|
2000
|
|
|
Aldera ezazue heriotzaren ikuspegi hau Lizardiren" Biotzean min dut" harekin... Hemen
|
dagoen
negarra ez da poetarena, poetak malkoaren edertasun mindua atzeman nahi duelako, ez besterik, eta hori zaila da zinez hainbeste malko dituen arte batean, eta euskal poesian" anpuluak" ere badauzkagu, perla komiko horiek, niri behintzat modernista latinoamerikarren hiztegi anpulutsua —barka— gogorarazten didatenak.
|
|
2001
|
|
|
... Baina nik badakit ez dela jabetu; orain  dik, ez dela konturatu badela,
|
badagoela
negar  eta barre egingo duena, eten gabe eskean arituko zaiguna," aita" edo" ama" deituko diguna Â, hots, haurra; gu bion semea edo... alaba...
|
|
|
|
Bego
negarra, lurrindu bedi
|
|
2002
|
|
|
Esan nahi dut argialdi bakoitzari ilunaldi luzea zerraiola. Eta arestian pozik
|
zegoena
negarrez hasten zen, bat batean. Galdetzen nion:
|
|
2003
|
|
|
"
|
Bego
negarra, lurrindu bedi begian malko mingotsa; alere ez uke nik iregatik negar egitea, lotsa..."
|
|
2005
|
|
|
–Sentitzen dut. Gurpilen artean sartu zait eta ikusi dudanerako berandu zen –kamioilaria ezeroso
|
zegoen
negarrez ari zen berrogei urteko gizaseme baten aurrean, eta argi zegoen ez zekiela zer egin edo zer esan– Norbaiti deitzea edo nahi duzu?
|
|
|
Eta, hala ere, ez naiz oraindino zeharo antzutu.
|
Badago
negar jauzi bat inork ez dakien toki batean, arrazoitu gabeko negar handiak bota behar ditugu oraindik, Atlantida itotzerainoko negar handiak. Dirudienez, bakardadea ikasi beharreko ogibidea da.
|
|
2006
|
|
|
Agerrek ez du gehiago errezatzeko gogorik. Bai, Dulciores sunt lachrhymae oraintium quam gaudia theatrorum dio San Agustinek, erran nahi baita, eztiago eta gozoago direla orazioetan eta otoitzetan
|
daudenen
negarrak, komedietan, dantzetan eta munduko plazeretan dabiltzanen irriak baino. Ez beti, dena den.
|
|
2008
|
|
|
Gogoan dut haren besoetan
|
nengoela
negar egin nuela, hasperenik eta intziririk gabe, atsegin hartuz bezala, eta beharbada edertasunak bezalaxe zorionak ere neurri batetik gora tristura ematen duela erabaki nuen.
|
|
|
Sasigaitzen sartu ziren. Ustez eta bere senarra ez zuen berriz ikusiko Azelina han
|
zegoen
negarrez urtuta.
|
|
2009
|
|
|
Ez
|
dago
negar egiteko denborarik, ostegun honetan CD Nacional taldea hartuko baitu Athleticek San Mamesen UEFA Europa League partidan. Garaipena lortu nahi badute asko hobetu dute.
|
|
|
Osagileak hezurretako minbizia zuela iragarri zionean, arnasa sakon hartu zuen, eta gero zer egin behar zuen galdetu. Osagileak ama eta izebari esan zien sufrimendu handiko heriotza izango zela, prest
|
egoteko
negarra baino harantzago joango zen sufrimendua ikusteko, baina bizirik iraun zituen zortzi hilabeteetan ez zion inork kexa txikiena ere entzun.
|
|
|
Baina gauza larriagoak ere gertatzen dira. Oinbidean lokartuta zegoen mutikoa pasatu eta bost bat minutura, neska bat
|
zegoen
negar batean. Estatubatuarra zen; 24 urte zituen, eta Madrilen ikasturtea amaitu ostean, Iru, era etorri da sanferminetara.
|
|
|
Hil zorian
|
zegoena
negarrez hasi zen.
|
|
2010
|
|
|
" Gizaseme eldu bati ez omen
|
dagokio
negarrez egoterik. Ala esaten zaigu.
|
|
2011
|
|
|
Ispiluaren atzetik barrez ari zaidana, burla haizez hartzen nauena, zein da, neu naiz? Eta kalean oihuka kantuan eta dantzan hasi nahi izaten duena, bakarrik
|
dagoenean
negarrari ematen diona, bizitza beste zerbait zela uste zuena, zeu zara. Beinke, sekula ez zara zeu, haizearen meneko orbela zara, egunero arrisku bizian zaudela esaten dizu telebistako albistegiak, kontuz ibili beharra dagoela, dena da orain lapurreta hilketa bortxaketa, nahikoa da kolpe txar bat, ezbehar bat, istripu tonto batek dena bota dezake kareletik, badakizu, ezerk ez du irauten, ongizat... Besteak dira zeu.
|
|
|
21.DAGOENEAN PAR PAR, EZ
|
DAGOENEAN
NEGAR
|
|
|
" Hilda zegok, tira, hilda zegok. Ez zekik ezer, ez dik ezer ikusten"; baina halere iruditzen zitzaion entzuten
|
zegoela
negar hura, dei hura: " Louise... nire andrea, neure neurea...".
|
|
|
Bada txiste bat dioena behin New Yorken, 5 Etorbidean, mila gailego
|
zeudela
negarrez eta oihuka denak batera esanez: " Galdu egin gara!
|
|
2012
|
|
|
Gero neure buruari aurpegi eman nion esker txarreko jarrera izan nuelako, eta bakarrik
|
egoteagatik
negar egin nuelako; orduan nuena eta ez nuena emango bainuen berriro lehorrean egoteagatik. Horrela baita, ez dugu jakiten nolakoa den benetan gure egoera, egoera okerragoek ikusarazten diguten arte; ez dugu atsegin duguna aintzat hartzen, hura joaten zaigun arte.
|
|
|
Eta ez da gutxiagorako, protagonistaren pertsonalitatea hain irristakorra izanik, ez baitago jakiterik non duen horrek ekintza kontziente eta inkontzienteen arteko muga. Etengabe ari da iritziz aldatzen, ahotsen aginduei jarraiki; esate baterako, Asier eta Marisa hil eta berehala bere burua haien gorpuen gainean etzanda aurkitzen du, hilik
|
daudelako
negar bizian. Kontraesankorra da ere, eta bide batez aldez aurretik ikusezina, liburuko azken kapituluan hartzen duen rol sozial botereduna.
|
|
|
ZER
|
DAGO
NEGARRAREN ETA BARREAREN ARTEAN?
|
|
|
Zer
|
dago
negarraren eta barrearen artean, liburu hau agertu da Baionan
|
|
2013
|
|
|
Ez nekien zergatik esaten zidan beraietaz ez ahazteko. Ez nekien zergatik
|
zegoen
negarrez ama une horretan.
|
|
|
Alexandra tsarinak ez zuen ezer esaten. Berriz
|
zegoen
negarrez urtzen. Katia Vernikoba beregana inguratu zen, eta estu besarkatu zuen.
|
|
|
Aurkitu genuenean hain poik
|
zegoen
negar egin zuela.
|
|
2014
|
|
|
Lore koroa asko eta organo musika. Apaizak esan zituen guztiak eta jendearen negarrak, bat baino gehiago
|
zegoen
negarrez eliza barruan, beste norbaiten anaiarengatik balira bezala sentitu nituen.
|
|
|
Batzuetan, bularreko haurraren kolikoak estresatuta egotearen ondorio dira, eta tentsioa askatu behar izaten dute, eta horretarako duen tresna negarra da. Nolanahi ere, bost trikimailu
|
daude
negarrez ari den haurra lasaitzen laguntzen dutenak. Hala ere, ez dute formula matematiko gisa funtzionatzen, ez dute emaitza bera ematen haur guztiekin, ezta adin txiki berarekin ere.
|
|
|
Barkatu. Ez
|
nago
negar egiten.
|
|
2015
|
|
|
Gatazka politikoarekin lotu zuen Onintza Enbeita bertsolariak psikologoak tristuraz eta sufrimenduaz azaldutakoa. “Kuriosoa da jendea pozik
|
egotea
negar egiten duzulako”, ekin zion erantzuteari ironiaz. Ondoren, heldu zion gatazka politikoarekin lotzearekin:
|
|
|
Gurasoak hil zitzaizkionean, goian
|
beude
negar egin nuen nireak balira bezala.
|
|
2016
|
|
|
Zaintzailea haurtxoarengandik gertu egoteko estrategiak baliatzea; urrun
|
dagoenean
negar egitea edota gertu dagoenean barre egitea?
|
|
|
Aitaren petxuaren kontra ezarri nuen buria, eta haren besoetan
|
egon
nigarrez, urtia!
|
|
2017
|
|
|
Zurbil dago eta begiak malkoz beteak ditu. Argi
|
dago
negar egin duena. Horrek asko kezkatu nau, Aritz ez baita edozer txorakeriagatik negar egiten duen horietakoa.
|
|
|
Dulciores sunt lachrymae orantium quam gaudia theatrorum. Eztiago eta gozoago dira oraziotan eta otoitzetan
|
daudenen
negarrak, komedietan, dantzetan eta munduko plazeretan dabiltzanen irriak baino.
|
|
|
Bada, orain zuri irudituko zaizu ezetz, baina zokoan otoitzetan dagoen hark beroago eta alaiago du bere baitan barrena bere gogoa, munduko atseginetan dabilenak baino, zeren Jainkoak bere graziaz eta faborez deboziotan
|
dagoenaren
negarrak gozatzen eta zaporatzen baititu, eta berak ere negar haietan ondore on bat aurkitzen baitu.
|
|
|
Pertsona justuen hasbeherapenak, otoitzetan eta penitentziatan
|
daudenen
negarrak alaitasunetik heldu dira. Negar haiek arrosak dira elorrien artean.
|
|
|
Betiere hau ez zela gertatuko pentsatu nuenez laster zurekin etxean egongo nintzelako baina nirekin gauzek ez dute horrela funtzionatzen eta hemen
|
nago
negarrez gertatuko denaren beldur, ez dakit Joxepa nola dagoen, dagoeneko ez dut malkorik eta beldurrak airean nago hemen denbora amaigabea delako ordua ez da igarotzen orain kartzelan nago benetan arauak daude edozertarako, denek begiratzen dizute baina denek errudunak ez izan arren zigortuta bukatzen dute ni zigortuta sentitzen naizen bezalaxe bene benetan ez dakit hau jasateko gai naizen, hilt...
|
|
|
Malko isilak, maitasunezko musuak eta anaitasunezko besarkadak daude abiatuko direnendako. Aitzitik, ez
|
dago
negar malkorik, ez musurik, ezta besarkadarik ere ailegatu berriendako. 50ko hamarkada da.
|
|
2018
|
|
|
Zer esanen ote du Anek? Atzo dutxaren azpian
|
nengoenean
negarra heldu zitzaidan begietara.
|
|
|
Negar egiteko gogoa zeukan. Aspaldi, oso aspalditik
|
zegoen
negar egin gabe. Ez zitzaion batere gustatzen negar egitea.
|
|
|
Alde egitea erabaki zenuenean pena handia hartu nuen, baina banituen beste kezka batzuk. Ez
|
nengoen
negarretarako. Edo negar egiteko beste arrazoi batzuk banituen, hala nahiago baduzu.
|
|
|
Mukia dariola
|
dago
negar egin duelako eta ez duelako paperezko zapirik aurkitzen, paketea hustuta baitago. Katalogoko orrialde bat erauzten du eta harekin garbitzen ditu mukiak.
|
|
|
Espiritu Handia oso hunkituta
|
zegoen
negar anpuluak ikusirik eta erantzun egin zien bere eskariei.
|
|
|
Ama, zergatik
|
zaude
negarrez berriz?
|
|
|
Zergatik
|
zaude
negar batean?
|
|
2019
|
|
|
" neronek ere ez bainekien zertan ari nintzen; baina eutsi egin nion barreari. Egiaz, motibo gehiago
|
zegoen
negarrerako barrerako baino" (66). Umoreari dagokionez, Bihotz bi.
|
|
|
jaioberria anaia bat edo ahizpa bat iruditzen zaio, ez bere fruitua; bere burua askatu nahi bai baina ezin badu, beldur izango da haurrak ez ote duen berriz uztarpean jarriko, salbatu ordez: estutasun horrek abortua proboka dezake; H. Deutschek aipatzen duen emakume gazte bat, senarrari bidaia batean lagundu behar zionez, haurra amarekin uztekoa zen, baina hilik jaio zitzaion; emakumea bera harrituta
|
zegoen
negar askorik ez ziolako egin, nahiz eta zinez haur desiratua izan, baina amaren esku utzi beharrak izutu egin zuen, amak mendean hartuko baitzuen haurraren bitartez. Ikusia dugu ohikoa dela neska nerabeak amarenganako errudun sentipena izatea; sentipen hori bizi bizi badauka, emakumeak imajinatzen du madarikaturik daudela seme alabak edo bera:
|
|
|
Akustika onena komunak zeukan eta hantxe aritzen nintzen, arima eztarritik atera beharrean. Kanta bat bukatzean, korridorean egoten zen Izarrek aprobetxatu egiten zuen,, zergatik
|
dago
negarrez zakur hori?, edo antzeko zerbait ozen galdetzeko.
|
|
|
–Ama! Zakur bat
|
dago
negarrez komunean!?
|
|
|
Henrique zaldunaren gorpua bere dendara eraman zuten, han Ouroanak, gertakari latzaren jakinaren gainean, ohaide bati
|
dagokion
negarra egiten zuen, besterik gabe. Zalduna oholtzaren gainean zetzan, eskuak bular gainean, otoitzean ari balitz bezala, heriotza azkar gertatu zen, eta hortaz, aurpegia bare zegoen, lo balego bezala bare, are, hurbilagotik begiratuta, irribarrez ari zela esango genuke, paradisuko atarian bailegoen, lurrean egon bitartean egin dituen ekintzen ontasuna beste dorre edo armarik ez duela, baina zoriontasunean sartuko dela seguru, hilik dagoela bezain.
|
|
|
Ah ni baldin
|
banengo
negar damuz asea!
|
|
2020
|
|
|
Ba, ez
|
dago
negar egiteko arrazoirik. Adi zer pentsatzen dudan:
|
|
|
Erretiradan
|
zeuden bitartean
negar egiten zuten itsaslapurrek. Basoan barna galdu ziren etsaiak lehorreratzen ziren une berean.
|
|
|
Astegun batean, goizeko hamaikak aldera, Lujua gimnasioan zela bertara deitu zion etxean garbiketak egin eta bazkariak prestatzen zizkien andreak. Oier negar batean ari zen eta ez
|
zegoen
negarra eteteko modurik. Ez zion ezeri erantzuten eta mutila urtu beharrean zegoela zirudien.
|
|
2021
|
|
|
Urten eban Riktrudisek gelatik kanpora, eta an gelditu ziran apezpikoa eta Arnoldo bakarrik ordu erdi bat inguruan. Amandok atea eregi ebanean bera eta gaixoa biak
|
egozan
negarrez, biak erakidara eta Iaungoikoari eskerrak emoten.
|
|
2022
|
|
|
Berak ez dakiena da etzanda negar egitea ere ez dela egokiena; malkoek belarriak aurkitzen dituzte, eta entzunbidetik sartzen dira aurrez entzundako guztia nahasgarriago bilakatzeko helburuarekin. Negar egitea ona dela esan ohi den arren, ez
|
dago
negar egiteko manera onik.
|
|
|
Zeren berak bizi guztian landu dituen lurrak berarenak ziren, beraren familiarenak, baina Dolorestarrei saldu zizkien ahizpari aulki bat erosteko. Aitak erakutsi zidan ezen, miseriak baditugu ere, gu ez
|
gaudela
negar egin behar duen munduaren partean. Horregatik, gure etxean burkokoak dira negarrak.
|
|
|
Bart Marcok belarra utzi zidan lanpasean, zeren, munduaren amaiera, hobe ez ikustea, hobe beste zerbait ikustea, eta ni hona etorri naiz erretzera, hartara basoa ikusteari uzteko eta bakarrik Nora ikusteko. Baina ez dut ikusten, jauna, bizitza gordina da eta heriotza heriotza, eta errealitatea, berriz, negartzen ez dugun pena, zeren, aitak esaten zuen bezala, gu ez
|
gaude
negar egin behar duen munduaren partean. Eta gauzak argi eta txokolatea lodi eta nik ahizpa hil dut berak bakarrik ezin zuelako, eta edukazio txarrekoa izango zen ez egitea, errespetu eta maitasun falta izango zen ezer ez egitea, eta seinala nazatela, begira diezadatela, gai  tzets nazatela, ez zait inporta, zeren nik ez dakit zaintze eta maitatze kontuan beste ezertan.
|
|
|
Izan ziren tentsio uneak; emakume batzuk (presoen amak, Angellier andrea bezala, edo aurreko gerrako alargunak) ahalik azkarren itzuli ziren etxera, eta itxi zituzten leiho eta kontraleihoak etsaia ez ikusteko. Gela txiki ilunetan
|
zeuden
negarrez eta behin berriro irakurtzen aspaldiko gutunak, eta muin ematen zieten dolu xingola beltzez eta hiru koloreko intsigniaz apainduriko argazki zahar horizkatuei... Gazteenek, ordea, plazan jarraitzen zuten, berriketan, igandero bezala.
|
|
|
Kasuak oro har ikusirik, lehen esanahian adiera negatiboak (‘gabezia, akatsa’) sarriak dira (adibidez, oinutsik eta azal huts), eta bada zubiaren pasagunea besterik ez duen kasuren bat ere (adibidez, soldadu huts ‘soldadu soila, gradurik gabea’ esateko, beste adierarik gabe), baina zubi kognitiboa duten kasuek gehiengo absolutua osatzen dute (hor
|
leudeke
negar huts, irudi huts, arto huts, gezur huts, zentzu huts eta abar).
|
|
2023
|
|
|
" aizu, nekrologiko bat ematen entzun dizut, eta ez zaitut ezagutu". Noski, irratian beti ez gaude barrezka, beti ez
|
gaude
negarrez eta beti ez gaude serio. Une bakoitzak eskatzen dizu ahots bat.
|
|
|
Bakarrik nago era perfekzio puruaren bilatze eroan egunero suizidatzen den idaztearen saiatzean bukaerarik ez duen ikertzean hilkutxa bilakatu den poesian idazkeraren zorotasunean. Bakarrik
|
nago
negar tanta isurtzearen ezintasunean euskararen zakarkeriaren habian gizadi intimotasunaren epaiketan itxaropenik ez duen esperantzan aitaren hilketaren odol putzean. Bakarrik nago arrotza dudan hats gorrian zoriontasun beldurraren gainditze ezean mundu garaikide hortatik zabaltzen den paranoian sekula idatziko ez dizkizudan gutun azalen zuritasunean haritz hostogabetzearen garrasian.
|
|
|
Lehertuak izan diren Bamiyanen buda erraldoien aitzinean
|
egonik
negar tanten baporizazioak eta lainoztatzeak. Talibanek inoiz ezabatuko ez duten deusaren deusezaren aurrean esperantza berreskura eta berpizt.
|