|
2000
|
|
|
Euskara irakasleei zuzendutako liburu honek, ataza edo zereginak ditu hizkuntzak ikasteko oinarri. Ataza hauen xedea da hizkuntza erabiltzeko benetako beharra
|
sortzea
eta hizkuntza ikasteko testuinguru naturala eskaintzea. Ikasleek ataza prestatzen dute, ondoren azalpenak ematen dituzte eta gero atazaren ziklotik kanpo eta material lagungarriei esker sortzen den hizkuntza ikasten dute.
|
|
|
Erabiltzen dituzten abesti geienak beaiek sortutakoak dira eta oso lan onak lortu dituztelakoan nago. Aginduta bezela, euskeratutako abesti berri bat azalduko det gaur, eta ain zuzen Beatles' ek
|
sortu
eta beren berri azaltzen lagundu zituan bat.
|
|
|
Hori normala da, ezta? Hizkuntza batean dialektoak sortzen dira, gure kasuan esate baterako, euskara ofiziala izan ez delako, euskaldunok administrazio aldetik zatituak egon garelako... horrela joan dira
|
sortu
eta handituaz. Mitxelenak berak esaten du, XVII. mendean Bizkaiko euskara eta Lapurdikoa XX. mendean baino gertuago zirela.
|
|
|
XIV. mendearen hasieran Nafarroa ongi populaturik zegoen, baina erabateko aldaketa mende horren erdi aldean heldu zen, eguraldiaren laguntzaz ere bai (paleoklimatologia aztergai). Gosea
|
sortu
eta izurriteak etengabe eman ziren, bata bertzearen gibeletik. Eta garai hartan ez zegoen ihes egiterik.
|
|
|
Dialektoa eta hizkuntzaren banaketa ez da beti zuzena, baina aragoera ez da gaztelaniaren dialektoa, Murtziako edo Andaluziako gaztelania izan daitezkeen legez. Desberdin
|
sortu
eta garatu diren hizkuntzak dira, batek indarra hartu eta bestearen esparrua jan egin du, eta jakina, kutsadura ere nabarmena izan da oraindik aragoeraz mintzo diren zenbait eskualdetan, baina gaztelaniartutako eremu batzuetan ere aragoeraren eragin handiko gaztelania erabiltzen dute
|
|
|
Horren arrazoietako bat, abiadura beldurgarrian areagotzen ari den herrialde pobreen kanpo zorra da. Herrialde aberatsek ez dituzte garaiz eskuratzen beren kapitalak, eta herrialde pobreak horien interesak ordaintzera beharturik daude urtez urte, geroz eta zor handiagoa
|
sortuz
eta gurpil zoro horretatik inolaz ere atera ezinik.
|
|
|
Txomin Peillen eta Jon Miranderen eskutik, 1962an
|
sortu
eta urtebete beranduago itxi zen «Igela» aldizkari berritzailea izan zen aitzindari eduki erotikoen arloan. Peillenek berak eduki horiek definitzerakoan ez zuen erotiko hitza erabili:
|
|
|
Enpresak
|
sortzeak
eta ugaltzeak pilotari on eta kalte egin dio. Ala on bakarrik?
|
|
|
Hala ere, nahiz eta egoera politiko berriak poza
|
sortu
eta Kontseilua gauzatzen ari den plangintza estrategikoak aurrerapenak ekarriko dituen, ezin dugu esan euskalgintzako elkarteen artean euskararekiko ikuspuntu ezberdinik ez dagoenik, eta horrek ez gaitu ikaratu behar, aldiz, eztabaida puntuak zehaztu eta euskalgintzaren hausnarketa zabala egitera bultzatu behar gaitu.
|
|
|
Ingurune babestuaren kontzeptu edo definizio berri bat sortu zen: lur edo ur azalera bat, bertako baliabide naturalak babestu eta kontserbatzeko helburuarekin
|
sortua
eta legeen bidez kudeatua.
|
|
|
Trebezia eskatzen du horrek, abesti bati ukitu magikoa eman diezaioketelako edo, alderantziz, betiko zapuztu. Baina, zer gertatzen da ekoizle lanetan dabilena talde bat
|
sortu
eta bere disko propioak plazaratzen hasten denean, eta are gehiago, eszenatoki batera igotzen denean zuzeneko emanaldiak emateko. Horixe da Alan Parsons artistaren kasua, martxoaren 7an Iruñeko Gaiarre Antzokian izan zena, bere azken diskoa, (r) The Time Machine» izenburukoa, aurkezten).
|
|
|
Ondorioz hainbat urtetan lasterketetako zaldien urritasuna pairatu zen Espainian.1955ean egin ziren lehen aldiz berritze lanak Donostiako Hipodromoan: pista osoa belar bihurtu, arrapaladetarako barruko pista
|
sortu
eta 1.600 metroko lasterketak ikusgarriagoak izateko erreka aldeko zuzena zubi alderantz luzatu zen.
|
|
|
Kultura horrek hiritarrengana iritsi behar du, eta sormen kontzeptu espiritual bat egon behar du. Momentu honetan kultura industria da; hala, proiektu honek bukatuko du filmak pantailan izaten, pantaila txikian kalitatezko ekoizpenak izaten, eta eskualdean lanpostuak
|
sortzen
eta zonaldea suspertzen".
|
|
|
Eskari bereziei dagokienez, bulego tekniko bat
|
sortu
eta hor landuko dira plan desberdinak. Autoikaskuntza ere landu asmo dute AEK ko didaktikariek, horretarako lantalde berezia sortuz.
|
|
|
Gasteizko bertso eskola
|
sortu
eta Laudiokoak eman zion segida. Gerora Amurrion, Agurainen, Aramaion, Legution eta Kanpezun sortu izan dira bertso eskolak, Abel eta beste batzuen lan ixilari esker.
|
|
|
Horretarako Proxicom enpresa estatubatuarrarekin elkartu dira. Enpresa honek sei urteko esperientzia du mota honetako negozioetan eta dagoeneko 150etik gora proiektu
|
sortu
eta gauzatu ditu MCI, Mobile, General Motors, America on line eta Merry Linch bezalako enpresa handiekin.
|
|
|
Euskal Herrian
|
sortu
eta bertako gune komertzialetan saltzen diren produktuek ere ez diote euskarari begirune handirik. Esaterako, Andoainen dagoen Krafft enpresaren produktu guztien ontzi eta etiketek gaztelania soilik erabiltzen dute.
|
|
|
Gironako Zine Museoa, Gijongo Ferrokarrilena eta Bartzelona Hiriko Historia Museoa. Epaimahaiak gainera bereziki estimatu du Guggenheimek eginiko esfortzua ikasleentzat egitarau bereziak
|
sortzeko
eta Europako beste museoekin harreman sarea osatzeko. Orain Guggenheimek irabazitako saria, 1977an sortu zen Europako Kontseiluaren ekimenez.
|
|
|
Izan ere, Euskal Herriko bigarren ikastola sortu zuen familia horrek 1960an, Laudioko Galmaka auzoan. Gainera, garai haietan hain eskasa zen ikasmateriala bizkaieraz
|
sortu
eta abesti bildumak osatu zituen
|
|
|
Niri iduritzen zait Iparraldeko bertsolaritzaren azken bi urteko mugimendua kontuan hartu behar dela, orokorkiago. Duela bi urte abiatua da, giroa
|
sortuz
eta azkartuz joan da, eta horren barruan kokatzen da aipatzen dugun guztia. Nafarroako Txapelketak, agian, ibilbide horren barruan aurrera segitzeko indar berezia ematen du, azken urteetako lorpen handiena da eta.
|
|
|
Garai batean izan ziren hemen sumendiak, baina momentuz ez daude. Baina orain ari dira beste metodo batzuk
|
sortzen
eta metodo horien bitartez aurrerantzean ere guk jakin dezakegu gauza gehiago.
|
|
|
Frantsesei egiten zaien galdera Errepublikako konstituzioari buruzkoa da. Estatuburuaren agintaldiaren iraupenaz galdegitea oso garran tzitsua da eta ezin da nahaste borrastea
|
sortu
eta amalgama politikoa egin. Abertzaleak, antza, ez dira erreferendumaren garrantziaz jabe tzen, guk gaulistak bai ordea.
|
|
|
Hizkuntza bien garapena begiratuta, Penintsulako gainontzekoen antzekoa dela ikus daiteke: iparrean
|
sortu
eta erresuma kristauak hegoaldera jo ahala hizkuntza eroatea. Galego portugesaren kasuan mendebalde osoa hartu zuen, eta zenbaitzuen arabera inoiz asturleonera ere Andaluziaraino heldu zen, beste batzuk zuhurragoak badira ere.
|
|
|
Joan den mendeko langile mugimenduko ereduak erabiltzea, etorkizuneko Europako gizarte mugimendua egituratzeko baliagarri gerta badaiteke ere, gaur egun ez litzateke oso komenigarria izango, Europako gizartearen egitura sozialak oso aldaketa sakonak izan baititu. Aldaketa garrantzitsuena, inolako zalantzarik gabe, industrian bertan eman den langile kopuruaren jaitsiera gaur egun" operadore" deitzen zaienekiko, eta kapital kulturalean aberatsago izanik, antolamendu modu berriak eta borrokarako arma berriak
|
sortzeko
eta lanbide arteko elkartasun berrietan sartzeko gai izan daitezke.
|
|
|
Izan ere, musika filmaren zerbitzura jartzen dut. Asko gustatzen zaidan melodia
|
sortu
eta moztu behar badut, ez zait inporta. Melodia hori beste egun batean egin dezaket osorik nahiz eta ez den film laburrean sartuko.
|
|
|
Pentsakera eta kulturgintza eredu bat eskaintzea da apustua, eta hori ez bada, beharbada gainerako guztiak ez du merezi. Egon da mugimendu bat, Elkartea
|
sortu
eta bereahala, bertsolaritza gizarteak aintzat hartuko duen ahots bat izatearen kontra agertu dena. " Intelektual nostalgikoak" deitzen diet nik, nahiago zutenak bertsolaritza sekula atera izan ez balitz bitxikeria antropologiko etnografiko bat izatetik.
|
|
|
da materiala, baina ez da oso gaitza. Afizioa
|
sortzea
eta informazio pixka bat ematea eskatzen zaio, ez besterik. Problema ez da metodoa, irakaslea baizik.
|
|
|
Azken kargu hori pasa den udatik. Tolosako XVIII. Jaialdia hastear dela, txotxongiloen magiaz eta hau
|
sortzeko
eta antolatzeko trukuez aritu gara. Zer da zehazki Nazioarteko Marioneta Elkartea?
|
|
|
Ezkontza erakundearen sendotasuna zalantzan dago. Lehengo familia moldeak erori dira, baina berririk ez da
|
sortu
eta ez da erraz asmatzen zer izanen den familia Europan hemendik hamar urtetara.
|
|
|
Honek hiltegietako ohiko desinfekzio metodo guztiak baino indar handiagoa du eta horregatik, haragi zati batetik bestera igaro daiteke. Gizakiaren organismoan ez du inolako erreakzio inmunologikorik
|
sortzen
eta beraz, ezin da odolean antzeman.
|
|
|
Leiendazko denbora eta tokiak dira, fabularen edo narrazio fantastikoen koordenadetan kokatzen dituelarik: " denbora eta lekua, beste bi ezaugarrirekin zorretan egonik, legendazkoak direla, hau da ez denbora eta ez lekua direla, egileak
|
sortuak
eta historiatik kronologiatik lekoratuak baitira." (9 or.)
|
|
|
Aipagarri da bestalde, nortasun literario horrek alde askotatik bere horretan aldagaitz dirauela oraindainoko liburugintza osoan, gero eta bereagoa delarik bere literatur lanen izaera delikatua, haien fintasun estetiko hain sentsoriala. Munduak
|
sortu
eta egoerak azaltzeko gaitasun berezia du, sakontasunez nahiz erliebez aurkeztuz aldi berean, tentsio narratiborik edo extasi poetikorik eragin gabe, intrigaren edo sentimenduen exaltazio pizgarriaren premiarik gabe, patxadaz eta neurriz aurrera eginez zabalera nahiz sakonera, leguntasunez eta dotoreziaz.
|
|
|
Erzillaren lana zehazteko datu bat jakitea komeni da: Federiko Krutwigek
|
sortu
eta gidatzen zuen Jakintza Baitha taldeko kidea dela (edo zela; ez dakit sortzailea hilez geroztik taldeak jarraitzen duen); horrek gutxienez hizkuntza modu jakin bat hautatzera eraman du: hizkuntza kultua, periodo luzeetakoa, mailegu anitz darabiltzana, zehaztasun lexikal eta sintaktikoaren onetan, euskara batuaren arauak betez nolanahi ere.
|
|
|
GOYENETXE, Cruz: . Azpilkuetar Martin
|
sortzez
eta etorkiz euskaldun aundia?. Bigarren euskalegunetako Itzaldiak Donesteben, pp. 17 Euskaltzaindia.
|
|
|
Baina ez zen hala izan eta SIVUk bere laguntzakendu eta Euskal Telebistari, edo zehatzago esanda,. Iparraldearen Orenaren? albistegiko taldeari dirulaguntza emateko asmoa izan zuen, egunero zazpi minutuko euskarazko bertako saioa bultzatzeko, 1992an
|
sortu
eta lau pertsonak bakarrik antolatzendutena29 Diogun France 3 Euskal Herriko eta. Iparraldearen Orena, emanaldikotaldeek harreman onak mantentzen dituztela eta batzuetan irudiak zein informazioatrukatzen dituztela elkarrekin.
|
|
|
Prentsan, merkatuaren zatiketa territoriala handia izan da, bai Frantziar Estatuan zein, bereziki, Espainiarrean. Horrela, bada, industria honetan hainbat enpresatxiki eta ertainek Euskal Herriko eremu geografikoaren gainean
|
sortu
eta iraunbizitzeko aukera izan du, bereziki Hegoaldean, non, bestalde, probintzien arteko zatiketa erenabarmendu behar baita. Frantziar Estatuan, berriz, beren menpe eremu geografikonahiko zabalak hartzen dituzten egunkari erregionalak nabarmentzen dira, nahiz etahorren baitako ezberdintasunen araberako edizio berezituekin izan.
|
|
|
Beste maila batean inguru lokal eta eskualdekoetan
|
sortu
eta garatutako enpresaketa taldeak daude, irratien eta komunikabide lokalen arloetan dihardutenak. Mailahonetan, halaber, komunikazio espezializatua garatzen duten enpresa txikiak ere kokadaitezke; batzuetan, horien merkatua ez da bakarrik Euskal Herri barnekoa, Estatuaribegirakoa baizik.
|
|
|
Lurraldea sortu egiten da, borondate politikoaren, kulturalaren eta ekonomikoaren adierazle argia izan dadin.Lurraldea, beraz, ez da lurra besterik gabe; lur eremua izateaz gain, giza borondateaere bada lurraldea. Giza borondateak
|
sortzen
eta finkatzen, besteen artean, medioekaparteko zeregina izan ohi dute. Zer rol jokatzen dute gure inguruko medioek lurraldetasunen sorkuntzan eta finkatze lanetan?
|
|
|
Antzeko ibilbidea ezagutu dute berriki arte estatu kontzeptuak eta honen inguruan dauden bestehainbat kontzeptuk, zeren erabat aintzakotzat hartu edota ikerketatik at izan baitira, askotan aintzakotzat hartu izanagatik, hain zuzen ere?, antropologiaren eremuanbatik bat disziplinaren bilakaera izanik egoera honen errudun. Alabaina, sozialki etapolitikoki
|
sortu
eta garatutako kontzeptuen aurrean gaude (Leca 1991), eta, hortaz, beste edozein kontzeptu eta antolaketa modu bezala, ikergai bilaka daitezke. Aregehiago, kontzeptu hauen kasuan, sortu zireneko kontestua kontuan harturik, Europako mendebaldea eta garaia medio, guztiz dokumenta daitezke horien sorrera eta bilakaera.
|
|
|
Duela hiru urte, 1997an hain zuzen ere, Euskal Nortasun Agiria, (ENA) izeneko elkartea sortu zen, izen bereko agiria bultzatu eta beronen ofizialtasuna lortzeko helburuarekin. Elkarte honek euskal nortasuna era ofizialean bermatuko dutenagiriak
|
sortu
eta bultzatzea du helburu: nortasun agiria, familia liburua eta pasaportea.
|
|
|
ametsak eratzekoprozesu metapsikologikoaren abiapuntu diren fantasia inkontzienteak. Egoera inkontzientean landu,
|
sortu
eta gordetzen diren fantasiak dira, eta, beraz, lehenmailako prozesuaren menpe daude.
|
|
|
Poemaren amaieran ere beste joko sinbolikoen kera korapilotsuak: . Gauak (A), ordea, egin araztendigu pobreei/ eguzki kalpartsuaren (b1) amets doratua (B),/ guzizko enerjia baten desiretan (b2),/ susmoartean
|
sortu
eta hazi diren/ adats beroen harrera amultsuan (b3)?. Beraz, A (gaua)= B (amets doratua) b1 (eguzki kalpartsuaren), b2 (enerjia baten desiretan), b3 (harrera amultsuan).
|
|
|
Axular-ek ikusten zuen pagoa eta aurrean daukaguna berdinak dira funtsean; bainaAxular en Euskal Herria dagoeneko inoiz orainaldi ez etorkizun izango ez den iraganada, eta gure Euskal Herria, Axular-entzat, egundo iragan zein orainaldi izan ez zenetorkizuna, deus ez, hots?. Kojeve rentzat, gizakiak bakarrik
|
sortu
eta suntsitzen duesentzialki. Hortaz, gizakia dagoen heinean ageri da soilik errealitate naturaleandenbora, gizakiak sortu eta suntsitzen baitu etorkizunaz duen ideiaren arabera.
|
|
|
Kojeve rentzat, gizakiak bakarrik sortu eta suntsitzen duesentzialki. Hortaz, gizakia dagoen heinean ageri da soilik errealitate naturaleandenbora, gizakiak
|
sortu
eta suntsitzen baitu etorkizunaz duen ideiaren arabera. Etaetorkizunaren ideia orainaldi errealean, beste nahi baterantz zuzenduriko nahi gisaageri da, edo, gauza bera baita, gizarte ezagutzaren bila dabilen nahi gisa; nahi honekeraginiko ekintzak paratzen du, hain zuzen ere, historia abian.
|
|
|
Gizakiaren eta jasotako errealitatearen artekogatazka, giza mintzoaren erroreetan ageri da aurrena. Erroreok zuzentzeko, denborabehar da; eta erroreok zuzentzen saiatzen diren prozesu historikoak, jarraian datozenbelaunaldiek osatzen dituzte, denboran
|
sortu
eta hiltzen diren gizakiek.
|
|
|
Berriemailea iturri bihurtzen dela esan berri dugu; eta hori informazioa
|
sortzen
eta egiten duenean gertatzen da hain zuzen ere. Baina apika ez da argi geratu nolako iturria den newsmaking aren prozesuan, berriemaileak beste iturri primario batzuk erabil baititzake.
|
|
|
Ekintzak edo programak France Info izena hartu zuen, eta programazioa etengabeko informazioan zetzan.
|
Sortu
eta bi urte eta erdira, bi milioi entzule lortu zituen, arrakasta itzela izan zena (Remesal, 1990). Urte batzuk geroago esperientzia hori beste nazio batzuetara hedatu zen.
|
|
|
Kontua, albisteen supermerkatua?
|
sortzea
eta irratibidera eramatea zen, eta horretan frantsesak Europan eta alor publikoan lehenbizikoak izan dira, geroago sortu baitziren Catalunya Informació eta Radio 5.
|
|
|
Telegrafista hori egiteko prest zegoelarik, bat batean ahots bat entzun zen, tokitatik zetorren baina entzungarri zen soinu bat, nondik arraio hel zitekeen inork ere ez zekiela, zeren kostaldetik oso urrun baitzeuden, Ingalaterra Berriaren parean. Jesukristoren
|
sortzea
eta aingeruak artzainei berri onaz egindako iragarpena kontatzen hasi zen. Lipar honetara helduta, txirulez eta bibolinez egindako doinu bat hasi zen entzuten, koru zerutiarrek egina eta interpretatua zela ziduriena.
|
|
|
Irratilariek hots mota hauek darabiltzate errealitate jakin bat zehazteko edo egoerak girotzeko. Irratian, alde batetik, errealitatetik zuzenean jasotako hotsak ditugu (hots diagetikoak), eta bestetik, irrati estazioetan
|
sortutakoak
eta errealitateari ez datxezkionak (hots extradiagetikoak). Hots diagetikoek errealismo inpresioa azentuatzeko balio duten bitartean, hots extradiagetikoek medio honen edozein funtzio adierazkor bete dezakete:
|
|
|
Audio efektuak ondo erabiltzen jakin behar da; horretarako, lehenbizi
|
sortu
eta hautatu egin behar dira, eta ondoren baliatu. Irratsaioak behar duen errealismoa eta atera dakiokeen etekina kontuan hartuta erabiliko ditugu efektu horiek.
|
|
|
Harrobiko jardueren ondorioz kobazuloak kalteak izan bazituen ere, jarduera beroriengatik izan ez balitz, segur aski gaur egun ez zen ezaguna izango. Kontrolik gabeko bisitaldiek eta furtibismoak larriagotu egin zuten leherketek eta bibrazioek sortutako egoera, eta azkenik, kobazuloaren ondoan jarritako gehiegizko dinamitakarga batek kalte itzulezinak
|
sortu
eta gero, publikora itxi zen eta horrela jarraitu du duela urte gutxi batzuk arte.
|
|
|
Horrela ikusten da, hezkuntzak, edo, hobeto esanda, hezkuntza sistemak? beste elementu batzuekin batera (armada, burokrazia, zerga sistema. etab.) funtsezko zeregina betetzen duela Estatua eraikitzeko garaian, identitate nazionala
|
sortu
eta indartzeko oinarrizko tresna den neurrian, identitate nazionala Estatuaren oinarri ideologikoa baita.
|
|
|
Zeregin honetan, berehala antzeman daitekeen bezala, irakasleriak duen protagonismoa begien bistakoa da. Alde honetatik, Guizot legea abiapuntutzat har daitekeelarik, XIX. mendean irakasleriari buruzko legediaren bilakaerak erakusten du, irakasleak duen Estatuarekiko identitatea nola
|
sortu
eta eraiki den. Estatuak hori gauzatzeko duen asmoak, bat egiten du zuzenean lanbide horren lan baldintzen hobetzearekin; eta hori egia bihur dadin, Estatuak ahalegin guztiak egingo ditu.
|
|
|
nazioarekiko atxikimendua bata, eta Estatuaren erakundeak onartzea bestea. Hala, Plenel en109 hitzak erabiliz, hezkuntza sistemak, funtsean politikoa den Estatua
|
sortu
eta antolaturiko lurraldea eraikitzen laguntzen du, eta Estatuak, ematen duen eskolaren irudi ideologikoari esker, mistifikatu egiten du ideia hori, eskola Estatu Nazioarentzat arriskutsuak diren edo izan daitezkeen arazoak kamuflatzeko, ezkutatzeko, eta urtzeko gai bihurtzen duelarik.
|
|
|
Aipaturiko autoreek dioten bezala,, con estos textos se educaba a los niños del siglo XIX español y se forjaba la mentalidad del ciudadano de la patria burguesa? 285 Irakurketa orokorra egiteko asmotan edo, hauxe esango genuke: ...en zuen nazio espainiarra eta, beraz, identitate erreferentzia eskaintzen zien herritar espainiarrei, talde edota komunitate nortasuna indartuz (uniformizazioak batu egiten du nazioaren historia); hots, Espainiako herritarrek Espainiako historian asmatua edo ez, hori beste kontu bat da aurkituko zuten espainiar izatearen identifikazio ardatz komuna, sentimendu nazionala, eta kontzientzia nazionala
|
sortuz
eta kohesio nazionala indartuz286.
|
|
|
Urwin en288 hitzak kasu honetara egokituz, hauxe esango genuke: Estatu espainiarraren helburuen artean bere menpean dagoen lurraldearen osotasuna ziurtatzearena garrantzitsuenetariko bat da, eta horretarako bere barnean mugen zilegitasunaren inguruko diskurtso ideologikoa zabaldu behar du, lurralde horren eta herritarren arteko identitatea
|
sortuz
eta indartuz.
|
|
|
Frantziako hezkuntza sistema nazionalaren sorreraz hitz egiteko, nahitaez iraultza frantsesari luzatu behar diogu begirada. ...Estatu Nazio frantsesa eraikitzeko gertatu zen prozesuan61 Horrela, 1789ko abenduan aldarrikatutako dekretu baten bidez, Nazio Biltzar Konstituziogileak garbi asko erakutsi zuen zein zen Estatuak hezkuntza kontrolpean izateko zuen asmoa, hezkuntza publikoaren eta irakaskuntza politikoaren zaingoa Departamenduen eskuetan utzi zuenean, edota 1791ko irailean herritar guztientzako irakaskuntza berdina
|
sortu
eta antolatzeko hitza eman zuenean62.
|
|
|
Egoera horrek, edo adierazten zuen borondateak behintzat, izugarrizko garrantzia izan zuen: hezkuntza politikak ez zuen etorkizunik hezkuntza egitura eraiki ezean, eta legeak, nahia adierazteaz gain, ez zuen nahi hori gauzatzeko modurik izango, baldin eta gauzatze hori ziurtatuko zuen Estatuak kontrolatuko zituen administrazio tresnak
|
sortu
eta eraikitzen ez baziren. Oro har, Estatuak nazioa antolatzeko zuen beharrari erantzungo ziola esan daiteke, azkeneko txokora iritsiko zen administrazio egitura ahalguztidun eta omnipresentearen bitartez, horixe baitzen nazioaren ideia memoria kolektiboan txertatzeko nahitaezko baldin
|
|
|
Jokoan zeuden helburuak bi ziren: alde batetik, erregimen politiko berria
|
sortzea
eta, bestetik, gizarte berria itxuratzea. Frantziaren kasuan bezala, hemen ere askatasun eta berdintasun printzipioen inguruan, eskola izan zen herritarren batasuna bideratu zuen tresna,, vasallaje?
|
|
|
legeak arlo honi azken atala eskaini bazion ere185, administrazio egituren gaia gure azterketaren abiapuntua izango da, eraiki nahi zen eraikuntzaren funtsezko oinarria izan zela uste baitugu. Izan ere, arestian esandakoa errepikatuz, arlo baten edo besteren arautze hutsak ez luke berez eraginik izango (nahia adieraziko luke, besterik gabe) eta politikak (hezkuntza politikak, gure kasuan) kontuan izan behar du zeintzuk izan daitezkeen
|
sortu
eta kontrolatu beharreko tresnak, hauen artean eraiki beharreko administrazio sarea Estatuaren makineria esango genuke guztiz garrantzitsua izanik.
|
|
|
Ondorio gisa edo, Moyano legearekin administrazio publikoko erakunde espezializatuak
|
sortu
eta indartu zirela esan daiteke, Medina rekin196 batera. Esan beharrik ez dago administrazio mailako funtzioak betetzeko, Estatuaren izugarrizko enplegatu piloaren sorrera ekarri zuela horrek, nolabaiteko administrazio ejertzito zibilaz funtzionario armada hitz egin daitekeelarik197 Bestalde, beste arlo guztiekin gertatuko zenaren antzera, administrazio egiturei zegokienez ere, lege honek hezkuntza sistema liberalaren ezaugarri nagusienetariko bat indartu zuen; hots, zentralizazioarena.
|
|
|
1843ko urriaren 15eko araudi hori probintziei zuzendu zitzaien, gobernuak markaturiko irizpideen ildotik irakasle eskolak
|
sortu
eta antolatzeko.
|
|
|
Eta argi horren bidetik eta egiaren bidetik, gizonak aitzina egin zezakek, aitzina eginen dik... Eta, bere arimaren geografian mundu berri hori
|
sortuz
eta osatuz doala, mundu zaharra eta mundu zaharraren gezurra baztertuko ditik, ezinbertzez. Baina mundu berriak, bertzalde, hipotesi eta oinarri berriak behar ditik, zeren eta teoria hilemorfikoak ez baitu, praktikan, deusetarako balio jadanik.
|
|
|
Eta ustezkoa diot, zeren bainago ezen Axularren jakintasuna ez zela egiazkoa hainbat alorretan: izan ere, ez ote gintuzke jakintasunak libre egin behar —beldurraren atzaparretarik libre, bereziki—, eta harenak ez ote ditu, aldiz, giristinoak legez lege eta arauez arau lotzen, baliatzen delarik, haien zuritzeko eta justifikatzeko, hainbat konparazinoz, zeinek ez baitute bertze asmorik ez bertze xederik beldurraren
|
sortzea
eta erroetaraino sartzea baizen. Eta lotzen gaitu handik eta hemendik, eta lotzen digu eta hersten digu azkenean ahoa bera ere, erran ez dezagun libre egin gaitzakeen hitza.
|
|
|
Zeren eta jaun Marcelek anitz kanta baitzekizkien buruz, eta bazuen konposizione bat edo bertze berak
|
sortua
eta asmatua, nola Oihenarten poema haren gainean sortu zuena, zeinak baitzioen bere lehen estrofan:
|
|
|
Eta arras beldurtu nintzen, pentsaturik frantsesen gaitza izan zitekeela, edo, bertzenaz, napolitarrena, zeren, erran komunak dioen bezala, zenbat buru, hainbat aburu, eta zeren eritasunaren eta gaitzaren itsusia ez baita nehoiz gure baitan
|
sortzen
eta errotzen baina etsaiarenean, eta hala gertatu zen bi mende lehenago ere, noiz eta Napolin frantsesen kontrako gerla piztu baitzen, eta noiz eta, haren ondorez, berretu, emendatu eta hedatu baitzen narrio eta arrazadura hura, erraiten zutelarik batzuek ezen soldadu frantsesen kulpa eta faltagatik izan zela, eta bertzeek napolitarrenagatik, ongi dakikezun bezala.
|
|
|
Eta formen munduak liluratu egiten gaitu, baina baita nekatzen eta ahitzen ere, zeren, begiak eta behakoa forma batean pausatu orduko, bertze bat ari baitzaigu albotik deika: izan ere, nola forma batzuk bertze forma batzuen baitarat biltzen diren, edo desegin egiten diren, bertze mila forma berriren
|
sortzeko
eta haietan gorpuzteko, halatan ugaltzen, berretzen eta emendatzen zaigu formen mundua; eta, formen mugimenduan eta haien etengabeko itxuraldatzean begiak batetik bertzerat darabiltzagula, pausarik eta geldialdirik gabe, akabatzen dugu hondarrean eroturik eta zorabiaturik. Eta galdurik.
|
|
|
Eta, nola beldurrak kontzientzian ahalkea eragiten baitigu, zeren bertzeen aitzinean gizon agertu nahi baikenuke, eta beldurrak, ordea, gixon egiten gaitu, hala, ez ote ditugu inurriak dauden lekuan hartzak eta otsoak asmatzen, edo deabruak eta spiritu gaizkileak txakurrak dauden lekuan, ahalkearen estaltzeko? Zeren, beldurraren eta ahalkearen aitzinean eta bertze jendeen aitzinean, etsai handiak justifika baikaitzake; eta hala eta halatan, benetako etsaia baino etsaiagoa den bertze etsai bat
|
sortzen
eta asmatzen dugula —gezurrezkoa, beti ere—, ez ote gaitu fikzioak meneratzen, finean. Ezagun ditugu munduan ipuinak eta historiak asmatzen dituzten skribatzaile sonatuak, nola Boccaccio edo Cervantes, baina ez al zaizu iduritzen, jaun André, ezen nekez ediren daitekeela Berceokoaren don Bildur hura baino asmatzaile joriagorik eta emankorragorik?
|
|
|
Eta, Pedro Huiziren koadroa besapean harturik jauregirat nindoala, bat batean handitsu bat
|
sortu
eta hazi balitzait bezala, korapilo baten herstura sentitu nuen erraietan. Eta, harat heldu, morroietarik batek bisitagelan sarrarazi, eta berehala etorri zitzaidan ama.
|
|
|
Friso joniar bat oroitarazten zuen apaindura hanpatuegia aitzinaldean, bertze deus nabarmenik ez zuen. Hilarrian, Ttipiren aurrekoen zerrenda oparoa irakur zitekeen, bakoitzaren
|
sortze
eta heriotza datekin batean. Lagunaren izena harri bilakatu gabea zegoen oraino.
|
|
|
" Iturri onetik dakigu Armando Bonillak Afrikan egin zituen misiolari lanak zer  tzuk ziren, eta ez dira, lagun maiteak, erraz, itsu itsuan sinesteko modukoak. Bagenekien basakeria gurekin bizi zela, guregan
|
sortzen
eta zornetzen zela, bai, baina hainbesterainokorik... hainbesterainokorik ezin dezake bururik gaiztoenak ere irudika". Armando Bonillak, bien bitartean, etzaulkian jarraitzen zuen etzanda, egonarriz, itxuraz guztiz bere onean, ausart, bat batean gutxiagotasun konplexu hura gainditu balu bezala, Deere jaunari kontra egiteko prest.
|
|
|
Era berean, gero eta talde gehiagok, gaur egun bizirauteko modu bakarra dela jabetuta, enpresa bihurtzeko ausardia erakutsi izana pozgarria da. Baina egitura hori
|
sortu
eta funtzionamendurako eustea oso zaila dela antzematen hasi dira bide honetan aitzindari diren euskal talderik sendoenak.
|
|
|
Denboraren joan etorrian, politika abagune faboragarriagoak heldu zitzaizkigun, demografi hazkuntzarekin batera. Jendea, bestalde, baserritik hirietaratzen hasi zen, ikastolak
|
sortu
eta gizarteak gure herriko kultura eta balioez sentiberatasun handiagoa hartu izan du. Horrek euskara batua ekarri digu, irakaskuntzan, komunikabideetan eta, gaur egun, administrazioan ere gero eta sentitzenago den premiari erantzun nahirik.
|
|
|
Erregaiekin gertatu den gauza bera gerta omen daiteke liburuekin ere: hasieran prezioak jaitsi ondoren epe ertainera garestitu egingo dira liburuak, oligopolioa
|
sortu
eta enpresa handiek erabakiko baitute prezioen politika. Liburua beti izan da erregai aproposa, izan ere.
|
|
|
aurreko elementu batzuk ahaztu gabe (2 kapitulua," Kanpo jardueraren aurrekinei buruzko erreferentzia laburrak"), kanpo jarduera XIX. mendeko bukaeran eta XX. mendeko lehen urteetan hasi zela esan daiteke. Garai horretan
|
sortu
eta hazten hasi zen euskal nazionalismoa, eta bere kanpo politikaren lehen urratsak eman zituen poliki poliki (3 kapitulua," Euskal nazionalismoaren lehenengo kanpo ekintzak, fase aranista()").
|
|
|
tradizioa sortzeko aukera galdu dugula. Coca colak 120 urte irudi berarekin tradizioa eta historia egin dezakeen bezala, EITBk du halakorik egin, zeren
|
sortu
eta adin nagusiko izan orduko, 18 urteren buruan, hil du bere irudia. Tradizioa sortzeko aukera hori galdu izana hemendik urte batzuetara deitoratuko dugula esaten du lagun horrek.
|
|
|
batetik, beharren azterketaren araberako plangintza zehatza eta sakona, martxan dauden eta sortu nahi genituzkeen liburutegiek zerbitzuaren bikoiztasuna eskaini ez dezaten. Bestetik, nola ez, bideragarritasun azterketa zorrotzak argitu liguke zentro berri horiek
|
sortzeko
eta kudeatzeko beharrezko den dirutza nola lor daitekeen. Horrelako Biblioteka Nazionala baina deszentralizatua ongi gorpuztu nahi bada, eta baliabide ekonomiko oso handiak behar direnez gero, nik gai honetan ikusten dudan irtenbide bakarra diru publiko eta pribatuaren arteko elkarlana da.
|
|
|
Katalogo horren xedea hau da, Euskal Autonomia Erkidegoko Liburutegien Sare Nazionalean sartuta dauden liburutegietako agiri fondoen zabalkundea egiteko eta horiek kontsultatzeko aukera emango duen datu basea
|
sortu
eta eguneratzea.
|
|
|
Nola labur ditzakegu gure eguneroko lanak sare honetan? Gure lanaren helburu nagusia, interesgarria eta kalitatezkoa den ezagueradun informazioa
|
sortu
eta integratzea da, beti ere erabiltzailearekiko interaktibitatea pizteko bitartekoa izango delarik, webguneak etengabe eguneratu eta dinamizatuko direlarik, eta, beti ere komunikazio egoki baten mesedetan, erabiltzaileak identifikatuak izango direlarik.
|
|
|
' Biblioteka prestakuntzaren aldaketa ekarriko baitu. Kasu honetan, interesgarria da zenbaitzuentzat errekurtso hauek antolatzeko
|
sortu
eta osatzen ari diren webguneak nolabait katalogatzeko modu bat direnaren teoria.
|
|
|
Etxeko gobernua ere, aita familiakoari aitortzen dio, eta oinordetza gorabeheretan legezko tokamenak agintzen ditu seme alaba guztientzat. Bestera, euskal foru zuzenbidearena, ohitura eta usadioen bidez
|
sortua
eta ekanduak moldatua, premia eta behar zehatzetarako; jabetza eskubidea familiaren mesederako sakon mugatu duena. Aita ama familiakoak aintzat hartu ditu azken horrek eta etxeko ondasunak oinordeko bati emateko aukera eta abagunea arautu, betiere, xedetzat hartuta etxaguntza ahalik eta batuen eskualdatzea belaunalditik belaunaldira14.
|
|
|
Dibortzioa onartuta ere, legegileak uste du ezkontzaren hautsezintasunari ez diola aurkakorik egiten, ezta kontzientzia gairik ere ebazten. Soil soilean uste du, grinarik gogorrenek —munduan hainbeste kalte
|
sortu
eta egun ere, sortzen dutenek— senar emazteen arteko giro gozoa urra dezaketela; halaber, uste du larregikeriak astunak izan daitezkeela, senar emazteen ezkon bizimodua jasanezin eginez. Orduantxe da eta orduantxe bakarrik, legegileak salbuesten duela, senar emazte horien lasaitasun, segurtasun eta poztasunaz arduratuta, bata bestearekin loturik egotea, eurak bereizteko dituzten arrazoiak gorabehera.
|
|
|
Magistratua nahitaez joan balitzaio legegileari, oinarririk okerrena onartuko litzateke eta gure artean berretsiko genuke erreskriptuen legeria. Norbanakoen artean
|
sortu
eta sakon eztabaidaturiko gorabeheretan legegileak parte hartzen duenean, beroriek ebazteko, bistan da horrek ez duela auzitegiek eurek izan dezaketen arriskua bera baino arinagoa. Beldur txikiago erakutsi behar zaio magistratu baten nahiera arautu, lotsakor eta zuhurrari, botere beregain baten nahiera erabatekoari baino.
|
|
|
[S] istematizatu eta argitasuna
|
sortu
eta loturak eraiki nahi ditugu; baina kontuz sistemaz [bakarraz] eta zientziaz [bakarraz] behar baino lehen mintzatzearekin(...). Mintza gaitezen, hobe, entziklopediaz.
|
|
|
Razionalisten eredu kognitiboa matematika bazen, enpiristena esperientzian oinarrituko da. Enpiristekin epistemologia —ezagutzaren arazoa, hots, nola
|
sortu
eta justifikatzen den ezagutza— filosofiaren oinarrizko auzi bihurtuko da, galdekizun nagusi eta saihestezin. Zentzu honetan, epistemologiaren oinarrizko tesiak ondoko lau hauetan laburbilduko ditugu:
|
|
|
Baina demagun halako gertakaria agertu dela: imajina ezazue zuetako bati bat batean lehoi baten burua
|
sortu
eta orroka hasten dela. Dudarik gabe imajina dezakedan gauzarik arraroena izango litzateke hau.
|
|
2001
|
|
|
Joan berria dugun 2000 urtean isilpean igaro eta mende berriko zurrunbiloan ezkutatuko denaren beldurrez, Bizkaia maitean argitaratu zuten liburu berezi baten berri eman nahi dizut. " Orquideas de Bizkaia", Amador Prieto Fernandez biologoak
|
sortu
eta Bilbao Bizkaia Kutxak, bere Bizkaiko gaiak sailean kaleratu zuen iazko udaberrian. Ekimen benetan txalogarria da, baina txalo hauek zalapartatsuak eta uju artekoak lirateke euskaraz kaleratu izan balute.
|
|
|
Baina ez zen izan mugimendu musikal bat, gizarte mugimendu orokor bat baizik. Gizarte mugimendu horrek eragin zuen talde horiek
|
sortzea
eta taldeek mugimenduari eragiten zioten. Irrati libreak piztu ziren, gaztetxeak okupatu...
|
|
|
Dagoeneko zenbait lan eskaini badigu ere, ETBk garbi eduki behar du ez dela sortu Tamararen kanta buruz ikas dezagun, gure herriaren identitateari eusteko eta egunero garatzen dugun nortasunaren lekuko izateko baizik. Gurea bezalako herriek beren kultura
|
sortzeko
eta hedatzeko dituzten baliabideak lehentasunez garatu behar dituzte, kultura lan eremu estrategikoa bihurtzeko. Eta horretan, fikzioa eta dokumentala, pantaila handia nahiz txikia, beharrezkoak ditugu, besteek gure historia idatz ez dezaten.
|
|
|
ororentzat sentsazio berriak zabaldu nahi izan ditugu, giro ona
|
sortu
eta publikorik zabalena hartu kontutan. Ekitaldi honen arrakasta argi gelditu da.
|
|
|
1989an haurrentzako" Ja, ja" izeneko diskoa kaleratu zuen. Les Mecaniciens taldea
|
sortu
eta 3 disko kaleratu zituzten ondoren. Joxe Ripiaurekin ere 4 urte eman ditu.
|
|
|
Bertako arduradun Iñaki Bastarrikak hiztegiaren falta dagoela dio: " Gaia ez da gehiegi landu eta beti gabiltza geu
|
sortuz
eta han hemen galdetuz eta gauzak hartuz, nahiko zoratuta hitz teknikoekin. Ez daukagu gaztelaniaz dagoen' Enciclopedia del mar' edo antzekorik".
|
|
|
Taldearen izenaren arrazoia argi dago, ez hainbeste diskoarena. " Quercus haritzaren familiaren izena da eta endorphina gure gorputzak
|
sortzen
eta isuritzen duen hormona bat da, ondo sentiarazten gaituena. Endorphina dezente isuriak gara gu txalaparta jotzen eta txalapartaren inguruan lanean", azaldu digu Harkaitz Martinezek.
|
|
|
Euskaldun asko gazteak dira gainera. Kopuru hori igotzen doa eta bertakoak arabar sentitzen diren heinean, giro euskalduna
|
sortzen
eta indartzen ari da Argantzunen eta inguruan. Araba Euskarazko koordinatzaileak dioenez," hemengoek, arabartzat dute beraien burua eta euskara haien hizkuntzatzat hartzen dute".
|
|
|
Industrialdea berez Gizaburuagako lurretan dago, baina udal honek zergen bidez jasotzen duen diruaren %40 mankomunitatearen esku geratzen da, enpresa berrientzako dirulaguntzetan erabiltzeko. Gainera, mankomunitateak sortutako Legamin mintegi industrialaz gain, aipatzekoa da ekimen garrantzitsu honetan Markinako Udalak, bertako Eskola Teknikoak edota Lea Ibarreko Udal Mankomunitateak luzatutako laguntza, Azaro Fundazioaren bitartez ekimen berriak
|
sortzeko
eta egungoak garatzeko laguntza alegia. Bestalde, hortxe dago Bizkaiko Diputazioarekin, BBKrekin edota EUDELekin lanpostuak sortzeko Behargintza hitzarmena ere.
|
|
|
UPV/EHU
|
sortu
eta gerora, batez ere unibertsitate horrek bere udako ikastaroak antolatu zituenean, zalantzan jarri zen UEUren jarraipena. Hala ere, Euskal Herrian unibertsitateak zabaldu eta ugalduta, UEUk gero eta unibertsitario gehiago biltzen zuen bere ingurura.
|
|
|
" Oso gaizki pasa nuen ikastaro hartan, izan ere orduan egun baino askoz ere kritikoagoa nintzen nire buruarekin eta nire baldartasun guztiekin adiskidetzen ikasi behar izan nuen". Jose Antonio de Marcos antropologoak pailazoek gizakion eguneroko dramak hankaz gora jartzeko duten erantzukizunaz ohartarazi zuen beranduago, eta hala, Oihulari Klown taldea
|
sortu
eta emozioak lanabes gisa hartuta herriz herri adieraz betetako ikuskizunak eskaintzeari ekin zion. Jendeari barrea eragiteko konpromiso pertsonala hartu zuen orduan eta egun ere horretan dihardu...
|
|
|
Bere biografian kontatzen duenez, euskaldun britainiar hau Hondarribian bizi da gaur egun. Duela hamabi bat urte Stanley argitaletxea
|
sortu
eta ingelesezko testu liburuak idazten hasi zen. Horrek, ordea, ez zuen bere idazteko grina asetzen eta historia nobela batzuk idatzi zituen.
|
|
|
Bere ondorengoak zer izango diren galdetzen dute, hemengo heziketa duten musulmanak, edo musulman heziketa duten hemengoak. Kultura transmititzeko lehen pausoa litzateke islamdar eskolak
|
sortzea
eta bertan hizkuntza, historia, eta balore musulmanak lantzea.
|