|
2000
|
|
|
Zergatik? Badirelako euskaraz ez dakiten abertzale
|
batzuk
herri honen oso ikuskera kostunbrista dutenak. Eta analogiaz pentsatzen dute, euskaldunok horrelako zerbaitetan ari garela.
|
|
|
Legelari praktikoak ditugu laurok, urte askotako jarduera neketsuaren ostean Bonapartek lan horretarako bereziki deituak. Euretariko
|
batzuk
Herri Batzarretako ordezkariak eta hautetsiak ziren. Orobat Kasazio Auzitegiko kideak.
|
|
2001
|
|
|
|
Batzuek
herriz herriko monografiak eta grabazioak egin liratekeela diote, lexikoaz gain, narrazioak eta abar ondo gordetzeko; beste batzuek hiztegiaren beharraz mintzo dira; serio egindako lana, tresneriaren eta antzeko gaien hizkuntza atlasa ere aipatu izan dute. Ezbairik gabe, ikerketa lanera jende asko bultzatu duen eremua da itsasoa, eta euskaldun askorentzat betiko bizimodu arrunta izan dena beste hainbatentzat mundurik ezezagunena da.
|
|
2002
|
|
|
– Eurek horretarako antolatu dute dena, maitea. Ordu perfektua aukeratu dute, oharkabean aritu gura izan dute, baina aldi berean seguru zegozen handik ordu
|
batzuetara
herri guztiak izango zuela Santosenaren berri. Jendearen esamesetara ohitu beharra edukiko dugu.
|
|
2003
|
|
|
Horren ondorioz, eragile ezberdinek beren kultura propiotik landutako proposamenak plazaratu dituzte, batzuek gatazkaren gainditze bide batean, beste batzuek apustu politiko zehatzago baten inguruan. Kontestualizazio hori egin beharra dago, Ibarretxeren proposamenaren balio kualitatiboa ukaezina bada ere, badirelako beste eragile
|
batzuk
herri honetan proposamenak egin dituztenak. Abertzaleen Batasunak, ELAk, Batasunak... euren proposamenak egin dituzte.
|
|
|
Gipuzkoako mapan herri hauen kokapena eginez gero, segituan ohartuko gara ez daudela nonahi eraikiak, leku estrategikoetan baizik, herri guztiak mendi tontorretan daude eta inguruko bailarak erabat kontrolatzen dituzte; kasu
|
batzuetan
herri batetik bestea ikus daiteke, Oria bailarako aztarnategietan gertatzen den bezala. Harresien barnealdean etxebizitzen arrastoak aurkitu dituzte; etxe handi eta erosoak ziren, lurrez eta zurez eginikoak, lur zorua landua zegoen eta Basagainen harrizko zutabe ziriak ere azaldu dira; Intxurren berriz bertoko haitzean hondeatu zituzten eraikinak.
|
|
|
Kontzilioaren denporetan etorri zan Erromatik mezearen zati
|
batzuk
herri hizkuntzetara bihurtu eta ospakizunetan erabilteko baimena. Itzulpen lan hori aurrera eroateko, berarizko batzorde bat eratu zan Bizkaiko Eleizan, Lino Akesolo buru zala (lehenengo aldi honetan, euskal eleizbarruti bakotxak bere aldetik jokatu eban, besteakazko hartuemon barik, zoritxarrez).
|
|
|
Jesus Bernardoren habeko Jesus(...) hura Bilbo inguruko lantegi ezagun bateko gerentea zen eta, halako batean langile
|
batzuk
herrira agertu zitzaizkion. Kontu eske.
|
|
2004
|
|
|
Gainontzeko eragileen partetik, zinez sinesten dut normalizazio politiko bat lortzearen esfortzua egiten dela, baina, jakina denez, norberak ontzat jotzen duen abiapuntutik abiatuta eta bere buruari jarri dizkion mugetan hertsirik. Abiapuntua
|
batzuentzat
herri bati dagokion gatazka delako eta beste batzuentzat herriaren zati batek beste zatiari egiten dion inposaketa. Mugak aldiz, marko juridikoa batzuentzat edo herri borondatea besteentzat.
|
|
|
Gainontzeko eragileen partetik, zinez sinesten dut normalizazio politiko bat lortzearen esfortzua egiten dela, baina, jakina denez, norberak ontzat jotzen duen abiapuntutik abiatuta eta bere buruari jarri dizkion mugetan hertsirik. Abiapuntua batzuentzat herri bati dagokion gatazka delako eta beste
|
batzuentzat
herriaren zati batek beste zatiari egiten dion inposaketa. Mugak aldiz, marko juridikoa batzuentzat edo herri borondatea besteentzat.
|
|
|
Erratzuko alkateak eta guardia zibilaren sarjentuak biltzar bat egin zuten. Bertan erabaki zutenaren arabera, herriko gizon armatu guztiak bildu behar zituzten, batzuk Bera aldera bidaltzeko eta beste
|
batzuk
herrian zaintza lanetan gelditzeko. Munizioa gizon armatuen artean banatu zuten, baina hauek emandako kartutxoak, ehizarako erabili zituzten eta erabiliak hareaz bete zituzten.
|
|
2005
|
|
|
Herriko bizitzan buru belarri dago sartuta eta inguru hartara bizitzera gerturatu diren familia berrien artean, oso jarrera desberdinak ikusten ditu. "
|
Batzuk
herriko bizitzan parte hartzeko asmo sendoarekin datoz eta horiek ez dute integraziorako inolako arazorik izaten. Badaude, ordea, beste asko, euren etxeko lau pareten artean isolatzen direnak eta herrian ezertarako parte hartzen ez dutenak".
|
|
|
Ezin ditugu aipatu gabe utzi katedra ibiltariak, 1946tik martxan jarri zirenak. Irakasle taldeak (erizainak, medikuak, alderdiko partaideak, andereñoak, etab.) erremolke
|
batzuekin
herriz herri joaten ziren, hitzaldiak, aholkuak, ikastaroak, etab. emanez. Emakume askorentzat, hori izan zen SFren aurpegi ezagunena.
|
|
|
Ni erabat sinetsirik nago gizaldi batzuen buruan zail egingo zaiela sinestea Europako nazio
|
batzuetan
herri batzuek libre izan nahi zutela eta ez zietela uzten. Libertatea gero eta handiago izan behar da eta izango da.
|
|
2006
|
|
|
Gerraz ez zen hitz egiten nire inguruan. Mutil
|
batzuk
herritik joan zirela bai, eta ez zirela itzuli ere bai, eta gauza horiek, baina besterik ez, badakizu.
|
|
2007
|
|
|
Eta zergatik salatu behar izan nuen, nire herriaren izen ofiziala ez zidatela onartzen NAN egitean? Nork idatzi die Renfe, Repsol, Iberdrola... eta beste
|
batzuei
herri izen ofizialak erabil ditzaten. Herritar edo euskara teknikari gizajo baten ardura al da hori?
|
|
|
Oro har, harremanak errazteko sortuak dira (kultur ekitaldiak, askaritxoak, irteerak, tailerrak, abesbatzak... )
|
batzuk
herrian bertan egiten dira programetako partaideen arteko elkar ezagutza sustatuz eta herriko gainerako euskaldunekin harremanetarako aukerak zabalduz; beti ere gero eta tokiko hizkuntza komunitate trinkoagoa sustatu nahian; beste batzuk beste herri edo eskualde bateko programetako gainerako partaideekin (hurbil dauden bi edo hiru egitasmoen partaideen artean harremanak sustatuz), eta azkenik bad... Mintza eguna.
|
|
2008
|
|
|
Beste mugimendu bat transition town edo aldatzen ari diren herriena da. Irlandako Kinsale herrian hasi ziren, permakultura lantzen zuten ikasle
|
batzuek
herrian gero eta energia gutxiago kontsumitzeko egindako proiektu batetik partiturik.
|
|
|
Harkaitzen atzean gordetzen da afrikar eguzki gorria, eta bizkar zorroak etxolako koltxonetan utzita, dutxarako ordua da. Gaur banbua baino gehiago daukagu, harriz egin dituzte halako gela
|
batzuk
herritik hogei bat metrora, eta ur putzua ondoan, kalabaza hartu eta ur hotzez gustura dutxatzeko. Zoragarria.
|
|
|
Horren handiak, ezen Bakeriza bera joan zen handik urte
|
batzuetara
herriko alkatearekin batera Madrilera Prietorengana, berau Hirigintza ministro izendatu zutenean. Ondarroako portua zaharberritzeko eskatu nahi zioten ministro berriari, kaiko sarrera arriskutsu hura zela eta.
|
|
|
Alde batetik, errazago lortuko dugu beste alderdi
|
batzuetatik
herri jakin batera joandako euskaldunak bertakotzea. Laminaciones lantegian lan egiteko Lesakara joan den bizkaitarrak, esate baterako, jakin egin behar luke heldu> den, > eginen, > ortzeguna, > ra, > solastu> zer diren, eta hori jakinda, errazago ekanduko da Lesakako bizimodura.
|
|
|
Fusilamendu baten aipamena ere egiten da, eta ziur asko ez zen bakarra izango. Beste
|
batzuek
herritik alde egin zuten. Edonola ere, karlistek ez zuten euren helburua lortu, isunak ordaintzeari uko egiten ziotenen ondasunak bahitu arren, ez zelako erosle nahikorik aurkezten enkanteetara.
|
|
|
Eibartar
|
batzuek
herritik kanpo saldutako lurrak erosi zituzten: Martín Gisasolak, esaterako, Elgetako elizaren lurrak erosi zituen; Ciriaco Villarrek, Azpeitiko Sta. Klara komentuaren ondasunak.
|
|
|
Astebeteko borroken ostean, rrek ere tinko eutsi zion uztailaren 17ko eraso gogorrari, baina bere erresistentziak errealisten mendekuen ikusmiran jarri zuen Madrileko Miliziak eta herritarrek, absolutisten saiakera zapaltzea lortu zuten. Eiba556 Horrez gain, herria defendatu behar zenean eibartar
|
batzuek
herritik alde egin zuten, eta udalak galdetu zion Buruzagi Politikoari ea zer motatako isuna ezarri behar zitzaien herritar horiei, beraien jokabideak gainerakoen haserrea areagotzea eta kemena ahultzea eragin baitzuen557 Eibartarrak gero eta isolatuago zeuden: azaroan, Gorostidi eta Ezeizaren gerrillariek Andres Etxebarria agure eibartarra harrapatu zuten, Jauregi koronelaren mezu bat zeramakiola Soraluzeko alkateari.
|
|
|
1937ko apirilaren 7an, Molaren tropek frontea apurtu ondoren, alkatea eta udalbatzako kide
|
batzuk
herrira itzuli ziren «y dada la lamentable situación en que ha quedado el pueblo, se realizan gestiones a conseguir ayuda y se higienice el pueblo, antes de que vuelva el vecindario y se consiga lo haga cuanto antes para que pueda proceder a sembrar...». Apirilaren bukaerarako 100 familia inguru itzuli ziren, eta bizitza normalizatzen hasi zen, Nafarreten salbu (hutsik zegoelako maiatzaren bukaeran).
|
|
|
Horretarako, bankuak zerbitzu hori erabiltzeko erabiltzaileen eskura jartzen duen zenbakira deitu behar du. Entitate
|
batzuek
herriko edo probintziako dei baten kostua duten zenbakiak erabiltzen dituzte, adibidez, Caja Navarra. Beste banku batzuek 901 zenbakia erabiltzailearen eta hartzailearen arteko kostua edo 902 a ematen dute, non deitzen duenak bakarrik ordaintzen baitu, tokiko deia baino garestiagoa eta baino merkeagoa.
|
|
|
Ekimen honen bidez bi helburu bete nahi dira: batetik, irakurtzeko ohitura sustatzea, eta, bestetik, Espainiako kultura aberastasunen ezagutza eta estimazioa bultzatzea, beste erkidego
|
batzuetako
herri eta hirietara egindako bisiten bidez. Hala, programa sortu zenetik, autonomia erkidegoek hainbat literatura ibilbide sortu dituzte beren lurraldean, 20, gaur egun. Ibilbide horiek astebete irauten dute, eta literatura lan jakin bati, pertsonaia bati edo autore garrantzitsu bati buruzkoak dira. Hala, programatutako bidaiak balio du ikasleek autore baten inspirazio iturri izan diren edo idazlan baten narrazioa gidatu duten lekuak hurbiletik ezagutzeko.
|
|
|
Herriko ttikienak izan ziren inauteriak hasi zituztenak. Urtarrilaren 31n, Ortzegun Gizena, goizean goizetik etxez etxe puskak biltzen ibili ziren,
|
batzuk
herrian, bertzeak baserrietan, saskia ongi bete arte. Arratsaldean, eguraldi ederraren laguntzarekin, antzerkiak eskaini zituzten herri osoan barna.
|
|
|
Barne Ministerioaren datuen arabera, Peugeot 306 kotxea Zumaian lapurtu zen herenegun gauean, 20:30 eta 22:30 artean. Zarauzko bizilagun batek salaketa aurkeztu zuen handik ordu
|
batzuetara
herriko ertzain etxean. Ez dute zehaztu noiz.
|
|
|
Baina kolera gaitza zabaltzeko arriskuak larrialdia eragin du hegoafrikarren artean. Izan ere, gaitzaren piztaldi batek 300 lagun hil zituen han 2001ean; eta, gaur egun, milaka eta milaka lagunek egiten dute Zimbabwetik Hegoafrikarako joan etorria, batzuek iheslari gisa eta beste
|
batzuek
herrian eskuratu ezin dituzten jaki eta bestelako gaiak erosteko.
|
|
|
Badira urte
|
batzuk
Herri Eskola “Elgoibar bi erroberetan” antolatzen egiten hasi zela eta urtetik urtera indarra hartu duen ekimena da. Ez dauka kutsu lehiakorrik, eta helburu nagusietako bat, “jendeak distantzia laburretan bizikleta gehiago erabiltzera bultzatzea” da.
|
|
|
Jakin dut, pozez jakin ere, bazter azpigaraturen batean gertatu izan dela hemendik laguntzera joandako
|
batzuk
herrietan putzuak egiten hasi eta bertako emakumeak, beren ezjakinean eta azpigaratuan, kontra ateratzea, nahiago izanik egunero ur bila kilometro batzuk egitea, eta beldur izanik ez ote dituzten irabazitako ordu horietan lan txarragoetan jarriko, eta seguru jakinik, ororen buru, elkarrekin egoteko eta tarte eder bat galduko luketela. Arrazoi tonto garatuak ez daki hobe beharrak eta denbora irabazteak dakarten gaitzari begiratzen; ez daki bizia erraztea zailtzea izan litekeela, eta zailtzea erraztea.
|
|
|
Hain zuzen, unea lapurtzeari egokia zitzaion: etxeko nagusia bere lurren bisitatzera joana zen, etxeko anderea eihera aldera, sehia aldiz salerosketa
|
batzuetarat
herrirat, denak alde bat edo beste okupatuak ziren, etxaldetik urrunxka. Ile iruteko bakarrik on zen amatxi xahar bat baizik ez zagon etxean.
|
|
2009
|
|
|
Aldi eta era berean, Labayru Ikastegiak Jatabe inguruko herrietan aurretiaz garatutako etnografi ikerketetako datuak ere erabili ditugu, Jataberi buruzkoak izan direnean. Kasuren baten, Jatabeko izeko osaba
|
batzuk
herritik kanpora bizitzen joandako euren lobei kontaturiko zehaztasunak ere ekarri ditugu lanera. Horretara, ahalik eta bilketa sakonena egiten saiatu gara.
|
|
|
Eliza zaharraren gainean, honako kontakizun hau entzun dugu Jatabeko herritarren ahotik. Eliza egin orduan biztanle
|
batzuek
herriaren beheko aldean eraiki gura zuten, eta beste batzuek, ostera, goiko aldean. Herriaren beheko partean egiten hasi ziren baina, euren esanaren arabera, Ama Birjinak berak mugituta, harriak goian agertu ziren.
|
|
|
–Enpresa txiki bat zeukan eta lur zati
|
batzuk
herrian. Erretiratu zenean dena saldu eta inbertsio batzuk egin zituen.
|
|
|
Baina nazionalistek orduan ere ez zioten barkatu, eta noiznahi darabilte gezurra mihian, gure izen ona zikintzeko. Horregatik ez gaituzte agurtzen
|
batzuek
herrira joaten garenean, eta horregatik erabaki genuen hirira bizitzera etortzea, beste gauza batzuen artean. Baina badakizu zein den jokabide zikin horren benetako izena?
|
|
|
Arratsalde erdia zen eta iheslarietako
|
batzuk
herriko miserikordi etxera bildu ziren, nondik itsasoa ikus baitzitekeen, gaua bertan igarotzeko asmotan; ilundu baino lehen, baina, iheslariek ogi puska bat eta txokolate ontza bat zituzten askari afari?, iheslariak eta haien seme alabak etsita bezala ikusi zituelako edo, Chaplinek bere ekitaldiari ekin zion: karta jokoak, lehenik; kapelupeko euliaren edo liztorraren saioa, hurrenik, eta Charloten imitatze saioa, azkenik:
|
|
|
Normalean Bestaberri egunean bakarrik ateratzen den bandera paratuko da elizan, urte berezia delako eta ondotik, elizako atarian argazki bat aterako dute, egun berezi horren oroigarri gisa. Bazkide
|
batzuk
herritik kanpo bizi dira eta zaila izanen da denak biltzea, baina ahalik eta gehienak bildu nahi lituzketela aipatu digu Javier Indaburuk.
|
|
|
Hala, atxilotuen artean istiluak saihesteko asmoa erakutsi zuten hainbat pertsona zeudela gogoratu zuten. Atxilotuetako
|
batzuk
herria istilurik gabe husten laguntzen saiatu ziren polizia buruekin hitz eginez, jakinarazi dute. Ekologistak Martxanek nabarmendu du, hain zuzen ere, istiluen ostean autoak eta autobusak hartzera zihoazen pertsonei jazarri eta hainbatetan oldartu zitzaiela polizia.
|
|
|
Andoaingo gaztetxea duela 25 urte sortu zen. Gaztetxea okupatu aurretik kontzertuak antolatzen hasi ziren,
|
batzuk
herriko frontoian. Baina 1984ko azaroan gaztetxea okupatu bezain pronto, kontzertuak ziren hango ekitaldi garrantzitsuenak.
|
|
|
Kontatzea merezi duen edozer badago, han kamerak eta mikrofonoak jarriz. Nahiz eta kontatu beharreko hori ez izan batzuen gustukoa, beste
|
batzuen
herri ikuspuntuarekin bat ez etorri, unean uneko diskurtso politikoaren kontra joan edo, noski, edozeinen salaketa edota kritika merezi. Edozeinek du eskubidea, jakina.
|
|
|
Gaztetan Zumarragan eta Urretxun gizon probetan ibiltzen ziren
|
batzuek
herriko gazte talde bat animatu zuten, eta horrela hasi zen dena. Gero eta gehiago entzuten dira orain gizon probak, eta nik uste saio gehiago egiten jarraituko dugula.
|
|
|
–ETA ez da borroka armatu bat egiten ari kapritxoz, baina estatuaren aurka tresna guztiak erabiltzeko beharra ikusten duen erakunde bat?. Gisa berean ETA eta Batasunaren arteko lotura egiteko baliotzat jo du Batasuna udalean zegoen udal batzuetan etakide
|
batzuk
herriko seme kuttun izendatu izana edo Batasunaren web orrian Amnistiaren Aldeko Batzordearen logotipoa ikusi izana. ETAren atentatuak ez gaitzesteaz gain elementu horiek guztiak nahiko dira Estrasburgoko auzitegiaren arabera ondorioztatzeko erakunde armatua eta alderdi politikoen arteko lotura.
|
|
|
Lekuko batzuen arabera, ertzain
|
batzuk
herriko bidegurutzean zeuden, handik pasatzen zirenak, probokatzen?. Une batean gazte batek aurre egin zien zeraman zapia kentzeari uko eginez.
|
|
|
Harrigarria da, eta inola ere ez da onargarria, sekula Euskararen Mahaira azaldu ez diren pertsona
|
batzuk
herriaren eta komunikabideen aurrean agertzea Euskararen Mahaiko kide direla esanez. Sekula Euskararen Mahaian parte hartu ez duten pertsona batzuk" herritarren parte hartzea sustatzeko" eskaria egitea Kafkaren liburuetatik ateratako pasartea dirudi.
|
|
|
Arratsalde erdia zen eta iheslarietako
|
batzuk
herriko miserikordi etxera bildu ziren, nondik itsasoa ikus baitzitekeen, gaua bertan igarotzeko asmotan; ilundu baino lehen, baina –iheslariek ogi puska bat eta txokolate ontza bat zituzten askari afari–, iheslariak eta haien seme alabak etsita bezala ikusi zituelako edo, Chaplinek bere ekitaldiari ekin zion: karta jokoak, lehenik; kapelupeko euliaren edo liztorraren saioa, hurrenik, eta Charloten imitatze saioa, azkenik:
|
|
|
Baina nazionalistek orduan ere ez zioten barkatu, eta noiznahi darabilte gezurra mihian, gure izen ona zikintzeko. Horregatik ez gaituzte agurtzen
|
batzuek
herrira joaten garenean, eta horregatik erabaki genuen hirira bizitzera etortzea, beste gauza batzuen artean. Baina badakizu zein den jokabide zikin horren benetako izena?
|
|
|
|
Batzu
herriaz orroit, euskaraz ahantzi;/ bertzek euskara maite, herria gaitzetsi;/ hizkuntza ta herria berex ez doatzi,/ berek nahi daukute konpreniarazi/ bata bertzea gabe ez daizkela bizi.
|
|
|
Haietatik askok irakaskuntzan jarraitu dute. Beste
|
batzuek
herri administrazioan, eskoletan, ikastoletan, institutuetan, unibertsitateetan, komunikabideetan eta abar.
|
|
|
Nahaste ikaragarria. Etorri eta berehala, apaizek, gure lagunek,
|
batzuk
Herri Gaztedin eta JOCen kontsiliario izandakoak, okupatu egin zuten Seminarioa. 60 apaizek Derioko Seminarioa okupatu egin zuten.
|
|
2010
|
|
|
Aste Santua igaro da.
|
Batzuk
herritik kanpo, besteak herrian bertan. Oporrak dira batzuentzat, baina ezin da ahaztu egun hauek duten esanahia.Ostegun Santuko Meza Nagusiek Jesusek apostoluekin ospaturiko azken afaria ekartzen digu gogora; Ostiral Santu egunean berriz Jesusen pasioa, larunbat gauean eta Pazko igandean Jesusen berpizkundearengatik otoitz egiten da.Izan ere, Lasarte Oriako herritarrek fedez bizi izan dituzte hain egun seinalatuak.Eta horren adibide, San Pedroko parrokian, Arantzazuko Amaren parrokian eta Brigitarren komentuan antolatu diren elizkizun eta Gurutze bideetan herritar ugari bildu direla da.Gurutze bideakOstegun Santuan euria egin bazuen ere, ostiralean atertu eta gure herrian ohitura handikoak diren Kalbario bideko eta Azkorteko Gurutze bideak egin zituzten fededunek.Giro ederra izan zuten beraz, eliztarrek Gurutze bidean Jesusek bizitakoa gogora ekartzeko.Goiztiarrenak, San Pedro parrokiko ehun bat fededun izan ziren.
|
|
|
...kaldunenetako bat (leitzaran urumealdea, Malerreka, bortziriak, baztanaldea, Mendebaldeko ibarrak eta aranatzaldea, batez ere). horretan, euskara demografikoki kontzentratua eta belaunez belaun jarraitua da. hau da, euskaldun jendea ehunekoan nagusi da eta euskara historikoki gurasoengandik seme alabengana eten sozialik gabe transmititu izan da. eremu euskaldun horretakoak dira gure gazteetatik 16
|
batzuk
herri oso euskaldunetan haziak dira eta, haiek hala adierazita, euskara etxean ikasi dute, zenbait kasutan eskolan hasi artio" euskara bertzerik" ez zekitela. bertako euskalkiak elikatu ditu gazte horiek umetatik, anitz bidetan egin ere: etxekoen eta belaunaldien arteko harremanetan, lagun arteko jolasetan, herriko bizimoduan oro har... inguruko eguneroko hizkuntza izateak balio positiboak lotu dizkio euskarari. gazte horiek euskaran daude errotuak, euskara ohikoa, erabilgarria, beharrezkoa eta, ondorioz, erraza zaie. hau da, haien hizkuntza da:
|
|
|
Elkarteak, halaber, Zornotzan izan zituen lehen egoitzak: Andra Mari Ikastolak utzitako lokal batean lehenik, guraso
|
batzuek
herri bereko Zelaieta kalean utzitako pisu batean ondoren. BIEk, hain zuzen ere, herrialdeko ikastola guztiak koordinatzeko eta guztientzako diru laguntzak lortzeko ardura hartu zuen, bai eta irakasleentzako ikastaroak sustatu, euskarazko testuliburuak egin, edota udalekuak eta kirol ekintzak antolatzeko ere.
|
|
|
Mila biztanletik gorako herrietan industria eta zerbitzuetako lanpostuak nagusitzen dira. Horietariko
|
batzuek
herrian bertan eskaintzen dira, Oionenkasuan, beste batzuk inguruko herrietan, Eltziegon edo Bastidan, baina kasu guztietan nekazaritza enpleguak garrantzitsuak dira. Guardian populazioaren% 19 nekazaritzan aritzen da, eta Lapueblan% 28 Beste alde batetik herri txikiak ditugu.Kasu horietan nekazaritzan sortutako lanpostuak nagusitu egiten dira nabarmenki.Herri gehienek dute% 40tik gora sektore hauetan enplegatuta eta ohikoak izatendira% 50a gainditzen dutenak.
|
|
|
Inor baldin bada gai hau menperatzen duena, hori Etxeberria da. Orain dela urte
|
batzuk
herriko 43 etxe berezienen gida kaleratu zuen Kultur Taldeak. Laudorio asko jasotako lan honen arduradun printzipala Joxe Jabier bera izan zen.
|
|
|
Baina, behin batean, gertaera batek aldatuko zuen nire bizia, oraindik hamar urte besterik ez nituela. Garai hartan, sermolari handi
|
batzuk
herriz herri ibiltzen ziren. Haien artean, Aita Agirretxe frantziskotarra zen aipatuenetako bat.
|
|
|
Badakit uda hartan Arnaldo eta beste buruzagi
|
batzuk
Herriko tabernaz Herriko taberna ibili zirela, egoitzaz egoitza, kale borrokaren aurkako kanpaina egiten; jakin badakit hori. Ez zen lehen aldia.
|
|
2011
|
|
|
Hamar urtean bakarkako txapelketa antolatu eta urte
|
batzuetan
herriko bertsolarien hitzordua burutu barik egon eta gero, taldekako txapelketa legez antolatu dute azken urteotan Iurretako bertso eskolan jardundakoen txapelketa.
|
|
|
Harrigarria badirudi ere, bere hitzaldian ez zen langile erakunde bakar baten aipamenik egin, ezta greba garaian zehar jazotako gertakaririk edota gehiegikeriarik aipatu ere. Diskurtsu paternalista bat erabiliz, bere grebaren azalpena teoria konspiratibo batean oinarritu zen, grebaren buruzagi abstraktu
|
batzuek
herri xehea engainatu zutela azalduz eta Azurza bera herriaren interesen, moralaren eta integritatearen defendatzaile bezala agertuz. Hala ere, orokorrean, Udalaren sesio hauetan grebari ez zitzaion denbora gehiegi eskeini, ez baitzen jada euren eskumenekoa.
|
|
|
Une horiek inbertitzaile posizioetatik aprobetxatzeko estrategia da. Petrolioa garestitzea Libiako eta Ipar Afrikako beste herrialde
|
batzuetako
herri matxinadek eragin zuzena izan dute petrolioa garestitu delako. Petrolioaren prezioak izugarri igo dira, eta 120 dolarrera iritsi dira upel bakoitzeko.
|
|
|
Eta horrelaxe adierazi dugu ahal izan dugunean. Baina beste
|
batzuk
herrian bertan kokatzea ere neke egin zaigu, inolako aztarnarik eta loturarik aurkitu ez dugulako.
|
|
2012
|
|
|
— Azkenik, enpresa jakin
|
batzuek
herriko zenbait gunetan jarritakoak leudeke. Horiek, guztiak gaztelaniaz daude.
|
|
|
Ez omen dute harremanik herrian. Ba omen daki bai,
|
batzuk
herriko soziedadean apuntatu direla (erdaldunak badira zein eragin izango ote du horrek herriko soziedadean?), baina... lehen sikiera elizak biltzen zituela. Meza ondoren, denak biltzen zirela kontu kontari, asteko gertaerak errepasatu, biztanle berriak ezagutu etab., baina orain elizaren hori ere jaitsi omen da eta...
|
|
|
«Bertan gertatzen ari denarekin estuki loturik sentitzen gara, ez bakarrik oso hurbil dugulako eta errefuxiatu pila bat jasotzen ditugulako. Beste herrialde
|
batzuetan
herri errebolta bat izan zela esan genezake. Siriakoa, berriz, gerra krudel bat da».
|
|
|
Ordubete barru ostatu hartu behar genuen herrira iritsi ginen, eta han denak beldurrak airean eta armatuak aurkitu genituen. Zirudienez, bezperako gauean otsoak eta hartz
|
batzuk
herrian sartu ziren, eta denak izutu zituzten; horregatik gau eta egun zelatan egotera behartuta zeuden, gauez bereziki, aziendak, eta baita jendea ere, zaintzeko.
|
|
|
Halako ondasun jakin
|
batzuk
herri, eskualde edo gizateriarentzat garrantzitsutzat jotzen eta sailkatzen dituzten erakundeek ondasun horiexek babesteko eta iraunarazteko ardura ere hartzen dute, eta saiatzen dira etortzeko diren belaunaldientzat behar bezala gordetzen, ikergai izan daitezen eta haiek erabiltzen, gozatzen edo bisitatzen dituzten lagunentzako esperientzia emozionalen iturri izan daitezen.
|
|
|
Ikusi dugunez, beraz, estatu demokratiko
|
batzuetan
herriei euren etorkizunademokratikoki erabakitzeko eskubidea eman zaie eta estatuen konstituzioak etasezesioak ez dute zergatik talkarik egin behar.
|
|
|
Herria gizarteari dagokionez, Euskal Herrian tradizio handia eta sare sozialtrinkoak eratu dira kulturgintzan, eta horiek sendotu eta garatzeak izan behardu helburu nagusia. Duela hamarkada
|
batzuetako
herri kulturaren ingurukodebatetik berreskuratu daitezkeenak berreskuratuz, baina egungo dinamiketanoinak jarriz, lehen mailako helburua izan behar da herritik datozen ekimen etadinamikak bultzatzea, hala tradizioari lotuago daudenak nola joera eta erabileraberriei lotuagoak: teknologia berrien erabilerak esaterako.
|
|
|
Nazioarteko testuinguru berri honek Laugarren Munduaren mobilizazioa erraztu egin zuen eta posiblea egin Mexikon, Bolivian, Txilen, Ekuadorren edo Guatemalan herri indigenek irabazitako protagonismo politikoa. Testuinguru berri honi eta aurreko hamarkadan herri indigenen aldeko nazioarteko lortutakoari jarraituz eta herri indigenek egindako barne presioari erantzunez, Latinoamerikako estatu
|
batzuek
herri indigenen eskubideekin konstituzio aldaketak egin zituzten, gehienbat eskubide kulturalak sustatu nahian: Nikaragua (1986), Brasil (1988), Ekuador (1994 eta 1998), Nikaragua (1995), Kolonbia (1991), Mexiko (1992 eta 2001), Guatemala (1992), El Salvador (1992), Paraguay (1992), Peru (1993), Bolivia (1994), Argentina (1994), Bolivia (1994), Venezuela (1994) eta Australian (1992).
|
|
|
Txina eta Asiako beste herri batzuek gogoko dute ikuspegi hau euren lurraldeetan indigenak daudela ukatzen baitu (Kingsburi, 1997). Hirugarren Munduko estatu
|
batzuentzat
herri indigenen kasua kolonialismo historikoarekin loturik aurkitzen dugu eta ez gaur egungo prozesuekin. Bostwana eta Namibiak, Afrikako estatuen izenean hitz eginez, horrelako argudioei heldu zieten 2006ko abenduan HIGEAren onarpena NBEko Batzar Nagusiak gelditzeko.
|
|
|
Bestetik, hileroko egutegia jartzeko panel bat atontzeko konpromisoa hartu zuen udalak, bai eta web-gunearen bidez zabaltzekoa ere. Azkenik, elkarte
|
batzuek
herria dagoen lokal falta gogora ekarri zuten, eta udaleko ordezkariek konpromisoa hartu zuten lehengo udaletxearen behetan elkarteentzako lokal partekatua jartzeko aukera aztertzeko.
|
|
|
Azken dantza izan du Begi puntuan.Katalunian urte batez bizi ondoren, Azpeitira itzuli zara. Egokitu al zara. Badira hilabete
|
batzuk
herrira itzuli nintzela, eta behar bezala egokituta nago. Komertzial lana eta eskalada uztartzen ari naiz, eta, eskaladari dagokionez, egurra ematen saiatzen naiz; batzuetan gehiago eta bestetan gutxiago, baina eskalatzeari utzi gabe betiere.
|
|
|
Mutiko bat hain xurpaila zuzun, sekulan irri bat. Noiztenka han nunbait galdua, jainkuak daki zer zuen buruan. Nagusiak erasiatzen zuen. Ba, entzuna dut mihi zikin
|
batzuk
herrian erran dutela jotzen ginuela. Kasu egin behar duzu holako erran ergeleri.
|
|
|
Beti bezala nahasten dute politikoen eremua herriaren eremuarekin, ez baitute lortu, oraindik, herria ETAren kontra eta sistemaren alde jartzea. Baina leku
|
batzuetan
herriaren parte bat mugitu egin dute ETAk egindako inozenteen kontrako hilketetan25, 23 1988tik landa Herri Batasunak bideratu zuen negoziaketen inguruko prozesu osoa, kanpora eta barnera begira. Barnera, Algerreko negoziaketak indartzeko mugimenduaren batasuna eta trinkotasuna hobetsi zituen; kanpora," Bidez bide" goiburuarekin, elkarrizketaren aldeko ekitaldi jendetsuak antolatu zituen.
|
|
|
Ni zuzentzaile nintzan eta eredakzioan egoten nintzan testua zuzentzen eta orain barriz banabil herririk herri herri batzordeak sortzen. Herri batzordeak dira plataforma
|
batzuk
herri bakoitzen egunkariari laguntzeko eta herritaren plataformak dira. Apurtxu bat uste dugulako egunkaria ez dala bakarrik enpresa bat.
|
|
2013
|
|
|
Laudion euskaldunak zeuden inguruko baserrietan; Luiaondon euskaldun bakarra, Baranbion euskaldunak gutxienak ziren; Zuian euskaldunik ez; Zigoitian euskaldun banaka
|
batzuk
herri ezberdinetan banatuta; Aramaion euskara indartsu; Legution euskara entzuten zen; Ubarrundia, Barrundia, Araia, Zalduondo eta abarretan bertako euskaldunik ez. (H.
|
|
|
Hango bertsozaletasunaren ospeak Altzako mugak gainditu zituen eta, sarritan, Euskal Herriko bazter guztietako bertsolariak inguruko sagardotegi eta tabernetan biltzen ziren. Haietako
|
batzuk
herriko beste bertsolariekin neurtzeko, edota lehia eta norgehiagokaren bila. Bertso saioak sarri egoten ziren, herriko plazan ez bazen, inguruko ostaturen batean.
|
|
|
Junker eta Heinkel hegazkinez osatutako alemaniar flota eraginkorrak hiru ordu eta laurdenez aritu ziren bonbak jaurtitzen, bakoitza 1.000 librakoa, eta, horiez gain, kalkulatu da hiru milatik gora aluminiozko jaurtigai su eragile bota zituztela. Hegazkin
|
batzuk
herriaren erdigunearen ingurura beheratu ziren, soroetara babestera joan ziren zibilak metrailatzeko?.
|
|
|
Alde batetik, erakunde juridiko zehatz batzuk bereziki erromatarrak ziren, eta, beraz, herritarrentzat erreserbatuta egon behar ziren; halakoak ziren, esate baterako, jabetza eskualdatzeko zeremonia tradizionalak. Beste alde batetik, zuzenbide erromatarraren beste erakunde
|
batzuk
herri zibilizatu ororen zuzenbidean ager zitezkeen; halakoak ziren, berbarako, pretorearen konponbideek eratorritako erakundeetatik hainbat. Horiek guztiek, talde moduan, eratu zuten erromatarrek Ius gentium deitu zutena, hau da, herrien zuzenbide izendatu zutena, zuzenbide zibil tradizionalari aurrez aurre jarrita.
|
|
|
Bazen jendea han:
|
batzuk
herritik kalejiran etorri ziren, buruhandi eta erraldoiekin; besteak lanean zebiltzan kamara edo mikrofonoarekin; zenbait andoaindarrek, berriz, txalaparta, dantza edo abestea zuten eginkizun. Ekitaldia beranduxeago hasi zen eta Oskar Elizburuk AEK ren izenean esan zuena daukat gogoan:
|
|
|
" Kinto afaria egin dugu Belaten!". Kurtso hartan ez ginen elkarrekin bizi, haren familiak Iruñean erosia zuen pisu batera joana zelako, Txantreara, arrebekin bizitzera, baina banekien Doneztebe aldera jotzen zuela asteburu
|
batzuetan
herriko kuadrillarekin. " Non daude Alkasoroko neska potenteak?", galdetu zidan.
|
|
2014
|
|
|
Eta hori udalen esku dago. Batzuek, esaterako, langabetuei ematen diete lehentasuna, beste
|
batzuek
herriko elkarteei, baina oro har denek bilatzen dute adin guztietako baratzezain taldea osatzea. Baratzeen eskaera txikiagoa da gazteen artean, eta esleitzearen baldintzetan gazteei lehentasuna ematen zaie horregatik.
|
|
|
Bestalde, zenbait ikaslek ikastetxetik kanpora oso gutxi erabiltzen dute euskara, baina
|
batzuek
herrian egiten dutela aitortzen dute. Kopurua ez da esanguratsua eta, gainera, kasu guztietan euskaraz egitearena ez da betetzen.
|
|
|
Herriko ikastetxeak, guraso elkarteak eta Udaleko ordezkariak Eskola Kontseiluan elkartzen dira eta azpimarratzeko modukoa da nola lantzen diren gai berezi
|
batzuk
herriarekin lotuta. Neurri batean herriko curriculum2 baten oinarriak dira:
|
|
|
Egintza handiena parekoa da. Gaztetako nota
|
batzuetan
herriko jende apalaren abertzaletasuna nola den posible galdetzen du Renanek. –Il n, est pas étonnant que l, amour de la patrie soit cher à tous, même aux plus petits, aux plus humbles, aux enfants du peuple, aux manoeuvres.
|
|
|
Emazte talde bat, oihal zati batzuk harturik, Herriko Etxerat sartzen. Entzuna du bai, soldaduentzat atorrak josten dituztela hor berean, jaun merak atelierra ezarri diela emazte
|
batzuei
herriko etxean berean. Erakutsiko lieke, bada, su lerrotik ekarria duen atorra, ea balen arrastatzeko asmakizunen bat ezartzen ahal lioketen.
|
|
|
Ostalerrak Senpere eskualdetik etortzen dira, eta ondoko egunetan plantatu beharrak dira. Okindegiarentzat aldiz, deia hautagai
|
batzuk
Herriko Etxera hurbildu baldin badira ere, Herriko Etxeak deialdi bat egin du, nahikaria delarik hilabete huntan okin hautaketa egitea.
|
|
2015
|
|
|
Gehienbat Gipuzkoa eta inguruko bisitariak izaten dituzte," ehun kilometroko erradio batean" bizi den jende ugari. Lasagak dioenez, opor egun gutxi izanda
|
batzuek
herrian geratzea erabakitzen dute, eta askotan bisitan etortzen zaizkien familiakoekin joaten dira Aquariumera. Turista dezente ere biltzen dira; gehienak Katalunia, Madril, Gaztela eta Leon eta Aragoikoak.
|
|
|
Ezaugarri desberdinetako herriz osatuta dago Goierri.
|
Batzuk
herri txikiak dira: elkar ezagutzen dugu, eta girotzen askoz errazagoa izaten da.
|
|
|
Kideen arteko jakintza trukaketak ere antolatzen dituzte gai baten inguruan gehiago dakienak gutxiago dakitenentzat ikastaroak eskainiz. Eta orain urte
|
batzuk
herri jantokia prestatu zuten Iruñeko Errotaberri elkartean. Ikusirik peñak astean zehar hutsik egoten direla, jatetxe modura egokitzea bururatu zitzaien.
|
|
|
Urtean era askotako jaiak ditugu.
|
Batzuk
herri egutegiagaz lotuta dagoz eta edonon ospatzen dira: Gabonak, Santa Ageda, San Juan...; besteak herri bakotxean egiten dira.
|
|
|
«Txorakeriak», esaten zuen Ramsay andreak, oso zorrotz. Berarengandik zetorkien esajeratzeko ohitura, jende gehiegi gonbidatzen zuela eta
|
batzuk
herrian ostatatu behar izaten zituela adierazi nahi zioten, egia zen?, baina ez zuen onartzen itsuskeriak egitea bisitariei, bereziki gizon gazteei, goian zerua eta behean lurra besterik ez zutenei, «ikusgarri iaioak», senarraren esanetan, haren miresle handiak ziren?, oporretan etortzen zirenean. Egia esan, Ramsay andreak bere babespean zeuzkan beste sexuko kide guztiak; esplikatu ezin zituen arrazoiengatik, haien prestutasun eta kemenagatik, hitzarmenak negoziatu, Indian agindu, finantzak kontrolatzen zituztelako; azkenik, berarengana zuten jarreragatik, edozein emakumerentzat atsegina, zer fidagarri bat, ume tankerakoa, agurgarria; adineko emakume batek gizon gazte batengandik duintasunik galdu gabe hartzeko modukoa, eta bai neska gaixoa, ez ahal zen bere alaben artean halakorik egongo!?
|
|
|
Hala ere, polita litzateke horrelako historia bat idaztea, bai baitira alderdi jakingarri
|
batzuk
herri honetan, langile borroken ohiko kontakizunetan ageri ez direnak. Adibidez, behargin eta nagusi, denak direla euskaldunak, denak herritarrak.
|
|
|
Bataren eta bestearen esparruak bereiztea da gakoa: zeregin jakin batzuetarako da euskara batua eta beste
|
batzuetarako
herri hizkerak.
|
|
|
Garai hartan euskarak eta erromantzeak Araban zeukaten indarraren nolabaiteko lekukoa dela esan dezakegu. Eskualde
|
batzuetako
herri izen gehienak euskarazkoak edo euskarara egokitutakoak dira. Beste eskualde batzuetan, berriz, erdarazko izenak dira nagusi.
|
|
|
Nik orduan espero nuena baino gehiago lortu da, garatu da, egin da, burutu da hogei urte hauetan: Anaitasuna, zoritxarrez, isildu egin bazen ere, garai hartako Zeruko Argia guztiz euskaldunak segitzen du, baita orduko beste zenbaitek ere; are, berriak sortu dira, arras espezializatuak batzuk, horrelako pretentsiorik gabe beste
|
batzuk
herri kozkorretan eta, baina euskal prentsa osatzen dutenak. Prentsa idatzizkoaz aparte oso gogoan izan behar genuke, gure kasuan, prentsa ahozkoa, kazetaritzarekin zerikusi handi handia baitu:
|
|
|
meza, prediku, othoitz eta kantu. Mugazainetan bakhar
|
batzu
herriko meza bezpereri bereri aski jarraikitzen dire, etaherrian oro ohartuak dire arras ongi daudela elizan, beren liburua eskuan!
|
|
|
8 Neke handi hauen hasieran (hain labur esanik, gauza arinak irudituko zaizkizue, baina hain luzaro sufrituz oso latzak izan dira), ni Toledon nengoela, Sevillako fundaziotik, 1576 urtean, Villanueva de la Jarako elizgizon batek toki horretako udalaren gutuna ekarri zidan; nirekin negoziatuko zuela zioen, monasteriorako onar nitzan bederatzi emakume, orain dela urte
|
batzuk
herri hartan ondoan etxe txiki bat duela dagoen santa Ana aintzatsuaren ermitan sartu baitziren guztiak batera; halako bildutasun eta santutasunez bizi zirenez gero, herri osoak haien gogoa, hau da, moja izatea, bete zedila nahi zuen. Doktore batek ere idatzi zidan, herri honetako apaizak, Agustin Ervías zeritzanak, gizon jantzi eta bertute handikoak.
|
|
|
Gainerako jendearen parte hartzea lortzeko, herri batetik bestera egoera desberdina dela aitortu du. «Hasieran egin genituen aurkezpen
|
batzuk
herrietan, herriko kultur eta bestelako taldeekin, zuzenean hitz egiteko eta animatzeko komunitateko kide egitera. Behin kide direla, batzuk ari dira igotzen gauzak, baina ez dauka oraindik nahi genukeen indarra», azpimarratu du.
|