|
2000
|
|
|
Joan MariIrigoien ek famatu zituen poliedroen hostoen antzera, hamaika aurpegi dituen pertsonaia da. Liburu honetan
|
haietariko
batzuk azalarazten direnez, niri Hezkuntzarekinloturik daudenak agertzea suertatu zait. Ez dira haiek, agian, Txillardegiren aurpegiezagunenak.
|
|
|
Zeren eta Piarres Oihartzabal kapitainak erran baitzidan: ...a, hemendik aitzina, liburuak alde baterat utzi, eta heure bizitzaren liburua skribatzen hasi huke, ez letraz, baina heure hatsaz eta heure odol kolpeez..." Ordea, Rosa de Osoriok hirurehun bat aleko biblioteka bat zuen —nehoiz ez dut etxe partikular batean hainbertze liburu ikusi, guztiak elkarren ondoan junt, jaun André! —, aitaganik heredatu zuena, eta erraiten zidan ezen liburu
|
haietariko
hitz bakoitzak bere hatsa zuela eta berak ere hitz haien hatsetik hats hartzen zuela eta hargatik ez zela bizitzatik kanpoan sentitzen, baina bizitzan sartuago eta murgilduago, zeren, bizitzak bere liburua zuen bezala, liburuak ere eta liburu bakoitzak ere bere bizitza baitzuen —zeren ez baitzegoen, bertzalde, munduan libururik, bizitzaren liburutik edaten ez zuenik—, eta halatan aberat... Eta nola sentitzen nuen arrazoin zuela!
|
|
|
" Baina ama ez zen ene erabakiaz ez ene zuhurtasunaz fido, eta etxerat ninderamala, erran zidan: ...ean amaren deliberamenduaren kontra agertu nintzen —ohi bezala, alferrik, nahiz eta onartu behar dudan ezen, deliberamendu hartaz denaz bezainbatean, guztiz asmatu zuela gure amak—, zeren doña Lidia emazteki alargun bihozbera bat baitzen, buruz ongi jantzia eta bere buruaren jabea, eraman handikoa eta moja batzuekin lan egiten zuena ospitale batean, norat eramaiten baitzituen aurkientza
|
haietariko
jende printzipalak bere gaixoak eta eriak, gorputzezkoak nahiz arimazkoak. Eta ospitale hartan doña Lidia arduratzen zen batik bat arimaz eri geundenez —jendearen ustetan burutik gaizki geundenez, alegia— eta, nola bainindoan harenganat beharturik, hala, lehen egunetan, mendeku gisa, hari hitzik ez egitea pentsatu nuen... alferrik, zeren eta doña Lidiak irabazi baininduen apur bana.
|
|
|
—" Zure bizia"? Zenbait hildako daude auzi honetan,
|
haietariko
bat nire lagun mina, eta" zure bizia" dela diozu?
|
|
|
Betekizun honek gizarte mailan ekar ditzakeen abantailak ere ez dira garrantzi gutxiagokoak. Hemen arreta berezia jarriko dugu
|
haietariko
batean, hau da: gizarte multikulturaletan kultura ezberdinen elkarbizitzak sortarazten dituen tentsioak gutxitzeko posibilitatean.
|
|
|
Ikuspegi" atomista" (Taylor, 1997) honen arabera, isolaturik aurkitzen den, hots, aurresoziala den eta lotura komunitariorik ez duen gizabanakoak, giza harremanetan sartu aurretik, nortasun finko eta erabat osatua dauka. ...taz" negoziatu" behar ez duelarik3 Liberalismoaren kritiko hauentzat, aldiz, ni a praktika sozial eta kultural jakin batzuetan" uztarturik" dago; bizitza onaren norabide jakin bat hartzerakoan, gizakiok kokatzen gareneko ingurune soziokulturala ezinbestekoa egiten zaigun datua da, ingurune horrek eskaintzen baitigu, azken finean, bizimodu onen zabalera eta horizontea, hala nola
|
haietariko
bakoitza perspektiban jartzeko irizpideak. Hauxe da, funtsean, zenbait autore komunitaristek defendatzen duten" tesi sozialaren" mamia (Taylor, 1997).
|
|
|
alde bietara aulki fijoak, plastiko gorriz tapizatuak. Mahai
|
haietariko
bi baizik ez zeuden hartuta. Batean lau emakume, lan uniforme zuriak jantzita kafe kruasanak hartu, kalaka ari ziren.
|
|
2001
|
|
|
Behin baino gehiagotan adierazi izan denez, esentzia olioak talde funtzionalez osaturiko konposatu kimiko desberdinez osatutako nahasteak dira, non
|
haietariko
bat nagusia den eta, beraz, usainaren nota garrantzitsua ematen duen. Beraz, esentzia olioetan,, edo usainetan, sinonimotzat jota?
|
|
|
Agian ez nauzu ezagutu ere egingo, baina ez noa, orain, izenik aipatzera. Bakarrik esan, zeure ikasle izan nintekeen
|
haietariko
bat naizela. Zeure ikaslea, sasoiz heldu eta, B sailean izan beharrean, A sailean matrikulatu banindute.
|
|
|
Rutherford en eredu atomikoa ontzat emanik —apa rt ikulekin eginiko esperimentuetan oinarriturikoa baitzen— eta atomoetako elektroiek etengabe erradiatzeko erakusten duten ezintasuna onartuz, 1913 urtean Niels Bohr-ek hauxe proposatu zuen: atomoetako elektroiek egoera geldikor jakinak izan ditzakete,
|
haietariko
bat oinarrizko egoera izanik, egoera jakin batetik bestera ‘jauzi’ egiten duten bakoitzean fotoi bat igortzen dutelarik. Elektroiakoinarrizko egoera duenean erradiatzeko modurik ez dago eta atomoa egonkorra dugu, beraz.
|
|
2002
|
|
|
Inkisizioaren erakundeanaurretiko senideak izateak bertan sartzeko eta mugitzeko bidea errazten zuen.Horrez gain, leinu batzuek kargu guztien jabegoa edo monopolioa lortzen zutenherentzia jokoen bitartez. Ofizialek beren karguaren gaineko eskubide guztiakzituztela uste zuten; horrela,
|
haietariko
askok, beren familiako partaide batizendatzen zuten beren ondorengoa izateko. Logroñoko auzitegien kasuan, IñakiReguera k azaltzen duenez, karguak aitengandik semeengana igarotzeko ohiturazegoen.
|
|
|
Gaizki tratatutako erroia bere taldera itzultzen hasi zen triste; eta talde honek jaurtita irain penagarria jasan zuen. Orduan, lehenago mesprezatu zituen
|
haietariko
batek esan zion: «Pozik egon izan bazina gure egoeran eta naturak emandakoa jasan nahi izan bazenu, ez zenukeen lehengo iraina jasango eta zure zoritxarrak ez luke oraingo gaitzespena sentituko».
|
|
2003
|
|
|
Ideia horrekin joan ei zen Basterretxea Marseillara. Eta han, itsas portu askotan itsasgizon euskaldunak egoten zirela zekienez aitari sarri entzuna zion, antza, nonahi zela ere itsas portu guztietan topatzen zituela euskaldunak, han ere bilatuko zituelako ustea zuen eta,
|
haietariko
batzuekin topo egin ei zuen. Markinako euskaran edo markinartzat zeukan berbakeran berbetan entzun ei zituen batzuk, eta haiekin berba eginez, atzeratu eragin ei zioten bere asmo arriskutsu horretatik, erokeria garbia zela ta.
|
|
|
Baina Unaxek ondo daki zer den Idak maite ez duena: barruan ezin itzali den sua, grina darama, eta gudura gazterik gogor eta trebeenak joango dira,
|
haietariko
asko berriro ez itzultzeko. Hori da bide ergela mutilak inguruan galtzeko, esango luke zerbait galdetuz gero.
|
|
|
globalizazioa aurrera daramana logika nagusi bat den edo, ordea, globalizazioa zenbait modutan aldeztutakoeta azaldutako arrazoi ugari eta konplexuren ondorioa ote den. Aipatutako Alemaniako soziologo horren ustetan, esaterako, globalizazioaren inguruko soziologiaaskotarikoa da, eta nahiz eta bertan logika nagusiaren iritziarekin bat ez datozenegile mordoa egon, gehienak
|
haietariko
batean sartzen dira. Wallerstein ek, mundusistemaren inguruko teoriarekin, Rosenau k, Gilpin ek edo Held ek nazioartekopolitika aipatzen dute faktore nagusitzat; Roberston, Appadurai, Giddens, Albrow, Featherstone, Lash edo Urru, berriz, teorika kulturalaren tradizioaren partaideakdira.
|
|
|
Bestalde, ukitu behar dugu emakumeen zeregin berezitua. Haiek esan bezalaemakumeen parte hartzeak ere eman die dentsitate berezia plataforma barneangauzatu diren giza harremanei eta askotan andre horiek?
|
haietariko
batek esanbezala, jadanik ama izaniko emakumeak, jakin dute egunerokotasunean sortzendiren tirabirak leuntzen eta txarto ulertuak konpontzen.
|
|
2005
|
|
|
GPS terminalak lau sateliterekin kontaktatu duenean oinarrizko informazioa lortzeko hirurekin aski da kokapena eta altuera zehaztuko ditu,
|
haietariko
bakoitzaren kokapena triangelatuz.
|
|
|
Semaforo haren atzean Corte Inglés eko beste sarrera bat (edo irteera, orain ezin esan, itxita izaki). Han ere semaforoetako hiru gizaki motak, zeharkatzaile bezala sailkatutakoek zeharkatzeko arazo handiagoak badituzte ere;
|
haietariko
gehienak nahitaezin bilakatzen dira. Beste gizaki mota bat ere badabil guztien artetik:
|
|
|
Hostoak galdu barik dirauten zuhaitzek ez dute babesik eskaintzen, eta turrustaka isurtzen dituzte tanta potoloak ibiltari bakanen aterkien gainera. Nekez atera dezake inork adorerik begiak altxatu eta inguratzen duten etxe dotoreen edertasunari erreparatzeko, ez
|
haietariko
batzuk errematatzen dituzten kupula klasikoei. Nahikoa lan, ibai bihurtutako errepidea burdiek aurretik eroan barik azkar zeharkatzen eta telefonoz hartutako atari zenbakia topatzen.
|
|
|
Bera dagoen hormatik argi lerro bat hasi da sartzen eta handitzen, gorputz baten itzala ere marraztu duena. Momentuan aita amak, Amets, osaba izekoak... ezagun guztiak etorri zaizkio burura, baina ondo daki
|
haietariko
inork, ezta Ametsek ere, ezin diola han lagundu. Negar egiteko gogoa sentitu du, baina ahuleziatik harrotasuna ateratzea erabaki du, kostata.
|
|
|
–galdetu du Madokak, Naroari begirik kendu barik. Berak ere bestearen gorputzaren atalak aztertu eta
|
haietariko
batzuengatik inbidia sentitu du. Osorik ikusi ez arren antzeman daitezkeen bular sendo horiek balitu...
|
|
|
Tokion oso tipikoak diren neska gazteak, institutukoak gehienbat. Klaserik ez duten ordutegian elkartzen dira modako dendetan erosketak egiteko, batez ere Shibuya inguruan, eta ohikoa da euren eskola jantzietan ikustea; euren diskotekak eta dantzak ere badituzte, eta
|
haietariko
batzuk, trenean edo topatu eta eskatzen dieten gizon nagusiei sexu lanak egiteko prest egoten dira, erosketak egiteko diru gehiago izateko. Gure kulturatik zaila da haien mentalitate eta bizimodua ulertzea.
|
|
|
28 Kontuan baldin badaukagu bost idazle elkarrizketatu zituela eta
|
haietariko
bakoitzak hamar idazle edo hamar idazlan aipatu zituela eta berrogeita hamar lan horien artean bakarra dela emakume batena, argi dago hor zerbaitek ez duela funtzionatzen.
|
|
|
Aste bat zuela mendi lehorren erdian kokatu herri batera iritsi ziren. Herriaren atarian geratu zen troparen gehiengoa, hizkuntza ezagutzen zuten
|
haietariko
bi, lekuko arduradunekin solastatzera igorri ondoan. Karriken artetik haur irriak eta ama aspertuen deiak biderkatzen ziren, oilo koloka karakaka zenbait eta txakur txanpak ere bai.
|
|
|
lo, jan eta edan, guztia elkarrekin obratzen zuten. Garai onetako
|
haietariko
batzuen agerpenez oroitzen zen:
|
|
|
Seguritatea eta intimitatea zaintzearren, bakoitzak hirian zehar zeukan sator zuloetara lehiatu ziren menturaz: Jules, Grenet zubipeko aixolbera, Kastela Baiona Txikian zetxikan ate itzalera, eta Philippe inork ez zekien nondik baina giltza bazeukan hiriko lurpeetan dauden soto misteriotsu
|
haietariko
batera. Negu minean han biltzen ziren, Maite Gaueko Mahaietako buruzagiak Bergeret kaian jarri berria zen prefabrikatuetara deitzen zituen arren.
|
|
2006
|
|
|
Desertatzeagatik, koldarkeriagatik edota beren postuetan lokartze hutsagatik hil zituzten. Gizaseme
|
haietariko
asko, obus shockak jota geratu zen. Gerra neurosiarekin.
|
|
|
Etnia: Guraso
|
haietariko
askok(% 41,5ek) nahiago zuen haur zuri bat, nahiz eta ia erdiak ez zion garrantzirik ematen adin txikikoaren jatorrizkoetniari.
|
|
|
familien% 36ri euren igurikimenekin bat ez zetorren haurra eskaini zitzaienean, kasuen% 74k onartu zuten haurra. Hemen gerta daiteke guraso
|
haietariko
kopuru handibatek bere igurikimenak adoptatzen duten haurraren errealitatera modu egokianmoldatzea. Halere, beste zenbait kasutan, gerta daiteke igurikimenei uko egin nahiez izatea, modu inkontzientean bada ere?; horrela, haurrarekiko sinesmen, jarrera, senti mendu eta jokabideak, gurasoek espero zutena aurkitu dutenarekin batez etortzearen itzalpean geldituko dira.
|
|
|
Mutikoarena, berriz, blindatu bat, alemaniarrek, tiger? (, tigre?) erraten zioten munstro
|
haietariko
bat.Gure kontu triste horren oihartzunak mutikoari dagozkion ataletan kausitzen diranagusiki.
|
|
|
Baina besteen trufen beldurrez, bere sekretua atxiki zuen. Maleruski, gizon batzuek ez zuten horrela ikusten eta
|
haietariko
bat Victor Kingsley zen.
|
|
|
Nehork ez zuen ulertzen nola marinel pobre bat goaitatzen ahal zen horrela eta jaun aberats, boteretsu eta eder baten proposamenari tu egin. Besteen begirada bitxi eta jeloskorrak ez zituen soportatzen eta usu amildegira joaiten zen; hango harri gris
|
haietariko
bat bezala, mugitu gabe, itsasoari so egoiten zen. Ez dakit horregatik denez, baina amildegi horrek. Sorginaren amildegia?
|
|
|
Izen berria ez ezik, gauza gehiago aldatuko zion Santiago gazteluko ateetako zalapartak. Nik baietz hik ezetz hartan, bigorrar
|
haietariko
bat lurrean zerraldo gelditu zen, aitatxiren mailuak sudurra hautsirik.
|
|
|
Afaria finitzean, sorginkeria berriz ere! Aitatxirengandik aparte, abaurretarrekin batean ateratzen nintzen kaperatik, berriz ere
|
haietariko
bat.
|
|
|
Ostia milikatzaile alu horiek gure berri baditek. Honatekoan,
|
haietariko
batzuk hurbildu zaizkiguk Ostankoa parean. Lau tiro aski.
|
|
|
Sos baten truke seme alabak saltzeko prest zegoela erraten zuten hartaz bertze armagizonek. Hori ez zen gauza berria, haatik;
|
haietariko
gehienek gauza bera eginen zuten, sos baten truke ez bazen, biren. Hartaz ez fidatzeko bertze arrazoi bat:
|
|
|
Bortu aldeko ibarretakoak baziren, Mixelek haien bonet gorriei eta galtza zabalei ohartuta erran bezala,
|
haietariko
zenbaiten belarriek ez zuten izan behar gure mintzaira arrotz. Are gehiago, sorlekua muga herria izanez gero, gu bezain euskaldunak ere suerta zitezkeen.
|
|
|
Etxearen gelak gizakiaren gorputz aparatuen edo organoen parekoak zirela irudikatzeaz batera, herri bakoitzak bere gelak zituela pentsa litekeela ere bururatu zitzaidan behin. Damasok bere demagunak margotzeko aukeratu zuen txokoa herriko ganbara txikia zela imajinatu izan dut han aurkitu nuen aurreneko aldi
|
haietariko
batetik.
|
|
|
Estropada bakoitza bidaia bat zela esaten zenidan. Zain nintzen ni
|
haietariko
bakoitza amaitu, eta nire Ulises ondora noiz itzuliko.
|
|
|
Orduan azalpen luze bat eman zion, zeinaren arabera Cohibas fabrikako torcedoreek ba omen baitute egunean puru bat berentzat gorde eta fabrikatik ateratzeko baimena. Noski, esaten zuen tabako dendakoak,
|
haietariko
batzuek ateratzen duten purua erretzen dute, baina dauden krisi egoeran egonda, gero eta gehiago dira pikareskara jotzen dutenak, hilabetean kutxa bat osatu eta turistei saltzen dizkietenak. Hortaz, puru autentikoak dira, Cohibas fabrikan eta bertako berme guztiekin egindakoak; ordea, prestatzen dizkieten eraztunak eta kutxak faltsuak dira, egindakoak.
|
|
2007
|
|
|
Zerbait gehiago eta hau guztia. Demagogikotik bazuen, belardian edo hondartzan sutsu aritzen zirenek ez baitzuten inoiz hatzik mugitu izan ere, eta gure aurreko gaiari lotuta,
|
haietariko
baten batek, epeltzat ninduen berberak, eskuinera biratu du, eta nik nengoen nengoenean jarraitu, epel, haren ustean, agian txepel eta demagogikotik zerbait badu zuei esandako hark ere: " Aski solas eder, aski poesia leun, borrokara behar dugu".
|
|
|
Elkarrizketatuek La, tterekin izan zituzten harremanei dagokienez,
|
haietariko
bederatzik Uztaritzeko Apaizgaitegi Txikian ikasi zuten, non La, tte irakasle zegoan: Beñat Mendisko, Emile Larre, Simon Duhour, Pierre Andiazabal, Piarres Xarritton, Peio Olagarai, Jacques Mestelan, Pierre Labadie eta Jakes Abeberryk; zortzik. Beñat Mendizko, Marc Legasse, Cabier eta Mayi Diharce, Simon Duhour, Piarres Xarritton, Jacques Mestelan, Jeanne Salha eta Piarres Labadiek?
|
|
|
Intelektual horiek murgildurik zeuden garaiko jarduera intelektualean:
|
haietariko
zazpi orduko elkarte kultural baten kargudunak ziren: Jean Etchepare, Georges Lacombe, Piarres La, tte, Pierre Lhande, Jules Moulier, Jean Saint Pierre eta Philippe Veyrin.
|
|
|
Horrek bide eman die atzo goizean asmaturiko" tradizio" askori (sanferminetako eta herrietako festetako ekitaldi gehienei, Olentzaroari Nafarroa gehienean, Santa Klausi Nafarroa oso osoan, ponteko izen askori, bandera ofizialari, Arrano Beltzari, eta abarri), populuak uste dueino antzina antzinatik datozkigula. Oso nafar gutxi dira gai modu ulergarrian azaltzeko zer ote diren foruak, baina hori ez da oztopo izanen
|
haietariko
askok beren iritzia eman dezaten horretaz, aukera txikiena agertzean. Horrelaxe, abertzale omen diren askok ez dakite euskaraz eta egiatan ez dute inolako asmorik ikasi eta erabiltzeko agur esateko ez bada, baina ez dira geldituko Nafarroako Gobernuaren hizkuntza politika" genozida" salatzetik.
|
|
2008
|
|
|
2 Balioetsi beharreko ondasunak orotarikoak direnean edo, halakoak izan ez arren, merkataritzako erregistro desberdinen daudenean, erregistratzaileak zenbait aditu izenda ditzake, eta izendapenean zehaztuko ditu
|
haietariko
bakoitzak balioetsi beharreko ondasunak.
|
|
|
etxeko babesari. Flint Kapitainaren izena, niretzat berria bazen ere, oso ezaguna zen
|
haietariko
batzuentzat, eta izutu egiten zituen erabat. Gainera, Admiral Benbowren bestaldeko soroetan aritutako batzuek gogoan zeukaten kanpotarrak ikusi zituztela bidean, eta, kontrabandistatzat hartuta, airean alde egin omen zuten handik; eta gutxienez batek lugger* txiki bat ikusi omen zuen guk Katakume Txulo esaten genion hartan.
|
|
|
Nik dakidala, elkartearen barnean piztu diren eztabaidak pertsonalak izan dira, ideologikoak baino gehiago, eta bai sartu direnek, bai gelditu direnek, bai atera direnek, kapitulu honetan agertzen diren ikuspuntuak defendatzen segitzen dute. Horregatik, erosotasunez, Nabarralde eta Nabarraldeko idazleez arituko naiz,
|
haietariko
zenbaitek elkarteko kide izateari utzi dioten arren.
|
|
|
Egunean zehar Cais do Sodré auzoko plazaren inguruan erruz topa zitekeen bazter jendea. Baliabide handirik gabeko gizagaixoak izaten ziren, eguna jarlekuetan botata ematen zutenak, zereginik gabe,
|
haietariko
batzuk arratsaldero jasotzen zuten metadona dosiaren zain. Sos batzuk zeuzkaten pribilegiatuek, behintzat, bazuten aukera kioskoaren ondoko terraza apalean edo alboko tabernatxoetan basokada bat ginjinha edo garagardo pixka bat edateko.
|
|
|
ondo ezagutzen zuten alderdi hura Barbosak eta Belmontek, eta ostiral gau hartan lokal
|
haietariko
baten zeuden, ohikoena ez zuten O. Gilins Irish Pubean. Cachaça botila baten inguruan jesarrita mintzatzen ari ziren, kasu handirik egin gabe giroa berotu nahi zuen musikari talde eskasari.
|
|
|
Talde guztien artetik ibili zen Barbosa, patxadaz, baina alferrik izan zen. Gizon
|
haietariko
gehienek langile zintzoen itxura zeukaten, eta batzuk dotore jantzirik zeudela ere esan zitekeen. Bera baino dotoreago bai, behintzat.
|
|
|
Andaluzian nengoela oporretan, gertaera bitxi bat jazo zitzaidan behin. Gazte batzuekin berbetan hasi eta, nongoa nintzen esan nienean,
|
haietariko
batek kontatu zidan bera ere Ondarroan bizi izan zela txikitan. Bizitzako kasualitateak.
|
|
|
Bilboko Aste Nagusian antzerki emanaldi asko eskaintzen dira eta lerrootan
|
haietariko
hiru komentatuko ditugu.
|
|
|
1931n idatzi zuten libretoa Emilio Gonzalez del Castillok eta Manuel Martik. «Zarzuela gehienen libretoak aspaldi idatzirik daude, zaharkituak daude
|
haietariko
asko, eta horregatik ez da delitua aldaketaren bat egitea», azaldu du Sagik. «Hori bai:
|
|
|
Aurrera egin nahi duten herritar eta hautetsi guztiei dei egiten diegu bertan biltzera eta luzea izango den ibilbide horretan urrats bat gehiago egitera. Baita EHAK, ANV edo Batasunaren boto emaile eta hautetsiei ere, seguru gaudelako
|
haietariko
askok ere bat egiten dutela elkarlanaren beharraren eta indarkeria ezaren aldarriarekin.
|
|
|
" Soy especial" da protagonistaren ametsa. Eta antzezlana bere arimatik egindako sarraldia da, bere desioak bisitatzen dituena,
|
haietariko
handiena Ilargira teletransportatzea dela. Bidaia humorearen bitartez egingo dugu, nahiz eta protagonistak ez jakin.
|
|
|
Hizkuntza Unibertsoan, berriz, berrikuntza gutxi. Joan den urtean EAEko hizkuntza politikako arduradunek Kontseiluari erabileraren ziurtagiria" kopiatu" bazioten, aurten" pixka bat es mucho" moduko sentsibilizatzeko kanpaina, Euskal Herrian zehar euskalgintzaren magalean urtero loratu izan diren
|
haietariko
beste bat (abesti eta guzti...) besterik ez zaie otu erakundeen kudeatzaileei. Aurten, aldiz, Kontseiluak" bai euskarari" aldarrikatzetik" euskaraz bai" egitera joan nahi izatekoan, EAEko hizkuntza politikako arduradunek zer proposatuko duten ikusteke daukagu... ikuskizuna ematen baitu, zoritxarrez, horrek guztiak.
|
|
2009
|
|
|
Gogoan dut udako arratsalde askotan haiei begira egoten ginela Katraponako petrilean eserita eta, etxera iritsitakoan, ispilu zaharraren aurrean jartzen nintzela, eskuetan kandela bat hartuta, mingain mugimendu hura entseatzen. Sukaldeko apalategitik bedeinkatzeko izaten ziren kandela
|
haietariko
bat hartu eta, kandela izozkia balitz bezala, urtuta ihesi zihoazen txokolate tantak imajinatzen nituen: mihi puntarekin harrapatuko banitu bezala egiten nuen, mingaina behetik gora pasaz argizariari, eta kandelaren punta miazkada batekin biltzen nuen, frantsesitek izozkiaren bola biribiltzeko egiten zuten mugimendua errepikatuz.
|
|
|
Ni
|
haietariko
bat nintzen. Erromako eliza, Valoisko etxea eta frantses guztiak ene baitan madarikatzen, baina han, Margaritak nire borondatearen kontra herrestatua.
|
|
|
Inbaditzaileetakoak ziren, gaztelar zitalek erresumaren zatirik handiena atzaparkatu zutelarik. Nire ezpata zaharra
|
haietariko
batena izana zen. Aitatxik borrokan kendu zion eta, eskuak haren odolaz ziliportatu baino lehen, izena galdegin zion.
|
|
|
Haurdunaldia eta lupusa Lupusak, batez ere, emakumeei eragiten die (hamarretik bederatzi emakumezkoak dira), eta horietako askori, berriz, ugaltzeko adinean daude (gaixoen %90 15 eta 55 urte bitarteko emakumeak dira). Gaixotasunaren diagnostikoa kolpe emozionala izan daiteke
|
haietariko
askorentzat, haurdun gelditzea pentsatu badute. Izan ere, duela urte batzuk, haurdunaldia eta lupusa bi baldintza bateraezin ziren; kaltetuek antifosfolipidikoaren sindromea (SAFen sindromea) ere garatu dezakete, antigorputz antifosfolipidoek eragindakoa, abortu arrisku handiarekin lotzen dena.
|
|
|
Europan gure lehentasuna gurea bezalako estaturik gabeko nazioak dira. Aurten
|
haietariko
batean jarriko dugu arreta berezia: Sardinian.
|
|
|
Horrek guztiak oso panorama aberasgarria marrazten digu hiru planotan eta
|
haietariko
lehena heziketari dagokio. Euskal Herritik kanpo bizi izan ditudan antzeko esperientzietatik argi geratu zait zein eskasa den gure aktore gazteek jasotzen duten oinarrizko prestakuntza eta zein osasungarria den beraientzat kalitate eta exijentzia handiko irakasleengandik ikastea.
|
|
|
Jatorrizko testuak, baina, bere gabeziak ditu, eta
|
haietariko
nagusia da argumentuaren mamia huts absolutuaren gainean eraiki dela, gure mundu edo denborako inolako errealitaterik islatu, aztertu edo satirizatu gabe. Zeren eta Hectorren baitako hiru pertsonaien arteko liskarrak dibertigarriak izan daitezke momentu baterako, baina ikusle adimendunak laster konturatzen dira egileak aukera asko galdu dituela gure gizartearen eta, batez ere, giza arimaren kontraesanetan murgiltzeko eta haietatik etekina ateratzeko.
|
|
|
Baina zuztarreko neutraltasun idor hori albo batera utzita, Oregik ondo maneiatzen ditu endredozko komediaren elementuak, nahiz eta Hectorren bi errepikapenen arteko desoreka itzela iruditzen zaidan. Izan ere, argi dago
|
haietariko
baten nortasuna sexuarekin lotuta dagoela eta Hector bera baino askoz protagonismo handiagoa daukala. Bestearena, ordea, ezin izan dugu argitu emanaldi osoan zehar, hizketaldi bat kenduta hitz solteak besterik ez zaizkiolako egokitu.
|
|
|
Egia erran, irakurle honen aburuz, protagonista berdin izan zitekeen irlandar abertzale frustratu bat, edo Erdi Aroko gurutzatu desengainatu
|
haietariko
bat, edo bere iraganetiko edozein iheslari, lekutako bazter isolatu batean Robinson edo Ortzirala izan nahiago lukeena. Izan ere, irlandar izateak ez dio narrazioari kutsu berezirik ematen.
|
|
|
Argi du alderdi berri bat sortzeko erabakia aspalditik hartua zutela, ohartu ahal izan denez, haien jarrera eta ekintzak kontrajarriak zirelako. . Maiatzaren 19an
|
haietariko
hirurekin bildu nintzen EAko bi ildoen artean adostasunera iristeko, eta ondotik ohartu naiz ordukoz alderdi berria erregistratu zutela?.
|
|
|
Aurrez aurrekoen aurretik arropa erantziarazteaz gain, mantalik gabe euskal presoak larru gorritan uzten hasi ziren duela hilabete. Baldintza horietan biluzteko prest ez zirela protesta egin zuten presoek, baina hori ikusirik,
|
haietariko
batzuk bakartzen hasi ziren. Gaur zortzi daude horrela Puerto I en, eta horietariko bat da Urra.
|
|
|
Bere antzezpen kementsuengatik, egitura zirkular/ zatikatuarengatik eta gaiaren tratamenduarengatik, Mi mu, equita oso noizean behin aurkitzen den harribitxi eszeniko
|
haietariko
bat da, eta are gehiago kontuan izanda jende gazte gazteak sortu zuela eta proiektua herri hartako fenomeno kultural itzela bihurtu dela, bai gazteen bai helduen artean.
|
|
|
erakusten dutela argudio eskasa. Lasaitasuna eta zorroztasuna eskatu dizkio, eta oroitarazi dio 2006ko uztailean,, duela ez aspaldi?, PSE
|
haietariko
batzuekin bildu zela. Horrez gain, bezperan errandakoa zehaztu du Egibarrek.
|
|
|
Gasteizen, baina, artelanak ez daude egoerarik onenean. Txiki nahiz handi, ezagun nahiz ezezagun, egin berri duten azterlan batek agerian utzi du kaltetuta daudela
|
haietariko
asko, pintaketengatik eta erasoengatik.
|
|
|
Urtebete pasatxo kalean egon ondoren urriaren 13an atxilotu zuten berriz Otegi, Rafa Diez eta ezker abertzaleko beste hainbat kiderekin bileran zegoela. Operazio hartan hamar lagun atxilotu zituzten, eta
|
haietariko
bost kartzelatu.
|
|
|
Eta errepikatu egiten zuten doktoreak
|
haietariko
bati konfiantzan kontatutakoa, bere buruari nola deitzen zion: " Master of souls da nire titulua".
|
|
|
Bestalde, berari bezala,
|
haietariko
askori halako irrika, lotsagabekeria eta egonezin espresioa nabari zitzaion aurpegian, Dariok hain ondo ezagutzen zuen espresioa. Zenbat bera bezalako!
|
|
|
Zuri gaztetxotan asko gustatzen zitzaizun idaztea, eta ni poztu egiten nintzen logelan aurkitzen zintudanean zure koaderno
|
haietariko
batean zeure gauzatxoak idazten, edo egongelara etorri, eseri, oinak sofa gainean batu, eta belaunen gainean eusten zenuen koadernoan idazten paratzen zinenean, telebistakoa jarraituz, familiakoon arteko elkarrizketa eta eztabaidetan parte hartuz, edo, inori ere kasurik egin gabe, zeurean bete betean murgilduz. Inbidia nizula nindoan esatera, zu baino txikiagoa edo zu baino gutxiago sentitzen nintzelako; baina ez zen inbidia zureganako sentitzen nuena, harrotasuna baino; harrotasuna nire alaba gauza zelako nik ez nekiena egiteko, idazteko, eta, gainera, gustatu egiten zitzaiolako.
|
|
|
Honako hitz hauek koaderno batean idaztea pentsatu izan nuen hasiera batean, zeuk erabiltzen zenituen
|
haietariko
baten antzeko koaderno batean, alegia. Hala pentsatu eta hala egitea gehiago gustatuko litzaidakeen arren, koadernoa astunegia izango zela-eta poltsan eramateko, paperotan idaztea erabaki nuen azkenean.
|
|
|
Haiek ordaindu nituenean, agurtu baino lehen, eskerrak eman nizkien, ostera ere, inguruan zeuden Eroskiko langile guztiei, eta bereziki nitaz arduratu zen andreari. Seguru nago begiradarekin jarraituko ninduela
|
haietariko
baten batek (edo gehiagok?) kutxatik komunerako bidean. Gertatutakoa gertatuta, kezkatu egingo ziren ez nintzela komunetik ateratzen ikusi zutenean.
|
|
|
Etxetik lehenengoz alde egin zenuenean arropa guztiak utzi zenituen hankaz gora armairuaren barruan. Ni saiatu nintzen ordenatzen, edo
|
haietariko
bakoitzari leku egokia bilatzen behintzat. Ez dakit zeure gustura antolatuta aurkitu zenituen iluntze hartan.
|
|
|
Masail gorritxoak zeneuzkalako deitzen nizun horrela," nire mailuki gorritxoa", eta gozoa zinelako ere bai; hori da, batez ere gozoa zinelako. Erosi berri
|
haietariko
bat bazkalaurretik probatzen uzteko eskatu zenidan batean esan nizun lehenengoz" nire mailuki gorritxoa". " Bat baino ez, ama.
|
|
|
Bilbora egin nituen bidaia
|
haietariko
lehenengoarekin jarraituko dut, osterantzean ez dut astirik edukiko kontatu gura dizudan guztia kontatzeko. Mundakan sartu, eta hango geltokian geratu zen autobusa unetxo batez.
|
|
|
Diogunaren ildotik, nabaria da gure gazteen artean finkatu den hizkuntz paradigmaren aldaketa: garai batean, gure euskal hiztun gazte gehienek euskara zuten lehen hizkuntza (edo, nahiago bada, ama hizkuntza, duela gutxira arteko hitzetan esanda); orain, aldiz, euskaldun berriak dira
|
haietariko
asko eta asko, gehienak, eta bihar etzi are gehiago oraindik. Haien etxean, askotan, gaztelania da, edo beste erdararen bat?
|
|
|
Halatan, aspaldi hartan, ahal zuen oroz norbaitekin joaten zen hegoaldera. Behobiako ttattoletan gudari bilatuenen potretak dilinda zeuden eta
|
haietariko
batzuk ezagun zitzaizkiola agitu zitekeen. MK adibidez.
|
|
|
Aunitz urtez, ez baitzuten propietate titulorik, ur korrienterik ez ziela jarri udaletxeak... Bazuen hogeita hamar urte bota zituztela
|
haietariko
azkeneko etxeak.
|
|
2010
|
|
|
Dena den, beste lagun batzuk ezagutzen genituenez eta hauek erdaldunak zirenez, ezin genuen euskaraz hitz egin haiek aurrean zeudenean, egokia iruditzen ez zitzaigulako. ...esperientzia oso ezberdinak bizi ditudalako nire klasekoekin edo Iruñeako lagunekin alderatuta. iruñerria eta hortik beherako hiriak oso erdaldunak dira (atarrabian %15 inguru euskaldun; barañainen, berriozarren, burlatan, iruñean, lizarran eta zizur nagusian %10; tafallan eta zangozan %5). hiri horietako gure gazte gehienei euskara eskolan/ ikastolan ikasi izanak ondorio batzuk ekarri dizkie.
|
haietariko
anitzendako euskararen esperientzia uharte moduko bat izan da: eskolan dena euskaraz, etxean ezer ez edo apurtxo bat, kalean deus ere ez, lagunekin oso gutxi... hau da, gazte askorendako euskara bizipen etena edo ez jarraitua izan da, bizipen atomizatua eta batzuetan, eskolara mugatua. hori horrela izanda, euskara eremu akademikoari lotzen diote hala bizipenetan nola erabilera ohituretan. zenbait aldiz, gazteek beraiek aitortuta, eskolan baizik ez dute erabiltzen, eskolatik kanpoko harreman guztiak (familia, lagunartea, aisia...) erdaraz eratu dituztela. iruñeko gazte batek dio euskara beretako hizkuntza akademiko hutsa dela, ez dagoela bere sustraiari edo familia jatorriari lotuta, kosta egiten zaiola, euskaraz deseroso sentitzen dela. euskaran deserrotutako hiztuna dirudi, ingurune erdaldunean hazita euskaran gozatzeko aukerarik izan ez duena. gazte horren frustrazioa hunkigarria da, areago ere jakinda bere ikasbidean euskarari behingoan bizkar eman beharrean, unibertsitatean euskaraz ikasten segitzea hautatu zuela. gazteek inguru soziolinguistikoaren eragin erdalduntzaile ikaragarria jasotzen dute. zail zaie euskara erabiltzea. gazte euskaldun horietako anitz nolabaiteko euskaldun ezinduak dira, erdal inguruak berak ezinduak, inguruak ez baitie bide eman euskara normaltasunez erabiltzeko eta horretara ohitzeko. ingurune erdaldunetan erdara beharra eta ohitura da, gizarte araua orotan. euskaraz egiteko aldiz, aukerarik ez, ohiturarik ez eta ondorioz, anitzetan, erraztasunik ere ez. euskararen erabilera kuantitatiboki ez nahikoa eta kualitatiboki arlo bakarrekoa (akademikoa, eta ez arlo askotarikoa) izatearen ondorioz, euskara erabiltzea kosta egiten zaie gazteei. euskara ez da haien adierazpide osoa izaten eta ez ohi dute bat batean egiten. adinkideekiko harreman informaletan (anai arrebekin edo lagunekin) erdaraz egiteko ohitura ezarrita dute. erabiltzeko zailtasunak eta adierazmen nahikoa mugatuta dute euskaraz. horren jabe izanda, haien euskararen kalitateak kezka ematen die eta ziurtasuna kendu. hobetu beharrari egiten diote aipu behin eta berriz. kasuren batean horixe da, hain zuzen, unibertsitatean euskaraz ikasten (nafarroan euskaraz egin daitezkeen bi titulazio bakarrak) segitu izanaren arrazoia:
|
|
|
Hiriburu askotako alkateek ministroek baino soldata handiagoa dute; are gehiago,
|
haietariko
askok Rodriguez Zapatero presidenteak berak baino gehiago irabazten dute. Moncloako buruak 78.185 euro jasoko ditu 2011 urtean.
|
|
|
–Eta esan nizun, jarraitu du?, itzultzear dauden arima batzuk euren amak izango diren emakume haurdunen alboan egoten direla zaintzeko ahaleginetan, eta
|
haietariko
bat zela zuk ikusten zenuena zure emazte haurdunaren inguruan.
|
|
|
sandalozko figurak, oihalak, margolanak?
|
haietariko
asko hinduen jainko eta sasijainkoak irudikatzen zituztenak. Gure asmoa, opariak egiteaz gain, garajea, lorategi txikia eta bi solairu zeuzkan etxe berriko horma eta txokoak apaintzea zen, eta atsegin handiz bilatu genizkien leku egokiak pixkanaka, areago Sararen haurduntza Indian gauzatu zela konturatu ginenetik.
|
|
|
Egunean zehar, horko mila dendatxoak irekita daudenean, jendez gainezka egoten da, baina ordu honetan giroa guztiz bestelakoa da, isila, bakartia; lokal guztiak daude itxita eta ez da inor ageri inguruan. Kalexkak sortzen dira alde batera zein bestera,
|
haietariko
asko irteerarik gabekoak edo labirinto itxurakoak, pasabide itzaltsuak, misteriotsuak... Edonola ere, Fatima seguru sentitzen da, bazter horiek egunero ibili baititu umea zenetik.
|
|
|
Hantxe zeuden betiko arropa dendak, betiko kaleko saltzaileak, betiko postuak CD eta DVD pirataz hornituak... Orduan,
|
haietariko
postu baten, zerbaitek erakarri zuen nire arreta. Hurbildu egin nintzen eta, beldurrezko beste hainbat pelikularen artean, baten karatulari erreparatu nion, txunditurik:
|
|
|
Autonomia Estatutua onartu gabe (edo onartu berri berria) zegoenez, eta eskumen nagusiak Gobernu Zentralarenak zirenez artean, Batzorde Mistoaren eta MECekiko beste lotura instituzionalen bidez jardun zuen une hartako Eusko Kontseilu Nagusiak. Formalki bienak baziren ere neurri berriak, Kontseilu Nagusitik bultzatuak ziren
|
haietariko
asko. Gogoan izatekoak dira, horrela,
|
|
|
–Ordenak Espainian heren bat galdu zuela uste da. Ez bakarrik gerragatik edota hilketengatik, Fernando VII.ak 1814an komentuak beren jabeei bihur zekizkiela eta erlijiosoei haietara itzul zitezela agintzen zuen dekretua eman arren,
|
haietariko
asko munduan gelditu zirelako baizik. Eta txarrena hau izan zen:
|
|
|
Hasieratik modu bi izan ziren Atlantikoa zeharkatzeko. Bata, bakoitzak berekabuz bidaia eginda, eta, bestea, SEREk eta JAREk antolaturiko osteretan sartuta.Lehenengo kasuan, noski, gutxi batzuk zenbatu behar ditugu,
|
haietariko
gehienakdirudunak edo Ameriketan senideak zituztenak eta hauen laguntzaz transatlantikoren baten pasaia lortu zutenak izan ziren. Besteak, SEREren edo JARErenlaguntzaz joan zirenak, gehiago interesatzen zaizkigu kopuruan ugariago izanzirelako eta hauen berri gehiago dugulako ere bai.
|
|
|
beste batzuk gaineratu ahal zaizkie. Horrela, adibidez, nahiz eta alderdiek sententzia aurretik edozein mementotan adiskidetze bat lortzeko aukera izan, magistratuak adostutakoa
|
haietariko
batentzat kalte larria, legeiruzurra edo eskubide abusua dela iritziz gero, ez du akordioa onetsiko (LPLren 84.1 art.); zehapen baten aurkaratzea ebazten duen sententzia bakarrik langileek errekurritu dezakete, zehapena epaileak oso larritzat jotzen duenean (LPLren 115.3 art.); behin behineko betearazpena bera; enpresaburuari betearazpena atzeratzeko aukera betebeharraren berehalako betetzeak har...
|
|
|
Gela guztiz bete zenean doinu soila hamaika gehiagotan biderkatu zen, baita ondoren beste horrenbestetan
|
haietariko
bakoitza ere, ogi eta arrainen mirakuluan bezala.
|
|
|
Nirea jada hutsik zegoen eta ezin erreprimituzkoa zitzaidan erretzeko gogoa. Zorionez inguruan baziren erretzaileak,
|
haietariko
asko euskaldunak, izan ere posible zen Robertoren ezagunak tartean egotea, laguna bera erretzen ikustea ezinekoa ez den bezala, sekula bilakatu ez bazen ere nire moduko erretzaile sutsua.
|
|
|
Lapurdin, 1567an, biltzarreak hirukote bat izendatu behar zuen, Frantziako erregeak
|
haietariko
bat hauta zezan kargu batentzat; biltzarrak euskaldunak aukeratzeko aholkua zuen, herritarrek besterik ez zekitelako:
|
|
|
Leinu
|
haietariko
batean Selim sortu zen mundura. Gizondu zenean, zaldizko apur batzuen buruan Fatiphurretik ilki, eta, beti ekialderantz joanez, Delhi-raino iritsi zen, errege idolatrak bentzutuz eta populuak Islam entzat irabaziz.
|
|
2011
|
|
|
Jende askori ez zaio agian gustatuko patxaran hutsa, baina zerbaitekin nahasita, ziur naiz gustatuko zaiela».Historia eduki, historia izanHainbat formula ditu berak. Irabazleak dira
|
haietariko
bi. Patxarana, vodka, lima zukua eta mandarina ziropa ditu patxaran koktelen lehiaketa irabazi duenak; eta patxaranez, marrubi zukuz eta menta likorez egindakoa da beste koktel lehiaketa batean saritutakoa.
|
|
|
" Normalean mendira joateko muturra ipintzen dute, baina gaur lagunak ere etorri direnez, animatuago ekarri ditugu. ", aitortu digu
|
haietariko
batek.Hamarretan zegoen jarria zita eta jende askok erantzun zion Ostadarrek eginiko deialdiari. Batez ere haurrak eta hauen gurasoak ikus zitezkeen motxila, kantinplora eta ogitartekoa hartuta, baina adin guztietako jendea iritsi zen helmugaraino.
|
|
|
Lukas Timulak eslovakiarra konpainiako dantzarien egoeran inspiratu da A Place between sortzerakoan, eta tarteko leku batean, hau da, artean egotearen inguruko koreografia aratza eratu du, gizakiok maiz bizi ditugun ez leku egoerak irudikatuz eta energia handiko mugimendu segidetan jarrera estatiko laburrak tartekatuz. Proposamen koreografikoa ez da lehenengo batean erraz barneratzen den
|
haietariko
bat, baina koreografoak emandako elementuak ondo kudeatuz gero, emozio sakonak eragin ahal ditu ikusle trebatuengan.Hala ere, pausaren ostean etorritako pieza izan da gaueko izarra. Itzik Galilik sinatutako lan horretan ugariak dira hainbat gauzari egindako begi keinuak, eta nabarmenena, dudarik gabe, Donostiako danborradari dagokiona da.
|
|
|
eta Yaron Abulafiaren argi diseinu indartsu eta zehatza. Konpainiako dantzariek, bitartean, beren gaitasun osoa erabili dute Galilik diseinaturiko pauso akrobatiko konplexu eta arriskatuak gauzatzeko, eta koreografoak bere ahalmen hipnotikoa baliatu du itxurazko anabasarekin eta iraupen laburreko ordenarekin etengabe jolasteko, ikusleen entusiasmoa piztuz eta
|
haietariko
asko besaulkitik altxaraziz amaierako txalo zaparrada berotsuarekin.
|