|
2009
|
|
|
Aurten arkitektura egiteko prozesuetan bereziki sakondu egin dugu. Horretarako blog bat sortu dugu Interneten [2], baita ikasle guztiak
|
haien
lanak erakusteko blogak egitera behartu ere. Horrela, zirriborroak publiko bihurtzean, ikasleak hobeto neurtzen du erakusten duena, eta txukunago egiten du.
|
|
|
Diseinuaren (hau gizartean ulertzen den bezala, bere konnotazio guztiekin) eta instalazio zein egituren eta, oro har, eraikuntzaren burutze egokiaren erantzule. Errealitatean, ordea, estudio gehienetan, betiere proiektuaren tamainaren arabera, bai instalazioaren bai egituraren kalkulu guztiak ingeniarien estudioetara bidaltzen dira
|
haiek
kalkula ditzaten. Bitartean, arkitektoak, diseinatu, egingo du eta kalkuluak jasotzen dituenean, proiektuari erantsiko dizkio, bere firma baliotsuarekin batera.
|
|
|
batetik, ahal izanik jabe izateko sakoneko nahi edo desira ezkutu bat, eta haren eraginez (beste faktore ekonomiko batzuekin batera), alokairurako joera eskasa. Bestetik, ondasun higiezinak beti inbertsio segurua direlako eta
|
haien
balio eta prezioek beti gora egingo dutelako ustea.
|
|
|
Sakon errotutako ideia hauen antzekoek partzialki azal dezakete nola eratu zen, higiezinen burbuila?. Zailagoa da, baina, azaltzea zergatik egin duen eztanda, nola horrek gaur eguneko krisia ekarri duen eta nola horren ostean ideia horiek?
|
haiei
azaldu bezala oinarrizko egia parte handi bat aintzatetsi arren, zenbait kasutan eta egoeratan erlatibizatu ditugun.
|
|
|
Ideia horietan badago egia oinarri bat: erromatarren garaitik, higiezinen jabegoak berebiziko garrantzi ekonomikoa eduki du eta,
|
haien
hipoteka, kredituaren oinarri izan ahal izateko lehenestezko tokia. Izatez, higiezina, eta bereziki etxebizitza, ezinbesteko ondasuna da, oso eskari inelastikoa duena hortaz:
|
|
2010
|
|
|
–Zaila zen orduko eraikitzaileei beren, betiko? eraikitzeko modua, zekiten bakarra, egokiena ez zela azaltzea, eta
|
haiek
konbentzitzea. Batez ere, sistema berriak askoz ere garestiagoak zirelako?, gogoratzen dute.
|
|
|
erabiltzaileentzat, aldaezinak? ziren elementuetan diru gehiago gastatzea,
|
haien
biziraupen luzea (eta egokia) bermatzeko,, aldagarriak, zirenen kalterako.
|
|
|
Blokeek hartzen dituzten formak, ikuspegien irekieraren ondorio dira.
|
Haien
ertz, zorroztuek, alde batetik eraikinen presentzia leuntzen dute, ikuspegiak arinduz, eta bestetik, jendearen ibilbidea gidatzen dute.
|
|
|
hau era honetan erabiltzen duena, saiakera moduan erabilia, hain zuzen ere.
|
Haien
hitzetan,, material merkea, arina, jartzeko erraza, zulagarria, izanda, material ezin hobea da behar genuenerako.
|
|
|
Joan dira berrogeitik gora urte Bidebietako 12 apostoluak eraiki zirenetik; beti deigarri eta beti lirain, hori baita
|
haien
ezaugarrietan behinena, lerdentasuna. Are nabarmenagoa egiten da bertikaltasun hori errepide nagusitik, Elosegi alkatea hiribideko errepidea baino beheragotik altxatutako eraikinak baitira, etxeen beheko aldea bistan ez direlarik.
|
|
|
Pertsona bat baino gehiagokoa: hemen ere ez dago familia nukleo rik; pertsona bik edo gehiagok osatzen dute eta
|
haien artean
ahaidetasuna egon daiteke edo ez.
|
|
|
ezkondu eta gurasoen etxe tik irten urte askotarako lan batekin, estabilitate eta bizi ziur tasuna ematen zuena. Gaur egun (belaunaldi
|
haietako
jendea barne) ezin dugu hemendik bi urtera lan, hiri edota pertsona berdinekin egongo garen esan.
|
|
|
Henri de Saint Simon, Robert Owen, Charles Fourier, André Koechlin, Titus Salt eta Jean Baptiste André Godin izan ziren esanguratsuenak, komu na sozialistaren eta kooperatibismoaren gurasotzat jo izan dire nak.
|
Haiek
sustatutako komunitate guztiak ez ziren paperean gelditu, Fourierren Phalanstère habitat kolektibo ameslariarekin gertatu bezala. New Lanark (Glasgow, Eskozia, 1815), Saltaire (City of Bradford, Ingalaterra, 1850), Mulhouseko langile hiria (Frantzia, 1853) eta Familistère (Guise, Frantzia, 1859) izeneko egitasmoa, besteak beste, errealitatean hezurmamitu ziren (3).
|
|
|
Komunitateok kidetasunik bazuten, hots, lana, etxebizitza, hezkuntza eta aisiaren ulerkera integrala. Hala ere, enpresarien ekimenok
|
haien
langileei etxebizitza duinak eskaintzen bazizki eten ere, ez da saihestu behar paternalismo horrek lan etekinen RSWLPL] D] LRD HUH ELODW] HQ] XHOD ÀQHDQ.
|
|
2012
|
|
|
Bestalde, gaur eguneko egoera sozioekonomikoa ikusirik, eta bereziki biztanleria ahulari dagozkion ekimenak direnean, txirotasun energetikoa bezalako faktoreak aintzat hartu behar lirateke. Ohiko egoera da, bizilagunen komunitate eta eraikinetan, eraginkortasun handiko instalazioak izatea, baina,
|
haien
ahulezia egoera dela-eta, ez dira erabiltzen (ez dira berogailuak pizten, edo aire egokiturik ez da erabiltzen gastua murrizte aldera). Ondorioz, atonduren eraginkortasuna handitzeak ez dakar, kasu guztietan, desiragarria litzatekeen aurrezki energetikoa.
|
|
|
Energia eskaera berokuntzarako eta hozte sistemetarako begiratuz, guztia isolatutako zurezko eraikinak energia eskaera murriztuko du, betiere 7 kasuarekin alderatuz gero, %29, 6 Alta, hozte sistemarako energiaren eskaera% 119,9 igoko da. Ondorioz, normalean klima hotzetarako doituak diren ebazpen arkitektonikoak bestelako aireztapen naturaleko sistemekin bateratu beharra ikusten da
|
haien
funtzionamendua hobetzeko, klima hotzagoetan hobesten diren irtenbide estankoak gaitzetsiz.
|
|
|
300 km2 ko hedadura duen parke horretan, iragan industrialaren aztarnak, edo zauriak, estaltzeko, zazpi parke eraiki dira, beste hainbeste lurraldetan.
|
Haien
betebeharren artean zera topa daiteke, kutsatutako lurraren berreskurapena, ondare industrialaren birgaiketa eta, oro har, iragana ahazten ez duen etorkizun baten istorioan, lehenbiziko esaldiak idaztearen mandatua.
|
|
|
Garapen iraunkorraren kontzeptua de, nitzea oraindik ere zaila suertatzen den arren (nahiz eta behin eta berriz denon ahotan dabiltzan hitzak izan), ingurumenaren zainketak, egungo energia iturrien eraldaketak eta energia kontsumoaren murrizketak erronka bat izan beharra daukate instituziotatik hasi eta norbanakoarenganaino. Eraikuntzaren sektorean, eraikinek ingurumenean duten eragina
|
haien
bizitza erabilgarri osoan zehar kontuan hartzea dakar honek, proiektatzen direnetik guztiz desegiten diren arte.
|
|
|
Ohitura hauek aldatzea garrantzitsua da, eta eraikinaren energia kontsumoa, birziklagarritasuna edo/ eta etorkizunean beste erabilera bat izateko aukerarik baduen baloratu genuke, ikuspuntu ekonomiko batetik erabateko garrantzia izan baitezake. Horretarako ordea, beharrezkoa izango da eraikinak proiektatzeko eta eraikitzeko orduan ere aspektu horiek kontuan hartzea eraispenerako unean aukera desberdinak emanez, bestela eraikinak hondakin bihurtuko baitira
|
haien
bizitza erabilgarria bukatzen den momentu berean.
|
|
|
Erregai fosilak, petrolioa, ikatza eta gas naturala? naturaren baliabide mugatuak dira, eta
|
haien
kontsumoa ezin da gaur egungo mailan betiko mantendu. Izan ere, nazioarteko agentzien estatistikek esaten digute petrolio konbentzionalaren mundu mailako ekoizpenak gailurra jo zuela 2006an, eguneko 70 milioi upeletan.
|
|
|
Nazioarteko Energia Agentziak (2010) onartu du, jada, gailurra jo duten putzuek, gutxienez,% 7ko agortze tasa dutela; hau da,
|
haien
ekoizpena% 7 gutxitzen da urte batetik bestera. Petrolio merkea bukatu egin da, eta geratzen zaiguna gero eta garestiagoa izango da, ekonomikoki eta batez ere energetikoki; horrek, dudarik gabe, gero eta gutxiago kontsumitzera bultzatuko gaitu.
|
|
|
Europako Batzordearen arabera (2007), sektore horrek Batasunaren barne produktu gordinaren% 10 hartzen du, eta lan indarraren% 7 Garrantzi ekonomiko handiko sektorea da, eta are garrantzizkoagokoa energia eta isurketei dagokienez. Izan ere, EBko azken kontsumoaren% 40 inguru kontsumitzen da eraikin publiko eta pribatuetan, komertzioak barne, eta
|
haiek
dira EBko BEGen isurketa guztien heren baten erantzule. Energiaren bi heren eraikinak berotzeko kontsumitzen dira, gutxi gorabehera; beste% 15 gailu elektrikoen kontsumoa da
|
|
|
Espainiako araudiak teorian zubi termikoak aintzat hartzen dituen arren (3), praktikan ez du
|
haien
transmisio termikoa mugatzea lortzen. Adibide gisa, 2 irudiko xehetasun guztiek betetzen dute araudia, isolatu gabeko solairuek barne (4).
|
|
|
genuen gogoeta prozesu kolektibo baten emaitza da. Auzo, kultura eta kirol erakundeekin izandako bilera
|
haietatik
behar eta azalera zerrenda bat sortu zen, eta estuki jarraitu diogu proiektuaren garapenean. Arraun elkartea, gimnasio publikoa, zaharren gimnasia, tai chia, yoga eta dantza, elkarteen batzarrak, hitzaldiak, kontzertuak, antzerkiak, erakusketak, ikastaroak, liburutegia, mintegiak?
|
|
|
Eraikin osoaren antolaketa arraun-ontzien modulaziotik abiatu da.
|
Haien araberakoak
dira ontzi biltegiko egitura tarteak eta modulazio zehatza ezartzen diete hortik behera auto aparkalekuari, eta gora gainerako erabilerei. Aldagelei aire eta argiztapena ematen dizkien patio batek eraikina banandu egiten du ia bere osotasunean, kirol eta kultura erabilerak bi bloke nagusitan antolatuz.
|
|
|
Formaren aldetik ere, eraikina arestian aipatutako bi eremu
|
haien
zordun da. Bide estali batek atari ematen die arraunketa ez beste erabilera guztiei lehen solairuaren mailan, behe solairuko joan etorriekin gurutza ez dadin.
|
|
|
Hiriko espazio publikoa kirola praktikatzeko modu sortzailean darabilte bai skaterrek bai parkourlariek. Kirol horietako bakoitzak hirietako elementuen irakurketa ezberdin bat egiten du
|
haien
jarduera garatzeko. Hartara, espazio eraikia erabiltzeko beste begirada bat darabilte.
|
|
|
Alegia, ustez bereganatua zegoen espazioaren jabeekin aurrez aurre topatu zirenean. Orduan sortuko ziren kirola praktikatzeko gune berezituak eta
|
haiek
produzitzen zituzten dinamika komertzialak, hain zuzen ere skateparkak eta arrapalak edo guk ezagutzen ditugun. U, ak.
|
|
|
Parkourra edo free running aren praktika diziplina militar frantsesean sartzeko nahia giza, basatiak?
|
haien
ingurumenean zehar mugitzen ziren moduen behaketatik dator. Nolabait, gorputza da ingurumenarekin modu naturalenean harremanean jartzeko tresna eta gorputzaren sendotasun eta malgutasunaren lanketa paregabea lortzen zela ondorioztatu zuen Georges Hébert militar frantsesak.
|
|
|
antzemateko. Entzumenaren bidez ere distantziak eta materialen ezaugarriak neurtuko dituztela esan daiteke,
|
haien
praktikan oztopo edo laguntza izan daitekeen hurrengo elementua identifikatzeko. Faktore horiek denak sumatzeko gai direla uste du parkourlariak, eta hala, beren berezko hiri espazioaren irakurketa fenomenologikoa egiten dute, gorputza bere osotasunean darabilena.
|
|
|
Kirola kontzeptu gisa kolokan jartzeko gai dena, alegia, arautua dagoen praktika fisikoa jolas bilakatzen dute skateak eta parkourrak, eta espazio publiko, eta pribatua? irekiak osotasunean dira
|
haien
jolasguneak. Kritikotasuna lantzen da, ezan bezala, hiri elementuen funtzioak eraldatzen dituztelako nahieran, baita pribatuaren eta pulikoaren arteko muga ere.
|
|
|
Hiria kontrolatzen da kameren bitartez, arauak ezartzen dira seinaleen bidez? baina skaterrek eta parkourlariek,
|
haien
gorputzaren osotasunarekin sentitzen dute hiri espazioa, begira begira dagoen, anaia handiari, aurre hartuz.
|
|
|
XIX. mendean, gaur egun ezagunak diren eta kirol eta kultu raren ondare diren ezker paretako pilotaleku gehienak eraiki ziren. Pilotaleku horiekin
|
haien
aitzindaria zen joko zuzena ia desagerrarazi zuten.
|
|
|
Ez genuke ez lur nahikorik, ez eta aktibitate maila altua sortzeko masa kritiko nahikorik ere. Bide hori hartu dute
|
haiek
, lurraldea lehertu dute, ongi lehertu ere. Hori sakon aztertua dugu.
|
|
|
Kontzeptu hauek gehiago erabiltzen dira Estatu Batuetan, baina noski, han espazioa oso modu ezberdinean okupatzen dute. Gu
|
haiek
baino askoz sedentarioagoak gara, oso erraz aldatzen dira haiek bizitokiz. Are gehiago, euren estatusa sortzeko eskalan bizi kalitate hobea duten tokietara bizitzera joatea oso normala da.
|
|
|
Kontzeptu hauek gehiago erabiltzen dira Estatu Batuetan, baina noski, han espazioa oso modu ezberdinean okupatzen dute. Gu haiek baino askoz sedentarioagoak gara, oso erraz aldatzen dira
|
haiek
bizitokiz. Are gehiago, euren estatusa sortzeko eskalan bizi kalitate hobea duten tokietara bizitzera joatea oso normala da.
|
|
|
Hemen ez da halakorik gertatzen, herrialde txikia garelako, besteak beste. Gironan bizi eta Bartzelonan lan egiteko prest gaude, edo alderantziz;
|
haiek
bizitokiaz aldatuko lirateke eta kitto. Gertatzen dena zera da, hemen Bartzelona eta Girona direna, han estatu aldaketa bat suposa dezakeela.
|
|
|
Horren adibide dira udalerrian zehar sakabanatuta dauden ia berrogei iturri publiko. Batzuk beste batzuk baino famatuagoak,
|
haien
erabilera etxe bakoitza hornituko zuen sare publikoaren eraikuntzarekin amaitu zen. Oraingo belaunaldiek ez dute jada ondare hau ezagutzen, erabiltzen eta transmititzen ez den gauza ororekin gertatzen den bezala.
|
|
|
Garapen bidean dauden herrialdeek adierazi dute lehentasunezkoa izan behar duela pertsona guztiei energia eskura izateko aukera bermatzeak, eta pobrezia energetikoa desagerrarazteak. 1.200 milioi pertsona inguruk ez dute energia eskuratzeko aukerarik, eta horrek eragin zuzena du
|
haien
osasunean, hezkuntzan eta bizitzeko moduan. Gainera, Zambiako ordezkariak erakutsi digu emakumeak direla pobrezia hori gehien pairatzen dutenak.
|
|
2013
|
|
|
Cathy Lang Ho, David Van der Leer eta Ned Cramer-en zuzendaritzapean, 124 kolektibok egindako hiri hobekuntza lanak erakutsi zituzten. Interbentzio
|
haiek
–behin behinekoak, informalak, taktikoak, mikro, parte hartzaileak, kode irekikoak? –arinago, azkarrago, merkeago?
|
|
|
–arinago, azkarrago, merkeago? lemari jarraitzen diote, eta hiritarrei esker eraman ahal izan dira aurrera,
|
haien
diru-laguntza edota lan boluntarioari esker.
|
|
|
Esan beharra dago, gainera, sukalde altzarien egileak produktuaren azken emaitzatik portzentaje bat besterik ez duela benetan ekoizten. Produktu mota asko erosi eta
|
haien artean
konbinatu besterik ez dute egiten. Sukaldea, azken finean, ohol, burdineria, akabera material, etxetresna eta instalazioen elkarlotze koordinatua da, zeinetan pieza bat aldatzen bada, beste gainerako elementuetan eragina izango duen.
|
|
|
«Xey» eta «Fagor Mueble» dira sukalde altzarien ekoizle handienak. Fakturazioa jaitsi dute azken urteetan,
|
haien
produktua etxegintzari oso lotua izan delako seguru aski. «Ikea» faktorea ere nabarituko zuten.
|
|
|
Aipagarriak dira, baita ere, Getariako «Indaux» burdineria egileek eskaintzen dituzten produktuak. Ez da zaila izaten munduko edozein bazterretako sukaldeetako atea ireki eta
|
haien
bisagra, gida, irristailu eta xukaderak topatzea.
|
|
|
Bai Bakio eta bai Zarautz, aski ezagunak ditugu gaur egun, batez ere
|
haien
hondartza luzeak direla-eta. Bata eta bestea, Bizkaiko eta Gipuzkoako luzeenak hurrenez hurren.
|
|
|
XXI. mendearen hasiera honetan% 5 eta% 0,5 inguruan dago, hurrenez hurren, Bakio eta Zarauzko lehen sektoreko jarduera (2). Biak ala biak nekazaritza lur emankorrean finkatutako herriak; hasieran
|
haiez
inguratuta, aberats, haien gainean gaur egun. Erritmo ezberdinetan jan dituzte euren sostengurako etxean bertan zituzten baliabideak. Lurzoruaren aprobetxamenduak lur emankorrak ahitu ditu, abiada handiko kontsumo garaikideak itota.
|
|
|
XXI. mendearen hasiera honetan% 5 eta% 0,5 inguruan dago, hurrenez hurren, Bakio eta Zarauzko lehen sektoreko jarduera (2). Biak ala biak nekazaritza lur emankorrean finkatutako herriak; hasieran haiez inguratuta, aberats,
|
haien gainean
gaur egun. Erritmo ezberdinetan jan dituzte euren sostengurako etxean bertan zituzten baliabideak. Lurzoruaren aprobetxamenduak lur emankorrak ahitu ditu, abiada handiko kontsumo garaikideak itota.
|
|
|
Bainuetxeak historian zehar eta
|
haien
bilakaera
|
|
|
Orduan bainuetxe asko zaharberritu eta handitu egin ziren etekin ekonomikoa handitzeko, eraikin historikoari eraikin berriak atxikiz. Zati berri
|
haiek
aisialdiarekin lotutako espazioak izan ohi ziren, hala nola hotelak, dantzarako aretoak, jangelak, antzokiak, erabilera anitzeko aretoak, kioskoak, etab. Garai hartan bainuetxe askotan medikuaren eta enpresariaren arteko eztabaidak sortu ziren, bainuetxearen eginkizunaren aurrean ikuspuntu ezberdinak sortu baitziren, alde batetik medikuek bainuetxearen erabilera sendatzailea defendatzen zuten, be...
|
|
|
Dudarik gabe, XIX. mendearen amaiera eta XX. mendearen hasiera bitarteko garaia izan zen bainuetxeen eta
|
haien
jardueraren goieneko unea, ospe eta bisitari kopuru handiena lortu zuten garaia. Gerra Zibilak egoera gozo hori hautsi zuen, gerrateak iraun zuen urteetan bainuetxe asko ospitale bilakatu ziren eta gerra amaitu ondoren haietako asko ez ziren berriro ireki, bainuetxeen gainbeherari hasiera emanez.
|
|
|
Dudarik gabe, XIX. mendearen amaiera eta XX. mendearen hasiera bitarteko garaia izan zen bainuetxeen eta haien jardueraren goieneko unea, ospe eta bisitari kopuru handiena lortu zuten garaia. Gerra Zibilak egoera gozo hori hautsi zuen, gerrateak iraun zuen urteetan bainuetxe asko ospitale bilakatu ziren eta gerra amaitu ondoren
|
haietako
asko ez ziren berriro ireki, bainuetxeen gainbeherari hasiera emanez.
|
|
|
Bainuetxeen ondareak, ondare arkitektoniko industrialarekin lotura zuzena duela begi bistan dago. Bainuetxeen hedapena, XIX. mendean zehar, Industria Iraultzak ekarri zituen gizarte aldaketekin batera eta
|
haiei esker
gertatu zen, industriarekin aberastu zen burgesia izan baitzen orduko bainuetxeen bezero eta bultzatzaile nagusia, aristokrazia eta nobleziarekin batera.
|
|
|
Haren izaera masibo eta kuantitatiboaren ondorioz, turismoak erraz suntsi dezake lehendik dagoena, baina, aldi berean, aprobetxa liteke sortzen duen energia ezartzen den lekuko errealitatea aberasteko, bestela beren kasa ezin berregin liratekeen giza, produkzio, hiri eta paisaia ehunak suspertzeko. Turismoa hiria piztuko duen geruza gisa ezarri behar da, lehenagotik bertan dauden geruzak aberastuko dituena,
|
haiek
ordezkatu beharrean.
|
|
|
Prozesuen artean, aldiz, haizeak, mareak, olatuak, lurrikarak, ibaien jarioa edo mendi bat eratuko duen tolesaren sorrera daude. Ostean, arestiko horiei gainjarrita batzuetan, edota beste batzuetan,
|
haiekin
etengabeko erlazioan, elementu biotikoak daude. Hau da, izaki bizidunak eta horien arteko harremanak, bakterio txikietatik goi mailako ornodunetaraino.
|
|
|
M.M: Are gehiago, arratsalde ederra pasa daiteke, adibidez, Euskal Herriko itsasadarren sorreraz solasaldi bat izanez edo euskal baserrietako harriak nondik datozen eta zelakoak diren aztertuz edo landazabaleko txori ezberdinak identifikatuz eta
|
haien
kantuak entzunez. Hori guzti hori gainera diru iturri handia izan daiteke eskaintza horri atxikitzen badiozu bazkari ederra edo lo egiteko aukera.
|
|
|
Lau kasuek, goi mailako edo luxuzko turismoa eta bidaiariak dituzte oinarritzat.
|
Haien
eraikuntza prozesuek badute desberdintasunik ordea.
|
|
|
Itsas bidaietarako ontziak inspirazio iturri izan dira arkitekto ugarirentzat.
|
Haien
forma eta funtzionaltasuna goraipatua izan da. Hala azaldun zuen Le Corbusier ek berak bere 1923 urteko Vers une architecture liburuan.
|
|
|
Bestetik, eraikuntza gauzatzeko denbora. Datuak, taula soil batean barik,
|
haien
testuinguruan azaltzea beharrezkoa dela esan beharra dago. Izan ere, kasuan kasuko berezitasunekin janztea komeni da.
|
|
|
Nola demontre heldu ziren polinesiarrak hain urrun dagoen uharte batera? eta, nola eraiki ahal izan zituzten zeukaten teknologia apalarekin «moai» deitzen zieten eskultura erraldoiak eta
|
haien azpian
zeuden plataformak (ia 900 «moai» eraiki zituzten denera)?
|
|
|
Bigarren galderari dagokionez, ikerketek misterioa argitu zuten, baina baita beste kontu harrigarri batzuk azaleratu ere. Pazko uharteko biztanleek egurra erabiltzen zuten kilometrotako bideak eraiki, «moai» erraldoiak
|
haien gainean
garraitu eta behar zuten lekuan tente jartzeko. Baina nola zen hori posible enbor sendodun zuhaitz bakar bat ere ez zegoen uharte batean?
|
|
|
Can Ricart fabrikaren ezaugarririk adierazgarriena bolumen edo nabeek sortzen duten espazio sekuentzia da. «Hiri barnean eraikitako hiria» dela esan dezakegu non zenbait nabek hiri trama propio bat sortzen duten eta
|
haien
disposizioak espazialki oso aberatsak diren hutsuneak sortzen dituen (barnekaleak, plaza irekiak, etab.). «Bete hutsune» joko hau proiektu originalean agertzen da (1853) baina urteetan zehar egin diren zabaltze lanen bitartez ideia hori indartzen joan da.
|
|
|
Soroak oso emankorrak ziren Besós ibaitik ura ekartzen zuten ubideei esker. Pixkanaka nekazaritzasoro
|
haiek
ubideen arabera antolatu ziren eta nekazaritzapartzelazio konplexu bat sortu. Nicolas Visscher kartografo nederlandarraren planoan ikusi daitekeen moduan, partzelazio hori XVIII. mendean dagoeneko nahiko garatuta zegoen.
|
|
|
Nekazaritza partzelazioa betetzen zuten fabrika, bide eta errepideen (lehen aipatutako Peré IV kalea edo Can Ricart fabrika, esaterako) eta Cerdàk proposatu zuen trama ortogonalaren artean gatazka sortu zen. Cerdàren Plana ez zen aurretik existitzen ziren eraikinekin oso jasanbera eta
|
haien
ezabapena proposatzen zuen, sare ortogonal berriarekin kontrajarriak ikusten baitzituen. Cerdá ren lehen planoetan (Plano de los Alrededores de la Ciudad de Barcelona y Proyecto de su Reforma y Ensanche, 1859), argi ikusi daiteke Peré IV kalea ia osorik desagertu egiten dela, Can Ricart fabrikaren antzera.
|
|
|
Gailendu beharreko gauza da eraikin hauek eskainitako erabilera sorta eta nahasketa posibleak. Dena den, eraikinaren kokapena da behin betiko gakoa
|
haien
erabilera berria ezartzeko. Eraikinaren berezko ezaugarriak ere garrantzizkoak dira, baina erabilera berria zehaztu baino, bertan egin diren lanak zehazten ditu (sarbidea, sute irtenbideak, isolamendua, sistema energetikoak).
|
|
|
Ildo beretik, Europako Teknologia Parkeen aitzindariak Estatu Batuetakoak izan baziren ere,
|
haiek
hiri inguruko aberatsen bizitoki guneak izan zituzten inspirazio iturri. Auzo horiek metropoliko nahaspilaren aurkako irtenbide pribatuak, komunitate bereiziak, izan ziren (Mumford, 2012:
|
|
|
819) eta hiriaren aurkako ideologia sakonean, baina hirietatik gertu zeuden, nolabaiteko menpekotasun harremana baitzuten. Aberatsen bizitoki auzoek zein teknologia parkeek batasun tematikoa edo irudi batasuna dute ardatz eta
|
haien
helburua ikusle zein erabiltzaileek buruan duten irudi abstraktua indartzea da (Lynch, 1998: 86), azken finean irudi horrek nortasuna edo leku baten partaide izateko harrotasuna sustatzen baitu.
|
|
|
Ideia sozial, espazial eta urbanistiko utopikoa nonbait, berritik pentsaturiko eta eraikitako hiria aldarrikatu zuen Silvestre Pérez arkitekto akademiko idealista eta ilustratuak. Neoklasizismo arrazionalistan hezia, kasik Pariseko «ameslari»en gisan irudikatu zituen Abandoko elizate lauan barneratzen ziren kanalak,
|
haien artean
diagonalean artikulaturiko erretaula zati ortogonalak eta barroko itxurako usaia zerien plaza zirkular oparo bezain lirainak.
|
|
|
Alabaina, S. Pérezek hiritartu gabe utzi zituen ibaiertzeko lurrak ez ziren, gure ustez, gaur eguneko «eraztun berdea» osatzen duten parke metropolitar «ekolo periferiko»en parekoak ezta errepideetako «pareta orlegi»en edo aldizkako «lorategi ezkutu» urbanoen tankerakoak ere. Hiriko borneak gerriko «idilikoz» josten dituzten ibilbide eta baso espazioak ez bezala, baratze
|
haiek
hirigunean bertan zeuden eta aspaldiko denboretatik ospe handikoak ziren hirietarako jaki eta landarelehengaiak ziurtatzeko erabiltzen ziren lurzoru emankorren testigantza eta oroimenean murgiltzen ziren (Irun eta Hendaia banatzen dituzten Bidasoa bailarako uharteak gogoan) (2). Biztanleek seguruenik era samurragoan onar zitzaketen aldaketak eta beraien iraganeko kontzientziaren apurra oraindino ere hiritik hurbil manten zezaketen, hiri nekazaritza nortasun elementutzat hartuz.
|
|
|
Biztanleek seguruenik era samurragoan onar zitzaketen aldaketak eta beraien iraganeko kontzientziaren apurra oraindino ere hiritik hurbil manten zezaketen, hiri nekazaritza nortasun elementutzat hartuz. Ondorioz, funtzio konkretuen asetze petotik defendagarriak ez ziren nekazaritza irlatxo
|
haiek
tokian tokiko memoriarekin lotzen zuen eszena pintoreskoa konposatzen zuten. Gaur egun, hiriek era horretako ondareak kontserbatzen dituzte, baina sarritan legez kanpoko izaera klandestinoa bereganatuz botere publikoen aurrean, ustezko begi inpaktua eta paisaiaren urrakortasuna dela-eta deuseztatu beharrekoak, paisaiaren balio kulturalak ingurumen irudiaren hondatzearekin tentsioan jarriz.
|
|
|
Beste eragileetako bat nazioarteko marka komertzial handiei lagatzen zaizkien lur eremuak dira,
|
haiek
ere primerako espazio urbano eta urbanizagarrietan neurrigabeko salerosketaren tenpluak bailiran. Bilbo inguruko metropoliko ezein tokitan atzemangarriak dira korronte horiek.
|
|
|
Aipatu egoerak ez zituen oztopatu ur bazterreko espazio horretarako paper gainean marraztu ziren hainbat aurreproiektu, gehienak nazioarteko master eta workshop etan landutako ideiak (Nafarroako Unibertsitateko, Euskal Herriko Unibertsitateko eta Harvard-eko Unibertsitateko arkitektura eskolak tartean).
|
Haien artean
ez ziren falta hiri lausotuaren eta zabalgune postmodernoen arteko kontrakotasunak. Horietako adibide bat 1990eko hamarkadaren hasieran hirigintzako Thyssen sariena izan zen.
|
|
|
Hala ere, arkitekturaren historiak erakutsi digu garai batean utopiatzat hartutako hainbat adibide distopia huts gisa ulertzen direla egun. Testu honek bi kontzeptuon arteko marra fina erakusten du: egungo arkitektura paradigmen aldaketa erakusten du, lau erreferentzia azalduz, bai eta
|
haien arteko
erlazio eta kontraesanak ere.
|
|
|
Ideiak formen gainetik daudela oinarri hartuta, ideia horiek erabakitzean arkitektoaren papera goraipatu nahi du testu honek. Hainbat proiektu edo idatzi mahaiaren gainean ipini eta
|
haien arteko
erlazioak bilatuko dira, irakurle bakoitzak gero haien arteko erlazioan dagoen gatazka bila dezan.
|
|
|
Ideiak formen gainetik daudela oinarri hartuta, ideia horiek erabakitzean arkitektoaren papera goraipatu nahi du testu honek. Hainbat proiektu edo idatzi mahaiaren gainean ipini eta haien arteko erlazioak bilatuko dira, irakurle bakoitzak gero
|
haien arteko
erlazioan dagoen gatazka bila dezan.
|
|
|
Horretarako, utopia hitzaren bigarren esanahi bat aurkeztuko du testuak; azkenaldian aurkeztu diren Karrera Amaierako Proiektu (KAP) batzuen analisi azkar bat eginez orainaldira eta gure testuingurura hurbiltzen saiatuko da, gero
|
haien
eskutik Cedric Price ren lana eta bereziki haren Potteries Thinkbelt proiektuaz pare bat gauza azpimarratzeko. Azkenik, Richard Sennett en testu baten irakurketarekin aurreko hiru puntuetan agertutako kontzeptuei bigarren irakurketa bat lortzea da helburua.
|
|
|
Augé ren aburuz, ez lekuak gizabanakoen arteko erlaziorik gabeko espazioak dira, trantsizioz sortutako espazioak, zirkunstantzian oinarritutakoak, nortasunik eta memoriarik gabeak, hotzak eta monotonoak, balio antropologikorik gabekoak.
|
Haien
adibide dira, haren aburuz, autobideak, hipermerkatuak, aireportuak, etab.
|
|
|
Ezohiko proiektuak dira, ez dira eraikinak, ez dira eskolak, ospitaleak edo zentro intermodalak, orain artean beti gertatzen zen bezala. Gehienak sistematzat uler daitezke;
|
haietan
parasitoa, esku hartzea, desmuntaketa, hitz gakoak dira. Nahiz eta gure kaleetako egunerokotasuneko arazo eta prozesuetan oinarrituta egon, marraztuak izatea arrotza egiten zaigu oraindik.
|
|
|
Nahiz eta gure kaleetako egunerokotasuneko arazo eta prozesuetan oinarrituta egon, marraztuak izatea arrotza egiten zaigu oraindik. Proiektu horiek guztiak leku jakin batean kokatuta daude eta honetaz hornitzen dira proiektua garatzeko; baina, hala izanda ere,
|
haien
indarra sisteman oinarritzen denez, beste leku batzuetara (baina ez beste testuinguru batzuetara) moldatzeko gai diren mekanismoak dira.
|
|
|
Pentsa liteke Sennetten diskurtsoa betiko istorioa errepikatzea baino ez dela,
|
haiek
bizi izan duten hiriaren aldaketaren kontrako iritzia baino ez dela, kasketa hutsa, John Ruskin eta antzekoek industrializazioan izan zuten rola ari dela bera oraingoan betetzen. Eta hori seguruaski egia da, baina horregatik ez da haren papera gutxiestekoa, horrelako erreakzioek berresten baitigute krisi garai batean gaudela, ez ekonomikoa edo soziala soilik, maila orokorrekoa baizik.
|
|
|
Historiako liburuetan (edo Interneten edo komikietan edo bideo-jokoetan) ikusi dezakegu utopiak ez direla sekula beren modu primitiboan aurrera eramaten. Baina argi ikusten da orobat
|
haien
beharrezko eragina. Gure lana da, arkitekto gisa eta gaur egungo krisi garaian, gure testuinguru sozial, ekonomiko eta kulturaletik irakurtzea eta gure arkitekturarekin kontsekuente izatea.
|
|
|
Errege koroatuen jauregiak, etxolak, bizidun ororen etxebizitzak, sutegietan erreak izan ziren, hiriak suntsituak izan ziren, eta gizonak sutan zeuden beren etxeen inguruan bildu ziren, beste behin bestearen aurpegia ikusi ahal izateko; zorionekoak
|
haiek
, sumendi batean bizi zirenak, beraien argi zuzi mendiak (2).
|
|
|
Londres, padura bat izatera itzultzen da, laborantza lurrak laster baso bilakatzen dira, eta behin etxe abereak izandako animaliek, berriz, basati bilakatu arte eboluzionatzen dute. Giza arrasto ia guztiak desagertu egiten dira
|
haien
presentzia apaltzean.
|
|
|
Horren harira, beste hautagai batek, Xabier Unzurrunzagaren taldeak, aurkako ertzaren alde egin zuen apustu, eta
|
haien
ekimena Zorrotzaurreko ezker besoaren ertza Zorrotza eta Olabeagarekin lotzean zetzan. Itsasadarraren ibilbide naturala lehortzearekin, Zorrotzaurre zabaltzea lortzen zuten, nola morfologikoki hala hiri egitura mailan errotula funtzioa bermatzeko adina entitate izango zuen hiri zatia eraikiz.
|
|
2014
|
|
|
Dokumentu horretan, arkitektura kontzeptuak eta arkitektura hori altxatzen den espazio ezberdinetara egokitzea ahalbidetzen duten eraikuntza formen arau sail bat laburbiltzen da. Zenbait kasutan, Honnecourten koadernoa eraikitako adibideak,
|
haien
xehetasunak eta izan daitezkeen ebazpen ezberdinen gomendioak eta elementu ikoniko zein apaingarrien geometrizazioak adierazten dituen marrazki sail bat da.
|
|
|
Gure garaiko arkitekturak pairatzen duen irudiaren gehiegikeriaren ondorioz, arkitektura, begiaren arte sinplea bailitzan plazaratzen zaigu askotan, pentsaera eta arkitektura greziarrean hasi zen zirkulua osatuz. Baina gure kulturan, kamerak gelditutako irudi inprimatuaren arte bilakatu da arkitektura, non irudiaren gehiegikeriak
|
haien
barneratze abiadura handiarekin batera lautu egin dituen, irudi bakar bihurtzen dituelarik beraien plastikotasuna galaraziz. Gure izatea munduan esperimentatu beharrean, kanpoaldetik begiesten dugu erretinaren azalean proiektatutako irudien ikusleak bagina bezala.
|
|
|
Muzak kontzeptu bilakatutako multinazional baten izena da.
|
Haien
web orrialdean garapen historiko, jatorri eta helburuen berri ematen dute.
|
|
|
Zubia ireki eta lasterrera, haizeak zubiarekiko zeharka eragiten zuenean zubiak bertikalki asko bibratzen zuela ohartu ziren. Bibrazio bertikal
|
haiei esker
zubia turistentzako ikuskizun bilakatu zen, 1940ko azaroaren 7ko ekaitzaren eraginez guztiz suntsitu zen arte. Hasiera batean zubia erresonantziaren eraginez apurtu zela uste zen.
|
|
|
Masaren, momentoaren eta energiaren oreka ekuazioetan lege enpiriko egokiak aplikatuta lortzen diren ekuazioak inguruneko baldintzadun problema askotako oinarria dira.
|
Haietatik
ondoriozta daiteke solido, fluido eta gasen mugimendu makroskopikoa zein izango den. Era berdintsuan, beroaren eta masaren garraioko problemak, ingurune ezberdinen arteko (mekaniko, termiko, kimiko edo elektromagnetiko) elkarrekintzako problemak edota eraikinekin lotura duten problemak azter daitezke.
|
|
|
Maeda ren gidaritzapean.
|
Haiekin
eta haien bi ikerketa taldeekin, 50 single task robot aztertu eta garatu genituen, tartean SSR 3 eta 4 eta CFR. Lan askoren ondoren, 1988an prototipo batzuk atera genituen, baita martxan jarri ere.
|
|
|
Maeda ren gidaritzapean. Haiekin eta
|
haien
bi ikerketa taldeekin, 50 single task robot aztertu eta garatu genituen, tartean SSR 3 eta 4 eta CFR. Lan askoren ondoren, 1988an prototipo batzuk atera genituen, baita martxan jarri ere.
|
|
|
Proiektuak hauen erabilera bultzatuko duen birmoldaketa proposatzen du, gero 4 puntuan agertzen den bezala espazio hauek okupagarriak izan daitezen. Zutik jarraitzen duten pabiloien birmoldaketa
|
haien
egituran oinarrituko da, fatxada eta estalkia guztiz aldatuz, kalearekiko iragazkortasuna (sarrerak biderkatuz) eta iragazkortasun bisuala hobetuz. Hori modu sinple, merke eta desmuntagarrian egingo da altzairu galbanizatuzko azpiegiturekin eta polikarbonatozko plakekin, kamara bioklimatikoa sortuz, eta, ondorioz, eraikinen balio termikoak hobetuz.
|
|
|
Eskubideak loratzen ari ziren garaia izanik langileentzako bizitokiak sortu behar, herri bat sortu behar. Hala, bizitokiaz aparte Victorio Luzuriagak hainbat zuzkidura sortu zituen; ez dakit Elizak berak sortuko zituen ekonomatua, jangela, eta abar, baina esan daiteke garai
|
haietan
, Antxo fabrika erraldoi bat izanik, Victorio zuela jaun eta jabe guztiahalduna.
|
|
|
Oroitzen dut oraindik industria dekadente haien guztien artetik igaro beharra Ibai ondoko ikastolara iristeko, pedagogia gordin gordinean. Fabrika
|
haien
produkzio hotsek markatzen zuten ikastolaratzeko erritmoa. Gaitz erdi erritmo musikagabetu horiek xamurtzeko ikastolan pianoa genuen.
|
|
|
Hori ere hazten eta hazten, iraultza industrialaren harira. Beraz, Antxoko herria industriagune izugarri baten nukleo urbano txikia zen, non jarduera komertzialak ere industria
|
haien
ordutegietara moldatzen ziren.
|
|
|
|
Haiek
baitira instituzioen begikoak, horiek bultzatzen dituzte hirigintzaren eskumena duten udalek, gertuko instituzioak. Ziur aski etxe horiek landatu diren lurrak udalak oparitu, laga dizkietela etxejabe berri zorioneko horiei.
|
|
|
14). Tokian tokiko materialak erabilita baliabideen ekonomia ardatz zuten auzolanetan antolatutako prozesuak ziren askotan,
|
haien
autonomia eta taldearen identitatea eraikitakoan islatzen zelarik.
|
|
|
Udalaren aurrean auzokoen eskariak aldarrikatzeko garaian, ezinbestekoa izan da komunitate sendo hori. Udalak, lurrak publikoak ez zirenez, eta are gehiago, etxe
|
haiek
, auzo osoa bera, ordenazioz kanpo zegoenez, ezin zuen bertan eskurik hartu. Eta aitzakia horrekin, auzokoen esku egon da, goitik behera eta oraintsu arte, auzoaren eraikuntza zentzu guztietan:
|
|
|
Masustegi auzoa 50eko hamarkadan sortutako auzoa da, Galiziako gune bateko zenbait herritatik etorritako langileek eta
|
haien
familiek sortutakoa. Auzoa, Kobeta eta Caramelo (Mintegitxueta) mendiak batzen diren mendi magalean sortu zen, jabetza pribatua zuen lur eremu batean.
|
|
|
Lurrak Miguel de la Viarenak ziren, gertu eta gorago dagoen harrobiaren jabearenak hain zuzen ere. Izan ere, Masustegin finkatu ziren jatorri galiziarreko langile
|
haietako
asko, harrobira zetozen lanera. Lur pribatua izanik, Miguel de la Viak ba omen zuen Intxausti abizeneko izen mailegatzaile bat, zeinek bitartekaritza lanak egiten zituen jabearen eta langileen artean.
|
|
|
Baimenik gabe eraikitzen zituzten etxeak, baina etxearen premia zeukaten langileek, eta langileen beharra lantegiek. Modu batean edo bestean, momentu hartan, egoerak zilegi egiten zuen etxe
|
haien
eraikuntza. Legearen babesik ez bazuten ere.
|