|
2004
|
|
|
Ostera isildu eta pentsakor geratu zen. Nire aldetik, egingo nizkion galderak, zergatik zioen hura, zein ziren Balantzategiko gauza arraroak,
|
baina
ez nintzen ezpainak mugitzera animatu. zegoen hainbeste galdera egitea, ez zen serioa.
|
|
|
Bai, neu nintzen lagun txarra, nahiz eta ni orduan ezertaz ez konturatu. Harrotuta bizi nintzen, laineza hartuta, eta jaio uneko desio hura," behia izango naiz
|
baina
ez nolanahikoa", betea iruditzen zitzaidan. Inondik ere, oso inuzentea nintzen garai hartan.
|
|
|
|
Baina
ez nuen nolanahiko behia izan nahi, ezta La Vache eta bion laguntasuna sendatu arteko denbora alferrik galdu ere. Halatan, Balantzategiko arazoetan pentsatzen egoten nintzen basoan bakar bakarrik pasatzen nituen orduetan.
|
|
|
—hots egin nion, zeren basurde haietako batek haginka egingo ziola ematen baitzuen.
|
Baina
ez, ez zion egin. Bat batean baretu eta usainka hasi zen berarekin.
|
|
|
|
Baina
ez nuen mugitzekorik egin. Ez neukan kemenik.
|
|
|
Benetan, makalki jokatzen ari zara.
|
Baina
ez makala zarelako, baizik eta zure lagun horrekin makaldu egin zinelako.
|
|
|
Antiaju Berde eta bere laguntzaileak behin ere ez dira joango hara. Jakina, Suitza hurbilago dago, eta Suitzan ere zerbait bagara behiok, ez duzu Suitzako erretratu bat ikusiko behirik gabe,
|
baina
ez dut uste gure hiltzaileak urkatzen dituztenik.
|
|
|
Gu behiok sagarrak bagina, adarrean ondo ondo heldu eta justu orduantxe eroriko ginateke lurrera, galdera guztiak erantzun eta gero.
|
Baina
ez gara sagar, ez gaude inoiz heldu eta osatu, eta, adarretik erortzean, gurekin izaten dugu berdetasunaren lotsa. Esaera zaharrak dioen bezala:
|
|
|
—Lagun on ona —sartu zen Setatsua— Ondo dago lagunak egitea,
|
baina
ez dago ondo ezagutzen den aurrenekoarekin itsutzea. Balantzategiko ukuiluan beste hamaika adiskide dauzkazu zain, eta ezagutzera eman zenieke zeure burua.
|
|
|
—erantzun zidan berak.
|
Baina
ez zen justu erantzuna izan, baizik eta lanturua, antsia. Ez zegoen beste erremediorik.
|
|
|
Ostera korrika hasi ginen, gogo handiz,
|
baina
ez guk uste izandako ondorioekin. Kosta egiten zitzaigun bide on bat hartzea.
|
|
|
|
Baina
ez zen pentsua jateko gogoa, baizik eta denbora pasatzeko modua. Denbora nekez pasatzen zen.
|
|
|
—Esango dizut hitz bat,
|
baina
ez zuk entzun nahi duzuna.
|
|
|
Guztiarekin, gauza bat da ikara eta bestea oso desberdina asperkeria. Eta bai, ikarari egiten nion aurre,
|
baina
ez hala asperkeriari: nekatu egiten nintzen goiko alde hartan eta luze, oso luze, oso oso luze iruditzen zitzaidan denbora.
|
|
|
|
Baina
ez neukan gogorik, eta aspertzen segitzea beste erremediorik ez zitzaidan gelditu. Azkenean, lepoa luzatu eta marru egin nuen nire indar guztiarekin:
|
|
|
Eta erantzun—: Zehatz eta mehatz jakiterik ez dago,
|
baina
ez nolanahiko animalia behintzat. Bestela, nola jaio mundura halako lur goxoan?"
|
|
|
—gaineratu nuen.
|
Baina
ez zitzaidan iruditzen. Azpian neukana ez zen alfonbra, baizik eta goroldioa.
|
|
|
Errota zaharretik ehun bat metrora zegoen, haranean beheraxeago. Etxe txuria zen, teilatu gorrikoa eta bi bizitza zituena; polita,
|
baina
ez palazioa. Ezta izan beharrik ere, jakina.
|
|
|
—Bada, barka ezazu,
|
baina
ez dizut zipitzik ere sinisten.
|
|
|
Desertuan aurrera, gero eta bakartiago, gero eta aspertuago, lehenengo erorialdiak nozitu nituen, eta sufrimendu handia eragiten zidaten indarrak egin behar izaten nituen Balantzategiko ukuiluaren epelera ez itzultzeko; ukuiluaren epelera eta ukuiluaren musikara, zeren nenbilen bezala, behi makalengandik bereizita eta beste, galdu egiten bainuen Genovevaren diskoak entzuteko txanda.
|
Baina
ez nuen nolanahiko behia izan nahi, eta itzuli ordez, denbora pasatzeko modu berriak asmatzeari ekin nion. Eta baita asmatu ere, nik hosto jostaketa deitzen nuena tartean.
|
|
|
Mendian izango da noski janari premia, batez ere orain, negu gorrian gaudela.
|
Baina
ez dut uste azalpen luzeagoa eman behar dizudanik. Dagoeneko ez zara hain ume, eta logikaz pentsatzen ikastea nahitaezkoa zaizu.
|
|
|
Eta ordu arte ezagutzen ez nion erreflexio gaitasunarekin, honela jarraitu zuen—: Zure barruko ahotsa oso ahots pentsalaria da,
|
baina
ez dauka bizitza esperientziarik. Zer inporta dio basurdeari alfa izatea?
|
|
|
Hasteko, ez da nekazari etxea. Hala dirudi,
|
baina
ez da. Ikusi duzu atarian zakurrik ez daukatela eta behiok ezer ez dugula egiten.
|
|
|
Antiaju Berde ez zen bere tokitik mugitzen, zutik lokartuta zegoela ematen zuen.
|
Baina
ez, adi zegoen, aldian behin bastoia altxa eta kolpe bat ematen zion hesiaren harri bati. Eta bitartean, mendiko bidean inor ez, ezta pauso baten arrastorik ere.
|
|
|
Usandizaga oso zurbil zegoen ukuilura sartu zenean. Guri zerbait esatera zetorrela iruditu zitzaidan aurrena,
|
baina
ez: ordu arteko bere aje guztiak ahaztuz, korrika joan zen bizikleta zeukan txokora, eta haren azpiko ohol bat altxa zuen.
|
|
|
—Hala esaten dute, holako txapliguak botatzen dituztenean festak izaten direla.
|
Baina
ez galdetu nolakoak diren. Behin ere ez naiz izan.
|
|
|
|
Baina
ez zen hala gertatu. Aitzitik, onerako izan zen La Vacheren erreakzioa.
|
|
|
|
Baina
ez zen hau nik gogoratu nahi nuen istorioa, baizik eta Bernardettek marmita batzuen aurrean kontatu zidan beste bat.
|
|
|
" Otian behar nizie egosi?" —pentsatzen omen zizun Eutropiok kemen handiarekin, zeren eta federik baitzian.
|
Baina
ez zizien egosi. Enperadoreak, ontsa jakinki mexantak, beharri finetan nahi zeiozun egin min, eta pertza plaza erdian ezarri ondoan, edikt bat eman omen zizun:
|
|
2010
|
|
|
cuius regio, eius religio. Konponketa honek bakea ekarri zuen,
|
baina
ez bizikidetza lasaia. Leku askotan istiluak, jazarpenak eta heriotzak izan ziren bataren edo bestearen jarraitzaile izateagatik.
|
|
|
Eremuen banaketa ez da bereziki istilutsua hainbat arlotan. Kultur aniztasunak dakartzan joerek ohituretan, janarietan, janzkeretan edo eguneroko bizimoduan arazoak sor litzakete,
|
baina
ez beste edozein gizataldek sortzen dituenak baino gehiago, esaterako, gazteen eta edadetuen artekoek baino gehiago. Askotan diferentzia arruntenek eragin soziologiko handiagoak dituzte beste ezaugarri sonatu batzuek baino.
|
|
|
Tamalez, horrelako kasuen adibide asko aipa genitzake hemen,
|
baina
ez dugu egingo artikulu hau ez larregi luzatzearren, aldizkari honetako irakurleek badute-eta berorien berri.
|
|
|
Gure Eskuarak dirudi ibaya eder eta aberats bat: ez darabila gutartean ur garbirik baizen; arimetarat hedatzen ditu irakaspen eta argi frango,
|
bainan
ez tzarrik, ezen, Jainkoari esker, liburu gachtorik ez dugu gure Eskuaran, hoberenetarik dire guziak".
|
|
|
Txontok, izatez, hamahiru espezietakoak dira, baina zoramenezkoa da aurkezten duten banaketa. Esaterako, artxipelagoko irla batzuek hamar espezie dauzkate,
|
baina
ez hamar berberak. Ildo beretik, espezietariko batzuk dozena bat irlatan bizi dira, baina ez kasu guztietan dozena berberean.
|
|
|
Esaterako, artxipelagoko irla batzuek hamar espezie dauzkate, baina ez hamar berberak. Ildo beretik, espezietariko batzuk dozena bat irlatan bizi dira,
|
baina
ez kasu guztietan dozena berberean. Eta bestalde, txonta espezie guzti horien elikabideak daude, jakina.
|
|
|
Darwinek arretaz begiratu zuen erradiazio adaptatiboaren antonomasiazko adibide hori, baina ikusitakoa ulertzera iritsi barik. Hau da, Darwinek ulertu egin zuen, bai, birigarroen artxipelago espeziazioa,
|
baina
ez, ostera, txonten erradiazio adaptatiboa. Kontuak kontu, Galapagoetako txonta horiek Darwinen txonta legendarioak bilakatu ziren ehun urte geroago.
|
|
|
Jakina, hautespen naturalaren inplikazio filosofiko eta erlijiosoak direla-eta hainbat eta hainbat eztabaida piztu ziren,
|
baina
ez dugu hemen haien kronikarik osotuko. Esan dezagun bakarrik, Beagle itsasontzian sartu aurretik apaiz joatekotan egon zen Charles Darwin hura, geroago eta sinesgogorrago bihurtu zela, mundu zabaleko naturaren behaketa eta azterketak ezari ezarian higatu eta lorrindu egin zuela haren kredoa, eta, azkenik, hautespen naturalaren ohartzeak guztiz amatatu zuela geratu zitzaion fede apurra.
|
|
|
Inolako zalantza barik bigarren espedizioa izan zen Armand Davidi ospe gehien eman ziona, berorretan egin zituen-eta aurkikunderik aipagarrienak. 1868ko maiatzetik 1870ko ekainera arte luzatu zen, eta Pekinetik abiatu eta Tibeterantz zuzendu zen,
|
baina
ez zen bertaraino ailegatu, Moupin eko printzerrian gelditu baitzen, gaur egungo Txinako Sichuan probintzian. Moupin lur promestua izan zen aita Davidentzat:
|
|
|
Kontua da panda handiarena aipatuta badirudiela pandaren xarmak eklipsatuko duela gainerako guztia Armand Daviden bizitzan. Ez dago esan beharrik, Armand David lehen mailako naturalista izan zen,
|
baina
ez soilik panda handiarengatik. Esaterako, Moupin printzerrian eskuratutako mota guztietako altxorren artean Davidia involucrata zuhaitz ederra aipatu ahal dugu, munduko lorezainek kutunenetarikoa dutena.
|
|
|
Kreazio berezien hipotesiaren korolario bat litzateke, antzeko espezieak antzeko paisaietan bizi direla, eta alderantziz, paisaia desberdinek bestelako espezieak edukiko lituzketela. Baina, hain nekez eskuratutako datuei esker, Armand Davidek bazekien faisai espezie oso antzekoak elkarren aldamenean banatuta zeudela,
|
baina
ez denak batera, eta hori ulertzeko azalpen hobea zen darwinismoarena, kreazio bereziena baino. Aurreko pasartea irakurtzean ohartu garenez, Armand Davidek bere datuak kreazio berezien hipotesiaren aurka mintzo direla ondorioztatu zuen, hau da, eboluzioaren alde.
|
|
|
Gerora, termino iraingarri hori gogoratzean Lotilandia parke tematikoarekin lotu dut, eta baita, Txomin Peillen idazle zuberotarrak salatu duenez, apaizak euskal letren nagusi eta zentsuratzaile ziren garaiarekin. Izan ere, hiztegiko darwinkeria horrek ezinago hobeto diosku zein izan zitekeen Plazido Muxikaren iritzia darwinismoaz,
|
baina
ez soilik hiztegigilearena, baizik eta baita euskal munduko beste notable asko eta askorena ere.
|
|
|
" Ez da hilko, lasai zaitezte —esan zuen Cesarrek ziurtasunez— Litekeena paralisiren batekin geratzea, nire emaztearen moduan.
|
Baina
ez da hilko."
|
|
|
" Zer moduz zaude, Teresa?", esan nion masailean musu emanez. Irribarre egin zuen, galdera atsegina izan balitzaio bezala,
|
baina
ez zuen aintzat hartu. " Genevieve itsutu egiten da bere mutilarekin —jarraitu zuen— Benetan, ez dut ulertzen.
|
|
|
Autoen motor hotsa iristen zitzaigun orain hoteleko aparkalekutik. Bazkaltzeko ordua izan behar zuela pentsatu nuen,
|
baina
ez nintzen erloj ua begiratzera ausartu. Teresak zaindu egiten ninduen.
|
|
|
" Niri ere ez zait gustatzen.
|
Baina
ez nuen uste Cinzannoren jabea iritzi berekoa izango zenik. Seguru zaude hala dela, Javier?".
|
|
|
|
Baina
ez nintzen iritsi. Ez segituan.
|
|
|
Zokomiran hasi zen.
|
Baina
ez zen ondo ikusten; argi guztia ohol gazteluen erpinetan zegoen, eta zeruan. Zeruan, gainera, Virginiaren alkandoraren kolore berberak ziren nagusi, baina ez nahastuan, bereizita baizik:
|
|
|
Baina ez zen ondo ikusten; argi guztia ohol gazteluen erpinetan zegoen, eta zeruan. Zeruan, gainera, Virginiaren alkandoraren kolore berberak ziren nagusi,
|
baina
ez nahastuan, bereizita baizik: beltza alde batean, lila eta urrea bestean.
|
|
|
Eta Adrianen aitak bere makinaren aurrean jarraitzen zuen. Eta ibaiaren urak hotsa egiten zuen, zurrumurru moduko bat,
|
baina
ez zuen jada izen hura ebakitzen: " Isidro, Isidro".
|
|
|
" Soinujole bat behar dugu ezteietarako, eta zuri esatea pentsatu nuen aurrena.
|
Baina
ez zitzaidan egokia iruditu, eta beste bati deitu diot."" Zein egunetan duzu ezkontza?"" Abuztuaren 1ean."" Segituan, orduan."" Aurrerantzean ere lagun izatea espero dut, David."" Nik ere bai." Gehixeago urrundu zen, zubiaren erdian zegoen. " Ikusi arte", esan nion, eta jira eta kirol zelairantz abiatu nintzen, berak jostundegira joateko egiten zuen bide beretik.
|
|
|
Zentimetro bat gutxiago izango da lodian". Hanka politak zituen, ez oso mamitsuak, zuzenak;
|
baina
ez zuten pertsona berarenak ematen. Hurbildu egin zitzaidan, eta nire besoan etzan zuen burua.
|
|
|
" Ez daukat ezer txorien kontra —esan zuen Teresak— Beti ihesean dabiltzan mutilak ehizatu nahi ditut nik." Barrezka, bultza egin zidan, desorekatu eta ohe gainera eror nendin.
|
Baina
ez zuen nahikoa indar egin. " Pieza handiegia naiz horrenbestez gainera botatzeko, Teresa", esan nion.
|
|
|
Goizean ia lau ordu behar izan ditugu iristeko.
|
Baina
ez dago beste aukerarik", esan zidan serioski. Telefonoa eseki zuen mezua ez ahazteko eskatu ondoren.
|
|
|
Hutsik zegoen etxea, eta errotarri bat zeukan beheko solairuan.
|
Baina
ez zegoen irin arrastorik, eta tresneriarik ere ez. Aspaldi utzitako errota izan behar zuen.
|
|
|
" Konturatu al da txaketa dena odolez zikindua daukala?", esan zion gazteak. Konturatu gabe zegoen,
|
baina
ez zuen begiratu ere egin. " Berak hiru ziren, eta gu bi —esan zuen— Tiroteoan ni bakarrik atera naiz bizirik." Une hartako mina berritu zitzaion.
|
|
|
Polizia artean, baina lasai. Txanberlain haserretua zegoen —" ergelak gaituk, neskamea hil behar genian aurrena" —,
|
baina
ez kezkatuta. Pirpok zioen bezala:
|
|
|
Hortxe daukazu atarian." Octavilla kendu zidan. "
|
Baina
ez honekin joan gaineratu zuen burlati— Ez izan kezkarik, David. Nik uste gaur gauean kafea hartuko dugula plazako ostatuan."" Nahi nuke zure lasaitasuna, Lubis." Kanpora atera ginen.
|
|
|
Beharbada. Don Pedro, gai hari buruz ere, umorez mintzatu nahi izan zitzaion bere buruari, utzita zeuzkala heriotzari buruzko gogoetak 80 urte betetzen zituenerako eta" gaizki zetorkiola" hirurogei bete berriekin hartaz arduratzen hastea;
|
baina
ez zen gauza izan. Iritsi berria zitzaion Obabako udaletxe arkupean fusilatutakoen berria.
|
|
|
Gorilaren koadernoa gelako apal batean zegoen, eta osabari erakustea pentsatu nuen;
|
baina
ez nintzen mugitu. " Nor da Teresa hori, Eusebiorena kontatu ziana?"" Hotelekoa."" Begigorriyaren alaba hori, gaixo egon dena?" Osabari bekokia ilundu zitzaion.
|
|
|
Carmenek esaten dik Berlinoren eta bere anaien laguna zela gerra hasi aurretik, eta horregatik sartu zela politikan.
|
Baina
ez zela Berlino bezala ibili. Konbikzioa falta zitzaiola."" Eta zuk, zer pentsatzen duzu?"" Carmenek gezur gutxi esan dik bere bizitzan."" Ba nik uste dut Eusebio hil nahi izan zuela.
|
|
|
" Ondoeza egin al zaizu, David? Edan ezazu ur pittin bat."
|
Baina
ez nuen urik behar. Nahikoa zitzaidan Lubisi entzutea kobazulo ilunetik ateratzeko.
|
|
|
" Ez dut soinua joko inaugurazioan."" Ni ere ez naiz joango", esan zidan berak. Errekara hurbildu eta ertzeko harriren batean esertzeko gogoa neukan,
|
baina
ez nintzen mugitu. Adrian, Joseba, Teresa eta gainerako ikaskideekin arrunta zena, aparte bat egin eta" aitorpen intimo bat egitea", zaila iruditzen zitzaidan Lubisekin; nahiz bera eta biok lagunago izan.
|
|
|
Adrian eta biok zain gelditu ginen, beste zerbait jakin nahi ote zuen.
|
Baina
ez zuen beste galderarik egin, eta galerian barrena aldendu zen txistuka. Aldarte onean zegoen; udaberriko eguraldi epelak eragina zuen berarengan ere.
|
|
|
Tentetu nintzenean aurrez aurre neukan, oso zurbil. Esan nahi zidan zerbait,
|
baina
ez zitzaion hitzik ateratzen. Eskuineko besoa altxatuta zeukan, ukabila eskainiz; ezkerrekoa, erorita.
|
|
|
Ez nuen Angel ondoan nahi, edo, areago, bakarrik egon nahi nuen.
|
Baina
ez zen lortu erraza, bakardadea. Nahiz euria egin eta bailarako bidea lokaztuta egon, jende askok eman zituen harainoko pausoak nire atea jotzeko.
|
|
|
Eta bitartean, nire begia ia lehengoan zegoen. Ispiluan begi zulo bat bestea baino markatuago ikusten nuen,
|
baina
ez zen besterik.
|
|
|
" Ba, hemen ere ez dago. Lotara etorria zela uste nuen,
|
baina
ez", entzun nion Lubisi. Ziztada bat sentitu nuen begian, prefektuak emandako kolpearen oroitzapena berritu balitzait bezala.
|
|
|
Seattle, Vancouver, Old Manett, New Manett; Alice Arm, Prince Rupert, Nairen Harbour...
|
Baina
ez zen bizitza puxketarik txikiena ere gogoratzeko gauza izan; areago, hutsik sentitu zen, ezer aztertzeko edo gogoratzeko gogorik gabe. Ordea, denbora guztian etzanda egoteak sakrifiziorako zain dagoen abere otzan bat bezala sentiarazten zuen, eta bere buruari lana jartzea deliberatu zuen.
|
|
|
" Zertan aritu zarete, elkarri atzetik ematen?" Don Jaimek oihu egin nahi zuen, baina eztarri itxiak ez zion aukerarik ematen. Soldaduek barrexkak egin zituzten,
|
baina
ez komentarioagatik bakarrik. Bistakoa zen pistola galtzeak bere autoritatea mendratu zuela.
|
|
|
" Zer da harrigarria?", esan genion. Builaka hitz egin beharra zegoen orain ere,
|
baina
ez motorraren hotsagatik, baizik eta Josebak ez zuelako kasetearen bolumena jaitsi nahi. " Ubanbek arreba bat izatea.
|
|
|
Pantxo zaintzen ekin zion Adrianek.
|
Baina
ez zaidak iruditzen ondo zaintzen duenik. Nik ume bat bakarrik ikusten diat.
|
|
|
" Halaxe da.
|
Baina
ez nizun ezer kontatu nahi Beatrizen aurrean. Nahikoa lan badauka bestela ere." Entzuteko prest nengoela esan nion.
|
|
|
" Ubanberi antolatu dioten jai horretan jo duzu?", esan zidan.
|
Baina
ez zeukan hartaz hitz egiteko gogorik, eta bere etxerako bidea hartu zuen erantzunaren zain geratu gabe.
|
|
|
—esan zion— Gaurko gazteak horrelakoxeak gara, errebeldeak eta egoskorrak." Pozik jarraitzen zuen, Madriletik deitutakoan bezala,
|
baina
ez zuen beste bat zenik ematen. " Ez diat ulertzen mutil hau!
|
|
|
Ez omen duk profesionala, hori esan ez zidak ba!", hots egin zuen aitak. "
|
Baina
ez da benetan ari, Angel esan zion Martinek. Gainera, oraintxe hitz egin dut Genevieve amatxo maitearekin, eta oso bazkari goxoa prestatu duela esan dit.
|
|
|
Iruditzen zaigu mila aukera izango ditugula.
|
Baina
ez da egia. Bizitzak uzten dizu mahaitik kartaren bat hartzen, baina hogei karta ez.
|
|
|
Baina halako batean nire maitasun hura errotik atera nuen. Batzuetan, Holliesen kantaren bat irratian jartzen dutenean eta horrelakoetan, gogora etortzen zait izandako sentimendu hura,
|
baina
ez dut inolako minik sentitzen. Kontrakoa.
|
|
|
Pedagogia berriak ez du besterik aholkatzen."" Oso itxura ona zeukak, Adrian.
|
Baina
ez baztertu krokodiloak!", esan nion txantxetan. Berak bekokia ilundu zuen:
|
|
|
Begiak jokoaren mugimendu haietan jarrita, sofan eseri eta gertatzen ari zitzaidana aztertu nahi izan nuen poliki.
|
Baina
ez neukan lasaitasunik. Nire buruan ideia bakar bat zebilen jiraka, ziztu batean, ziba trinko bat bezala:
|
|
|
Josebak moztuta zeukan bere ile luzea, eta ikasle arrunt bat ematen zuen; Agustinek bisera bat zeraman, beisbol jokalariena bezalakoa. " Eskafandra bat jarri nahi zian, Komaroven antz handiagoa izateko,
|
baina
ez zioagu utzi. Bero egiten dik oraindik." Aldarte onean zeuden biak.
|
|
|
Udaletxeko teilatuan bandera gorri, berde eta zuri bat ageri zen. Nik ikusia nuen askotan, batez ere unibertsitatean,
|
baina
ez benetakorik. Horman pintatuta bakarrik.
|
|
|
" Hemen izugarria etorriko da", esan zuen koruko gizonak guri begira.
|
Baina
ez genuen aintzat hartu, eta kafetegira jo genuen. " Aupa, David!", esan zidan mutil batek pasaeran.
|
|
|
" Nirekin ikasten duen mutil bat. Komarov deitzen diogu.""
|
Baina
ez da errusiarra."" Ez, ez da." Virginiak barre egin zuen berriro ere.
|
|
|
" Alferrik ari da, kapitainak ez du atzemandakoa —el retenido— bihar goizera arte libratuko —esan zidan guardia gazteak— Herriko medikua zela esanez azaldu da.
|
Baina
ez zekarren agiri bakar bat ere, eta kapitainak ez dio pasatzen utzi." Urtzaren ertzera egin zuen, eta nik bere atzetik.
|
|
|
Mamousine izeneko herri txiki batean geunden ezkutatuta,
|
baina
ez oso eroso, ez baitzitzaigun batere gustatu Papik gure taldearentzat aukeratutako arduradun berria. Carlos eredugarria zen alde batera, benetako militar bat, edozein organizaziok hartuko zukeen kidea.
|
|
|
" Nirea nik behar diat", esan nion. Bera taldeburua izango zen,
|
baina
ez zeukan niri arma kentzeko eskubiderik. Zalantza egin zuen, baina azkenean laurak banan banan atera eta mahai gainean utzi zituen nik nirea hartzeko.
|
|
|
Mamousinen sartzen ikusi nuenean, arindu ederra hartu nuen, beti esan baitu gu garela bere kide maitatuenak, eta asko zor diola Ramuntxori gaztetan gordelekua utzi zigulako guardiez inguratuta geundenean. Egingo zituen Carlosek nahi zituen oihuak eta beste hamaika gehiago,
|
baina
ez zuen lortuko nire bi adiskide zaharrak kastigatzea: donde hay patron no manda marinero.
|
|
|
Ez nuen erabakia gauzatzeko aukerarik izan. Hiru egun geroago, trenean gindoazela, polizia batek pistola batekin apuntatu zigun Trikuri eta bioi, eta nik kolpe bat eman nion eskumuturrean arma kentzeko, erreflexu hutsez, nire giharrek artean ez zekitelako, edo onartu ez zutelako, buruak pentsatu eta erabakitakoa;
|
baina
ez nuen, zorionez, poliziaren ekintza zapuztu. Eta izan nuen, geroago, zalantzarik, batez ere Trikuren garrasiak entzuten nituenean tortura geletan, eta Altzurukuko muinoan hartutako erabakia barregarria eta higuingarria begitandu zitzaidanean.
|
|
|
|
Baina
ez nuen etsi. Kartzelako enfermerian nengoen batean, komunaren arauak hautsi etaTriku eta Etxeberria etorri zitzaizkidan bisitatzera, eta baimena eskatu zidaten Papiri mezu bat bidaltzeko nire defentsan, traizioarena kalumnia bat zela esanez.
|
|
|
Virginiak negar egiten zuen ohean ahuspez jarrita, hain isilka non batzuetan bere bizkar ikarari erreparatu behar nion lo gelditu ote zen jakiteko;
|
baina
ez, negarrez jarraitzen zuen, etsi etsian, eta bazihoan, gelditu egiten zen, bazihoan berriro, antsiarik gabe, xirripa bat hondarrean zehar bezala, erreten bat zabalduz gelaren ilunpean, gauaren isiltasunean. Gaua oso isil zegoen Urtzako lanak bukatu ondoren.
|
|
|
Errekaren xuxurla entzuten zen, xuxurla hura gailentzen zitzaion negarrari aldi batzuetan.
|
Baina
ez zen besterik.
|
|
|
Virginiak hizketan jarraitu zuen, zer izan zen bere bizimodua Esteban hil eta hurrengo egun eta hilabeteetan, gorputza inon azaltzen ez zela. " Brest izeneko toki batean azaldu zen gorpu bat,
|
baina
ez zen berea."" Lubis eta biak batera egongo dira nonbait", esan nion. Ordurako erabat desegina zegoen nire barruko traba, eta negarrez hasi nintzen.
|
|
|
Lubisek eman ziela gordelekuaren berri, argitu zidan,
|
baina
ez ziela erakutsi nahi izan etxeko zein leku jakinetan zegoen, nire osaba Juani zion errespetuagatik. "" Behartuz gero nik sartuko zaituztet barruan", esan ziguan.
|
|
|
Nire kopetan pausatu nahi zuela zirudien, edo Josebarenean.
|
Baina
ez. Gu gainditu eta zuhaitz baten hostailan ezkutatu da.
|
|
|
Idatzi dudan memoria liburua aipatzeko gogoa ere izan dut,
|
baina
ez da garaia. Emango diot ale bat Stonehametik alde egiteko bezperan.
|
|
|
Oso goiz esnatu naiz gaur, seiak aldera, eta deigarria egin zait segituan isiltasuna.
|
Baina
ez dut arrazoia sumatu harik eta leihora joan naizen arte: euria ari zuen.
|
|
|
" Inoiz baino tristeago dago, bai.
|
Baina
ez da horregatik". " Depresioa dauka —erabaki zuen Antoniok— Eta normala da.
|
|
|
" Zergatik?"" Polizia etorri da, eta den dena erregistratu du.
|
Baina
ez dute ezer aurkitu."" Zer esaten didazu!", jaulki nion. Berak xuxurlaraino jaitsi zuen ahotsa:
|
|
|
Zurekin xanpaina edateko asmoa dugu", esan nion. " Ondo,
|
baina
ez gara berandu arte geratuko. Bihar lanera joan beharra dago", esan zidan berak.
|
|
|
Gelatik ateratzean komunean norbait zegoela iruditu zitzaigun, eta talaian egon ginen hango atea zabaldu arte.
|
Baina
ez zen Carlos, Gabino izeneko langile andaluziarra baizik. Josebak bazuen tratabide pixka bat berarekin.
|