|
2003
|
|
|
Gida batez ere juridikoa da, eta atzo aurkeztu zuten Begoña Fernándezek, IAMeko zuzendari nagusiak, eta Ángela Alemanyk, Themiseko lehendakariak. Bi emakumeak ziur agertu ziren argitalpen honek tratu txarrak jasan dituzten
|
emakumeei
beren eskubideak baliatu eta bizi baldintza hobeak lortzen lagunduko diela. Dokumentuak hainbat atal ditu, besteak beste, honako hauek:
|
|
2006
|
|
|
Amnistia Internazionalak 24 oztopo atzeman ditu tratu txarrak jasaten dituzten
|
emakumeei
beren eskubideak defendatzea eragozten dietenak
|
|
2009
|
|
|
Ni, noski, ez naiz ama, eta ezin dut sentimendu hori bizi. Besterik gabe, orain, kalaka bat bezala, entzuten diet hainbat
|
emakumeei
beren amatasunaz hitz egiten. Batzuetan, transzendentzia handiz, beren bizitzako gailurrean bailiran.
|
|
|
Emakumezkoen Arazo Sexualei buruzko Ikuspegi Berriaren Lantaldeak eginiko sailkapen hau hainbat profesionalen gidarako egina da. Gauzak horrela, emakumeek dituzten arazoak aztertzeko ikertzaileek, emakumea eta sexualitatea uztartzen dituzten sexu hezitzaileek, eta
|
emakumeei
beren sexu bizitzan lagundukodieten klinikoek, marko berria dute orain sailkapen honekin euren lana hobetogauzatzeko. Sailkapen honen zabalkuntza mugatua da, bide ofizialetik ez doalako, eta enpresa farmazeutikoen interes ekonomikoen zerbitzura ez dagoelako.
|
|
|
Emakumeek harremanak prozesatzeko joera eta besteengana orientatutako gizarteko helburuekiko interesa agertzen dituzte. Gizonei eta
|
emakumeei
beren genero rolarekin ados datozen iragarkiak gustatzen zaizkie: gizonek nahiago dituzte lehiaketa daramaten iragarkiak, etaemakumeek, harmonia azpimarratzen duten iragarkiak (Putrevu, 2004).
|
|
2010
|
|
|
Sistemak generoaren dimentsioa aintzat hartzeko eta
|
emakumeei
beren ahalegina aitortzeko unea iritsi dela nabarmendu du Toledoko Itunak. Emakumeek gizonek baino gutxiago kobratzen dute, kotizazioak eteten dituzte seme alabak edo senideak zaintzeko, zailtasun gehiago dituzte lana eta familia uztartzeko...
|
|
2012
|
|
|
Ibilitako horretan euren eskubideen jabe bihurtu dira andreak, eta horrek ez du atzera bueltarik, bereganatutakoari uko egitea zailagoa ez ezik, frustragarriagoa ere badelako. Haurdunaldia ezkutuan etetera itzultzea, fetuak arazo larriak izanda ere gurasotasunera behartzea eta
|
emakumeei
beren bizitza antolatzeko gaitasuna ukatzea ere etikoki onartezina da.
|
|
|
Baina, nolakoa izan behar du giro horrek? Hori jakiteko modurik zehatzena
|
emakumeei
beraiei galdetzea da; izan ere, azken batean, emakumeek nahi dute eta, ondorioz, emakumeek sentitu behar dute gustura. Espainiako Emagin Elkarteen Federazioak (FAME) egin du lan hori, eta, inkesta baten bidez, etorkizuneko amek zer behar duten eta nolako arreta eskatzen duten jakin du.
|
|
2013
|
|
|
Itsasoa eta zerua ez beste guztia txikia ikusten da handik. Haizeak leun jotzen zuen, maitekiro, lotsati, baina
|
emakumeei
beren soineko harroak altxatzeko adina indarrekin, hala ere. Lurrari atxikita ozta ozta mantentzen ziren aireko izakiak ziruditen, gonak eskuekin zangoetara lotuta.
|
|
2014
|
|
|
Gizonek beren gizatasuna definitzean, sortzailetzat, asmatzailetzat eta hautuzaukeraturiko etorkizun batera irekiak ikusiko dituzte euren buruak. Aitzitik,
|
emakumeei
beren gizatasuna galarazten zaie erreprodukzioaren immanentziarabehartuak izanik. Hala, ezkontzaren bidez optimismo burgesak neskari promestendiona zoriontasuna6 da.
|
|
|
Indian, adibidez, antzerkiak aukera ematen du
|
emakumeei
beren eskubideak defendatzearen garrantzia transmititzeko eta haiek lortzeko sentsibilizatzen dituzten obrak irudikatzeko.
|
|
2015
|
|
|
Lujanbiok hala kontatzen du, hainbat saio eta txiste egin izan dituela burusoiltzeari buruz, baina gutxitan kantatu izan duela depilazioari buruz, eta horietan deseroso sentitu izan dela gainera. Halaber, emakumeen gaiak
|
emakumeei
beraiei jartzeko joera ere badago, esaterako, arrotza egingo litzaiguke gizon batek amatasunaz abestea.
|
|
2016
|
|
|
Kama Sutrak proposatzen duen erabilerak gerrarako baino bakeari eusteko asmoa du. Kriptografiak
|
emakumeei
beren harremanen xehetasunak gordetzeko balio behar die eta, hala, senarra hobeto zerbitzatuko dute. Baina ez hori bakarrik.
|
|
|
Afaf El Haloui: " Utz iezaiezue
|
emakumeei
beraien emantzipazio prozesua egiten eta ez gehiago biktimizatu. Hemen zapia jantzita ateratzen den emakumeak badaki zer egiten ari den, berak jantzi nahi du"
|
|
|
Palestinan emakume juduak, kristauak eta musulmanak atera dira kalera bakearen alde. Utz iezaiezue
|
emakumeei
beraien emantzipazio prozesua egiten eta ez gehiago biktimizatu. Hemen zapia jantzita ateratzen den emakumeak badaki zer egiten ari den, berak jantzi nahi du, badaki kalean biktimatzat hartuko dutela.
|
|
2017
|
|
|
Beren lantegietatik emakume langileak kanporatzea zuten xede, ziurrenik beren burua merkatari kapitalisten erasoetatik babesteko, emakumeei lana ematen baitzieten, gutxiago ordainduz. Aztarna ugari utzi dituzte eskulangileen ahalegin horiek.64 Italian, Frantzian edota Alemanian, ofizialek agintariei eskatu zieten
|
emakumeei
beraiekin lehiatzen ez uzteko, beren artean emakumeak debekatzeko; eta debekua kontuan hartu ez zenean, greba hasi zuten, eta uko egin zioten emakumeekin lan egiten zuten gizonekin aritzeari. Gainera, badirudi emakumeak etxeko lanetara mugatzeko interes berezia zutela eskulangileek; izan ere, zailtasun ekonomikoak tarteko,, emaztea etxeko lanen kudeaketa egokiaz arduratzea?
|
|
|
Aldaketa horrek zer ondorio demografiko ekarri zituen ez dut aztertuko oraingoz, baina hor dago Riddleren azterlana, gai horretaz jardun nahi duenarentzat. Hemen, azpimarratu nahi dut,
|
emakumeei
beren gorputzaren gaineko kontrola ukatzean, beren osotasun fisiko eta psikologikorako funtsezkoa zen baldintza bat kendu ziela estatuak, eta amatasuna degradatu zuela, gatibu lan bihurtuz; aurreko gizarteetan inoiz ez bezala, erreprodukzio lanera mugatu zuen emakumea. Hala eta guztiz, emakumeak beren gogoaren kontra ugaltzera edo, 1970eko hamarkadako kanta feminista batek zioen legez,, estatuarentzat umeak ekoiztera? 62 behartuz, hein batean soilik definitu zen sexuen araberako lan banaketan emakumeek bete zuten funtzioa.
|
|
|
Inongo gizartek ez digu sekula hainbeste froga eskatu agindu estetikoei men egiten diegula erakusteko, hainbeste gorputz eraldaketa eskatu gorputza feminizatzeko. Eta, aldi berean, sekula inongo gizartek ez die hainbesteko askatasunez baimendu
|
emakumeei
beren gorputzaren eta adimenaren zirkulazioa. Emetasunaren nabarmentze gehiegizko horrek gizonen pribilegioen galeraren ondotik datorren aitzakia dirudi, haiek lasaitzeko eta geure burua lasaitzeko modu bat.
|
|
|
Azkenik, emakume ekintzaileen sareak ere badira. Euskal Herrian esaterako, EmakumeEkin dago,
|
emakumeei
beraien ekintzailetza prozesuetan laguntzeko helburua duena eta hainbat sektoretako esperientziak trukatzeko aukera ematen duena. Bestalde, Juntas Emprendemos sareak ere badu presentzia Euskal Herrian, baina kasu honetan, emakumeen ekintzailetza kooperatibak eta kooperatiben arteko elkarlana sustatzea du helburu.
|
|
2018
|
|
|
Halako arrazoibideei erreparatzea ez da esatea kontratua garaiezina dela, baizik eta agerian uztea zeinen zentzugabea den feminismoa kontratuaren aliatu izatea. Kontratuaren garaipenaren ideia nahiko erakargarria da feministentzat, aintzat harturik zer nolako eragin luzea izan duen estaldura legeak eta zenbat eta zenbat baliabide legal eta sozial erabiltzen diren oraindik ere
|
emakumeei
beren baitako jabetza ukatzeko. Hain zuzen, hori kontuan izanik, ondorio hau atera ohi da, erraz samar:
|
|
2019
|
|
|
Baserrirako beharbada balio zezakeen, baina han ere… Izan ere, oso ohikoa zen baserrietan semeei hika transmititzea eta alabei ez. Hika egiten zuten emakumeez galdetu die
|
emakumeei
beraiei, eta batez ere Bedia herriko Ibarra auzokoez gogoratu dira: " Andratona fama zuten, emakume mugiduak, fuertetxoak ziren, Ibarra auzokoek beti eduki dute harrikada terriblea".
|
|
|
Kontseilu Nagusiaren sarrera behartu zuenean, San Paulori eta San Tomasi hartuak diruditen hitz batzuen burrunba hedatu zuen batzarrean Chaumette prokuradoreak: . Noiztik uzten zaie
|
emakumeei
beren sexuari uko egiten, gizon egiten? [...] (Naturak) esan dio emakumeari:
|
|
|
–Emakume jaiotzen diren jenio guztiak galdu egiten dira publikoari atsegin eman gabe; zoriak modua ematen dienean azalera daitezen, argi ikusten dugu nola berdintzen dituzten talenturik onenak?. Ematen zaien heziketa da gainditu behar duten oztoporik handiena, ergeldu egiten baititu; zapaltzailea beti saiatzen da zapaltzen dituenak ahultzen; gizonak jakinaren gainean ukatzen dizkie
|
emakumeei
beren aukerak. –Emakumeengan, landu gabe uzten ditugu haien gaitasunik bikainenak, bai emakumeentzat berentzat eta bai gizonontzat zorion emaile handienak direnak?.
|
|
|
Gorputz horiek denak elkarren ondo ondoan, gizonezkoak eta emakumeak nahasturik, oso arraro da. Ahizpa batzuen bainujantziek eskote handiegi samarra dute, nabarmen samarregi, eta gizonezkoek ahaleginak egiten dituzte
|
emakumeei
beren parteetara ez begiratzeko, aldaketara, ipurdira edo bainujantziaren azpian zapal zapal dagoen sexura. Emakume batzuek agerian dituzte hankarteko biloak.
|
|
|
“Gizonek... desgogara uzten diete
|
emakumeei
beren munduan, beren territorioan sartzen”.
|
|
2020
|
|
|
Laguntza eman behar diegu
|
emakumeei
beren burua eta familiak zaindu ditzaten herritar langile gisa.
|
|
2022
|
|
|
Hainbat erakundek argi esan dute sindrome hori ez dela existitzen, beraz, ezin dela erabili
|
emakumeei
beren seme alabak kentzeko. Zer egin behar da?
|
|
2023
|
|
|
Nolanahi ere, sukalde garbien ekimeneko arkitektoek zuzenean galdetu izan baliete Indiako landa eremuko emakumeei, berehala azaleratu izango lirateke haien premisen akatsak. Indiarrak funtsezkoak izan ziren programak abiatzeko eta inplementatzeko, baina hirietako erdiko klaseko indiarrak ziren; hirietako emakumeek, beren buruei feministago eta modernoago iritzirik, nazioarteko feministen esfortzuekin bat egitea irrikatzen zuten, eta, horrez gain, haiek ere grina handiz lagundu nahi zieten Indiako landa eremuko
|
emakumeei
berentzat asperdura hutsa zen zeregin batetik libratzen. Askotan, garapenaren sektoreko langile horien onespenak –Mendebaldearekin eta haren agendarekin bat egiteko irrikaz egoten baitira– aukera ematen die NBEri eta halako erakundeei eta orobat haien programen zuzendariei kontsulta lokalaren laukitxoa markatzeko.
|
|
|
Feminismo iragazkorra, hau da, konponbidea goi goitik –eta, oro har, goiko klaseko edo goi mailako erdiko klaseko kide batik bat zurien eskutik– beherantz iragazten dela planteatzen duen feminismoa, ez da feminismo intersekzional bat, baizik eta feminismo diktatorial bat. Era horretako egitura iragazkor batek sustatzen ditu Gates Fundazioaren Oilasko Programa eta halako ekimenak; programa horretan,
|
emakumeei
beren oilaskoen bidez autonomia ekonomiko pixka bat ematea da helburua, eta, aldi berean, ustez, horrek (nolabaiteko) autonomia politiko eta sozial handiagoa ere emango die. Sukalde Garbien Programan bezalaxe, halako ahaleginek ez dituzte aintzat hartzen emakumeen identitate politiko eta sozial konplexuak, baina ez hori bakarrik," ekintzaile" gisa erreparatzen baitzaio gizabanakoari, begirada estuz erreparatu ere, emakumeek kolektibo gisa aldaketa sozial eta politikorako duten gaitasunari erreparatu beharrean.
|