|
2000
|
|
|
ERRAN dizut nola aitak bere festen organizatzeko ohitura zuen noizik behin, festabururen baten aitzakian edo. Eta halakoetan, jakina, inguruko jauntxoak gonbidatzen zituen festa haietarat, zeinak profitatzen baitzituen, hala berean, haiekin zituen kontuen garbitzeko, zeren
|
haietarik
gehienak aitaren negozioei loturik baitzeuden nola edo hala, eta zeren halatan erdietsi baitzuen gure aitak meneko zituenak are menekoago izan zitezen. Abuztuko bigarren igande hartan —urbiaindarrok santaklarak ospatzen ari ginela, hain zuzen ere—, bazuen, gainerat, bertze estakuru bat, zeren eta Pedro Huizik akabatu berria baitzuen kaperako freskoa, zeinean nihaurk ere lagundu bainion, atsegin handiz, batik bat lehen eta azken egunetan —zeren gainerako egunetan, bertzenaz, aski eta sobera izan bainuen Elbiraren kontuari eta ondoko kontuei buru egiten—, eta zeinean agertzen baitziren Frantzisko Xabierkoa eta san Inazio Loio la koa, hau zutik eta hura belauniko, biak ere zirkulu batean:
|
|
|
—Baina toki bat ere baduk, beharbada, Utopia... segur baietz. Eta, baldin parte eta endrezera hauetan paradisurik bada, indiar gorrien lurretan behar dik, zeren, erran digutenaren arabera,
|
haietarik
gehienak kutsatu gabe baitaudeke oraindik...
|
|
|
Eta arestian irriz nengoen, zeren nihaur ere ohitua bainengoen bainuetarat orduko, eta zeren bainu on bat baitzen nik mementu
|
haietan
gehien behar nuena... eta, Gorukiren aurkako hitz iraingarriak aditu bezain fite, berriz, ezpainetan izoztu zitzaidan irria. Eta zerbait erraitekotan egon nintzen, baina mutu gelditu nintzen, ez dakit ahiturik eta indarrik gabe sentitzen nintzelako, edo pen tsatu nuelako —zeren eta kontzientziaren gibelatze bakoitzak bere aitzakia baitu— ezen hobe nuela isiltzea, eta neure burua indarberritzea... baita nagusi berriak handik aitzina mana ziezazkidakeen lanen ongi egitea ere, zeren eta Gorukiri ere hobeki lagun bainiezaiokeen, benturaz, norbait izaitetik deus ez izaitetik baino.
|
|
|
Eta indiarrak —zeren eta esklabo
|
haietarik
gehienak indiarrak baitziren—, beltzak eta bertze jende miserable batzuk plantazioneko beheko partean bizi ziren, lastozko txabola batzuetan, guztiak han berean pilaturik, eta guztiak ere gerripeko soil batez beztiturik, goitik beherainoko soinekoa zeramaten emazteki batzuk izan ezik.
|
|
|
Baina historia bitxi hartan bazegoen kontu ilunik, zeren eta, kapatazekin eta bertze jende batzuekin mintzaturik, berant gabe jakin bainuen, konparazione, ezen erditzeko puntuan zeudenak zirela don Fidelek arbuiatzen zituèn eta etxetik egozten zituèn emazteki
|
haietarik
gehienak, eta ez nuen ulertzen zergatik... Izan ere, ez al zen arrazoin naturala emazteki haiekin izan zezakeen haur bat edo bertze beretzat hartzea eta etxeko primu eta heredero izendatzea...?
|
|
|
Baina haiek guztiak —indiarrak eta beltzak— arrai eta alegera zeuden don Ve nanciorekin, eta
|
haietarik
gehienek aitatzat hartzen zuten, eta deitu ere hala deitzen zioten: padrecito31 Venancio...
|
|
|
Badakizu, jaun André, ezen guti direla gizonezkoen artean irakurtzen eta skribatzen dakitenak, baina are gutiago direla eskolatuak izan diren emaztekiak; aldiz, gure amak, zeina baitzen argia eta zorrotza, ongi irakurtzen eta skribatzen zuen eta hainbat liburu irakurriz janzten eta apaintzen zuen bere jakintasuna. Eta, liburu
|
haietarik
gehienak bere aita spiritualak uzten bazizkion ere, bazuen bat bere berea, eta liburu hura Gaspar de Asteteren Doctrina cristiana ren euskarazko tradukzione bat zen, 1608koa eta Iruñan publikatua, amak erabiltzen zuena bai bere buruaren janzteko, eta bai irakurtzeko eta irakasteko ere zerbitzuko neskei eta emaztekiei, zeinetarik inportantena Hipolita zeritzana baitzen, bere ohorezko dama eta lag... Konfesore eta aita spiritual hura, bertzalde, ezkondu baino lehenagokoa zuen amak, eta frantziskotar bat zen, Uraitzeko klaratarren komentuko kaperau izendatu zutena eta harat igorria izan zena; eta, nola gure ama ez baitzegoen haren kontseiluen uzteko, zeren apez hura laket baitzuen —don Frantzisko baino laketago bai bederen—, harat joaiten zen, urtean bizpahiru aldiz, aitorraren eta komunionearen egiteko, haietarik batean Pazkoarekin konplitzen zuela.
|
|
2001
|
|
|
isilarazten duen iritzi publikoaren bermea ere. Baina hedabideek,
|
haietako
gehienek, bereizkuntza sektarioan oinarrituriko jarrerari eutsi diote gatazka definitu eta itxuratzerakoan, gatazkaren aurreko diskurtsoak eta argudioak osatzerakoan. Haien informazioaren muina ez da aniztasuna sustatzea izan, baizik eta tesi jakin batzuk besteen gainetik ezartzea, eta euskal antinazionalismoa izan da, eta da, tesi horien funtsa.
|
|
2002
|
|
|
Lan horretan, ipuin batzuen exotismoak aurrez aurre topo egiten du underground estilotik hurbilago dauden beste narrazio batzuekin. Pertsonaia baztertuen presentzia eta
|
haietako
gehienen patu gaiztoa dira oinarri tematikoa estilo moderno eta formalki abangoardistan idatzitako ipuin hauetan. Bigarren liburua, Pic-nic arbasoekin, lehenaren jarraipena izan zen eta ez zuen aurrerapen poetiko handirik ekarri harekin erkatuz.
|
|
|
J. M. Larrea eta J. Juaristi (1987b: 109) bat datoz Eganen inguruan bildutako idazle taldeak belaunaldi baten ezaugarri guztiak dituela; izan ere, haien arteko adin, ideologia eta estetika desberdintasunak gorabehera, zenbait berezitasunek markatzen dute nortasun kolektiboa:
|
haietako
gehienen ama hizkuntza ez da euskara, agnostikoak dira, ideologiaz abertzale berritzaileak eta jarrera politiko askotarikoak. Bestalde, taldea osatzen dutenen artean kultura unibertsal zabala duten kideak nagusi badira ere, gehienek ez zuten unibertsitate ikasketarik egin eta autodidaktak izan ziren.
|
|
|
Barazki berdeek, klorofila (kolore berdea ematen dien pigmentua) dela bide, magnesio ugari daukate eta,
|
haietako
gehienek, potasio asko eta sodio gutxi.
|
|
|
Desoreka horren erantzuna kontrabandoa zen, esportazio gehienak Gaztelari eginiko salmenta klandestinoak baitziren; beraz, ez zirendatu horietan agertzen. Inportazioen %75 gai kolonialek (kakaoa, azukrea, kanela, piperbeltza) eta ehunek egiten zuten;
|
haietako
gehienak Gaztelako goi lautadaaldera igarotzen ziren.
|
|
|
Ataungo irakaslearen magisteritzak1980ra arte iraun zuen, 90 urte zituela. Klaseez gain, Iruñean BarandiaranekEtniker taldeak sortu zituen, eta Unibertsitatearen barneko pertsonak baziren ere, talde
|
haietako
gehienak kanpoko ikertzaileak ziren. Lan hori Euskal Herriko AtlasEtnografikoaren hazia izango zen.
|
|
|
Goiko aldea sabaiko zulo batzuei esker zegoen begien bistan, eta minutu erdi baten buruan zehaztu ahal izan zuen aspaldi abandonatutako lantegia zela. Egurrezko kaxak zeuden edonon,
|
haietako
gehienak birrinduak eta ezpalduak. Botilak eta beira zatiak ere bai zur hondakinekin nahasian.
|
|
2003
|
|
|
Adibidez, gaztetxo zenean Long Island en ikusten zituen jauregi izugarri haietaz oroitzen da: 1865 eta 1930 bitartean Europako edozein gazteluren inbidiarik gabe eraikitako etxetzar
|
haiek
gehienak zahar etxe edo eskola pribatu bihurtuta ezagutu zituen. " Nire gazte aroko Amerika eta 60ko hamarkadetakoa klase ertainen gizarte bat zen, ekintzetan eta itxuretan.
|
|
|
Zer da
|
haietatik
gehien erakartzen zaituena?
|
|
|
Urtegi horien aurkakoek badiote
|
haietako
gehienak eraikitzeko ez dela egin lekualdatu eta berrezarritako komunitateen gaineko eragin kaltegarriaren ebaluaziorik.
|
|
|
egin zion dei gogoangarri hura? Gogoetan nengoelarik egun batez, zer perpaus hautatuko nuen gure gazteriari aipatzeko, gogora zitzaitan,
|
haiei
gehienik agrada ahal dakioketen gauza dela Gerla; zeren jende gazteak eta bereziki eskualdunak bere baitarik emanak baitira gudura eta gatazkara. Eta nola gaztei eman behar baitzaie hekien disposizinoari dagokan enplegua; hargatik hautatu dut nik ere hemen aiphatzeko, gerla?.
|
|
2004
|
|
|
den aren aldakortasuna azpimarratzen duenean, esaterako, Parmenidesek izate (pri) betiereko baten beharra baieztatzen du bere poema ontos logikoan. Baina apika pentsalari
|
haien arteko
gehienek harturiko jarrera ilustratua zen, gerora, K.a. VI. V. mendeetako giro filosofikoa definituko zuena.
|
|
|
|
Haietako
gehienek zuten zerikusia, era batean edo bestean, superbonbaren garapenean. Einsteinek teoriak eta Roosevelti berari idatzitako gutunak jarri zituen, von Neumannek aholkuak Manhattan Proiektuan bertan, Gödelek ere...
|
|
2005
|
|
|
Hurrena, idazle gurako
|
haietako
gehienak sartu ginen beste eremu batzuetan: hizkuntza normalkuntza plangintzetan, euskara erakusten, soziolinguistika aplikatuan, itzulpengintzan, hizkuntza zuzenketan, tesietan... eta kontzeptu berri bat nagusitu da:
|
|
|
Semaforo haren atzean Corte Inglés eko beste sarrera bat (edo irteera, orain ezin esan, itxita izaki). Han ere semaforoetako hiru gizaki motak, zeharkatzaile bezala sailkatutakoek zeharkatzeko arazo handiagoak badituzte ere;
|
haietariko
gehienak nahitaezin bilakatzen dira. Beste gizaki mota bat ere badabil guztien artetik:
|
|
2006
|
|
|
Noski, gure osaba bahitu zuten, poli-mili?
|
haiek
gehienak terrorismoarenkontra daude gaur egun(, bereziak, alde bat utzirik noski), eta ez dute jadanik, borroka armatua?
|
|
|
Sos baten truke seme alabak saltzeko prest zegoela erraten zuten hartaz bertze armagizonek. Hori ez zen gauza berria, haatik;
|
haietariko
gehienek gauza bera eginen zuten, sos baten truke ez bazen, biren. Hartaz ez fidatzeko bertze arrazoi bat:
|
|
|
Biarnon gerla urte hasieran piztua bazen, Nafarroa Beherea eta Zuberoa lehengo udazkenetik zeuden Lüküzeren eta haren lagunen eskuetan. Beraz,
|
haietako
gehienek inork baino denbora gehiago zuten Nabarrenkoxen, lehenbizikoak izan baitziren murru erraldoien gibelean satortzera etorritako iheslari uholdean. Gisa hartara, Garrüzetik lekutu aitzin ene mundu txikia moldatzen zutenetako hainbatekin berriz ere topo egitea ekarri zidan Nabarrenkoxen sartzeak.
|
|
2007
|
|
|
Víctor Jara, Mercedes Sosa, Atahualpa Yupanqui, Quilapayún...
|
Haietako
gehienen izenak beranduago ikasiko nituen, egia esanda, norenak ziren jakin gabe abestu baikenituen hainbat aldiz, Txema Viñasprerekin batean, sendotza taldeak antolatutako ekitaldietan: eukaristiaren prestaketa zela, gau-beila bat zela,, konbibentzia?
|
|
2008
|
|
|
1) Administrazio Kontseilua, Kontrol Batzordea eta, hala denean, Batzorde Betearazlea osatuko dituzten kideen kopurua, edota
|
haien
gehieneko eta gutxieneko kopuruak.
|
|
|
Talde guztien artetik ibili zen Barbosa, patxadaz, baina alferrik izan zen. Gizon
|
haietariko
gehienek langile zintzoen itxura zeukaten, eta batzuk dotore jantzirik zeudela ere esan zitekeen. Bera baino dotoreago bai, behintzat.
|
|
|
Gertutik zaintzen du poliziak. Eta agente asko,
|
haiek
gehien gorroto duten arrazakoak dira.
|
|
|
Hemendik aurrera, falta zaiguna batez ere dirulaguntzen dekretuak ezartzea da, lehen sektoreko ekoizleek administrazioaren aldetik jaso ditzaketen dirulaguntzak dekretu horien bidez bideratuko dira eta. Beraz, dekretu guztiak onestea baino ez zaigu falta, eta
|
haietako
gehienak dagoeneko zehaztuta daude, prest daude. Beraz, urteko lehen seihilerako dena martxan egotea espero dugu.
|
|
|
Gazteetako batzuk aurretik ere terrazetara joan ziren arren, 01:00ak aldera hasi ziren gehienak Kursaal aldera biltzen. Aurretik beste kontzerturen batean egon ziren
|
haietako
gehienak, eta terrazara joan zirenerako festa gogoa areagotu egin zitzaien. Bi musika mota ezberdineko terrazak egon ziren Kursaalen:
|
|
|
Hainbat astetan ikaragarrizko jarduera ekonomikoa izaten zen, dirutza handiak eskualdatzen ziren, eta merkantzia asko erosten ziren.
|
Haietako
gehienak mendian barrena eta astoz Mexiko hirira garraiatzen ziren, eta handik, Veracruzko portura bidali ondoren, Europara bidean jartzen ziren.
|
|
|
Zumarragar eta ordiziarraz gain, bidaia hartan euskaldun ugarik parte hartu zuen, eta
|
haietako
gehienek kargu garrantzitsuak zituzten eskifaiaren antolaketan. Han ziren, besteak beste, Martin Ibarra maisua, Andres Mirandaola, Felipe Salzedo, Martin Goiti kapitaina, Andres Ibarra alfereza, Andres Agirre eta Martin Rada abadeak, Labezarri, Juan Lazkano idazkaria, Francisco Astigarribia kontramaisua, Amador Arriaga pilotua, Juan Agirre, Pedro Arana eta Alberto Orozko eta abar.
|
|
|
Trafalgarko lurmuturrean egin zuten topo bi armadek, Europako historia militarreko borroka ezagunenetako batean neurtzeko prest. Dozena inguru mutrikuarrez gain, euskaldun ugari ziren tartean,
|
haietako
gehienak espainiar flotako ontzietan goi karguak betetzen.
|
|
2009
|
|
|
Hala ere, Gre oren iritziz, isurketa eskubideak banatu beharrean, logikoena enkantean ateratzea izango litzateke.
|
Haien truke
gehien ordaintzeko prest legokeenak eskuratuko lituzke eskubideak. Baina Europako Batzordeak enpresak sistemaren alde egotea behar zuen, eta isurketa eskubideak erosi beharrak nazioartean lehiakortasuna galtzea ekarriko liekeela argudiatu zuten enpresek.
|
|
|
Neska mutilek, edo burura zetorkièn lehen gauza marrazten zuten, edo liburuetako marrazkiak kopiatzen edo kalkatzen zituzten, baita koloreztatzen ere jarraian, koloretako arkatzekin: liburu
|
haietako
gehienak Editorial Calleja argitaletxe ezagunekoak ziren 1, izeba Ernestinak edonoiz erabiltzen zituenak, dela neska mutilei irakurtzeko, dela haiei irakurrarazteko, bere institutriz karguan: hain berekotzat hartu zuen, izan ere, izebak azkenean kargu hura, non, haurrak jaioz eta haziz zihoazen bitartean, doña Engrazia maistraren irakaspenei jarraipena emateko asmotan, solfeo eta piano ikasketei berrekin baitzien adoretsu lauzpabost urtetan, musikari profesional baten akademian klase partikularrak hartuta; bestelakoan, neska mutilen hezibidean, bere logela ere neska mutilen korridorean zegoen, gurasoen eta neskameen logeletatik aparte?, El tesoro de las escuelas izeneko entziklopediatxoa erabiltzen zuen oinarri gisa, gai guztien inguruko bildumatxo bat bezalakoa zena; aurrerago, berriz, mutilak debozionisten ikastetxean hasi zirenean, haien liburuez baliatu zen izeba Ernestina, neskei ere batxiler partikular moduko bat emateko, harik eta bi ahizpak, koskorragoak egin zirenean, Arte eta Ofizioetako eskolan hasi ziren arte.
|
|
|
Hala, bada, hirira iritsi bezain laster, porturako bidean jarri zen: Domingok ongi ezagutzen zuen portuko itsasontzien mugimendua,
|
haietako
gehienak, guztiak ez esatearren, denbora pasarako belaontziak alde batera utzita?, arrantzara emanak, atun eta hegaluzeenera, edo sardina eta antxoenera; bazen, baina, haien artean berdez margotutako itsasontzi bat, merkataritzara emana, zamaontzi ez oso handi bat, alegia, zurezko xaflak eramaten zituena Frantziako iparraldeko portu batera, nondik, hiriburuko gas fabrika hornitzeko asmotan, harri... eta tarteka itsasaldi luzeagoak ere egiten zituena, bi hiru hilabetekoak:
|
|
|
Batek ez beste auzipetu guztiek deklaratu zuten atzo, goiz eta arratsalde luzatu ziren saioetan. Amaia Izko defentsa abokatuaren arabera,
|
haietako
gehienek salatu zuten atxilotu eta inkomunikatuta eduki zituzten bitartean torturatu egin zituztela. Gaur jarraituko du epaiketak, Eneko Perezi deklarazioa hartuta, eta lekukoen txanda izango da gero.
|
|
|
Perez hamabi auzipetuetako azkena izan zen deklaratzen. Besteek herenegun egin zituzten deklarazioak, eta
|
haietako
gehienek ere inkomunikazio aldian torturatu egin zituztela salatu zuten. Atzo, Perezen deklarazioaren ostean lekukoen txanda izan zen.
|
|
|
HB EH eta Batasuna legez kanpo utzi zituztenetik Hego Euskal Herrian izan diren hauteskunde prozesuetan hamaika hautesle elkarte saiatu dira erakundeetara iristen.
|
Haietako
gehienei bidea itxi die Espainiak.
|
|
|
Kale erasoak egitea eta Segiko kideak izatea egotzita, Nafarroako 11 gaztek gaur deklaratuko dute Espainiako Auzitegi Nazionalean.
|
Haietako
gehienak Burlatakoak dira. Horregatik, Askatasun Haizea Burlatako bizilagunen elkarteak gazte horien aurkako kriminalizazioa salatu zuen atzo.
|
|
|
Adierazpen eta keinu multzo batekin itxaropen hori piztu du, behinik behin, herenegundik gaur arte Trinidad eta Tobagon hitzordua izan duten 34 gobernuburu eta estatuburuen artean.
|
Haietako
gehienek AEB Ameriketako Estatu Batuek irla baztertu eta bazterrarazten duen politika alda dezaten nahi dute, izan ere.
|
|
|
Teknologia zentroentzat krisia aukera bat izan daiteke beraz. Euskal Herrian, Tecnalian biltzen dira
|
haietako
gehienak, eta ezin esan egoera ekonomikoak beste enpresa batzuei adina eragin dienik. Iaz, 128 milioi euro eskuratu zituen korporazioak, 2007an baino %15 gehiago.
|
|
|
Haatik, okzitanieraz idatzitako idazlanengatik da ospetsu bilakatu Proventzako Nimes hirian 1923ko martxoaren 16an sortu zen idazlea. Guztira, ehun bat idazlan argitara eman ditu, olerki, antzerki lan, prosa eta saiakeren artean, eta
|
haietatik
gehienak okzitanieraz izkiriatu zituen. Idazlan ezagunena, beharbada, La Festa da (Jaia), 1983an argitaratutakoa.
|
|
|
Ez dago aurreratzerik, eta are gutxiago KERSik gabe. Izan ere, Ferrarik eta McLarenek bakarrik mantentzen dute KERSa, eta
|
haietako
gehienak aurretik ditu ingelesak. Puntu asko gal ditzake Hungarian Buttonek, eta oraindik hogeita bat puntuko aldea badu ere, gaur arratsaldean burumakur atera daiteke.
|
|
|
Baina gure sakelakoen koltana aktibatzen den bakoitzean, edo gure autoko tankea betetzen dugun bakoitzean, edo gure arrantzale prestuek harrapatutako hegaluze neokolonialen puska samurrak ahoratzen ditugun bakoitzean, berdin berdin erabakitzen dugu ehunaka, agian milaka umeen patua. Critic O Maticeko bizitza isolatua ume
|
haietako
gehienena baino askoz ere humanoagoa dateke, ordea. Eta, gutxienez, Literaturaren alde izango litzateke.
|
|
|
Hala, bada, hirira iritsi bezain laster, porturako bidean jarri zen: Domingok ongi ezagutzen zuen portuko itsasontzien mugimendua,
|
haietako
gehienak, guztiak ez esatearren –denbora pasarako belaontziak alde batera utzita–, arrantzara emanak, atun eta hegaluzeenera, edo sardina eta antxoenera; bazen, baina, haien artean berdez margotutako itsasontzi bat, merkataritzara emana –zamaontzi ez oso handi bat, alegia, zurezko xaflak eramaten zituena Frantziako iparraldeko portu batera, nondik, hiriburuko gas fabrika hornitzeko... esan nahi baita Domingok begiz jota zuela zamaontzi hura lehendik ere, noiz eta itsasora egiteko harrak barrutik jaten baitzuen, ontzi hark inoiz eskain ziezaiokeena bere helburuen neurrikoa izan zitekeelakoan, izena ere halakoa baitzuen ontziak:
|
|
|
Neska mutilek, edo burura zetorkièn lehen gauza marrazten zuten, edo liburuetako marrazkiak kopiatzen edo kalkatzen zituzten, baita koloreztatzen ere jarraian, koloretako arkatzekin: liburu
|
haietako
gehienak Editorial Calleja argitaletxe ezagunekoak ziren1, izeba Ernestinak edonoiz erabiltzen zituenak, dela neska mutilei irakurtzeko, dela haiei irakurrarazteko, bere institutriz karguan: hain berekotzat hartu zuen, izan ere, izebak azkenean kargu hura, non, haurrak jaioz eta haziz zihoazen bitartean, doña Engrazia maistraren irakaspenei jarraipena emateko asmotan, solfeo eta piano ikasketei berrekin baitzien adoretsu lauzpabost urtetan, musikari profesional baten akademian klase partikularrak hartuta; bestelakoan, neska mutilen hezibidean –bere logela ere neska mutilen korridorean zegoen, gurasoen eta neskameen logeletatik aparte–, El tesoro de las escuelas izeneko entziklopediatxoa erabiltzen zuen oinarri gisa, gai guztien inguruko bildumatxo bat bezalakoa zena; aurrerago, berriz, mutilak debozionisten ikastetxean hasi zirenean, haien liburuez baliatu zen izeba Ernestina, neskei ere batxiler partikular moduko bat emateko, harik eta bi ahizpak, koskorragoak egin zirenean, Arte eta Ofizioetako eskolan hasi ziren arte.
|
|
2010
|
|
|
Le Monde k argitara eman dituen txostenaren zatietan, orduan oraindik Zaire izena zuen estatuko ekialdean ziharduten AFDL Kongo Askatzeko Indar Demokratikoen Aliantzaren eta APR Ruandako Armada Patriotikoa gerrilla erakundeen bizkar jarriak dira milaka hutu errefuxiaturen sarraskitzeak. Hutu
|
haietatik
gehienak Ruandatik ihesean sartu ziren Kongora, FPR tutsi indar armatuek 1994ko udaberriko genozidioa geldiarazi eta Kigalin botereaz jabetu eta gero.
|
|
|
Lehendikenpresa produktibo bakan batzuk atzerrian ezarri ziren arren, II. Mundu Gerrarenostean zabalduz joan zen joera hori. AEBetako enpresak hasi ziren 1960kohamarkadan beste herri batzuetan helburu produktiboarekin lantegiak zabaltzen.Enpresa
|
haietako
gehienak Kanadan eta Europan kokatzen hasi ziren, bertakomerkatuetara errazago iristeko asmoz. Alabaina, garapen bideko hainbat herrialdetan ere ezarpenak egin zituzten bertako produkzio kostu apalak tarteko, soldatenmaila baxuak aprobetxatzeko bereziki.
|
|
|
Osasun zerbitzuak prestatzea eta hobetzea zen helburua, eta ziur aski lortuko zen hori. Baina simulakro hura ikusi eta gero, halako gogoeta egin, eta konturatu nintzen gurean simulakro asko eta asko egoten direla, eta, gainera, entzierroko hori ez bezala, oharkabean pasatzen direla
|
haietako
gehien gehienak. Esate baterako, gure agintarien ahotan iraunkortasuna, errentagarritasuna, zuhurtasuna eta beste hainbat tasun aditzen ditugun bakoitzean simulakro handia dago, gero, errealitatean, Los Arcoseko zirkuitua eta halako obrak egiten dituztelako, hau da, zabaldutako hitz eder haietatik beste muturraren puntan daudenak.
|
|
|
Gaur egun 100.000 hektarea inguru hartzen ditu nekazaritza transgenikoak Europan,
|
haietako
gehienak (80.000) Espainian eta Hego Euskal Herrian. Euskal Herrian 5.000 hektarea hartzen ditu nekazaritza transgenikoak, Nafarroan.
|
|
|
Migel Anjel Elkoroberezibar ere gogoratzen dut, ordurako jadanik idazle ona zena, baina Manu Muniategiandikoetxea da ziur aski azken urteotan ikasle
|
haietatik
gehien harritu nauena. Ez nuen imajinatzen hain pintore bikaina eta famatua bihurtuko zenik.
|
|
|
Jakina, gure osaba bahitu zuten" poli-mili"
|
haiek
gehienak terrorismoaren kontra daude gaur egun(" bereziak" alde batera utzirik noski), eta ez dute jadanik" borroka armatua" esamoldea erabiltzen. Damututa daude egindakoaz, nahiz eta beste zenbait aditz erabili hori adierazteko, eta ETAren kontra dauden hainbat alderdi politikotan militatzen dute.
|
|
|
Bizilagun
|
haietako
gehienentzat, harriekin hitz egiten zuen zoroa izan zitekeen, edo miliziaren beste biktima bat, hara bakarrik joana, zauriak sendatu eta iragana ahaztera, eta horrenbestez bakean utzi beharrekoa.
|
|
|
Bazirudien olerki liburuaren porrotak ez zuela egiazko elkarrizketa bat ere merezi harentzat. " Badakit
|
haietako
gehienak bezain ongi idazteko gai zarela" esatera mugatu zen, telebista kanala aldatzeko butakatik altxatu aurretik.
|
|
|
Itsasoetan uharteak nola, gisa berean tentetzen dira sabana zabalean, antzinako mundu baten zaindari isil. Baso itxiek inguratzen dituzte, eta
|
haietako
gehienak igotzea mugatutako jarduera da eskalatzaileentzat. Beste inon ez dago gisa horretako mendirik, eta Venezuela eta Brasil arteko eremuan ehun bat daude.
|
|
2011
|
|
|
13:11 Espezie
|
haiek
gehienak dinosauroekin batera desagertu
|
|
|
Atzerrian jasotako deietarako, gaurko muga 0,15 euro izanen da minutuko, eta 2012ko uztailean 0,11 euro eta 2013ko uztailean 0,10 euro. Testu mezuei dagokienez,
|
haien
gehieneko prezioa 0,11 eurotik 0,10 eurora jaitsiko da 2012ko uztailaren 1etik aurrera.
|
|
|
Bazekien liburutegiko hormak estaltzen zituzten liburu
|
haietarik
gehienak maileguan atera zitezkeela, eta, halaxe hartu zituen asko eta askotan, iluntzean, esnaldiaren eta loaldiaren arteko muga lauso horretako orduetako bidelagun. Amets egiteko ametsak.
|
|
|
mezu friboloak jaso eta bidaltzeko tresna alaia. Gaizki pasatzen zuen Javierren zain, senarrak ekitaldi publikoak zituenetan, bereziki, nahiz eta bazekien halakoak izan ohi zirela seguruenak, goizean goiz autoan akabatzen –" jainkoarren, zer hitz da hori?" – zituztela
|
haietarik
gehienak, gutxien uste zutenean, akats ttipi batek edo segurtasun neurrietan egindako lasaiune minimo batek eraginik, bizkartzain eta guzti, autoaren pean lapa bonba bat jarrita," arratoiak bezala", eta ez zela aukera handirik geratzen, geratzen zena haien bihotza izaten zela, porrokatua, eta ez zegoela hari txinparta batekin berriro ere martxa ematerik, ez zegoela zerri balbula ez alea... Patricia ohituta zegoen odola ikustera bere lanean:
|
|
|
Hemen dago hautagaia, eta, pentsatzekoa zen bezala, ez dator bakarrik, bere agenda daramaten komunikazio arduradun, idazkari eta bestelako akuilari eta gidariak dakartza inguruan, nork nor dakarren oso garbi geratu gabe zenbaitetan. Hautagaiak eskua ematen die eskua eskatzen duten bere partiduko kideei,
|
haietako
gehienen izenik ez badaki ere. Zooko zaindari sentitzen da, flamenkoei jaten ematen.
|
|
2012
|
|
|
«Gabon egunean batera bazkaldu zuten fronteko bi aldeetakoek, batzuk soldaduak, besteak gudariak. Hurrengo egunean gerrak jarraitu zuen eta ia
|
haietako
gehienak hil ziren. Nik neure buruari galdetzen nion, bazkari horretan zertaz hitz egin zuten.
|
|
|
Lehen aldiz, istorioa ez du garai hurbilean girotu, horretan ere atzera egitea erabaki du; hain zuzen ere, 1965 urtera. Urte hori nolabaiteko giltzarria da, orduan gaztetxo ziren horietako askok berehala ikasiko baitzuten zein gogorra den heldutasunera ailegatzea;
|
haietako
gehienek Vietnamgo gerra edo eskubide zibilen aldeko borrokak ezagutuko zituzten. Hori baino lehenago, haurtzaroarekin gozatu zuten.
|
|
|
Militante
|
haietatik
gehienak kristau hazi eta heziak ziren. Eskualdun Gazteriaren bilkueretako batean ezagutu zuen Peio Iralurrek Pitrau, 1965ean.
|
|
|
lasaigarri mordoa ematen dizkizute eta zuri sosegua iruditzen zaizuna ez da, finean, lasaigarri baten ondorioa baizik. Sustoa, hortaz, ondokoek,
|
haiek
gehienetan ez baitute lasaigarririk, kar, kar, kar. Zu, aldiz, debekatutako substantzia horietatik bete bete eginda zaude, morfinatik edo bestetik.
|
|
|
Ikerketa metodologiak agintzen duen moduan, elkarrizketatuek ez dute aldez aurretik elkarrizketaren gaiari buruzko informaziorik eduki. Gero, guztiei galdera deskriptiboak egin dizkiegu, erantzun baloratibo eta deskriptiboak eskatzen zituztenak
|
haietako
gehienak, eta prest genituen galdera sorta erdi egituratuetan oinarrituta egin dizkiegu elkarrizketak. Elkarrizketatu bakoitzarentzako gidoi bana sortu dugu propio, hura haren lan arloari egokituta, nahiz eta elkarrizketa guztiak gidatzeko baliatu dugun oinarrizko gidoia, hipotesi berberetan oinarrituta egonik, oso antzekoa izan den kasu guztietan.
|
|
|
|
Haietako
gehienek, eta batez ere astronomi arloaz arduratzen direnek, fede handia dute astrologia judizialean 66, nahiz eta jendaurrean aitortzeaz lotsatu egiten diren. Baina batez ere harritu ninduena, eta zeharo ulergaitza egin zitzaidana, albiste eta politikarako duten joera bizia izan zen, etengabe ari baitira arazo publikoez galdezka, estatu arazoei buruz iritziak ematen eta suhar eztabaidatzen alderdien ideariumetako koma bakoitza.
|
|
|
Gainerakoei buruz, sekula ez nuen ezer entzun. Begiratu goibela zuten guztiek eta oso jantzi kaskarrak, lazerian eta atsekabean hil zirela esan zidaten
|
haietako
gehienek, eta lepoa moztuta edo urkamendian gainerakoek.
|
|
|
Nire ontzian ere zenbait gizon hil zen sukarrez; beraz, beste batzuk hartu behar izan nituen Barbadoetan eta Leeward irletan, non gelditu bainintzen kontratatu ninduten merkatarien aginduz, eta laster izan nuen egindakoaz damutzeko aski arrazoi; zeren eta
|
haietako
gehienak itsaslapur izanak zirela ohartu bainintzen geroxeago. Berrogeita hamar marinel nituen ontzian, eta Hegoaldeko Itsasoetan indiarrekin salerosketan aritzea zen niri agindutakoa, eta ahal nituen aurkikuntzak egitea.
|
|
|
Hizkuntza aldaketa egitea tokatzen zen eta ohiturik geundenez gauzak ikasi behar genituela jakitera eta gurea abandonatu edo hobetu behar zen egoera bat zela sentitzera, ez zigun buruhauste gehiegirik sortzen hizkuntza aldaketak, eta egia esateko, batzuoi Talesen teorema edo azelerazioaren formula baino dezentez errazago egiten zitzaigun gaztelera entzun, esan eta idaztea. Niri ere, euskararen imurtzi latz hori nuela eta, Donostiako Lasallen Atxagari bezala, deituko zidaten «casero» edo antzeko zerbait, Nafarroa, Aragoi eta Valentziako eta mutiko bizkaino
|
haietako
gehienek ez baitzekiten gure «casero»ren esanahia, baina superbibentziarako dohain egokiagoduna izan nonbait asteasuarra baino eta ez nintzen enteratu, eta ez enteratzeaz aparte ikaragarri gustatzen zitzaidan erdaraz aritzea, saltsaren erdian egotea esango luke gure anaiak, baina erdi erdian. Hark han egon zen denbora pittinean pasa omen zituen lotsak nirekin.
|
|
|
funtzio kognitiboa (funtzio intelektualak egiteko, orientatzeko edo kalkulatzeko ahalmena) eta funtzio afektiboa (antsietatean eta depresioan oinarrituta, zaharren nahasmendu ohikoenak baitira). Zaharren asaldura kognitibo nabarienetakoa eta
|
haiek
gehien kezkatzen dituenetakoa oroimenarekin lotutakoa da, batik bat, eguneroko gauzetarako oroimenarekin.
|
|
|
Amak idatzitako eskutitza zegoen gain gainean. Lerro gutxi
|
haien
gehienetan erakustera ematen zuen kezkatuta zegoela alaba zein egoeratan bizi zitekeen. Bere burua eta sabelean zeraman umea zaintzeko eskatzen zion azken agurrean.
|
|
|
Irakasle helduen artean berezko edo lehenago irabazitako begirunea dauka Inasek. Ezin liteke esan gazteagoen artean ere nolabaitekoa ez duenik, lehenagoko merituei esker izan ez arren; Inasek ikasleekiko jardunean hartzen dituen erabakiak inorenak baino berritzaileagoak iruditzen zaizkie
|
haietariko
gehienei. Dena den, ez da harritzekoa, hauetariko nahikotxo ere irakasteko sartzen baita ikasgelan, eta ez hezteko; hori, gainera, didaktikarako sena garatzeko gogo antzuarekin askotan.
|
|
|
Ezizen hura hamabost urte lehenagotik zetorren, esploratzaileak kostaldetik Leopoldvillerainoko trenbidea eraiki zuen garaitik, eta gutxi ziren hartaz gogoratzen zirenak. Eta gutxi
|
haietatik
gehienek Bula Matari esaten zuten. Berak idatzi bezala, ordea, Mbula, aurretik M bat zuela, zehatzagoa eta esanguratsuagoa zen.
|
|
|
Tiro zelaian bilduta zeuden kautxu biltzaileak, seiehun inguru, otzan sumatu zituen,
|
haietariko
gehienak lurrean eserita, eta subofizial beltzek irudipen hura baieztatu zuten ohiko formularekin: " berririk ez, tenientea!".
|
|
2013
|
|
|
Joan den otsailaren 14tik, 150 lurrikara inguru izan dira Nafarroan. Erreniegan gertatu dira
|
haietako
gehienak; Antonio Aretxabala geologoaren hitzetan, azken asteotako euriteek eragin dituzte. Ziritzan gertatu denak bertzelako jatorria izan duela nabarmendu zuen atzo.
|
|
|
Erran nahi baita lehen, lana pilatzen zenean, Abdul Alimek langileak kontratatzen zituela, denbora baterako. Traktorea erosi zutenetik, baina,
|
haietarik
gehienak kontratatu beharrik ez?
|
|
|
Deklarazio horren atarikoak txunditu ninduen halere; ezkongai bakoitzaren nortasuna egiaztatzeko, gurasoak ez ezik aitona amonak ere idatzian zehatz agertu beharrak. Eta
|
haietako
gehienen jatorriak. Baina, ezeren gainetik, nire erroek gordetzen dituzten ezusteek.
|
|
|
Ohikoak izan ziren errefuxiatuak ibili ohi ziren tabernen kontrako atentatuak.
|
Haietako
gehienetan, pertsona bat edo bi joan, eta tiroka ekiten zuten tabernan zeuden guztien kontra. 1984ko abuztuaren 23an Etxabe tabernan egindako tiroketa izan zen mota horretako lehena.
|
|
|
MTEk hainbat azterketa, txosten eta jarraibide argitaratzen ditu, xede nagusitzat hartuta kideei eta turismo sektorean interesa duen gizartearen gainerakoari informazioa ematea.
|
Haietako
gehienak argitalpen gisa eskuratu daitezke, erakundearen webgunetik bertatik.
|
|
|
Erran nahi baita lehen, lana pilatzen zenean, Abdul Alimek langileak kontratatzen zituela, denbora baterako. Traktorea erosi zutenetik, baina,
|
haietarik
gehienak kontratatu beharrik ez...
|
|
|
Bereziki azpimarratzekoak izan ziren kataluniarren ekarpenak. Ondoren, eta adibide gisa, hilabete
|
haietan
gehien landu ziren ideietako batzuk aipatzen ditut:
|
|
|
" Kristau jakintzan, jarreran eta portaeran erabat apostolikoa zen, eta haren manera onak eta jakinduria ezohikoak ziren. Arrazoiz merezi izan zuen erlijioso honek [La Perouse espedizioko] komandante frantsesen eta
|
haien mendeko
gehienen estimazioa eta adiskidetasuna". 268
|
|
|
" Lastima handia da hain langile gutxi egotea, eta
|
haietariko
gehienak zaharrak, gaixoak edo osasunik gabeak izatea. Denak izugarri zoritxarreko sentitzen dira aipatutako arrazoiengatik.
|
|
|
San Blasko portutik. Gizon
|
haietatik
gehienak nekazari mexikarrak ziren, itsasora batere ohitu gabeak. Astebeteren buruan, San Carlos bistatik galdu zuten.
|
|
2014
|
|
|
ETAk 2011n bere jarduera armatua utzi izanak, ordea, euskal bazka gabe utzi ditu neurri batean. Neurri batean bakarrik, ETAk bizirik jarraitzen baitu oraindik;
|
haietako
gehienentzat, gainera, ETA eta EH Bildu berdintsuak dira. Presoak ere hor dira.
|
|
|
Inguruko lurrak Estatuak hartu zituen jabetzan: gehienak enkantean ipini zituen, eta indigenak ez ziren norbanakoen eskuetara igaro ziren?
|
haietako
gehienak, kolonoak eta eliteko kideak?. Gerora, latifundio zabalak eratu zituzten lurrotan.
|
|
|
Gure etxe eta lantokietan ezagutu genituen lehen gailu informatikoak mahai gaineko ordenagailuak izan ziren, eta jaun eta jabe izan ziren urte askoan.
|
Haietako
gehienak modularrak ziren, hau da, banatu zitezkeen partez osatuta zeuden: mikroprozesadorea, plaka, memoria, disko gogorra, soinu txartela, txartel grafikoa, pantaila...
|
|
|
Nahi eta ezin bat, maitasun platonikotik askoz harago joan ez zena. zen beste neska batzuk ere gustatuko zitzaizkiola, eta
|
haietako
gehienen akordua gordeko zuela buruan: mundu honi agur esaterakoan, zergatik ez agurtu, banan banan, mundu honetan maite izan ditugun emakumeak, Rafa Berrioren kantak sujeritzen zuen moduan?
|
|
|
Sultanen emazte
|
haietatik
gehienak Transkaukasiako eta Persiako merkatuetan erositako esklaboak baino ez ziren. Batzuek aurpegia agerian zeukaten, eta beste batzuek, aldiz, belo batez estalia, begiradetatik ezkutatzeko.
|
|
|
1943ko otsailean ireki zuten ijitoentzako zelaia. Atxilo hartu zituzten 23.000 ijito
|
haietako
gehienak gosez eta gaixotuta hil ziren, eta 3.000 inguru baino ez ziren bizirik atera. Ijitoez gain, Auschwitzen naziek 75.000 poloniar akabatu zituzten, eta 1,1 milioi judu.
|
|
|
Beste atera bide bat aurkitu du: Frantziako eskola handietan sartuko direnetan %20 bekadunak izanen dira, eta bekadunetan beltz eta arabeak agertuko dira, horien familiak ez baitira aberats
|
haietarik
gehienetan. Horrek sar araziko ote ditu deputatu edo senadoreeen biltzarretan?
|
|
2015
|
|
|
Badaezpada ere, ez nion xehetasunik eman. Izan ere, jende
|
haietako
gehienek espetxean edo toki okerragoetan amaitu zuten.
|
|
|
Eraikitze basa horrek orban ikusgarria utzi zuen Kantauri ertzeko garai bateko harizti amaigabeetan. Antigoalean baso ziren baserri inguruak kostaldean, eta larre huts bilakatuak ziren
|
haietako
gehienak mende hasiera hartan. Barnealderagoko bazterretara joan behar izaten dute itsasontzietarako egurraren bila orain eta, aurreko mendean ez bezala, Nafarroatik eta Arabatik ere iristen hasi da egurra kostaldeko ontzioletara.
|
|
|
Errukigarria da. Izotzaren ondorioz, negu gorrian arrantzan egiteko aukerarik gabe, hezurretan daude
|
haietako
gehienak. Artilezko saial zaharrak eta fokazko zapatak dituzte, asko puskatuta.
|
|
|
Elurrean dir dir egiten du eguzkiak, metalak kristalean nola. Zaldiz doaz gizonetako batzuk, baina oinez
|
haietako
gehienak, bizkor eta atsedenik gabe. Dyrafjordurretik abiatuta, hiru fiordo hegoalderago dago Patreksfjordur eta, berez, ordu gutxiko bidea bada ere, elurraren eta izotzaren ondorioz, egun osoko lana izango dute hara iristen.
|
|
|
hala adierazten digute antigoaleko eraikinek beraiek eta momiak inguratzen dituzten hieroglifikoek. Baina
|
haietako
gehienak hondar ale dira gaur egun eta hondar ale izango gara gu geu ere. Inna lillahi wa inna ilaihi rayeun.
|
|
|
Bere bi zaletasunak eta ogibidea elkartuta, kantari frantsesen abestiak entzunarazten zizkigun maiz eskolan, aditu behar genuen kantu horrexen hitzak aldez aurretik eman eta argituta. Kantu
|
haietako
gehienak guztiz ahantziak ditut, nire oroimena ere ez da bereziki ona. Baten ala bestearen arrasto txikiren bat geratzen da, lorratz antzeko bat, doinu hutsa gehienetan, hari laguntzen zion esaldi bat edo bi zenbaitetan.
|
|
|
Kasualitateen kontu hau dela-eta, gogora etorri zait Joseph Conradek behin esandakoa. Polonian Jozef Konrad Korzeniowski izenez jaio, gero frantsesa ikasi, eta Viktoria erreginaren banderapeko itsasontzietan zazpi ozeanoak korritu ostean ingelesezko idazle handienetakoa bihurtu zen Conradek zioen, bere garaiko eleberrigintza gaitzetsiz, nobela
|
haietako
gehienetan kontatzen zena ez zela, azken batean, txiripa harrigarri batzuen pilaketa baino. Ulertzekoa da Conraden jarrera, egia baita XIX. mendeko nobelatzar haietan, gaur egungo telebistako foiletoietan bezala, ugari bezain nekagarri zirela era horretako kointzidentziak:
|