|
2000
|
|
|
eta, etxerako? hizkuntzak onarzitzakeen, baina inola ere ez bideren batetik edo bestetik ofizialtasunen batera joanzitekeen
|
haien
garapen sozial edo kulturala. Mintzaira horiek, beren muganaturaletan?
|
|
2002
|
|
|
Horrek azaltzen du, ikertzaileen arabera, paziente askok zergatik duten bihotz gutxiegitasuna, hori bihotzaren errendimendu desegokia baita. Genetika eta bizimodua Gaixotasun kardiobaskularrak, bihotzeko gaitz guztiak biltzen dituztenak, herrialde garatuetan heriotza gehien eragiten dituztenak dira, eta genetika agertzean garrantzi handia izan dezakeen arren,
|
haien
garapena bizi estiloari lotuta dago. Ikertzaileek azaldu dutenez, odolean dagoen substantzia baten mailak, IP peptidoak, zuzeneko lotura du zuntz ehunaren metatze anormalarekin.
|
|
2003
|
|
|
Ikastetxeetan, psikologo taldeak ohituta daude
|
haien
garapen emozionala eta ikaskuntza arazoak antzematen, lehenbailehen eta ahalik modu eraginkorrenean gainditu ditzaten.
|
|
|
Haren lehen emaitzak irailean ezagutuko dira, eta espermatozoidearen apoptosia heriotza zelular programatua eta bularreko minbiziaren zelulak alderatzen dira. Espermak bere autosuntsiketa naturala programatua badu, helburua portaera hori zelula kantzerigenoetara estrapolatzea da,
|
haien
garapen txarra saihesteko.
|
|
|
botulinuma; ondoren, xerratan moztu eta hutsean ontziratu daitezke. Lehengai mota horretan nitritoak erabiltzen dira,
|
haien
garapena inhibitzen duen substantzia gisa. Nahiz eta erabilera oso eztabaidagarria izan, nitritoak oso eraginkorrak dira mikroorganismo hori haragi produktu onduetan garatzea saihesteko.
|
|
|
José Luisek eta Felixek bildutako perretxikoak naturaren ondorio ziren, eta ez finkaren jabeak egindako ustiapenaren ondorio, ez baitzuten inolako gasturik sortzen haiek ekoizteko, hala nola, goldatzea, ereitea, ureztatzea, ongarritzea edo nekazaritzako ustiategi bati dagozkion beste zeregin batzuk. Horregatik, «inoren gauzatzat» hartzen dira, jaberik ez dutenak, nahiz eta
|
haien
garapen biologikoa titulartasun pribatuko finka batean egin. Are gehiago, Gaztela eta Leongo Juntak 1999 urtean emandako arau berezi batek perretxikoak noizbehinka edo ohituraz aprobetxatzeko aukera ematen zuen, baldin eta lurraren jabeak ez bazuen haren aprobetxamendu mikologikoa erreserbatuta.
|
|
2004
|
|
|
Filosofia diziplinen artean Zientziaren Filosofia izan daitpke gaur egun atalik dinamikoenetakoa, indartsuenetakoa. Izan ere, zientziak eta teknikak gure gizartean duten eraginaaintzat hartzen bada, ezinbestekoa zaio filosofiari horren azterketari ekitea; zientziaren etateknikaren izaeren azterketari,
|
haien
garapen formen azterketari eta forma horien eta gizartearen garapen formen arteko erlazio estuaren azterketari ekitea, alegia. Alabaina, Zientziaren Filosofiaren diziplina ez da gizarte bizi eredu berriek sortu duten gogoetaren emaitzaeratorria, diziplina gisa laster beteko baitu lehen mendeurrena.
|
|
|
Lizun toxigenikoak dira, eta substratu ugaritan gara daitezke. Elikagaiak kutsatu egin ditzakete, baldin eta laboratu, prozesatu, eraldatu edo baldintza egokietan biltegiratzen badira,
|
haien
garapena errazteko. Lizun horien hazkundea eta toxinen ekoizpena faktore askoren mende daude, hala nola, elikagaia, azidotasun maila, inguruneko tenperatura edo hezetasuna eta mikroflora lehiakorra.
|
|
|
“Proiektu komunen bidez, Europako Batzordeak babestuta, integrazio maila handiagoa lortu nahi da, herritar bakoitzaren interesetatik hurbilen dagoena”, adierazi zuen Manuel Pardos Adidae ko lehendakariak. Pardos en iritziz, kontsumitzaileen eskubideak defendatzeko Europako hegoaldeko esperientziak “bereziki erabilgarriak izan daitezke EBn sartu berri diren herrialde berrientzat,
|
haien
garapen maila guk dugunetik gertuago baitago erkidegoko herrialde handietatik baino”. Ekimen honen helburua, beraz, ekialdeko erakundeei interesa piztea da, kontsumitzaileak babesteko sistema zabal eta ondo egituratu bat ezarri ahal izateko, duela hamarkada batzuetatik esparru horretan diharduten elkarteen esperientzia onenekin.
|
|
2005
|
|
|
Haren aldarrikapenen artean, nabarmentzekoa da Estatuak bere funts, liburutegi edo lege gordailuko biltegietan dituen kultura eduki guztien “sarbide unibertsala eta banaketa masiboa, modu libre eta doakoa” bermatzea. Gainera, eredu ekonomiko bat eskatzen du, komunikazio teknologien erabilera berretsi beharrean “teknologia horiek bultzatu eta
|
haien
garapenaz baliatu eta etekinak biderkatzeko”, eta “autore eskubide” direlakoen denbora muga, Espainiako Konstituzioak eta Giza Eskubideen Deklarazio Unibertsalak onartutako kulturarako sarbide eskubidearekin “bat datozen” terminoetan. Halaber, jatorrian Kultura Ministerioari esleitutako funtzioak berreskuratzeko eskatu du, “entretenimenduaren industria babesteko egungo jarreraren kaltetan”.
|
|
|
Bartzelonako Unibertsitateak (UB), proiektuaren parte den aldetik, atzo jakinarazi zuen ikertzaile zientifikoen talde batek itsas komunitate berriak aurkitu dituela Antartikako izotzaren azpian, eta horrek esan nahi du posible izan dela
|
haien
garapena bizitzarako muga diren baldintzetan. Eugene Domack geologoak zuzendutako espedizioaren helburua izotzez estalitako eremuko itsas sedimentuak aztertzea zen.
|
|
|
Hala ere, kontserbazioaren teknologia aldatu egin da azken urteotan, batez ere ontziratzearen arloan, atmosfera aldatuak erabiltzen baitira eta hotza orokortu egiten baita. Horren ondorioz, alterazioak zertxobait desberdinak dira, eta berezko lurrinak agertzen dira, eta horrek
|
haien
garapena zertxobait zaildu du du. Hala ere, produktu mota hori batez besteko banaketan eta banaketa handian aurkitzen da nagusiki, eta aplikazio berriak garatzea izango da produktu interesgarrienetako bat.
|
|
|
GKEak dioenez, “orain arte hartutako neurriak ez dira nahikoak kutsadura hori murrizteko, eta ezinbestekoa da haratago joatea”. Europako Batasunaren (EB) Inpaktuen Balorazioak erakusten du, erakunde horren arabera, 3 milioi europarrek gomendatutako mugak gainditzen dituzten merkurio mailak dituztela, eta batzuek hamar aldiz gainditzen dituztela muga horiek, eta horrek eragina duela
|
haien
garapen neurologikoan. GKEak uste du beharrezkoa dela Europako Parlamentuak Europar Batasuneko Estrategian proposatutako neurri globalak babesteko ebazpena hartzea, eta nazioarteko komunitateari “mezu argi eta garbi” bat bidaltzea, merkurioaren emisioak, eskaintza eta eskaria ahalik eta azkarren murriztu behar direla dioena.
|
|
2006
|
|
|
Markos Zapiain kritikariak euskalnobelagintzan etakide rola betetzen duten pertsonaiek egindako ametsak aztertuditu luze eta zabal, eta horren lagin bat, Harkaitz Canoren Pasaia bluesekoametsen azterketa bildu du orri hauetara. Euskal eleberrietako etakideen ametsikgordinenak omen Canoren eleberrikoak, eskizofrenikoak, eta arras erabakigarriakpertsonaiak taxutzerakoan ez ezik
|
haien
garapen eta bilakaeran. Espazio itxietankokatzen diren ametsek unibertsoko zulo beltzen eitea bide dute, unibertsoarenjoera hedapeneranzkoa ala barnebiltzekoa ote den zalantza eginaraziz.
|
|
|
Halaber, desnutrizioak osasunari, hezkuntzari eta produktibitateari eragiten dienez, arazo hori da belaunaldien arteko pobrezia eta desberdintasuna transmititzeko mekanismo nagusietako bat. Gainera, haurren heriotza arriskua areagotzen du,
|
haien
garapen kognitiboa inhibitzen du eta bizitza osoko osasun egoeran eragiten du. Egoera horren aurrean, CEPALek Latinoamerikako eta Karibeko herrialdeei estatu politika integralak, epe luzekoak eta eragile guztien parte hartze aktiboarekin garatzeko eskatzen die.
|
|
|
Eta neskek mutilek baino gehiago sufritzen dute. Pikor bat ateratzen zaienean, umore txarrez jartzen dira, errazago haserretzen dira, suminkor eta triste daude… Kasurik larrienetan, beren irudia baztertzen dute, eta segurtasunik eza ezkutatzen dute lotsa edo isolamendu jarreretan, eta horrek eragina du
|
haien
garapenean eta eskola errendimenduan. Horrek guztiak erakusten du arazo txiki hori patologia handiago bihur daitekeela garaiz egokitzen ez bada.
|
|
2007
|
|
|
Hurrengo oztopoa izan zen asmatzea nola txertatu behar diren hitzarmen horretan garabidean diren herrialdeak. Arazoa zen herrialde horiek beldur zirela ez ote zen
|
haien
garapena motelduko adostutako neurriak onartuz gero. Azkenean onartu zuten proposatutakoa; alde batetik, Lurra babesteko beharra zegoelako, eta, bestetik, diru transferentzia bat egon zelako, hau da, herrialde horiek diru-laguntza bat jaso zuten aldaketa horretara moldatu ahal izateko.
|
|
|
Azken txostena Interlakenen (Suitza) argitaratuko da, Animalien Baliabide Genetikoei buruzko Nazioarteko lehen Konferentzia Teknikoan, 2007ko irailean. Bilera horretan, munduko ekintza plan bat egin nahi da baliabide horien galera geldiarazteko eta
|
haien
garapena, kontserbazioa eta erabilera jasangarria hobetzeko. Ildo horretatik, adituek diotenez, kontserbazio lanek hainbat jarduera biltzen dituzte, hala nola arrazen identifikazioa eta zerrenda, estatistika demografikoen jarraipena, nazio eta nazioarte mailako tresna politiko eta legalen garapena edo gizarte eragile guztien parte hartzea.
|
|
|
Gantz poliasegabe mota hori haurren dietan sartu ohi bada, arrisku txikiagoa izango da pankreako uhartetxoen kontrako autoimmunitatea garatzeko, diabetearen garapenari lotutako sistema immunearen alterazioa. Jatorri ezezaguneko gaixotasuna Haur eta nerabeengan 1 motako diabetesa eragiten duten prozesuen jatorri ezezagunaren aurkikuntzarantz aurrera egiten saiatu zen ikerketa (nahiz eta uste den faktore genetikoek eta ingurumenekoek parte hartzen dutela
|
haien
garapenean). Horretarako, ikertzaileek aztertu zuten omega eta omega gantz azidoen kontsumoa lotuta ote dagoen haurrengan intsulina sortzen duten pankreako zelulen kontrako antigorputzak garatzearekin.
|
|
|
Likido hori gabe, fetuak leku antzu bat uzten du eta infekzioen eraginpean geratzen da. Sabelaldeko barrunbeko organoek birikatxo txikiak presionatzen dituzte eta
|
haien
garapena eragozten dute. Amaren organismoak, berriz, uzkurdurak abian jartzen ditu eta garaiz aurreko erditzea eragiten du.
|
|
|
EDAIko arduradunek kalkulatu dutenez, inbertsioa zortzi urte baino gutxiagoan amortizatzen bada ere, udalak oso mugatuta daude behar adina diru izateko. Hala ere, adituek diotenez,
|
haien
garapen teknologikoak eredu merkeagoak ahalbidetuko ditu.
|
|
|
Mitoaren eta arrazoimenaren artean harreman aberatsa onartu beharrean —arrazoimenaren barruan ere mitoa dagoela onartu beharrean, agian— mitoaren aurka jarri da arrazoimena, historikoki eta behin betiko mitoa gailendu zuen heroia izendatu du arrazoimena. Bestalde, arrazoimen horren sorkuntza esplikatzerakoan ez da behar bezala aipatu garai
|
haietako
garapen teknologiko, kultural eta politikoa: egitura ideal bat errealitatearekin kutsatzeko beldurra agertu da.
|
|
2008
|
|
|
Sortzen diren produktuak formatu estandarren arabera15 definitu behar ditugu, bai hartuko dituzten datuetan, bai itzuliko dituzten emaitzetan. Horrela berrerabilgarriak izango dira beste hainbat produktutan eta
|
haien
garapena modu inkrementalean egin ahal izango da.
|
|
|
Gure esker beroenak, Psikologia Fakultateko Oinarrizko Psikologia Prozesuak eta
|
haien
Garapena saileko lankide eta irakasleei, oro har, eta bereziki Luixa Reizabal irakasleari, ikasmateriala sortzean emandako laguntza osoagatik, eta, Garapenaren Psikologia gaian jakitun den Enrique Arranz irakasleari, emandako aholku eta gomendio onengatik.
|
|
|
Saila: Oinarrizko Psikologia Prozesuak eta
|
haien
Garapena
|
|
|
Pentsa daitekeen bezala, edozein hizkuntzatako Communicative Development Inventories en bertsioa ezin liteke ingelesezko CDIren itzulpen hutsa izan. Tresna honen eraikitzeak hizkuntza bakoitzaren berezko ezaugarriak, eta
|
haien
garapenaren berri kontuan izatea eskatzen du, hizkuntzak eta kulturak ezberdinak izanik, horietako bakoitzaren garapena ere ezberdina delako. Tresna egokitzeko, beraz, bada marko orokorra, baina hizkuntza bakoitzerako egokitzapenak berezko nortasuna izatea aurreikusi zen.
|
|
|
Konposatu sorta zabal batek izan ditzakeen ondorio toxikoak egiaztatzeko metodo azkar eta fidagarriak garatzea lehen mailako beharra bihurtu da gaur egun. Zebra arrainarekin Egindako toxikologia saiakuntzetako batek zebra arrainen enbrioiak erabiltzen ditu. “In vitro” ernaldutako arrautzak inkubatzean, molekularen diluzio batzuk edo azterlanean interesgarriak diren molekulen nahasteak agertzean, ebaluatu eta kuantifikatu egiten dira gerta daitezkeen ondorio kaltegarriak (malformazioak, heriotza tasa),
|
haien
garapenaren une erabakigarrietan. Saiakuntza hori ekotoxikotasun azterketetan erabiltzeko diseinatu zen hasiera batean, eta sistema sinplea, azkarra eta merkea denez, toxikologiako beste eremu batzuetara zabaldu da, hala nola farmakologikora, eta berriki metodologia hori erabili da elikagaietan interesgarriak diren substantziek izan ditzaketen ondorio kaltegarriak ikertzeko.
|
|
|
abusua, okerreko tratamendua, nahikoak edo gehiegizkoak ez diren dosiak edo agindu desegokia. Substantzia horiek animalia pentsuari gehitzen zaizkio, bereziki zerriei eta eskortako hegaztiei, eritasun infekziosoen tratamendu masiborako eta
|
haien
garapena saihesteko. Urari ere gehitzen zaizkio, tratatzeko, eta elikagaien laborantzan hauts bihurtzen dira, prebentzio gisa.
|
|
|
Jantziak probatzen ari diren beste elementu batzuk zapatak dira, hala nola Virginiako Teknologikoan edo elastikoak eta mugimendua elektrizitate bihurtzen duten zuntzak dituen beste arropa mota bat. Nolanahi ere, prototipo fasean dauden ideia onak dira, eta oso garestiak izan daitezke
|
haien
garapen eta bideragarritasun ekonomikoa. Kasu batzuetan, instalazioa zaila izango litzateke, adibidez, lurzoru konbentzional batekin eraikita dauden eraikinetan.
|
|
|
American Society for Dermatologic Surgery (ASDS) erakundearen arabera, mota hori saihestezina izan daiteke pertsona batzuentzat; beraz, etengabeko prebentzioa da horiek saihesteko edo, gutxienez, atzeratzeko modu bakarra. Hormona fluktuazioekin, takoi altuko zapatekin, adinarekin edo obesitatearekin zerikusia duen edozein faktorek eragina izan dezake
|
haien
garapenean.
|
|
|
1995 Ekin Emakumeak elkartea eratzeko urtea izan zen, emakumeak euskarara erakarri eta
|
haien
garapena sustatze aldera.
|
|
2009
|
|
|
20 urte baino gehiago daramatzagu jolas hauek probatzen, eta haurrak oso pozik egoten dira jolasean ari direnean, eta, gainera, oso onuragarriak dira
|
haien
garapen pertsonal eta sozialerako.
|
|
|
Zahn Waxler en (2000) aburuz, neskek beldurra edota atsekabea bizitzeko duten joerak
|
haien
garapen emozionalean eragin lezake. Izan ere, tentsio emozionalabizitzeko joera handiago horrek, erruduntasuna eta arauen haustea rekiko aldezaurreko antsietatearen ikasketa erraztuko lukeelako.
|
|
|
Lehenik eta behin, Euskal Herriko Unibertsitateko Psikologia Fakultateko Oinarrizko Psikologia Prozesuak eta
|
haien
Garapena Sailaren eta alde batetik, Bergarako erretiratu etxearen artean eta bestetik, Donostiako Udaleko erretiratuenetxearen artean hitzarmen bat sinatu zen. Horri esker, lekuan lekuko arduradunekinhainbat bilera egin ziren ikerketa garatzeko asmoarekin.
|
|
|
Era berean, CIEMATen Konfinamendu Magnetikoaren bidezko Fusio Saila Europako fusio programaren parte da, eta ITER mundu proiektuan parte hartzen du. Halaber, sistema horiek ezagutzen ditu eta, hala badagokio, modu aktiboan parte har dezake
|
haien
garapen esperimentalean. Halaber, LIFE proiektuko aditu onenetako bat, Tomás de la Rubia, espainiarra ere bada.
|
|
|
Dislexia bidez edo arreta eta hiperaktibitate faltaren nahastearekin (TDAH) ikastea benetako tortura bihur daiteke nerbio sistemaren asaldura horiek dituztenentzat. Laguntza teknikoekin laguntzeak, sorburu anitzeko ikaskuntza ahalbidetzen dutenak, haur horien artean eskola porrotaren kasuak gutxitzeaz gain,
|
haien
garapena eta osasuna hobetzea ere ekar dezake, baita familiaren ongizatea hobetzen laguntzea ere.
|
|
|
“Ez zaie besteen iritzi negatiboei eutsi behar”, baizik eta “informatu eta informatuta egon”. Horretarako, elkarte batzuek gertatutakoa onartzen, seme alabak hezten eta
|
haien
garapena arrakastaz burutzeko beharrezko baliabideak lortzen laguntzen dute.
|
|
|
Hala ere, izozteak mikrobioen “nolabaiteko hilkortasuna” eragiten badu ere, ezin da tratamendu higienizatzailetzat hartu, hau da, elikagai batean egon daitezkeen mikroorganismoak ezabatzen dituen tratamendutzat. Aitzitik, tenperatura altuek (65º C-tik gorakoak) mikrobioak suntsitzen dituzte, koagulazio entzimatikoko mekanismoen bidez, eta mekanismo horiek eragotzi egiten dute
|
haien
garapena. Beroarekin kontserbatzea Faktore horretan, bero bizian, tratamendu termikoak erabiltzen dira.
|
|
|
Haurren desnutrizioak, txikienen osasunari kalte larria eragiteaz gain,
|
haien
garapena inhibitzeaz eta bost urtetik beherakoen heriotza arriskua areagotzeaz gain, eragin ekonomiko handia du egoera hori pairatzen duten herrialdeentzat; esaterako, Bolivia, Elikagaien Mundu Programak (IEP), Latinoamerikarako Batzorde Ekonomikoak eta Karibeko Osasun Ministerioak (CEPAL) egindako txosten bat. “El coste del hambrea en Bolivia:
|
|
|
Google ren ezaugarria da erabiltzaileak eta
|
haien
garapenak. Izan ere, ofizialki kaleratu ditu amaituta egotea.
|
|
|
Lege horretako 4 artikuluan, irizpide oinarrizko eta eragile moduan jasota dago nerabeekiko goi interesa eta nerabeen eskubideak babesteko beharra,
|
haien
garapena bermatzearren. Eta honako hau zehazten da, hurrengo:
|
|
2010
|
|
|
Hainbat irudi gordin eskaintzen ditu filmak, ados, ni kontakizunak beldurtzen nauen arren. Aspaldi errotutako joera ideologikoak eta
|
haien
garapena jartzen ditu begien aurrean. Maiz oso urrunekoak direla uste izan arren, gurean oso presente daudela gogorarazten dit.
|
|
|
Halaber, Gasteizko Exekutiboak Euskadira joateko bidaiak antolatuko ditu Brasilgo erakundeentzat, euskal enpresek
|
haien
garapen beharrentzat eskaini liezaieketen konponbide integralak ezagutzeko.
|
|
|
Garapen bidekoherrialdeek exijitzen dute beren nazio mailako legedia gogortzen joatea betieregarapen mailan aurrera egiten duten neurrian, herrialde garatuetan gertatu zenbezala, alegia. Horrenbestez, herrialde hauei jabego intelektualaren eskubideakgoizegi igoaraztea gaindiezinezko traba litzateke
|
haien
garapenerako. Dohako
|
|
|
Funtsean, 1980eko hamarkadatik aurrera, kanpoko zorrak eztanda egin zuenetik hainzuzen, Munduko Bankuak eta Nazioarteko Diru Funtsak zorpeturiko herrialdeei geroeta baldintza gehiago ezarri dizkiete, eta
|
horrek
haien garapen eredu propioa garatzekooztopo nagusia bihurtu da. Azkenik, XXI. mendeko lehenengo hamarkadan sortu direngarapen alternatibo baten aldeko planteamendu berriek itxaropena zabaltzen dute etakapitalismo basatiari aurre egiteko premia eta ahaleginak egiten ari direla nabarmengeratzen ari da.
|
|
|
Adierazpen prozesua eta betearazpen prozesua, bereziki
|
haien
garapenerako eta izapidetzerako behar den denborari so eginez gero, epai bidezko babes eraginkorra lortzeko nahikoa ez dela gerta daitezke. Horregatik, kautela prozesua epai bidezko babes eraginkorrerako eskubidearen parte da.
|
|
|
Horrenbestez, zalantzarik gabe, sistema oso eta harmoniko bat dela ikusten da. Osotasun eta harmonia hori ez da bakarrik hiru elementu orokorretan (jurisdikzioa, akzioa eta prozesua) somatzen,
|
haien
garapenean ere atzematen baita. Horren adibide bikaina da hiru babes moten aurreikuspena (adierazpenezkoa, betearazlea eta kautelazkoa), hirurak lotuta eta bakoitza berari dagokion prozesuarekin garatua, guztiak herritarra babestera zuzenduta.
|
|
|
Azken batean, ekimen kolektiboaren subjektuek paper aktiboa dute errepublikaren eraikuntzan, estatuak bezala, sindikatuek, mugimendu sozialek, giza eskubideen aldeko sareek, etab., eta testuinguru kultural bati loturiko komunitateek (Pettit, 1996) parte hartzen dute.
|
Haien
garapen osorako aukerak, edo beste modu batera esanda, inoren interferentzia arbitrarioaren esku ez egoteak, agente kolektibo hauen konpromiso instituzionala oinarritzen duela argudiatuko du Pettitek. Agenteen unitate kolektibo horiek, banakoak agregatzea baino gehiago, adierazten dute beren burua eraikin sozialean integratzeko ahalmena.
|
|
|
Zahartzeak, sexu hormonak gutxitzeak eta bizimodu desegokiak hezur osasun txarra izateko arrisku faktoreak dira. Neurri higieniko dietetiko sinple batzuk hartzea eta arriskua duten gaixoen hezur dentsitatea neurtzen duten probak orokortzea lagungarria da
|
haien
garapena saihesteko, eta, horrez gain, konplikazio elkartuak minimizatzen ditu; besteak beste, hezur hausturak. Horregatik, kanpaina honek hainbat helburu ditu.
|
|
|
Ikerketa askok erakutsi dutenez, adin tarte horretan haurrek ahalmen izugarria dute, jakin min handia sentitzen dute eta ikastun onak dira. Haiekin egiten den lan pedagogikoak nabarmen lagun dezake
|
haien
garapen kognitiboa. Ikusmen eta entzumen estimulua konbinatzen ditu, kontzeptua adingabeen gogoan atxikitzeko Domanen estimulazio goiztiarreko programa haurren garapen prozesua laguntzeko eta bizkortzeko erabiltzen da, bai eskolan bai familian.
|
|
|
Lehenengo urratsa behaketa da, baina test bat eta beste proba erraz batzuk ere egin daitezke, haurren lateralizazio joerak ebaluatu eta aurreikusteko. Horien bidez,
|
haien
garapen akademikoan eragina izan dezakeen albo arazoren baten lehen zantzuak aurkitzen dira. Hona hemen, besteak beste, gurasoek eta hezitzaileek haurren alboko joera egiaztatzeko proba ugari:
|
|
|
API askatzeko erabakiari esker, beste programatzaile batzuek tresnak sortu ahal izan zituzten Web gunea bera baino erosoagoak eta azkarragoak diren Twitter ak zerbitzu honena. Sortu ondoren aplikazioak, erabaki
|
haien
garapenak zabaltzea eta beste sare batzuk betetzeko aprobetxatzea. Horietako bat horrelako soluzioen aitzindariak Seesmic izan zen.
|
|
|
Horretarako, UMeko taldeak elementu teknologikoen multzo bat definitzen lan egiten du, ikasleari eta irakasleari ikasgelan beste tresna gisa laguntzeko. Adimen artifizialetik abiatuta, ikaskuntza prozesuen ereduak egin nahi dira, ikasleei hainbat egoera automatikoki ondorioztatzeko, ikasgelan haurren errendimendua hobetzeko eta, oro har,
|
haien
garapen pertsonal eta soziala bultzatzeko. Proiektuak ikasgelan teknologia erabiltzea proposatzen du, “arkatzari, koadernoari edo liburuari eransten zaion tresna gisa”.
|
|
|
“Aitzindaria da Espainian” proiektua, Espainiako unibertsitateek Afrikako zentroekin lankidetzan jarduten duten lehen aldia baita. Afrikako zentroetako hamalau ordezkarik (hiru errektore eta lau errektoreorde, besteak beste) Bartzelona bisitatu dute aste honetan, aplikazio informatiko bakoitzak izan behar dituen funtzio espezifikoak zehazteko eta
|
haien
garapenean lanean hasteko. Asmoa da programa berriek urtebeteko epean funtzionatzea.
|
|
|
Batzuek beharrezkotzat jotzen dute sektorea arautzeko eta irregulartasunik gabe hazteko; beste batzuek, berriz, eraso interesatutzat jotzen dute. Energia berriztagarriek tarifa jakin bat jasotzen dute Europa osoan,
|
haien
garapena sustatzeko. Espainiarra ez dago garestienen artean, ezta gutxiago ere.
|
|
|
“Funtzioak betearazten zaizkie, haientzat beharrezkoa den heltzea aise falta zaien uneetan”, dio Pikler ek. Espezialistak esan du errendimenduak ez datozela bat berez egiteko gai izango liratekeenarekin, “mendekotasuna, ezgaitasuna edo baldarkeria ekar diezaiekeela haur osasuntsuei,
|
haien
garapena mantsoagoa baita”. Nola erraztu autonomia Objektu bat hurbiltzea, ahalik eta azkarren irits dadin, janaria behin eta berriz sakatzea sardexkan, edo botoiren bat irekitzen ez uztea dira jarrera batzuk, laguntza aitzakiarekin haurraren autonomia oztopa dezaketenak eta bere gaitasun sentimenduan eragina izan dezaketenak, berez hasitako ekintza bat entseatzeko eta amaitzeko aukera kentzen baitiote.
|
|
|
Ideien arintasuna, malgutasuna edo pentsamenduaren originaltasuna dira pentsamendu sortzailearekin zerikusia duten trebetasunetako batzuk. Trebetasun horiek, kasu askotan, zenbait ezaugarri pertsonalek bultzatzen dituzte, hala nola ekimenak, jakin minak, berezkotasunak edo intuizioak,
|
haien
garapena bultzatzen baitute. Aitzitik, beste ezaugarri batzuk, hala nola konfiantzarik eza, segurtasunik eza edo logikarako eta ordenarako gehiegizko joera, blokeatu egiten dira sormen ekintza bat dakarren edozein prozesutarako.
|
|
|
Hiru komunikazio eredu horien arabera, umeek lau esparrutan aurki ditzakete
|
haien
garapenerako kaltegarriak izan daitezkeen arriskuak (merkataritza, indarkeria, sexu harremanak, balioen kontrako ideiak). Eta beste lau esparrutan aukera nagusiak aurki ditzakete (heziketa eta ikaskuntza, parte hartzea eta gizarte konpromisoa, sormena, identitatea eta gizartearekin lotura) (Hasebrink et al., 2008) (ikus taula).
|
|
|
3) Legeak finkatzen du haien promozioaren eta
|
haien
garapenaren moduak.
|
|
2011
|
|
|
Elementu horietako batzuk konbinatuz gero, seme alabentzat suntsitzailea izan daitekeen koktel bat bihurtzen da. Agerikoa da testuinguru horretan igo egiten dela adingabeen arrisku pertsonal eta soziala, eta
|
haien
garapen psikosoziala kaltetu egiten dela. Hauek dira ondorioetako batzuk:
|
|
|
3 Aurrera egitea haurrak hezteko, zaintzeko eta
|
haien
garapen pertsonala eta gaitasun potentzialak sustatzeko zereginetan familiei laguntzeko politiken sustapenean, eta lana eta familia bateragarri egiten laguntzea.
|
|
|
aukera handiak dituzte haurrenganako tratu txarrak detektatzeko; izan ere, haur gehienak handik pasatzen dira, eta, gainera, han pasatzen dute denbora gehien. Era berean, hezitzaileek pasatzen dute denbora gehien haiekin, eta horrek
|
haien
garapenaren eta jokabidearen lekuko bihurtzen ditu, bai eta tratu txarren egoerak detektatzen gehien lagundu behar duten eragile ere.
|
|
|
Eskuduntza judiziala organo batek esklusiboki ezagutzen duen gai, kontu edo material multzoa dela aintzat hartuta, gai honetan eta hurrengoko bietan bake epaileek ezagutzen, ebazten edo burutzen dituzten lanetan sakonduko dugu. Berriro ere, gogoratu behar dugu, bake epaileaz mintzo garenean haien ordezkoez ere ari garela, BERek bere 25 artikuluan dioenez, bigarrenek lehenengoak ordezkatuko baitituzte azken horiek gaixorik edo legezko arrazoi batengatik presente ez daudenean55 Bake epaileen funtzio jurisdikzionalak aipatu baino ez ditugu egingo,
|
haien
garapena hurrengoko gaietan eginez. Kapitulu honetan funtzio hauen ingurumariak jorratuko ditugu, noiz, non eta nola burutzen diren alegia.
|
|
|
Halako kasuan dauden haurrek lortu lortu dute eskolarako sarbidea, baina haien hezkuntza eskubideak ez dira inolaz ere behar bezala bete. Eta nekez lortuko dute hizkuntza gutxitudun komunitateek euren hizkuntzak erabiltzeko eskubiderik, baldin eta hezkuntzaren esparruan hizkuntza horiek errespetuz tratatzen eta
|
haien
garapena ahalbidetzen ez bada (Skutnabb Kangas, 2008b).
|
|
|
Eta zurruntasun hori are handiagoa da gizarte hierarkiako goi mailako pertsonen aurrean, hauek errazago zentsuratzen dutelako. Esan behar da, gainera, haur hauen gurasoek ez dituztela saritzen seme alaben lorpenak,
|
haien
garapen maila ez dutela errespetatzen eta berotasun gutxi ematen dietela.
|
|
|
Ikertzaileek aztertu zuten omega saguen erretinan duten eragina, eta ohartu ziren dietatik eratorritako gantz azidoak gehitzeak mugatu egin zuela neobaso izeneko odol hodien hazkunde patologikoa. Haurtxoen kasuan, erretinako odol hodiak sortu eta hiru hilabetera hasten dira garatzen, eta jaiotze normalaren unean osatzen dute
|
haien
garapena. Baina oso goiz jaiotzen bada, begiaren garapena alda daiteke, eta hodiak, berriz, ez dira hazten edo hazten.
|
|
|
Emakumeen berezitasunak Alda daitezkeen arrisku faktoreen jatorria bizimodu desegokia edo organismoaren egoera orokorraren gaineko kontrol falta da. Faktore horiek, sexuen artean antzekoak eta gizartearen gehiengoak ezagutzen dituenak, desberdintasunak dituzte
|
haien
garapenean, ondorioetan edo gorabeheretan. Lehenengo faktorea hipertentsio arteriala da.
|
|
|
Generoen arabera, juanikoteak maizago izaten dira adineko emakumeetan. Aurrekari familiarrak eta takoi altuak edo zapata estuegiak erabiltzeak lotura zuzena dute
|
haien
garapenarekin.
|
|
|
Infekzioen kasuan, elikagaia noizbehinkako ibilgailua da; intoxikazioetan, berriz, ohiko eragilea. Artikuluak bien arteko desberdintasun nagusiak eta
|
haien
garapenean eragina duten faktoreak eta horiek nola saihestu zehazten ditu.
|
|
|
beti ageri da zehaztapenen bat edo argibideren bat edo esperientzia intelektualaren bat aurretik esandakoa osatzen duena. Inazio Mujikak solasoi eman dien antolaketari esker, irakurleari eskaintzen zaion testua material ezin hobea da Leteren ideia nagusien ernamuina ezagutu, eta
|
haien
garapen eta elaborazio intelektuala jarraitzeko.
|
|
2012
|
|
|
Irakurtzen eta ikusten dena modu erraz eta gozagarrian ulertzen da bi alderdi horien bitartez.
|
Haien
garapen osoa ezinezkoa da hainbat sekretu ezagutzen ez badira.
|
|
|
Hezitzailearen egitekoa funtsezkoa da lehen urte horretan: haurren oinarrizko beharrei erantzuten die, segurtasun afektiboa ematen die,
|
haien
garapena estimulatzen du eta ingurunea ezagut dezaten bultzatzen.
|
|
|
Oinarrian, metodologia horretatik ideia nagusi hau jaso nahi da: haur txikiak familietatik atera eta instituzioetan sartzen direnean,
|
haien
garapenerako ezinbestekoak diren zenbait gauza kontutan izatea. Hau da, haurraren autonomia errespetatzea, haren segurtasun fisikoa eta emozionala bermatuko dituen harreman egonkorra eskaintzea eta egunerokotasuneko errealitateak heziketan duen balioa aintzat hartzea.
|
|
|
Elikagaiei lotutako bakterio patogeno gehienak 5 eta 8 arteko pH an ugaltzen dira eta 4,5etik behera ugaltzen direnak oso gutxi dira. pH neutrotik gertu dauden elikagaiak arriskutsuenak dira ikuspuntu honetatik. Oro har, onddoek eta legamiek pH baxuagoetan garatzeko ahalmena daukate, baina
|
haien
garapena elikagaiaren hondatzearekin erlazionatuta dago gehiago, botere kaltegarriarekin baino. 2 taulak elikagai batzuen pH-a erakusten du.
|
|
|
Haurrekin musika kontzienteki erabiltzeak
|
haien
garapen fisiko eta psikologikoa bultzatzen du.
|
|
|
“Zuzendariek ere pairatzen dute neurri batean Fornesen arabera, enplegua erregulatzeko espedienteak (EEE) gauzatu behar dituzten Giza Baliabideen Saila. Denbora librean deskonektatzen ikastea, kirola egitea eta erlaxatzeko jarduerak egitea lagungarriak dira estresari aurre egiteko Hainbat faktorek eragiten dute
|
haien
garapenean: lanerako ditugun baliabideak, lanak nola antolatzen diren, nagusien eta erdi mailako kargudunen presioa menpekoen gainean, bai eta esleitzen zaizkien lan bolumena eta motak ere; izan ere, eskatzen zaien lanerako oso kualifikatuta edo gutxi badaude, estresatu egin daitezke eta azken fasean erori:
|
|
|
Kataluniako Onkologia Institutuaren arabera, zuntz, arrain, landare eta fruta ugariko eta koipe eta haragi gorri gutxiko dietak koloneko minbizia prebenitzen lagun dezake. Alkoholaren, tabakoaren eta ariketa faltaren kontsumoak ere zerikusia du
|
haien
garapenarekin.
|
|
|
Irakasleek etengabeko prestakuntzaren bidez beren karreran zehar dituzten gaitasunak hobetzea funtsezkoa da, txostenak dioenez, horrela gero eta ikasgela anitzagoen erronkei aurre egin ahal izango baitiete, bai eta irakaskuntza metodo pertsonalizatuak garatu ere. Lan horrek azpimarratzen du ikastetxeei autonomia handiagoa eman behar zaiela, eta zuzendariaren irudia nabarmentzen du programak ikasleei egokitzeko, irakasleen arteko talde lana sustatzeko, haien lana gainbegiratzeko eta
|
haien
garapen profesionala ebaluatzeko erabakiak hartzerakoan; horrez gain, ikasleen kontratazioan eragiteko gai izan behar dute, eskolaren beharren arabera. Azterlanak azpimarratzen du gizarteak irakasleekiko eskaera handiak dituela, “aditu” izan behar baitute irakaskuntza metodo desberdinen erabileran edo estrategia sorta zabala izan behar baitute ikasleen ikaskuntza optimizatzeko.
|
|
|
Lan unitate honen helburua da Espainian garaia baino lehen jaiotako berantiarraren egoera eta gutxienez bi urte bete arteko jarraipenaren garrantzia aurkeztea, biztanleria arriskutsu horren morbilitatea eta ondorioak hobetzeko eta murrizten laguntzeko. “Garrantzitsua da Espainian garaiz aurreko arratsaldeetarako jarraipen bateratua ezartzea, haur horien bilakaeran kalitate hobea lortzeko, sor daitezkeen arazoak garaiz detektatzeari esker, eta hain zorrotza den gizarte batean
|
haien
garapen integrala hobetzeko beharrezkoak diren bitartekoak emateko”, azaldu du Bartzelonako Ospitaleko Xavier Demestre doktoreak. Ama zenbat eta zaharragoa izan, orduan eta ugaltze lagunduaren teknikak, amaren patologietan ernaltzeko aukera eta haurdunaldiarekin lotutako zenbait patologia, hala nola hipertentsioa, aurreklanpsia, mintzen haustura goiztiarra edo mintz amniotikoen infekzioa, hazi egin dira haur goiztiarrak.
|
|
|
Irudia: photography33 Gurasoek seme alabekin duten harremana erabakigarria da
|
haien
garapen psikologikorako. Hala ere, gaur egun ohikoa da guraso asko, lan kontuengatik, errudun sentitzea, haiekin denbora gehiago igaro ezin dutelako eta gehiegi eta gehiegi babesten dutelako.
|
|
|
Haurrentzako gimnasia zentroek jarduera fisikoak egiten dituzte, eta haiek joko gisa hautematen dituzte, baina
|
haien
garapena bultzatzen dute eta gehiegizko pisua saihesten dute.
|
|
|
Berezko erditze goiztiarrekin lotutako arrisku faktoreak 15 milioi haur inguru jaiotzen dira urtero planetan Bat bateko erditzearekin lotutako arrisku faktore eta faktoreetatik bost identifikatzen dira. 1 Ama nerabeek garaiz aurretik jaiotzeko arrisku handiagoa dute,
|
haien
garapena oraindik ez baitago osatuta eta, oro har, egoera nutrizionala 20 eta 35 urte bitarteko haurdunena baino okerragoa da. Hogei urtetik gorako haurdunek, gainera, anemia eta hipertentsioaren prebalentzia handiagoa dute, besteak beste.
|
|
|
Horregatik, nekazari munduaren testuinguru soziokulturala ere landu dut. Gipuzkoako baserrien deskribapena eta
|
haien
garapenaren berri eman dut, eta hori gipuzkoar guztientzat interesgarria izan daitekeela uste dut.
|
|
2013
|
|
|
azterketa kliniko bat gabe sinesgarritasuna galtzen dute mamografiek. Mamografien kalitatea hobetzeko egin dira ahaleginak baina" lesio gehiago aurkitzeko gai garen arren, ez dakigu
|
haien
garapenaz gehiago. Ondorioz, zenbat eta efikazagoak [tumoreak] aurkitzen, orduan surdiagnostic [gehiegizko diagnostiko] gehiago sortu dugu.
|
|
|
Ebazpena?, a) ESKako jardunbidetzat har daiteke, enpresaren arrakasta bilatzen baitu bere langileen garapen pertsonala eta profesionala trebakuntzaren bidez sustatuz. Beraz, langileekiko eta
|
haien
garapenarekiko errespetuaren balio etikoari jarraikiz jokatzen du.Jarduera esparrua laneko eskubideena da, eta, hortaz, giza baliabideen kudeaketarena. Liburu Berdeak adierazten dituen norabideak edo esparruak erreferentziatzat hartuta, esan daiteke ESKaren barneko ekintza bat dela.b) Horretarako badaude arau batzuk: SA 8000 araua:
|
|
|
Langilea hirugarren fase horretan dagoen zantzuak agertzen direnean, enpresak beste lanpostu bat, langileari gehiago eskatuko dion bat, eskaini lioke; hala, zikloa hasiko da berriro, eta langileak, garapen prozesu berriaren bitartez, errendimendua handituko du eta motibazioari eutsiko dio.Potentzialaren ebaluazioa langile jakin batzuen konpetentziak aztertzea da,
|
haientzako
garapen plan pertsonalizatu baten bidez bi helburu lortzeko: Enpresako langileak motibatzea, haien produktibitatea areagotzekoErakundeko funtsezko lanpostu batzuetarako ordezkoak prestatuta izateko aukera emango dion sistema bat sortzea.Potentzialaren ebaluazioaren helburua da langileek etorkizunean izango duten portaera aurresatea; jardunaren ebaluazioan, berriz, langileek iraganean egindakoa az... aditu talde batek, barnekoak eta kanpokoak?
|
|
|
Azkenik, garrantzitsua da atal hau bukatzeko ekimen turistikoen zentroak (ETZak) aipatzea. 2481/ 1974 Dekretuak, 1974ko abuztuaren 9koak, ekimen turistikoen zentroen antolamenduari buruzkoak, arautzen ditu, eta, eskumenak autonomia erkidegoei eskuordetu zitzaizkienetik, autonomi erkidegoen ardura da
|
haien
garapen normatiboa. Hala, adibidez, Gaztela eta Leonek 100/ 1991 Dekretuaren bidez? 1991ko maiatzaren 2koa, ekimen turistikoen zentroen antolamenduari buruzkoa?
|
|
|
Seme alabekin jarduteko moduak eta haiekiko jarrerak eragina dute
|
haien
garapenean eta autoestimuan.
|
|
|
Irudia: bradleypjohnson Haurrekin hitz egitea
|
haien
garapena hobetzeko Haurrarekin hitz egitea Sabelean dagoenetik ere onuragarria da Izan ere, oso lasaigarria eta lasaigarria da, eta ingurukoen ahotsekin ohitzeko aukera ematen dio, batez ere gurasoekin. Gero, hazten denean Garrantzitsua da haurrarekin hitz egitea haren garapena bultzatzeko, haurrarekiko komunikazioa soziabilitatea hobetzea.
|
|
|
Hainbat seme alabekiko komunikazioa hobetzeko gomendioak mezu zehatzak eta errazak ematea, haurrak entzuten duela eta bere begien parean jartzen dela ziurtatzea. Haur txikiekin hitz egiteak funtsezko eragina du
|
haien
garapen kognitiboan eta ikasteko gaitasunean. Baina seme alabei hitz egiteak askoz abantaila gehiago ditu.
|
|
|
Galdera horiei erantzun dakiekeenean, ahalmen antimikrobianoa duten elikagaien beste konposatu natural batzuen zerrendan sar litezke oliben konposatuak; baratxuria, ahabia edo oreganoa. Elikagai horien konposatuek, antimikrobiar naturalek ere ezagutzen direnek, mikroorganismoen hazkuntza inhibitzeko gaitasuna dute, besteak beste, bakterioak, birusak eta onddoak. Beste kontrol teknika moderno batzuekin batera, hala nola arriskuen analisiarekin eta puntu kritikoen kontrolarekin,
|
haien
garapena handitu egin da azken urteotan. Zer da?
|
|
|
Kasu horietan, haurtxoetako batek odol gehiegi hartzen du eta gainerakoak oso gutxi. Horren ondorioz,
|
haien
garapena eta hazkundea kaltetu daitezke, baina arazo horiek gero eta gutxiago dira. Haurdunaldi anitzak:
|
|
|
Nikola Tesla izan zen hegazkin autonomoei buruzko aipamena egin zuen lehena, 1915ean. Eta
|
haien
garapenari Lehen Mundu Gerran ekin zitzaion, tartean helburu militarrak zeudela. Hala, Vietnameko gerran Estatu Batuek piloturik gabeko hegazkinak erabili zituzten etsaien bideoak jasotzeko.
|
|
2014
|
|
|
Desabantailei dagokienez, aipatu beharra dago, alde batetik, parte hartzaileak adin kronologikoaren arabera aukeratzen direla, eta horrek ez duela kontuan hartzen uzten
|
haien
garapen maila, ezta adin kronologiko bereko parte hartzaileen artean izan litezkeen garapen aldeak ere. Era berean, adin talde bakoitzean elkarren oso bestelako ezaugarriak dituzten parte hartzaileak bil litezkeenez (askotariko gizarte klase, kultura maila eta abarretakoak), arazoak sor daitezke laginen arteko homogeneotasunik eza dela-eta.
|
|
|
Batetik, Ainara Godoy, Maite Isasa, Maitane Gereño, Maria De Arriba eta Aiora Gomez ikasleei (jada psikologoak) testuaren orrazketan egindako lan bikainagatik. Bestetik, Oinarrizko Psikologia Prozesuak eta
|
haien
Garapena Saileko Luixa Reizabal, Fernando Olabarrieta eta Sonia Mayordomo irakasleei testuaren orrazketan eskainitako laguntza osoagatik. Azkenik, Nekane Intxaurtza, Ander Altuna eta Igor Markaida egindako lan handiarengatik.
|
|
|
d) Epe ertainean, zer hobekuntza proposamen egitea proposatuko zenieke durenotarrei,
|
haien
garapena erdiesteko?
|
|
|
1 Begiratu arretaz honako gorputz geometriko hauei eta
|
haien
garapen lauei. Ondoren, adieraz itzazue poliedroen, prismen eta piramideen aldagai esanguratsuak (azalera kalkulatzeko nahi eta nahi ez behar diren datuak); azken horiek irudian neurtu ondoren, kalkula itzazue proposatutako gorputz geometrikoen azalerak.
|
|
|
Hazten dira, giharrek indar handiagoa hartzen dute eta mugitzeko aukera gehiago dituzte, eta asko kateatzen hasten dira. Horregatik, zortzi hilabete arteko haurrentzako jolas egokienak baliabide berri horiek aprobetxatzen dituztenak dira, eta
|
haien
garapena sustatzen dute. Aurreko aldian, bi eta lau hilabete bitartean, haurrak «haurren jolasa eta haren metodologia» (McGraw Hill, 2010) liburuan azaltzen duenez, Maria Cruz Pecci, Teresa Herrero, María López eta Alejandra Mozosen «Haurren jolasa eta haren metodologia», azaltzen dute.
|
|
|
Ordenagailuek, tabletek eta telefono mugikorrek eskaintzen duten haurrentzako teknologiari esker, haurtxoek haiekin jolasten dute berehala. Jolas horiek, entretenitzeaz eta dibertitzeaz gain, haurrak tresna horiek erabiltzera ohitzen dituzte, eta
|
haien
garapen kognitiboa eta motrizitate fina sustatzen dute. Hona hemen haurrentzako doako jokoen aukera desberdinak dituzten zazpi web orri:
|
|
|
Hala ere, oraindik ez dira aurkitu arrazoi zehatzak. Zientzialariek oraindik ikertzen dituzte, eta, bidean,
|
haien
garapenarekin zerikusia duten faktore batzuk identifikatu dituzte: hiru motatakoak dira:
|