|
2010
|
|
|
Zuzendaria, Alderdiko arazoetan murgildurik, nekez ikusten omen zuten. Telegrafo nahiz agentzietatik zetozen
|
berriak
erdaraz zetozen eta euskaratu egin behar. Lan izugarria batzen zitzaien eta une askotan ezinean, garaiz ez zirela helduko eta eten beharrean izaten ziren.
|
|
|
Informazioa jasotzeko, ostera, idazkaritza nagusian lagun min batzuen, J.M. Arizmendiarrieta. (?) eta igande arratsalde guztietan harengana joaten zen, berarekin kontuak esan eta hainbat gorabeheraren
|
berri
eta zertzelada jasotzera. Umetatik ezagutzen zuten elkar, Saturrarango Seminariotik.
|
|
|
URRATS
|
BERRIAK
|
|
|
Gaixoaldian mundu
|
berri
baten aurkikuntza edo antzeko zerbait sumatu zuen. Filosofiarekin egin zuen topo, pentsamendua eraikitzen laguntzeko tresnarekin.
|
|
|
Batzokian zuten beren txoko maitea Ondarroako idazleek; han izaten zuten kulturako eta politikako
|
berri
, han eskolatzen eta trebatzen ziren herriaren zerbitzurako. Idazleak, ohiturari jarraituz eta une batzuetan debekuak zirela eta isilpean jardun behar zutelako, izenordeaz baliatzen ziren.
|
|
|
Lauaxetaren lan nagusietakoa herrietako berriemaileak eta idazleak bilatu, antolatu eta haiei gogoa piztarazi eta idaztera bultzatzea izango zen. Mitin eta hitzaldietan ibili ohi zen idazle
|
berrien
bila. Augustin Euzkadin idazten hasi aurretxoan, Lea Artibaiko idazleen artean hauek agertzen ziren:
|
|
|
Jose Ignacio Munilla dogu Donostiako gotzain
|
barria
. Beronen aukeraketak makina bat esames sortu ditu.
|
|
|
Baina gaur egungo bidea danok dakigu zein dan eta bide hori aldatu be egin leitekela. Momentuz daukagun bidea erabili izan da Donostiako gotzain
|
barria
aukeratzeko orduan. Bide berbera erabili izan da orain arteko gotzainak aukeratzeko be, esaterako, Jose Mª Setien edo Juan Mª Uriarte eta baita beste mendebaldeko Eliza Katolikoaren gotzain guztiak aukeratzeko be.
|
|
|
San Benitok bere erlijiosoei emondako erregela famatuan arrisku hori aitatzen dau. Batez be Abata eta priore
|
barriak
aukeratzeko hauteskundeetan. Nire Ordenako hauteskundeak be, nahiz eta oso demokratikoak izan, sarritan istilutsuak be izaten dira.
|
|
|
Donostiarra semez, gipuzkera ondo dakiana, gazteekin tratatzeko doinak dituana eta espiritualidade sakoneko gizona dogu Donostiako gotzain
|
barria
. Bere gotzain goiburuak. Zugan fidatzen naz?
|
|
|
Eta neuk holako zerbait erantzun nion: ...an, egoera irauli ezin bada, goxatzeko behinik behin prest dagoena; laugarrenik, bakoitzak bere mugak ezagutzeko aukera paregabea eta gu baino lehen antzeko egoeran aurkitu diren pertsonekin nolabaiteko solidaritza sentitzeko abagune zirragarria; eta azkenik, kristau izanik, Jesus gurutzbidean eta gurutzean iltzaturik izan nuen oso gogoan, baita hari jarraitzeko asmotan edota historian zehar mundu
|
berria
, zuzenagoa eta gizatiarragoa egiteko ahaleginetan. Kristorenak, jasan dituzten gizon emakumeak ere, eta ez sinestekoa da Harengandik eta haiengandik, jaso?
|
|
|
jendearen sartu irteerak, kolpe ikaragarriak(. X, zatoz/ hator gurekin! Begiak itxi eta burua makurtu!?), oihuak, orruak, izen
|
berriak
(Iñaki, Xabier Oleaga, Marcelo). Hura parafernalia, ikusgarria?!
|
|
|
Gelan hitz egitea debekatua egoteaz gainera, elkarri begiratu ere ez genion egin behar disgusturen (zigorren) bat jaso nahi ez bagenuen. Elkarren
|
berri
ez izatea nahi zuten g.z.ek. Egun honetan forentsea goizean ikusi nuen, betiko moduan. Beti goian, ez gure ziegetan noski!
|
|
|
Une batean, eta zenbait ahots ezberdin tartekatu zirelarik? haria zeramanak zera bota zidan. Txelisi idazteko arrazoia bere bihotz aldaketaren
|
berri
jasotzea izan zela neure aldetik?: –¡ Déjese/ déjate de ostias?!?
|
|
|
–Apaiza naizen aldetik, nire bizitzeko zentzua eta filosofia horrela epaitzen baduzu, zer erantzungo dizut honetaz eta hartaz?? Beste une batean ere, betikoak bero bero eginda nik gauza batzuen
|
berri
ez nuelako horrela esan zidan mehatxu gisa: –¡ Déjate/ Déjese de ostias y cuéntanos/ cuéntenos la verdad!
|
|
|
Ez zen ia mugimendurik izan eta eguna amaigabea egin zitzaidan, ikaragarri luze eta astuna. Une batean g.z. emakume bat (8 urteko alabatxoa duena) etorri zitzaidan ziegara aurreko egunean hartutako bere nagusiaren bisitaldiaren
|
berri
jakitera. Mezuarena esan nion, eta kitto.
|
|
|
Inoiz ez da gure kontrako salaketa partikularrik izan. Beranduago, 2006 urtean, fiskal
|
berriak
(Carballok) kasua artxibatzea eskatu zuen, gure kontrako froga sendorik ez zegoela argudiatuz. Del Olmo epaile instruktorea, guardia zibilak eta berriki aipatu bi elkarteak izan dira gure kontrako protagonismoa guztiz berenganatu dutenak.
|
|
|
KHANTORIA REN AHAPALDI
|
BERRIAK
|
|
|
Lehen ahapaldi hau sarrerakoa dugu. . Ahaire zahar huntan bi breset
|
berririk
–hasiera klitxetu edo, ihartu?
|
|
|
–Zazpi urthe badizü erran zeneitalaZure olha
|
berrian
sarthüren nintzala.Erbajiren sariaz etzinen mentzitü, Behar nianez ere etzeneitan aiphatü.
|
|
|
6. Ahapaldi
|
berrien
iruzkin eta zertzeladak
|
|
|
Bi ahapaldi
|
berriek
zer esan nahi ote dute. Egin dezagun ulertze saiakera bat.
|
|
|
Guk ezetz uste dugu, dudatzaka. Hona gehiagokorik gabe ahapaldi
|
berriak
:
|
|
|
Kantaren transkripzio nagusiaren ezkerraldean agertzen diren lau ahapaldiak ez dira guztiz
|
berriak
. Ez dira, bestela, esan, aurreko puntuko zortzi eta bederatzigarren ahapaldiak bezalakoak.
|
|
|
Horrela irudikatu nahi izan da, duela 30 urte hasi zen experientzia txiki hura denboran zehar hedatuz eta hedatuz joan dela, eta are gehiago hedatuko dela etorkizunean, infinitutik harago. Espiral horretan zuhaitzak lerro ebolutibo baten arabera daude ordenatuta, zaharrenetik (Ginkgophyta) hasi eta ebolutiboki
|
berriena
den eukotiledoneo batekin amaitzeko.
|
|
|
Afrikari buruzko
|
barriak
agertzen dira nozbehinka gure komunikabideetan, gehien baten negatiboak, gitxiago hareen giza kultura eta giza balioak. Afrika be ez da bat, eta txirotasunean be maila handiak dagoz:
|
|
|
Dinamismo hau erlejinoan be ikusi daiteke: historian izan dituen bizikizun dramatikoen ondoren, sakontasun eta indar
|
barria
asmatzen dira eurakan. Kulturari buruz, sortaldeko horreek guretzat zarratuak dirala, ez dirala ezagutzen euren sentipen eta pentsakeretan esaten da.
|
|
|
Karmel-ek: Badabe hortik gure herriaren
|
barririk
–
|
|
|
an agertzen da gure erriaren izena. Gaur egun komunikabideen bidez urrineko
|
barriak
leku askotara heltzen dira. Horretan gure herria, zoritxarrez, ETAren egintzez da ezaguna sarriegi, eta horrela beste lurralde batzuetako gerra eta terrorismoaz antzeratua edo bardindua.
|
|
|
Hirugarren omenaldi nagusia, duela urtebete argitaratu zen Mondragoiko kalezaiñaren bertsoakbilduma
|
berri
eta mardula dateke, bere baitan 1.874 bertso biltzen dituena. Kronologiari dagokionez, lehenengo sorta(. Mixio igandeari?) 1968ko otsailekoa da, eta azkena(. Urre eztaia?) 1998ko urtarrilaren 8koa.
|
|
|
Kronika kutsu hori da, beraz, Arriolaren bertsogintzari darion, alderdi nabariena, eta aipagarriena?, Lekuonaren 1981eko berbak erabilita. Harrezkeroko bertsogintzan ere(), bide beretik jarraitu zuen Arriolak, hurreko errealitateari behatuz, eta gertatzen zenaren
|
berri
emanez, urteotan bertsorik gehienak Donostiako El Diario Vasco n eta Arrasateko jubilatuen aldizkarian argitaratu zituelarik.
|
|
|
Hemen ere, 60ko hamarkadatik aurrerako bertso munduaren kronika polita eskaintzen digu Goikoetxeko semeak. Duela ehun urtetsu jaio zen Uztapideren heriotzaren
|
berri
miresmenez eta apal eman zigun bertso bakarrean(. Uztapide il da!?). Hona hemen bertsoa:
|
|
|
Egia erran behar badizuet, Begiraleak elkartea, aurretik ezagutzen nuen eta banekien dantzari on eta trebeen harrobia zela, baita Telesforo Monzon bera elkarteko antzerki taldean ibilia zela ere. Baina ene erreferentzia bakarrak euskal prentsatik jasotako
|
berriak
ziren.
|
|
|
Haatik, bere idazlanak ez dira hiru liburu hauetara mugatzen, gauzaturik edo gauzatzeko bidean dauden beste obra zenbait argitaratzeko txandaren zain baititu. Euskara errotik maite du, eta honen sustraiak aztertzen urte luzeak eman dituenez gero, bere idazlanetan beti azaltzen dira ikertze prozesu horren
|
berri
ematen diguten aztarnak. Horretaz gain, aho korapiloak, zentzu anitzeko esapideak, hitzen musikalitateari jarraiki burututako perpausak eta desagertutako adizkera trinkoak, behin eta berriro, erabiltzen ditu bere testuak exotismoz eta ukitu hermetikoaz zipriztinduz.
|
|
|
Historiako eskola orduan, esate baterako, kriterio kronologikoa litzateke nagusi; gertaeren gaineko iruzkinean, ordea, kriterio argumentatibo logikoa nagusituko da; fisikakoan, azalpen kausal argumentuzkoa. Hor ere, dena den, narrazioa agertuko da ikerketaren
|
berri
ematean edo deskribapena egitean edo objektua azaltzean.
|
|
|
11. Argiaastekariak zioenez, sarrera dohainik izan zen: . Orra itz gutxitan azaldu, igandean, Poxpolin teatroan, goizeko amaiketan egingo dan gudaketaren
|
berri
. Eta sarrera debalde izango da...!?
|
|
|
–Txekiako herria, Mistralen Mireio, Provenza... Euzkadieta El Día n kolaboratzaile den Basarri gazteak erabili dituen erreferentziak bertso munduan zeharoan
|
berriak
izanagatik, Pizkundeak, eta batez ere Aitzolek propaganda legez prentsan egunero darabiltzanak dira. Gaiari heltzeko eragatik soilik, zuritik beltzerakoa da batetik bestera, Txirritaren bruxatik Basarriren gorbatara dagoen aldea? 13.
|
|
|
Aurrean gazte bat zeukan gorbata jantzita; euskara jasoa zerabilen gazte hark; gaztearen aipamen kulturalak eta urrun ere urrun sentituko zituzkeen Txirrita zaharrak... Beraz, epaimahaian zegoen Aitzol abadea seinalatuz, bere egoeraren
|
berri
maisuki eman zien Poxpolin antzokira batutako bertsozaleei16:
|
|
|
–Gutxik lagundu dute Basarrik adinbat bertsolaria, bertsoa eta bertsozalea bideratzen? 20 Oiartzuarrak lau puntutan laburbiltzen digu Basarriren ekarria: a) prestakuntza sendoa (eskolatua, musikan eta literaturan jantzia?); b) praktikotasun burutsua; c) gai bizi, ugari eta arretagarriak; eta, d) nolakotasun
|
berriak
bertsolaritzan (saio laburrago eta zehatzagoak, musikaz aberatsagoak, kulturaz jantziagoak?).
|
|
|
36. Abarrategi, Manco: Bertsolariya, Wilsen Ed., Bilbo, 1987, 3 ed., 206 (Bertsolariya, 23,, 6 or.). Ikusi, era berean, Aita Onaindiaren Bertso
|
berri
eta kanta zar (I), 1957, 59
|
|
|
Hirurak Donostiako koldo Mitxelena kulturuneko liburutegian daude. Lehenengoak. Bertzo
|
Berriak
. Gora Paulino Uzkudun, Aupa? 39du izenburu.
|
|
|
Bigarrenak. Bertso
|
Berriak
¡ Gora Paulino Uzkudun! Aupa? 40du izenburu, eta 1928an dago datatuta:
|
|
|
Izenburua: . Bertzo
|
berriak
. Gora Paulino Uzkudun, Aupa?
|
|
|
Izenburua: . Bertso
|
berriak
. ¡ Gora Paulino Uzkudun!, Aupa?
|
|
|
Holako egunak antolatzeko asmoa ez zen
|
berri
berria4 Izan ere, martxan zeuden ordurako Euskera Egunak, Olerti Egunak, Antzerti Egunak..., Euskaltzaleakelkarteak antolatuta eta babestuta. Aitzolek eta asmo sendoa zuten bertsolaritzari taberna eta sagardotegi sunda kendu, eta bertsolaria duintasun berri batekin eroateko antzoki, plaza, eliza eta ospakizun nagusi guztietara5 Edozelan ere, Bertsolari Egunak antolatzeko asmoa, zergatik edo hargatik, atzeratu egin zen behin baino gehiagotan, harik eta 1935eko urtarrilaren 20an, San Sebastian egunez, ospatu zen arte.
|
|
|
bitzuek hiruna bertsopaper opetsi zizkioten P. Uzkuduni; eta, izenburuei bagagozkie, bitxia da ikustea Erauskinen sorta batek eta Abarrategiren sorta bik ia ia titulu bera daukatela44 Lankidetzaren bat egongo zen bien artean? Urduliztarraren bertso (paper) edota argibide
|
berriak
agertuz gero, agian, posible litzateke galderok erantzutea.
|
|
|
44. Erauskinena (1927): . Bertso
|
Berriak
. Gora Paulino Uzkudun!
|
|
|
Gerora, kanta lagun ere izan zuen Pujanak Uriarte, behin baino gehiagotan: ? 1935ean Dimako Uriarte eta Basarri izan zituen lagun [Pujanak], Zeanuriko sei abadek meza
|
berria
eman zutenean?, diosku Igor Estankona Arratiako poeta gazteak57.
|
|
|
59. Ekitaldiaren
|
berri
ematen zuen kazetariak zera zioen: –En primer lugar, Uriarte' tar Estepan, el urretxindor de Bermeo, nos obsequió con magníficos cantos a nuestra patria Euzkadi; a vuela pluma pudimos recoger, aunque con ciertas deficiencias, la siguiente estrofa que le valió el más cerrado aplauso de la selecta concurrencia?
|
|
|
Izenburua: . Berso
|
berriak
: Esteban Uriartek jarriak?.
|
|
|
Izenburua: . Bertzo
|
berriak
: Esteban Uriarte' k jarriak?.
|
|
|
–: . Bertso
|
Berriak
. ¡ Gora Paulino Uzkudun!, Aupa?, Bertsopapera, Zunzunegi, Beasain, 1928.
|
|
|
Onaindia, Santiago: Bertso
|
berri
ta kanta zar I, 1957.
|
|
|
Uriarte, Esteban Utarre: . Bertso
|
berriak
: Esteban Uriartek jarriak?, Bertsopapera, Imp.
|
|
|
–: . Bertzo
|
berriak
: Esteban Uriarte' k jarriak?, Bertsopapera, Gaubeka, Bermeo, [19?].
|
|
|
Alargun
|
berriak
ez du, alarguna, deitu diezaioten nahi, harik eta senarra gehiago bueltatuko ez den arte.
|
|
|
Proposamenak mahai gainean jartzea ere lortu zuen: , bertako euskaldunek beti euskara erabiltzeko konpromisoa hartzea; ikastola sortu
|
berriari
laguntzea; aurreko urtean hasitako gau eskolak indartzea; euskarari berehala eskola nazionalean tokia egitea. Era berean, benetako konponbidea aramaioarren esku zegoela ere gogoratu nuen, agintariei nahiz herritarrei euskararen aldeko konpromiso sendoagoa hartzeko eskatuz?.
|
|
|
Gizarteak bizi dituen aldaketa handiak kontutan hartuz, urteetan euskarak administrazio publikoan eta irakaskuntza publikoan lekua egitea lortu zuen baina hitzaldian aipatu zuen bezala 35 urte artekoak izaten direla, inkesta batzuen arabera, euskara gutxien erabiltzen dutenak. Jarrera honek, tamalez, haur eta gazteengan eragin handia izan duela baieztatu zuen euskaltzain
|
berriak
. Errealitate honen harira gogora ekarri zituen Gandiagaren hitzak:
|
|
|
Behin baino gehiagotan aipatu zuen Patxik, globalizazioak eta teknologia
|
berriek
dakarten iraultza, eta honek nola eragiten duen transmisio prozesuan.
|
|
|
Erakunde eta talde asko dira euskararen alde lanean dihardutenak. Denei eskatu zien euskaltzain
|
berriak
adorez eta gogoz lanean jarraitzeko. Hauentzat izan zituen esker hitzak eta txalo bat ere eskatu zuen gizarteko arlo desberdinetan euskararen alde lan egiten ari diren pertsona guztientzat.
|
|
|
izenburutzat duen hitzaldiarekin. Bertan Patxi Uribarrenen biografia zabal bat eskaini zuen euskararen munduan izan dituen jarduera nagusiak gogoratuz, hots, Gogoz aldizkariko zuzendari, Bilboko karmelo komentuko euskarazko elizkizunen antolatzaile, Santutxuko euskara taldeen bultzatzaile, Bizkaiko Foru Aldundiko itzultzaile, etab. Jose Luis Lizundiak gogoratu zuen bezala, euskaltzain
|
berriak
Karmel aldizkarian eta Bostak Bat taldeko argitalpenetan burutu ditu hainbat lan interesgarri.
|
|
|
–Araban euskaldungoaren berezko eremua Aramaioko eremura mugatzen da?. Egia da, gaur egun, hiriburuan eremu erdaldunean noski euskaldun ugari bizi direla baina gehienak giputzak direla eta gero euskaldun
|
berri
mordo bat?. Topiko horren aurrean behin baino gehiagotan haserretu naiz eta neure bizipen, lekukotasun edo ikerketak azaldu dizkiet bati baino gehiagori, gezurtatuz edo argituz Arabako euskal eremu garaikidea, XX. mendekoa, Aramaioko Gainbarrua baino zerbait gehiago dela?
|
|
|
Miren Lourdes Oñaederra eta Sagrario Aleman izan ziren Patxi hartu eta txalo zaparrada hotsez aldare aldera eraman zutenak. Aurretik bagenekien euskaltzain
|
berriak
idatzi zuen hitzaldiaren izenburua: –Zirelako gara eta garelako izango dira?.
|
|
|
4) Lagunen lagun onaeman eta hartu, jakinduri zabalabizitzan zuk batu, eskuzabaltasunezingurura hedatu; euskaldun
|
berri
askozugandik pasatu.
|
|
|
Urteak urteak etorri, Matxinen inguruko informazioa bilatzen ari nintzela, hara non aurkitzen dudan Ttipi ttapa nafar aldizkarian argazki bera. Argazkia txertatuta agertzen da Senperetik bidalitako kronika baten, eta oinean Franck Dolosor kaze tariak agertu asmo zuen liburu baten
|
berri
ematen da. Azken lerroetan hauxe irakur daiteke:
|
|
|
Aipatuta daukagu nola irabazi zuen Matxinek lehenengo sari bat Sara herrian, 1910 urtearen bueltan. Hurrengo ahapalditxoan, senpertarrak horren
|
berri
ematen digu. Lerrootan, bestalde, argi agertzen da Senpereko bertsolariaren sinesmen sendoa.
|
|
|
Bertsoa Mixel Dargaitzek gaztetan entzun zion Matxini, eta grabatuta geratu zitzaion gogoan. Gero Aitzoli eman zion horren
|
berri
:
|
|
|
Kreit gobernamenduari ere:
|
berriak
goizago edo berantago beren tenoren jakinen ditugula?. Eta aurrerago:
|
|
|
Yves Beaupérinentzat. Jousseri jarraitzen dio? kultura idatziak eta hedabide
|
berrien
eragin neurriz kanpokoak baldintzatu eta ahuldu egin dute gizakiak ahozko jardunetarako duen ahalmen neurrigabe eta naturala. Ahulezia hori tratatzeko antidoto moduko bat proposatzen dute:
|
|
|
Zioskunez, bizkunde halako bat barruntatzen zuen Euskal Herrian, bai hizkuntzaren berreskurapenean, bai ahozko tradizioen arloan ere. Ur zaharrek ur
|
berriekin
egin ei dute topo gurean, iturri emaro eta itxaropentsu bat sorturik.
|
|
|
Hamaika plazatan abestu eta gero, Lehenengo Bertsolari Egunean() parte hartu, eta handik lasterrera, apirilaren lehenengo egunetan, Baionako ospitalera joan beharra izan zuen, pleurésis batek edo jota: . Bere burua etzuela ontsa kausitzen Elizakoak galdegin ditu berak aphezari astearte arratsaldean eta gero etcherat ekharri dute, eri handi? 23 Hurrengo asteko Eskualduna astekariak
|
berri
triste bat zekarren, Senperetik bidalia: –Fede ona, baita Izpiritu chuchena baitzuen, Jainko onak eman dio grazia bere azken arimako egitekoen bururatzeko.
|
|
|
Euskaltzaindiak antolatutako jardunaldi hauek euskaldunontzat gogoetarako bide izan behar dute. Egin eginean ere, arazo larri baten aurrean bide
|
berriak
bilatzera bultzatu behar gaituen hausnarketa egiteko. Orokorrean, hizkuntzaren erabileran ingurumenak duen eragina nabarmendu zen.
|
|
|
Aurreko guzti horri nire Aramaioko sarrera hitzaldiko ataltxo bat erantsi nahi diot, gogoetarako ongi etorriko zaigulakoan. Erronka
|
berriak
aipatzerakoan honako hauek gogoratzen nituen:
|
|
|
Komunikabide
|
berrien bidez
(Telebista, Internet, Eskuko telefono eta abarren bidez) gure etxeko ate leihoak mundura zabalduta bizi gara. Euskarak inguru berri horrek dakarzkigun eragozpenei aurre egin beharra du.
|
|
|
Izugarria dugu, bestalde, globalizazioak eta teknologia
|
berriek
dakarten iraultza ere. Zeharo aldatzen ari da gure ume eta gaztetxoen inguru linguistikoa.
|
|
|
Hainbat itaun datozkigu batbatean burura: nondik aterako da plan
|
berrietarako
astia. Oraingoan ere, ez ote da euskara kaltetuko duen eredua aukeratu?
|
|
|
gazteen arteko euskararen erabilerari buruzko zenbait lekutasun entzun ahal izan genituen. Lehenengo Josune Zabala eta Maitane Ayerza ikerlariek, Billabonan kokatutako Mintzolaahozko lantegia taldea Tolosan egiten ari den ikerketaren
|
berri
eman ziguten, lau urtetan burutzekoa den?, aurkeztuz.
|
|
|
Azkenik,. Sare sozial birtualak? izeneko txostenean mundu
|
berri
baten aurkezpena egin zigun Eneko Barberena jaunak. Internet bidez sareak gazteen artean hartzen ari diren indarraz jabetzeko zenbait datu eskainiz.
|
|
|
olerkariei ardura eta zerbitzutzat jarria!, Gorengoa, A da, Arentzat gara gai, urrago, beti
|
barriz
abestuz, Ari bular adiskidetuak entzun dagion.
|
|
|
Hau da abortuaren legea irakurtzean jaso dudan
|
berria
:
|
|
|
Eta hori gezur hutsa da. Amak ez du beste ezer
|
berririk
egingo bere sabelean dagoenak aitak eta amak egina izan dadin. Haurdun dagoen andrazkoan ama dago.
|
|
|
Ama izango da titia emango diona haur jaioari, aitak inola emango ez diona, bai. Baina hasieratik hil arte, giza zigotoa (izaki
|
berria
) amaren obulua eta aitaren esperma bat eginez sortu den momentu bertatik, aitaren ekintza seme eta amaren ekintza seme izango da berdin berdin. Amak egingo dituen guztiak egin eta gero, ez du izaki berrian bere andra/ ama eragin/ partadeitza gehituko, aitaren eragin/ partaidetzarekin konparatuz.
|
|
|
Baina hasieratik hil arte, giza zigotoa (izaki berria) amaren obulua eta aitaren esperma bat eginez sortu den momentu bertatik, aitaren ekintza seme eta amaren ekintza seme izango da berdin berdin. Amak egingo dituen guztiak egin eta gero, ez du izaki
|
berrian
bere andra/ ama eragin/ partadeitza gehituko, aitaren eragin/ partaidetzarekin konparatuz.
|
|
|
Aurreko egunean, Nafarroako Probintziak, Larrean bildutako kapitulukoek ordezkaturik, omenaldia egin zion bere historiako semerik bikainenari, bosgarren agintaldia amaitu zuen A. Ezekieli. Lehen bozketan, 31 hautesletik 16 botoz doi doi A. Sergio Santa Teresarena Aldaz izan zen Probitzial
|
berri
hautatua.
|
|
|
Diario de la comunidad de los PP. Carmelitas del Carmelo de Begoña A II 1936ko irailaren 12an hasten da, eta zenbait urtetan etenaldiak egin ondoren, 1957ko urrira arte heltzen da. Gerrateko eta kartzela izateko okupatua izan zeneko gertakarien
|
berri
zehatza dakar.
|
|
|
Santanderren abuztuaren 13an fraideek utzi egin behar izan zuten komentua. An. Ruperto atxilotu eta Neila jaunaren Komisariara eraman zuten; hura desagertu zen eta geroztik ez da haren
|
berririk
jakin. A. Atanasio Aginagalderi gauza bera gertatu zitzaion5; A. Melkiades Basagoitia eta A. Simeon Ercilla fusilatuak izan ziren.
|
|
|
Teodoro. Txaraka?) esker, gehienbat, pena konmutatu bazioten ere. Hamaika erlijioso hauen
|
berri
orain arte ere agertu da aldizkari honetan eta aurrera joko dugu, urte haietan Probintziako buru izan zen A. Sergio Santa Teresarena Aldazen jokaera pixka bat aztertzera:
|
|
|
ETAn mendia eta eskalada ageriko gaiak dira. Lartaun-ek, nire protagonistak, mendiak maite ditu, baketsu sentitzen da Pirinioetako haitzak eskalatzen dituen bakoitzean eta, hala, Faustine bere neskalagunari ere bere grinaren
|
berri
erakusten dio. Zazpi urte daramatzat eskalatu gabe, bizi naizen lekuan ez dagoelako mendirik.
|
|
2011
|
|
|
Horretaz gain, eta proiektu gisa, Bettiri Beteluren inguruko liburu bat egin nahiko lukete. Barne informazioari begira, urtean bitan edo hirutan kaleratzen duten Begi zer
|
berri
izeneko aldizkari elebiduna daukate.
|
|
|
FET JONS alderdian integratu ziren buruzagi tradizionalistek osatu zuten batzorde hau; hain zuzen ere, errepublikarrak agintean egon ziren garaian atxilotuta egon zirenek edota isunak eta ondasunen bahiketak ezagutu zituztenek (Garaian, 1, 1987: 29). Abuztuan, Markinako eta Xemeingo udal
|
berriak
osatu ziren, eta kasu honetan ere, isunak, atxiloketak eta bahiketak jasan zituzten tradizionalista sutsuenak hartu zuten udaleko agintea.
|
|
|
Zabala jauregian kokatu zen Jose Seva infanteriako teniente koronelak jakinarazi zieten alkate eta zinegotzi
|
berriei
eta, oro har, herriko FET JONS eko kideei, beharturik zeudela herriko mugimendu gorri separatistaren eta ezkertiarren buruzagi guztien izenak justizia militarrari ematera, eta alderdietako militanteen izenak ere eman behar zituztela (Molina, 2005: 155). Zabala jauregiko militarrek hasieratik bultzatu zuten herritarren errepresioa, eta, ondorioz, tradizionalistek lan asko egin zuten herriko abertzaleak, euskaltzaleak, ezkertiarrak edota errepublikazaleak salatzen eta kartzelaratzen.
|
|
|
Nahiz eta errepresio hau guztia gauzatzeko behar ziren bitartekoak eta azpiegiturak militar matxinatuek goitik behera bideratu eta antolatu zituzten, herritarren salaketak izan ziren errepresio honen guztiaren oinarria. Herriko tradizionalistak edota sortu
|
berria
zen FET JONS alderdiko kideak beste herritarren zaintzaile eta salatari bihurtu ziren, Markinako eta Xemeingo gizarte bizitza hankaz gora jarriz.
|
|
|
Bigarren Errepublikak autoritatearen eskuz aldatzea ekarri zuen Estatu espainiarrera, eta horrek eragina izan zuen Markinan eta Xemeinen ere. Sistema politiko
|
berriak
zalantzan jarri zituen jauntxoen eta tradizionalisten pribilegioak eta status quo a, eta horrek hauen autoritatea ahuldu zuen. Errepublikarekin, EAJ asko indartu zen, eta tradizionalistek lehen aldiz galdu zuten Markinako alkatetza, EAJ ren mesedetan.
|
|
|
Haizeak ere haziak banatzen zituen. Uraren berragertzearekin batera zumeak, zardak, larreak, baratzeak, loreak eta nolabait bizigura delako bat ere, besteak beste, sortu
|
berri
ziren. Baina paisaiaren aldaketa hain erritmo apalean zegien usaian sartu zela nehor harritu gabe.
|
|
|
Goialdetik uraren txistua jaisten zen eta uraskara zerion uraren soinu lasaigarria nentzuen. Berantago nabaritu nuen
|
berri
eraikitako iturriak liluratu ninduen eta are gehiago bere aldamean lau urte zeramatzan berpizte ezeztaezin simboloa zen ezkiak. Denetan aldaketa izugarri baten aztarnak, itxaropena Vergons era itzulia zenaren lekukoak.
|
|
|
Lehenagoko hondamenetik bost etxe eder sortu ziren eta hogeita zortzi biztanle berri errotu ziren alderrian. Horietariko lau bikote gazteak ziren eta
|
berri
emokatu zituzten etxe ingurutan baratzeak zeuzkaten non, nahasirik ere, ugaritzen ziren barazkiak, azak, porruak, apioak, arrosatzeak, astapitzak eta eguerdiliak, besteak beste.
|
|
|
Haria korapilatzen joan zan, produkzio gehiago, bestelako jendea etorri zan, jende gaztea, jende
|
barria
. Hor egin da nire ustez gauza polita:
|
|
|
Gaur beste pauso bat aurrera joan da; orain teknika
|
barriei esker
Karmel batuta daukagu, ondarea gorde dogu, babestua da; eta orain erabili egin behar dogu.
|
|
|
Teknika
|
barriak
baliatu behar doguz... Hor dago fruitua, emaitza, are aberatsago egin behar dogu, gure lanetan baliatuz, aberastu egin behar dogu, bai gure lanaz, erabiliz?.
|
|
|
– zirrikitu batetik begira bageunde bezala agertuko zaizkigu garai batzuetako
|
berriak
–
|