2000
|
|
Sunbilla eta Bertizarana lotzen zituen bide zahar eta garrantsitzu honek Erreparatzea etxeko artzain txabola eta artegietara eramango
|
gaitu
. Eskuineko haitzetan geratuko da Amaburuko trikuharria, baina historiaurreko beste oroitgarriak aurkitu nahi baditugu, Otaltzuko lepotik Mallurketako patarra igotzea nahikoa izango da, gailurrerako bidean hiru trikuharri topatzeko.
|
|
Pagadi beltzean barna ibili ondoren, Aizkolegirako pistara aterako gara eta luzea eta astuna irudituko bazaigu ere, arazorik gabe eramango
|
gaitu
hasierako aparkalekura, lorategi ederraren paretik
|
|
Urteroko kontua dugu izeiona. Gabonetako beroaldian edozer gauza etxeratzen dugu eta urtarrileko hotzarekin estrapozo egitean, txoroaldiak hutsegiten duenean, izeiarekin zer egin ez dakienaren mozolo muturraz harrapatzen
|
gaitu
urte berriak. 2.000.a sona handikoa izango da baina ez da desberdina izan.
|
|
Gure garaipenak, berez, ezin dutelako handiak izan, eta hortik agian amorrarazita bizirik mantentzen gaituen har hau. Baina komunitate txikia izateak ez
|
gaitu
komunitate handiei erasotzen dieten miserietatik libratzen. Euskaldun izateak ez gaitu epai unibertsal batzuetatik absolbitzen, ez dugu buldarik.
|
|
Baina komunitate txikia izateak ez gaitu komunitate handiei erasotzen dieten miserietatik libratzen. Euskaldun izateak ez
|
gaitu
epai unibertsal batzuetatik absolbitzen, ez dugu buldarik. Kultur komunitate bat gara, baina komunitate horren barruan euskaldun zapalduak daude, baina baita euskaldun zapaltzaileak ere, banguardiako artistak daude, baina baita jarrera estetiko atzerakoienen defendatzaileak ere, poeta fusilatuak daude, baina baita poesia fusilatu izan duten apostoluak ere...
|
|
Dena izan da deskubrimendu bat... baina ez dut pentsatu ere egin nahi nolakoa izango zen herri hau ez balitz abertzaletasuna ezkerreko baloreekin uztartzen ahalegindu zen belaunaldi hura egon. Aresti, Zeruko Argiako «Gazte gara»ko artikuluak, euskalduntzearen konzientziazio kanpainak... garai horretan gure historiak hartzen duen birak egiten
|
gaitu
desberdin seguruenik beste herri askorengandik. Ozta ozta libratu garela esan liteke
|
|
trikitixa munduan antzeko zerbait bizi izan dugu orain ez aspaldi. Denborak irribarre egitera behartzen
|
gaitu
.
|
|
Ez diogu propagandari erreparatzen, propagandarik gabe argitalpena ez zelako ekonomikoki bideragarria izango. Honek ez
|
gaitu
kontsumismorantz bultzatzen, gaitasun kritikoko pertsonak, aurrerakoiak eta ezkertiarrak garelako. Paretatik dirua ateratzen dugu bankuetxeari ematen dizkion etekinen% 0,7a Amazonian garapen proiekturen bat bultzatzeko balioko duen txartelarekin.
|
|
Ez da izan ere aurrealdean, baina oso lan diskretua egiten ari da. Irakaskuntzan erlijio gaia dela-eta deitu izan
|
gaitu
, eta guk erantzun ere bai. Erlijioaren gaia inportantea dela adierazi diogu; sinestunarentzat nahiz ez sinestunarentzat.
|
|
Hori kontuan izanik, eta XXI. mendea euskararen mendea izatea nahi baldin badugu behintzat, 1998ko irailean abiatu zen prozesu politiko berriaren aurrean euskalgintzak ere jarrera bultzatzailea izan behar duela eta bere baliabide guztiak martxan jarri behar dituela ohartzen gara. Gogoeta honek presoenganako elkartasuna adieraztera bultzatu
|
gaitu
, horixe baita momentu honetan prozesua oztopatzeko Paris eta Madrilgo Gobernuek darabilten jukutria, hau da, Euskal Herriak demokratikoki erabakitzeko duen eskubideari jartzen dioten traba.
|
|
Hala ere, nahiz eta egoera politiko berriak poza sortu eta Kontseilua gauzatzen ari den plangintza estrategikoak aurrerapenak ekarriko dituen, ezin dugu esan euskalgintzako elkarteen artean euskararekiko ikuspuntu ezberdinik ez dagoenik, eta horrek ez
|
gaitu
ikaratu behar, aldiz, eztabaida puntuak zehaztu eta euskalgintzaren hausnarketa zabala egitera bultzatu behar gaitu.
|
|
Hala ere, nahiz eta egoera politiko berriak poza sortu eta Kontseilua gauzatzen ari den plangintza estrategikoak aurrerapenak ekarriko dituen, ezin dugu esan euskalgintzako elkarteen artean euskararekiko ikuspuntu ezberdinik ez dagoenik, eta horrek ez gaitu ikaratu behar, aldiz, eztabaida puntuak zehaztu eta euskalgintzaren hausnarketa zabala egitera bultzatu behar
|
gaitu
.
|
|
Maldan gora jarraitu eta berehala Santa Kruzeko ermita apainera helduko gara (1 km). Bidetik badirudi harro altxatzen dituela bere hormak, baina beregana hurbiltzen garenean goxo hartzen
|
gaitu
teilapean babesa eskainiz. Inguruan lorategi bat dauka eta udaberria baino lehenago lilipak (Narcissus nobilis) loratzen dira urtaro berriari ongi etorria emateko.Eskuineko bidea jarraitu eta borda dotoreekin topo egingo dugu.
|
|
Idaztera bultzatzen gaituen arrazoi berak bultzatzen
|
gaitu
irakurtzera. Iritzi bakanak utzita gure burua irakurleagotzat jotzen dugu idazle baino.
|
|
Gazte garen heinean ikasteko sasoian gaude. Denborak ipiniko
|
gaitu
bere lekuan. Utzi buruberoak izaten.
|
|
Kezkak sortarazteko, gai berriak plazaratzeko, gai horiei buruz ikertzeko eta irakurleari kontzientzia harrotzeko. Agian Mario Vargas Llosak esandakoaren aurka ez du literaturak mundu honetako problemak soluzionatzen lagunduko baina sikiera pertsonago egingo
|
gaitu
. Horregatik uste dut formalismo eta teknika hutsetik haratago joan beharrean gaudela.
|
|
Zerbait adierazi beharra. Adierazi behar alternatibo horrek egiten
|
gaitu
idazle edo irakurle, baldin eta zein paper hartzen dugun okasioan. Idazle, komunikatzaile, gazte izateak sortzen digun ikuspuntu bereziarekin, horregatik maiz jotzen dugu kalera edo gertuko errealitateak isladatzera.
|
|
Hala ere, abentura bitxiek beteko dituzte gaueko ordu horiek. Gazteen maitasuna, lagunen arteko ezinikusiak, rock kontzertuak... aipatzeaz gain, istorioak arazo larriagora eramango
|
gaitu
: droga mundura, hain zuzen.
|
|
Izenburutik beretik ageri denez, begi onez ikusten
|
gaitu
Mark Kurlanskyk. Euskaldunak euskaraz ez dakien euskaldunak egin lezakeen moduan idatzi digu liburua.
|
|
Tele predikaria dirudi, imintzioengatik, doinuarengatik, umorearengatik (hiru silabako barre merkea sortzen duen estatubatuar haren gisakoa inoiz!). Hiru ordu laurdenez ezpalartez mintzatutakoan, itsas zakurrez eta itsas igarabez gertatu duen" talk show" era gonbidatu
|
gaitu
. Bitartean, balea bat zebilela oihukatu du norbaitek.
|
|
telefonoak jo arte itxaroten egon" eta bestea, telefonoa alde batera utzi eta zeuk zure lana sortu. Modu honetan gainera, guk erabaki dezakegu zer kontatu, zeinekin eta nola; horrek bultzatu
|
gaitu
Dar Dar sortzera". " Helburu nagusia antzerkitik bizibidea ateratzea izanik, merkatu eta ikusle guztiengana iritsi beharra dago, hori hasteko.
|
|
" Bearrezko ote da armen indarra? Odol ixurtzera amilduko ote
|
gaitu
egoera larri onek. Ez ote dugu bururik aterako indarkerizko olatu onen azpitik?
|
|
Gure lurraldean bertan, erdal komunitateak nola ikusten
|
gaitu
–
|
|
Mendatearen jaitsierak zuzen zuzenean Lekunberriraino eramango
|
gaitu
, Nafarroako Aralar zeharkatzen duen errepide zoragarriaren abiapunturaino. Aralarren magalean ezinhobeto kokatua, Larraun bailara bukolikoaren populagune nagusi den honetan San Joan Bataiatzailearen eliza gotikoa nabarmenduko dugu.
|
|
Gure aurreko bidezidorrak (seinalizatua), Ertzillako zelaiak igaroz Aitzarreta iturbururaino eramango
|
gaitu
. Udaberrian bereziki ikusgarria da.
|
|
Koldo Zuazok gogorarazten digu euskara batua ez zela asmatu euskalkiak ezgauza zirelako, zazpi herrialdeetako euskaldunek batak besteari eroso ulertzeko baizik. Baina uste oker horrek, bere aburuz, norberaren euskaran konfiantza galtzera, eta gurasoen eta seme alaben arteko hizkuntza loturaren etenera, hots, hizkuntza sena garatua ez izatera eraman
|
gaitu
. Honetaz guztiaz dihardu" Euskararen sendabelarrak" saioak, non, besteak beste, Zuazok islatzen dituen gaur egun darabilgun euskarak dauzkan zenbait akats," Marteko" hizkera, euskara sasiletratua eta orotariko euskara bezala izendatzen dituen ataletan bereiziz.
|
|
San Migelera eraman gaituen bidetik, elizara iritsi aurretik (300 metro lehenago) eskuinean beherantz doan bide bat ikusiko zenuten. Seinalizaturik ez dagoen arren, hormigoizko plakez egindako bide horretxek zuzenduko
|
gaitu
Uharte Arakilera. Beti zuzen eta beherantz goazela, tarteka bista ikusgarriak eskainiko dizkigu, Beriain mendiaren itsasontzi itxura esaterako.
|
|
Psikologia aldetik euskaltzaleongan, oro har, nabari dira orain arte sentitu ez diren ziurgabetasun, zalantza eta asaldatzeak. Egoera politikoak gainditu egiten
|
gaitu
eta desilusio sakon bat jabetzen ari da, poliki poliki, geure asmo eta gogoez. Futbol partidan bi talde aurkarien menpe, inolako babesik eta defentsarik gabe dagoen pilotaren sindromea.
|
|
Are gehiago: Eliot, Faulkner, Chamisso eta beste hainbaten barrena hitz egiten digu, idazten du, eta horrela, ispiluz ispilu, bere Ni propiala non dagoen jakin ez genezakeela uzten
|
gaitu
." (140 or.)
|
|
Modu honetara, fokalizazioaren bidez, bi maitaleen ikuspegitik eskaini dakiguke narrazioa. Fokoaren mugimenduaren bidez, narratzaileak bereziki bi pertsonaiengana gerturatuko
|
gaitu
, bi maitaleengana. Haatik, pertsonaia hauen hausnarketa, zalantza... batzuk deskribatzen bazaizkigu ere, ez dugu bi pertsonaia hauen barne munduan sakontzeko ahalegin berezirik antzematen.
|
|
Haatik, idazle honek fokalizazioa askotan erabili ohi du, izan ere, pertsonaiek bere inguruan ikusten dituzten beste gizakienganako arreta jartzeko joera baitute: eta hauengana hurbilduko
|
gaitu
narratzailea. Irudiak sortuko ditu, zineko kamera baten gisa.
|
|
Amodiozko harreman bitxiez idatzi nahi duelarik, txistearen mugara eraman
|
gaitu
. Nire ustez, idazleak gainera nahiko ondo daki honelako joku batean sartu dela, libururaren izenburua lekuko.
|
|
Baina, ikuspuntu ezberdin hauek guztiak azaltzeko narratzaile orojakileaz baliatzen da, narratzaile estradiegetikoaz: honen fokalizazioak pertsonaia batzuetatik urrundu eta beste batzuetara gerturatuko
|
gaitu
. Haatik, aurretik aipaturiko bi pertsonaiak dira narrazioen ardatza:
|
|
Hauetan guztietan egoerak, hots, denbora zein espazioak garrantzia berezia du. Atoiuntzian itsasoa eta kostaldean kokatuko ditu ipuinok, portuko giroa gailenduz; Manhattan liburuan, aldiz, itsasotik hirira igaroko da, bertako gau giroa islatuz; eta azkenik, Laudanoa eta sutautsan, kostaldera itzularaziko
|
gaitu
, Erdi Aroari erreferentzia ugari eginez. Azken ipuin bilduma honetan ere lotura tematikoa nabaria da, aurreraxeago adieraziko dugun bezala.
|
|
Ikusi dugun modura, Manhattan bilduman itsasotik urrundu eta hirira ekarri
|
gaitu
. Hiri bateko lekukotasuna emateko gaueko giroa aukeratu du bederatzi ipuin hauetan, beste narrazioetan ere nagusi zena.
|
|
Aldez edo moldez, seietako gaiak historikoak dira. Lehenengo hiruretan Erdi Aro bitxi batera eramaten
|
gaitu
idazleak. Erdi Aro bitxi samarra, edo erdi asmatutakoa, zeren, narrazio hauetan, historiari dagozkion elementuekin batera, leiendetatik aterata daudela ematen duten elementu batzuen integrazioa ere gertatzen baita.
|
|
Urrezko triangelua deituriko bere lehen eleberrian, Bangkokera hurbilduko
|
gaitu
idazleak. Ibon Iribarrenek kokalekuaren deskribapen egokia egiten du:
|
|
Are gehiago, lokarri gisa aurkezturiko bi pertsonaia hauek izango dira musikaren berri emango digutenak: Bobek jazz aren berri emango digu; eta satorrak, aldiz, blues aren munduan murgilduko
|
gaitu
.
|
|
Hala ere, fokalizazioaren bidez, narratzaileak pertsonaia batetik bestera eramango
|
gaitu
, haien barne mundura erabat gerturatuz: fokalizazio orojakilearen bidez pertsonaia gehientsuengana hurbilarazteko ahalmena izango du narratzaileak.
|
|
Hortik atera kontuak, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala, zenbait juristaren esku uzteko baino askozaz serioagoa dela. Herriaren zentzuzko jokabideak baizik ez
|
gaitu
eramango demokraziaren bidera; grekeraz, demokrazia, herriaren burujabetza baita, eta horren arabera egin zen ONUren Adierazpena.
|
|
Azken urteotako jokabide bihurriak ikusteaz, badakigu gauzatzea ez zaigula hain erraza izango, berrogei urtetako diktadurak bere eragina izan du eta belaunaldi honetako guztiok zerbait ukiturik utzi
|
gaitu
. Honetaz 1998ko irailaren 27ko Egunkaria n. Su etena?
|
|
Donibane Garazinegindako ekitaldien berri eskaini zen, baina Hegoaldeko ekitaldien aipu bat ere egingabe. Izaera territorial horrek bultzatu
|
gaitu
albistegi hau gure analisitik kanpoan uztera.
|
|
Eta hori ez da egia. Baldintza horietan Ipartzat hartzen dugun lur eremuak52 milioi km2 ditu; Hegotzat hartzen dugunak, ostera, 100 milioi km2 Engainatuegiten
|
gaitu
mapak, batzuetan.
|
|
Julio Abascal informatikariak. Sarea eta Askatasuna? izenburu arras esanguratsuarekin jarriko
|
gaitu
arrastoan. Informazioaren garapen teknozientifikoak, informazioa balioa den garaiotan, Internet ekarri du mundura.
|
|
etorkizuna eraikitzeak, erabakiak hartzeak beraz? askatuko
|
gaitu
. Gogoratu hasieran egin dugun galdera:
|
|
Arrazoiberriz hornituta, burujabetzaren inguruko eztabaida berriro lehen mailako garrantzia hartzen ari da gure artean. Azken finean, galdera honek kezkatzen
|
gaitu
: EuskalHerriaren aspirazioak ez ote dira izango modernia zaharretik dakartzagun oskolpisutsuak?
|
|
Kapitalismoaren barnean berezkoa den indar produktiboaren sozializazioaren prozesuak, internazionalizaziora? eraman
|
gaitu
, gaur egungo prozesu produktiboareninterdependentziaren hazkundea nabarmenduz. Internazionalizazio prozesua hiruarlotan gauzatzen da bereziki:
|
|
Sarea eta askatasuna: Informazioaren garapen teknozientifikoakaskeago egiten ote
|
gaitu
–
|
|
Beraz, etorkizuna eraikitzeak askatuko
|
gaitu
.
|
|
Jokoan hiru esparru badirela pentsatzera eramaten
|
gaitu
errepresentazio honek.Psikoanalisiarekin inolako zerikusirik ez duen psikoterapien eskualde bat badago; psikoterapiatik kanpora dagoen arlo freudiarraren eskualdea ere badago; eta ebaketa eskualde bat ere badago. Hemen, berriro ere, Jano jainkoarekin egiten dugu topo.
|
|
Baina honek ez
|
gaitu
aske uzten. Psikoterapia eta Psikoanalisia, n dagoen auziklinikotik, sugestioaren eta transferentziaren arteko muga edonon ageri baita. Inoizezin daiteke esan, behingoz sugestioa erabat alde batera utzi denik.
|
|
(Tonella, 1994, 37 or). Analisi bioenergetikoan, horrek teknikaterapeutiko espezifikoez hitz egitera eramaten
|
gaitu
.
|
|
Nola eratzen da? Zerk bultzatzen
|
gaitu
besteengana eta besteei lotzera?
|
|
Zerk bultzatu ote
|
gaitu
Txillardegiren irudiaren inguruan artikuluak idaztera. Horixe izan da honako omenezko lan hau idaztera abiatzean burura etorri zaidangaldera. Izenburuak berak adierazten duen modura, erantzuna laburra da ene kasuan: aitorpena.
|
|
Hura, intelektual hutsa, ekintzaren militante bilakatzen da. Gaitzak ziren ideien eztabaidak ez zitzaizkion aski.Enbataren gelan, Baionako Cordeliers karrikan, 14.ean, egoitza izango duen EuskalIdazkaritzaren sorraraztera erakartzen
|
gaitu
. Frankismo beltzaren garaia da, non denazaila den, non euskal akademikoak eta linguistak harremanetan ematea ez den pariomakala.
|
|
Baina beste istorio tipo bati begiratzera gomitatzen
|
gaitu
Pablok gaineratu zuenamaierak: giza katuak, ihes egin aitzin, intxaur bat apurtu, oskolaren barrualdetik sobrekama bat atera eta hartaz ohe guztia estali zuela.
|
|
Sorginkeria giroan barrurago sartzen
|
gaitu
gorpua osteko saioak. Sorginei leporatu ohi zitzaizkien horrelako lapurketak, hilotzez ukendu magikoak egiten zituztelakoan (Caro Baroja 1975, 117).
|
|
Berak ohartarazten
|
gaitu
, ordea, hizkuntzaren normalizazioa lan politikotzathartzean, hitz horrek baduela zehaztapen beharrik, nahasketarik sor ez dadin edo, politikoa= publikoa. Ez alderdi politika??:
|
|
–Diktadura amaitzean, euskal zinema lantzekobeharra aztertzen hasi ginenetik, denbora puska bat igaro da. Hasiera batean, euskaltasunaren funtsa zehazten saiatu ginen, baina gauzen berezko bilakaerakbilaketa teorikotik haraindi eraman
|
gaitu
, eta gaur egungo egoeran, zinea egitendugu euskaldunok edo, nahiago izanez gero, euskaldunok egindako zinea dago.Eta zine hori berrogeita hamarretik gora film luzetan islatzen da?.
|
|
Gurebelaunaldikoentzat, aurreko askorentzat, eta gerokoentzat ere, hala espero dut?, Euskal Herria helburu izan nahi dutenentzat behintzat, erreferentzia ukaezina izan daTxillardegi Euskal Herri berriari eta euskarari buruz gauza asko deskubritu eta pentsatuahal izateko. Batez ere, aktibismotik urrun, politika praktika pentsatua dela uste dugunoi, hori baita pentsamendu politikoaren berezitasuna?, Txillardegik motibo ugarizhornitu
|
gaitu
gauzei bueltak emateko. Eta hau beti da eskertzekoa, pentsatzea ez baitainoiz ariketa ugaria izan.
|
|
Zerk egiten du gure naziotasuna? Zerkbizi
|
gaitu
–Zerk berezten gaitu?
|
|
Zerkbizi gaitu? Zerk berezten
|
gaitu
–Zerk ematen digu gure euskal arima?
|
|
Baina goazen aurrera xehetasun hori gogoan hartuta: ? < Politikarik> ezak hondatu
|
gaitu
euskaldunok, hain zuzen. Euzkadi sortzen jakinez dugulako gaude gure huntan.
|
|
Euzkadi sortzen jakinez dugulako gaude gure huntan. Ez
|
gaitu
galdu, hitz batez, < politika> ren gehiegiaketa < soberaniak>, ezak eta eskasiak baizik! Eta lehen herri batek mende batzutaniraun bazezakean ere, erresuma bat bere zerbitzuko izan ez arren, gaur hori ez daposible?
|
|
Joxe Azurmendi-k, filosofikoki hausteko orduan, erabakigarritzat duSartre, batez ere Existentzialismoa humanismo bat da4. Ohore existentzialista guztiei!, deiadar egiten zuen Txillardegik haustura garaian, hirurogeiko hamarraldian5; etahauexek nabaritu zituen existentzialismoaren berezitasun filosofiko gisa: , ezerezakinguratzen
|
gaitu
alde guztietatik..., hutsean dardaratzen da gizona..., heriotzarat arigara.? 6
|
|
Sinboloen mailatik ideien edo gauzen mailara egin beharjauzia. Hizkuntzak (eta hau berez gainera, hizkuntzaren izana bera dela ta) iluntasunean jauzarazten
|
gaitu
. Hizkuntza inoiz ez da gardena:
|
|
Adibidez, dibertimenduzkoa den irrati generoaren barruan erraza da elementu deskriptibo batzuk aurkitzea. Hala ere, goitik beherako erlazioak gehiago arduratzen
|
gaitu
, zeren formatuekiko menpekotasunak eta atxikimenduak finkatzen baititu, kategoria nagusiekikoak, generoekikoak, direnak.
|
|
Korrespontsalak igortzen digun informazioak ezaugarri berezi bat dauka: errealitatearekiko harremana zuzenagoa da, eta ondorioz, giro soinuak eta informatzailearen ahotsak bertaratu egiten
|
gaitu
, sinesgarritasun handiagoa ematen digu, jazoera biziarazten digu. Askotan korrespontsal hauek idazgelara heldu ez diren albisteen berri ematen digute, agentziek jaso ez dituzten albisteen berri, alegia.
|
|
Irratiemandegi handiak artxibo onak edukitzen ahalegintzen dira, irratien esparru lehiakor honetan kalitatea eta informazio edo dokumentazio zerbitzua aski uztarturik baitaude. Audio eta letra artxibo onen jabe izateak datu askoren jabe egiten
|
gaitu
berehala. Artxiboan kontsulta egin eta horrela ez dugu zertan itxaron, zertan orduak eman informazioen background ak bilatzen; dena erraz erraz aurkitu ahal dugu, dokumentazio zerbitzua ondo antolaturik egonez gero.
|
|
erakundeek informazioak igortzen dituzte eta kazetariek, nolabaiteko informazio eskuragarritasun errazak harrapatuta, beren lanari uko egiten diote, edo uko ez bada, alboratuta uzten dute, konturatu gabe; eta ez dezagun ahantz kazetariek berriak bilatu, aurkitu, hautatu eta burutu egin behar dituztela. Carlos Soria-k (1991) honela oharrarazten
|
gaitu
iturri honek izan dezakeen arriskuaz:
|
|
informazioa ezin da berriz irakurri. Honexegatik izan behar du argia eta erabatekoa, eta nahikotu egin behar
|
gaitu
irakurri arau.
|
|
Ondoren, Torcuato Luca de Tena kazetari espainiarrak ABC egunkarian (XII) idatzitako testua duzu. Luca de Tena k ederto asko kontatzen digu zer nolako hasiera eduki zuen irratifoniak; giroan jartzen
|
gaitu
, asmakariaren garrantziaz jabearaziz.
|
|
Maza del Pandoko ibilbideak Ordunte mendietara eramango
|
gaitu
. Pando auzoan autoa utzita, distantzia txikira dagoen El Chorrote auzoraino erraz hurbil gaitezke oinez.
|
|
Hauez gainera, lerro hauetatik jende askori eman nahi genizkieke eskerrak. UEUk bere baliabideekin lagundu
|
gaitu
, Garbiñe Ajak, berak hain ondo ezagutzen duen Karrantzako arkeologiarekin eta Iñaki Garmendiak, Karrantzako basozainak, berriz, faunarekin. Mikel López, Juanma Iturralde eta Arantxa Aranbururen laguntzarik gabe, geologia eta geomorfologia idaztea oso zaila izango zen.
|
|
Horrela,. Nation building? izenarekin ezagutzen den eskolak ikuspegi interesgarriaren aurrean jarriko
|
gaitu
. Eskola honetako ordezkaririk garrantzitsuena den Rokkan ek gure gaia Estatuen eraketa prozesuan ulertzeko bidea erraztuko digu, nahiz berak nazio kontzeptuari espazio txikia eskaini, eta nazionalismoaz ez gehiegi arduratu.
|
|
Beraz, hori lortzeko, beste bide batzuk aukeratzeaz gain (prentsa, folklorea, etab.), nazionalismoak hezkuntza sisteman izango du borroka fronte garrantzitsuenetariko bat (hauxe da, gure iritziz, euskal nazionalismoaren kasuan gertatzen dena). Gero aztertuko dugun kultura eta nazionalismoaren arteko lotura estuak bultzatzen
|
gaitu
hau esatera, Gellner ek dioenarekin bat eginez:
|
|
Helburua aipaturikoa izanik, hezkuntza sistema frantsesera hurbiltzeko asmoa ere badugu; alde batetik, beste batzuen artean, hezkuntza sistema nazional espainiarrak eredu gisa hartu izan duelako, neurri handi batean bederen; eta, bestetik, Euskal Herriari begira, espainiarrak Hegoaldean bezala, sistema frantsesak Iparraldean izan duen eragin nabarmenengatik1 Azken finean, laburbilduz, ondoko hau dugu XIX. mendeak eman zuen eskema nagusia: hezkuntza egiturak iraunkorki finkatu ziren, lehenengo irakaskuntza, irakasleria, ikuskaritza eta hezkuntza administrazioari zegokienez bereziki, hezkuntza politikaren barruan gobernuaren jarduera ardatz nagusiak ziren neurrian, aipatutako politikak ezaugarri hauek izan zituelarik, hots, zentralizazioa, uniformizazioa, sekularizazioa, etab. Errealitate honek egoera zehatzaren aurrean jarriko
|
gaitu
: identitate nazionalak sortu ziren, besteak beste, estatu hizkuntzaren inposizio politika zela medio curriculum nazionalak izan zuen eragina begien bistatik galdu gabe.
|
|
Lehenik eta behin, arazoari heldu bezain azkar zerbaitek harritu bagaitu, gaiaren konplexutasuna bera izan da. Nazio kontzeptua definitzeko unetik sortzen dira oztopoak, eta zailtasun honek egoera nabarmenaren aurrean jarriko
|
gaitu
: nazio zer den esateko momentuan eta, ondorioz, nazionalismoa definitzerakoan, nazioaren teorien artean dagoen ezadostasunaren aurrean.
|
|
Adibide bat besterik izan nahi ez zuen bidaia luze samar honek5, telegrafikoki azaltzeko ahalegin guztiak egin arren, gure lanaren helburua gaindituko lukeen atearen aurrean jartzen
|
gaitu
. Baina, teorien garrantzia gutxietsi gabe, uste dugu, edozein fenomeno sozial eta politikorekin gertatzen den bezala, nazionalismoarena guztiz historikoa dela eta bere errealitate dinamikoan aztertu behar dela; izan ere, nazio hitzaren esanahiak historian zehar izan duen aldaketa ikusi besterik ez dago6 (teoriak alde horretatik soilik izango zaizkigu baliagarri).
|
|
Ideia honek ondokoa ikustera eramaten
|
gaitu
: Fichte-k tradizio erromantikoarekiko ñabardura bat ezartzen du.
|
|
Ikus daitekeenez, neurri batean Estatutik naziora doan bide honek bat egiten du tradizio frantsesarekin; edo hobeto esanda, Fichte-k honen eredua bere pentsamoldean integratzen du, zentzu horretan tradizio erromantikoaren eta tradizio frantsesaren antinomia gaindituz. Bi hitzetan, eta ondorio gisa, Fichte-k funtsezkoa den errealitatearen aurrean jartzen
|
gaitu
: nazioa hezigarritasunarekin loturik dago; hots, hezkuntza nazionala nazioarentzako den hezkuntza gisa11.
|
|
tartean izanik. Beharbada, Estatuaren funtzionamendura hurbiltzeak jarriko
|
gaitu
arazoa ulertzeko bidean (oraingoz Estaturik ez duten nazioen egoera ez dugu kontuan hartuko, baina, zer esanik ez, kasu hauetan ere Estatuak badu bere presentzia eta eragina, aldarrikapen gisa zein etsai moduan13). Estatuek eskuartean izan duten aparteko tresna dugu eskola, oinarrizko eskola?.
|
|
Kultura nazionalaz kultura espainiarraz hitz egiteak komunitate nazionala espainiarra sortzeko modua ahalbideratzen du, kultura identitate horrek nazio espainiarraren definizioari sendotasuna ematen diolarik, kultur homogeneitateak, hizkuntzarekin gertatzen den bezala, Estatu espainiarrari identifikazio oinarri indartsua ematen baitio. Eskolan ezartzen den curriculum nazionalak, Gellner ek290 aipatzen duen kulturaren erabilpenaren aurrean jartzen
|
gaitu
, kultura hori, balizko kultura nazionala espainiarra omen dena, alegia unitate politikoaren sinbolotzat Estatu Nazio espainiarraren ikurtzat, hain zuzen hartua izango delarik.
|
|
Irakasleak, Guizot en hitzak gogoratuz,, fonctionaries de l' Etat? bihurtzeak (ezin baitugu ahaztu Estatu espainiarreko administrazio egiturak Frantziako eredu zentralistaren arabera eratu zela242) nahitanahiez Estatuaren estrategia politikoaren esparrura eramaten
|
gaitu
eta armarik gabeko armadaren aurrean jartzen gaitu, Estatu Nazioaren xake taulan irakaslea pieza nagusia izanik, herritarrak Estatuaren proiektuaren inguruan biltzeko (Estatu nazioarekiko identifikazioaz ari gara) eta arerioak xakean xake matea bada, hobeto jartzeko243 Esandakoa hau gehiegikeria ez dela erakusteko, Loperena-ren esaldi honetaz baliatuko gara: –En la enseñanza primaria y en sus maestros tienen los Estados el sostén más poderoso de la defensa nacional? 244.
|
|
Irakaskuntza maila ezberdinak bere logika zuen sarearen barruan nola komunikatzen ziren ikustea interesgarria bada ere, ez du interes gutxiagorik zubi antzeko zeregina bete zezaketen bigarren mailako irakaskuntzako zentroak nola antolatzen ziren aztertzeak. Izan ere, institutuen arteko bereizketak oso eszenatoki deigarriaren aurrean jartzen
|
gaitu
. Institutu publikoetara mugatuz, Madrilgoak, de primera?
|
|
Hala, egonkortasun politikoa nagusitu zen garaian sartuz,. Década Moderada? izenaz ezagutzen den hamarkadak hezkuntza sistemaren oinarrizko egitura eta antolakuntza ezarriko zituen lege markoaren atarian jarriko
|
gaitu
. Garai horretan, XIX. mendeko hezkuntzaren historian funtsezko pausotzat hartua izan den 1845ko. Plan Pidal? 167 delakoa izango dugu momenturik aipagarriena, nolabait esateko, gero iritsiko zen Moyano legeari ateak ireki baitzizkion.
|
|
Irakasleak, Guizot en hitzak gogoratuz,, fonctionaries de l' Etat? bihurtzeak (ezin baitugu ahaztu Estatu espainiarreko administrazio egiturak Frantziako eredu zentralistaren arabera eratu zela242) nahitanahiez Estatuaren estrategia politikoaren esparrura eramaten gaitu eta armarik gabeko armadaren aurrean jartzen
|
gaitu
, Estatu Nazioaren xake taulan irakaslea pieza nagusia izanik, herritarrak Estatuaren proiektuaren inguruan biltzeko (Estatu nazioarekiko identifikazioaz ari gara) eta arerioak xakean xake matea bada, hobeto jartzeko243 Esandakoa hau gehiegikeria ez dela erakusteko, Loperena-ren esaldi honetaz baliatuko gara: –En la enseñanza primaria y en sus maestros tienen los Estados el sostén más poderoso de la defensa nacional? 244.
|
|
Ikuskaritzak lege aldetik XIX. mendean zein XX.eko hasieran izandako bilakaera ezagutzeko, Ferrer y Rivero ren lanak gai honi espreski eskainitako atalak oso sintesi interesgarriaren aurrean jarriko
|
gaitu
(FERRER y RIVERO, P.: Op.; 383).
|
|
Ondorioz, herritar horiek berdindu egingo ziren, beren arteko identifikazio elementu komuna sortuz. Donostian, Sevilla-n edota Girona-n eskola berdina jasotzeak berdindu egiten
|
gaitu
, homogeneizatu egiten gaitu; eta, bestalde, Baionan, Paris-en, Brighton-en edota Edun Eideann en eskolak jaso dituzten horiengandik bereizten gaitu, leku horietan irakasten dena ezberdina den neurrian. Berez, halako arrazoi sinpleak, gu?
|
|
Ondorioz, herritar horiek berdindu egingo ziren, beren arteko identifikazio elementu komuna sortuz. Donostian, Sevilla-n edota Girona-n eskola berdina jasotzeak berdindu egiten gaitu, homogeneizatu egiten
|
gaitu
; eta, bestalde, Baionan, Paris-en, Brighton-en edota Edun Eideann en eskolak jaso dituzten horiengandik bereizten gaitu, leku horietan irakasten dena ezberdina den neurrian. Berez, halako arrazoi sinpleak, gu?
|
|
Ondorioz, herritar horiek berdindu egingo ziren, beren arteko identifikazio elementu komuna sortuz. Donostian, Sevilla-n edota Girona-n eskola berdina jasotzeak berdindu egiten gaitu, homogeneizatu egiten gaitu; eta, bestalde, Baionan, Paris-en, Brighton-en edota Edun Eideann en eskolak jaso dituzten horiengandik bereizten
|
gaitu
, leku horietan irakasten dena ezberdina den neurrian. Berez, halako arrazoi sinpleak, gu?
|
|
Inork ez du onartu nahi alderantziz dela: amodioa egiten dugu, baina maitasunak egiten
|
gaitu
.
|
|
Aterpea ematen zien gobernu berak. Izan ere, beharra sentitzeraino elikatzen
|
gaitu
sistema honek. Kartzelan bizitzeko beharra pizten digun sistema, hori sistema eraginkorra da, dudarik gabe.
|
|
Ez gara ezer. Sorterriak bidaltzen
|
gaitu
paseoan, maitasunak egiten gaitu eta sistemak elikatzen gaitu. Eta panpinak baino ez garenez, badago beste adibide bat:
|
|
Ez gara ezer. Sorterriak bidaltzen gaitu paseoan, maitasunak egiten
|
gaitu
eta sistemak elikatzen gaitu. Eta panpinak baino ez garenez, badago beste adibide bat:
|
|
Ez gara ezer. Sorterriak bidaltzen gaitu paseoan, maitasunak egiten gaitu eta sistemak elikatzen
|
gaitu
. Eta panpinak baino ez garenez, badago beste adibide bat:
|
|
Kostata baina, azkenean adinean sartutako bikote batek hartu
|
gaitu
. Motxila biak maletategian sartu eta Cork hirirantz abiatu gara Fiesta gorri zaharrak uzten zuen abiadan, edo, zehazkiago, bolantean zihoan atsoak (bai, bai, emakumea zen gidaria) komenigarri ikusten zituen 30 MPHetan.
|
|
Gaur, berriz, sekulako biharamunarekin, aterpetxeak antolatutako minibus batek Ring of Kerry izeneko ibilbidetik eraman
|
gaitu
, Ozeano Atlantikoaren ertzetik doazen errepideak zeharkatuz. Ez dakit, pixka bat artifiziala iruditu zait, turista estatubatuarren neurrira eginikoa.
|
|
...2014, eta aitak, beraz, garbi zituela gauzak lehenbizikotik, eta etxearen eta leinuaren jarraipenak kezkatzen zuela oroz gain; eta badakit, hargatik, ezen erabiltzen zituen hitzak eta keinuak, eta egiten zituen komentarioak, kasik oharkabean egiten zituela, zeren eta hark ez baitzuen nehori ere kontu eman beharrik, azken finean, eta bai hartu bertzeei, etxeko jauna izanik; baina oharkabetasunak ez
|
gaitu
bertzeei min egitetik libratzen, kulpatik libra bagaitzake ere, zeren ohartasuna zein oharkabetasuna, biak ere berdintsu eta orobatsu izan baitaitezke, bertzeei eragin minaren eta kaltearen kausa. Eta ni mindurik sentitzen nintzen maiz aitaren jokamolde harekin eta deus guti egin nezakeen haren kontra.
|
|
Eta hats hartzen dut gaur, konparazione, eta airea hartzen dut, baina aire hori bertze batek hartu zuen atzo, eta bertze batek hartuko du bihar. Eta ni hemen nago, zu hor zaude eta hura han dago, eta aireak bereizten
|
gaitu
, baina baita aireak elkartzen ere, zeren aire beretik hats hartzen dugun.
|