|
2000
|
|
|
Euskararen ezagutza, nola ez, altuagoa da ETB1en jarraitzaileen artean, eta %15, 4soil batek
|
ez
du euskara ulertzeko gaitasunik.
|
|
|
Halaber, maila pertsonal eta profesionalean egin dizkioten presio politikoen aurrean amore ez ematearren, zerrikeria etabazterkeriak larrutik ordaindu ditu, duintasunez, Txillardegik, horrek bere mailapertsonala erakutsi digularik. Zeren, ene ustez, azkenean, Txillardegik, nahiz etaegitura zale amorratua izan,
|
ez
du euskara komunikazio tresna huts edo hizkuntza zeinu huts bihurtu. Euskara askapen politikaren funtsezko elementu modura intuitudu.
|
|
|
Azkenik, euskal administrazioaren erantzukizuna, Xabier Kintanaren hitzez, nabarmentzen da. Izan ere, Kontseiluaren eta gizabanakoen ekimena ezerezean gerta daitekeadministrazioak bermatzen eta arautzen
|
ez
badu euskararen erabilera merkataritzan.
|
|
|
YAKIN’larien billera. 13 zk. (1960), 69 Flandes eta bere hizkuntza. 14 zk. (1961), 39 Loramendi: " Olerki ta idatzi guztiak". 15 zk. (1961), 26 Gazteriak salatzen du. 16 zk. (1964), 3 Asi gaitezen komunismuarekin alkar izketan. 16 zk. (1964), 43 Neskatxak
|
ez
dute euskeraz itzegin nai... eta arrazoia daukate. 16 zk. (1964), 62" H" letrari buruz galdezka. 20 zk. (1965), 25 Jainkoaren billa (leturia ta txillardegi). 20 zk. (1965), 38 10 urte. 21 zk. (1966), 1 Pentsamentuaren bakardadea. 21 zk. (1966), 25 Langilleen kasta galdua. 22 zk. (1966), 22 Gaurko alemaniar lirikaz, euskal poesiaz. 25 zk. (1967), 24 Gaurko marxismoa erlijioaren aurrean.
|
|
|
AZURMENDI, Joxe Neskatxak
|
ez
dute euskeraz itzegin nai... eta arrazoia daukate. 16 zk. (1964), 62
|
|
2001
|
|
|
‘Bai, aspaldian
|
ez
dut euskaraz ezer irakurri.’ dio Gorriak, makinizkribua besapean hartuta. ‘Zuk irakurri duzu? ’
|
|
|
Hori dena ahantzi gabe, ez dugu deus askorik aurreratzen euskaldun askok eta askok aspaldiko denboretatik euskarari buruz erakutsi izan duten utzikeriaren edo zabarkeriaren aitzakia edo estalgarri gisa erabili nahi badugu. Alferrik ibiliko gara gure hizkuntz arazo eta gaitz guztien iturria badiren eta ez diren lege edo arauetan bilatu nahirik, aldi berean argi eta garbi onartzen
|
ez
badugu euskararen erabilera oztopatzen duten faktore asko eta asko gure baitakoak direla, euskaldunon baitakoak alegia. Â Euskaldun askoren hizkuntz gaitasun maila apala, egoera formal gehienetan erdaraz aritzeko joera edo errazkeria, euskaraz jasotako prestakuntza profesional urria, euskararen eragin indar sozial mugatua, gure hizkuntz jarrera eta jokabideen arteko desoreka begi bistakoa (Berna... hitz egitea), euskararen ideologizazio maila handiegia edo indarkeriari gehiegitan loturik agertzea, besteak beste, denak dira gure gizartearen barru barrutik euskararen erabilera sozialaren normalizazioa zango trabatzen duten faktoreak.
|
|
|
Hizkuntza lantzean daukagun atzerapenaren froga zuzena Iztueta da, bera baita, XIX. mende aurreratuxean, erlijioaz ez diren gaiez hitz lauz ari den lehen laikoa24 Gehi diezaiogun honi, Joan Antonio Mogel eta frai Bartolomeren gisako idazleak gaztelania hutsez ari izan zirela, dakigun heinean, Â beren eskutitz, ohar eta eztabaidetan, halako ohitura oraintsu arte iristen delarik. Ez da ere ahaztu behar Luis Eleizaldek, beste askoren antzera,
|
ez
zuela euskara erabili Landibar, bere nobela bakarra, idatzi zuenean. Jendea politikaz bereganatu nahiak bultzatu zuen horretara dudarik gabe25, ezin ukatuzko arrazoia, baina tartean bazegoen ere sendo tinkaturiko usadioaren zama.
|
|
|
NUPen euskaraz ikasteko aukera eskasa zen, baina irailean hasi zen ikasturte berrian urriagotu egin dira aukerak, Nafarroako Gobernuak hala aginduta. Komunikabideei dagokienez, barrega rria dirudi erdarazko komunikabide guztiz ahaltsuei euskaraz argitaratzen dituzten aitzakia orrialdeengatik dirulaguntzak bikoiztu izanak, biziraupena inola ere ziurtaturik
|
ez
duten euskara hutsezkoeimu rriztapen zorrotza ezarri zaien bitartean. Euskal dunonEgunkaria ren Nafarkaria gehigarri beteranoak ez du sosik jaso, hamar urteko ibilbidean nafarrentzat errefe rentziaeta informazio iturri baliagarria izan bada ere.
|
|
|
Gure artean ere gauza bera gertatzen da: zonalde erdaldunetako jende askok
|
ez
du euskararen komunitatearen berririk; eta hau ez da nire uste apala, hainbat ikerketatan agertu zaigun errealitatea baizik. Euskararen agerpena, poliki poliki gero eta ugariagoa bada ere, Euskal Herriko gizartearen indar eta korronte indartsuen eta nagusienetan —botere zein kontrabotere eremuetan— sarri ahaztuta eta baztertuta gelditzen da, oraindik.
|
|
|
PSNk ere gauza bera mila modutara esan du, Lizarberen ahotik batez ere. PSNko Batzo rdea ren azalpena ere hor dago, elebitasunaren gaurkoeredua
|
ez
duela euskararen alde aldatuko esaten duena.
|
|
|
Eta honek guztiak esplikatzen du nire ustez azken urteotako astinaldia ere. Batetik astinaldiaren eragileak berak inolako eskrupulurik
|
ez
duelako euskararen kontra egiteko. Egun estatu espainiarrean boterean dagoen alderdiak ez du euskararen kontra disimuluekin aritzeko beharrik ikusten.
|
|
2002
|
|
|
Erantzuna: «Jendeak
|
ez
du euskaraz irakurtzen». Ez dakit liburuaren industriak goia jo duen edo ez, baina, memoria falta duen kultura batean ari garela iruditzen zait.
|
|
|
Euskaldun gara eta anaiak, ez etsaiak" zioen Latxaga jaunak" 36' ko gudaldian su izkillatutako idazle gazteak" liburuaren aurkezpenean. Eta jakina da Euskerazaintzakoek
|
ez
dutela euskara batua batere maite, eta are gutxiago harekin batera datorren «h» hizkia, baina liburu hau Euskerazaintzako ez direnekin elkarlanean egin dute, eta euskara batuaz doaz hainbat lan, Mari Karmen Garmendia eta Latxagari Aretxabaletako giroa eta «Aitza»ren bizitza eta lanak plazaratzen lagundu diotenen idazlanak, kasu: alegia L. Peñak, J. Atxak, Antxia' tar Aitorrek eta Joxe Iñaxio Salaberriak egin dituztenak.
|
|
|
Irakaskuntzan, oraindik ere. gure hizkuntzaren presentzia eskasa da.Euskal Herriko Unibertsitatean, Nafarroako Unibertsitate Publikoan eta DeustukoUnibertsitatean hainbat euskara plan definitu dira; Mondragon Unibertsitateak, berriz, eleaniztasunean oinarritutako hizkuntza politika bat jartzeko erabakia hartudu. Azkenik, Nafarroako Unibertsitate Publikoan
|
ez
dute euskara planik onartzealortu, eta euskarazko irakaskuntza arautzeko neurri iragankorrak ezarri dituzte.
|
|
|
UPV EHUko euskal irakasleek %20an bakarrik egiten dute komunikazioaeuskaraz hierarkian gorago daudenekin. Beraz, unibertsitate horretako kargudunenartean euskaldunak eskas direla dirudi, edo baldin badakite,
|
ez
dute euskaraz berbaegiten.
|
|
|
UFRn
|
ez
dute euskara jakintzaren inguruko inongo daturik, baina eskolatxikia dela kontuan izanda, eta Ipar Euskal Herriko ikasleen arteko euskaldunenproportzio baxua, ziurrenik oso ikasle euskaldun gutxi izango dituzte.
|
|
|
UPV/EHUko errektorea den Monterok ere hori onartu du: «UnibertsitateLegearen aurreproiektuak
|
ez
du euskarazko lerroa bermatzen»1
|
|
|
Tokiko iragarkiak soilik agertzen ziren euskaraz, eta normalean euskarazko saioetan tartekatuta, oso zaila baitzen horrelakorik entzutea programazio konbentzional erdaldunetan. Irrati komertzialek ere
|
ez
zuten euskararen aldeko apusturik egin, eta hizkuntza horretan iragartzeko espresuki eskatzen zuten bezeroei soilik ematen zieten aukera, besterik gabe.
|
|
|
Gure paperak luzatu, pena, keta edo garri bezalako hitz eta atzizkiez bete ditugu inolako beharrik gabe. Horrela, ebaluazioak informazioa biltzeko eta lantzeko tresna egokiak direla esan beharrean, inolako arazorik
|
ez
duen euskara txukun eta garbian, nahiago dugu zerbait ponpoxoago egin eta ebaluaketak informazio bilketarako eta lanketarako tresna egokiak direla esan. Eta hiri hau bizitzeko egokia dela esan beharrean, landuago aurkitzen dugu, eta aberatsago, hiria bizigarria dela esatea, esanahia bera gainetik beheiti aldatuz.
|
|
|
Erdarazko literaturak ez bezala, unibertsala izatea beste erremediorik
|
ez
du euskarazkoak: kapital literarioa meta  tzen jarraitu behar du, munduko literaturen artean bere lekutxoa finkatu nahi badu; auzia oso argi azaltzen du, beste literatura batzuen kasuak aztertuz, Pascale Casanovak La République mondial des Lettres duela gutxiko bere liburuan.
|
|
|
• Gizarteak
|
ez
du euskarak duen egoera larriaren kontzientziarik. Sektore batzuk, azken urteotako nola halako aurrerabidearen ondorioz, lasaitu egin dira eta beste batzuek kontrako jarrera gogortu dute.
|
|
|
Argi dago, nire ustez, ikasketa horiek eskaintzeko ardura nagusia herri erakundeei egokituko litzaiekeela; herri erakundeek, beraz, unibertsitatearen autonomiarekiko begirunerik ez lukete izan honelako kasu batean. Eman dezagun, bestalde, EuskalHe rriko unibertsitate batek ere
|
ez
duela euskarazko ikasketarik eskaintzen edo ez duela egiten gizarteak eskatzen dion neurrian. Kasu horretan ere, herri erakundeen ardura izan litzateke euskarazko ikasketen eskaintza bermatzea.
|
|
|
Bigarren baldintzari helduta, borondate politikoari, alegia, azken aldi honetan, hitz politak entzuten ditugu EAEko administrazio autonomoaren aldetik, baina, momentuz, hitzak baino ez; Nafarroako administrazioak, aldiz, kolpez eta atxiloketez erantzuten ditu unibertsitate euskaldunaren aldeko aldarrikapenak; Frantziako estatuak, bere aldetik,
|
ez
du euskararen inolako eskubiderik onartzen, eta gorrarena egiten du euskal irakaskuntzaren eskaerei dagokienean.
|
|
|
Zalantzak ditut. Euskaldun guztiok
|
ez
dugu euskararekiko jarrera bera, ezta ere ez dugu bat egiten Euskal Unibertsitatearen aldeko aldarrikapenarekin. Orduan, nortzuk osatuko genuke Euskal Unibertsitatea?
|
|
|
Azter ditzagun zenbait datu. Euskal Herriko Unibertsitateko plaza elebidunetan 1.020 irakasle daude egun —irakasle euskaldunak gehiago dira jakina, denek
|
ez
dute-eta euskaraz irakasten— ikasturtean 11.576 ikasle matrikulatu ziren euskaraz eskaintzen ziren irakasgaietakoren batean —hemen ere euskaldunak gehiago dira, denek ez dute-eta euskaraz ikastea hautatzen— Irakasle ikasle multzo hau aise erka daiteke inguruko zein etxeko beste unibertsitate batzuekin. Kantabriako Unibertsitateak, adibidez, lehen eta bigarren zikloko 13.248 ikasle hartu ditu oraingo ikasturtean; irakasleak 1.054 dira.
|
|
|
Azter ditzagun zenbait datu. Euskal Herriko Unibertsitateko plaza elebidunetan 1.020 irakasle daude egun —irakasle euskaldunak gehiago dira jakina, denek ez dute-eta euskaraz irakasten— ikasturtean 11.576 ikasle matrikulatu ziren euskaraz eskaintzen ziren irakasgaietakoren batean —hemen ere euskaldunak gehiago dira, denek
|
ez
dute-eta euskaraz ikastea hautatzen— Irakasle ikasle multzo hau aise erka daiteke inguruko zein etxeko beste unibertsitate batzuekin. Kantabriako Unibertsitateak, adibidez, lehen eta bigarren zikloko 13.248 ikasle hartu ditu oraingo ikasturtean; irakasleak 1.054 dira.
|
|
2003
|
|
|
Mugimendu abertzalea berriro departamenduaren alde daukagu. Nahiz duela zenbat urte horrelako egitura baten beharraz elkarrizketatu genuen Ezker Mugimendu Abertzalearen (EMA) bozeramaile batek «departamenduak
|
ez
zuela euskararen egoera konponduko ez eta ekonomia lagunduko eta are guttiago presoen hurbilketa eta garaian aipatzen zen amnistia ekarriko» esan zigun. Eta, neurri batez, arrazoia zeukan.
|
|
|
Behargintza Zentroak lan poltsa bat sortuko du merkataritza alorrean lan egin nahi duten eta euskaraz dakiten pertsonekin, merkatariek ordezko euskaldun bat hartzeko modua izan dezaten. Beraz, merkatariak bere kontura
|
ez
badu euskaraz dakien ordezkorik topatzen lan poltsara joko genuke. Ez dakigu nolako harrera izango duen, baina uste dugu berritzailea dela", adierazi digu Getxoko egitasmoaren arduradunak.
|
|
|
zenbateraino da inportante armenieraz jakitea? Badakit AEBetako euskaldun askok
|
ez
duela euskaraz batere hitz egiten, ezta gaztelaniaz ere, ingelesez hitz egiten dute baina, hala ere, bere burua euskalduntzat baldin badaukate komunitateak onartu egiten ditu. Jakina, beti esaten da:
|
|
|
Orduko garaian ez ei zen dotorea neskatilek euskara egitea eta seguruenik inguruko gizartean mutilek baino harreman gutxiago izango zuten, aldi hartan emakumezkoek gutxiago irteten baitzuten. Anaia gazteenak, Jonek ere,
|
ez
zuen euskara ikasi, zeren artean umea baitzen Gernikatik Gaztela aldera etxez aldatu zirenean. Hala bada, aita Juan Pedro eta Jose seme zaharrena izango dira etxeko euskaldun bakarrak.
|
|
|
Elkarrizketa, Hizketa, Hizkuntza, Hitza, Elea edo Berba,
|
ez
du euskarak termino eskasik, gizabereak bere kidekoekin komunikatzeko dituen tresna berezien izendatzeko. Guk hemen, hitza?
|
|
|
Txillardegiren ustez, euzkoek? (jeltzale eta ingurukoak, euskal burgesia) betidanik egin zioten boikota UEUri,
|
ez
zutelako euskara batua, ezta Euskaltzaindia bera ere onartzen eta hizkuntza folkloretzat hartzen zutelako, hizkuntzaren normalizazio eza bere horretan mantenduz. Euskara arlotekeriaren mundutik ateratzeko ahalegin berezia egin zuenean UEUk,, euzkoek?
|
|
|
Lehenengo jarreraren aldekoei, hau da, unibertsitateko agintari gorenei eta bertan lanean ari ziren irakasle gehienei, ez zitzaien burutik pasatu ere egiten posible zenik klaseak euskaraz ematea, ezta hurrengo urteetan unibertsitatearen arazo garrantzitsu bilaka zitekeenik euskararen gaia. Horren lekuko dugu, adibidez, laurogeiko hamarkadan behin behineko errektorea izan zen Arantza Mendizabalen pentsaera, unibertsitatearen kezkak, arazoak eta etorkizuna hausnartzean
|
ez
baitzuen euskara aipatu ere egin68 Urte batzuk lehenago Martín Mateo errektoreak unibertsitatearen euskalduntzeak heziketa bide osoaren euskalduntzearen ondorio baino ezin zuela izan adierazi zuen. Haren ustez, «por la formación del profesorado de euskera» ari zen lanean unibertsitatea, ICEren bitartez.
|
|
|
Espresuki aipatzen zen deialdian gerra-aurreko Euskaltzale Bazkuna, Eusko Ikaskuntzaren eta elkarte berrien artean lor zitekeen lankidetzaren adibide moduan, Bazkunak askatasun osoa izan baitzuen nahi zituen lanak egiteko106 Horrez gainera, behin behineko buruzagitzan Martin Orbe bera eta Euskaltzaindiko eta Arantzadi elkarteko ordezkariak egongo zirela proposatu zen. UEUren zuzendaritzak, ordea, ez zuen onartu gonbitea, Eusko Ikaskuntzak
|
ez
zuelako euskara bere lan hizkuntza bilakatu107.
|
|
|
Espainiako gobernua prestatzen ari zen Unibertsitate Autonomiaren Legea (LAU) aztertzean, Arnasa ren 4 zenbakiak Nafarroaren urruntzea kritikatu zuen, baina ez zen euskararen inguruko inongo aipamenik egiten17 Urtebete geroagoko Hitz Irakaskuntza aldizkarian LAUren zirriborro berriari buruzko analisiak hizkuntza eskubideen desagertzea salatu zuen18 1982an kaleratutako Arnasa 10 dugu Euskadi-ko Ezkerraren unibertsitateari buruzko azterketarik sakonena19 Berriro LAU legea kritikatu ondoren, EHUren egoera azaltzen zuen, eta unibertsitateak bizi zuen krisia salatzen zuen. Atalak
|
ez
zuen euskarari buruzko inongo aipamenik, are gutxiago Euskal Unibertsitateari buruzkorik. Urte horretako kongresuko erabakien artean, aldiz, elebitasuna defendatzen zen irakaskuntzaren maila guztietan eta aipamen berezia egiten zitzaien Irakasle Eskolei, Pedagogia Fakultateari eta Kazetaritza Fakultateari.
|
|
|
Dena hori hizkuntza baldin bada, ulertu duzu, eraman indar erraldoiengatik agertzera baino zergatik doan desagertzera; jendeak, banaka justuki, agian ez du hizkuntza horren premiarik eta orduan debalde date ez dakit zein konstituzioren bigarren artikuluaren aldaketa eskatzea. Zeronek diozun eran, nehork
|
ez
ditu euskaraz mintzatzetik trabatzen, non ez den beren baitako ezjakintzak. Hizkuntza estatuaren estigmatizatzeko tresna baizik ez baldin bada, egia da, hizkuntzaren gain jartzen diren sufrantzak, ezerera edo deus gutxira heltzen den jendearen sufrantza areagotzen du.
|
|
|
Euskal herritar helduek
|
ez
dute euskararen beharrik eta euskaltegien lana soberan dago. Euskarari eta euskal kulturari gauza berbera gertatzen zaie:
|
|
2004
|
|
|
Euskaraz ez dakitenek euskara ikastea garrantzitsua da, baina are garrantzitsuago da dakitenek hitz egitea. Dakitenek hitz egiten ez badute, ez dakitenek
|
ez
dute euskara ikasteko motiborik.
|
|
|
Beraz, benetako Herri bat sortu nahi baldin badugu eta bere buruaren jabe izan nahi baldin badu oinarri nagusi bat behar dugu eta oinarri hau Euskara da. Hortaz,
|
ez
badugu Euskararen gain finkatzen Euskal Herria, ez dugu Euskal Herri bat sortuko?. 44
|
|
|
Izan ere, euskal nazionalismoaren lana ez da soilik euskararen alde lan egitea, gehiago da. Mesedegarria eta argigarria izango litzateke euskararen desidentifikazioa, eta horrek ez du esan nahi nazionalismoak
|
ez
duela euskararen alde lan egin behar. Esa nahi dut, esaterako, euskararen aldeko mugimenduak ez direla nazionalismoarekin identifikatu behar.
|
|
|
–Elebitasunaren aldetik, zalantzarik gabe eredua aukeratu behar da, bertan ikasten dutelako benetan euskara. ereduan
|
ez
dute euskara ziurtatzen, eta A ereduan ez dute euskara inolaz ere ikasten. Euskara soil hutsaren aldetik, eredua da aukera zuzenena?. 472
|
|
|
Oker ez banago, identitate ereduaren eta euskara erabileraren arteko lotura harremanaz ari zaigu hemen idazle donostiarra. Hain zuzen, ikaslearen talde identitatea erdalduna denean horrek
|
ez
luke euskarazko hizkuntza komunitatean integratzeko joerarik erakutsiko, eta, horrenbestez, euskara erabili ezean, ez luke behar adinako gaitasun komunikatiborik bereganatuko. Ikasle eredu horren erre ferentzia gune soziokulturala eta sentimentala espainiarra edo frantsesa izango litzateke soil soilik.
|
|
|
Herriminez bizi izan da ama beti. Inoiz baztertu
|
ez
dudan euskaraz hitz egiten genion elkarri, euskal kanta eta abestiekin esnarazten ninduen, dantzak ere erakutsi zizkidan. Beti ere milaka kilometrotara zegoena hurbilago sentiarazteko asmoarekin egiten zuen, ni Euskal Herrian jaioa, baina Ameriketan hezia bainaiz.
|
|
|
Martinet’ek esaten duenez (ikus Éléments, 15) frantsesek ez bestek berezten dituzte" rivière" (beste ibai batera ixuritzen den ibaia), eta" fleuve" (itsasora ixuritzen dana). Puntu hortan, beraz, frantseserak berezten dituenak,
|
ez
ditu euskerak berezten. Euskerak, aldiz," hortarako" eta" horrengatik" berezten ditu; baiña frantseserak ez (eta" pour cela" dio bietan).
|
|
|
Izan ere, honakoagatik betetzen du euskarak telebista lokalen programazioetan hain tarte murritza: iragarle gehienek
|
ez
dute euskaraz hitz egiten eta nahiago dutebe ren publizitatea gaztelaniazko edukiei atxikita joatea; eta Arabaren kasuan, gainera, ehuneko txiki bat ezik, ikus entzule gehienak gaztelaniadunak dira, eta beraz gaztelaniazko edukiak eskatzen dituzte. Canal Gasteizen saiatzen gara euskaldunen eskariari erantzuten, baina, egia esan, programazioaren %80 gaztelaniaz emititzen da merkatuak hala eskatzen duelako.
|
|
|
Euskara ren Jarraipena III 2001 Inkesta Soziolinguistikoak zera erakusten digu besteak beste, elebidunen kopuruak gora egiten duela Euskal Herrian, baina elebidunen multzo horretan" elebidun euskaldunen" kopuruak ez diola indar berdinez jarraitzen gorakako joera horri. Konklusioa zera da, gainerako elebidunek(" elebidun erdaldunak" eta" elebidun orekatuak")
|
ez
dute euskara gehiago era biltzen behar adina gaitasun linguistikorik ez dutelako.
|
|
2005
|
|
|
Euskaltzaleok ere ez gara erdal mundua euskararen beharrez ohartarazteko zein euskal mundura erakartzeko gauza izan.
|
Ez
dugu euskararen aldeko langintza oro har irabazpide bihurtu, zubiak eraikitzeko ez-gauza izan gara. Horregatik, egoera hori areagotzea zein erabateko etena gertatzea nahi ez badugu, ahalik lasterren, ahulezia hori zuzentzeko urratsak egin behar ditugu, geroz eta apartatuago geratzeko arriskua dugu bestela.
|
|
|
Lehenik eta behin, gaztelania hiztun gehiago egoteak gaztelaniara lerratzen ditu euskaldunak. Bestetik, pilotari guztiek
|
ez
dute euskararenganako atxikimendu bera, euskaldun petoak izanagatik ere. Kontua aspaldikoa da, Euzkitzek dioenez:
|
|
|
Hango nire lana amaitu nuelarik, itzuli nintzen Euskal Herrira, eta historia hori pixka bat baztertu nuen. Nik euskara kiskun kaskun ikasia nuen etxean, eskolan
|
ez
genuen euskaraz deus ikasteko aukerarik izan eta, beraz, euskara ez nuen nik biziki ongi landua unibertsitate garaian pixka bat, euskal literatura ikasi bainuen Aurelia Arkotxarekin. Orduan, etxera itzuli eta nire euskara sakontzeko Maiatz aldizkariari buruzko ikerketa lan bat egitea erabaki nuen; biziki eraginkorra izan zen lan hura niretzat, euskara irakurri eta lantzeko aukera eman baitzidan.
|
|
|
Nire ikasketa prozesuaren puntu gorena hitzaldi bat eta ondoko mahai ingurua euskaraz egitea izan zen, Tolosako Galtzaundi Foroan. Orain
|
ez
dut euskaraz hitz egiten eta gauza gehiegi ahaztu ditut.
|
|
|
Gainera, familia eta lagunartea erdaldunak dituzte; beraz, hurbileko harreman sarean ez daukate behar beste euskaldunik euskaraz egiteko. Azken batean,
|
ez
dute euskaraz egiteko behar besteko aukerarik, erraztasunik ez dutelako edota norekin hitz egin ez dutelako (ikus koadroak).
|
|
|
Euskararen ezagutza eta erabilpena uztartzen ez direlako? Administrazioak neurriak hartzen
|
ez
dituelako euskara behar den moduan ebaluatzeko eta euskaraz jakiteak ala ez jakiteak ondorio akademikorik ez duelako. Eta abar.
|
|
|
2 Aralar, EA eta EAJ alderdiek euskararen ofizialtasuna eskatzen dute, baina bakar batek ere
|
ez
du euskararen estatusa definitzen lehentasuneko izaera erabiliz eta batek ere ez du ezagutu beharra aldarrikatzen.
|
|
|
Eta euskaldun" pasibo" dira, aurreko belaunaldietakoek
|
ez
zuten euskarazko oinarrizko ezagutza on bat eduki arren, ez dutelako" eskolaz gain, euskarazko esperientzia luze eta sakonik talde informalen batean". Eta, joera orokor bezala, ohitura edo jokaera aldaketaren bat da tartean, borondatezkoa edo behartua, mota honetako hiztun euskaldunek era horretako" esperientzia luze" bat izan dezaten, beren ingurune natural hurbilekoan ez baitute izaten horrelako" talde" rik (hain zuzen, inguruan txikitatik horrelako talderik izan ez dutelako dira, nolabait," euskaldun berri").
|
|
|
Gure arbasoek
|
ez
zuten euskara aintzakotzat hartzen, bera ren balioa ezagutzen ez zutelako. Nik ikusi izan dut baserri batzuetan, aspaldiko kutxa zoragarriak, zaharrak zirela eta, errekara botatzen edo ijitoei merke baino merkeago saltzen.
|
|
|
Gure irudikoz, euskarazko erabilerak ez du aurrerapen nabarmenik ezagutuko, baldin eta gizarte multzo handiek, eskolaz gain,
|
ez
badute euskarazko esperientzia luze eta sakonik talde informalen batean, dela talde hori familia den, dela sare horizontaleko talderen bat den. Berezko talde informal horietan garatzen baitira benetan hizkuntzazko erraztasuna, atxikimendua eta ohitura.
|
|
|
Ez da egia, andereñoari oso ondo ulertzen diot, baina ez dut joan nahi.
|
Ez
dut euskaraz ikasi nahi, aita hitz egiten didalako eta orduan serio jartzen delako. Eta niri gustatzen zait goxo goxo egiten didanean.
|
|
|
Ezin izan nion esan nola eztitzen zuen bere frustrazioa Xegamak marinel hordituen haragian, ezin esan izan nion bazela atxilotuaren isiltasuna baino amorratzenago zuen zerbait. Baina, egia esan, ez dakit ulertuko zidakeen halakorik Oteizak, gerra bat ukan genuelakoa gezurra zela hasi zitzaigun behin, ozta zekien irakurtzen, aitak ez zuen erdaraz egiten eta berak
|
ez
zuen euskaraz deus konprenitzen, euskaldunok jende xixarea ginela esaten zigun, Euskadi herrixka zikin bat zela.
|
|
2006
|
|
|
Gaztelaniaren alde Unamuno-k aipatzen duen argumentu bat, beti haren hedadura zabala munduan izaten baita, susmoa gelditzen da, euskararen modernotu ezinaren arrazoi sendo bat, jendaurrean airatzeko itxuratzarragoa, baina efektiboagoa ausaz, haren txikitasun kuantitatiboa ez ote den; hots, ez duela merezi modernotzen senperrentzea, hala ere ez lukeelako balioko" munduan", mundu modernoan gabe. Katalanak, adibidez,
|
ez
bailituzke euskarak bere izaera arkaikoagatik omen dituen arazo intrintsekoak, baina Unamuno-k harentzako lekua etorkizunean euskararen berdintsu balioetsi du.
|
|
|
Gutxienez hamahiru urte eskolan pasatu ondoren, euskara eta euskaraz ikasi ondoren, gure ikastetxeko ikasle gehienek ez dute euskara menperatzen. %60k
|
ez
du euskaraz moldatzeko gaitasun nahikorik.
|
|
2007
|
|
|
Euskara ulertzen dute bainan ez mintzo edo oso guti. Eskolara sartu arte
|
ez
zuten euskararik baizik mintzo bainan aitzinago aipatu tribuko burasoak izan dituzte edo gure mintzairaren geroaz iazko haizeaz bezainbat axola zutenak. Tribu honetan jarrera ezberdinak bereiz daitezke.
|
|
|
Edo beste gisan erranik euskararen geroaz bost axola dutenak. Kontsumo jendarte honetan
|
ez
dute euskararen beharrik, haien ustez euskaldunak dira eta beren euskaltasunaren bizitzeko bizi zedarriak badituzte: astearte gauero trinketera doaz lagunekin pala antxa partida egitera eta gainera gorputza zaintzen dute honi esker!; urtero Astigarraga edo Hernaniko sagarnotegi batera doaz lagun talde handian eta maite dute poteatzea.
|
|
|
Gazteok bihurtu gara protagonista, eta errealitatearen marrazki soilduak erreparatuz murriztu dugu geure paisaiaren ikuspegia. Baina euskara haur, heldu eta adindurik
|
ez
duen euskara gazterik ba al da. Bakoitzak darama bere txapela, eta parez pare alderatuta nabarmentzen dira desberdintasun eta berdintasunak, handitasun eta txikitasunak, hutsune eta estalkiak.
|
|
|
«Oiartzunen oso esperientzia ona izan dugu etorkinekin. Eskualdeko gainontzeko herrietako etorkinek
|
ez
dute euskara ikastea hain beharrezkotzat jotzen, baina Oiartzunera etortzen direnek euskara ikasteko gogoa erakusten dute. Izan ere, konturatzen dira herrian integratzeko euskara beharrezkoa dutela eta ikasteko aukera gehiago dituztela.
|
|
|
Kontuak kontu, nahiz eta egia borobila den lana aurkitzeko perfilak eskatu ezean gure ikasleen erdiak baino gehiagok
|
ez
lukeela euskara ikasiko, ezin dugu ukatu azterketa bat gainditu beharrak presio handia sortzen diela eta horrek jarrera negatiboa eragiten diela. Beraz, bide berriak urratu lirateke.
|
|
|
Gune askea eta ekintzaren izaera ez formala azpimarratu nahi izan dugu eta horren harira hona ekarri nahi dugu Pello Jauregi2 ikerlariak" Gazteak eta euskara Lasarte Orian II" ikerketan plazaratu zuen hausnarketa: " Gure irudikoz, euskarazko erabilerak ez du aurrerapen nabarmenik ezagutuko, baldin eta gizarte multzo handiek, eskolaz gain,
|
ez
badute euskarazko esperientzia luze eta sakonik talde informalen batean, dela talde hori familia den, dela sare horizontaleko talderen bat den. Berezko talde informal horietan garatzen baitira benetan hizkuntzazko erraztasuna, atxikimendua eta ohitura".
|
|
|
Hau da, gurera ekarrita: haur eta gazte euskaldunek
|
ez
dutela euskaraz adieraziko euskaraz eman ez zaiena, euskaraz bizi izan ez dutena (izan agurra, ipuina, txistea edo haserrea). Beraz, haur eta gazteen eskolako hizkuntza esperientzia osatzea beharrezkoa da eta Nafarroan babes instituzionala laburrean handituko ez dela jakinda, honako hau izan genuke garbi:
|
|
|
2001eko neurketan 10.00025.000 biztanlekiko udalerrietan ez da adineko hiztunik behatu (5 taula). Honek, noski, ez du erran nahi adineko hiztunek
|
ez
dutela euskara erabilten udalerri horietan. Halere, emaitzen balioa erlatibizatzen du.
|
|
|
Izan ere, euskararen erabilera %11, 3koa da 1993an, %10, 5ekoa 1997an, %8, 9koa 2001ean eta %7, 6koa 2006an. Joera horren arrazoiak anitzak dira, hala nola,
|
ez
dutela euskara eskolan ikasi, ez daukatela eguneroko bizian euskara erabiltzeko aukera handirik geroz eta pertsona gehiago kostaldeko hirietan bizi baitira eta lana zein zerbitzuak bertan aurkitzen direlako, eta ez dutela euskara baliatzeko premiarik, ez lanean, ez administrazioarekiko harremanetan, ezta ere familiarekiko loturetan.
|
|
|
Izan ere, euskararen erabilera %11, 3koa da 1993an, %10, 5ekoa 1997an, %8, 9koa 2001ean eta %7, 6koa 2006an. Joera horren arrazoiak anitzak dira, hala nola, ez dutela euskara eskolan ikasi, ez daukatela eguneroko bizian euskara erabiltzeko aukera handirik geroz eta pertsona gehiago kostaldeko hirietan bizi baitira eta lana zein zerbitzuak bertan aurkitzen direlako, eta
|
ez
dutela euskara baliatzeko premiarik, ez lanean, ez administrazioarekiko harremanetan, ezta ere familiarekiko loturetan.
|
|
|
Joera horren arrazoiak anitzak dira, hala nola,
|
ez
dutela euskara eskolan ikasi, ez daukatela eguneroko bizian euskara erabiltzeko aukera handirik geroz eta pertsona gehiago kostaldeko hirietan bizi baitira eta lana zein zerbitzuak bertan aurkitzen direlako, eta ez dutela euskara baliatzeko premiarik, ez lanean, ez administrazioarekiko harremanetan, ezta ere familiarekiko loturetan. beraien erretiroa ipar Euskal Herrian igarotzeko, bizi kalitatea... Horietariko frango, Lapurdiko herrietan kokatzen dira, Urruña ala Ziburu adibide direla.
|
|
|
Joera horren arrazoiak anitzak dira, hala nola, ez dutela euskara eskolan ikasi, ez daukatela eguneroko bizian euskara erabiltzeko aukera handirik geroz eta pertsona gehiago kostaldeko hirietan bizi baitira eta lana zein zerbitzuak bertan aurkitzen direlako, eta
|
ez
dutela euskara baliatzeko premiarik, ez lanean, ez administrazioarekiko harremanetan, ezta ere familiarekiko loturetan. beraien erretiroa ipar Euskal Herrian igarotzeko, bizi kalitatea eta eguraldi ederra direla eta. Horietariko frango, Lapurdiko herrietan kokatzen dira, Urruña ala Ziburu adibide direla.
|
|
|
Bigarren Aintzinaren argitalpena Marc Legasse eta Xarrittonen esku egon bazen ere (Jacques Legasse Bigarren Mundu Gerran hil zen eta Xabier Diharce fraidegai bilakatu zen), lehenengo zenbakitik azkenera Marc Legasse eta André Ospital agertu ziren arduradun arte eta Jean Duboscq kudeatzaile. Piarres Xarrittonek, Apaizgaitegian zegoen arren, euskarazko probak zuzentzen zituen, Legassek eskuraturik, honek
|
ez
baitzuen euskaraz egiten731 Pierre La, tte Ohorezko Batzordean baino ez zen agertzen.
|
|
|
Jakin badakigu zein egoeratan dauden euskararen ezaguera eta erabilera.Gehienetan, euskaraz egitea ez da lana erraztea, biderkatzea baizik; baina gurekulturaren bilketa, azalpen eta jorratze lanetan ez badugu euskara erabiltzen, ezdugu inoiz arlo horiek duten euskal sakontasuna ikertuko, ez azalduko. Gure gorputza
|
ez
badugu euskaraz ezagutzen, bere atalak, egiten diren lanak, gaixotasunak, arlo horiei buruz euskarak dituen ikuspegi eta jokaerak ez ditugu ezagutuko.
|
|
|
Euskara eta euskal nortasunari dagokionez, egoera anbiguo baten aurreangara: alde batetik, euskarak ofizialtasun politikoa lortu du Euskal Herriko alderdibatzuetan, inoiz izan duen sendotze ahalegin handiena jorratu da; bestaldetik, ordea, euskaldunek, hirigunetan batez ere,
|
ez
dute euskaraz, eta hori dadiskurtso normalizatzailearen aldarrikapen nagusia. Egoera normalduan, gaurkogizartearen despolitizazioa eta pribatizazioa lagun, hizkuntzaren afera gatazketatikurrundu litzateke.
|
|
|
Esate baterako euskarari, konjugazioan aditzaren konplexutasun gehiegizko edo nahasitxoa633, deklinazioan beti ez garbi bereiztea hotsean akusatibo eta nominatiboa634, gaizkitzen dio. Mitxelenak arrazoi du ausaz, miresten denean, balioztapen doi bat inoiz ematen
|
ez
duelako euskarari buruz pentsamendu indibidual eta kolektiboaren tresna gisa635 Baina hori, juzgu kritiko orokorra, gutxitan egiten du besteekaz ere zuzenean; eta, zeharka, beharbada ez da zaila lerro artean euskararen balioespen ez positiboegiak hainbat gehiago igartzea. Laudorioz jantzita, beharbada, kasuren batean636 Hala, idazten duenean, «hitzen eraikuntzan eta hizketaren josturan [sintaxian] euskarak, espresioaren labur eta ausartetik datorren indar berezi bat, erakusten du»637 Testuinguruari jaramon egiten badiogu, ordea, dioena da, txinera, malaiera, hizkuntza semitikoak eta Delawareko hizkuntzak bezala, eta hala euskarak ere, nahiz funtsezko inperfekzio handiak izan, edertasun ederrak ere badituztela.
|
|
|
Baina esangura kausala eduki kortxeteko informazioak dauka. Inork argi ikusten
|
ez
badu euskaraz, ikus dezala erdarazko ordainean:
|
|
|
Kontseiluak Ebaluazio eta Ikerketarako Euskal Institutuak Bigarren Hezkuntzako ikasleei egindako azken azterketa gogorarazi du. Emaitzen arabera, ikasleek
|
ez
dute euskara menderatzen, oro har, A ereduan –gaztelaniaz–, nabarmen ereduan —elebitasunean—, eta neurri batean ereduan —euskaraz— Gaztelaniazko lerroko ikasle bakar batek ere ez zituen probak gainditu, elebidunen heren batek eta euskara hutseko irakaskuntza osoko ikasleen% 60 baino gehixeago.
|
|
|
Hausnarketari osagai gehiago joan zitzaizkion sartzen eta Euskal Herritarrak eta euskaldunak izanda, zelan ez, hizkuntz gatazkari heldu zion taldeak: " Libertad Kondizionalek pare bat kanta baino
|
ez
zituen euskaraz. Eta taldearen proiektua aldatzean pentsatzen genuen bazela garaia euskarari garrantzi gehiago emateko.
|
|
|
Izan ere, euskararen erabilera %11, 3koa da 1993an, %10, 5ekoa 1997an, %8, 9koa 2001ean eta %7, 6koa 2006an. Joera horren arrazoiak anitzak dira, hala nola,
|
ez
dutela euskara eskolan ikasi, ez daukatela eguneroko bizian euskara erabiltzeko aukera handirik, geroz eta pertsona gehiago kostaldeko hirietan bizi baitira eta lana zein zerbitzuak bertan aurkitzen direlako, eta ez dutela euskara baliatzeko premiarik, ez lanean, ez administrazioarekiko harremanetan, ezta ere familiarekiko loturetan.
|
|
|
Izan ere, euskararen erabilera %11, 3koa da 1993an, %10, 5ekoa 1997an, %8, 9koa 2001ean eta %7, 6koa 2006an. Joera horren arrazoiak anitzak dira, hala nola, ez dutela euskara eskolan ikasi, ez daukatela eguneroko bizian euskara erabiltzeko aukera handirik, geroz eta pertsona gehiago kostaldeko hirietan bizi baitira eta lana zein zerbitzuak bertan aurkitzen direlako, eta
|
ez
dutela euskara baliatzeko premiarik, ez lanean, ez administrazioarekiko harremanetan, ezta ere familiarekiko loturetan.
|
|
|
Ez dakizu nola bizi diren beren buruak euskaltzaletzat dauzkaten horiek? Moralki guri manatzeko
|
ez
dute euskararen premiarik. Aitagatik ez balitz, enetako ere pikutara bihoa gure hizkuntza zaharra, ez baitu dirurik emanen...
|
|
2008
|
|
|
Ideia eta helburu nagusienekin ados egonik, plan horien eraginkortasuna eskasa izango da berriro ere arazoen erroetara jo ezean eta pertsonen eta herrien eskubideek urratuta jarraitzen duten bitartean; Tuterakoa adibide. Nafarroako hizkuntza ereduaren arabera ikasleek
|
ez
dute euskaraz ikasteko eskubiderik Tuteran, eta ikastola da euskarazko irakaskuntza eskaintzen duen hezigune bakarra.
|
|
|
Erdaldunek ulertzen
|
ez
duten euskarazko sare eremua badago, baina Egunkaria goiz batean itxi zuten bezala, eremu hori ere deusezteko aukera izan dezakete Espainiako aginte taldeek.
|
|
|
Emaitza orokorrak eskaintzen dira: gurasoen" adinean behera egin ahala lehen hizkuntza euskara duten seme alaben portzentaia handitu egiten da";" hazkunde ikusgarrienak euskaraz egiten duen bikotekidea edo bikotekideak euskaldun berriak direnean izaten da", edo" gurasoetako batek ere
|
ez
duenean euskaraz ondo hitz egiten, balio handienek adin talde gazteenean bakarrik gainditzen dute %10" nahiz eta horrek hazkunde erritmo handia dakarren. Familia bidezko euskararen lehen transmisioa ezagutzea oso garrantzitsua da, izan ere, soziolinguistika arloko adituen artean —bertako zein kanpokoen artean— adostasun maila nahikoa dago gai honen inguruan, hau da, hizkuntza gutxiengo, gutxiagotu edo menderatu baten errekuperazioa, normalizazioa eta iraupen itxaropena neurtzeko adierazle nagusienetakoa familia bidezko hizkuntza transmisioa dela esaterako orduan.
|
|
|
Azkenik, biek euskaraz ondo hitz egiten dutenean, baina bietako inork
|
ez
duenean euskara lehen hizkuntza esan dezakegu euskarazko hizkuntza gaitasun egoki batek ez duela besterik gabe hizkuntza transmisioa bermatzen. Alegia, bi gurasoak euskaldun berriak direnean (B), ehunekoak askoz txikiagoak dira, lehen hizkuntza gisa euskara jasotzen duten seme alaben ehuneko osoak (bakarrik nahiz gaztelaniarekin batera) ez baitu %50 gainditzen (%32, 2k euskara eta %18, 9k euskara eta gaztelania).
|
|
|
Azkenik, guraso batek ere
|
ez
duenean euskaraz hitz egiten, lehen hizkuntza gaztelania duten seme alaben portzentajea %85etik gorakoa da adin talde guztietan; hala ere, A motako gurasoen igoerarekin bat datorren nolabaiteko beherakada bat nabaritzen da adin talde gazteenetan.
|
|
|
Azkenik, gurasoetako batek ere
|
ez
duenean euskaraz ondo hitz egiten (X mota), balio handienek adin talde gazteenean bakarrik gainditzen dute %10a (%13); baina azpimarratu behar da portzentaje hori 25 eta 29 urte bitartekoen taldekoarena (%2, 3) baino ia 7 aldiz handiagoa dela, eta horrek hazkunde erritmo handia islatzen du.
|
|
|
Horietako askok ez dakite euskaraz, baina Zarauzko elebidunen artean ere laurdenek (%24, 5) ez dute telebista hori behin ere ikusi azken astean. Zarauztarren ia erdiek (%48, 0), bestalde,
|
ez
dute euskarazko prentsa idatzia irakurtzeko inolako ohiturarik. Kopuru hori %27, 8koa da elebidunen artean.
|
|
|
Horietako askok ez dakite euskaraz, baina Zarauzko elebidunen artean ere laurdenek (%24, 5) ez dute telebista hori behin ere ikusi azken astean. Zarauztarren ia erdiek (%48, 0), bestalde,
|
ez
dute euskarazko prentsa idatzia irakurtzeko inolako ohiturarik. Kopuru hori %27, 8koa da elebidunen artean.
|
|
|
–Eta gehien gehienek uko egiten diote barne ehundura osatzeko ezinbestekoa zen euren lan intimoari:
|
ez
dute euskara ezagutzen, ez dute ikasi nahi, ez dute libururik eta egunkaririk irakurtzen, ez dute gure kantaririk ezagutzen, ez dakite gure eskultore bakar baten izenik, analfabeto aldra itsusi batek hartu du barne oihala osatu behar lukeen eremu aberatsa?.
|
|
|
Zalloren kasua besterik da, seguru asko:
|
ez
du euskarazko kulturaren identitate iturritik edaten, eta berari ondo baino hobeto doakio ideologia sasi abertzale horren atzeko aldean ezkutatuta euskal kulturaren gaineko gogoeta intelektualak plazaratzea. Alabaina, nola azaldu Lertxundiren jokaera?
|
|
|
Réveil> da euskaldunen lehen astekari politiko elebiduna. Hura sortu arte Donibane Lohitzuneko Le> Vrai> kazeta xuri erregetiarrak baizik
|
ez
zuen euskarazko artikuluren bat edo beste argitaratzen noizean behin, barne aldeko orrialdeetan; Réveil> agertu ondoan, ordea, 1887ko bozak hurbiltzeare kin, kazeta xuriak euskara lehen orrialdera ekarri zuen propaganda egiteko.
|
|
|
Frantses joskera eta hitzak ugari zerabil tzan.
|
Ez
zuen euskaraz idazteko ezein idatzizko eredurik. Haren euskara gaiz toaz trufatzen zen Eskualduna, erran dugunez.
|
|
|
Baina Vinsonek30 salaketa egin aurretik, Michelek ancien> popular> >, antzinako herri poesiaren mostra bezala kontsideratu zuenean Gentelman' s> Magazine n 1858an, Anton Abbadiak 1859an errebista berean erantzun zion argi eta garbi testu hura lehenik frantsesez moldatua izan zela hogei ta lau urte lehenago eta gero beste batek euskarara itzulia.
|
Ez
zuela euskarak, Europako hizkuntzarik zaharrenetarikoak horrelako asmakizun eta zaharreria faltsuen beharrik. Berehala Michel konturatu zen erruaz, idatzitakoa zuzendu zuen, eta aitortu zuen bai Altabiscarraco> cantua> bai eta Abarcaren> cantua> apokrifoak zirela, are> forgeries.
|
|
|
Zentzu horretan Azkuek euskarazko eskolak sortu nahi bazituen ere, Europako nazio aurreratuenen ereduan inspiratuz egin gura zuen. Hau da,
|
ez
zuen euskara moduko hizkuntza minorizatu batentzat bigarren mailako irakaskuntza bat planteatzen, baizik lehen mailakoa, aleman eredukoa, Frantziako III. Errepublikak egin zuen bezala. Eta horretarako, ikusi den bezala, umezurtzak euskaraz heziko zituen zentro bat sortu nahi izan zuen, eta hari lotuta irakasle eskola bat, euskaldun irakasleak formatuz joateko.
|
|
|
batetik euskarari buruz erdaraz egindako ikerketak idatzi zituen, eta bestetik zazpi probintzietako bertsolariei euskaraz aritzeko aukera ematen zien lore jokoetan. Hortik kanpo
|
ez
zuen euskara maila jasoagoetara eramateko aparteko saiorik egin (hezkuntzara, kazetaritzara, prosa literariora, etab.). Funtsean Abadiak eta garaiko elite euskaltzaleak nazioestatu nagusien baitan txertaturiko kultur proiektu erregionalista proposatzen zuten, ez egiazko alternatiba nazionalik. Horretarako, hasteko, euskara literario normatibizatu bat zen, eta saiotxo batzuk egin arren, gutxi ahalegindu ziren azpieredu dialektaletatik haratago euskaldun guztientzat (edo ahalik eta gehienentzat) balioko zuen estandarrik sortzen.
|
|
|
1919ko urritik urte bukaera arteko zortzi batzarretan, Akademiak
|
ez
zuen euskararen inguruko erabaki normatiborik hartu, baizik oraindik guztiz antolatu gabe zegoen erakundea lanean jarrarazteko, bere kide guztiak izendatzeko eta barnearaudia finkatzeko pausoak ematen aritu zen. Hau da, azpiegitura lana atondu zuen aurrenik, ondoren erakunde gisa finkatuta oinarri horren gainean lan akademikoa hasi ahal izateko.
|
|
|
Azkenik, argi eta garbi utzi nahi du Euskaltzaindiak, bere garaian harturiko erabakiak eta egindako gomendio jakinak salbu, oraindik urrats asko dagoela euskara batua burutzeko eta inork
|
ez
duela euskara batua omen delako baten monopoliorik. Beraz, idazleak eta irakasleak bere eskuko dira tradizio ongi ezagutu baten ildotik, pedagogiazko eta literatur adierazpeneko premien arabera, nork bere euskal sen hoberenaren argitan jokatzeko, euskararen funtsezko oinarri batu horrekiko leialtasunean.
|