|
2000
|
|
|
Horixe bai  tzen harentzat artearen muina: egina
|
zegoena
desegitea. Zer egiten zuen hark, azken finean, bulegoan ere?
|
|
|
Baina nire uste izugarri hauek ez direla eldarnioak erakustearren, eta orain ere beti bidaialagun aldaezin izan dudan zuhurtziari eskua emanik, hitz bi soil soilik: bazkaritarako haragia saltsan ekarri ziguten halako batean Armando Bonilla eta biok bakarrik gelditu ginen egunean, hain zuzen, bada, ari nintzen platerean
|
zegoena
gogo biziz jaten, batere errezelorik gabe, harik eta gogortasun batekin topo egin nuen arte. Ahotik puska bat atera, eta azazkal bat zela egiaztatu ahal izan nuen.
|
|
|
Ezin nituen maisuaren hitzak ulertu. Zer zen haren esku
|
zegoena
–Ni oraindik gehiago kizkurtzea, beharbada.
|
|
|
Hura muino gisako bat zen eta haraino, bero sapa beldurgarri harekin, nekez bada nekez igo gara (Arches parke nazionalean bezala, bazirudien hemen ere norbaitek seguruenik deabruak berak basamortuan likido sukoiren bat isuria zuela eta paisajea flanbeatzen ari zela; horren froga ziren Visitor Center eko termometroak, itzalpean, seinalatzen zituen 49? 5 graduak). Gatz eta hondarrezko basamortu hura, zenbait tokitan itsasoko maila baino beherago
|
zegoena
, niri fotografiagarri eta filmagarri baino gehiago hipnotizagarri gertatu zait. Eta, ezin ukatuko dut, muino horretatik behera heriotzaren bila lasterka joateko gogo bortitza etorri zait.
|
|
|
Une horretan furgoneta denboraren makina bilakatu izan balitzait bezala, berez berez oroitzen hasi naiz: gure harreman hasierako Dabid kasik nerabe eta jeloskorraz oroitu naiz, bihotzean min senti  tzen zuena berarekin baino lehenago birritan oheratu nintzelako beste mutil batekin nahiz eta bera ere bi neskarekin ibilia izan; geroko Dabid jostarinaz oroitu naiz, elkarrekin bizitzen jartzea amestu, eta hori lortzearren edozein lan egiteko prest
|
zegoena
; azken aldiko Dabid arduratsuaz ere oroitu naiz, oharkabean niregandik urrundu, eta beste neska baten kilika bilatu duena. Denboran aurrera egin eta etorkizuna ere igartzen saiatu naiz, eta guztiz imajinaezina egin zaidan arren, gutxienez aukeraz betea dagoela pentsatu dut, eta beldurrezko filmekin gero eta antz gutxiago izatea desio dudala.
|
|
2002
|
|
|
Zuhaitzek eta eserlekuek ez ezik errepidearekin parez pare luzatzen ziren hiru kiosko dendak inguratzen zuten Plaza Nagusia. Nire kuttuna, niri gehiena gustatzen zitzaidan kios  koa, lehenengoa zen, bidegurutzean bertan
|
zegoena
. Izugarri atsegin nuen kirol egunkari  eta aldizkariei gainbegiratu bat ematea.
|
|
|
Urruti zagok bai, baina honako bidean. Orrondok ez zuen aukera galdu, denen buruan
|
zegoena
aditzera emateko.
|
|
|
C, est fini. Harrizkoa uste genuen jauregia, lastoz egina zen, eurien eta haizeen mende
|
zegoena
. Bost urte doi behar izan zituen behera etortzeko.
|
|
|
Ez dakit. Baliteke metodologia kontuez hitz eginik agian hitz ponpoxoen azpian eztabaidan
|
zegoena
botere banaketaren kontua izatea, ez besterik. Hala ere, aitortu behar dut ez dakidala zertan gelditzen den sare nazional horren kontua, filosofia horrekin egiten diren zenbait argitalpen EAEri bakarrik loturik ikusten baititut.
|
|
2003
|
|
|
Oroitzen zen, eta horrek esperantza hazi zion, Otsabideko komisariatik jalgi zenean, kazetarien saihetsean
|
zegoena
ezagutu zuela: Kerguelen larriki kolpatua eta betirako desitxuratua. Â Kazetarien hesian urrako izpia ireki zenean, Eusko Armadaren buruzagiaren aurpegira, lotsarik gabe, tu egin zuen.
|
|
|
Haren hitzek muin gordeenak ukitu zizkiguten. Begiradizo azkar bat bota nuen itsasorantz, eta ikusi nuen puntutxo laranja hura, gugandik gero eta urrunago
|
zegoena
, itsas azalean zebilela oraindik; halaxe bada, eta haren salbamena zuzenki gure eskuetan ez zegoela jakinik, pentsa  tu nuen solasalditxo batek on egingo zigukeela, urduritasunak baretze aldera eta baita itxaronaldia laburragoa gerta zekigun. Neroni izan nintzen, bada, gizon haren zeregin humanitario jasoa abonatzen sutsuena, bidenabar, modu zeharkako baina argiz, gainerako taldekideak hitz egitera akuilatzen nituelarik.
|
|
2005
|
|
|
Nor arduratzen zen orain Herrenkoz? Ba ote zegoen jainko bat Herrenkoren barruan, jainko zuhur bat, buru herrenik gabea, Delfoseko orakuluan
|
zegoena
bezalakoa. Edo txolarre huts zen Herrenko, txori babesgabea, fedegabearen nahiaren arabera bizi edo hil behar zuena?
|
|
2006
|
|
|
Gaur arte, behintzat. Hilaren 4an Jiménez Velasco Aguraineko notarioaren ohartarazpen bat jaso nuen, egun horretan ireki behar zutela nire izenean ezarritako dokumentua, 1885etik han
|
zegoena
gordeta. Xabiren eskutitz bat zen, lumaz idatzia, bizar paperean, Zalduondon datatua duela ehun eta hogei urte; letra Xabirena da inolako zalantzarik gabe.
|
|
|
Alde batera eta bestera begiratu du Stefak, baina ez du mahai ondoan duen pilotik bat ere hartzeko imintziorik egin: Ania bera hurbildu da, azkenik, eta bat eskuratu du, piloaren tontorrean
|
zegoena
. " Total, neska, nor enteratuko da?".
|
|
|
Nik, ordea, ez nuen tarterik hartu aldaketetarako. Biak ziren nirekin eta bazirudien neu nintzela eurekin ez
|
zegoena
. Nik ez nuen, inondik ere, horrela bizi izan, baina horrela biziarazi nien, nonbait.
|
|
|
Egiten zituen esku imintzioengatik, bere onetik aterata zegoen. Kapeladunarekin
|
zegoena
bizkarra emanda zegoen, kostatu egin zitzaidan Angelo zela ohartzea. Gizon kapeladunak zerbait seinalatzen zion hatz erakusleaz, ontzi bat edo ontzi inguruko zerbait, ez dakit garbi.
|
|
|
Kamioi militar batekin gurutzatu ginen. Tranbiako gidariak ezkilari eragiten zion aldiko, bihotzak jauzi egiten zidan, ni banintz bezala tranbiak azpian harrapatzeko arriskuan
|
zegoena
. Aldian behin eskua eramaten nuen galtzarbe ondora, eta agiriak jaka barreneko patrikan zeudela sentitzeak pixka baterako lasaitzen ninduen.
|
|
|
Angeloren aldarte aldaketekin gogoratu nintzen. Ez nekien Umberto ere haren kasta berekoa zen, erreakzio ustekabeenak eragiten dituen gaitz bereziren bat ote zebilen Triesten, edo, besterik gabe, ni nintzen erotzen hasita
|
zegoena
.
|
|
|
Lasaitu ederra eman zenion zure ateraldiarekin. Ez baitzekien berak nola esan aspaldian esatekotan
|
zegoena
: kokoteraino zegoela beti zure zain egoteaz, zure erabaki aldaketez, zure ageriko mespretxuez eta zure gizon izaeraz.
|
|
|
Lorez jositako bata koloretsuekin zabaltzen zigun atea. Ezagutzen genituen emakumeen artean, zinean ikusten genituen haiengandik gertuen
|
zegoena
, bera. Bere bata koloretsua airean azaldu eta bere bata koloretsua airean desagertzen zen.
|
|
|
Oharrak: kontuz gaindosiarekin, ongi
|
zegoena
zuzentzeko (okertzeko, alegia) arriskua baitago: " kokotsa"/" krokotsa"," kokoteraino"/" krokoteraino"," festa"/" festra"...
|
|
|
Gure ondoko herri guztiek hizkuntza indoeuroparrak hartu zituzten. Berenak utzi zituzten eta moda modan
|
zegoena
hartu: ekialdetik etorri berriak, izaera exotiko hark emanen zien glamour guztiarekin.
|
|
2007
|
|
|
Musika aparatua piztuta zegoen, ordea. Poltsatik Gigik utzitako LP bat atera eta, jarrita
|
zegoena
–Albéniz, gorde ondotik, play sakatu zuen.
|
|
|
Gogora etorri zitzaion Igorren gorpua identifikatzera eraman zuten egun hura. Gela hotz hartan sartu orduko jakin zuen ohatila hartan
|
zegoena
bere semea zela. Oroitzapen hura ohi baino errazago uxatu ahal izan zuen, ordea.
|
|
|
Autoa gelditu behar izan zuten, ordea, gurpil aulki bati bultzaka zihoan hegoamerikar itxurako emakume bat pasa zedin. Agurea nabarmen gaizkitu zen aulkian eserita
|
zegoena
seinalatu zienean:
|
|
2008
|
|
|
–Hasieran pentsatu nuen zurekin aireportuan
|
zegoena
zure zela.
|
|
|
Mireia, Kikeren Iruñeko lagun bat zen, egun batzuetarako bisitan
|
zegoena
. Asteburuko paseo haiek berari hiria erakusteko mimo handiz pentsatuak ziren.
|
|
|
Beraz, Katrin ez dago taula gainean, baina berak sortu du taula gaineko mundua, lorik gabeko gauetan egindako oilo, tximeleta, zuhaitz eta barkuekin. Momentu batzuetan Katrinen aurpegia bilatu dut, eta ez zen bera alfonbra gainean eserita
|
zegoena
. Ume bat zegoen Katrinen lekuan eserita, ume baten begiak ziren ikuskizuna jarraitzen ari zirenak.
|
|
|
Hermann guztiz bere baitara bilduta dago. Dena prest daukanean, metodikoki garbitzen ditu sukalde osoan zehar sakabanatuta geratu diren hondakinak, hasi aurretik
|
zegoena
baino askoz ere garbiago utzi arte.
|
|
|
[Liburutegian II.] Mutikoskorretan, liburutegian, giza anatomia, ugalketa eta argazki bilduma jakin batzuk ziren gure liburu preziatuenak eta bilatuenak. Agerian ikusi nahi ezkutuan
|
zegoena
. Geroztik maiz jo dugu liburuetara ezdakitzer des kubritzera, eta hor esango nuke aspaldiko mutikoskor hura biziberritzen dela gure baitan, munduaren titi ipurdiekin bat egin nahirik eta ezinik.
|
|
|
Baina arazo hark, gure telefonoaren faktura horrenbeste puztu zuen arazo hark, izan zuen azkenik konponbiderik. Galiziako familia bat, gure egoera berean
|
zegoena
, gurekin etortzeko prest azaldu zen eta Emakumearen Agentzia izeneko erakunde txinatarrarekin harremanetan jarri ginen ea posible ote zen bi probintzia ezberdinetara joanagatik gurea talde bakartzat jotzea. Erantzuna baiezkoa izan zen eta dena prest bidali ziguten, egutegia eta guzti.
|
|
2009
|
|
|
Hil zorian
|
zegoena
negarrez hasi zen.
|
|
|
Lokartzea, konortea galtzea, loloak hartzea, une batez besterik ez bazen ere! Arrastoan sartuta edukitzea animalia basati hura, bihotzetik kanpora salto egiteko irrikatzen
|
zegoena
! Barrutik izugarrizko indarrez hazten zitzaiola sentitzen zuen amorru ilun hura, eromenezkoa ia.
|
|
|
Kazetariak zioenez, agure bat hilda aurkitu zuten Cerro Chicon, La Torreko errebaletan zegoen geltoki batean, hain zuzen. Cerro Chico fabriken gunetik hurbil eraikitako auzo bat zen, egunaren zati gehiena gas eta lurrun kirasdunen artean bildua
|
zegoena
, fabriketako hodiek tu egiten zuten zikinkeria zela-eta. Auzoa ezaguna zen boxeo giroetan," Doc" Espinosa boxeolari handia bertan jaioa baitzen.
|
|
|
Liburu dendara iristean, ezustekoa hartu zuen. Ez zen Claudio bere zain
|
zegoena
, haren lehengusu Morasán baizik. Irene larritu egin zen, nagusiari zerbait txarra gertatu zitzaiolakoan.
|
|
|
Gutxienekoa zen, edonola ere, hala izan zen edo ez. Argi
|
zegoena
zen beste zeozer ere bazenerabilela zuk esku artean, gauza haiek guztiak salduta Londreserako bidaia ordaintzeko baino nahikotxo gehiago atera baitzitekeen.
|
|
|
Idazlea sarritan joaten omen zen marinelen taberna batera, idazten ari zen nobelarako apuntetxoak hartzeko. Tabernan orduak egiten zituzten marineletako bat alkoholikoa zen, nonbait, eta oso zakarra, borrokarako beti prest
|
zegoena
. Hark protagonizatutako gertakari batean inspiratu omen zen Junger aipatu pasadizoa idazteko.
|
|
|
Europako hainbat herrialdetan hasi berriak ziren kultur prozesu jendetsuak mimetizatzeko beharra ikusten da, jendeak zein bere hizkuntzan idatzitako kantak izan zitzan. Beraz, katalan zuzenaren erabilera normalizatzeko prozesua, egiteko
|
zegoena
, ikastetxeetan ikasteko debekua zela eta, ordu arte presentziarik ez zuen eremuetara bideratuko da:
|
|
|
Izan ere, kanta, bere sorreran batez ere, fronte oso baten zati bat baino ez da, hala zioten behintzat Letek, Lertxundik, Laboak eta beste batzuek ere?, era askotako kultur adierazpenen bidez nazio bateko kide izatearen sentimendua birsortzera bideratua
|
zegoena
. Euskal imaginarioa, bere errekreazio mitiko, hesi fisiko eta giza mugekin, indarrez ernatu zen mugimendu haren baitan.
|
|
|
Bada, erregimenaren tesien besotik helduta zihoan errezetategi morala bihurtu zen, ez gehiago ez gutxiago. Garai hartako beste faxismo batzuek bezala, frankismoak garbi ikusi zuen erabat desegin beharra zegoela
|
zegoena
, eta berritik eraiki gero, bere parametro ideologikoetan oinarri hartuta, eta hala egin zuen.
|
|
2010
|
|
|
Lau bakarrik gelditu ginen, hiru bizkaitar eta arabar bat; harrigarria bazen ere, gipuzkoarrik ez. Bost plaza lau pertsonarentzat; nire zorte txarra zori on bihur zitekeen lehen azterketa hura gainditzen banuen, garbi ez
|
zegoena
. Azterketa idazten hasi ginen.
|
|
|
Josu Landa zen benetako zuzendaria inork izendatu gabe (inork baino lan gehiago egiten zuelako), eta jende mordoxka bat inplikatzea lortu zuen. Lehenengoetakoa Iñaki Uria, aurreko kurtsoan
|
zegoena
. Mikel Albisu ere kaptatu genuen (Mikel Antza," Anza" sinatzen zuena oraino, bere hirugarren edo laugarren abizena), Itziar Gillenearen ahizparen mutila zelako, eta Kike Amonarriz, Tere Irastortza (oraino Teresita Irastorza sinatzen zuen neskatxa bat), Pablo Sastre(" Erbi" goitizenez sinatu zuena), Xabier Aizpurua(" Haitzak"), Ana Oiarbide eta beste batzuk.
|
|
|
Komentua, gasolindegiaren atzean
|
zegoena
, eraitsi egin zuten; hango lorategia eta baratzea zikuta landareak estali du.
|
|
|
Geltokian egunkaria erosi banuen ere, Bedaioperainoko bidea Teresa eta Sara Xianen argazkiari begira eta egin zidan galderaren hausnarketan pasatu nuen: gerta al zitekeen nik egunen batean ama alaba haien artean
|
zegoena
konpartitzea, photoshopak argazki hartan neurea sar zezakeen bezala. Ez al nintzen beti arrotz sentituko bi emakume haien artean?
|
|
|
Tianammen plaza munduko handiena zela azaldu zidan. Atzean ikusten zen argazki batean
|
zegoena
Joxe Mao omen zen, baten batek erakutsi zionez. Ea ezagutzen nuen galdetu zidan.
|
|
|
Mariok bihotzeko gizonari eska ziezaiokeen guztia zeukala ematen zuen: mutil ona zen, zentzuzkoa, bera pasatuko zen lekuan alfonbra jartzeko prest
|
zegoena
, goapoa, egunero ze liraina zegoen esateko prest zeudenetakoa ematen zuen, bere osasunaz eta laneko gorabeherez galdetzeko, erreginaren moduan sentiaraziko zuen bikotea zen, baina hurrengo astean Argentinara zihoan eta itzuliko zen oraindik erabaki gabe baldin bazeukan, honek zerbait esan nahi zuen, Marioren alde sentitzen zuenak ez zeukala bikote izatera iristeko behar zuen indarrik, oraingoz, b...
|
|
|
Atea hartu eta berriro jo zuen aurreko kafetegira. Begi bat galeriatik kendu gabe, kartera barruan
|
zegoena
miatzeari ekin zion segituan. Diru mordo batez gainera, ohiko kreditu txartelak, argazki familiarren batzuk eta dokumentazioa aurkitu zituen.
|
|
|
Ez zekien gurasoak bila etorriko zitzaizkion, hobe hala balitz, baina azken aldiko harreman hotzak igual etxean utziko zituen edo akaso Ameliak berak ez zien ezer esan, Danielaren itzuliak ustekabean harrapa zitzan. Baina Marioren begi ninietan islatu zitzaionak gehiago kezkatzen zuen; Marioren pentsamendua ikusten ari zen, alde batetik, honek esan baitzion bere arazoaren mamia Nicolas oraindik gogoan izatea zela eta hori zela Argentinara tiratzen zuena; eta, bestetik, bere konbentzimendu propioa zegoen, barruko bozak esan zion Mariok arrazoi izan zezakeela eta ihesaren azpian
|
zegoena
hasierako puntura itzultzea ote zen, pintoreak egin ziona barka ezina zela eta bere aurrean zerriaren pare gelditu zela esanagatik, ez ote zuen haren besoetara amiltzera bultzatzen zuen indar batek mugiarazten, itxura guztien azpitik eta gainetik.
|
|
|
Fisikoki hurbil
|
zegoena
Magdalena izan arren, nire buruan zebilena Teresa zen. Zoragarri egin nuen lo sofa estu hartan biak bueltaka ari ginela amets eginez.
|
|
|
Eta horiek denak gainditu ondoren, aspalditik euskal kultur giroa beste bat dela eta harritzen nintzela berak horietaz ezer ez esatea. Horiek esaten ari nintzela, enbaxadorea, entzuleen artean lehenengo zerrendan eserita
|
zegoena
, amorru biziz bueltatu zen, hori esaten ari zena nor ote zen jakiteko. Enbaxadorea, Carlos Abella y Ramallo jauna zen.
|
|
|
Eta kontu honek, berriz ere, Amitesarobe ekarri dit gogora, Tarberen esanetara Elaman administradore
|
zegoena
, eta nahiz eta Berdabio eta konpainiaren ondotik Iruñeko kartzelara eraman, gero errestorik gabe gelditu zena. Ez ote zuten Tarbek eta Amitesarobek ere ongi jakinen Berdabiok eta ari zuten azpilana?
|
|
2011
|
|
|
Auzokoak harri eta zur geratu dira berria jakitean. Egunkari honek egindako galderei erantzun diete esanez Werfel jauna gizon ona zela, atsegina eta adeitsua, heziketa onekoa, besteei laguntzeko beti prest
|
zegoena
. Horietako batek adierazi duenez," sinestezin egiten zaigu pentsatzea halako auzo prestua gupidarik gabeko hiltzaile bat izan zitekeenik".
|
|
|
Ideia DKrena izan zen. Berak eskuratu zien telefonoa, eta ahalbidetu streaming bidezko emisio hura; bera zen baita ere une hartan etxeko konputagailuaren aurrean
|
zegoena
irudi haiek sarean jartzen. Hasierako asmoa Sdovoda grabatzea zen, eta ez beste inor, baina egoera oso bestelakoa zen orduan.
|
|
|
errebelde iheslariak zuhaitz artean ezkutatzen ziren elurrez betetako erreka zokoetan eta armada arerioko soldaduak haien atzetik ibiltzen ziren, bazter guztiak arakatzen. Elkarri tiroka ere jarduten zuten, eta bala galduren batek jotzen bazuen bidaiari errusiar bat, bere iraultzatik urruti, herrialde honetan babestua
|
zegoena
... ba jai zeukan! Guk hemen ez geneukan kontsulik defendatzeko, edo istripuzko heriotza baten kasuan gure familiei ezbeharraren berri emateko.
|
|
|
Bazen behin Lelori, antzinako euskal kapitain eta ahaide nagusia, Tota izeneko andre batekin ezkondua
|
zegoena
. Garai hartako guduetan lanpetua ibiltzen zen Lelori, eta Totak bakarrik igarotzen zituen egunak eta asteak.
|
|
|
Cachopinek jasotako mitoen artean bada bat XVI. mendeko kronisten artean aski hedatua bide
|
zegoena
. Mito honek, Erroma eta Kantabriaren arteko guduan kokaturik, alde bien artean hitzartutako borroka baten berri ematen du eta abentura honetan protagonista izan ziren zaldun euskaldunen periploa deskribatzen digu.
|
|
|
Espainiako Guda Zibilaren ondoko urteetan, gosea zela eta Iparraldetik ogia ekartzen zen. Hego aldeko ogia urria zen eta
|
zegoena
askotan jan ezina. Esan dugu Gipuzkoako errotak itxi zirela.
|
|
|
Neguan sartuak ginen eta erne ibili beharra zegoen ganaduarekin, non zebilen ez bazenekien elurretan haien atzetik ibiltzea benetan nekagarria zen eta. Txerriak ere saldu nituen, maiatzerako umeak egiteko
|
zegoena
izan ezik. Egunak aurrera zihoazen eta gauak laburtzen ari ziren.
|
|
|
Kanpamendu bat jarri zuten gure bidearen aurrean eta ez zegoen handik pasatzerik. Bidezidor bat ikusi genuen eskuin aldean, zikin samarra, baina mendiaren kontra
|
zegoena
, haiek gu ikusi gabe pasatzeko modukoa. Ez zirudien beste aukerarik zegoenik eta baserrira itzuli ginen egur pixka bat eginda.
|
|
|
Handik egun batzuetara quartier du Lac auzoan bizi zen harakina bisitatzera joan nintzen, Donaixtikoarekin ezkonduta
|
zegoena
, aspaldian ez bainuen ikusi eta bertan geratu nintzen bazkaltzen. Esan nien eguraldi ona egitean joango nintzela laguntzera zeukaten baratze handira, eta goiz samar atera nintzen, ondoan alemanen kuartela zegoen eta.
|
|
|
Goizeko ordu bietan zeharkatu genuen ibaia eta esan nien ezin nuela gehiago. Sareak orduan erabiltzen zuen baserria, hura ere Oletan bertan
|
zegoena
, oraindik hiru ordura zegoen, eta orduan Okamikak hartu zuen emisorea bizkarrean, baina bideak mendian gora egiten zuen eta ordu laurden batez eraman ondoren gelditu egin zen. Gero Frankok hartu zuen eta honek ere ez zuen asko iraun.
|
|
|
Gainera, esan zidan laguna nuela bueltarako. Urnietako aguazila zen baserrian ezkutatua
|
zegoena
gau hartan txirrindu bat eta irrati bat pasatzeko asmotan. Nik irratia erosi nion eta ibaira jaitsi ginen bera bizikletarekin eta ni irratiarekin.
|
|
|
Biltegiak zituen eta lastoa busti samarra ekartzen zuenean erdi prezioan saltzen zidan. Nik bustia
|
zegoena
ganaduaren azpiak egiteko erabiltzen nuen, gainerakoa jaten emateko eta tratanteek ona balitz bezala ordaintzen zidaten. Trenekin irabazten nuenaz aparte, horrelako gauzekin diru mordoxka ateratzen nuen.
|
|
|
Eta ez zen izango haserretuta eta liskartuta bizitzeko motiborik ez zutelako. Lekuonatarren bi osaba izan ziren fusilatuak; Martin Lekuona, Errenterian apaiz
|
zegoena
eta Julian, pertsona baketsu eta inolako lehentasunik gabea, bere etxetik udaletxera igoarazi zutena gehiago ez itzultzeko. Hainbaterainokoa zen Lekuonatarren etxeko diskrezioa, nik ez bainuen jakin oso gerora arte bi osaba zirela gerlan akabatuak, eta ez Martin apaiza soilik, beti uste izan nuen bezala.
|
|
2012
|
|
|
Galok ez zeukan auzoko Juanek halakorik aitari inoiz eskatu izanaren berririk, eta, egia esan, ez dago jakiterik aitaren ukapen hark zerikusirik izango ote zuen Juanek salaketa hura egiteko. Argi
|
zegoena
da salaketa hartan esaten zena ez zela egia. Galok, gela umel haren hormetariko baten aurka bizkarra eutsiz lurrean eserita, behin eta berriro errepikatzen zion bere buruari batek eskubidea zeukala zergatik gorrotatzen zuten jakiteko; alegia, une hartan, Juanek zergatik gorrota zezakeen jakiteko amorru gordinak jaten zion barrena.
|
|
|
Hanka motzarengana joan zen eta oinetakoak saldu zizkion; ordainetan, Santiagok orduko hartan eta ordukoaz gain aurrerantzean kolikoaldiak izan zitzakeen guztietan ere aringarriak ekarri behar zizkion Hanka motzak; hori batetik; eta bestetik, egunean litro bat ur ere bai tratua egiten zuten unetik bertatik hasita. Presondegian jakina zen inork lortzekotan suge-kume hark lor zezakeela presokideen eskura ez
|
zegoena
.
|
|
|
Zaindari bat zen barreka
|
zegoena
; erretzen ari zen zigarro erdia bota zuen leihotik, nahita, presoen ondora. Azkar amaitzen zitzaien lortzerik izaten zuten tabako urria presoei.
|
|
|
Galok duda egin zuen aulkietariko baten barrurengo muturrean hormaren kontra
|
zegoena
berari iruditzen zitzaiona zen ala ez. Zutitzea erabaki zuen, hobeki ikusi ahal izateko, eta hari begira gelditu zen, adi adi.
|
|
|
Eta orduan, bai; orduan, hilkutxan luze
|
zegoena
betiko hil egiten da.
|
|
|
Exekuzio gelako arduradunek beldur handia zuten argiaren giltzari emateko orduan gailua ez ote zen matxuratuko, baina aulki elektrikoak onik bukatu zuen bere lana nahiz Sebero izan bertan eserita
|
zegoena
.
|
|
|
Lehendabizi, azken 300 urteotan, historiaren joan etorrian gorpuztutako legedia zen indarrean
|
zegoena
: 1805ean Novissima Recopilacion izenez bildu eta argitaratu zen.
|
|
|
Horra bada, lehen abiapuntu hipotetiko nagusia: Foru aginte politikoen bidez, xix. mendeko konstituzio politikoen garaian indarrean
|
zegoena
, kultura konstituzionalaren zati bezala aintzat hartu behar dugu. Egia esan, Espainiako konstituzio liberalek, hasieran behintzat, herrialdeetako aginteak antolatzeko eta garatzeko ez zuten biderik utzi.
|
|
|
Batzar Nagusien boterea apurka apurka nagusitzen joan zen eta, bertan leinu jakin eta aberats batzuen inguruan xvii. mende bukaeran eta xviii. mendean oligarkizazio prozesua abiatu zen. Baina Batzar Nagusien funtzioa, aldi berean, ordezkariz
|
zegoena
ez zen ohikoa inguruko Gaztelako lurraldeetan. Buruzagiek elkarren berri eta kritika jasan behar zuten Batzar Nagusietan.
|
|
|
Zuzenbide publikoaren eta pribatuaren ikuspegitik, Foru Konstituzioaren irakurketa eta interpretazio juridiko politikoa egin zuen. Aurrez aurre kontrajarri zituen bi Konstituzioak, forala eta Espainian indarrean
|
zegoena
, hots 1837koa. Argi eta garbi eman zuen aditzera Espainiako Konstituzioa zertan nagusitzen zen eta Bizkaiko Foru Konstituzioa zertan zaindu behar zen.
|
|
|
Bergaran idatzizko akordioaren ondorioz eta hitzezko eztabaidaren harian, foruen gaia berriro eztabaida konstituzionalera jaso zen. 1837ko Konstituzioak eta Parlamentuko lege berezi batek erabat ezabatu zituen baina bi urteren buruan, baztertua
|
zegoena
berriz plaza publikoan eztabaidagai zegoen. Egunkari guztietan foruen bidezko arazoak, autogobernuaren auzia, pil pilean ageri ziren.
|
|
|
Lege zaharreko erakunde nabarmena zen konstituzio liberalaren garaian indarrean berriz jartzeko. Foru moldaketaren premiaz baliatuz, indarrean
|
zegoena
legez babestu nahi zuten. Foru Konstituzioaren edukia etorkizunean, esparru ekonomiko administratibora mugatu eta legeztatu nahi zuten.
|
|
|
Aldundi Probintzialaren jarraipena nahi zuten baina eskumen fiskalen bidez osotuta. Jokoan
|
zegoena
honako hau zen: zor publikoa kudeatzeko kezka eta ardura eta, aldi berean, udalen antolaketa.
|
|
|
Ikuspegi politiko berria ageri zen: euskal konstituzioa bermatu ezean" euskal nazionalitatearen" geroa zen zalantzan
|
zegoena
. Horra bada, 1850eko buruzagi liberalen ikuspegian, aldaketa ideologikoa gertatzen ari zen.
|
|
|
Foruak biziberritu egin behar ziren konstituzio liberalaren argitan eta ibilbidean, aberastu ere bai eskubideen arloan. Horregatik onartu beharrekoak ziren aldaketak,
|
zegoena
sendotu ondoren.77 Giroa gori gori piztu zen Gernikako Batzar Nagusian. Garaiko egunkarietan eztabaida sutsua zela ageri da.
|
|
2018
|
|
|
Arrainen bizitza luzatu egiten zuen Olivierrek; arrain kutxak batetik  bestera zeramatzanean, arrainei lehorrean lehen pausoak ematen laguntzen zien bide erakuslea sentitzen zen, artzain txakurra bezala, ohatila bat larrialdietara daraman erizaina bezala.  Berak salbatu egiten zituen arrainak eta salbatu egiten zuen hainbat jende ere goseak amorratzen
|
zegoena
. Mineral preziatua zen arraina, azken buruan.
|
|
|
Ehun bat ziren guztira, eta atzera egin behar izan zuten guardiek. Haietako hiru berehala jausi ziren, Fabianen ondoan
|
zegoena
begi bat guztiz deseginda. Zortzi lagunek, kontraerasoari aurre egin ezinik, alde egin behar izan zuten Voltaire bulebarrerako sarrera ixten zuen barrikada handiraino.
|
|
|
Ez nuen ostera luzamendutan hasi nahi. Modu hartan segituz, irtenbiderik gabeko eleketan sekulakotuko ginen, hitz alferrez lanbrotuz argi asko
|
zegoena
.
|
|
2019
|
|
|
" Maitea, oroitu al zara esnea erosteaz?"" Esan nizun ostiral honetan partidua neukala, maitea."" Joder, maitea, mila bider esan dizut." Alferrik saiatu nintzen hitza bere esanahiaz betetzen. Elkarrekin eman genituen azken hilabeteetan" maitea" esaten nizun, hitzaren soinuak lehenbiziko aldi haietara itzuliko gintuen itxaropenarekin, hitza errepikatze hutsak jadanik hilda
|
zegoena
berpiztu ahal izango balu bezala.
|
|
|
–Zu zara atsoaren etxean
|
zegoena
, ezta?
|
|
|
Bisitarien txanda iritsi zen gero, hala nola Iruñean bizi ziren frantsesak, baina agian preziatuenak Jacinto Campión. Kasinoko burua? eta haren seme Arturo Campión euskalaria gertatu ziren, sasoian Madrilen ikasle, baina aldi baterako etxean oporretan
|
zegoena
; haiekin batera, Erregearen prokuradore Manuel Andia eta Tomás Juan y Seva gobernadore zibila joan zitzaizkien; autore frantsesak izenik aipatzen ez duen Kanboko andere xarmant bat, eta, batik bat, Paul Debieuvre jauna: antza, karlistek hiria setiatu zutenean, ubidea eten, eta ur eskasiarekin hirian larrialdia handiagotu egin zitzaien; baina jatorri frantseseko gizon prestu hark, ura hegan ezartzeko dohaina izaki, mirakulua gauzatu zuen Arga ibaian ponpa irazkidun bat egokituz eta, hartara, ura hiriburu gorenera igoaraziz.
|
|
|
Bulegoan kultuaren liburuak daude, baina baita Larousse ilustratua ere, amak hilero jasotzen duena France Loisirsek bidalita. Frantziako faunaren eta floraren Atlas bat ere badago, eta Tupperwareko errezeta liburu bat ere bai, ama txikia zenean jada etxean
|
zegoena
. Amonarena zen (ez nuen ezagutu tamalez).
|
|
|
Apaiz zahar bat zen, gizakien ezagutza handia zeukana eta kriminalekin oso ohitua
|
zegoena
. Endredatua zirudien, deseroso, kezkatsu.
|
|
|
Salbaturik, pizturik eta zoriontsu albistea jakinda, bi herrikidek inguratua aurkitu nintzen. Aurrenekoa, gizon txikitxoa, potzoloa eta dotorea, irribarre zabal eta konbentzional batekin?, Erromako kultura agregatu errumaniarra zelakoan aurkeztu zitzaidan, eta haren aldamenean
|
zegoena
, berriz, Erromako Akademia Errumaniarraren egoitzako idazlea omen zen.
|
|
|
nire ahozko kodea eta liburuetakoa ez zetozen bat, eta bi kodeen arteko hurbilketa bilatzea zen, niretzat, euskaraz irakurtzea. Euskaraz
|
zegoena
nire orduko kode kanonikoarekin âgaztelaniarekinâ erkatzea, alegia. Ondo ezagutzen nuen gaztelaniaren gramatika; euskararena, ez.
|
|
|
Neuk ere halaxe uste nuen garai batean, harik eta ohartu nintzen arte etengabe erabiltzen dugula aspektu hori anekdotak edo pasadizoak kontatzerakoan: etortzen da mozkorra, egiten du estropezu, erortzen da ziplo eta alkoholez blai
|
zegoena
seko geratzen da bertan... Azkenik, Toni Morrison-en Maitea hartu nuen kontuan.
|
|
|
55 litro ordu laurdenean. Emakume bat zubipean lotara bilduta
|
zegoena
, ur palastak eraman zuen.
|
|
|
–1978an, Sevillan, tornado zurrupari bat pasatu zen, aireportutik gertu: 75 auto kaltetu zituen, DC hegazkin bat, aparkatuta
|
zegoena
, irauli zuen, eta teilatu eta zuhaitz, kalte anitz utzi...
|
|
2020
|
|
|
Hasieran behintzat. Baina laster, elkarren arteko haserreek lehen ez
|
zegoena
ekarriko dute: gorrotoa.
|
|
|
Urbina nik zer esango zegoen. Burua hondoratu nuen sorbaldetan, niretzat txit argi
|
zegoena
bi militarrei ere nola argituko.
|
|
|
Bazekien Severianok bere esku
|
zegoena
egingo zuela, laguntzeko. Horregatik bururatu zitzaion astebete lehenago Errota zaharrekoen miseria bere aurrean aitatzea; ez zion faborerik eskatuko, baina aipatze hutsarekin Severianok zer pentsatua izango zuela susmatzen zuen.
|
|
|
Ez dute ulertzen zer pasatzen ari den. Ramon Gandara, poeta, ihes eginda
|
zegoena
, Dariorengana doa bizi bizi, eta emakumea atzetik, haren parean jarri ezinik. Seguru doaz, irmo.
|
|
|
Edo agian ez; agian zaharra bere gelan egongo zen. Hori jakiteko beste atea ireki zukeen, liburutegiaren beste aldean
|
zegoena
, eta hori ez zuen inola ere egingo. Zaharra ohean lo ikus zezakeela imajinatze hutsak zeharo lotsarazi zuen.
|
|
|
Hartan baietz esan zuen eta eszedentzia eskatu zuen Hezkuntza Sailean, Flaviako Pazoko jardinean indusketan jarduteko; izan ere, memoria popularraren esanetan han fusilamenduak egin zituzten 1936ko abuztuan, eta, urtebetez auzietan jardun ondoren, justiziak baimena eman zuen hara sartzeko, nahiz eta jabea kontra zegoen nekropoli isildu hartan
|
zegoena
agerira ateratzeko.
|
|
|
Bi ordu ez ziren igaro han egon nintzenetik. Ostera, izerdi laboralez blaitutako mantalarekin 47ra itzuli nintzenerako, barruan zain
|
zegoena
koadernotik erauzitako orri solte bat zen, gau mahaiaren gainean Ikkik utzitakoa. Ingelesez idatzita, oharrak zioen:
|
|
|
Badirudi gauzak argitzen hasi direla". Manuelak ezustea hartu zuen ikusi zuenean ugaldetarren sukaldean zain
|
zegoena
Jagoberen morroi herrena zela. " Hilabete da harekin egon naizela, eta hara non bidali didan morroia errekaduarekin!".
|