|
2001
|
|
|
|
Eduki
haurren eskueratik kanpo lixibak, garbiketa produktu eta gai toxiko guztiak.
|
|
|
Begira botiken muga datak eta
|
eduki
haurren eskueratik kanpo, nolanahi ere.
|
|
2002
|
|
|
Eta uste dinat nire oraingo zorionak bi onarri sendo dituela: Ander eta sabelean
|
daukadan
haurra... –eta, ahizpari irri pikaro bat egiten ziola, erantsi zuen–:
|
|
2003
|
|
|
gero eta kontaketa intimoagoetarako aukera egiten ari da Añorga. Gero eta garbiago
|
daukan bezala
haurrentzako kontatu nahi duela.
|
|
|
Bertan Delaruek azaltzen du nola baieztapen hori sekula ez den frogatu. Azaltzen du nola gaixotasun infekziosoak berdin gutxitu diren txertoa hartutako herrietan eta txertorik gabekoetan (esaterako Alemanian eta Japonen, gerra galtzean ez zutenak baliabiderik
|
eduki
haurrei txertoa emateko). Kontatzen du nola manipulatu diren estatistikak, gaixotasun infekziosoak gutxitzea bakunei esker izan dela esan ahal izateko.
|
|
2004
|
|
|
Gaur egun familia tradizionalen ondoan, odolezko harremanetan oinarritutako familia horien ondoan, gure inguruan era askotako familiak eta familia harremanak daudela azaldu nahi izan diete haurrei: adopzioan hartutako umeak edo harreran hartutako seme alabak dituztenak, homosexualen seme alabak eta gurasoak apartatuta
|
dauzkaten
haurrak ahaztu gabe. Horrela sortuak dira Pirritx eta Porrotx arrantzan adopzioaren gainean osatutako ipuina, eta Pirritx eta Porrotx herriko postariak, harreran hartutako haur bati buruzkoa.
|
|
|
–Hara –esan zuen amak, haurraren argazkia eskuan harturik–: haurrak ezin ederragoa dirudi, eta nik
|
badaukat
haur eder baten amona izateko ilusioa...
|
|
|
Arantxik bere eskuen artean
|
zeuzkan
haurraren eskutxoak hartuta. Lupe zegoen haiekin, asistentea:
|
|
2005
|
|
|
Iazko abenduan Espainiako Estatuko telebista kateek eta herrialde horretako gobernuak akordioa izenpetu ostean, otsailean hasi zen Telebista
|
Edukien Aurrean
Haurrak Babesteko Autorregulazio Kodearen ibilbidea. Gizarte erakunde askoren ustez, ordea, kode hori ez da behar bezala betetzen ari.
|
|
|
Telebista
|
Edukien Aurrean
Haurrak Babesteko Autoerregulazio Kodea iazko abenduaren 9an jaio zen modu ofizialean, baina istorio honen hasiera askoz lehenago bilatu behar dugu. Izan ere, hamar urte baino gehiago da Mugarik Gabeko Telebista zuzentaraua indarrean dela Europako Batasunean.
|
|
|
Ez da izugarri zaila asmatzea halere nolako solasak ibiliko zituzten itsasketa hartan," Frantsesek helikopteroak zauzkatek, gu non gabiltzan jakiteko bakarrik behar ote ditiztek?" eginen zuen marmar Atanasiok, baxurako arrantzan aritzen zen hura tarteka," Eskapadaren bat egin nahiko zitean eta haizeak eraman ditik, noroeste gogorrak jo zian bart", eta berehala Tomen aitak" Ez hain gogorra, eta orain bare zagok. Itsaso honekin ez zituan galduko, ume horiek ez!", eta arrazoi sendoagorik behar ez bazuen ere" Txalupa kalafateatu berria zegoan, ez duk posible hondoratzea itsaso honetan!", baina egoskorra Atanasio" Egarriak hil behar ditek bero honekin!", eta berehala" Isil hadi, Atanasio, neure onetik ateratzen nauk!", baina Atanasiok ez
|
zeukan
haurrik, laster minduko zuen ostera, ohartu ezin, semea galdutzat eman nahi ez zuen aita.
|
|
2006
|
|
|
Azterketako emaitzek agertzen dutenez, etxean azienda
|
zeukaten
haurren %4, 1ek bakarrik du saralearen sukarra eta %3, 1ek, asma.
|
|
|
Ikasle berantiarren kasuan, ordea, ez ginen ausartu une hartan erabateko barneraketarekin, behin ikasle nagusi batzuek zur eta lur utzi gintuzten arte: Marokotik etorritako bi ahizpa ziren, 6 mailakoak, currriculuma gaztelaniaz lantzen ari zirenak, beste bi ahizpa txiki
|
zeuzkaten
haur hezkuntzan... Hara non aurpegiratu ziguten eurekin iruzurretan ari ginela ikasgaiak gaztelaniaz bakarrik ematen ari gintzaizkielako, euren ahizpa txikiei bezalako trataera aldarrikatuz.
|
|
2007
|
|
|
Halaxe eman dute jakitera. Bestalde, Europar Batasunean ei dago gehiegizko pisua
|
daukan
haurrik gehien eta, diotenez, haurren obesitatea hazten doan gaixotasuna da.
|
|
2008
|
|
|
Erdiek bakarrik
|
daukate
haurrentzako jolastokia, bostetik bik ez dute atsedenlekurik eta hirutik batek ez du eskaintzen ibilgailuak babesteko inolako segurtasun sistemarik.
|
|
|
Ez da komeni jarraian bi ordu baino gehiago
|
edukitzea
haurra eguzkitan, eta sekula ez du izan behar eguzkiak gogorren jotzen duen tartean (12:00etatik 16:00etara).
|
|
|
Eskolak onartu beharra
|
dauka
haurrak Lehen Hezkuntzara ekartzen duen ahozko gaitasuna, bai hizkuntzazkoa eta bai komunikaziozkoa eta hedatu, garatu eta sustatu egin behar du gaitasun hori, komunikazio estrategia diferenteak eskatzen dituzten egoera ezberdindutan sartuz, barietara molda dadin.
|
|
|
Frantziako L. Aveyron izeneko eskualdean, XVII. mendearen bukaeran, hamar hamabi urteko haur bat aurkitu zuten basoan. Basati baten edo basati erara bizi denaren itxura
|
zeukan
haur horrek. Bere gurasoek edo zaintzaileek, auskalo zergatik, txikitan hiru edo lau urte zituela, baso erdian abandonatu zuten, eta, geroztik, animalien erara arituz bizirautea lortu zuen, ehiztari batzuek ikusi eta herrira eraman zuten egunera arte.
|
|
|
– Etapa alfabetikoa gainditutakoan, garatuta
|
dauka
haurrak bide fonologikoa. Asko erabiltzen dira estrategia alfabetikoak hizkuntza gardenetan.
|
|
|
ezer berririk ikasi aurretik, etapa honetan dauden haurrek beren nortasuna ezagutu behar dute, eta eguneroko oinarrizko gaitasunetan beren kabuz moldatzeko behar den autonomia pertsonala lortu. Horrela, jakintza arlo honetan,
|
edukiak
haurrei beren gorputz eskema eta besteena identifikatzen irakastea, beren gorputza eta mugimenduak modu koordinatuan kontrolatzen irakastea eta, jakina, eguneroko bizitzan autonomiaz jarduteko funtsezkoak diren zainketa pertsonaleko, higieneko eta osasuneko ohiturak hartzen irakastea dira. Ingurunea ezagutzea:
|
|
|
Bederatzi urtetik 17 urte bitarteko haur eta gazteentzat dira. Ongi pasatzeaz gain, naturaz gozatzeko aukera paregabea
|
daukate
haurrek. Euskaraz bakarrik egiten da, beraz, bertara joaten diren haur guztiak ereduan matrikulatutakoak izan beharra daukate.
|
|
|
Gurea zen gehiago aldarrikapenak gauzatzen hastea; ez geneukan hedabiderik euskaraz, ez
|
geneukan
haurrentzako jolasik eta eskolaz kanpoko jarduerarik euskaraz, lan munduan ez zegoen mugimendurik... Eta hutsune horiek bete nahi genituen.
|
|
|
Jokin Mitxelena marrazkilariak irudiz hornitu du Jenio gaiztoa.. Irudigilearen lanak berebiziko garrantzia
|
dauka
haurren literaturan?, A, orgaren ustez. Mitxelenaren irudiek kontakizunari indar berezia eman diote:
|
|
|
Joañe ederki txalotu dute biltokia beterik
|
zaukaten
haur, gazte eta zaharrek. Burua apalduz, guzieri agurka, itzali da aldeko ate batetik.
|
|
2009
|
|
|
batetik, nolakoa da etxetik erdaldun elebakar izanda (gaztelania H1) eta inguru soziolinguistikoa nagusiki erdalduna izanik, euskaraz eskolatzen diren haurren elebitasunaren garapena? Alegia, zein garapen
|
dauka
haur hauengan euskara bigarren hizkuntzak. Gaztelania lehen hizkuntzak daukan antzeko garapena al du euskarak?
|
|
|
Eta gure arteko eraztunaren zigorra, zurezko koilarearena bihurtu zen Galesen: zurezko kutunaren koilarea
|
zeukan
haurrak, gaeleraz hitz egiten entzuten zuen beste haur bati pasa ziezaiokeen, eta honek berebat beste bati, eta abar; eta horretara, azkenekoz koilare hura zeraman haurra, makilatu egiten zuen eskolako maisuak. Jokabide demokratikoa omen" 14.
|
|
|
Aldagelak igerilekutik urrun badaude, komeni izaten da igerileku ondoan banku bat edo toki berezi bat
|
edukitzea
haurrak erantzi eta janzteko.
|
|
|
Horrez gain, gizonezkoak bere ordenagailuan 500 bat eduki
|
zeuzkan
haurren pornografia beste erabiltzaile batzuekin elkartrukatzeko.
|
|
|
Museoaren udako programazioak, lehen aldiz, bisita musikalak eta zentzumenen bidez eskulturak ikertzeko mintegia eskainiko ditu. Hala, lau urte edo gehiago
|
dauzkaten
haurrek jolastu eta ikasi egin ahal izango dute, gurasoen aldamenean.
|
|
|
Eguneroko jardunaren espazio itxian zentzuak ebidentziaren naturaltasunaz funtzionatzen du: lan egiteak zentzua dauka diru pilixka bat irabazteko, diruak zentzua
|
dauka
haurrak hazteko, etab. Zentzua gizarteak emana dator (hots, gure kulturak), ez da kuestionatzen. Beraz, ez dago zentzuaren itaunik.
|
|
2010
|
|
|
Frantziako Gobernuak adierazi du kanporaketak legea errespetatuz egiten dituela, eta gogorarazi du etorkinak beren borondatez joaten direla. Herrialdea uzten duen etorkin bakoitzari 300 euro ematen dizkiote, eta
|
daukaten
haur bakoitzagatik 100 euro. Haien hitzetan, kanporaketa bakoitzaren atzean erabaki judizial bat dago.
|
|
|
Izan ere, Irlandak, duela gutxi ekonomia boomaren garaian gehiegizko kontsumoarekin gainezka egin zuen Irlanda horrexek, Europar Batasuneko maila altuenetako bat
|
dauka
haur pobretasunari dagokionez.
|
|
|
/ Eta horrek hondamendia dakar. / Paludismoa
|
daukan
haur bat etortzen bazaigu, sendatu egin dezakegu. Baina haurrak, gezurrezko botikak hartzearen ondorioz, (OFF) giltzurrunetako urritasuna badauka, edo intoxikatuta badago, (ON) arazoa larritu egingo da.
|
|
|
Alderdi hori kontuan hartzea komeni da, ura edaten dutela azpimarratzeko, batez ere egun beroenetan. Amaren esneak behar adina ur
|
dauka
haurraren egarria asetzeko Emakume haurdunak eta bularreko haurrak. Fetuaren bilakaera eta garapena elikagai guztien ekarpen egokiaren araberakoa da, besteak beste, likidoena.
|
|
|
Ez dit xehetasunik eman Vanessak. Ez omen
|
dauka
haurrik.
|
|
2011
|
|
|
Eta hitza bete dut. Baina ilobez gain ez
|
neukan
haurrekin harremanik. Unibertsitateko irakasle bat izan zen begiak ireki zizkidana:
|
|
|
Abiatu aurretik, komeni da jakitea garraioen baldintzak zein diren, hotelek zer zerbitzu
|
dauzkaten
haurrentzat eta aseguruek zer nolako estaldurak ematen dituzten.
|
|
|
autobus konpainia batzuek aukera bakarra uzten dute haurtxoekin bidaiatzeko: besoetan eraman behar izaten dira, ez dutelako
|
edukitzen
haurrak eramateko aulki berezirik (maxi cosia) ez eta norberak eraman dezakeen aulkia jarlekura lotzeko uhal berezirik ere, zeinak homologatua egon behar baitu.
|
|
|
Haurtzaroari buruz hitz egiten dugunean, argi
|
daukagu
haurrei buruz ari garela, baina, lehenengo hurbilketa horretatik haraindi, zalantzak sortzen zaizkigu: zer adinetarainokoa da etapa hori?
|
|
2012
|
|
|
Politikariei ere laguntza eskatu die legedian beharrezko aldaketak egin eta delituen preskripzioa baztertzeko, bestela eginiko lan guztiak baliorik ez duelako: «Jakin beharra
|
daukagu
haur lapurtuekin gertatu den guztia, eta eskatzen diogu batzordeari jarraitzeko lanean, hainbat biktima lasai bizi daitezen».
|
|
|
Hori guztia kontuan hartuta, bistan da eskolako jantokiak garrantzi handia
|
daukala
haurren elikaduran eta heziketa nutrizionalean.
|
|
|
Eta berdin gertatzen da postreekin edo menu bereziekin ere (glutenarekiko intolerantzia, diabetesa edo beste elikadura beharrizanen bat
|
daukaten
haurrentzako platerak izaten dira, are arreta gehiagoz prestatu beharrekoak hutsegite edo deskuiduak saihesteko).
|
|
|
Inesi, berriz, komentuko ama nagusia izatea eskainiko diote, Paresi kartzelatu egin baitute. Baina, eskaintza baino gehiago, nahitaez bete beharreko eskakizuna izango da, Ines
|
baitaukate
haur lapurtuen auzia azaleratzearen ondorioz ordenak izan duen gainbeheraren erantzuletzat.
|
|
|
–Sentitzen dut? , esan nion, errudun sentituz, besoetan
|
neukan
haurra bere alaba balitz bezala.
|
|
|
komunikazioa eta adierazpena. 2 Eremu bakoitzean proposatzen diren
|
edukiak
haurrentzat interesa eta esanahia duten jarduera globalizatuen bidez landuko dira. EAEko Haur Hezkuntzako curriculuma zehaztu eta ezartzen duen 12/ 2009 dekretuaren eranskina Edukiak 1 zikloa 2 zikloa ESPERIENTZIA EREMUAK Norberaren ezagutza eta autonomia pertsonala 1 blokea Nortasun pertsonala sortzea Gorputza eta norberaren irudia 2 blokea Ongizate pertsonala eta egunerokotasuna Jolasa eta mugimendua 3 blokea Jarduera eta egunerokotasuna 4 blokea Norberaren zaintza eta osasuna Ingurunearen ezaguera 1 blokea Ingurune fisiko eta naturalarekiko interakzioa Ingurune fisikoa:
|
|
|
Laugarren puntuan, hau zehazten da: , hezkuntza
|
edukiak
haurraren esperientziei eta garapenari dagozkien arloetan antolatuko dira, eta eduki horiek, haurrarentzat esanahia duten jarduera orokorren bidez emango dira?. Eta bosgarren puntuan, hau zehazten da:
|
|
|
Haur Hezkuntzaren heziketa edukiak esperientziari eta haur garapenari dagozkien arloetan antolatzen dira.
|
Edukiok
haurrentzat interesgarriak eta esanguratsuak izango diren jarduera globalizatuen bidez landu behar dira.
|
|
|
bi testu paralelorekin aurkezten diren liburuak dira, hizkuntza desberdinetan, beste hizkuntza bat intuizioz eta oinarrizko hizkuntzarekin konparatuz ikasteko aukera ematen dutenak. Horiek aukeratzeko, garrantzitsua da kontuan hartzea
|
edukia
haurraren adinera egokitzen dela eta tipografia erraz eta tamaina egokikoa dela. Haurrentzako DVDa:
|
|
2013
|
|
|
ALIZIA. Ez, Germanek eskubidea
|
zaukan
haur hori berea dela jakiteko. Gutxienez, hori.
|
|
2014
|
|
|
1 Atxutxiamaikak eragina
|
dauka
haurren euskararen erabileran hauek bertan daudenean. Izan ere, lagunekin gehiago aritzen dira euskaraz Atxutxiamaikan daudenean eta hezitzaileekin ere %100ean aritzen dira euskaraz.
|
|
|
Frantziako L. Aveyron izeneko eskualdean, XVII. mendearen bukaeran, hamarhamabi urteko haur bat aurkitu zuten basoan. Basati baten edo basati erara bizi denaren itxura
|
zeukan
haur horrek. Bere gurasoek edo zaintzaileek, auskalo zergatik, txikitan hiru edo lau urte zituela, baso erdian abandonatu zuten, eta, geroztik, animalien erara arituz bizirautea lortu zuen, ehiztari batzuek ikusi eta herrira eraman zuten egunera arte.
|
|
|
Wagnerren lezioa da (eta Wagnerrek ulertzen duena da) askatasunaren ekintza handiena dela bereziki gertatuko dena onartzea eta askatasuna ematea, eta horrek oihartzun estrainio bat dauka Brechten ‘pieza didaktikoen’ lezio funtsezkoan: bere burkideek hiltzear
|
daukaten
haurrak ikasi behar duena da Einverstandnis aren antzea, bere heriotzaren onarpena, ezinbestean gertatuko dena.
|
|
|
Lan ederrik egiten da eskuin eta ezker, eta lana hobetuz doatzila ikusi dugu. Bainan gogoan
|
neukan
haurra nintzelarik ikusia: euria ari zen batzutan, itaxurak bagenituen.
|
|
|
Ezin dugu hori
|
eduki
haurrentzako liburu batean!
|
|
2015
|
|
|
Umeei, emakumeei eta familiei zuzendutako egitasmoak koordinatzea egokitu zitzaidan. Batez ere hezkuntza garapenean arazoak
|
zeuzkaten
haurrekin eta horien familiekin egin nuen lan. Normalean, familiak egoera ekonomiko larrian bizi dira, eta azkenean, arazo guztiak elkarrekin lotuta doaz.
|
|
2016
|
|
|
Gizon zuri batek beste gizon zuri bati galdetzen bazion. Zer egiten du beltz zikin honek hemen?? eta erantzuten bazioten, o, aurrean
|
dauzkan
haur zuri horiek zaintzen ditu?, bakea izaten zen berehala. Dena ondo, betiere, zerbitzari gisa, alegia, esklabo gisa?
|
|
|
Dena ondo, betiere, zerbitzari gisa, alegia, esklabo gisa? baldin banengoen gizon zuriari zegokion tranbiako aldean edo gizon zuriaren bagoian; baina, ez banintzen zerbitzari gisa agertzen, adibidez, ez
|
neuzkalako
haur zuriak nirekin, derrepentean bidaltzen ninduten beltzen eserlekuetara edo koloreko jendearen bagoira?.
|
|
|
euskal literaturak izan duen alegiagilerik hoberena Oxobi izan da. Oxobiren olerki horiek
|
edukiz
haurrentzat baziren ere, ez zen berdin gertatzen forma aldetik, eta horixe da Oxobiri lepora zekiokeen akats nabarmenena; halaz guztiz, Etxanizek Oxobik idatziriko lanen kalitate altua nabarmendu digu, didaktismo eta estetikaren arteko borrokan kokatzen duena, eta tamalez, jarraitzailerik izan ez zuena. Agian horregatik, Mendigurenek eta Izagirrek apailatu Euskal literaturaren antologia n" gizartea aldatuz joan arren XIX. mendeko gai eta idazkerarekin segitzea" egotzi diote.
|
|
|
Baziren Heletatik 6, Iholditik 7 eta Armendaritzetik bat. Meza bururatzean Jaun erretorak eman du haurren benedizione berezia, hor zauden eta bakotxak bere gogoan
|
zauzkan
haur guziendako. Igandean Iholdin izanen da bataioko agintzen erreberritzeko eguna, handiagokoekin:
|
|
2017
|
|
|
DBHn eta kolegioko azken urteetan errepikatzen da batik bat. Aldiz, batzuek diote adinean zenbat eta lehenago errepikatu hobe dela, oinarria finkatu gabe
|
daukan
haurrak gabezia horiek ez ditzan hurrengo urteetan herrestan eraman.
|
|
|
Kolpe batez esnatu haiz, eta ohiturari jarraituz erlojua begiratu duk ea zer ordu zen, non ote hengoen eta zertan. Berehala jabetu haiz hanka gainean
|
daukaan
haurra ikusterakoan. Orduan kalkuluak atera dituk, eta erlojuaren arabera goizeko ordu biak; beraz, eta haurraren lohartzetik bi ordu eta erdi inguru lotan.
|
|
|
Ezereztu egin zenuen. Bigarren aldi hartan ez
|
zeneukalako
haur jaioberri bat zeure zain, baizik eta hogei urteko zure haurra, iluntasunak janda, psikosiaren sinfonia entzuten eta antsietateak irensten zuela.
|
|
|
Tolosaldea eta Goierri bailarako beste txirrindulari taldeekin lasterketak egiten ditugu. Andoainen izan zen denboraldiko lehena eta apirilaren 22an Zizurkilen egingo da Eskolarteko txirrindulari lasterketa.Txirrindulari taldea aurrera ateratzeko borondatea ez ezik, laguntza ekonomikoa ere da... Jasotzen ditugun laguntzekin
|
dauzkagun
haurren beharrei erantzuteko adina daukagu, baina taldea handituz gero, laguntza eta azpiegitura handiagoa genuke. Une honetan, Egarri tabernak, Zizurkilgo Udalak eta beste laguntzaile batzuek diruz lagundu arren, babesle handiago bat genuke taldea indartzeko.Danena txirrindulari taldeak izugarrizko izena eta arrakasta izan zuen iraganean... Bai, baina hori oraintxe bideraezina da gure kasuan.
|
|
|
Bai, inoiz edo behin aipatu izan dit Xarritonek. Eta bai esan dit, halaber, Janpierre Dihartze bikarioaren liburutegia helmenean
|
zeukala
haurra zelarik, familiakoa baitzuen —osaba, oker ez banago, haren gelaria bezala. Piarres Xarriton jakitate
|
|
2018
|
|
|
Lakarra eta Gamarteko arduradunak 2012an hasi ziren etxe horren bilakaerari buruzko gogoetetan. Lehen batean apartamendu batzuren egitea pentsatu bazen soilki, haurtzaindegi baten ideia ere agertu zen aski laster, ikusirik inguruetan haur andana bazela bainan burasoek zailtasun handienak
|
bazauzkatela
haur ttipienentzat zaindariak atxemaiten. Denbora berean, Garazi Baigorriko Herri Elkargoa ere ari zen bere eremuan problematika horri aterabide zenbaiten bila.
|
|
|
Eskolako jantokiek zeregin garrantzitsua
|
daukate
haurren eta nerabeen elikaduran.
|
|
|
Zuetako nagusienok oraindik izango dituzue gogoan txikitan ikusten zenituzten irudi lazgarriak: sabela puztuta, besoetan hezurrak eta azala baino ez
|
zeuzkaten
haur beltz gizajo haiek, begietan, ahoan, sudurrean itsasten zitzaizkien euliak, larrua zulatu behar zieten saihetsak... Bai, muturreko pobrezia, urtero gosez hiltzen ziren milioika haur eta heldu...
|
|
|
haurrak behar baino berantago doaz ohera eta, ondorioz, behar baino lo gutxiago egiten dute. Horrek eragin zuzena
|
dauka
haurren eskola emaitzetan eta portaeretan. Laneko ordutegiak ez dira egokiak familia bizia eramateko.
|
|
|
Bizi ispilua puskatuz, iragan arrastak urratuz. Hirien azantza hutsek,
|
dauzkate
haurren dantzak irentsi. Dena desegin, gutun ta argazki erre, maletak hustu.
|
|
2019
|
|
|
Gogoan dut beste gizon bat ere, korrika, eta ez dut ulertzen nola egin dezakeen korrika oin ikaragarri handi, desitxuratu eta zauritu haiekin, eta kardan giltzadura bat ziruditen belaun puztuen inguruan artikulatutako bi makila bezalako hanka haiekin; eta korrika egiten du hala ere, eta ondotik igarotzean haren arnasestu erlatsa, presatsua entzuten dut; ez dakit zer adierazten duen arnasa horrek, itomena ala beldurra. Hor dago zotinka besoetan
|
daukadan
haur hori ere. Nor zen?
|
|
|
arrisku bat hartzen du, eskuzabal; ordainetan, exijentzia irrikatsuak egiten ditu. Amari iruditzen zaio eskubide sakratuak eskuratu dituela haurrak edukitze hutsagatik; bere kreaturatzat, bere ondasuntzat
|
dauka
haurra, semearen onespena jaso baino lehenago ere; ez da emakumezko maitalea bezain exijentea, fede txar bareagoa duelako; haragi bat sortu duenez, bere egiten du existentzia bat: haren egintzez jabetzen da, haren obrez eta merituez.
|
|
|
amatasuna; Ingalaterran, Ameriketako Estatu Batuetan, emakumeak uko egin diezaioke, hala nahi badu, jaiotzak kontrolatzeko praktikei esker; ikusia dugu nola Frantzian abortu latz eta garestiak egitera beharturik dagoen askotan; maiz, nahi ez duen haur baten zama eraman behar du, eta bizitza profesionalik gabe geratzen da horren ondorioz. Usadioek ez diote uzten emakumeari nahi duenean
|
edukitzen
haurra, eta horregatik da zama hori hain astuna: ama ezkongabeak eskandalua ematen du, eta, haurrarentzat, sasikoa izatea makur bat da; gutxitan izan liteke ama ezkontzaren kateak onartu gabe edo gizarte maila apalago batera jaitsi gabe.
|
|
|
Haien arteko batzuek, aldiz, atzera egin gabe aurrera egin dute, isilik, eurek ere Torto lerroa zeharkatuz. Ez dira asko, berrogei bat, emakumeak gehienak, baina baita gizon batzuk ere eta, batez ere, itxura batean gurasorik ez
|
daukaten
haur koskorrak eta nerabeak, Matxin haietako bat. Haiek ere astiro hasi dira mugitzen, noraezean eta zalantzaz beteak bezala hasieran, bakarrik ez daudela ikustean adorea hartuz, maldan behera abiatzeak indarra emanda, hiru neskenganaino iritsita haien inguruan saltoka eta algaraka ibili arte, jai batean bezala.
|
|
|
Gurasoek nolako estrategiak
|
dauzkate
haurrek hiru hizkuntzetako bakoitza ikas etaerabil dezaten?
|
|
|
Eta laguntza eskatu behar da, beti egongo da norbait laguntzeko prest dagoena. Umeak kasketaldia izango duelako edo azokara joan eta produktuak botako dituelako, ez
|
daukagu
haurra kalera ateratzen lotsatu beharrik. Jendeak hori ikusteko prest egon behar du.
|
|
|
Aurkezpen baten ordez lagun arteko hitzordua izan balitz, Manexi gauza asko kontatuko nizkion, gauza asko galdegingo. Ezkondua ote zegoen, esate batera, argi ikusi bainion hatz nagian zeraman eraztuna (guztiarekin, autoan ez
|
zeukan
haurrentzako eserleku berezirik). Gaineratuko nion ez nuela espero Ipar eta Hego Euskal Herrien arteko mugak hain paisaia desberdinak bereiztea, hain industriala Irun artekoa, hain balneariotsua autoz zeharkatu genuen Hendaiatik harakoa.
|
|
2020
|
|
|
" Ez dakit pandemia garai honetan eskoletarako proposatu diren protokoloek birusetik babesteko balioko duten ala ez, ez naiz-eta medikua. Baina argi
|
daukat
haurren osasun psikoafektiboaren kontrako neurri garbiak direla"
|
|
|
Nik ez dakit pandemia garai honetan eskoletarako proposatu diren protokoloek birusetik babesteko balioko duten ala ez, ez naiz-eta medikua. Baina argi
|
daukat
haurren osasun psikoafektiboaren kontrako neurri garbiak direla, haurren berezko eskubideak luketen baldintzekiko sentsibilitate eta etika falta izugarria erakusten dutenak.
|
|
|
Nik behintzat orduantxe ulertu nuen, Thunderbolten hilobiaren gainean zutik. Haur hari, ez lagunik ez kiroletarako trebeziarik ez
|
zeukan
haur hari zaldi hezieran saiatzeko froga egin ziotenean, bizitza aldatu zitzaion. Thunderbolt ezagutu zuen orduan Endikak, bere lehenbiziko benetako laguna, bera ikustean pozik jartzen zen laguna, berarekin aitzakiarik jarri gabe nahi beste ordu ematen zituen laguna, kimak orraztu eta azala eskuilatzea eskertzen ziona.
|
|
|
Nik aspaldi Txirri, Mirri eta Txiribitonen disko asko egin nituen [barrez]. Eta Juanma Berasategiren hainbat pelikula ere bai; orain estreinatuko den Lur eta Amets pelikulan aritu naiz, eta Patxi Zubizarretarekin ere dezente lan egin dut, eta berak lotura handia
|
dauka
haur literaturarekin. Orduan, bi pieza horiek giro hori dakarte, bai.
|
|
|
Ez dakit nola egingo duten. Guk
|
dauzkagun
haurrengan pentsatzen dut, Lehen Hezkuntzako hirugarren mailan irakurtzen eta idazten ez dakitenengan. Hori gaztelaniaz.
|
|
|
“bizi naizeño, bizia kantatuko dut”, dio poema batean. Une horietan aurrez aurre
|
dauzkadan
haur, nerabe eta gazteak dira niretzat sakratuenak. Erraz manipula daitezke eta horixe ez nuke nahi, alderantziz baizik, lagundu nahi nieke, neurri xumean bederen, bizitzari zentzu egoki bat ematen.
|
|
|
Horregatik saldu genuen etxea hil zenean. Gogoan
|
daukat
haurrek esaten zigutela: “Amama aberatsa da! ”.
|
|
2021
|
|
|
Taldeei dagokienez, elkarrekin jolasak egiteko aukera handiagoa dugu. Musukoaren erabilera, besteak beste, oso barneratuta
|
daukate
haurrek, bai eta hamaiketakoan segurtasun tartea manentzeko ohitura eduki ere.
|
|
|
Literatura zaharra dakart burura, gurasoak ez ezik, aitita amamak eta batzuetan birraitita birramamak gau eta egun inguruan
|
zeuzkaten
haurrak. García Márquez haren Ehun urte bakardadean liburuko familia segida amaiezin hura, esaterako.
|
|
|
Azkenean hitz egin zionean, sekretua gorde izanaren errua sentitu zuen. Aliciak magalean
|
zeukan
haurra, eta makurtu egiten zen tarteka, haren atzamar luzatu bat ahoan sartzeko. Haurrak gorantz begiratu, begi lausotuekin, eta irribarre busti bat egiten zuen, atzamar zuzenei eraginez amak zupatzeko.
|
|
|
Ez zitzaidan batere gustatzen ikerketan ari nintzenean nire mugimenduak inork mugatzerik. Errezelo absurdo haiek gure erritmoa atzeratuko zuten, eta hiltzaileak zenbait orduz behin hiltzen segitzen bazuen, ni bulego batean sartuta
|
edukitzea
haur bat inoren gainbegiradarik gabe izozki dendan uztearen parekoa litzateke.
|
|
|
Etxean jarraituko du sikatze prozesua, prestatzen dituen edabe berrien osagai izarra da. Nik, bitartean, inguruan
|
dauzkadan
haur eta familiak behatzen ditut obsesioz. Bainatu egin naiz.
|
|
2022
|
|
|
Gizakiaren sentimendurik ohikoenetako bat da beldurra, eta berez ez da txarra. Bizitzari aurre egiteko ere balio du; ni beldurrik ez
|
daukaten
haurrek beldurtzen naute gehien. Beldurra kudeatzen ikasi egiten da, baina egia da botereak beldurra erabil dezakeela gizartea nolabait manipulatzeko edo kontrolatzeko.
|
|
|
Nahiz eta beti Euskal Herrian bizi, ba al
|
daukazu
haurra zineneko Extremadurako oroitzapenik?
|
|
|
Hirugarren lineako unitatea bete beteta zihoan, ziztu bizian; baina, zerbaitegatik, geratu egin da, Viveros/ Derechos Humanos era iritsi aurretik. Abelardok ohiko erretolikari jarraitu dio, metformina premian
|
daukan
haurraren istorioak hunkituak zituen dagoeneko bidaiari batzuk. Christian zalantzan zegoen, hura ez baitzen egokierarik onena, unitatea geldirik egonda; baina orduan ez bazen ez zuela honezkero aukerarik izango, eta ekitea erabaki du:
|
|
|
tabakoa Honekin lotutako edukia: armak edo terrorismo eta indarkeria mota guztiak Egiazkoak ez diren haurrentzako
|
edukiak
Haur eta familientzako praktika gomendatuak — Ordainagiriak ematen dituzte. Bai.
|
|
|
Martxoaren 15ean, Netflixek iragarri zuen urtean berrehun ordu azpidatziko dituela euskaraz, eta hogei ordu bikoiztuko dituela. Bikoiztutako
|
edukiak
haurrentzat izango dira. Eta The Sea Beast izango da euskarara bikoiztutakoen artean estreinatuko duten aurrenekoa.
|
|
|
Martxoaren 15ean, Netflixek iragarri zuen urtean berrehun ordu azpidatziko dituela euskaraz, eta hogei ordu bikoiztuko dituela. Bikoiztutako
|
edukiak
haurrentzat izango dira. Eta The Sea Beast izango da euskarara bikoiztutakoen artean estreinatuko duten aurrenekoa.
|
|
|
Horregatik harritu ninduen maskara jantzia
|
zeukan
haur baten erantzunak: «Niri esan didate kentzeko, baina jantzi egin dut».
|
|
|
Kez inguratuta, ez zitzaion inporta Deba txikia ere han egotea, bere aulkitxoan lotuta, ez zion haren amari galdetu ea erretzerik ote
|
zeukan
haurraren inguruan. Paulak inpresioa izan zuen (agian okerra) umeak ez zitzaizkiola axola, ikusi ere ez zituela egiten, ur azalean atsedena hartzen zuten ubarroiak ikusten ez zituen bezala.
|
|
|
Baina nik esaten nion gure garaian ama izatea ez zela harenean bezala: titia eskatu ahala emateko esaten ziguten, eta horrek esan nahi zuen norberaren ohean
|
edukitzea
haurra. Esaten ziguten haurrak bere kabuz ikasi behar zuela oinez, hizketan, ez zela hura behartu behar nahi ez zuena jatera...
|
|
|
Ez al da akordatzen nola behin kontatu zion, oraindik pisukide zirenean, ostegunetan parranda egiten zutenean eta ostiraletan eskoletara huts egin, eta apunteekin trafikatu ahalik eta denbora gehiena kafetegian pasatzeko, eta kezka handiena zutenean ea iritsiko ote zitzaien dirua asteburuan ere parranda pixka bat egiteko, eta gisako buruhausteek betetzen zutenean euren egunerokotasuna, amestu zuela haurdun zegoela, eta izan behar zuen haurra beraren  tzat zela? " Eta zer moduz sentitu zara?", galdetu zion barre artean berak, orain baino hamabost urte gazteago;" ongi; oso argi
|
neukan
haurra zurea zela".
|
|
|
âAlde batean jo dut âesan zuen mutikoak eta irriz segitu zuen gizonak, eta horrenbeste arropa geruzak gizenduriko beso lodia pasa zion lepoaren gainetik, eta pilpiraka suma  tzen ari zen bularraren kontra estutu zuen eztikiro. Kokoriko jarriak ziren biak, aitaren barnekoaren kontra
|
zeukan
haurrak sudurra, etxalde usaina bete betean jasoz, irribarre hortz ttiki eta xuriz beteari begira zegokiola.
|
|
|
Gure balkoi estuan, luze gabe, eguzki pizar bat hartu, bizilagunekin gorabehera hutsalak partekatu, egunero ordu berean saxofoia jotzen duen tipoaren musikaz gozatu dugu, baita hirugarren egunetik aurrera saxofoijolea bera madarikatu ere?. Eta, noski, esku zartak jo ditugu osasun langileen omenez, etxean itxita
|
dauzkagun
haurren omenez, auskalo zenbat gauza ezezagunen omenez. Bada, ordea, balkoiak bestelako ekintza efektiboagoetarako erabiltzen dituen hiritar eredugarririk:
|