|
2000
|
|
|
beste
|
batzuen
argazkiak jango dituzte gupidagabe,
|
|
|
Egun
|
batzuetan
|
|
|
baina beste
|
batzuen
gorputzean neurea zara oraindik.
|
|
|
baina beste
|
batzuen
gorputzean neurea zara oraindik.
|
|
|
Beste kontu
|
batzuekin
denbora pasa dabilela,
|
|
|
Kolorezko hari
|
batzuk
gehiago lortu ditu Antxonek, eta kartoi karratuekin gerrikoak egiten jarraitzen du eskulanetako tailerrean.
|
|
|
Venezuelako jendearen apaltasunak eta xalotasunak arreta erakartzen zidan; gustukoa nuen jende hura. Hala ere, injustizia soziala higuingarria zen,
|
batzuen
aberastasun gehiegizkoa eta besteen txirotasun larria. 1973 inguruan barrika petrolioaren prezioa izugarri igo zuten; 20 dolar urtebetean, 3 dolar balio izatetik 23ra.
|
|
|
Aski zenuen Caracas gaineko muinoetara begirada jasotzea gizarteko ezberdintasunak eta injustizia latza ikusteko. Nire ustea da, 30etako petrolioaren eta beste gai
|
batzuen
aurkikuntzak eskulan eskari handia sortu zuela bat batean, eta laborariak eskulan premia horretara bideratu zituztela trumilean, nekazaritza lurrak hustuta. Lehen urte haietan langile ugari behar zituzten, baina gero petrolioa ateratzeko ez da ia eskulanik behar.
|
|
|
Itzela zen hango ontzi trafikoa. Aberastasun handiak ditu Venezuelak, baina aberastasun guztia esku gutxi
|
batzuetara
joan zen, jakina. Gaur ere biztanleen %80 pobrezian bizi da.
|
|
|
Curiara bat zeukan Jeremiasek, ontzi luzea, hamabi metro edo gehiago dituena; enbor bat da berez, barrua husten diotena, ibaietan ibiltzeko. Curiara horiei motorra ipintzen diete
|
batzuek
, eta gureak ere bazuen popan Yamaha eder bat. Abiadura handi samarrean zihoanean, ontziari muturra altxa egiten zitzaion ur azaletik gora.
|
|
|
Ibaian gora egun
|
batzuk
eginda iritsi ginen Caño Casiquiarera. Orinoco eta Rio Negro lotzen dituen kaño edo kanal naturala da Casiquiare, 350 kilometroko luzerakoa, munduko kanal natural bakarra.
|
|
|
Santa Rosara abiatu ginen Rio Negron behera. Han egun
|
batzuk
igaro eta ostera Puerto Ayacuchora buelta, kroaziarraren lana zain baineukan. Sei aste inguruko bidaia izan zen, inori aipatu ere egin ez nion ibilia.
|
|
|
bizikleta, motxila, lotarako zakua eta trasteak. Etxetik irten eta Zudairera joan nintzen, nire arrebaren senarraren izeba baten baserrira, han baitzegoen arreba abuztuko egun
|
batzuk
pasatzen. Arrebari esana nion bidaia hura egiteko irrika nuela, baina koinatuak esaten zion ez nuela egingo, ez nintzela kapaz izango bidaia modu hari ekiteko.
|
|
|
Egun bakarra eman nuen Bartzelonan, eta hotelean lo egin. Gironara bitartean geldialdi
|
batzuk
egin, eta iritsi nintzen azkenean Olotera.
|
|
|
Eta oportunismoaren garaia. Zintzo zebilen askok ere pentsatuko zuen, une horretan amaitzen zela aurreko erregimenaren zama, eta bide demokratikoetatik, hauteskunde formal
|
batzuen bitartez
, aldaketa orokorra etorriko zela, demokrazia eta nahi beste iritsiko zirela. Eta horrela, konpintxeo lotsagarrian, ezkerra eskuinarekin tratuetan hasi zen, mahai inguru lotsamangarrietan konponketak egiten.
|
|
|
Euskadi Ta Askatasunaren ondoan jarraitu nuen, lehen baino aktiboago nahi baduzu. Ikastaroa egin nuen beste
|
batzuekin
batera, hainbatek egina izango duten moduan Erakundearen historian. ETArekiko harremanaz eta jarduera pertsonalaz ez naiz ariko, hau ez delako horretarako lekua, eta beti daudelako isilik gorde beharrekoak.
|
|
|
Arabiarrak, Afrika beltzekoak, latinoamerikarrak, alemanak, frantsesak, espainiarrak, euskaldunak... Taiwan eta Asiako beste herrialderen
|
batzuetakoak
ere badaude, eta hauek ere aise bereizten dituzte espainiarrak eta euskaldunak.
|
|
|
Asiarrak isilak dira oso. Ez dute beste kultura eta herri
|
batzuetakoek
adinako espanturik eta zalapartarik sortzen. Ezta hurrik eman ere.
|
|
|
Komisaldegiko egun haietan, tortura haiek gehiago ezin jasanda, harmaila
|
batzuen
ertzaren kontra bota nuen neure burua. Zauri itzela egin nuen bekoki gainean, odol jarioa hasi zitzaidan.
|
|
|
Zauri itzela egin nuen bekoki gainean, odol jarioa hasi zitzaidan. Txakur
|
batzuek
ospitalera atera nahi ninduten, baina arduradunak ezetz, berak konponduko zidala hura, eta ez ninduten inora atera.
|
|
|
Gatibatu eta hilabete
|
batzuetara
hasi ziren epaiketak. 1983ko irailean egin zidaten azkena.
|
|
|
Orduko epaiketetako parafernalia oraingoa bezalakoa zen. Pezera kristalezkoan sartu, tribunala ez zenuela ezagutzen eta horrelako zera
|
batzuk
bota (aukerarik ematen bazizuten), eta ostera behera, kalabozoetara. Hamahiru epaiketetatik bat bakarra egin nuen osoa, beste mutil bat libratzeagatik.
|
|
|
Bakar
|
batzuk
ikusi ditut kartzelan hiltzen, baina ez modu hartan, hain basatiki, ehizakia setiatu eta akabatzen den moduan. Gogoratzen naiz, mutil hura modu hartan ikustean, nola edo hala laguntzera jaitsi nahi izan zuela Sotero Etxandik.
|
|
|
Integral aldizkari bat heldu zen nire eskuetara bigarren greba hartan, 81eko abenduko edo 82ko hasierako Integral alea. Egiptologo
|
batzuek
hilobi batean antzinako telar bat aurkitu zutela zioen. Marfilezko plaketa batzuk aurkitu zituzten, launa zulorekin, eta haiekin egindako zapi zatiak; hortik atera zuten nola egindakoak ziren, zer marrazkirekin eta abar.
|
|
|
Egiptologo batzuek hilobi batean antzinako telar bat aurkitu zutela zioen. Marfilezko plaketa
|
batzuk
aurkitu zituzten, launa zulorekin, eta haiekin egindako zapi zatiak; hortik atera zuten nola egindakoak ziren, zer marrazkirekin eta abar. Hura irakurriz hasi nintzen burua astintzen, tentatuta.
|
|
|
Baina gose greban ez neukan indarrik ezeri ekiteko, ez launa zuloko xaplarik ez bestelakorik. Hilabete
|
batzuk
geroago lotu nintzaion kontu hari, gerrikoak egiteari: kartoi laukiak ebaki, launa zulo egin kantoietan, hariak zuloetatik pasa...
|
|
|
Liburutxo batean kontatzeko baino historia txiki gehiago emango lituzke presondegiko edozein egonaldik, eta zer esanik ez egonaldi luze batek. Etxe modu hauetan urte
|
batzuk
daramatzagunok ere harritu egiten gara denbora gehiago daramatenen historiak entzunez. Kartzelaz ezer gutxi dakigula iruditzen zaigu batzuetan, zenbait garai eta egoeratako kontuak entzutean.
|
|
|
Francoren garaian kartzelero zirenak ezagutu ditugu gutxi edo gehiago, oraindik kartzelero direnak. Garai haietan preso egonak ere bai bakarren
|
batzuk
, oraindik labirinto hauetatik atera ezinik dabiltzanak, askatasunean irten arren, behin eta berriz zulo hauetara jausi direnak.
|
|
|
– 1982an Egin egunkariko kazetari bat sartu zen Carabanchelera –gogoratzen du Antxonek– Elkarrizketa edo galdera
|
batzuk
egin zizkidan. Nik esan nion:
|
|
|
Horietako bat, txikitandiko nire musika zaletasunaren asegarri, kantu gregorianoa izaten zen. Gogoan dut, adiskide
|
batzuen
gregoriano saioak entzuten egoten nintzela, Anjelek eta Fernandok abestuak batik bat. Zeinen ederki kantatzen zuten!
|
|
|
Kitxu, Jokin Santxo, Raul eta Ramon. Futbolean jokatzen hasi dira preso
|
batzuk
; berehala egin dituzte taldeak, inon aurki daitezkeen internazionalenak. Talde bietan daude marokoarrak, ginearrak, nigeriarren bat, italiarrak, espainiarren bat edo beste, nafarra omen dena ere bai...
|
|
|
Bazterreko eserlekuetan multzotuta begiratzen diegu guk zortziok, berriketan. Areto futbolean jokatzeko ez ezik beste ariketa
|
batzuetarako
ere badira instalazioak kiroldegian, baina soberan daude guretzat, honela elkartzeko aukera daukagun bitartean behintzat.
|
|
|
– Munduan eurak bakarrik baleude bezala aritzen dira
|
batzuk
beti, marmarrean eta iskanbilan, inori deseroso gerta dakiokeela pentsatu gabe.
|
|
|
Galtzontziloak bezain jantzi beharrezkoa zen, eta da gaur ere, nire buruan txapela. Ez da kapritxo edo folklore moduan darabildan zerbait, gaur egun zenbait jaitako jendartera azaltzeko
|
batzuek
jantzi ohi duten moduan. Beharrezkoa nuen, eta instantzia hori bidali nion zuzendariari, nire txapelaren eske.
|
|
|
Baina kontua da, hamaikagarren egunean eman egin zidatela txapela, eta orduan jaitsi nintzen patiora. Arropak eta beste gauza
|
batzuk
ere eman zizkidaten. Falta ziren batzuk, tartean irratia eta zenbait liburu.
|
|
|
Arropak eta beste gauza batzuk ere eman zizkidaten. Falta ziren
|
batzuk
, tartean irratia eta zenbait liburu.
|
|
|
Lelo eta kontsigna haietako
|
batzuk
, manifestaldietan eta oso ohikoak direnak, edonork aise ikasteko modukoak ziren, memorian itsaskorrak. Horrela bada, asteburuak joan eta asteburuak etorri denbora aurrera zihoala, hilabeteak ere joan ziren, negua eta udaberria igaro ziren, eta uda heldu; negu oso hotzak bezala, oso beroak dira udak Herreran, baina ilunabar freskagarriekin; uda hartako ilunabar beranduetan leihoetan egoten ginen elkarrekin berbetan; eta halako batean ohartu ginen, gure senideek oihukatzen zituzten leloak entzuten genituela kanpoan astegunetan ere.
|
|
|
Zenbat eta liburu lodiagoa, are gusturago. Orduan irakurri nituen Sholokhoven Don baketsua eta horrelako mardul
|
batzuk
. Lagunen artean trukatzen genituen liburuak, leiho batetik bestera karroaz pasata.
|
|
|
Aurrerago, beste borroka
|
batzuk
ere egin izan ziren Herreran: gose grebak, txapeoak, planteak.
|
|
|
Horien artean gogoratzen dut gose greba bat, nik gaizki pasa nuena lehen egunetan, botaka eta urik edan ezinik. Gogoratzen ditut bi txapeo luze samar, lauzpabost hilabetekoak; hauetako bat 87ko hasieran, Herreratik beste kartzela
|
batzuetara
lagunak sakabanatzen hasi zirenean. Protestan, atea jotzeko zerbait behar eta, txaboloko zokaloa, baldosa zatia harrotu nuen, eta harexekin jotzen.
|
|
|
Sendagileen arduragabekeria garesti ordaindu zituzten adiskide
|
batzuek
. Gure Kirruli han geratu zen, tuberkulosiaz.
|
|
|
Preso sozial
|
batzuk
gu erasotzera bultzatu zituzten hasteko, ordainetan mesedeak eskainita. Hala ere, etsaiaren kaltetan gertatu zen eta gertatzen da, preso arriskutsuenak, lehen graduan eta guztiz jazarrita edukitzen dituzten preso sozialak alegia, ez baitira izaten kartzeleroei mesede egitekotan.
|
|
|
Durangon geundela, gogoan dut beste haur
|
batzuekin
jolasean nenbilela eliz atarian, Durango erdian, beraz... gogoan dut abioien burrunba entzun nuela lehenengo, eta bonben eztanda gero. Zalaparta itzela izan zen, leherketaren trumoi izugarria.
|
|
|
Arenalean aurkitu ninduen, ibaiaren ertzean eserita, hankak uretara nituela. Kamioi gainean zeukaten bidoitik gasolinoa betetzen ari ziren langile
|
batzuk
, eta ni haiei begira, denbora pasa, etxekoen kezkaz arduratu gabe. Gaur ere martxan ibiliko dira gasolino haiek edo haien modukoak, ibaia zeharkatzeko.
|
|
|
Familia bakoitzarentzat drama bat zen bereizketa hura, gerra berez zen dramari gehitutako beste drama bat. Modu hartan alde egindako haietako haur
|
batzuk
itzuli ziren 56an edo. Oroitzen naiz haietako batez, Gomez abizena zuena, Errenterian jaioa, Moskuko Dinamo futbol taldeko jokalaria izana.
|
|
|
Oloten denboraldi luze samarra egin ondoren, Tortellatera eraman gintuzten, Torre Chiquet izeneko etxera, herritik apartatuxe. Gutaz gain, Tortellaten baziren beste iheslari
|
batzuk
: Tinita, haragi zatiez beti hausnarrean aritzen zen Donostiako neska koskorra, eta lehen aipatutako Portugaleteko eta Barakaldoko familiak.
|
|
|
Balio handikoak ziren, geroago jakingo nuenez, etxean, Ordizian nintzela; aitak ikusi zizkidan nire terrailazko jostailuak, eta beretzat hartu zituen, lanerako, mekanikaria baitzen gure aita. Gerraosteko urte luzeetan terrailarekin, errodamenduekin eta horrelakoekin kontrabandoa eginez aberastu ziren
|
batzuk
. Aberasteko kinkan izan nintzen, bada, Oloteko aurkikuntza harekin!
|
|
|
Itzulera ahal zen moduan egin beharra zegoen; jada ez zegoen guretzat antolatutako trenik. Donostian bagenituen lehengusu
|
batzuk
; haiei pasa behar genien abisua, amona ekartzera joan zitezen. Amonarekin geratu ziren izeba eta lehengusua.
|
|
|
Egun
|
batzuen buruan
ekarri dute Antxon 6 modulura; biaoaren ondoren patiora jaisteko ateak ireki dizkigutenean iritsi da neure galeriara. Poltsak igotzen eta txaboloa apur bat atontzen lagundu diot.
|
|
|
– Neuk ere irudipen hori izan dut, baina geu ere zahartu garelako izango da.
|
Batzuk
burusoildu egin gara, beste batzuei zimurrak ageri zaizkie aurpegian, edo ileak eta bizarrak urdindu zaizkie... Denoi utziko zigun arrastoren bat urte hauen joanak.
|
|
|
– Neuk ere irudipen hori izan dut, baina geu ere zahartu garelako izango da. Batzuk burusoildu egin gara, beste
|
batzuei
zimurrak ageri zaizkie aurpegian, edo ileak eta bizarrak urdindu zaizkie... Denoi utziko zigun arrastoren bat urte hauen joanak.
|
|
|
–
|
Batzuk
bai. Hirurogeita zortzi.
|
|
|
Gure amak hala erabaki bide zuen, eta etxea eta etxeko gauzak zeuzkan zeuzkanean utzita irten ginen Tolosara. Presaka eta larri, beraz, baina egunen
|
batzuen buruan
itzultzeko asmotan. Bere eskuturreko erlojua ere gau mahaiaren gainean utzi zuen gure amak, eta janzkiak armairuan.
|
|
|
Trena hartu eta Donostiara joan behar izan genuen. Egun
|
batzuetako
kontua zirudienak luze jo behar zuen.
|
|
|
Hurbilketa eguna heldu zen, bada, eta Bonxetik Palenciara bidean Leonera lehenengo jauzia. Bonxen furgoira igo bezain bizkor ohartu nintzen bazirela han beste adiskide
|
batzuk
, euskaraz ari baitziren. Ourensetik zetozen bi:
|
|
|
Roki, Goazen, Jota, Fernando, Mario, Zunbeltz, Astola... Lehendik ezagunak nituen
|
batzuk
, baina gehiago ziren ezezagunak. Beste espetxe batzuetara sakabanatuak izan aurreko egonaldi laburra izango genuen elkarrekin, lagunarteaz gozatzeko.
|
|
|
Lehendik ezagunak nituen batzuk, baina gehiago ziren ezezagunak. Beste espetxe
|
batzuetara
sakabanatuak izan aurreko egonaldi laburra izango genuen elkarrekin, lagunarteaz gozatzeko. Presaka hitz eginez, presaka paseatuz, ekonomatoko arduradunak zeuzkan kafe guztiak presaka hartuz igaro genuen ostiraletik astelehen gauera artekoa.
|
|
|
Amerikanetan gosaldu dugu Burgosera bidean joango den furgoian sartuko gaituztenok. Entzutegi Nazionaleko epaiketaren batera doazen
|
batzuk
ikusi ditugu. Badira guretakoak haien artean!
|
|
|
Sasoi hartan miseria handia zegoen bazterretan, eta jendeak saldu egiten zuen etxeko josteko makina piezaren bat izorratutakoan. Konpontzeko modurik ez zuten izango; salduta, txatarratarako izanda ere, egun
|
batzuetarako
janaria erosteko adina emango zien. Gure aitak, beraz, txatarrerian erosten zituen matxuratutako makina haiek, tailerrean konpondu eta pintatu ondoren, berriro saltzeko.
|
|
|
Halaxe esan zidan: " Kartzela honetako barroteetatik
|
batzuk
gure forja tailerrean eginak dira", bere aitaren, osaba Jesusen tailerrean alegia. Ustekabeak ematen ditu bizitzak edozein jirauneren ostean.
|
|
|
Urteak dira aurrez aurreko bisitarik egin ez duela Antxonek. Herreran horrelako bisitarik ez zegoelako, eta Castellonen arazoren
|
batzuk
jartzen hasi zitzaizkielako denei eta gehiago eskatu ez zuelako. Kontua da bere arrebaren biloba txikiak, adibidez, inoiz ez dituela besarkatu.
|
|
|
Eta hala ere, tuberkulosi eta guzti, onartu egin ninduten tailerrean. Hilabete
|
batzuen buruan
sukar handiz oheratu beharra izan nuen arte. Lanean aritu nintzen denboran jarraitu izan nion sendagilearengana joateari, hark aztertzen ninduen, baina ezer askorik ezin zuen egin, zer neukan jakinda.
|
|
|
Baina ez ginen beti berdinak egoten. Jendea aise aldatzen zen han,
|
batzuk
hiltzen zirelako eta haien lekua betetzera beste batzuk ekartzen zituztelako. Gaur musean edo ariko ginen laukotea mahaian eserita; hurrengo egunean berriro eseriko zinen beste saio bat egin asmoz, baina ohartzen zinen bezperakoetatik bat falta zela, edo bi agian.
|
|
|
Baina ez ginen beti berdinak egoten. Jendea aise aldatzen zen han, batzuk hiltzen zirelako eta haien lekua betetzera beste
|
batzuk
ekartzen zituztelako. Gaur musean edo ariko ginen laukotea mahaian eserita; hurrengo egunean berriro eseriko zinen beste saio bat egin asmoz, baina ohartzen zinen bezperakoetatik bat falta zela, edo bi agian.
|
|
|
Beasaindar bat ere bai, Mata abizena zuena; neumotorax tratamendua egin zioten, baina hobekuntzarik eragin ez zionez, plastia ebakuntza egin behar; ebakuntzaren ondoren bisitan joan nintzaion, animatua ikusi nuen goiko gelan; hurrengo goizean hil zen. Arruabarrena zeritzan bat ere bazen, marrazten artista zena; Merced egunean jaia antolatu zuten mojek, eta
|
batzuk
mozorrotuta ibili ginen marrazkilariari adorea ematen, baina ez dakit zer atarramentu izan zuen. Mendaroko bat ere hil zen, eta beste asko ere bai.
|
|
|
Hiriko jaietako Salbean Udaletxetik Santa Mariaraino paliopean eramaten zuten Franco. Donostiako egonaldian Aieten izaten zenez, denboraldi horretan Aieteko etxera eramaten zituzten Gipuzkoa Plazako ahateak ere, eta beste
|
batzuk
Ondarretako kartzelara.
|
|
|
Zinemako arduradun Antolinek esan zien guardia zibilei ni izan nintzela zalapartaren sortzailea. Kuartelera eraman ninduten, zaplada
|
batzuk
eman zizkidaten han, eta 250 pezetako isuna ezarri.
|
|
|
Generalisimoa izaten zen egunetan txakurrez josita egoten zen hiria; euren etxean bezala ibiltzen ziren. Alcalde tabernan sartzea aski zenuen jauntxo haietakoren
|
batzuk
ikusteko lasai ederrean. Francoren alaba ikusi izan nuen han inoiz edo behin jabugo urdaiazpikoa jaten.
|
|
|
Bere gaixotasunaren lehen zantzuak besterik ez ziren izan. Larritasun horren ondorioz oheratuta egon behar izan zuen hilabete
|
batzuetan
.
|
|
|
Urte hartako irailean ezkondu ginen, Groseko San Inazion. Ezkondu aurretik elizan froga moduko
|
batzuk
gainditu beharra zegoen; elizako kontuak, edo apaizenak, garai batean lehen jaunartzerako egiten zuten moduan. Otoitzak bazenekizkiela eta abar erakutsi behar zen, baina nik otoitzik ez nekien bat bera ere.
|
|
|
Ikasi egin behar nituela esaten zidan berak, nik ezetz. Tirabira eduki genuen egun
|
batzuetan
. Ordiziara informeak eskatuta edo, bazekien nonbait lehen jaunartzerik ez nuela egin, konfirmaziorik ere ez, beraz.
|
|
|
Restaurante Bizkaia, San Cristobal hondartzan. Urte
|
batzuk
geroago kanpotarrez betetzen hasi zen herria, eta orduko bi mila inguru biztanletik auskalo zenbatera igaroa den gaurdaino.
|
|
|
Tartetxo bat daukanean eskutitzei erantzuten ikusten dut Antxon. Duela egun
|
batzuk
Frantziako espetxeren batetik heldu zitzaion eskutitza. Ordiziako neska bat omen da.
|
|
|
Edozein gogogabetzekoa zen. Baina, Euskal Herriko gazteren
|
batzuek
, ikasle gazteren batzuek, EAJtik aldendu eta talde independentista bat osatu zutela esaten zuen prentsak. Hala eta guztiz, EAJ ezagututa, nolabaiteko sinpatia sentitu arren, ez zitzaidan interesatu.
|
|
|
Edozein gogogabetzekoa zen. Baina, Euskal Herriko gazteren batzuek, ikasle gazteren
|
batzuek
, EAJtik aldendu eta talde independentista bat osatu zutela esaten zuen prentsak. Hala eta guztiz, EAJ ezagututa, nolabaiteko sinpatia sentitu arren, ez zitzaidan interesatu.
|
|
|
Noizean behin ikusten ziren izartxo
|
batzuk
gris hartan, hori egia da. Agirre lehendakaria hil zenean, esate baterako, Artzain Onaren katedraleko hileta elizkizunean izan nintzen.
|
|
|
Mundu bat ikusi nuen han, ikusterik uste ez nuen jendea. Paisanozko txakur pila bat ere bai, bide batez; liskar
|
batzuk
sortu zituzten txakurrek elizkizunaren ondoren, korrikaldiak izan ziren. Jende heldua ikusi nuen hiletetan, gerran ibilitakoak izango ziren asko.
|
|
|
Maria Victoriaren ahizpa joan zitzaidan Parisera. Bera eta lagunen
|
batzuen artean
arduratu ziren denaz. Astebete eduki behar izan genuen etxean, inora eramateko aukerarik ez zegoelako greba orokorrarengatik.
|
|
|
Hemengo jendeak ez du, itxura denez, orduak eta orduak patioan paseatzen igarotzeko ohiturarik. Itzuliren
|
batzuk
eman eta ostera barrura sartzen da jendea. Telebistaren parean eserita ematen dute denbora.
|
|
|
Telebistaren parean eserita ematen dute denbora. Partxisean edo xakean jokatzen gutxi
|
batzuek
, edo ping pongean jo eta ke. Ibiltzekotan, egongelan bertan paseatzen dira, eskuak patriketan, zereginik gabe dabilen edonoren antzera, ardi galduen tankeran, orduak amatatu zain.
|
|
|
Aurkikuntza miresgarria izan zen irakurtzen ikastea, harribitxirik ederrena aurkitzea adinakoa. Urte
|
batzuk
geroago Irunen edo harrapatu zuten sasi moja hura iruzurrean, komenturen baterako eskean zebilen aitzakian.
|
|
|
Beste egitekorik ez daukanez, hari
|
batzuez
eta kartoiez gerrikoren bat edo beste egiten aritu da. Koldo ere eskulanak egitera joaten hasi zen lehengo astean, baina ezezkoa eman diote gaur; ezin daitekeela joan, zerrendan ez dagoelako.
|
|
|
Bere ibiliari jarraitu dio Antxonek. Beste
|
batzuekin
mintzatu da ondoren, txapelaren gerizpean irribarre zantzoa duela. Horrela aritu da goizean, Puertoko kartzelaz eta lezioak eman asmotan hurbildu zaion matrikulatu uste batekin:
|
|
|
Preso ohi haietako bat egun
|
batzuk
igarotzen geratu zen Ordizian. Baina ogia lortzeko eskean aritzea ez zen nahikoa izango, eta, zerbait egiten hasita, Ordiziako elizaren irudia egin zuen buztinaz, dotore egin ere; jateko zerbaiten truke eman zuen.
|
|
|
Zertarako jarraitu! Lehen kartzela berean zeuden senar emazte edo bikote
|
batzuk
bereizi eta leku ezberdinetara hurbildu dituzte. Argi dago zein den hainbeste hitz eta pitz eta promesa aldarrikapenen ondorioa eta moraleja.
|
|
|
Hori amaitu nahian joan da tailerrera. Beste preso
|
batzuei
hariekin gerrikoak nola egin erakusten ere badabil. Beti dauka egitekoren bat.
|
|
|
Zenbait kartzelatan, egonaldi labur batean desegin dezakete presoaren osotasuna, edo horretan saia daitezke behintzat. Kartzela
|
batzuek
epe laburrera ez dizute hainbesteko erasanik egingo, baina luzera itogarri bihurtuko zaizu egonaldia, gauza txikietan izorratzen zaituztelako, gainditu ezinezko eragozpen txikiekin topo egiten duzulako beti. Horrelakoa da Castellongoa, beti trabak asmatzen, nondik zirikatuko asmatzen zebilen tiranotxoz osatutako zuzendaritzarekin.
|
|
|
Lantzean behin bizimoduz mudatzea, txaboloz sarri aldatzea, kartzela bereko lagunengandik bereizita edukitzea, suntsipenerako armak dira denak. Eta zer esanik ez kartzelaz kartzela aldatuz bazarabiltzate, adiskide
|
batzuk
erabili dituzten bezala. Ezertarako patxadarik ez dizute uzten...
|
|
|
|
Batzuek
leihotik begiratzen dute arretaz
|
|
|
|
Batzuk
hotel itogarrietan gelditzen dira esperoan.
|
|
|
Errepidearen ondoko taberna batean afaldu eta herriko beste pare bat tabernatan baxoerdi
|
batzuk
hartu genituen. Pentsatu nuen gaztetxera joatea ere, batez ere Lauaxeta harritu eta asaldatua ikusteko beste aukera eder bat izan zitekeela pentsatuta, baina itxita zegoen.
|
|
|
Atsedenaldiko tartean, ordura artean sekula ikusi gabea nuen iragarki bat eman zuten. Dotore jantzitako dozena bat lagun ageri ziren zein bere sakelako telefonoaren bidez hizketan, gizonezko gorbatadunak
|
batzuk
, gona motzeko emakumeak besteak, seriotasun osoz lanean gogor ari ziren exekutiboak guztiak itxuraz; inpentsan, baina, gizon gorbatadun haietako batek, telefonoa barik maskor bat zuen belarri ondoan eta, bere zorion aurpegiari kasu egitera, liluratua zegoen entzuten ari zenarekin. Futbol partidako jokaldirik interesgarrienen errepikapena babesten zuen haririk gabeko telefonia konpainiarena zen iragarkia.
|
|
|
Autoak bere kasa jarraitzen zuen, zirkulu berean biraka beti, plazatik irten gabe. Zineman nuen ikusia antzeko zerbait, Werner Herzogen film
|
batzuetan
, baina ez nuen uste inoiz horrelakorik benetan begien aurrean ikusiko nuenik, are gutxiago astegun buruzuri batez Orexako plazan eta Lauaxetaren aldamenean.
|
|
|
Neu txartelak uzten ibilia naizenez, mendi tontorretako buzoi barruak miatzeko ohitura dut. Ulizarkoan, Santurtziko bost mendizalek egun
|
batzuk
lehenago utzitako txartelarekin batera, bestelako orri bat zegoen, goma mehe baten bitartez hiru lilirekin uztartuta zegoen orri txiki bat. Taupada bizian larritu zitzaidan bihotza:
|
|
|
Isilik egon ginen ilundu bitartean, atseden hartzen eta egunkariak irakurtzen. Goizederrek abar
|
batzuk
bildu zituen.
|
|
|
" Ez dut egundaino hauteman gaixtaginik ibili dela gauaz mendian. Gu iduri, behartsu
|
batzu
dira beti hor dabiltzanak." Hark bazekien horretaz, artzaina izaki maiz egin baitzuen lo mendian. " Beraz, Xalbadorri jarraituz, argi zaudek bi gauza", egin nuen neure kautan:
|
|
|
Hotz zegoen baina garbi ikusten ziren izarrak zeruan, edo inguratzen gintuzten pagoek agerian uzten zizkiguten zeru tarteetan bederen. sartu aurretik, su txiki bat piztu eta haren ondoan eserita zerbait jan, zahatotik edan eta Goizederrek prestatutako porro
|
batzuk
erre genituen. Oso haxix ona zen.
|
|
|
Basoan zehar jaitsi eta bidearen azken zatia Plazaola, Frankiko Trena edo Tren Txiki esaten zioten trenaren bide zaharrean egin genuen, tunel txiki
|
batzuk
ere pasatuz Erasote auzoan. Herritik gertu geundela, gu genbiltzan estratatik Guardia Zibilaren lanroberrak ikusi genituen errepide nagusian gora Uitziko mendaterantz, eta pixka bat geroxeago helikoptero ilun bat zeruan.
|
|
|
Oso poetikoa! Haizea eho eta mendiak izorratu zerri gizen nazkagarri
|
batzuen
patrikak betetzeko.
|
|
|
– Ez duk arazo estetiko bat –azaldu nion– Kontua duk mendia pista narrasez, makinaz eta tramankuluz bete eta industrializatzen ari direla etengabe. Eta ez duk mendi bakar baten edo gutxi
|
batzuen
kontua. Leku askotan egin nahi ditiztek honelako parkeak, ez energia beharrari erantzuteko, negozioa egiteko baizik.
|