|
2000
|
|
|
1997an ehun untzi baztertu eta 8.000 milioi pezetako (320 milioi libera) diru-laguntzak eskaini ziren. Agintarien esanetan ordea, beste untzi
|
askoren
modernizazioa beharrezkoa da, asko eta asko 20 urtetik gorakoak baitira; eta ezinbestekoa da arrantzaleen segurtasuna, untzien bizigarritasuna eta arraina erabiltzeko arauak hobetzea
|
|
|
Horiek eta antzekoak dira azoketako arrain postuetan entzun ditzakegun erakargarriak, Kantauri itsasoko arraina Mediterraniokoa edo beste edonongoa baino hobea delako ustea duen euskal kontsumitzailea bereganatzearren. Nolanahi ere, errealitatea bestelakoa da; arrainak ez du,
|
askotan
, halako jatorririk. Arrazoia aski da:
|
|
|
Arrazoia aski da: gure itsasoak jada birrinduta ditugu,
|
askotan
agortuta, arrantza teknika erasokorren eraginez. Horrez gain, azken urteotan bai populazioak eta bai norbanako arrain kontsumoak gora egin dute.
|
|
|
Gauzak horrela, nahiz eta XX. mendea arte itsaso, ozeano edo ibaietako baliabideak amaiezinak zirelako ustea izan, egunez egun haztegietatiko arrain gehiago jaten dugu,
|
askotan
konturatu ere egin gabe, gure etxe eta jatetxeetan. Gai honen gaineko euskal estatistikarik ez dugu, baina Espainiako haztegi arrain produktoreen elkartearen (Apromar) datuen arabera, Espainiako etxe eta jatetxeetan jandako urraburu eta lupinen% 78 haztegietatikoa zen, 1990ean kopuru hori% 4koa baino ez zelarik.
|
|
|
Horrelako txapelketarik ez da sekula izan. Orain dela urte batzuk izan zen Pernando Amezketarra txapelketa, hura ere taldeka jokatu zena eta
|
askok
diote aurtengoa haren antzekoa izan dela. Baina orduan bigarren mailako bertsolariak hartu zituzten.
|
|
|
Nire bertso hazia aitak erein zuen. Gure aita bertsozale ikusgarria zen, bertso zahar
|
asko
zekizkien eta ahotsa ere ona zuen. Harentzat bertsoa ez beste konturik ez zen.
|
|
|
Sebastian Loidisaletxe. Haren anaia bat ere Belauntzako bentan zegoen, eta bi anaia horiek
|
askotan
izaten ziren Berrobin eta haiekin hasi nintzen tabernetan kantuan.
|
|
|
Adibidez, bat baserritarra bazen, baserriko kontuak jarriz gero oso ondo moldatuko zen, baina beste gai batzuekin ez zeukan luzitzeko aukerarik.
|
Askotan
gaia herriak berak jartzen du: taberna batean hasten bazara bertsotan, askotan konturatu ere egin gabe jendeak jarriko dizu gaia:
|
|
|
Askotan gaia herriak berak jartzen du: taberna batean hasten bazara bertsotan,
|
askotan
konturatu ere egin gabe jendeak jarriko dizu gaia: edo neskalaguntza izan delako, edo xelebre bat delako...
|
|
|
Garai batean bertso paperak Jainkoari argitasuna eskatuz hasten ziren eta gaur horri ez zaio kasurik egiten, hoztasun hori etorri delako. Gainera bertsolariak zerbait esan egin behar du eta
|
askotan
mahaian apaizen bat baldin badago, haren gorabeherak kantatzeko aitzakia bihurtzen dira, jendeari barrea eragiteko.
|
|
|
Bai, bi saio, eta izango dira hiru egindakoak ere, niri ere tokatu zait egun batean hiru saio egitea, baina ni ziur nago Uztapidek eta Zepaik eta horiek herri batera joanda gaur egungo hiru saio eginda baino
|
askoz
gehiago kantatzen zutela. Goizean meza nagusiaren ondoren hasi eta arratsaldeko plazako saioarekin jarraitu eta ez ziren saio luzeegiak izango, baina tabernan, afalondorengoa?
|
|
|
Goizean meza nagusiaren ondoren hasi eta arratsaldeko plazako saioarekin jarraitu eta ez ziren saio luzeegiak izango, baina tabernan, afalondorengoa?
|
Askoz
gehiago kantatzen zuten herri batean, gaur hiru saiotan baino.
|
|
|
Nik ikasi nuen apurra herriko hizkuntzan ikasi nuen. Ez naiz euskara batuaren kontrakoa, baina gaurko euskara batu
|
askoren kontrakoa
bai. Gaurko euskara batua erdaraz jantzita ikusten dut askotan eta euskarak nahiko aberastasun badu berekin, hitz bera esan liteke lau edo bost modutara eta askotan gure herriko hitzak baztertu eta erdarazkoak sartzen dituzte.
|
|
|
Ez naiz euskara batuaren kontrakoa, baina gaurko euskara batu askoren kontrakoa bai. Gaurko euskara batua erdaraz jantzita ikusten dut
|
askotan
eta euskarak nahiko aberastasun badu berekin, hitz bera esan liteke lau edo bost modutara eta askotan gure herriko hitzak baztertu eta erdarazkoak sartzen dituzte. Nik herri hizkuntza dut gogoko eta badakit, ez da harrokeria, irakurle batzuk baditudala.
|
|
|
Ez naiz euskara batuaren kontrakoa, baina gaurko euskara batu askoren kontrakoa bai. Gaurko euskara batua erdaraz jantzita ikusten dut askotan eta euskarak nahiko aberastasun badu berekin, hitz bera esan liteke lau edo bost modutara eta
|
askotan
gure herriko hitzak baztertu eta erdarazkoak sartzen dituzte. Nik herri hizkuntza dut gogoko eta badakit, ez da harrokeria, irakurle batzuk baditudala.
|
|
|
Bai, garai hartako baserritar batentzat nahikoak, orduko nire garaiko
|
askok
izan ez zutena. 13 urte eta erdi arte behintzat ibili nintzen eskolan eta orduko gehienak behin 12 urterekin jaunartze handia eginez gero, etxean lanean hasten ziren, itzulean eta abar, edo bestela artzain joaten ziren.
|
|
|
Beti falta da zeozer eta presoak etxera ekartzea da orain hemen falta dena. Penagarria da euskaldun
|
askok
Eguberriak kartzelan pasa beharra eta bai kristautasunaren aldetik, bai gizatasunaren aldetik, presoak etxera ekartzea gauza handia izango litzateke Euskal Herriarentzat. Baina hori dena hala izanik ere, esan behar da herri bezala asko aurreratu dugula.
|
|
|
Baina larrosarik ez dago arantzarik gabe. Hemen larrosa
|
asko
etorri da, asko. Garai batean zeinek esango zuen udaletxetik ikurrina zintzilik ikusiko genuenik!
|
|
|
Ez zaio hainbeste axola kalitatea, kontsumoa baizik. (...) Antzerkia
|
askoz
ere artesanalagoa da. (...) Antzerkian harreman zuzena duzu publikoarekin; telebistan, berriz, kamara hotz baten aurrean aritzen zara eta jakin behar duzu kamarari nola begiratu eta hitz egin(...) Ikasi egin behar da, baina oinarria antzerkia da.
|
|
|
Jendea audientziekin mozkortua dago. (...)
|
Askotan
, gehiegitan, entzuten dut publikoak hori eskatzen duela. Baina beste galdera bat egin behar da:
|
|
|
ETB1en gauza
|
asko
gertatu dira batere gustatzen ez zaizkidanak. Urte asko pasa ditugu sekulako astakeriak egiten.
|
|
|
ETB1en gauza asko gertatu dira batere gustatzen ez zaizkidanak. Urte
|
asko
pasa ditugu sekulako astakeriak egiten. (...) Aurrrekontuak murritzak izan arren, gauza asko egin daitezke.
|
|
|
Urte asko pasa ditugu sekulako astakeriak egiten. (...) Aurrrekontuak murritzak izan arren, gauza
|
asko
egin daitezke. Mutur batetik bestera joan da:
|
|
|
Alabaina, Enbata mugimendua agertu zen, Mixel Labeguerie ren lehen kantuak entzun, eta erran bezala, hura nire gurasoen kulturaren balorazio izugarria izan zen niretzat; txundituta utzi ninduen. Aldi batez, etxean, aitak kantu
|
asko
zekien, eta usu abesten zuen. Musikarako gustua familian hartu nuen gainera.
|
|
|
Oroitzapen
|
asko
. Goxoenetarik bat Game herrian gogoratzen dut.
|
|
|
«Geroa gurea da» abestu zenuten. Abertzale
|
askoren
gogoan zarete.
|
|
|
Eta tartean hainbat joan etorri Estatu Batuetara, Paris eta Londresera, Ozeaniako itsasoetan gerra eginez... soldadu yanki gisa! Hau amaitu zenean Mexikon eta Estatu Batuetan bizi izan zen baina beti ere Europara
|
askotan
etortzen zelarik eta Euskal Herriko egoerari buruz aski kezkatuta zegoela... Franco bizirik baitzegoen.
|
|
|
kritikoa izaki euskaldun
|
askok
ere ez dute gehiegi maite izan, ikusi bestela EAJ ko batzuen portaera berarekiko, bereziki, Estatu Batuetan «gerra hotza»ren garaian, «macartismo»a bere erpinean zegoenean. Oso interesgarria da jakitea euskaldunek hartu zuten jarrera erbestealdian eta baita egiaztatzea ere politika munduan denek bi karta joko diferenterekin mugitzen direla batera eta bestera itxurazko baino ez den errealitate nahiko gezurrezko batean.
|
|
|
Eta hori da disko bitxi honek ekartzen diguna, kanturako eta festarako giroa. Oroitzapen
|
askoren
iturri diren herri musikako abesti mitikoen bilketa egiten du. Eta bide batez, orain gutxi arte, herri askotan, belaunaldiz belaunaldi transmititu den musika instrumentuari omenalditxo bat eskaintzen dio
|
|
|
Oroitzapen askoren iturri diren herri musikako abesti mitikoen bilketa egiten du. Eta bide batez, orain gutxi arte, herri
|
askotan
, belaunaldiz belaunaldi transmititu den musika instrumentuari omenalditxo bat eskaintzen dio
|
|
|
Ume garaian jotzen ikasi ondoren, urte
|
askoan
geldi eduki dut, armarioan gordeta. Orain dela 10 urte sagardotegi batean hasi nintzen jotzen, eta bertan entzuten ari zen batek deitu zidan ondoren Oiartzungo Madalensoro pilotalekuan kontzertu bat emateko.
|
|
|
Eta orduan bazkalondotan eta abar kantatzen genituen abestiak dira, garai hartan gure gustukoak zirenak. Oroitzapen
|
asko
ekartzen dizkidate gogora, eta hain zuzen horregatik aukeratu ditut.
|
|
|
Alkoholdunen eta freskagarrien artean koka dezakegu. Urte
|
asko
dira Frantziako Duperron kardinaleak esan zuela: " Frantziak euskaldunei zor die sagardoa prestatzeko trebetasuna".
|
|
|
" Salvador" izen hori, urteen poderioz," Calvados" bilakatu zen eta orduz gero, izen horrekin ezagutzen dugu sagarrarekin egiten den pattar hau. Gure artean, ez da denbora
|
asko
lantzen hasi zirela eta sagardoz izenez ari da bere bidea egiten.
|
|
|
¡ sagardua! Nastuban egiten da; nola sagar klase
|
asko
dan...
|
|
|
Trantsizio garaiak bizi ditu euskal gizarteak, eremu
|
askotan
gainera, baina ezin uka denbora dela trantsizio hori behar legez burutzeko. Denbora hori kudeatzeko buru hoztasuna eta erantzukizuna izango dira balorerik preziatuenak datozen hilabeteetan
|
|
|
Lankide baino
|
askoz
lehenago maisu izan nuen, baina ikasleontzat, irakaslea ezezik, laguna zen. Gogoan dut OHOko 8 maila bukatu ostean kurtso amaierako bidaia antolatu genuela.
|
|
|
|
Askok
bestela uste arren, nik ez det uste iritxi diran lekura jazkera edo melena gaitik izan danik, dudarik gabe musikalari bezela onak dira. Erabiltzen dituzten abesti geienak beaiek sortutakoak dira eta oso lan onak lortu dituztelakoan nago.
|
|
|
Bataila horren jarrera muturrekoenak Bizkaian gertatu ziren, batzuk tanborrarekin idatzi nahian eta beste batzuk bizkaieraren edozein usain kendu nahian. Horregatik, Iparraldean kontua leunago joan da eta gauza
|
asko
gorde egin dira; eta gu ere Iparraldera begiratzean kontu handiz aritzen gara. Testuinguru formalenetan ere, etxe honetako lehendakariak, Haritchelarrek, bere euskalkian hitz egiten du eta ez da ezer gertatzen.
|
|
|
Bat nator Koldok esandako gauza
|
askorekin
. Euskara batuan euskalkiek ere badute beren lekua.
|
|
|
Zer da euskara batua? Euskara batua morfologia baldin bada, morfologian forma baterako dago lekua, baina lexikoan gauza
|
askotarako
dago lekua. Batua esan denean jende askok pentsatu du
|
|
|
Euskara batua morfologia baldin bada, morfologian forma baterako dago lekua, baina lexikoan gauza askotarako dago lekua. Batua esan denean jende
|
askok
pentsatu du
|
|
|
Bestetik, ados Mirenekin ere. Ez dakit zergatik pentsatu dugun euskaldun
|
askok
|
|
|
Baina hori nola egiten da euskalkia etxetik ateratzen ez baduzu? Neure buruari sarritan galdetzen diot jende aurrean nola hitz egin behar dudan eta uste dut
|
askok
izaten ditugula halako kezkak. Azkenean, erabaki nuen Iparraldean ezik gainerako lekuetan bizkaiera egingo nuela; etxean ondarrutarra egiten dut eta kalean ere bizkaiera egitea erabaki nuen, hori bai, bizkaiera osatua, horrela jendeak ikusi ahal izango du, dotore edo trajez jantzita dagoenak ere egiten duela bizkaieraz.
|
|
|
Azkenean, erabaki nuen Iparraldean ezik gainerako lekuetan bizkaiera egingo nuela; etxean ondarrutarra egiten dut eta kalean ere bizkaiera egitea erabaki nuen, hori bai, bizkaiera osatua, horrela jendeak ikusi ahal izango du, dotore edo trajez jantzita dagoenak ere egiten duela bizkaieraz. Hori erabaki nuenetik, kalean ondarrutar eta markinar
|
askok
esan didate,
|
|
|
|
askok
edo euskalkia egiten du edo erdaraz, eta hor ikaragarrizko arriskua dugu.
|
|
|
Gure gazte gehienak euskaldunak dira% 50etik gora eta gehiengoa. Orduan, gazte
|
askok
ez du familian euskara hitz egin izanaren eredurik eta, beraz, berak asmatu du familian euskaraz bizitzeko eredua.
|
|
|
eskola, komunikabideak saio batzuetan besteetan baino gehiago eta beste zenbait gune. Eskolan berezkoa da eredu formal hori hartzea; kontua da, Josunek esan duen bezala, ume
|
askorentzat
eskolako eredua besterik ez dagoela, eredu formal hori besterik ez dutela ezagutzen. Hor ikusi litzateke, eskolan bertan edo eskolatik kanpo antolatzen diren jardueratan euskalkia nola bultzatu; jakina, herri eta ibar batzuetan erraza da eta Bilbo baten nekezago izango da.
|
|
|
eta abarrekin. Euskalkietan egon daiteke forma
|
asko
jerga horretara eraman daitezkeenak, baina horretarako gazteak forma hauetara eraman behar dira. Ez da erraza baina hasi egin behar da.
|
|
|
Horrek badu eragina. Horrez gain, ez dugu kontuan hartzen, herri aldizkarien bitartez beste gantxo batzuk dauzkatelako jende
|
asko
ari dela alfabetatzen euskara batuan. Beste maila bateko alfabetatzea izango da, baina ari da...
|
|
|
Beraz, beren burua urrunen ikusiko dutenak bizkaiera eta zuberera dira; Nafarroan ere bai, batez ere eredu horretatik zenbat eta urrunago egon. Horrez gain, morfologiarako ezinbestekoa den eredu batu horri, gehituz gero lexikoan hartu den jokabidea,
|
askok
pentsatzen du «euskara batua berdin gipuzkera». Horrek ekarri du leku askotan batuarekiko dagoen urruntasuna eta mesfidantza.
|
|
|
Horrez gain, morfologiarako ezinbestekoa den eredu batu horri, gehituz gero lexikoan hartu den jokabidea, askok pentsatzen du «euskara batua berdin gipuzkera». Horrek ekarri du leku
|
askotan
batuarekiko dagoen urruntasuna eta mesfidantza. Gauzak nola joan diren ikusita, Iparraldean batua ez da hemen bezala sartu; haiek beti gorde dute beren ukitua, beste ingurune bat egon delako, administrazio munduan ez delako egon euskara batua hizkuntza ofizialtzat hartu duen autonomia bat...
|
|
|
Gauzak nola joan diren ikusita, Iparraldean batua ez da hemen bezala sartu; haiek beti gorde dute beren ukitua, beste ingurune bat egon delako, administrazio munduan ez delako egon euskara batua hizkuntza ofizialtzat hartu duen autonomia bat... Beste askatasun bat eduki dute gauza
|
asko
gordetzeko eta Iparraldeko batek modurik formalenean idazten duenean ere, beti ikusten da nongoa den. Hemengo bat, ordea, batuan jartzen denean, idatziz behintzat ez da izaten erraza nongoa den asmatzea.
|
|
|
Euskararen legean aipatzen da euskalkiaren garrantzia beti ere euskara batuaren kaltetan ez doanean, euskara batua delako Euskal Autonomi Erkidegoko hizkuntz ofizial amankomuna, eta hitz egiten den lekuetan zaindu egin behar direla. Lege batek hori baino
|
askoz
gehiago ezin du eman seguruenik, baina bidea ematen du legeak, adibidez mahai honetan aipatu ditugun guztiak aurrera eramateko eta gehiago ere bai. Euskara Biziberritzeko Plan Nagusian, alor estrategikoen artean badago Gorputz Plangintza deitzen den atal bat eta han, bai diagnostikoa bai neurriak lantzen direnean, aipatzen dira euskalkiak.
|
|
|
Hori ez da izan euskaltzain batzuei egun batean berriz arauak ematen hastea bururatu zitzaiela. Ez, ez, 90 eztabaida berezia izan zen bide honetatik jo behar genuen ala ez ikusteko; argitaletxeetatik eta beste leku
|
askotatik
arauak eta arauak eskatzen ari ziren. Leioan eztabaida handia izan zen orduan.
|
|
|
Arrantzaleen artean beti egon da komunikazioa eta hurbilketa bat. Ondarrutarra saiatzen da getariarrez egiten eta gauza
|
askotarako
hurbildu egiten da gainera. Berdin Hondarribikoarekin, eta alderantziz.
|
|
|
Nik etxean ikusi dut hori aitarekin. Berak urteetan jaso izan du hori eta gauza
|
asko
ikasi. Aldiz, baserrian bizi izan dena beti isolatuago bizi izan da eta kaleko gunetik apur bat urrutiratuta dauden baserrietara hizkuntzan aldea dago.
|
|
|
Irakasle
|
asko
dago erreziklatu gabe. Irakasle askok ez daki Euskaltzaindiak 92tik hona eman dituen arauen berri.
|
|
|
Irakasle asko dago erreziklatu gabe. Irakasle
|
askok
ez daki Euskaltzaindiak 92tik hona eman dituen arauen berri.
|
|
|
Euskalkia erabiltzen den leku batera, lehen eta behin euskaraz dakien pertsona bat bidaltzen ahalegindu zaitez, eta kontuan izan ezazu euskalkia ezagutzen duen edo ez. Komunikabideetan ere berdin,
|
askoz
garrantzitsuagoa da euskalkia irrati baten erabiltzea prentsa idatzian erabiltzea baino. Lehentasun batzuk zentzuzkoak dira.
|
|
|
Osagilearengana joatean euskalkia interesgarria da, bai ume zein edadeko pertsonekin. Edadeko jende
|
askori
gertatzen zaio erdararekin, jakin badaki baina ez du erraztasunik gauzak azaltzeko. Medikuari
|
|
|
Lehentasunak aspaldi daude ezarrita, betetzen diren gero beste gauza bat da. Gauza
|
asko
egin da, baina hutsune handiak ditugu erabileraren aldetik herritarrei zerbitzuak ematerako orduan. Bestetik, oraindik ez dugu lortu euskalduna benetan euskaraz zuzentzea administrazioari; administrazioa oso errespetuzko gauzatzat dugu herritar gehienok, eta uste dugu administrazioan dagoenari erdaraz egiten badiogu ez dugula inolako arazorik izango.
|
|
|
Interes pittin bat badaukazu eta kontu horietan arreta berezia jarri behar dela esan badizute, ez dago alfabetatze ikastaro berezirik egin beharrik.
|
Askotan
gauza minimoak nahikoa izan daitezke bertako egitura bi edo hiru hartzeko. Bermeoko bat Donostiara badator, hirugarren edo laugarren astean ez dut uste arazorik edukiko duenik; alderantziz zerbait gehiago.
|
|
|
esateko borondatea dute, eta Arrasaten lasai asko esan dezakegu «igandea», hor dagoelako elizako tradizioan, batetik, eta baita beste erabilera jaso
|
askotan
ere. Gero, ostera, halakoak idazten dira:
|
|
|
Euskara batua eta euskalkiak bat dira, euskara;
|
askotan
badirudi kontrako gauzez ari garela. Askotan egiten dugun estandar hori oso erdaldundua da eta hor dago arazoa.
|
|
|
Euskara batua eta euskalkiak bat dira, euskara; askotan badirudi kontrako gauzez ari garela.
|
Askotan
egiten dugun estandar hori oso erdaldundua da eta hor dago arazoa. Denona den altxorra dugu hor eta hori baliatu behar dugu.
|
|
|
beharrean. Uste duguna baino
|
askoz
gauza gehiago dugu komuna, eta hortara jo behar dugu. Batua bultzatu behar dugu, eta bultzada horretan euskalkiak oso garrantzitsu dira.
|
|
|
Bat nator Joxe Aranzabalek diagnostikoan esan duenarekin, baina azpimarratuko nuke orain Josunek esandakoa. Horrelako prozesuei buruz, ezin da pentsatu administrazioak edo Euskaltzaindiak egingo dutela; ez, ez, halako prozesu batean jende
|
askok
eta maila askotan inplikatu behar du. Baten batek hartu du gidaritza eta proposamenak egiten hasi baina jendea modu askotara bildu da lanera, besteei begira egon gabe.
|
|
|
Bat nator Joxe Aranzabalek diagnostikoan esan duenarekin, baina azpimarratuko nuke orain Josunek esandakoa. Horrelako prozesuei buruz, ezin da pentsatu administrazioak edo Euskaltzaindiak egingo dutela; ez, ez, halako prozesu batean jende askok eta maila
|
askotan
inplikatu behar du. Baten batek hartu du gidaritza eta proposamenak egiten hasi baina jendea modu askotara bildu da lanera, besteei begira egon gabe.
|
|
|
Horrelako prozesuei buruz, ezin da pentsatu administrazioak edo Euskaltzaindiak egingo dutela; ez, ez, halako prozesu batean jende askok eta maila askotan inplikatu behar du. Baten batek hartu du gidaritza eta proposamenak egiten hasi baina jendea modu
|
askotara
bildu da lanera, besteei begira egon gabe. Jende asko dago eskoletan, udaletan, herrietako txokoetan... eta guztien artean gauza asko egin daiteke.
|
|
|
Baten batek hartu du gidaritza eta proposamenak egiten hasi baina jendea modu askotara bildu da lanera, besteei begira egon gabe. Jende
|
asko
dago eskoletan, udaletan, herrietako txokoetan... eta guztien artean gauza asko egin daiteke.
|
|
|
Baten batek hartu du gidaritza eta proposamenak egiten hasi baina jendea modu askotara bildu da lanera, besteei begira egon gabe. Jende asko dago eskoletan, udaletan, herrietako txokoetan... eta guztien artean gauza
|
asko
egin daiteke.
|
|
|
Eguneratutako inbertsioa 1996 urtearen amaieran 1,63 bilioi pezetakoa izan zen. Estatuak ordea, dibisen maileguetan milioi
|
askotako
galerak bereganatu ditu. 70eko eta 80ko hamarkadetan hartutako maileguak dira, Espainiako Estatuko maileguen interesa% 20tik gorakoa zenean.
|
|
|
|
Askok
ez du jakingo, behar bada, nor den San Joan Bosko. Irakaskuntza Ertainetako zaindari edo patroia duzue bera.
|
|
|
. Pablo Tillacen obra ezagutu nahi duenak Baionako Euskal Museoan eta Kanbon familiaren bilduman du parada; baita Donostiako San Telmo Museoan eta Robert Poupelek kudeatzen duen Kanboko Arnaga etxean ere. Itxura batean hala ere, bere fondo pribatuan ofizialki erakusgai dagoena baino
|
askoz
lan gehiago gordetzen du, gizalegez jokatuko balu bistarazi lukeena. Joan eta galde egiozue hori egia ote den, ea zer ihardesten duen
|
|
|
«Bihar bertan hastera ostera ere, aukeratutako kronikak desberdinak izanen zirelako ziurtasunez idazten ditut lerro hauek». Horrela eginda, kontakizuna
|
askoz
ere erakargarriagoa da. Moduan asmatu duzula uste duzu?
|
|
|
«Normaltasunaren esparruaren» barruan ere, zeharo urruti gaude kultura batek behar beharrezkoak dituen gutxieneko jarduera batzuetatik. Lau hari mehek eusten diote gure eguneroko jardunari
|
askotan
, eta ez da boutade bat, sarritan bi lagunek aparato burokratiko oso batek baino lan gehiago egin izan dutela erakusten den herri batean bizi gara.
|
|
|
Soissons Reimsetik «Gerla kronika bat» helarazi duzu, Gurs en gatibu zeuden sei mila bat euskal herritarren kronika ere bai eta horrela beste hainbat. Era horretan sortu dituzu kronika
|
asko
.
|
|
|
Dena izan da deskubrimendu bat... baina ez dut pentsatu ere egin nahi nolakoa izango zen herri hau ez balitz abertzaletasuna ezkerreko baloreekin uztartzen ahalegindu zen belaunaldi hura egon. Aresti, Zeruko Argiako «Gazte gara»ko artikuluak, euskalduntzearen konzientziazio kanpainak... garai horretan gure historiak hartzen duen birak egiten gaitu desberdin seguruenik beste herri
|
askorengandik
. Ozta ozta libratu garela esan liteke
|
|
|
Adibide polita da ikusteko nola jokatu izan den
|
askotan
boteretik euskarari dagokion afera honetan: alde batetik zaindu beharreko relikia dela iragartzen zaigu, baina eguneroko bizitzan eraztunaren zigorrak bere bertsio modernoetan segitzen du, erabilera praktiko eta zibila oztopatzen saiatzen da.
|
|
|
Beste lurraldeen aurrean
|
askotan
harroegi agertzen den gipuzkoar abertzaletasunari egin beharreko apunte bat zen. Gerra aurrean momentu batean bazegoen Aitzolen Pizkundean eta Falangean, bietan kolaboratu izan zuen artistarik.
|
|
|
Garai zailetako dinamika batera ohitu gara. Gaur egun ere, begiratzen hasita, zenbat gauza ateratzen da oraindik ere langile on
|
askoren
nolabaiteko militantismo bati esker. Baina badu beste aldea ere.
|
|
|
Beti ere Goi Aragoiri gagozkiolarik, hau da, hizkuntzari eutsi dion lurraldeari. Izan ere, hustutako lurralde horietako hiztun
|
asko
industri guneetara joan da eta Zaragozan adibidez, Goi Aragoiko jende ugari bizi da. Hiztun berriak ere ez dira ahantzi behar, Aragoi osoan, Zaragoza hiriburuan bereziki, hizkuntzaren berreskurapenerako taldeak antolatu ohi baitira.
|
|
|
San Sebastian eguneko Meza Nagusia, Santa Marian On Jose Mariak emana, donostiar
|
askori
ez zaigu ahaztuko. Hango emozioa eta isiltasuna.
|
|
|
Euskal pilota beraren sorreran eta bilakaeran giltzarri izan da Atotxako frontoia. Izen handiko autore
|
askoren
ustez (Bombin eta Bozas Urrutiaren aburuz adibidez), ezker paretako lehen pilotalekua da Atotxakoa. Beste batzuek, A. Peña y Goñik esaterako, blekako joko modernoaren jaiotza pilotaleku honetan kokatzen du.
|
|
|
Arrazoi orokorra aipatu digu: euskal literatura txikia da eta ez die toki
|
askorik
egin genero espezifikoei. «
|
|
|
Batetik,
|
askok
ez du hau literatura seriotzat hartzen eta bere burua oso seriotzat du; bestetik, erreparoa ere badago, `zer pentsatuko du nire amak, nire seme alabek, nire irakurle kuttunak...?'
|
|
|
Bada
|
askori
ezezagun egingo zaion bertso mota bat: xikitoa.
|
|
|
Azken 18 hilabete hauetan baino
|
askoz
hildako, kale eraso, mehatxu eta istilu gehiago bizi izan ditugu gure herri sufritu honetan. Baina, espainiar inperioaren harrotasunetik abiatuta, demokraziaren karetaz mozorrotuta dabiltzan hainbat esatari, iritzi emale, kazetari, intelektual eta politikok ez dituzte abertzaletasunaren kontra hain gauza gogorrak esan.
|
|
|
guk nahi baino aurrerapauso eskasagoak ageri dira edo behintzat horrela ikusten ditugu,
|
askotan
, nahi bezalako fruitu ezagatik, edo eta, probokazioak direla medio, iraganeko erantzun eskemetara jo ohi dute ezker abertzalekoek. Abertzaleon arteko elkarlanak argudiorik gabe utzi ditu nazionalista espainiarrak.
|
|
|
Nire bizitzan garrantzi handia dauka, idazteko orduan ez hainbeste. Adibidez, ez dut ipuinik idatzi,
|
askotan
eskatu dizkidaten arren. Umeak 9 urte ditu, eta orain ez hainbeste, baina txikitan semeari ipuin piloa kontatzen nion, errepertorio bat genuen:
|
|
|
Primeran, ni oso trebea naiz gauza
|
asko
batera egiten. Batzutan pentsatzen dut tarteka idazten duen etxekoandre bat naizela; beste batzuetan pentsatzen dut etxekoandre kazetari bat naizela; beste batzuetan idazle ez dakit zer; segun eta zein momentutan.
|
|
|
Padrinoaren ordezkoak, ordezkoaren ordezkoak... piramide horiek ikusten dituzu. Baina ni «outsider» bat naiz, zentzu horretan eta beste
|
askotan
ere bai.
|
|
|
Nabaritu nuen, gauza askotan gainera. Azkenean hemen bat beterana da, eta aurkitzen du bere izena ezagutzen duen jende
|
asko
, bakarren batek irratian entzun zaitu, besteak ez dakit zer... Madrilen urtetan egonda harreman berri batzuk egin ditut.
|
|
|
». Lagundu dit, bai, hemen egon izan banintz biziko ez nituen beste gauza
|
asko
egiten ditut
|
|
|
Baina ikusten dut jendearentzat makulua telebista dela. Jende
|
askorentzat
garrantzitsuagoa da telebista, dudarik gabe. Niretzat irratia mila aldiz inportanteagoa da telebista baino, komunikabide bezala.
|
|
|
Baina niri gertatu izan zait, hurbildu gazte batengana eta ikusi testu-liburu bat daukala, ikasten ari delako, eta liburu horretan nire argazki bat, eta ez diot proportziorik ikusten, nik ez ditut 400 folio argitaratu urte guzti hauetan. Ulertzen dut behar ditugula gure erreferentziak, eta literatura baten historia batean zure halako argazki bat sartu behar dutela, itxusi
|
askoa
gainera, ez argazkia: ni argazki horretan.
|
|
|
Neurriz kanpokoa iruditzen zait. Nire gizonak esan zuen behin, eta
|
askotan
gorde dut hori buruan, gu bonsai bat bezalakoak garela. Behar dugu beste herri arruntek duten guztia, hori bai, txikia.
|
|
|
Nabaritu nuen, gauza
|
askotan
gainera. Azkenean hemen bat beterana da, eta aurkitzen du bere izena ezagutzen duen jende asko, bakarren batek irratian entzun zaitu, besteak ez dakit zer...
|
|
|
|
Askoren
gustuko gotzainek ez lukete politikan eskuhartzerik izan behar.
|