzionalaren banaketa adierazten duela. Diglosiataz hitz egiten da bi hizkuntzen arteko erabilera
|
oso
argiki berezia delarik. Adibidez, Frantsesa hizkuntza formal, ofizial eta prestigioduna den bitartean, euskara hizkuntza arrunta bezain gutxietsia lez ikusia da.
|
|
|
Hobentasun sentimendu handiena baserritarren artean aurkituko dugu. Izan ere, mende hasieran, okzitandarra
|
oso
estigmatizatua zen eskola munduan eta hainbat neska mutil zauritu eta mindu zituen beraien hizkuntza erabiltzeagatik zigortuak baitziren. Horrez gain, frantsesa gaizki mintzatzearen beldurra, promozio sozialik ez ezagutzearen kezka eta bertan gelditzearen bortxa nagusi ziren.
|
|
|
Funtsean, soziolinguistika 13 eskoletan banatzen da, Rouen go eskolako linguistika sozialetik eta dialektologiatik, Bourdieu k inspiratu duen erreferentzien teoriara, eskola okzitandarretik igaroz. Ez dago soziolinguistikaren batasunik zeren
|
oso
ezberdinak diren lan taldeak, beraien erreferentzia teoriko, objetu eta problematikekin, aurkatzen dira jakingaiaren definizioaren inguruan. Soziolinguistika garaikidea, hizkuntza komunitatera, hizkuntzen arteko harremanetara ala nortasun bera duten giza taldeetara interesatzen da.
|
|
|
Ondorioz, ez dago soziolinguistikaren batasunik.
|
Oso
ezberdinak diren lan taldeak, beraien erreferentzia teoriko, objetu eta problematikekin, aurkatzen dira jakingaiaren definizioaren inguruan.
|
|
|
Hizkuntza komunitatea hizkuntza hamankomun bat erabiltzen duten pertsona multzo batek osatzen du. Horrek ez du esan nahi hizkuntzaren itxura berdinak erabiltzen dituztenik, baizik eta hizkuntzaren erabileraren inguruan arau berdinak partekatzen dituztela, azken hauek
|
oso
antzekoak bezain egonkorrak baitira. Bourdieu k, bere aldetik, hizkuntza komunitatea definitzen du merkatu bat gisa non, hizkuntza pratikak ebaluatuak izateaz gain, indar harreman sinbolikoak gauzatzen diren.
|
|
|
Center for Basque Studies; ikus webgunea) batez ere ikerkuntzan dihardu. Bere euskal gaiei buruzko liburutegia
|
oso
ezaguna da Euskal Herrian eta asko dira Europatik aldi labur batean hainbat dokumentu, artikulu, eta liburu begiratzeko bertaratzen direnak. Euskal Bildumak 50.000 liburu eta 1.500 aldizkari ditu.
|
|
|
Aukera nagusi bezala teknologia berriek eskaintzen dituztenak aipatu gura nituzke lehenbizi:
|
oso
urrun dauden eta inguruan ezin har dezaketen irakasgaia eta tutoretza eskaintzen zaie ikasleei, internet, plataforma eta posta elektronikoari esker. Atzerriko ikasleek Euskal Herriko berri zehatza izan dezakete eta Renoko Mintegiak euskal ikasketetan gai oso ezberdinen gaineko formazioa eskain dezake, modu errazean, eta irakasle guztiak bertan izateko behar barik.
|
|
|
oso urrun dauden eta inguruan ezin har dezaketen irakasgaia eta tutoretza eskaintzen zaie ikasleei, internet, plataforma eta posta elektronikoari esker. Atzerriko ikasleek Euskal Herriko berri zehatza izan dezakete eta Renoko Mintegiak euskal ikasketetan gai
|
oso
ezberdinen gaineko formazioa eskain dezake, modu errazean, eta irakasle guztiak bertan izateko behar barik. Beraz, abantaila ekonomikoak, bai ikasle bai erakundearentzat, agerikoak dira.
|
|
|
|
Oso
urrun dauden eta inguruan ezin har dezaketen irakasgaia eta tutoretza eskaintzen zaie ikasleei, internet, plataforma eta posta elektronikoari esker. Atzerriko ikasleek Euskal Herriko berri zehatza izan dezakete eta Renoko
|
|
|
Mintegiak euskal ikasketetan gai
|
oso
ezberdinen gaineko formazioa eskain dezake, modu errazean, eta irakasle guztiak bertan izateko behar barik. zabalkuntza aipatu behar da. Gerora begira, irakasgaia gaurkotzen den heinean azken lanen berri ere emango da eta horiek zabaltzeko ere balioko du.
|
|
|
Gerora begira, soziolinguistika arloa indartu litzateke, bai irakaskuntza presentzialean eta baita, eta batez ere, ikerkuntza eta argitalpen mailan. Bestela,
|
oso
azalean gera daiteke arlo hau Mintegiaren izaeran, eta Euskal Ikasketak aztertzea eta zabaltzea helburu duen erakundeak hizkuntzaren eta gizartearen arteko erlazioei bere garrantzia eman lieke.
|
|
|
Nazioartekotasunak ikuspegi anitza sustatzen du, bai ikasle bai irakaslearentzat; ikuspegi
|
oso
ezberdinak konparatzeko aukera ematen du. Euskal Herrikoa den eta bertan bizi den irakasleari, guretzat normala dena auzitan ipini beharrak hausnartzeko eta norberaren argumentazioa hobetzeko aukera ematen dio.
|
|
2007
|
|
|
Tarteko belaunaldi hori da (batzuek, lotsagabeki nire ustez, galdutzat eman duten belaunaldi hori) euskararen transmisioaren giltzarria, euskara hizkuntza osoa badela eta izan daitekeela erakutsiko diguna: ez haur hizkuntza, ez eskolakoa, ez etxerako lanetan baino erabiltzen ez dena, baizik eta hizkuntza
|
oso
bat, geure artean normaltasunez erabiltzen duguna, familiatik hasten dena (seme alaba eta guraso) eta edozein esparru, une eta gaitan erabil daitekeena. Hortxe kokatzen dugu guk, beraz, arloaren estrategikotasuna, eta hortik abiatzen gara lan horri benetan heldu behar diogula esateko.
|
|
|
Badaude, baita, euskaltegitik plazara ateratzeko planak ere. Eta batez ere, eta ez HEArekin lotuta bakarrik, baina bai
|
oso
lotuta, hor dago erabilera planak bultzatzearen erronka. Euskaltegietan egiten dugun hori kaleratzea eta kalean egotea lortu behar dugu, horrek gure ikasleei indarra emango baitie euskaraz mintzatzeko.
|
|
|
gaur baino hobeto sekula ez garela egon. Eta gaur, gainera, badaukagula diagnosi bat, batasun bat, eta, batez ere, borondatea,
|
oso
benetakoa, honekin aurrera egiteko. Beraz, hitzak balio badu, HEAri etorkizun oparoa opa nahi diot.
|
|
|
Beraz, argi dago oraindik ere lan handia dugula egiteko, euskarak aurrera egingo badu ezinbestekoa da urratsak ematea erabileran. Ikasle heldu batek euskara ikasten egiten duen esfortzua
|
oso
handia da, gero erabilera ezagatik ikasi duen hori galtzen badu, eta handik eta urte batzuetara euskaltegira hurbildu behar badu.
|
|
|
Beraz, argi dago oraindik ere lan handia dugula egiteko, euskarak aurrera egingo badu ezinbestekoa da urratsak ematea erabileran. Ikasle heldu batek euskara ikasten egiten duen esfortzua
|
oso
handia da, gero erabilera ezagatik ikasi duen hori galtzen badu, eta handik eta urte batzuetara euskaltegira hurbildu behar badu.
|
|
|
Etengabeko prestakuntza, eskaintza berriei erantzuteko prestatu beharra, kalitatea, eguneratzea,
|
oso
hitz ezagunak bihurtzen ari dira euskaltegietan. Zerbait mugitzen ari den seinale da hori nire ustez.
|
|
|
Behin euskaltegi batean lanean hasita, ibilbide profesionala bertan garatzeko bideak jarri behar dira. Horretarako lan baldintzak hobetu behar direla
|
oso
argi dago, baina horrekin batera formazioan, irakaskuntzako materialetan, baliabide teknologikoetan eta beste arlo batzuetan asko inbertitu behar da. Azken finean, giza baliabideen asebetetasuna gora egiten duen neurrian lortuko dugu behin behinekotasunetik behin betikora pasatzera.
|
|
|
Halako asko garatu da urteetan barrena, baina hauetako asko ere bertan behera geratu da, baliabide faltagatik gehienetan. Irakasle talde
|
oso
aktiboa izan dugu eta badugu, baina zaila da horrelako ekimenak denboran luze mantentzea, baliabide urriengatik.
|
|
|
Oro har, gure betiko oinarriei jarraiki, ikasleak egon izan diren lekuan eman izan ditugu eskolak. Lehentasunez,
|
oso
garrantzitsua izan baita eta izaten jarraitzen baitu ikasleak non AEK bertan izatea. Herrietan askotan ez dago euskaraz aritzeko edota euskaraz bizitzeko zantzu izpirik ere, eta euskaltegia edo euskara ikasleak izaten dira euskal haize hori ekartzen dutenak.
|
|
|
Helduen euskalduntze alfabetatzean gertatu den bilakaerak bultzatuta asko kostatzen zaio ikasleari bere ingurutik kanpora ateratzea euskara ikastera. Alde batetik onuragarria da hori
|
oso
, izan ere irakasleari aukera ematen baitio erabilerari zuzenean lotutako eskolak prestatzea eta ematea. Inguru naturalean murgilduta dagoen euskara ikasleari errazagoa zaio euskaldunen sarea osatzea, inguru naturaletik kanpora atera eta eguneroko bere inguru hurbilekoa ez duen jendearekin osatzea baino.
|
|
|
Kontuan izateko faktore nabarmena da euskara ikasi nahi izatea Nafarroan hautu pertsonala izatetik haratago ez doan aukera dela. Esan nahi baita ikasleak euskaltegira hurbildu ahal izateko
|
oso
garbi izan behar duela, euskaldun sentitu eta bere hizkuntza ikasi nahi duela.
|
|
|
Iruñetik iparralderako eskualdeetan euskarak izaten ahal du onarpen eskas bat instituzioen aldetik, eta, are gehiaHelduen euskalduntzealfabetatzean gertatu den bilakaerak bultzatuta asko kostatzen zaio ikasleari bere ingurutik kanpora ateratzea euskara ikastera. Alde batetik onuragarria da hori
|
oso
, izan ere irakasleari aukera ematen baitio erabilerari zuzenean lotutako eskolak prestatzea eta ematea. Inguru naturalean murgilduta dagoen euskara ikasleari errazagoa zaio euskaldunen sarea osatzea, inguru naturaletik kanpora atera eta eguneroko bere inguru hurbilekoa ez duen jendearekin osatzea baino. go, bizirik dagoen hizkuntza da, oraindik orain erabiltzen den komunikatzeko tresna da.
|
|
|
Haurrak euskalduntzea aski da. Eta guk, haurrak euskaraz eskolatzen ditugu. Euskara hizkuntza zaila da
|
oso
, ez da hori ikasiko duenik. Uste zabaldu hauez gain, egia da, zailtasun handiak, oztopoak, badituela ikasi nahi duenak.
|
|
|
Lan munduan sarrera txiki bat egin dugu, azken hiru urte hauetan bost lantegitan hasi baikara klaseak ematen. Astean 2 edo 4 ordukoak izaten dira, ordea, eskola hauek, beraz, euskalduntzeari begira ez
|
oso
eraginkorrak.
|
|
|
Lan munduan sarrera txiki bat egin dugu, azken hiru urte hauetan bost lantegitan hasi baikara klaseak ematen. Astean 2 edo 4 ordukoak izaten dira, ordea, eskola hauek, beraz, euskalduntzeari begira ez
|
oso
eraginkorrak.
|
|
|
Irabazitako hiztun horiek eskola eta HEAri zor zaizkie. Adinari so eginez gero, ondoriozta daiteke 2000 inguru euskaldun
|
oso
eta 7500 inguIparraldean euskaldun kopuruari buruz datu zehatzak eskas ditugu.
|
|
|
Arazoak arazo, HEA alorra garatzeko baldintzak sekulan baino hobeak dira eta bestelako aitzinamenduak lortu bitartean,% 100ez baliatu dira ahal bezainbat jende euskal hiztun
|
oso
bilakatzen laguntzeko.❚
|
|
|
Euskara irakasleria aski talde egonkorra da, gero eta esperientzia handiagokoa. Ulertzekoa denez, euskaltegietan lehenengo aldiz irakasten hasten direnak
|
oso
gutxi dira orain dela 15 urte hasten ziren irakasle andana haiekin alderatuta.
|
|
|
Euskararekiko jarrerak gehienbat aldekoak eta
|
oso
aldekoak dira (%76); laurdena inguru ez alde ez kontrakoa da (%23) eta oso gutxi dira kontrakoak (%1).
|
|
|
Euskararekiko jarrerak gehienbat aldekoak eta oso aldekoak dira (%76); laurdena inguru ez alde ez kontrakoa da (%23) eta
|
oso
gutxi dira kontrakoak (%1).
|
|
|
Eta ikertzaile hasi berriak edo ikasle tesina egileak galdurik samar ibiltzeko arriskua du horrelako lanak aurkitzeko. Lan horiek
|
oso
ikergai bestelakoak izan ditzakete, eta, jomugetan bederen, bat ez etortzeak zaildu egiten du ikerketa lerro komunen eraikuntza han hemenka jotako mailukada elkarren loturarik gabekoen itxura hartuz.
|
|
|
Eta badaude ahulezia horretarako hainbat arrazoi. nez, ikastaroak, hizkuntza eta kultur gaien ingurukoak baita noizbehinkako aldizkariren bat plazaratzea ere proposatu zuten. Bistan denez, irakasleen prestaketa, irakasteko teknikak eta horien gaineko gogoetak zabaltzea, esperientziak elkarrekin trukatzea...
|
oso
aintzat hartzen ziren.
|
|
|
Txosten hartan Euskal Herri osoan euskara ikasten ziharduten 30.000 helduren berri eman zen. Ikasleria
|
oso
zen gaztea. Hegoaldeko lau lurraldeei dagokienez, ikasleen% 52 15etik 24 urtera bitartekoak ziren; eta bazegoen 15 urtetik beheragoko ikaslerik;% 60 emakumezkoak ziren eta% 40 gizonezkoak;% 47 jende ikaslea zen eta% 53 enplegatuak.
|
|
|
Irakasleen prestaketa dimentsio berria hartuz joan zen. Gero eta usuago antolatzen ziren hitzaldiak, ikastaldiak, mintegiak..., zenbaitetan
|
oso
egitura formalak hartuz: Euskalduntze eta alfabetatzerako diploma EKBk eta AEK k sortua (Jauregi, 1999), eta, bigarren hizkuntzen irakaskuntzarako irakasleen formazioa:
|
|
|
XX. mendearen hasieran hainbat eta hainbat liburu eman ziren argitara euskara irakasteko eta lantzeko asmoz. Garai hartako izenburuak
|
oso
esanguratsuaK dira: " Quiere Vd. hablar en euzkera?
|
|
|
Gainera, askotan, ikasleek zuzentasunari gehiegi erreparatzen diote eta kale egiteko beldurrak komunikatzea galarazten die. Beste batzuetan klasean erabiltzen duten hizkuntza
|
oso
urrun geratzen zaio kaleko solaskideari, eta ikasleak antzeman egiten du urruntasun hori. Zentzu honetan, euskal hiztunen komunitatearen jarrera ona funtsezkoa izango da.
|
|
|
Funtsean, ariketa berdinak dira (oraingoa laburragoa), itemen zailtasun maila eta zenbait ebaluazio irizpide aldatuta. Gaur egun, hizkuntzaren irakaskuntza ikuspegi komunikatibo eta funtzional batetik ikusten dugun aldetik, ez dirudi
|
oso
egokia hain mugatua den ebaluazio sistemarekin jarraitzeak. Sinonimoek, berridazketek eta abarrek ez dute ebaluazio egokia egiten (Hizneteko lanean sakonago aztertu ditugu ariketa hauek)
|
|
|
Gure ikasle direnek ez dakite ezer askorik hizkuntz politikaz, baina are gutxiago sekula euskaraz ikasi ez dutenek. Komunikabideetan euskarari buruzko berriak
|
oso
urriak dira, eta gainera aztertzekoa litzateke zer nolako tratamendua ematen zaion gaiari. Euskarazko komunikabideetan izan ezik, inon ez da euskalduntze planei buruzko eztabaidarik egiten eta informazio askorik ere ez da zabaltzen.
|
|
|
Euskaltegietan matrikulatutako ikasleen helburuei erreparatzen badiegu (gehienetan titulua), azkar ikusiko dugu gure ikasleak klasera bultzatzen dituen testuinguru nagusia ez dela herria, arloa edo esparruak baizik. Horretaz gain, argi dago zenbait esparru
|
oso
arrotzak zaizkiola euskarari eta eragin handia dutela lurralde osoko biztanleengan, hala nola komunikabideak, arlo sozio-ekonomikoa, osasungintza eta abar. Era berean, kontuan hartu behar dugu, arlokako lanak, egoera soziolinguistiko ezberdina duten guneetako herritarrak harremanetan jartzea ahalbideratuko digula.
|
|
|
Euskalduntze alfabetatzea plangintza ezberdinetako tresna izan behar da;
|
oso
garrantzitsua, baina beste atalen osagarri. Ikastaroak plangintzetan txertatu behar dira.
|
|
|
Bere bidearen adierazlerik garbiena, eskuratzen duen gaitasun komunikatiboa izango da eta, ondorioz, plangintzaren barruan bete ditzakeen funtzio berriak. tzea litzateke egokiena. Zalantzarik gabe, herriak
|
oso
gune garrantzitsuak dira euskalduntze prozesuan, baina gizarte egitura eta ikasleen motibazioei erreparatzea besterik ez dago konturatzeko dibertsifikazio kurrikularra behar beharrezkoa dela eraginkorrak izateko.
|
|
|
Zalantzarik gabe, Frantzian ingelesa ikasten duenaren egoera eta Euskal Herrian euskara ikasten dutenena ez dira berdinak. Baina, hala ere, baditu geurera
|
oso
aplikagarriak diren alderdi asko, eta batez ere, hizkuntza ikasten duenaren beharrak eta baldintzak antzematen lagun diezaguke. Azpimarragarria da Erreferentzia hitza, hau da, egoera ezberdinetara (hizkuntzaren egoera, bitartekoak, ikaslearen baldintzak eta abar) egokitu beharreko tresna da.
|
|
|
EEMBn, alde batetik ikasten den hizkuntzaren testuinguru soziokulturala kontuan hartzea premiazkotzat jotzen da, bestetik, modu orokorrean, ikasleak aurrera egiteko beharrezkoak dituen gaitasunak modu mailakatuan deskribatzen dira. Gaitasunen deskribatzaile orokor hauek
|
oso
lagungarriak izango dira ikasle bakoitzaren perfilari aplikatzeko, bere beharrak eta baldintzak kontuan hartuz eratuko baitira.
|
|
|
Baditu geurera
|
oso
aplikagarriak diren alderdi asko, eta batez ere, hizkuntza ikasten duenaren beharrak eta baldintzak antzematen lagun diezaguke.
|
|
|
Edozelan ere, ikasle askorentzat euskara hobetzeko ez ezik, hizkuntza eta haren inguruko munduarekin identifikazio positiboa eta harreman sareak sustatzeko balio izan diete urteetan. HEAren munduan eta euskalgintzan, oro har, hasiera batean behintzat,
|
oso
serio hartu izan ez baziren ere, azken urteotan aldaketa sumatu da, eta badirudi HEAko eta euskalgintzako gainerako erakundeek zein erakunde publikoek euren balioaz ohartu eta sustapen serioagoa garatzeari ekin diotela.
|
|
|
Edozelan ere, ikasle askorentzat euskara hobetzeko ez ezik, hizkuntza eta haren inguruko munduarekin identifikazio positiboa eta harreman sareak sustatzeko balio izan diete urteetan. HEAren munduan eta euskalgintzan, oro har, hasiera batean behintzat,
|
oso
serio hartu izan ez baziren ere, azken urteotan aldaketa sumatu da, eta badirudi HEAko eta euskalgintzako gainerako erakundeek zein erakunde publikoek euren
|
|
|
Esperientzia asko burutu ziren handik aurrera, baina urteekin, berriz, sistematikotasun hori galduz joan da, eta gaur aplikaEuskaltegitik kanpoko eguneroko jardunean osatu behar du ikasleak euskaltegiko lana. Giro erdaldunetan, ordea, aukera hori
|
oso
murritza denez, euskaltegiaren esku gelditzen da egoera normal batean nolabait gizarteari edo inguruari dagokion zeregina. Horrela, ahalegin berezia egin dute irakasleak eta euskaltegiak, inguruneak ikasleari eskaintzen ez diona eskaintzen:
|
|
|
Horrela, ahalegin berezia egin dute irakasleak eta euskaltegiak, inguruneak ikasleari eskaintzen ez diona eskaintzen: euskara ikasteko eta erabiltzeko aukera. zioa lantzean behinekoa edo
|
oso
lokalizatua da. EBIren boteprontoko balantze batekin azaltzen saiatu gaitezke.
|
|
|
• EBI programa eredu zurrunegia zen nonbait.
|
Oso
jardunbide estua ipintzen zien irakasleei, eta zaila suertatzen zen beti horrela programatzea eta elementu guztiak uztartzea.
|
|
|
Euskaltegitik kanpoko eguneroko jardunean osatu behar du ikasleak euskaltegiko lana. Giro erdaldunetan, ordea, aukera hori
|
oso
murritza denez, euskaltegiaren esku gelditzen da egoera normal batean nolabait gizarteari edo inguruari dagokion zeregina. Horrela, ahalegin berezia egin dute irakasleak eta euskaltegiak, inguruneak ikasleari eskaintzen ez diona eskaintzen:
|
|
|
bere hizkuntza ezagutzari buruz, bere hizkuntza ohiturei buruz, bere hizkuntza iritziei buruz eta abar. Inkesta horiek
|
oso
interesgarriak dira eta egoera soziolinsoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 141 guistikoei buruz datu aberasgarri anitz ematen dizkigute. Normalean, oso modu sistematikoan eta kuantitatiboki adierazgarrian lortzen dira datuak gainera.
|
|
|
Inkesta horiek oso interesgarriak dira eta egoera soziolinsoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 141 guistikoei buruz datu aberasgarri anitz ematen dizkigute. Normalean,
|
oso
modu sistematikoan eta kuantitatiboki adierazgarrian lortzen dira datuak gainera.
|
|
|
Beste era batera esanda,
|
oso
pertsona gutxik dakite benetan zein hizkuntzatan hitz egiten duten eta, beraz, galdetzen bazaie normalean zein hizkuntzatan hitz egiten duten, eraiki dute iritzi bat eta erantzun bat, eta eraikitze prozesu horretan erabileraren errealitatearekin zer ikusirik ez duen hainbat aldagai sartzen da (esate baterako: iritziak, nahiak, usteak eta abar); hortaz, benetako erabileraren errealitatetik urruntzen gara.
|
|
|
Errealitate soziolinguistikoa ezagutzeko datu behatuen eta inkesten datu aitortuen arteko aldeak ikertzea eta nabarmentzea beti ere interesgarria izango da. Izan ere, errealitate soziolinguistikoa ez da bakarrik benetan jasotzen dena, errealitateari buruz jendeak pentsatzen duena ere
|
oso
adierazgarria da. Modu berean errealitatearen eta irudipenen arteko aldeak zergatik gertatzen diren aztertzea oso interesgarria suertatzen da.
|
|
|
Izan ere, errealitate soziolinguistikoa ez da bakarrik benetan jasotzen dena, errealitateari buruz jendeak pentsatzen duena ere oso adierazgarria da. Modu berean errealitatearen eta irudipenen arteko aldeak zergatik gertatzen diren aztertzea
|
oso
interesgarria suertatzen da.
|
|
|
Errealitate soziolinguistikoa ezagutzeko datu behatuen eta inkesten datu aitortuen arteko aldeak ikertzea eta nabarmentzea beti ere interesgarria izango da. Izan ere, errealitate soziolinguistikoa ez da bakarrik benetan jasotzen dena, errealitateari buruz jendeak pentsatzen duena ere
|
oso
adierazgarria da. Modu berean errealitatearen eta irudipenen arteko aldeak zergatik gertatzen diren aztertzea oso interesgarria suertatzen da. berrietara egokitzeko.
|
|
|
Izan ere, errealitate soziolinguistikoa ez da bakarrik benetan jasotzen dena, errealitateari buruz jendeak pentsatzen duena ere oso adierazgarria da. Modu berean errealitatearen eta irudipenen arteko aldeak zergatik gertatzen diren aztertzea
|
oso
interesgarria suertatzen da. berrietara egokitzeko. Aldaketak fitxetan eta neurtutako herrien kopuruan izan dira gehienetan, baina kasu guztietan neurketen arteko konparaketa egin ahal izateko irizpideak errespetatu dira.
|
|
|
— 2006ko neurketaren hurrenkera berbera izango dela aurreikusiko nuke, zalantza bakarra Adinekoen eta Helduen posizioak izanik. Nolanahi ere,
|
oso
tarte txikia izango da bien artean.
|
|
|
•" Esku artean dugun ikerketan datu bilketa metodoa aipagarria bada, aztergai duen eremua ere
|
oso
da garrantzitsua, izan ere, Euskal Herri osoa hartzen baitu. Neurketaz gain," Euskararen Jarraipena" Inkesta Soziolinguistikoa da Euskal Herri osoa aztertzen duen ikerketa bakarra.
|
|
|
" Adinekoen eta Helduen posizioak. Nolanahi ere,
|
oso
tarte txikia izango da bien artean. Etorkizunari begira, hurrenkera horren hurrengo aldaketa horixe izango da:
|
|
|
Espero genuen bezala, emakumeen aldeko aldeak nabarmenak dira haurren, eta batez ere gazteen artean. Heldu eta zaharren artean, berriz, aldeak
|
oso
txikiak dira, baina arestian aipatu bezala, salbuespen bakarrarekin, beti emakumezkoen aldekoak.
|
|
|
2006ko datuek berretsi egiten dute hipotesi hori, baina neurri batean bakarrik. Izan ere: Elkarrizketetan haurrak tarteko direnean, euskararen erabilera nabarmen handiagoa da, haurrik ez dagoenean baino, Iruñean izan ezik. Nagusiak haurrekin ari direnean ere, askoz ere euskara gehiago darabilte, nagusien artean ari direnean baino. Baina
|
oso
datu kezkagarria da, Donostia ez beste hiriburuetako haurren arteko elkarrizketetako euskararen erabilera baxua. Gasteizkoa iazkoaren oso antzekoa da, Bilbon hobetu egin da (%2, 6tik %4, 3ra) baina Iruñean aitzitik, sekulako jaitsiera gertatu da:
|
|
|
Izan ere: Elkarrizketetan haurrak tarteko direnean, euskararen erabilera nabarmen handiagoa da, haurrik ez dagoenean baino, Iruñean izan ezik. Nagusiak haurrekin ari direnean ere, askoz ere euskara gehiago darabilte, nagusien artean ari direnean baino. Baina oso datu kezkagarria da, Donostia ez beste hiriburuetako haurren arteko elkarrizketetako euskararen erabilera baxua. Gasteizkoa iazkoaren
|
oso
antzekoa da, Bilbon hobetu egin da (%2, 6tik %4, 3ra) baina Iruñean aitzitik, sekulako jaitsiera gertatu da: %5, 9tik %0, 8ra.
|
|
|
Bestalde, eta hipotesietan esandakoaz
|
oso
bestela, haurrik gabeko elkarrizketetan euskararen erabilera gehiago igo da, haurrak tarteko direnetan baino. Badirudi ingurunerik erdaldunenetan, helduak direla haurren euskararen erabileraren motore, eta pizgarri hori gabe, hizkuntza nagusiaren indarrak eta beronekiko inertziak gailentzen direla.
|
|
|
Erritmoari dagokionez, zonalderik euskaldunenak hobekuntza erritmo bizia lortu du 5 urteotan. Zonalderik erdaldunenean ere erritmo biziagoa lortu da, baina
|
oso
abiapuntu baxutik abiatuta.
|
|
|
Donostia ez beste hiriburuetako haurren arteko elkarrizketetako euskararen erabilera baxua. Gasteizkoa iazkoaren
|
oso
antzekoa da, Bilbon hobetu egin da (%2, 6tik %4, 3ra) baina Iruñean aitzitik, sekulako jaitsiera gertatu da: %5, 9tik %0, 8ra.
|
|
|
5 neurketek
|
oso
joera nabarmenak adierazi dituzte eta oso" zerrenda" estuak marraztu dituzte. Jasotako datu gehienak proportzio tarte estuen barruan kokatu dira, neurketen fidagarritasuna nabarmenduz.
|
|
|
5 neurketek oso joera nabarmenak adierazi dituzte eta
|
oso
" zerrenda" estuak marraztu dituzte. Jasotako datu gehienak proportzio tarte estuen barruan kokatu dira, neurketen fidagarritasuna nabarmenduz.
|
|
|
Nolanahi ere, neurketa honetako emaitzetan ikusiko dugun bezala, badira joera orokorretatik kanpo kokatu diren datuak. Batzuk,
|
oso
deigarriak dira eta desbideraketa horiek zergatik gertatu diren zehaztea oso garrantzitsua izan liteke: ea neurketa bertako gertakariren baten, edo aurten metodologian ezarritako aldaketaren baten ondorio diren (tamaina honetako neurketa batean horrelakorik gertatzea ez baita ezohikoa), edo eremu edo esparru soziologiko jakinen batean gertatu den joera berezi baten isla diren zehaztea, alegia.
|
|
|
Nolanahi ere, neurketa honetako emaitzetan ikusiko dugun bezala, badira joera orokorretatik kanpo kokatu diren datuak. Batzuk, oso deigarriak dira eta desbideraketa horiek zergatik gertatu diren zehaztea
|
oso
garrantzitsua izan liteke: ea neurketa bertako gertakariren baten, edo aurten metodologian ezarritako aldaketaren baten ondorio diren (tamaina honetako neurketa batean horrelakorik gertatzea ez baita ezohikoa), edo eremu edo esparru soziologiko jakinen batean gertatu den joera berezi baten isla diren zehaztea, alegia.
|
|
|
Erreferentziatzat, 2001eko neurketako emaitza orokorra harturik (%13.5), erabilera indize orokorra 0,7 eta puntu 1en artean hobetuko zela aurreikusi nuen, ohar hau eginez: " Baxuagoa gertatuko balitz kezkagarria litzateke(...) %1etik gorakoa balitz,
|
oso
positibotzat baloratuko nuke".
|
|
|
(Aurrera goaz!) Edo ezkorra edo kritikoa? (Egindako ahaleginak eginda gero,
|
oso
motel goaz! edo Askoz ere gehiago aurreratu zitekeen!).
|
|
|
Ez dut uste, erantzuna adjektibo bakar batean bildu daitekeenik. Erabileraren hobekuntzak –txikia izan arren– balorazio positiboa izan arren, hazkundearen erritmomotelak eta ondoren ikusiko ditugun, hainbat aldagairen araberako emaitzek, kezkak uxatzetik
|
oso
urrun kokatzen gaituzte. Bestalde, datuen interpretazio egokiagoa egin ahal izateko, ezagupenaren inguruko emaitza berriak ezagutzera itxaron dugu.
|
|
|
|
Oso
labur. Neurketa hauek azaldu dituzten joerak aldatu edo bizkortuko badira, ezinbestekoa izango da Iparraldean eta Nafarroan euskararen aitortza eta status ofiziala lortzea eta Euskal Herri osoan, hizkuntza politika eraginkorrak sustatzea, ezagupenetik erabilerarako jauzia eragingo duten lan ildo estrategikoak indartuz eta indar berezia eginez haurren eta gazteen adin taldeetan.❚
|
|
|
Aurreikuspen guztietatik kanpo uzten nuen aurreko neurketetakoak baino emaitza baxuagoak lortzea. Araban eta Nafarroan hobekuntza motelak. Nahiz eta errealitate soziolinguistiko
|
oso
desberdinak izan, emaitzetan joera paretsua izango zutela aurreikusten nuen. Iparraldean galera motela.
|