|
2007
|
|
|
Gainerat, gauak ere zuen gure putikoa baretzen, noiz nahi gauerdi edo goizalderat entzuten zirelarik xori hixtu eta ttiuttiukak, zakurrak berak ixiltzen baitziren holako arrabots bitxiak ezagun zirelarik. Emeki emeki, gauzak makurtu ere baziren, herritarrek asetzeko jokabidetzat
|
zauzkaten
jestu horiek, burrasoer ogen emanez holako haur bitxia sortu izan gatik. Eta hauek, gaizo aitama eta haurrideak, ez zakiten bururik nora eraman ez zutelakotz deus ere ulertzen beren haurraren egoera eta eginbidetan.
|
|
|
Europa ekialdeko erresuma eslaboetarik zetorren omen, han ainhitz aztiantza ikasirik, bai eskuetako marretan geroaren irakurtzen, bai ezbehar edo eritasun xume zonbaiten sendatzen, otoitz bitxiak murmurikatuz, hango mintzaira eta egin moldeak nahastuz. Gelditzen zen leku guzitan bisitak egiten ziozkaten goizetik arrats artino, berak konsultak deitzen zituenak, bere burua ezin besteko mediku batentzat
|
zaukala
.
|
|
|
Atorra belhaunetadino heltzen zaion hain zuen anple eta luzea, higatua eta urratua ere gainerat eta espartin zahar pare batez oinestatua zen. Halere, irria beti ezpainetan
|
zaukan
, eta norbaitek, trufa edo imintzio maneran, galdetzen ziolarik zer zen mutiko ala neskatoa, ile luze eta atorraren gatik ez baitzen hanbat ageri, atorra gora altxatuz errantzuten zuen, harro: " mutikoa, to!" galdezkazalea ez baitzen guti harritzen, ikusiz, mutikoa zela bai, bainan ere ez zuela atorraz besterik deus soinean.
|
|
|
Aberastasunez ez bazen harro gure putikoa, gogoa ernea
|
zaukan
, begiak xorrotx eta izpiritua kurios. Bere haurtzaroa osoki bere ugazama Maritzarekin iragana zuen eta, eskolarat joateko partez, irakaskuntza ezin hobea egiten zuen sorgin zaharrarekin.
|
|
|
— Orduan, hiri duk hemendik aintzina nik prestatutako lanaren segitzea, ados bahiz bederen. Eta espero diat iraunen
|
daukala
, hiri ere.
|
|
|
— Jende eta gauza bitxik baduk mundu honetan, jakina, eta bakoitzak bizitzeko eskubidea
|
dauka
... kameleoiak ere...
|
|
|
Gela hunek kristoneko izariak ditu, bere hamabost metro goratasunekin eta ehun metro luzetasun, eta erdi erdian kaltzitazko zutabe erraldoi bat
|
dauka
. Marka hauek utziak izan ziren zurrunbilo azkarreko ibai batengandik, eta oraino ageri dira plafonean.
|
|
|
— Jakes, lapinen belarra ez datak moztu goiz huntan, bietan galdegina
|
naukan
, zer debru!
|
|
|
Bidean, aratsaldeko beroaren beroan, lur bustiaren freskotasuna
|
zaukan
gorputz osoan eta umea besoetan lo. Eta Josefinak, irus bainan urduri, segitzen zuen mintzo:
|
|
|
Josefinak ez zuen hitz bat atera, sua barnean
|
zaukan
.
|
|
|
Zer nahi gisaz, beren ingurumenean holakorik ez zegoen. Eta, gainerat, erakasleak senharrik ez zaukalako, uste zuten burutik ez zela ongi artatua, ideia bitxiz betetako gogoa
|
zaukala
, bakardadean bizi diren guziak bezala.
|
|
|
— Ukatzen duka? Froga guziak baditiat eta jakizak gostako
|
zaukala
. Entzun duk?
|
|
2008
|
|
|
Arras gazte aroan ezagutua genuen elgar, arto alorrak perde eta eder zeuden Udaberri batez. Oroz gainetik, bi etxe hauek berezitasun bat
|
badaukate
: Arinlurrebordako alorretarik ageri dira Sakelenekoak.
|
|
|
Jara gainean da arranoa hegalak zabal zabala Haiek ez ditu higitzen bainan beti goratuz doala Gu pentsalari, bizi borrokan, lanak setian
|
gauzkala
, Guk ere nahi bakean bizi hori airean bezala Gure mendietan, dio Katixak, emazte eta gizonen bizi moduak beherekoarena baino airosagoa behar luke izan. Izadi garbiaren soinu aberatsagoan baigara bizitzen.
|
|
|
Otoi etzadazue galda heian Sakeleneko artoak ondo zainduak zirenetz. Azkonek, besta ederrik
|
bazeukaten
eginik etxeko seme amorosari esker.
|
|
|
Ez duela bere nahizko gogo zimurdikaria. Hantxet
|
daukate
hoben gabe preso! Jaunak, zuen eskuetan da orai gure seme maitearen askatasuna.
|
|
|
Ikusiz bozak goraxko altxatzen hasi zirela, Joanes, etxeko nagusiak ez ditu utzi bazterrak samintzera. Hitza hartuz erraiten deie: Ikusteko zein eskualdek
|
daukan
gizon andana bizkorrena, nik uste dut elkarren arteko kondaketa baten egitea zenuketen hoberena.
|
|
|
Emazteki bipil eta beti pixkor dagon horrek badazki karrikako berriak, egunerokoak. Etengabean horra buruz
|
baitauzka
entzumen eta behakoak.
|
|
|
Basabere bilakatua zen! Etzuen ez horrek ekartzen berekin" Urka bulur bat altzopin", bainan
|
bazeukan
, altzopean gorderik, hiru zehe luzeko marraza latzgarri bat!.. Trenkatzeko punduan zegoen sokari hurbildu zen, bi eskuez tinkan eta gora altxatu zuen marraza erailea, zeiharrean sokaren gainera aurdiki zuen burdinki zorrotza, seko eta garbiki moztu bi alderdiek baitezpada beren eskualdera ereman nahi zuten estekagailua!
|
|
|
Eskuan
|
dauzka
hiruzpalau paper osto. Izkirio tinko batez oso osoan beterik.
|
|
|
Joanes Haritxene auzapeza begiak zabaldua dago paper osto hoieri behatuz: bere baitan diolarik zer mirakulu ote den Katixak eskuan
|
dauzkan
paper zimurtu horiek dakarten berria. Ama hasarretu horrek ez du denborarik galtzen semeak igorri gutun mustukatu horren irakurtzeko:
|
|
|
Axurantari entzunik euskaldunen sakasta zela eta ikusiz ilar ontzi hori ketan, ainitzek uste izan dute lehergailu bat
|
zeukala
zakurrak buztanean. Hor behar ziren ikusi gizon kuraiosak lehergailu edo zerbait gertakizunen beldurrez.
|
|
|
1936an, sei urte nituelarik, Amak, eta zenbaitaldiz Amatxik erakatsirik, katixima ttipia gogoz ikasia nuen, beste ene haurridek bezala. Kondatuak nituen auzune horrek
|
bazeuzkala
hamalau etxe: Agerreborda, Indartborda, Etxegoinberria, Sagardilutsea, Harretxea, Laharraborda, Jonkorenea, Apalenea, Lexerenea, Kapitainanea, Moxorenea, Moxondorenea, Martikotenea eta Antxia.
|
|
|
Hiru laurehun metroren artea dute elgarretarik. Elkartasun baikorra
|
zeukatela
daukat auzoen artean. Kondatuak nituen ere horgo bizi lagunak:
|
|
|
Hiru laurehun metroren artea dute elgarretarik. Elkartasun baikorra zeukatela
|
daukat
auzoen artean. Kondatuak nituen ere horgo bizi lagunak:
|
|
|
Marie Leonak, bi etxeko seme dirudun eta bihotz ustelekoetarik bietan tronpatua izana bada ere, bertute ona atxikia du. Neska langile arradoa, bi ostatuetan estimu handian
|
daukatena
eta araberako hilabete sariak altxatzen dituena. Hortako ere da gai, hurbileko Porroxkenea deitu etxean logela baten aloiatzeko.
|
|
|
Logela saria ez diote pagarazten, nexkak egiten dizkieten lanen gatik.. Etxekoa
|
daukate
.
|
|
|
Iduri zerbait mendekioren menean nahi duzula mundu guzia ezarri. Haundikeria besterik ez da ikusten
|
daukazun
bizi moduan! Nolaz erran ote diozu maite nauzula bihotzez. Ez nituzke nahi bilatu, bakarrik nere alderako, zure fede eta maitasuna, obretan neurea zuri erakutsiz baizik.
|
|
|
Bainan segurrago, biok orain artean erabiliak ditugun bideren zehaztera, ez baigara gehiago bihotz guriko haur amorosak! Bestalde, dakizun bezala, gizonkiaren aldera
|
naukan
lehia bietan, honen usteldurek, zapuztu edo higuindu baitute! Hirugarrena ni naiz! Bainan nik, errespetatzen dut zure izatea, zure irudian ikus baititake pentsaera garbikoa zarela.
|
|
|
Mikele, bere osebak eman auto edo beribil horretan ibiltari ikusten dute Balitzandarrek. Arrotza
|
daukate
. Lan bidez makinaria da eta jeinu arradokoa dela ezaguturik, balitzandar zenbaitek eginaraziak dizkiote jadanik motor eta makina batzuen antolatzeak.
|
|
|
Bittorrekin arartekotasun anaikorra
|
daukate
ixilean. Nehork ez ditu elkarrekin ikusten.
|
|
|
Pinta laurden bat arno zuen edana hiru azukre mokorrez osaturik. Honek kasu gutti
|
zeukan
etxeaz, etxekoez eta Errepublika guziez!
|
|
|
Uste du hertzainak zaizkiola hurbiltzen eta negarrez galdetu diete: Lagundu behar nauzue, otoi ixilean atxik, jaunak, gaurko gertakizuna! Behar diren paperak
|
badauzkat
nerekin! Axurantz eta oro!
|
|
|
Noiz eta ere, hamarrak irian, Mikele sartzen baita ostatura. Xuxen xuxena doakio neskari eta aldean iragaitean erran dio ahopetik: Peioren mezu bat
|
badaukat
zuretzat!
|
|
|
Mutikoa bera harritzen du: zer ukimena dioten egin hitz horiek neskatxoari! Goazen kanpora, han mintzatuko gara. Nolaz
|
daukazu
, zuk, Peioren mezu bat. Berak erranik! Nahi izan du jakinarazi, zuri eta bere etxekoeri, ez beste nehori, zauriturik dagoela hiri nagusiko artetxe batean.
|
|
|
Nahi izan du jakinarazi, zuri eta bere etxekoeri, ez beste nehori, zauriturik dagoela hiri nagusiko artetxe batean. Bi hilabetez ez duzuela elgar ikusiko. Nolaz
|
daukazu
, zuk sekretu hori. Bila etorri zaizkit, gauaz, Peio zauritua nere autoarekin artetxera eramaiteko. Nor zaitzu bila etorri?
|
|
|
Egin dute irri, bai eta kantu ere. Katixa gaztea zelarik ikasiak eta geroztikako kantuak gogoan
|
dauzka
beti. Kondalari pollita ere da.
|
|
|
Behin, Maiana eta Katixa gomitatuak izan ziren Uhaitzeko bestetara. Eskualde horretan
|
zeukaten
oitura pollit hau ez dute ahanztekoa: bestara urruntxagotik oinez etortzen zirenek bazuten afariteko gomita antolatzaileen etxeetara.
|
|
|
Joana emazteki mehatx eta behako eztikoa, zer graziarekin zeraman arats hortako sukaldaritza, etsenplu ederra emanez gazteagoeri. Bertsulari bat ere bazen, dio katixak, Lutxianok galdetu zion aldeko mendi horri, Jara mendi deituari bi bertsu emaitea. Beti gogoan
|
dauzkat
bertsulariak eman bi bertsuak, bertan kantatzen dizkizuet:
|
|
|
Hitzeman bezala, eta erran tenorean, Mikele bere autoarekin eritegi aintzinean dago. Zenbait minutu haiduru egon ondoren, hona Peio, jantzi ederretan emana, ezker eta eskuin behaka, tokian egonezin antze bat
|
daukala
, bainan aurpegiz iduripen onean. Mikelek aieru edo keinu batez erakutsi dio haiduru zegokiola.
|
|
|
Gisa horretan" bus" ean lehenik sartuko da eta aintzineko jarralku hoberena hautatuko. Ez du inoren agurtzeko tirriarik, gogoan
|
dauzka
lege gizonari erranen dizkionak.
|
|
|
Mikele, ukurdura bat eginez doakio beribil atearen idekitzera, buruzagi handi zerbait balitz bezala. Puro ontzia eskuineko eskuan
|
baitauka
, eskuineko sakelan sartu du autoan jarri baino lehen Bono! Garbi daukazu zure autoa, gazte izan arren! Gazteak ere ikus dio bai zikina non den! O!
|
|
|
Puro ontzia eskuineko eskuan baitauka, eskuineko sakelan sartu du autoan jarri baino lehen Bono! Garbi
|
daukazu
zure autoa, gazte izan arren! Gazteak ere ikus dio bai zikina non den! O! bainan gibeleko jartokiak ongi kargaturik dauzkatzu!
|
|
|
Aingeruen itxura pollitekoa balinbazen ere, segidako ixtoriak erakatsiko dizute mila deabruak berekin zituela. Euria jeuts ahala ari zen batez, haien etxeak aldean
|
zeukan
artegiko hegatzpean gertatu ginen aterbez. Solastatu ere polliki.
|
|
|
Anartean, emaztekiek, besoetarik zilintzo zakartzaten talo eta xingarrak hustu dituzte mahai gainetara. Gizonek beren xahakoak bizkarrean
|
dauzkate
, mahai gainak, Irulegiko ardo onez beterik daudelakotz.
|
|
|
Otoitz ditzagun gure gogo zaintzaleak Xuxen beira ditzaten gu bien xedeak! Gu, elontzi on bainan, ahul ta meheak Baldin bihotz aldetik eskerrik gabeak Gutaz zer iritzia
|
dauka
Entzuleak?
|
|
|
Hiru gizonak kadiretan jarriak baitzegozin, Bettik, xutiturik agurtzen zituen entzuleak burua kasik belaunetaraino apaltzen zuela. Bainan, Pialle bere aldian xutituz, orraze bat eskuan
|
daukala
, horra nola mintzo den entzuleen alderako: Adixkide onak, Manez Errota hau dudan baitago, Bettik erran duen ixtoria hori amentsetakoa dela erranez, berhorrek ongi gorderik dauka egia garbi bat, horri eta horren bi koinateri gertatua zaieten irri egingarriko astaputzkeria.
|
|
|
Hiru gizonak kadiretan jarriak baitzegozin, Bettik, xutiturik agurtzen zituen entzuleak burua kasik belaunetaraino apaltzen zuela. Bainan, Pialle bere aldian xutituz, orraze bat eskuan daukala, horra nola mintzo den entzuleen alderako: Adixkide onak, Manez Errota hau dudan baitago, Bettik erran duen ixtoria hori amentsetakoa dela erranez, berhorrek ongi gorderik
|
dauka
egia garbi bat, horri eta horren bi koinateri gertatua zaieten irri egingarriko astaputzkeria.
|
|
|
Mikelek: Arinlurrebordako senar emazte xaharren alorrerat auzoak deramatza zerriak, goiz guziez, hango baratzkietan ase eta berriz, aratsetan etxerat biltzen, xaharrak mehatxupean
|
dauzkala
! Nik, Karmen Musilonda, Jujatzen dut afera hori: zerri horien jabea harpagon bat dela.
|
|
|
Punpeka zoatzin, Gantzelio hankapilatuz, alor eta baratzearen arteko pasagiari buruz. Musilonda zegoen mahaiari bi hanka hautsiz eta hau uzkailiz, gainean
|
zeukan
juje bizar zuria zangoz goraka lurrera aurdikiz.
|
|
|
Peiok, bere buruaren erakusteagatik ere, galdetzen du Piarre Beltxari heian girgileria hauek oro urrezkoak dituenez, lepoko, eraztun eta beste: Segurki, urrezkoak direla, dio Piarrek, zuk hogei urte eman dituzu
|
daukazun
diru poxiaren biltzeko, ni, oren batez aberastu eta aberats egon...
|
|
|
Eguna etorri zenean, milaka ikusliarrak bildu ziren alorraren itzulira. Alor hori hetsia baitzen, sartzea pagarazi genuen" sei pinten dirua", irabazleari zoakiona, galtzaleak, halabainan, geroaz aments gutti
|
zeukalako
!
|
|
|
Zabal eta gora altxatu nuen ene ezkerreko besoa, eder eta garbia izan zedin obratzera nindoan egitate oroitgarria. Ordu berean, eskuineko eskuan harturik
|
naukan
ganibet mihi zorrotzaz egin nuen airean gurutzearen seinalea eta segidan, herrebesaz, zezenari koskoilen moztea...
|
|
|
Ez pitz zenbait oroimen ilun eta trixte Sobera badelakotz holako albixte Jendeak bertsuetan
|
badauka
sineste Gure hauk jendarteko on dira nik uste gara bainan txalotzen gaituzte
|
|
|
Beribilkorra hartu eta etxera doa, berea gogoan. Entzun dituenak ez
|
dauzka
berehala ahanztekoak. Eguna polliki argitua da oean sartu delarik.
|
|
|
Maiana bere alaba Graxienarekin etxeratu denean, Bittor, oraindik etxean zegoen Helenaren aldean. Irakurtu paperra eskuan
|
baitzeukan
, Maianak ikusi du eta dio, mintzo erlats batean: Horra, zertan garan, gu hemen! Ni zuen laguntzaile emaiten naiz segidan. Sorginkeria guziak eginen ditut izan dezazuen denborarik aski zor diozuenaren ordaintzeko. Eskerrak zuri, Bittor, bainan ez otoi zuhaur gaitz bideratu guregatik!
|
|
|
Egilea ere ongi ezagutzen diaguk ahatik, haren egitatea, ahantzi nahi genikek! Nondik
|
daukak
albiste hori, dio galdetzen Gillomek semeari. Lan hori egin duenaren ahotik!
|
|
|
Katixa, ustegabeko harriduraz joa, brau xutitu zen, ahantzirik altzoa ilharrez betea
|
zeukala
eta hauek, bihitu eta bihitzekoak ixurtzen ditu sukalde zolara. Horretaz, axolatu gabe doa semeari buruz, eskua sorbalda hegian pausatuz, erraiten dio: Ez ahantz, haurra!
|
|
|
han, Peio ezagutu duten beste artzain guztiek esanen dizute hau artzain arradoa zela. Nagusietan fama ona
|
zeukana
. Mendiko alha tokiak ongi bereixten zekiena artaldearen onetan, ardia biziki ongi ezagutzen eta artatzaile hoberenetarik.
|
|
|
|
Daukagun
kalitatea!
|
|
|
Jendeak alkuetarik xutitu eta txalokaldi eder bat egin du. Musikariek ufatu dute balitzandarrek berena
|
daukaten
herriko" Himo" saindu hori," Sor lekua utziz geroz" airean denek kantatuz:
|
|
|
Xorroxtegiko Ama Joanaño eta Aita Ganix, beren seme Peio amerikanoarekin eta hauen alaba Maiana Leixturrekoa bere bi alabekin, Helena eta Graxiena. Hor dira Porroxkeneko Maria eta Xemartin, beren artean
|
daukate
, alaba bat bezala, Marie Leona, orain alde bat berekin etxean daukate, honek ostatuetako zerbitzarigoa utziz geroztik. Gehiago dena, etxea erorgiaz emaiten diote, hauek artatu saritan.
|
|
|
Xorroxtegiko Ama Joanaño eta Aita Ganix, beren seme Peio amerikanoarekin eta hauen alaba Maiana Leixturrekoa bere bi alabekin, Helena eta Graxiena. Hor dira Porroxkeneko Maria eta Xemartin, beren artean daukate, alaba bat bezala, Marie Leona, orain alde bat berekin etxean
|
daukate
, honek ostatuetako zerbitzarigoa utziz geroztik. Gehiago dena, etxea erorgiaz emaiten diote, hauek artatu saritan.
|
|
|
Peioren aldetik xutiturik, buruz buru doakio arrotz gazteari eta galdetzen: Egiaztatu behar diguzu, hemen denen aintzinean salatzen duzuna! Zer ohointza
|
dauka
gizon honek eginik?
|
|
|
Marie Leona, higitu gabe dagokio, arrotzari bekoz beko. Bainan Mikele, mutil zalu eta odol berokoak ez dizkio gehiago jasan, garbiak
|
dauzkan
ezagun haueri eginak zaizkioten laidoak! Bittor, Helenaren aldetik xutituz doakio aldera.
|
|
|
Gogoratu zaio, gorrotoz edo aiherkundez egin kitzika bat besterik etzela. Holaxet mintzatu da arrotzeri: Jaunak, gaixtokeria asmorik gabe eta jostaguran etortzen direnek,
|
badaukate
gure herriko bestan, nahiko ongi etorria. Ikusten dugu bestelakoa dela zuen hemengo ibilera.
|
|
|
Hemen zuen ezagutua orai emazte gaitzat hartu duen Marie Leona ederra. Hau ez da gehiago hemengo zerbitzari bainan beti atxikitasuna
|
badauka
. Egun, Peioren aldean dago zorion betean.
|
|
|
Egia aztatuan
|
daukat
iritzia Gizonak diruari eman garrantzia Intres jokoan dela egina guzia Nik egindako lanen ekoizpen bizia Parte haundian dela zuretzat eutsia
|
|
|
Joañe ederki txalotu dute biltokia beterik
|
zaukaten
haur, gazte eta zaharrek. Burua apalduz, guzieri agurka, itzali da aldeko ate batetik.
|
|
|
Aita, ez otoi nitaz iritzi txarrik har Zuzen bide gogoa
|
daukat
beti azkar Ez nabil argi bila izarretan zehar Jakin gabe lurrean zangoa non ezar
|
|
|
Falta sendi delarik maitatu den hura Griñak asko gaitzkeri dakiguk burura Hihaur osoagotzen
|
badaukak
langura!
|
|
|
Su hiltzaileeri dei egina zaiote bai eta ere herritarreri laguntza eskatua. Jadanik zenbait etxeetan, hara nola Buztindegian, Ximunenean, Otarbeherean eta Ordokian ur iztiltsuak harturik
|
dauzka
behereko barneak.
|
|
|
Dantzan inguratzen zituzten mahaiak. Aintzineko dantzariak, zirurikan eta bazkaltiarren buruen gainetik, bakoitxari erakusten zieten esku puntan
|
zaukan
gutun azal bat. Iduri bakoitxaren aintzinean utziko zuen azal hori, bainan, brixtez berriz har eta ondokoari lan bera egiten.
|
|
|
Iduri bakoitxaren aintzinean utziko zuen azal hori, bainan, brixtez berriz har eta ondokoari lan bera egiten. Azkenean gizon arrotz horren aintzinean utzi zuten, horiek ez
|
zeukaten
arrotza, gero, segidan bestaldeko atetarik kanporatu ziren. Hor zegoen jendeak txalotu ere zituen, axurant horrek ere ba.
|
|
|
Entzun behar zen entzuleen txalokada ederra! Pettan taulada aintzinera hurbildu denean Argitxu ttipiak eskuineko zaretik altxatu du gaiaren titulua
|
zeukan
lau gutun azaletarik lehena. Madalena Bizkaiek irakurtu du:
|
|
|
Azken aroetako berri
|
daukagunaz
Nola garen gizonak baliatzen uraz Indarkeriz nausitze, aiseri jaiduraz Ur garbia zikinduz motor jarioaz
|
|
|
Gorputz jaidurak negurtu arau adimena zaio hazi Gogo jendakin aterakoiak ditu iratzararazi Beste izaiten jazarmenpetik beiratzea du ikasi Bat denentzat, denak batentzat, elkargoa du hautetsi Askatasunak
|
dauzkan
doainen ezagutza hor zen hasi
|
|
|
Balitzandarrek, urtean lau egun pausuko eta agusagailuetako hartzen balinbadituzte, ororen gogoetan ongi onetsirik
|
daukate
beharrezkoa dela urteroko gertakari hau. Han edo hemen zenbait ateraldi salbu, herrian berean, berdin herriz kanpo, ardurenean, etxeko lanetan eta auzoekin gurutzadan deramate bizia, hartze dutena eginbiderekin ordainduz.
|
|
|
Uste dut hartze dituztela, gu guzienganik bihotz esker beroenak. Lehenagokoen erakaspenetik
|
daukate
gizarteari buruzko eginbide hori. Berhauek gerokoeri erakusteko gai direla ederki ezagutarazten dutelarik.
|
|
|
Aurrekoa edo auzokoa zangopilatu gabe. Izpiritu horretan altxatu herritarrek indarrean
|
daukate
beren herria, bai bizigailuen agintzan, bai eta ere ondarearen alor guzietan. Balitzanen ez da ikusi, ez ikusiko ere naski, herritar bizilagun bat, zaurituaz, emaldituaz edo indargabetuaz kanpo, bizi nahi lukeenik besteren sakeletarik zilintzo.
|
|
|
Mikelek arras errazki ulertua zuen Bittorren mezua. Hain zuzen, hastapenetik elkar ezagutuz gero elabide anaikorrak
|
dauzkate
bi mutikoek. Sorginkeriarako asmakuntzak gustatzen baitzaizkiote bieri.
|
|
|
Ildoxeko errekan bada; Izartzelu, Guk" tegi"
|
daukaguna
ardien" Gaztelu" Auhenak han entzun ta joanik ez dut dolu Han dago hil zorian, bihurtua, kailu!
|
|
|
Besteren uspeletaz ukimen
|
daukanak
Berezko sentimenez ditu alde onak Zonbat duen hunkitzen auzoaren penak! Hainbat dizkio izan horren barkamenak!
|
|
|
— Marrakos, erran zion azeriak burgoi, har ezazu zaku hau, altxorrari doazkion dokumentu baliosak
|
edukitzen
ditu. Emaiozu Erregeari, erranez dokumentu horien prestatzen zuk ere parte handia hartu duzula.
|
|
|
Goiz batez, argi zirrintan, Beltxit xinaurria, Xurikot erbinudea, Katagorri urtxintxa eta Tiber gatua larre zabal batean bilduak ziren, artzainek jokoan aritzeko
|
zaukaten
harri xabal baten gainean goxoki solastatuz.
|
|
|
Baina, zenbat denbora iraun zezaken heriotza mota horrek? Alta, erreka urrun zegoenez, uraren beharra
|
zaukaten
segidan. Bestalde, harakina ustelduta, putzua pozondua zitekeen... Ez, hortik atera behar zen kostaren kosta...
|
|
|
Jainkoak daki eskubide zuzena alde dudala eta bota ditudan akusazioak jasan kalteak baino gutxiagoak direla. Baina, ezin izanezko lekukotasunak galdegiten
|
dauzkate
. Joko tzar bat prestatzen duelarik Gorrailek ez du deiadarra jotzen, nehor ez dadin hor izan lekuko.
|
|
|
Hain zuzen, Jaurgoi gure Errege lehoiaren partez natorkizun berriaren ekartzerat. Denbora berean, haren agurra ere
|
daukazu
hemen.
|
|
|
Honen arabera, erdi aroko argitalpenetarik hurbilena da eta, orduko giro eta sentsibilitatea gehienbat errespetatzen duen egokipena agertu baizik ez duela dio. Ene aldetik, egin ahala hurbil segitu dut bai liburuaren haria, bai kondairaren
|
eduki
eta erran nahia. Istorio labur horietan agertzen diren protagonista nagusiak dira Gorrail azeria eta Otsogris otsoa, bat abila bezain ele zuria, bestea azkarra bezain zozoa. Beren artean dago Jaurgoi lehoia, animalien erregea, urguilutsu eta noblea eta baserrietan aurkitzen diren kabala mota guziak.
|
|
|
— Eraman nazazu harat, Gorrail, mundu guzian zuretzat ikustate zintzoena
|
daukan
aberea izanen natzaizu.
|
|
|
Eramanen zaitut berdin. Egiten
|
daukaten
fama txarragatik, zuen arteko anitz baino gehiago balio dut.
|
|
|
— Zer Gorrail? Tripontzi batendako
|
naukazu
–Ez ote dakit gauza guzietan zuhur izatea beharrezkoa dela?
|
|
2009
|
|
|
galderatu nion gure panpiñari. Zure arrazoinak inporta zaizkiote, bena dute beti buruan, bena! Ez dakit, iduritu zait hala ere honek lehengoa baino kaso gehiago emaiten
|
daukala
. Aa. Ni ez naiz deusez ohartu.
|
|
|
Untzak arras hartuta
|
daukan
elizako horma gorria atzean duela, hosto artean fruta batzuk ageri dituen aranondo zaharraren azpian, iturrian, soineko gainean amantala xuri pikardatua, begi ezti kolorekoak, zirripapean betetzen ari da Luzia garrafoia.
|
|
|
Zerua urdin ilun, mendiak horikara gorrista, baserri bateko lastategian bost lagun, bat zutik, besteak lastotan etzan eserita daude. Batek besoa lokailuaz eutsita
|
dauka
, beste batek eskuan labana dabilki. Inguruan:
|
|
|
Koarteleko patioan, jende gutxi asko uniformatua. Batzuek uniformetik zamarra bakarra
|
daukate
jantzita, edo kasketa bakarrik, edo botak baino ez. Bi soldadu ofizial baten aurrean tente jarrita daude.
|
|
|
Arratsaldean mainosa eta amaren bularrik nahi ez zuela esnatu zen. Albak" hiru pikuen ipuina" kontatu zion baina, haurra ezongi zegoen; kalentura pixka bat
|
zeukan
; amak kopetan trapu bustia paratu zion, hanka bat mantatik kanpoan ipini...
|
|
|
Orduan mintzatu zitzaien" gizon guapo" hartaz, Timo izena, berak hamalau urte zituela mendi haietan ur bila ibili zena," ur aztia", amatxik esana, lanean balebizarra zebilkiela ikusi zuela berak, Uizti aldean ura atzeman zuena, Ayuntamentuan hark ez zuela yeus erran baina, berak bazekiela, berak bazituela paper haiek, berak
|
bazeukala
mapa hura!
|
|
|
Goizean jakin zuen, haur bat
|
zeukala
sabelean.
|
|
|
Berak segituko zuen arto babarrunak egiten... negar egiteko gogoa
|
zeukan
.
|