|
2004
|
|
|
Bere parekotzat hartzen ninduen— Gerra bukatu ote den galdetzen diot. Bukatu zela esan zuten orain dela urtebete inguru, eta alde batera egia dirudi, zeren
|
orain
ez baita lehengo tiro hotsik entzuten. Baina, bestera, ez da bukatu, seguru nago.
|
|
|
Genovevak, gauero ez, baina askotan entzuten ditu diskoak. Goazen
|
orain
ukuilura. Ukuilua etxeko salaren azpian dago, eta ikaragarri ondo aditzen da han jartzen dutena.
|
|
|
ez ditu nire memoria horiek galaraziko. Nire bizitzako gertaerak,
|
orain
artekoak eta oraindik isilean daudenak, gertatu ziren egunean bezala dauzkat begi aurrean.
|
|
|
Laguna defendatu egin behar da beti, otsoen kontra, sugeen kontra, arratoien kontra, behi makalen kontra, mingain gaiztoen kontra, esker txarreko jendearen kontra. Neure
|
orain
honetan, ez dut behin ere huts egiten: defendatu egiten dut laguna, baita lagunak halakorik nahi ez badu ere.
|
|
|
Taldekoek lehengo buila berberarekin jarraitu zuten, baina
|
orain
moja ttikiari begira.
|
|
|
Garai hartan,
|
orain
baino errazago obeditzen nion barruko Setatsuari, eta, atetik kenduz, behi gorrien aldera joan nintzen.
|
|
|
Orduan, poetaren esana gogoratuz, halaxe deklaratuko du: Cela s’estpasse, pasa da guztia, atera naiz infernutik, begi eta bihotz berriekin ikusten dut
|
orain
mundua. Lehenago, neurria hartzeko gaitasuna falta zitzaidan, gauzen balioa neurtzeko balantza; baina balantza hori desertuan aurkitu dut.
|
|
|
" Hura bai izan zela egun tristia enetako, Mo. Lehen infernua,
|
orain
infernua eta erdi. Bost hilabete iraganik nituzun bortuan kabalekilan bakartarzunean ibili gabe, eta jiteko zena are ilhunago ikusten nizun.
|
|
|
Segur nuzu, Mo, Jinkoak ezarri zintuela hor. Zuregatik izan ez balitz,
|
orain
ez nindukezun komentuan egonen. Egun batetan, pagatu deitzut egin mertxedea.
|
|
|
Behia gelditu da bakarrik, ez du
|
orain
txitxare edo zorririk.
|
|
|
Bere barruan borroka handi bat zeukan, basurdetasunaren eta behitasunaren artekoa, eta borroka hori mindu egiten zen gure bost auzoak aurrean jartzen zitzaizkionero. Bere Ahotsak, garai batean" jo, sartu adarra, alde egin baso itxira" esaten zionak," utzi lagun zaharra eta hartu berriak, pasa basurdeen aldera" esaten zion
|
orain
. Ordea bere buruak ezetz esaten zion, bera behia zela eta behi segi behar zuela.
|
|
|
—Auskalo non bizi diren
|
orain
.
|
|
|
Eta behiok gure lekuak dauzkagu, zaldiek ez dauzkaten bezalakoak. Eta
|
orain
zoaz, lagun, hasi zaitez zentzuz portatzen. Ez jostatu zure osasunarekin.
|
|
|
Izugarri gustatu baitzitzaidan istorioa, eta erabat sinistu bainion Setatsuari. Istorioa faltsua zela eta ez niola sinistu behar, hori
|
orain
badakit, baina ordu hartan, nola susmatu Setatsu zuri eta dottoreak ziria sartu nahi zidala. Ez zitzaidan burutik pasa ere.
|
|
|
Eta La Vachek? Zer egiten ote du La Vachek
|
orain
–... Galdera asko, galdera gehiegi, eta halere ez galdera denak.
|
|
|
Eta hori duzu egin behar duzuna baitakoari obeditu nahi badeiozu:
|
orain
artinoko paperak korrejitu, orraztatu eta apaintu, Mo. Badakizua zenbat urte behar ukan zituen Jaun Done Agustik bere Aitorpenak korreji, orrazta eta apaintzeko?
|
|
|
Hamar urte haik korrejitzen, orraztatzen eta apaintzen iragan ondoan, bere Aitorpenen bigarren partearekin hasi zuzun. Eta
|
orain
, barkamendua galtatzen deitzut, Mo, baina lanean jarraiki behar dizut.
|
|
|
—Hortzaundiak bertan bizi dira. Baina benetako nagusia,
|
orain
, zahar hori da. Duela hilabete edo hasi zen errotara bisitak egiten, eta dagoeneko obra eginarazi die beste biei.
|
|
|
—Bai,
|
orain
isilik eta baketsu dago den dena —jarraitu zuen La Vachek— Baina ikusi egin behar zenuen orain dela urtebete edo gutxiago. Egunez fusilak tiraka, gauaz fusilak tiraka.
|
|
|
—Bai, orain isilik eta baketsu dago den dena —jarraitu zuen La Vachek— Baina ikusi egin behar zenuen
|
orain
dela urtebete edo gutxiago. Egunez fusilak tiraka, gauaz fusilak tiraka.
|
|
|
—Zuk jakingo duzu zer egin —atera nintzaion, ordu arteko errespetuak galduz— Baina
|
orain
, segi dezagun gerra kontuarekin eta errota horretan gertatzen ari denarekin.
|
|
|
—Bada, hori,
|
orain
dela gutxi arte hemen gerra ibili dela —ekin zion ostera— Alde bateko soldaduak eta beste aldekoak. Eta soldadu batzuk hil egin ziren.
|
|
|
Ezinezkoa zen memoria horiek berari buruzko aipamen ohorezkorik gabe uztea, eta ez ditut utziko, bistan da.
|
Orain
, jarrai dezadan gau hartan berak erakutsitakoarekin.
|
|
|
Bere parekotzat hartzen ninduen— Gerra bukatu ote den galdetzen diot. Bukatu zela esan zuten
|
orain
dela urtebete inguru, eta alde batera egia dirudi, zeren orain ez baita lehengo tiro hotsik entzuten. Baina, bestera, ez da bukatu, seguru nago.
|
|
|
Pentsatzen jarrita, Setatsuak berak ere oso gaztea izan behar zuen garai hartan, bestela ez zen erantzun txar batengatik haserretu izango. Txarragoak ematen dizkiot
|
orain
, eta ez da asko estutzen. Jakina, aspaldi honetan berak nahi duena egiten dudala, hori ere bai.
|
|
|
Behia, eta ez, esate baterako, sator bakar bat ere. Udazkenean bai, udazkenaren epeltasun hartan ibili ziren satorrak han eta hemen zuloak egiten eta festa batean, baina
|
orain
, non daude. Eta zizareak?
|
|
|
—Hogeigarren mendea da, lagun, edo zehatzago esatearren, 1940 urtea, baina hau Euskal Herria da, eta Euskal Herria gerra batean ibili da
|
orain
dela gutxi arte, eta gose asko dago, pobrezia handia, jende gutxi basoak garbitzeko, eta hotsa dabil, otsoz beteta daudela mendiak.
|
|
|
Bat batean, harkaitz beltzari koxkor are beltzagoa erne zitzaion, kimu bat bezala. Lehentxoago arte elurra eta harkaitz beltza bakarrik egondako tokian,
|
orain
elurra, harkaitz beltza eta koxkorra zeuden. Luze gabe, beste bi koxkor beltz azaldu ziren:
|
|
|
Begi zirrikituarekin harkaitzerantz begiratu nuen: koxkor guztiak elurraren gainean zeuden
|
orain
; hamasei bat ziren, denak belarridunak. Pauso bat eman nuen, belarridunek beste bat.
|
|
|
Denak ere gazte geunden orduan, gazte ni, gazte Setatsua, gazte otsoak, gazte nire etxeko beste behiak. Eta mendea bera ere gaztea zen orduan, 1940an geunden eta;
|
orain
, berriz, mendea bukatzen ari da. Nora joan ote da dena!
|
|
|
Nora joan ote da dena! Ou sont les neigesd' antan. Ordu hartan,
|
orain
konturatzen naiz ondo, ia zoriontsu ginen, eta Setatsuarekin berarekin itxurak erakutsi baino hobeto konpontzen nintzen. Artean ez zen benetako
|
|
|
—Mundura 1940 urte aldera etorri nintzen, eta
|
orain
berriz mendea bukatzear dago. Esan nahi du horrek berrogeita hamar bat urte pasa ditudala munduan.
|
|
|
Ordea, artean jaioberria izan, eta ezinezkoa egin zitzaidan maldizio zatar bat aurkitzea.
|
Orain
izan balitz, auskalo zer botako nukeen. Seguru Pauline Bernardette hankaz gora jartzeko modukoa botako nukeela.
|
|
|
Nire arreta guztia Artizar edo Venusi buruzkoa zen. Lehenago hostoei bezala,
|
orain
puntu gorrizta hari begiratzen nion, areago gorrituko ote zen, azkenean erabat belztuko ote zen edo ez ote zen belztuko, eta apustuak ere egiten nizkion neure buruari, baietz aldamenekoak baino gehiago iraun, ezetz gaurko gauean erori. Oso egoera larria zen, oso gaizki nengoen.
|
|
|
—Jakingo da egunen batean, lagun. Lo egin ezazu,
|
orain
. Pentsu horrek ez du ematen oso elikagai digeritzen erraza, eta hobe lehenbailehen lokartzea.
|
|
|
—Galdera horiek erantzuten asmatuko bagenu, bukatuta Balantzategiko sekretuak —esan zidan berak. Eta ukuiluaren atera iristear geundenez— Baina isil gaitezen
|
orain
, segituko dugu beste behiok lotan daudenean. Kontuz ibili behar dugu makal jendearekin.
|
|
|
Nire ustez arroza eta beste antzeko jakiak mendiko jende horrek eramaten ditu zaldietan kargatuta. Mendian izango da noski janari premia, batez ere
|
orain
, negu gorrian gaudela. Baina ez dut uste azalpen luzeagoa eman behar dizudanik.
|
|
|
Hitz egingo dugu.
|
Orain
segi ezazu lotan —esan zidan berak.
|
|
|
Eta zuek behiok, zer egiten duzue? Non zaudete
|
orain
–Ez al zaudete mendian bakar bakarrik?
|
|
|
—Gainera, eta atzo jakin genuen bezala, kamioia ez da guri pentsua ekartzeko etortzen, baizik eta mendikoentzat arroza eta abarrak ekartzeko. Horixe da Balantzategik
|
orain
egiten duen zerbitzua, almazena bezalako zerbait da mendikoentzat. Balantzategi gabe, goseak hilko lirateke, eta orduan akabo gerra eta akabo dena.
|
|
|
—Ondo ulertzen al diozu
|
orain
–
|
|
|
Gauak lehengo ilun berbera zeukan, baina lehen baino apur bat isiltasun gutxiago. Hogeita hamar bota parek pausoa batera ematean ateratzen duten hotsa entzuten zen
|
orain
. Baina, errekarena bezalaxe, hain zen isiltasunaren antzekoa hots hura non ez zuen enbarazurik egiten.
|
|
|
Bitartean, beste gurpil batek ere, Denborarenak, aurrera egiten zuen, eta udaberriko eguzkiak gero eta gehiago berotzen zituen bazterrak. Den dena bizi bizirik zegoen, eta lehen euli bat, zizare bat edo barraskilo bat egondako lekuan, ehun euli, ehun zizare edo ehun barraskilo ikus eta zapal zitezkeen
|
orain
. Gure haraneko erreka koxkorrak berak indartsu egiten zuen bere bidea; purrustaka, eta ez, orduantxe arte bezala, erretenaren tankera guztiarekin.
|
|
|
—Egunen batean, beharbada, baina
|
orain
ez. Oraingoz beharrezkoagoa duk janariak batailoiari eramatea —adierazi zion Bizkarrokerrek aita batek bezala hitz eginez.
|
|
|
—Antiaju Berdek asmatu egin du azkenean, konprenitu egin du informazio sistemaren funtzionamendua. Eta, jakina,
|
orain
bere alde erabiliko du. Mendikoak salduta daude.
|
|
|
—Ene lagun maitea —esan zidan egun haietako batean—
|
Orain
bizi duzuen egoera parentesia besterik ez duzu. Genoveva kartzelara eraman dute, beharbada denbora luzerako, eta nagusi berriren bat azalduko da noiz baino noiz Balantzategin.
|
|
|
Ikusiko da. Sekretuen Gurpil Handia behin ere ez da gelditzen, eta jiraka ari da
|
orain
ere. Poliki, baina jiraka.
|
|
|
Ez dut esan
|
orain
arte, eta orain esango dut. Nire lagunak gorroto zion Txapar bere benetako izenari, eta horregatik aldatu zuen La Vache qui Rit delakoagatik.
|
|
|
Ez dut esan orain arte, eta
|
orain
esango dut. Nire lagunak gorroto zion Txapar bere benetako izenari, eta horregatik aldatu zuen La Vache qui Rit delakoagatik.
|
|
|
Berealditako jokoa emango dizuete.
|
Orain
, hori bai, pagatu egin duzuela. Gauza ona nahi duenak pagatu beharra izaten dik.
|
|
|
—Hainbeste —erantzun zien hortzaundiak,
|
orain
ez naiz gogoratzen zenbat diru. Baina asko izango zen, besteak kexaka hasi ziren-eta.
|
|
|
" Ezetz? —enperadore mexantak— Bada
|
orain
ikusiren duzu." Eta enperadoreak hala manaturik, Eutropio animaleko marmita batean sartu zizuen, dupela bezalako pertzean, eta han zerraturik utzi. " Otian behar nizie egosi?" —pentsatzen omen zizun Eutropiok kemen handiarekin, zeren eta federik baitzian.
|
|
|
Hauxe zen Pauline Bernardettek kontatu eta nik gogoratu nahi nuen istorioa. Eta agian
|
orain
, Eutropio haren berri izan eta gero alegia, hobeto ulertuko da La Vachek eta biok festan sentitu genuena. Bai, festan sartzea marmita batean sartzea bezalako zerbait izan zen, eta aingeruaren esperantzarik gabe:
|
|
2010
|
|
|
lehena, aurrerapen kreatzaileak ez dira beti tolerantzia giroan sortzen. Esaterako, musika garaikidea
|
orain
arras bestelakoa litzateke, lehen esklabotza izan ez balitz. Esklabotzari esker kultura beltza Amerika osora zabaldu zen, eta hara non erritmo afrikarrak blues, jazz, rock, reagge, son... bilakatu ziren.
|
|
|
Indar neurketaren emaitzak ez dira oso egonkorrak izaten, ordea. Erreforma garaian bezala,
|
orain
ere lehendabiziko bulkada praktikoa izan litzateke; nola edo hala elkarrekin bizitzera kondenatuak baikaude. Hori kontuan izanik, eginahalak egin lirateke batak bestea ez zirikatzeko, eta nire taldekoak ez ditu oztopatuko beste guztien bizitza egitasmoak, nahiz jarrera honek amore emaile edo koldarra ematen duen.
|
|
|
Borroka homosexuala, feminismoak, minoria arrazialak, nazio minorizatuen eskariak... honelako mugimendu sozialek ekarri dituzte langilearen mugimenduaz geroztik aldaketa sozialik handienak.
|
Orain
, eta hemendik aurrera gero eta gehiago, etorkinen oinordekoen aldarrikapenak ugaritu egingo dira eta horiei irteera egokia ematea izango da erronka. Adibidez, Nafarroako etorkin hegoamerikarrek laster, botoa ez ezik, etxebizitzarako laguntza, edo egiten ari diren lantegi sozialaren aitortza berezia, edo kultura hegoamerikarren promozioa ere eska dezakete, denborak esango du.
|
|
|
Eskuarki, jarrera ilustratu hau gutxiengoen eta disidentziaren txikitzailea izan da, bere ustezko nagusigoaren ondorioz harrokeriaz jokatu izan baitu.
|
Orain
ere, munduan askatasuna eta demokrazia indarrean zabaldu nahi dituztenek badute garai bateko gurutzea eta ezpata zerabiltzatenen antza.
|
|
|
Aintzat hartuz
|
orain
kontuaren bigarren puntua, ohartu egingo gara familiaren aterpera itzultzea pentsatzen dutenean, porrot egindako gaixoak, denak ez badira gehien gehienak sentimendu berekoiez aritzen direla.
|
|
|
Hari dakogu zor, Euskal Herrian zerbait giren gehienek, gure adimenduko indarrik hoberena: zoin bidez dabilan xuxen jakitea; makur doala zertarik gitazken ohart, sendo gireno; zer den gure arima; mendetik mendera jakintsunek nolako jaidurak daizkoten hauteman; zerk duen egiten ongia, ederra zerk, zerk egia; nundik datorren gizona, mende eta toki guzietako jakintsunen arabera, eta norat doan; azkenik, lur hunen gainean bizi diren gizaldeak nola bizi izan diren
|
orai
artio, bakotxa bereaz ala beren artean".
|
|
|
—Egia bera; frogatua duk
|
orai
gure lehen aita chimino sorthu zela eta gero, emeki emeki, hobetuz eta abilduz gizona, hein huntarainotu dela.
|
|
|
Eta pamp! paso batez aurthikitzen du aitak bere semea.Ikhusak
|
orai
zoin giren chiminoago!
|
|
|
Hainbertze eta halako lur mokorrek lotsa bat sortzen dauzute barnean. ...rez aire aurdiki ziliporta bat baizik, hastapenean su zarionetik emeki emeki azalez hoztua, daukat etzela iguzkiaren errai samurretarik arroltzearen idurirat osoki biribil eta leun jauzi pikorra, bainan ba ordukotz dena zimur eta konkor, guneka; gune hotan, azala gogortu zelarik behin, eta gero euriteekin zonbait menderen buruko gozatu, zela egin, hanitzez berantago ez dakigu nola Biziaz amatzeko,
|
orai
gabiltzan Gipuzkoako eskualde maitea".
|
|
|
Lafitteren idatzizko hirugarren erantzun bat askozaz geroagokoa ekar genezake hona, 1974koa" Mende huntako Euskaldun idazleen pentsa bideak", baina uste dut nahikoa dela
|
orain
arte adierazitakoarekin. Edozelan ere, Haeckel i dion ezinikusia Piarres Lafittek darwinismoari berari proiektatu zion, eta gerora Herria astekaria erabili zuen nolabaiteko kreazionismoa zabaltzeko:
|
|
|
faisaiak giltzarri suertatu ziren. Izan ere,
|
orain
arte Armand David oro har naturalistatzat jo badugu ere, berez ornitologiaren alorrean sentitzen zen erosoen, eta horren froga litzateke 1877an plazaratu zuen Les oiseaux de la Chine, tomo bitan argitaratu Txinako hegaztiei buruzko liburu ederra, 772 espezie besarkatu zituena, 64 zientziarako berriak zirelarik. Bada, faisaiak behin eta berriro agertzen dira Armand Daviden bidaia egunkariko oharretan.
|
|
|
Bestetik, hizlari entzutetsu eta seduzitzailea omen zen, eta pilotalekuak eta antzokiak jendez gainezka egoten ziren haren ele ederraren indarra aditzeko; horixe ikus daiteke, esate baterako, Bilboko frontoian 1933an egindako mintzaldi baten argazkian. Dena dela, niri
|
orain
Iruñean 1926an eman zuen hitzaldi ziklo dibulgatiboa interesatzen zait, zeren Larreko mediku nafarrak argitaratu baitzuen hitzaldi horien kronika laburra Eskualduna astekari baionarrean.
|
|
|
" Gure gaztaroan, irakasle eta ikasle oro evolutioniste bilakaturik ginauden:
|
orai
arenak ere egin du.
|
|
|
Beraz oraiko zazpi Eskualherri hauk ez dute denetara 19.450 kilometra karratu eremu eta 600.000 arima beizik. Bertzalde, Ameriketan eta bertzetan beitire oraino 400.000 eskualdun,
|
orai
munduan ditezken eskualdun guziak ez dire arras miliun batetarat heltzen".
|
|
|
Argazki asko egin zizkiguten ikasturte hartan, eta
|
orain
, aurrenekoaren ostean, bost hilabete geroagoko beste bat daukat eskuan, gehien interesatzen zaidana, edo hobe, gehien behar dudana nire bizitzaren kontaerarekin jarraitzeko. 1966ko maiatzaren 3koa da, Adrianen tailer berria inauguratu genuen egunekoa, zerrategia baino bi kilometro gorago, erreka jaiotzen zen lekutik aski hurbil.
|
|
|
" Herri guztiak daki", ekin zion Martinek. " Ez hadi
|
orain
kontu horrekin hasi!", eskatu zion Josebak, eta pauso bat eman zuen aurrera laukian sartuz. Adrian, Paulina eta Victoria jarraitu zitzaizkion, eta laurek Martin inguratu zuten.
|
|
|
Harengatik ez nintzen igotzen hotelera. Neska hura,
|
orain
, Villa Lecuonara etortzen zelako amarekin josten ikastera, eta etorri justu Genevievek ezarritako bisita orduan, arratsaldeko seietan: sortzen zitzaidan zalantzan —Virginiarekin istant batez egon, Teresarekin bi ordu luze pasa hizketan— beti Virginiaren aldera lerratzen nintzen.
|
|
|
Badakizu horrek zer adierazten duen."" Itzuli egin zizkiotela", esan nuen tontoki. " Bere bi anaiak frontean hil zirela adierazten du, eta guk dauzkagula
|
orain
haien gauza pertsonalak." Kartoizko kaxa seinalatu zidan: " Ekarridazu, mesedez".
|
|
|
Anai Martzelino, Ire ezkutitza San Jose egunian artunian. Ni
|
orain
arte emen ozazunarekin oso ondo arkitzen nok J. E.
|
|
|
Or izantzan gerra emengokin konparatzeko batez uen izan, emen jendekgorriak ikusteizkik mutil, emengorri ori trintsera batkenduko bazaye akutxilo sartu bearra zeok, akaso aitukok iñoi galdetzen baiyok ze mendi dan au, Olibar esateziek gu
|
orain
garen oni, emen gorri ok tankekin ta guzti preparatzeituk, ik etzekit jakingo deken nolako tankek dauzken, aurreko baten ataken beak asi ituan aurrea naiyean tanke ta guzi, lau kenduzizkioau, bat serbizioa iteko balio dula arrapatuzioau, ta beste iru berriz kiskalita utzizkiu gasolina botellakin eta eskuko bonbakin, baño tanke ruso oik aundik dituk, kañoi bat eta bi ametralladoria emateizkie ta...
|
|
|
Gero, plastikozko poltsa bat hartu eta Dunhill tabako pakete bat atera zuen handik. " Monsieur Nestorrek ere zigarro horiek erretzen ditu
|
orain
", esan nuen. " Gutuna idatzi eta handik lau egunera hil zen osaba, martxoaren 25ean —jarraitu zuen Teresak egoskor— Oso udaberri laburra izan zuen." Zigarro bat piztu zuen.
|
|
|
" Askotan pentsatu dut gertaera honetan —ekin zion Teresak. Bere kolkorako bezala hitz egiten zuen
|
orain
. Osabaren eskua imajinatzen dut paperaren gainean letrarik letra idazten.
|
|
|
Autoen motor hotsa iristen zitzaigun
|
orain
hoteleko aparkalekutik. Bazkaltzeko ordua izan behar zuela pentsatu nuen, baina ez nintzen erloj ua begiratzera ausartu.
|
|
|
Seguru zure aitak eta nireak osatu zutela esan zuen Teresak. Bere begietan malkoa zegoen berriro—
|
Orain
gorrotatu egingo nauzu, badakit." Ezpainak kontrolik gabe mugitzen zitzaizkion. Negarrez ari zen:
|
|
|
Gero berriz piramide bat.
|
Orain
, ikusten duzue, erpina kendu dio." Atxiki luze bat eman zion zigarroari.
|
|
|
" Edalontziak eta bermuta mahaian daude. Zer falta da
|
orain
–", galdetu zuen Susanak gure kideak eserita zeuden mahaitik itzuliz. " Azeitunak", esan genion Cesarrek eta biok batera.
|
|
|
betiko gizona ematen zuen, zientziak erakusten zizkigun irakaslea. Baina, itxura haren azpian, bigarren Cesar bat ikusten nuen
|
orain
, Bigarren Begiekin begiratzen zuena, Bigarren Mihiarekin mintzatzen ari zitzaidana.
|
|
|
" maisuak".
|
Orain
banekien haietako bat Bernardino zela, aurrean neukan gizonaren aita. " Orduan, zu Obaban bizi izandakoa zara", esan nuen.
|
|
|
Marrazkilariak eragindako efektuak, ordea, ez nau jada larritzen. Ez lehen bezala, ez Cesarrekin hitz egin eta haren aitorpena jaso nuen egunean bezala,
|
orain
dela hogei urte eta gehiago. Lasaitasunez eusten diot orain animalia begirada horri.
|
|
|
Ez lehen bezala, ez Cesarrekin hitz egin eta haren aitorpena jaso nuen egunean bezala, orain dela hogei urte eta gehiago. Lasaitasunez eusten diot
|
orain
animalia begirada horri. Badakit denbora gutxirako daukadala Stonehamen, bota egingo dudala laster hondakinen plastikozko poltsara kamioiak Three Riverseko edo Visaliako zabortegira eraman dezan.
|
|
|
" Badakizu, aita, amak baimena eman digu, eta jakin nahi nuke zuk ere emango diguzun."" Baimena zertarako?", galdetu diot, nahiz eta bistakoa izan. " Ba gure lagunek Santa Barbaran beste astebete gelditzera gonbidatu gaituzte, eta guri iruditzen zaigu ez dela ideia txarra.""
|
Orain
ulertzen dut zure maitasun deklarazioa", esan diot maltzur ahotsa jarriz. " Baimena ematen ez badiguzu ere berdin berdin maitatuko zaitut, aita." Jakina, bazekien erantzuna baiezkoa izango zela.
|
|
|
Baina lehenagotik zegoen tailerrean. Adrianen aitonaren garaietatik."" Ez nekien.""
|
Orain
ere aitak erabiltzen du. Ganaduarentzako belarra eta lastoa edukitzen du hor.
|
|
|
Ganaduarentzako belarra eta lastoa edukitzen du hor. Baina bi behi bakarrik dauzkagu
|
orain
. Bai ama eta bai aita oso zaharrak daude." Bi behi.
|
|
|
Begiak itxi nituen. " Lo hartu behar al duzu
|
orain
–", esan zidan Virginiak. " Jar zaitez nire ondoan", esan nion.
|
|
|
Lehengo arrastotik ibili beharra neukan, ohol gazteluen artetik, gure eskolaren aurretik, Josebaren eta Adrianen etxeen paretik. Bizikleta zegoen lekurainoko tarteari luze irizten nion
|
orain
. Virginiak zubia utzi zuen:
|
|
|
Poliki, pausorik pauso, bost bat metro egin zituen niregana. Gaitzaren ondorioa nabarmenagoa zitzaidan
|
orain
: bere eskuineko hanka ezkerrekoa baino zerbait meheagoa zen, ez zegoen zalantzarik.
|
|
|
" Teresa —esan nion ohetik jaikiz batera— Utziko al didazu
|
orain
zure aitaren gutun sorta hori?" Berak zalantza aurpegia jarri zuen. " A, bai!
|
|
|
Bisita egin diot Teresari."" A!
|
Orain
ezagutu zaitut!", esan zuen berak. Baina guztiz bere onera etorri gabe.
|
|
|
" Mauricio hil dute, don Pedro. Eta gure txanda da
|
orain
."" Ez etsi, Bernardino. Oraindik bizirik gaude." Ez zen izan bere lagunari adorea emateko esaldi hutsa, sentitua baitzuen, besarkadarekin batera, min oso zehatz bat bere saihetsean, objektu fin eta gogor batena, eta sentsazio soil hark kolpetik berpiztu baitzion esperantza.
|
|
|
Bidegurutzera iritsitakoan, ibarrean behera hartu zuten, ez Obabarantz. Azkar zihoazen
|
orain
ere, baina errekta luzeko errepide batetik. " Nire pistola hor ez badago, ez dakit zer egingo dudan", esan zuen don Jaimek.
|
|
|
" Jauna, litekeena da zuk ere anaiaren joera izatea". " Zer joera?"" To commitsuicide." Baina,
|
orain
bai jakin zezakeela garbi, ez zen halako joerarik bere baitan. Bere burua hilko zuen eguzkia mendi gainean azaltzearekin batera, baina beldurrak gidatzen zuen bere gogoa, heriotza bera baino oinaze handiago baten mehatxuak.
|
|
|
Bost urte geroago, mutiko hura bere aurrean zeukan. Gazte rubio bat zen
|
orain
, ez oso garaia, baina sendoa. Deigarria egin zitzaion soldadu joan gabe egotea.
|
|
|
Degrela kapitaina eta bere gizonak jabetuta egongo ziren auto baten faltaz. " Ameriketara joateko gogoa zeneukala esan zenidan
|
orain
dela urte batzuk. Horretan jarraitzen al duzu?"" Oraintxe bertan joango nintzateke", erantzun zion gazte rubioak.
|
|
|
" Zer pentsatu du?", esan zion don Pedrori. Lotsati samarra ematen zuen
|
orain
. " Zaldi horiekin, zazpi edo zortzi ordutan jarriko ginateke Frantzian", erantzun zion berak.
|
|
|
Horregatik ez zegoen zirrikituetan argirik, leihoetako argia haraino iristen ez zelako. " Ama
|
orain
dela hamar urte. Eta aita, noiz galdu zenuten?", entzun zuen.
|
|
|
Neskak hitz beste egin zuen: " Herrira joan behar al duzue
|
orain
–Jostundegian ari naiz lanean eta kamioian eramaten banauzue, alde ederra.
|
|
|
Gero, kendu behazuna, gibela eta bihotza, eta erreta jan zuten". Baina bere kolkorako ari zen
|
orain
, konturatuta bere jokaeraren zentzu gutxiaz. " Frantziara iristen garenean neronek gonbidatuko dut langosta errea jatera", esan zion Juanek goitik.
|