|
2023
|
|
|
Tributu sistema aplikatzeko printzipioak dira, ostera, proportziotasuna, eragingarritasuna, formazko betebeharrak betetzeagatik izandako zeharkako kostuak mugatzea eta tributu betebeharpekoaren eskubide eta bermeak errespetatzea. Une honetan guk nabarmendu nahi ditugu tributu sistema antolatzeko printzipioak legegilearen aukerak mugatzen dituztelako tributu arauak
|
sortzeko
eta onesteko orduan.
|
|
|
Kasu horietan, zergaldi bakoitzerako salbuespenaren sortzapena burutzen da zerga egitatea, salbuetsitako modalitatean, zergaldi horretan gauzatzen bada. Behin salbuespena
|
sortu
eta gero, ezin da ulertu hurrengo zergaldi guztietarako balio duenik, honexegatik: zergaldi bakoitza igaro arte ez dakigu egitate salbuetsia gauzatuko den ala ez, ezta egitate hori tributuaren menpe egongo den edo tributua bera izango den ere.
|
|
|
Bizkaian (TFAOren 64.1 artikulua), ostera, egiaztapen horiek egiteko ez da ezarri inolako preskripzio eperik. Preskripzio epea zenbatzen hasiko da kenkaria, konpentsatzeko kuota edo oinarria zein zergalditan
|
sortu
eta zergaldi hartako aitorpena edo autolikidazioa aurkezteko borondatezko epea amaitu zenetik aurrera.
|
|
|
Hala ere, ahalorderik ez egon arren edo ahalordea nahikoa ez izan arren, idazkia aurkeztutzat emango da baldin eta bertaratu den pertsonak ahalordea eransten badu, edo erantsi duen ahalordeak izan ditzakeen akatsak zuzentzen baditu, edo ahalorde nahikorik gabe bere izenean eta ordezkaritzan egindako jarduketa guztiak berresten baditu. Edozein kasutan, ordezkaritza badagoela uste da aurkaratu den egintza zein prozeduretan
|
sortu
eta prozedura horretan ordezkaritza izan bada.
|
|
|
Preskripzio epea hasiko da erregularizatu beharreko tributu betebeharra betetzeko estatu laguntzaren aplikazioak tributu arauketaren arabera ondorio juridikoak
|
sortu
eta biharamunean.
|
|
|
Apirilaren 20ko 102/ 2005 Epaian, besteak beste, adierazi zuenez: a) Tributuen arloko lege erreserbak behar du tributua ex novo
|
sortzea
eta tributuaren oinarrizko osagai eratzaileak zehaztea legez egin behar direla. b) Irizpideak eta printzipioak legean egon behar badira ere, erregelamenduaren arauketa onargarria da baldin eta ezinbestekoa bada arrazoi teknikoengatik edota Konstituzioak ala Legeak berak bilatutako helburuak betetzeko. Horiek horrela, erregelamenduzko arauketa legearen mende, berau garatu eta osatzeko izan behar da beti. c) Tributuen arloko lege erreserbak ez die eragiten modu berean tributuaren oinarrizko osagai guztiei.
|
|
|
Konstituzioaren 142 artikuluak ezarritakoaren arabera," toki erakundeei legearen arabera dagozkien eginkizunak betetzeko, toki ogasunek behar besteko baliabideak izango dituzte; eta horien hornidura nagusiak izango dira udal zergak, eta Estatuko eta autonomia erkidegoetako diru sarreretan parte hartzea". Ildo horretatik, Konstituzioaren 133.2 artikuluak berdindu omen ditu autonomia erkidegoen ahalmena eta toki korporazioen ahalmena tributuak
|
sortzeko
eta galdatzeko. Nolanahi den ere, horrexetan datza alderik handiena:
|
|
|
Zergen arloan, TOLTBk bi zerga mota bereizten ditu: toki korporazioek derrigor ezarri behar dituzten zergak Ondasun Higiezinen gaineko Zerga, Jarduera Ekonomikoen gaineko Zerga eta Trakzio Mekanikodun Ibilgailuen gaineko Zerga, horietan ordenantza fiskalak garatuko dituela Legeak zehaztutako esparruak, baimena eman duenean, batetik; eta ordenantza fiskala beharrezkoa duten zergak halakoak
|
sortu
eta galdatzeko Eraikuntza, Instalazio eta Obren gaineko Zerga eta Hiri lurren Balio gehikuntzaren gaineko Zerga, nahiz eta TOLTBk ezarritakoaren arabera ere (59 artikulua) arautu behar, bestetik. Lehenengoak derrigorrezkoak dira eta bigarrenak, ostera, borondatezkoak, halako zergak ezarri eta galdatzeko toki erakundearen aldeko erabakia beharrezkoa delako.
|
|
|
Tributuen eta finantzen zatiekin batera, 1981eko Ekonomia Itunaren arauketaren amaieran organo batzuk
|
sortu
eta diseinatu ziren. Adostasunerako organo bitarikoak ziren Administrazio bien arteko akordioak lortzeko, eta egun ere hor dirauten organoak dira Ekonomia Itunaren Batzorde Mistoa (orduan Kupoaren Batzorde Mistoa izena zuena), Araugintza Koordinatu eta Ebaluatzeko Batzordea.
|
|
|
Nazioarteko zuzenbide publikoari helduta, zuzenbide hori azken aldian berrindartu egin da guk dugun adibiderik hurbilena Europar Batasuna da, nazioarteko erakunde berriak
|
sortu
eta estatu kideek euren subiranotasunaren zati bat galdu duten neurrian; azken finean, oso lotura estua dago subiranotasunaren eta Estatuek dituzten finantza ahalmenen artean.
|
|
|
Ebazpenak ondoreak sortuko ditu ezinbesteko kasua eragin duen egitatea zein datatan
|
sortu
eta data horretatik aurrera, eta ondore horiek iraungo dute ebazpenean bertan zehaztutako datara arte.
|
|
|
Enpresaburuak hartu du erabakia lanaldia murrizteko edo lan kontratuak eteteko neurriak aplikatzearen inguruan. Neurriok ondoreak sortuko dituzte ezinbesteko kasua eragin duen egitatea zein datatan
|
sortu
eta data horretatik aurrera. Edozein kasutan, enpresaburuak bere erabakiaren berri emango die langileen ordezkariei eta lan agintaritzari.
|
|
|
(a) Lehenengo eta behin, eskualdaketa gauzatu baino lehenagoko laneko zorrei dagokienez," Gizarte Segurantzaren legerian ezarritakoa gorabehera, inter vivos egintzen bidez egindako eskualdaketetan, enpresaburu lagatzaileak eta enpresaburu hartzaileak erantzukizun solidarioa izango dute 3 urtez, eskualdaketa egin aurretik
|
sortu
eta bete gabe dauden lan betebeharrekiko" (1 idatz zatia).
|
|
|
Ehunka urteko tradizioa oinarri, Rerum Novarum Entziklikak garai berri bat hasi zuen; gizarteko gaien esparruan, Elizaren irakaspen berri bat
|
sortu
eta garatu zuen. Gizarte auziak berarekin zekarren errealitate gordinaren aurrean, Elizak bide berri bati ekin zion eta esku hartzeko beharrizana sentitu zuen:
|
|
|
Batzorde hori Gizarte Eraldaketen Batzordea izan zen, eta 1903ko apirilaren 23ko Errege Dekretuaz geroztik, Gizarte Eraldaketen Institutua. Bada, batzorde horrek hasi zuen esku hartze zientifiko deritzona, lan arloko erakunde espezializatuak
|
sortu
eta gero gauzatutako esku hartze administratiboaren aurrekari gisa. Esangura horretan, nabarmendu behar da Gizarte Eraldaketen Batzordeak bildutako material informatibo ugari eta baliagarria, probintziako eta tokian tokiko batzordeen bidez tramitatutako galdera sortari esker (galdera sorta hori 1884ko maiatzaren 28ko Zirkularrean jaso zen).
|
|
|
O Nazioarte mailan, Espainia, 1919ko abuztuaren 14ko Legearen ondorioz, Lanaren Nazioarteko Erakundearen (LANEren) kide egin zen. LANE Versailleseko Tratatuaren XIII. zatian
|
sortu
eta Nazioen Elkartera bildu zen. Bada, Espainia Nazioen Elkarteari ere atxiki zitzaion.
|
|
|
G Gehieneko atzeraeraginik eza:
|
sortutako
eta burututako egoerak ukitzen ditu (adib. aitortuta eta dagoeneko kobratuta dauden pentsioak ukitzeko xedea izatea).
|
|
|
Modu horretara, betearazte egintza eta arauetara biltzen dira antolaketaedo administrazio edukiko ad intra erregelamendu arauak. Bada, autonomia erkidegoek antolaketa erregelamenduak onets ditzakete, hau da, euren organo betearazleak
|
sortu
eta arautzekoak (azken finean, erregelamendu horiek arautzen dituzte autonomia erkidegoetako lan administrazioaren eraketa, antolaketa eta jardunbidea). Hain zuzen ere, organo horiek dira estatuko lan legeria betearazteko autonomia erkidegoei zein eskumen transferitu eta eskumen horiek gauzatzen dituztenak.
|
|
|
Lehenengo artikuluak tributu sistema guztia Estatuak diseinatu behar duela adierazten du eta 31 artikuluak tributu sisteman berdintasun printzipioaren adierazpena egiten du150 Beraz, eta Garcia Fresneda GEAk esaten duenari jarraituz151, batasun printzipioaren isla dira interes kolektiboa, berdintasuna eta merkatu batasuna. Azken finean, Estatuak tributu sistema diseinatu behar du, baina herritarren arteko ezberdintasun gutxien
|
sortuz
eta edozein moduan merkatu batasuna lortuz.
|
|
|
" Konstituzioaren 31.3 artikuluak, hemen interesatzen zaigunari dagokionez, legeari jarraituz bakarrik ondare prestazio publikoak ezarri daitezkeela aipatzen duenean, oinarrizko arauak ez dio izaera absolutuko zerga legezkotasunari sarrera ematen — han ez baita esaten ezarpena nahitaez legearen bidez egin behar denik, baizik eta malgutasun handiagoz eskatzen duela legeak agindu dezala zer irizpide edo printzipioren arabera arautu behar den. Tributuen arloa eta, zehazki, tributua ex novo
|
sortzea
eta Konstituzioan dauden beste lege erreserba batzuekin gertatzen den bezala, hemen ezarritakoaren esanahia hauxe da: pertsonen bizi eremu jakin baten arauketa ordezkarien borondatearen mende dagoela bermatzeko helburua duela eta horrek ez du baztertzen legeak arau azpiantolatuetara igorpenak egiteko aukera, baina bai, ordea, igorpen horien bidez, zehaztugabetasuna dela-eta, egindako erreserbaren degradazioa eragitea" 164.
|
|
|
" Doktrinaren sektore garrantzitsu batek ziurtatzen duen bezala, lege erreserba zerga arloa arautzeko irizpide edo printzipioei buruzkoa dela ulertu behar da: tributu bat ex novo
|
sortzea
eta tributu horren funtsezko elementuak edo konfiguratzaileak zehaztea. Elementu horiek beti daude legearen eremuan, eta ezin dira inoiz eskuordetutako legeriaren esku utzi, are gutxiago erregelamenduak egiteko ahalaren esku" 165.
|
|
|
SERRANO Ortegaren esanetan: " Eskuragarritasunik ezari buruzko akordioa erakundearen gastu estutasunari berari lotutako kredituen gainekoa izan da; izan ere, hala egin ezean, arauak lortu nahi duen benetako eragina kendu egingo litzateke, hala nola ez betetze egoera betetzeko bideratzea, gastu publikoa bere errealitate normal eta naturalera egokitzeko" 538 Ildo horretan, argi dago helburua dela egonkortasuna
|
sortzea
eta superabita sortzea, zorra murrizteko jarraibide orokor gisa.
|
|
|
Beste batzuen artean epe laburreko kreditu eragiketak izango dira: a. Finantza erakundeetatik jasotzen diren aurrerakinak, diru bilketa kudeatzeko organoen bitartekaritzarekin edo gabe, ekitaldi ekonomiko bakoitzean
|
sortutako
eta errolda edo matrikula baten bidez likidatutako zergen bilketa produktuen kontura. b. Diruzaintzako desfase iragankorrak betetzeko finantza erakundeek ematen dituzten kreditu eta maileguak. c. Urtebete baino gutxiagoko zorraren jaulkipena.
|