|
2007
|
|
|
Bigarren Aintzinaren argitalpena Marc Legasse eta Xarrittonen esku egon bazen ere (Jacques Legasse Bigarren Mundu Gerran hil zen eta Xabier Diharce fraidegai bilakatu zen), lehenengo zenbakitik azkenera Marc Legasse eta André Ospital agertu ziren arduradun arte eta Jean Duboscq kudeatzaile. Piarres Xarrittonek, Apaizgaitegian zegoen arren, euskarazko probak zuzentzen zituen, Legassek eskuraturik, honek
|
ez
baitzuen euskaraz egiten731 Pierre La, tte Ohorezko Batzordean baino ez zen agertzen.
|
|
2008
|
|
|
Réveil> da euskaldunen lehen astekari politiko elebiduna. Hura sortu arte Donibane Lohitzuneko Le> Vrai> kazeta xuri erregetiarrak baizik
|
ez
zuen euskarazko artikuluren bat edo beste argitaratzen noizean behin, barne aldeko orrialdeetan; Réveil> agertu ondoan, ordea, 1887ko bozak hurbiltzeare kin, kazeta xuriak euskara lehen orrialdera ekarri zuen propaganda egiteko.
|
|
|
Frantses joskera eta hitzak ugari zerabil tzan.
|
Ez
zuen euskaraz idazteko ezein idatzizko eredurik. Haren euskara gaiz toaz trufatzen zen Eskualduna, erran dugunez.
|
|
|
Baina Vinsonek30 salaketa egin aurretik, Michelek ancien> popular> >, antzinako herri poesiaren mostra bezala kontsideratu zuenean Gentelman' s> Magazine n 1858an, Anton Abbadiak 1859an errebista berean erantzun zion argi eta garbi testu hura lehenik frantsesez moldatua izan zela hogei ta lau urte lehenago eta gero beste batek euskarara itzulia.
|
Ez
zuela euskarak, Europako hizkuntzarik zaharrenetarikoak horrelako asmakizun eta zaharreria faltsuen beharrik. Berehala Michel konturatu zen erruaz, idatzitakoa zuzendu zuen, eta aitortu zuen bai Altabiscarraco> cantua> bai eta Abarcaren> cantua> apokrifoak zirela, are> forgeries.
|
|
|
Zentzu horretan Azkuek euskarazko eskolak sortu nahi bazituen ere, Europako nazio aurreratuenen ereduan inspiratuz egin gura zuen. Hau da,
|
ez
zuen euskara moduko hizkuntza minorizatu batentzat bigarren mailako irakaskuntza bat planteatzen, baizik lehen mailakoa, aleman eredukoa, Frantziako III. Errepublikak egin zuen bezala. Eta horretarako, ikusi den bezala, umezurtzak euskaraz heziko zituen zentro bat sortu nahi izan zuen, eta hari lotuta irakasle eskola bat, euskaldun irakasleak formatuz joateko.
|
|
|
batetik euskarari buruz erdaraz egindako ikerketak idatzi zituen, eta bestetik zazpi probintzietako bertsolariei euskaraz aritzeko aukera ematen zien lore jokoetan. Hortik kanpo
|
ez
zuen euskara maila jasoagoetara eramateko aparteko saiorik egin (hezkuntzara, kazetaritzara, prosa literariora, etab.). Funtsean Abadiak eta garaiko elite euskaltzaleak nazioestatu nagusien baitan txertaturiko kultur proiektu erregionalista proposatzen zuten, ez egiazko alternatiba nazionalik. Horretarako, hasteko, euskara literario normatibizatu bat zen, eta saiotxo batzuk egin arren, gutxi ahalegindu ziren azpieredu dialektaletatik haratago euskaldun guztientzat (edo ahalik eta gehienentzat) balioko zuen estandarrik sortzen.
|
|
|
1919ko urritik urte bukaera arteko zortzi batzarretan, Akademiak
|
ez
zuen euskararen inguruko erabaki normatiborik hartu, baizik oraindik guztiz antolatu gabe zegoen erakundea lanean jarrarazteko, bere kide guztiak izendatzeko eta barnearaudia finkatzeko pausoak ematen aritu zen. Hau da, azpiegitura lana atondu zuen aurrenik, ondoren erakunde gisa finkatuta oinarri horren gainean lan akademikoa hasi ahal izateko.
|
|
|
Azkenik, argi eta garbi utzi nahi du Euskaltzaindiak, bere garaian harturiko erabakiak eta egindako gomendio jakinak salbu, oraindik urrats asko dagoela euskara batua burutzeko eta inork
|
ez
duela euskara batua omen delako baten monopoliorik. Beraz, idazleak eta irakasleak bere eskuko dira tradizio ongi ezagutu baten ildotik, pedagogiazko eta literatur adierazpeneko premien arabera, nork bere euskal sen hoberenaren argitan jokatzeko, euskararen funtsezko oinarri batu horrekiko leialtasunean.
|
|
2010
|
|
|
eustea ez zela aski ikusi zuten euskaldun kaletar horiek. Zegoenari eusten saiatzeaz gainera bizi esparru berriak irabazi beharra zegoela, alegia, erdarak itoko
|
ez
bazuen euskara. Euskaltzaletasunak indar bizia hartu zuen kaletar horien artean, euskalgintzaren gurpilari molde berriz eragiten hasiz.
|
|
|
argitaletxeak eta ikus entzunezko edo softwarezko enpresak, aisialdiko dinamizazio taldeak, ikerketa guneak eta abar.
|
Ez
du euskarak, bere bizian, halako oinarri profesional espezializaturikizan. Hori dela medio euskararen status ekonomikoa, gaztelaniarena baino hagitz mugatuagoa izanik ere gizarte bizitza zabalean, ohargarria da EAEn, batez ere kultura esparruan298.
|
|
|
Euskaltzaindiak badaki berak bakarrik
|
ez
duela euskararekiko kezka. Horrexegatik dira zinez eskertzeko modukoak Iparraldeko AEK elkartearen jarrera eta harrera, egitasmo horren ibilbidean beti bidelagun leiala eta fina izan delako Akademiarentzat.
|
|
2012
|
|
|
109 Euskal argitaletxeek
|
ez
dute euskarara itzulitako poesia biltzen duen bildumarik, eta argitaratzen dituzten euskal itzulpen gehienak genero narratiboari dagozkio. Munduko literatura euskaratzeko ekimen garrantzitsuenek ere, EIZIEk sustatutako. Literatura Unibertsala?
|
|
2013
|
|
|
Euskal Herriarekiko lotura ageri zen hizkuntzaren aipamenean ere. Egia erran
|
ez
dugu euskara edo frantsesa aipatzen zuen zati anitz aurkitu; beraz, hizkuntzaren gaiari ez diezaiokegu leku handirik eman herriminaz mintzatzerakoan. Baina frantsesarekin arazo zenbait zutela aitortu izan zuten noizbehinka.
|
|
|
|
Ez
ditugu euskarazko astekari guzti guztiak aipatu, baina nagusiak eta inportanteenak aipatu ditugu. Horiei gehitu behar zaizkie, XIX. mendean eta XX. mende hasieran agertzen ziren urtekari edo almanakak.
|
|
2014
|
|
|
Espero
|
ez
nuena euskararen batasunaren inguruan sortutako lis karra izan zen. Ez nekien orduan zer nolako trebetasuna dugun
|
|
|
Geroztik gutarik anitz berdin hire ondotik etorri gaituk. Gabrie lek
|
ez
bagintu euskaraz baita gaztelaniaz idaztera bultzatu eta maldan gora eraman argitalpenetan lagundu, ez nuen literatura horren sasietan jarraituko, ez eta euskaldun komunista eta ateo baten bizitza eleberri gai hartuko. duela hogei urte hire oroime nari hau bidali nioan:
|
|
2016
|
|
|
Adierazpen hauetan Javi Cillerok
|
ez
du euskararen egoera kontuan hartzen, idazle gisa gogoetatzen du eta espazio berriei ematen die arreta. Alta, hizkuntzan gertatzen diren migrazioak literaturan ondorioak dituzte:
|
|
|
Mattin Irigoienek publikoak jasaten duen egoera azaltzen du, baina idazle gisa berdin idaztea edo sentitzen duen bezala idaztea baino beste aterabiderik ez du ikusten. Euskal gizartean bizitzeko manera bat desagertuz doa, gizarte honek tradizioa eskertzen du, maite du baina bere barruan
|
ez
du euskara babesten, edo ez du aurrera joaten lagundu. Ondorioz, idazle garaikide baten obra baten aitzinean dagoelarik, problematika garaikidea aipatzen duen obra baten aitzinean galdua da.
|
|
|
Ondorioz, idazle garaikide baten obra baten aitzinean dagoelarik, problematika garaikidea aipatzen duen obra baten aitzinean galdua da. Euskara mundu bati lotua atxiki baitu,
|
ez
baitu euskararen mundua zabaldu, idazlea obra idazterakoan mundu zabalagoan kokatzen delarik. Talka handia gertatzen da eta entzuleak ez daki bere burua non kokatu.
|
|
2021
|
|
|
4.1.6 gintza gin+ tza atzizkien elkarketaz sortua izanik ere, badira arrazoiak batez ere mendebaldean erabiltzen den gintza atzizkiari bere lekua emateko. Izan ere, gin
|
ez
dugu euskara estandarrean baliatzen ‘zerbait egiten duen pertsona’ izendatzeko (tradizio handiagoa izan du eta du gaur ere bizkaieraz, baina ahulduz joan da euskara estandarrean); gile darabilgu horren ordez (etxegile, liburugile, oinetakogile/, etxegin,, liburugin,, oinetakogin) (ikus gin, gile § 4.2.3). Baina etxeak, oinetakoak edo liburuak egiteari dagokion lanbidea izendatzeko, ez diogu tza1 gehitzen gile atzizkiari; ez dugu sortu etxegiletza, liburugiletza edo oinetakogiletza.
|
|
|
Mailaren adierazpenari dagokionez, ordea, bestela dira gauzak. Mailarik gorena en atzizkiak ematen du aditzera (politena), baina mailarik apalena adierazten duen formarik
|
ez
du euskarak (‘gutxien polita’ gisakoak adierazteko formarik, alegia) 45 Konparaziozkoen pareko dira horretan superlatiboak (§ 14.10.5.2). Adjektibo adberbioen ‘gutxientasuna’ seinalatzeko, antonimoaren ‘gehientasuna’ ematen da inoiz aditzera (itsusiena= ‘gutxien polita’).
|
|
|
Mailari dagokion desberdintasuna, berriz, zuzenean ematen du aditzera adjektiboadberbioei atxikitako ago mailakatzaileak; handiago esaten da ‘handiaren’ gehiagotasuna adierazteko, ez* gehiago handi, eta txikiago, ‘txikiaren’ gehiagotasuna adierazteko, ez* gehiago txiki. Maila gutxiagotasuna adierazteko, berriz,
|
ez
du euskarak morfemarik, eta* gutxiago handi edo* gutxiago txiki gisakorik ere ez da erabiltzen, ohiko jardueran bederen. Gutxiagotasun hau adierazteko berdintasuna ukatzen da zenbaitetan eta antonimoaren areagotasuna seinalatzen beste batzuetan.
|
|
|
41.5.2b Hala gertatzen denean, mintzagaiak
|
ez
du euskaraz bereziki azpimarratu beharrik eta perpausaren edozein posiziotan ager daiteke. Areago, mintzagaia ez da beti ikusten (edo entzuten), dela isilean atxikia delako, dela aditzak berak, komunztadurari esker, agerian uzten duelako zein den mintzagaia.
|
|
2023
|
|
|
Parkean Euskaraz egitasmoa 86 praktikatu; praktikatu ezik,
|
ez
dute euskaraz hitz egiteko gaitasuna behar bezain ongi garatuko, eta gaztelaniara joko dute lagunekin eta ingurukoekin komunikatzeko. Erabilerarako aukerak sortu behar ditugu, eskolaz haratago, aisialdian eta familian.
|