|
2004
|
|
|
Erditzeak amaren hobekuntza ekarri du, “koma laugarren gradutik bosgarrenera edo seigarrenera igaro baita, nahiz eta egoerak larria izaten jarraitzen duen”. Aitak, saltzaile gisa lan egiten duenak, eskerrak eman zituen atzo mediku eta erizainen ahaleginagatik, bi
|
emakumeak
beren bizitzatik salbatzeko. “Ezkondu ginenetik, duela pare bat urte, seme alabak izan nahi genituen.
|
|
|
Historikoki, AEBko talde handi hori. esperimentazio biomedikoan ordezkaritza txikia izan du. Gaur egun eskura dauden ia botika guztiak heldu zurietan probatu ziren, 1997an FDAk talde etnikoak eta
|
emakumeak
beren probetan sartzeko eskatu zion arte. Politika diskriminatzaileak Hala ere, populazio beltzari berariaz zuzendutako botika bat merkaturatzeak errezelo asko sortu ditu bioetikan adituak direnen artean, baita komunitate ere.
|
|
2005
|
|
|
legea eta Pilar Primo de Rivera izan zen Gorteen aurrean beraien proposamena aurkezteko ardura bete zuena. SF kezkatua zegoen geroz eta emakume gehiagok etxetik kanpo lan egiten zutela ikusita, baina argi zutenez ezin zela joera hori atzera bota,
|
emakumeak
beraientzat egokiak ziren lanbideetara bideratzen saiatu ziren. Horrek ez du esan nahi SFk bere oinarriak traizionatu zituenik, Pilar Primo de Riverak Gorteetan emandako hitzaldian argi utzi zuen bezala:
|
|
|
Biolentziak beti justifikatzen du, nire ustez, espresio orokor bat erabili nahi baldin bada, biolentzia bakar bakarrik da erabilgarria ezinbestekoa denean; horrela esango nuke. Orduan, estatuak erabili ahal du biolentzia ezinbestekoa bada, ba defenditzeko lapurretatik ondasunak, edo
|
emakumeak
beren asasinoetatik defenditzeko, beraz, ezinbestekoa denean biolentzia legitimoa da.
|
|
2007
|
|
|
Kontxa Jenerala kalean dabiltzan prostituten inguruko polemika puri purian zegoela, Bilboko Udaleko ordezkari batek esan zuen hor dabiltzan
|
emakumeak
beren kabuz ari direla, eta ez proxeneta baten esanetara. Hori, Zuriñe del Cerroren iritziz, ezinezkoa da:
|
|
|
Haien asmoa da lan egiteko, diru sarrerak lortzeko eta independentzia lortzeko behar duten prestakuntza eskuratzea. " Oso garrantzitsua da
|
emakumeak
beren balioez jabetzea eta gizonen eskubide berberak dituztela jakitea", aldarrikatu du.
|
|
|
Bai, 400 otordu inguru banatzen ditugu egunero bulegoetan, baita jai eta ezkontzetan ere. Gure nahia
|
emakumeak
beren familientzat bizi eta soldata bat irabaz dezaten gaitzea da, oso pobreak baitira. Batzuk alargunak dira, beste batzuk senarrek tratu txarrak ematen dizkiete, baina guztiei independente egin nahi ditugu, gurasoak, anai arrebak, seme alabak… bizi eta izan ditzaten.
|
|
2008
|
|
|
Gaur egun, immigrazioaren feminizazioa gertatzen ari da, non
|
emakumeak
beren herrialdetik ateratzen diren lana bilatzeko helburuarekin, gizonak egiten duen bezala (Gregorio, 1997, 1998; Izquierdo, 2000). Hala ere, bigarren mailako arrazoiak aztertzean, prestakuntza hobetzea eta egonkortasun afektiboa lortzea agertzen dira; gizonen artean, berriz, askatasuna eta dirua (Izquierdo, 2000).
|
|
2009
|
|
|
Arantzazu autopista prehistoriko handien erdi erdian dago, ez munduaren bazter zokoan. Hemen pasatzen ziren gizon
|
emakumeak
beren ardiekin eta abereekin, Arabara, Oñatira edo Zegama eta Nafarroa aldera. Hemen ziharduten beren lanetan eta zereginetan.
|
|
|
Lepoa okertu nuen Davidoffaren kea beste aldera botatzeko eta, zeharka, barra zelatatzeko. Lehengo
|
emakumeak
beraien eskuko poltsak biltzen ari ziren eta Xanti haien kopak jasotzen. Ardo ipurdi majoa utzita alde egin zuten.
|
|
|
Hala, generoa, sexu biologikoaren inguruan kulturakeraikitzen dituen balio eta sinesmenak izateaz gain, gizon eta emakumeak barnetikkanpora ezberdintzen dituzten sinesmen sare, sentimendu, jarrera, balio, nortasunezaugarri, jokabide eta ekintza bilakatzen da. Genero identitatearen baitan, gizoneta
|
emakumeak
beren buruarekiko duten hautematean, sentimendu subjektibo etasozialean, eta besteekiko harremanean ezberdindu egiten dira.
|
|
|
izan ere, kanpoko lana eta etxekoa bateratzeko duten gehiegizko zama erretiroarekin amaitu daiteke. Hala ere,
|
emakumeak
beren lanetan aritu badira, erretiroak, etxera itzultzetzat hartuta, krisi bat eragin dezake, gizonezkoen antzera edo maila altuagoan?.
|
|
|
Lanza del Vastoren komunara eginiko bisita oso kontraesankorra gertatu zitzaiguan: jende hark bazian zerbait magikoa, garbia; baina, bestalde, hain ziruditean inozoak, denak zuriz jantziak,
|
emakumeak
beren goruekin, gizonezkoak beren forja eta zurgintza lanekin, denak errealitatetik hain urrunduak... atzetik barre egiten geniean. Batzartuta hizketan ari ginen batean, zapla bota nioan Lanza del Vastori ea zer egin behar genuen gizarte desberdintasunekin, behartsuen esplotazioarekin, zapalkuntza militarrarekin, diktadura frankistarekin, Euskal Herriaren identitatearekin... eta berak zer, eta ez zidak ba erantzun norberak bere burua aldatu behar duela lehenbizi!, norberaren oharmena sakondu, alegia, aurrerabideak banakakoa behar duela, baketsua, eta hala eraldatuko omen dugula mundua, eta gure yoghi zaharrak baietz baietz buruaz.
|
|
|
Alfonso Gorroñogoitiak, kooperatibetako lider sozialik handiena izandakoak, Lanki Ikertegikooi antzeko zerbait jaurti zigun behin: " Gizon
|
emakumeak
beren bidearen jabe izan daitezen, barruan musika behar dute, musika berezi bat. Musika bakarra diruarena eta erosotasun mugagabeekin bizitzeko nahiarena bada, nekez eraldatuko ditugu gizarte egiturak".
|
|
2011
|
|
|
Ez zuten errespetatzen emakumearen erritmo naturala, denek lehenbailehen erditu behar zuten, zesara kopuruak gora egin zuen... Gainera,
|
emakumeak
beren gorputzarekin eta barruarekin harremanetan ez daudeean erditzeak konfliktiboak izaten dira maiz. Zorionez, duela urte pare batetik hona asko hobetu dira gauzak ospitaletan.
|
|
|
gatazkako familia egoeretatik ihes egitea. Adingabeek irteera honetan ikusten dute bizkarra emateko aukera dagoela “kontrako giroan, eta
|
emakumeak
beren jatorrizko testuinguruetan mendekotasun roletik askatzeko aukera”. Txostenak hainbat helburu zituen.
|
|
2013
|
|
|
«Txakurrak emakumeak motibatzen ditu paseotik atera daitezen, baita haurdunaldian ere, eta horrela beren egoeran behar duten jarduera fisikoa egiten laguntzen diete», dio Westgarthek. Txakurrarekin egindako irteera horiek bultzatuta, haurdun dauden
|
emakumeak
beren pisuari eustera bultzatzen dituzte. Hala, animalia batekin bizi diren haurdunek zailago egiten dute komeni baino gehiago jatea.
|
|
2014
|
|
|
Herritarren osasuna eta hezkuntza antolatu zituzten herrietan, eta etxe askotako lidergoa eurek eraman zutela dio. Handik aurrera,
|
emakumeak
beren eskubideen alde nazio eraikuntzan ari dira.
|
|
|
Beste hitz batzuekin esateko, zapalkuntza patriarkalak bere burua justifikatzendu, gutxienez hein batean,
|
emakumeak
beraien gorputzarekin lotuz gizonak bainoaskoz modu estuagoan, eta identifikazio horren bitartez, emakumeen rol sozialaketa ekonomikoak mugatuz termino (sasi) biologikoetara. Esentzialismoan,
|
|
|
Zergatik daude prest Eskandinaviako
|
emakumeak
beren bikotekidearekin familia bat osatzeko espainiarrek baino. Azken ikerketen arabera, gizonak herrialde horietako etxeko lanetan parte hartze handiagoa izatea da bikotean bizitzeko eta seme alabak izateko joera horri eragiten dion faktoreetako bat.
|
|
|
Urriaren 15ean elkartuko dira Orion Hitzez elkarteko
|
emakumeak
beren osasun egoera hobetzeko helburua duten jardunaldietan
|
|
|
Babarrun beltza ateratzen duenak eramango ditu
|
emakumeak
beren etxeetara, jatorrizko etxeetara.
|
|
2015
|
|
|
Eguraldi euritsua zen eta trailer handiek, toldo horiak pal pal, ur zurrunbilo apartsuak sortzen zituzten autopistaren ispilu beltzean. . Hau da hau eguraldi petrala!?, egin zuen
|
emakumeak
berekiko. –Ez du atertu behar egun osoan?.
|
|
2016
|
|
|
Britainiarrek bezala, hegoaldeko industrialariek ere ez zituzten ezkutatu
|
emakumeak
beren enpresetan ustiatzeko arrazoiak. Langile askeak eta gizon esklaboak baino askoz probetxugarriagoak ziren emakume esklaboak:
|
|
2017
|
|
|
Iritsi ginen herrira. Neskatxa batzuk larretik heldu ziren etxeko ardiekin; laborariek idiei uztarriak kendu eta alorrak erdi goldaturik uzten zituzten;
|
emakumeak
beren haurren bila ari ziren zirurikan kalexka medarretan barrena. Izu alegera bat jabetu zen herriaz euri jasa kolpez abiatzearekin.
|
|
|
Ez dira erraz erantzuteko galderak. Nolanahi, badakigu
|
emakumeak
beren ugaltze funtzioa kontrolatzen saiatu zirela, penitentzialetan abortuari eta emakumeen kontrazepzioari buruzko erreferentzia ugari baitaude. Esanguratsua da, sorgin ehizan zehar praktika horiek kriminalizatuko zituztela jakinik?
|
|
|
Hemen, azpimarratu nahi dut, emakumeei beren gorputzaren gaineko kontrola ukatzean, beren osotasun fisiko eta psikologikorako funtsezkoa zen baldintza bat kendu ziela estatuak, eta amatasuna degradatu zuela, gatibu lan bihurtuz; aurreko gizarteetan inoiz ez bezala, erreprodukzio lanera mugatu zuen emakumea. Hala eta guztiz,
|
emakumeak
beren gogoaren kontra ugaltzera edo, 1970eko hamarkadako kanta feminista batek zioen legez,, estatuarentzat umeak ekoiztera? 62 behartuz, hein batean soilik definitu zen sexuen araberako lan banaketan emakumeek bete zuten funtzioa. Alderdi osagarri bat emakumeak ez langile gisa definitzea izan zen, eta historialari feminista ugarik aztertu duten prozesu hori amaitua zen ia XVII. mendearen amaierarako.
|
|
|
babesten zituztenez, gizonezkoen nagusitasunaren alde egiteko emakumeen, berezko gutxiagotasunaren? teoria aplikatu zuten; teoria horren arabera, ados ager zitezkeen
|
emakumeak
beren jabetza eta boto eskubideak gizonak eskuratzearekin, berezkoa zuten ahuleziaz eta gizonekiko nahitaezko mendekotasunaz jabetuta.
|
|
|
Bi kasuetan, nola haur hilketan hala sorginkerian, ezeztatu egin ziren emakumeen lege erantzukizuna mugatzen zuten estatutuak. Horrela, Europako epaitegietako aretoetan lehen aldiz sartu ziren
|
emakumeak
beren izenean, legez heldu izanik, sorgin edo haur hiltzaile izateaz akusatuta. Garai hartan emaginen inguruan sortu ziren susmoen jatorrian ere, erditze gelan gizonezko sendagilea sartzea ekarri zuen horrek?, nabarmenagoa da agintariek haur hilketen inguruan zuten kezka, emaginen gaitasun medikoaren inguruko beste ezer baino.
|
|
|
Iruzkin horiek idatzi dituen kazetariari iruditzen zaio naturala dela emakume guztiak bere ingurukoak bezalakoak izatea. Feminitate horrek ez duela ez arrazarik, ez klaserik, ez dagoela politikoki eraikia, uste du
|
emakumeak
beren kasa utziz gero, naturalki diren hori izan daitezen, manerarik poetiko eta miresgarrienean bihurtuko direla bere inguruan lan egin eta afaltzen duten emakume horiexek bezalakoak: burges zuri petoak, behar den bezalaxe.
|
|
|
Hortaz, datuen argitan, emakumeak ez daude hain konforme euren bizitza pertsonalarekin. Gainera, bikoteen arteko lan banaketari erreparatuz, inkesta honen datuek erakusten digute gizonak askoz ere konformeago daudela beraien bikote emakumeek burutzen duten etxeko eta zaintza lanekin
|
emakumeak
beraien gizon bikoteek eskaintzen dutenarekin baino, hau da: gizonen %73, 1 eta emakumeen %43, 4a.
|
|
2018
|
|
|
Alegia: . Egokia da
|
emakumeak
beren klasean kokatzea, eta, beraz, eutsi egin zaio haiek babesteko legediari, baita gizonei halako legedirik aplikatu beharrik ez dagoenean ere?.
|
|
|
Teoriko feminista batzuen iritziz, generoa «erlazio» bat da, edo, hobeto esanda, erlazio multzo bat, ez norbanakoaren atributu bat. Beste batzuek, Beauvoirri jarraituz, esango lukete genero femeninoa baino ez dela markatua, pertsona unibertsala eta genero maskulinoa identifikatu egiten direla, eta horren ondorioz
|
emakumeak
beren sexuaren arabera definitzen direla, eta gizonak, aldiz, gorputzez gaindiko pertsonatasun unibertsalaren eroale gisa goraipatzen direla.
|
|
|
Gero ohartu naiz ile apaindegia arratsaldean irekitzen dutela, nire filmaketaren ondoren. Eguzkia bere etxera doanean, Makhmurreko
|
emakumeak
berenetatik ateratzen dira. Eta askok ile apaindegiko atean deitzen dute.
|
|
2019
|
|
|
norbanakoaren izaera eta jarrera baldintzatzen dituen sentimendu eta irudikapen multzoari lotzen zaio izen moduan; osagai asko edukitzeagatik ulertu edo ebazten zaila den hari izenondo legez. Hain justu nork bere konplexuen irakurketa politiko bat egiteak eta beroriek lantzeak eraman ditu bertsolari
|
emakumeak
beren jarduna konplexutzera, sakontzera, ñabartzera… Eta prozesu horren nondik norakoez hausnartzeko elkartu ditugu Oihana Iguaran (Amasa Villabona, 1991) bertsolari eta ikerlaria, Jone Miren Hernandez (Lasarte Oria, 1970) antropologoa eta Iratxe Retolaza (Donostia, 1977) literatur kritikaria. Kafesne bana, pastak eta mahai bete paper:
|
|
|
Baina emakumeak arbuiatu beharra dauka gizonak proposatzen dizkion engainuak, haren gaineko abantaila horiek izango baditu. Goi klaseetan,
|
emakumeak
beren jaunen konplize sutsu egiten dira, zeren gozatu nahi baitute haiek segurtatzen dizkieten onurez. Ikusia dugu burgesia handiko eta aristokraziako emakumeek beti defendatu izan dituztela beren klase interesak senarrek baino ere setakeria handiagoz:
|
|
|
abandonatzearen eta belaunikatzearen ametsa. Frantzian, Boulanger, Pétain, De Gaulle jeneralek beti izan dituzte
|
emakumeak
beren alde; gogora ekartzekoa da nola astintzen zuten luma L. Humanitéko emakume kazetariek Titoz eta haren uniforme ederraz aritzeko. Jenerala, diktadorea, arrano begiratua, kokots irtena?:
|
|
2020
|
|
|
Fedegabeko pertsonaiak agertzen dira, mojei" alfer"," zomorro" deitzen dietenak. Apaiza, gizon eta emakumeen arteko harremanen aldekoa da" gizonak bere artean eta
|
emakumeak
berenean" dituzten bezala. Suizidio bat azalduko da.
|
|
|
edo, Baltikoko herrialdeetan bezala –izan Estonia, Lituania, Letonia edo Finlandia–, ibai izoztuetara apartatzen direla gizon
|
emakumeak
beren denbora librean, eta, plegatzen diren aulki txiki horietako bat aldean hartuta, eseri egiten direla ibaiaren gainean eta zuloak egiten dituztela izotzean, eta kanaberak plantatzen dituztela bertan, arrainak banan banan arrantzatzeko. Beste inorekin hitz egin gabe, izotz gaineko talde sakabanatu eta isolatu gisa agertzen dituzte beren buruak, arrain eta isiltasun bila;
|
|
2021
|
|
|
Haietako asko emakume desberdin batzuei egindako argazkiak ziren. Argazkiek
|
emakumeak
beren bizitza normalean" harrapatzen" zituzten. Segimenduak eta zaintzak ziren eta haietako batzuk Evarenak ziren.
|
|
|
" Eskola Emakumeen Etxean txertatzen da, haren prestakuntza proiektu gisa. Gainera, ahalduntze kolektiborako prozesuak sustatzen dituzten ekimenak hartzen ditu Etxeak,
|
emakumeak
beren intereseko gaien inguruan antolatu daitezen eta beren boterea handitu dezaten; alegia, baliabide material eta sinbolikoen erabilera eta kontrola bereganatu dezaten", azpimarratu du Fernandez de Landak.
|
|
|
278). Bide batez, gizonak beraien artean eta
|
emakumeak
beraien artean ere ez dira berdin egiten. Elkarrekintza sozialean mamitzen denez, ez da esperientzia erabat unibertsal eta bateratua.
|
|
|
Goreneko epaile bakar bat agertu zen absoluzioaren alde, Francisco Tomas y Valiente, eta kontrako boto partikularra idatzi zuen. Esan zuen
|
emakumeak
beraien eskubidean zeudela.
|
|
2022
|
|
|
Bai... Gabon esan zuen
|
emakumeak
berekiko. Ez zuen uste besteak entzungo zuenik, baina entzun zuen eta baita hitzen tristura nabaritu ere.
|
|
|
Bi
|
emakumeak
beren gelara abiatu dira. Ez dute kameren aurrean txandalez eta elastikoz jantzita agertu nahi.
|
|
|
Hasiera batean, halere, ezin izan zuten beren asmoa gauzatu. Azkenik, sorgin eta asmakizun askoren ondoren, Sortzaileak eta Eratzaileak lehen gizon
|
emakumeak
berek nahi zituzten bezalakoak egin zituzten.
|
|
|
Ez dakit:
|
emakumeak
beren neurri berezko edo naturaletan gelditzen dira eskuarki, haundi txikiari dagokionez. Gizon askotxori hantura bat edo koskor bat jaiotzen zaie ariman; uhaunditu bat espirituko zuretan.
|
|
|
Bada ekimen horretan literatura unibertsaleko klasikoak hurrenkera kronologikoari jarraituz eta literaturaren emaitza oinarrizkoetatik hasteko asmo bat, mendeetan aurrera egitean aldaketak edo gizakiarentzat oinarrizkoak diren ardura eta kezken indarra, iraunkortasuna, atzemateko gogoa. Baina pentsatzen jarrita, ez dut uda bukaerako asteak baino une egokiagorik irudikatzen tragediagilearen antzezlana irakurtzeko, oraindik beroak diren eguzki izpien argitan, Turkiako kostaldea irudimenean, Troiako harresien inguruan bilduta zituzten Troiar
|
emakumeak
beren lurraldetik erauziko dituen itsas zabalari begira. Kasualitatearen halabeharra daiteke, baina ez horregatik okerra, antzezlana udaren bukaerako giroaren, irailaren argi berezitan irakurtzea, hondartzaren eta haurren zorionaren azken zantzuak oraindik entzungai direnean.
|
|
|
Besteekiko, eta, are, gizonekiko harremanean existitu dira, haien apendize edo eranskin. Sinesgaitza suerta daiteke irakurlea nondik ari denaren arabera, baina gaur egun ere ematen da
|
emakumeak
beraien inguruko gizonekiko harremanean irakurtzea. Jarraian oraindik orain, 2021ean, jasotako bi adierazpen:
|
|
|
Eta dirulaguntzen truke bertan amaituagatik, talde lan saioan bildutako emakume askok errepikatu zuten ideia bera:
|
emakumeak
beraien parte hartzea kontuan ez hartzeko jarri dituzten kasuetan, emakume horiek parte hartze eskubidea ezin badute baliatu jartzen dizkieten trabengatik, handik joatea zilegi da, nahikoa lan dute eta. Kasu horietan, horren ondorioz elkarteak dirulaguntzarik gabe gelditzen badira ez da emakumeen errua:
|
|
2023
|
|
|
Floridako unibertsitateei debekatu egin diete eduki antirrazistak, feministak, marxistak eta LGTBI komunitateari buruzkoak ematea. Horrez gain, ikastetxeei debekatu egin diete 12 urtetik beherakoei hilekoaz hitz egitea, eta gobernadoreak beste lege bat onartu nahi du kirol ekitaldietan parte hartzen duten
|
emakumeak
beren ziklo menstrualen berri ematera behartzeko.
|
|
|
Sexu iraultzak emakumeen sexu premiak aitortzen zituen era berean, Sexual Politics ek azaltzen zuen nola gizonen premiak asetzeko objektu gisa erabiliak ziren emakumeak. Sexu iraultzak
|
emakumeak
beren sexualitatearen jabe izatea nahi zuen era berean, Millettek kontzientzia feminista berri bat nahi zuen, genero harremanak auzitan jarri eta, ondoren, politika erradikal bat garatzeko eta horrenbestez botere eta kontrol sistema misoginoak eraisteko.
|
|
|
2016an, AEBko Bakerako Institutuak (USIP) zera adierazi zuen txosten batean: " Emakumeen eskubideak eta emakumeek gizartean duten tokia funtsezkoak dira talde estremista biolentoen narratibetan, eta halako narratiben gainean borrokatu behar dira Afganistango
|
emakumeak
beren eskubideak ezartzearen alde". Haien arrazoibidearen arabera, talde terroristek emakumeen eskubideak mugatu nahi zituztenez, emakumeok errekrutatu behar ziren haien aurka borrokatzeko.
|
|
|
Misoginiazko, jabetzazko eta menderakuntzazko taxonomia doilor berberak behin eta berriz agertzen ziren tratu txarren emaileen hizkuntzan eta jokamoldean. Bikotekidearen edo ahaideren baten tratu txarren aurka egiten ausartzen ziren
|
emakumeak
beren bizitzak galtzearen beldur ziren, ni neu ere bezala. Kezkatuta zeuden beren seme alaben zaintzagatik, babes etxetik ateratzean izango zuten etorkizunarengatik, ekonomiagatik eta beti atezuan zekarren logistikarengatik.
|
|
|
Zer atera zen gaizki nazioarteko erakundeek" ahalduntzearen ikuspegia" aintzat hartu zutenean garapenaren arloan? Zakariaren arabera, nola ahaldundu litezke arrisku egoeran dauden
|
emakumeak
beren bizitzak eta komunitateak hobetu ditzaten?
|
|
|
Gogotsu mugitu ziren
|
emakumeak
beren eserlekuetan. Aulki bizkarren kontra bermatu zituzten Blancak eta Àngelak eurenak.
|
|
|
Beste batzuetan, badaude herrietan migrazio arloko elkarteak, mistoak zein emakumeenak bakarrik, eta baterako jarduerak bultzatzen dira. Edonola ere, etxeak ez dira bakarrik
|
emakumeak
beraien eskubideen alde mobilizatzeko bitarteko, gizarte osoan integratzeko bide ere baitira.
|