|
2000
|
|
|
Zortzi kapitulutan banaturik, txostenak aztertzen ditu zerbitzu hauen helburu eta funtzioak, zerbitzu hauek mantentzeko dauden baliabideak (langileen plantila, profesionalen heziketa maila, eta baliabide materialak, besteak beste) eta zerbitzu hauek burututako jarduerak. Txostena bukatzeko,
|
egoeraren
diagnostiko orokor bat egiten da, arazo larrienak planteatzen dira eta arazo hauek konpontzeko aholkuak proposatu ere bai
|
|
|
Kontuan hartu behar da gainera, euskaltegia hizkuntzaren ezagutzan eragiteko gunea dela, baina handik kanpo, askok bere maila galdu egiten duela eta beharrezkoa dela erabilera eremu berriak zabaltzea. AEKren arduradunek esparruko erakunde desberdinen arteko lankidetza eza eta egituratze beharra ere azpimarratu dituzte
|
egoeraren
analisia egiteko orduan.
|
|
|
Iragan asteburuan Alfabetatze Euskalduntze Koordinakundeak X. Mintegia burutu du Arantzazun. Egungo
|
egoeraren
balantzeaz gain aurrerantzean jorratu beharreko ildoak eta bultzatu beharreko aldaketak mahaigaineratu dira bertan.Euskalduntzearen egungo nahiz etorkizuneko erronketara egokitzeko AEK k bere egituraren berrikuntza du, batetik, helburu. Bere egitura enpresariala sendotu behar du eta barne funtzionamendua eta komunikazioa hobetzeko ahaleginak aurreikusi dira.Bestetik, ikasleria aldatzen ari den neurrian, AEK k bere eskaintzaren bilakaera eragin behar du eta Didaktika Taldea berrikuntza garrantzitsuak ezartzeko prestatzen ari da.Modernizaziorako ordua da AEK n.
|
|
|
Rafael Veraren gaitasun analitiko ukaezinak berehala" jan" du bere
|
egoeraren
berritasuna... eta iluntasuna. Orain arteko aliantzek gutxi balio dute aurrerantzean, eta lehen oso lagun ziren haietako batzuk laster etsai bihurtzen ikusteko prest egon behar dute.
|
|
|
batetik, garaian garaiko albiste nagusiak; bestetik, albiste laburrak orrialdeen beheko aldean; eta azkenik, Arrasate Pressek eginiko elkarrizketa garrantzitsuenen aipuak jaso dira. Azkeneko orrian berriz, aldizkarian lan egin duten kazetari eta publizisten argazkiak argitaratu dituzte, euren egungo
|
egoeraren
berri emanez.
|
|
|
Gauzak horrela, portuaren gaur egungo
|
egoeraren
azterketa bat egin da. Kaia gutxi dagoela ikusten da, bai lehorreratzeko eta bai zamaketarako.
|
|
|
Iraganeko eskemetan ainguraturik dago eta Miarritzeko Herriko Etxean duela hamar urte bizi izan genituen gertaeren eskemekin eta klabeekin jarraitu nahi du Abeberrik. Ezin dugu 1990ko gertaera partikular batek eragin zuen
|
egoeraren
ondorioekin bizi betirako; Abeberriren gustuko egoeran beti bizi alegia. 1990ean gertatu zena behin betiko finkatua geratzea nahi du berak.
|
|
|
Bertold Brechten poema ospetsu batean disidentzia mota desberdinen atxiloketa kateaz hitz egiten da. Tamalez, askotan ikusi dut poema horretan Euskal Herrian bizi dugun
|
egoeraren
isla. Poliziak komunista atxilotzean, disidentzia eta erantzun oro zapuztearekin mehatxatzen zuen tresneria geratzeko astia izanik, gizarteari prozesua noiz geratu behar zuen erakusteko baliagarria zelakoan nengoen.
|
|
|
Lehen erronkari dagokionez, ponentziak aipatzen duenez, egoera korapilatsuan aurkitzen da sindikalgintza. Eta hori ez da besterik gabe ekonomia
|
egoeraren
eta haren ondoriozko prekariotasun, langabezia eta gizarte bazterketaren eraginez gertatzen. Halaber, ez du esan nahi ezta ere langileek beren nortasuna" betidaniko klase balio" gisa ezagutzen ditugun haiez kanpo eraiki behar dutelako denik.
|
|
|
Arrazoi hau dela eta, azaroaren 13an Frantziako euskal presoek protestari ekin zioten modu desberdinez, gose grebak, ziegetatik ez ateratzea, kartzelako janaria ukatzea... Bizibaldintzak hobetzea eta pairatzen duten isolamendu eta sakabanaketa
|
egoeraren
amaiera eskatzen dute. Senideek Marylisse Lewbranchu Frantziako Justizia ministroarekin biltzeko eskaera egin dute baina ez zaie erantzunik eman.
|
|
|
Euskaltzale jendeok, oro har, ez dugu ulertu zertan datzan Nafar gizartearen euskararen aldeko jarrera hori eta mezu okerrak bidali ditugu: euskara dela Nafarroako berezko hizkuntza bakarra, Erribera euskalduna izanaren topikoa, edo, beste maila espezializatuago batean, elebitasun orekatu
|
egoeraren
ezinezkotasuna agintzen duen egia zientifikoarena, zeinaren izenean, euskalgintzaren sektore garrantzitsuetan, elebitasun aukera guziak baztertu diren.
|
|
|
Oraingo
|
egoeraren
ondorioak
|
|
|
Lubakietako
|
egoeraren
berri emateko, soldaduen arteko harremanak deskribatuko dizkigu. Bereziki, bi pertsonaien arteko harremanak ditu kontagai:
|
|
|
Gabiñak okerrera doan gizarte baten irudia eskaintzen digu: gero eta marjinatu gehiago dituen gizartea, hirugarren munduaren
|
egoeraren
okertzea ekarri duena, eta lehen munduaren barruan ere desorekak areagotu egingo dira. Honela, Ipar Amerikako eskuindarrek zerbait egiteko beharra ikusiko dute:
|
|
|
" Izan ere, ekintza diktadura garaian kokatzen eta garatzen da, 60ko hamarkadaren inguruan. Migeli jaiotetxeak gogorarazten dizkio oroitzapenen haritik, bada, epe horretako
|
egoeraren
tentsioa isladatuta geratuko da." (Grandes, Leticia: Egan 49)
|
|
|
Bestalde, metaliteraturari buruzko erreferentziak etengabeak dira; ez baitugu ahaztu behar mamiaren harietariko bat editore eta zentsorearen arteko harremana dela. Honela, islatzen den garaiko
|
egoeraren
berri emateko literaturaren beraren arriskua aipatu egiten da, literatura eta errealitatearen arteko hika mika harira ekarriz.
|
|
|
Begi bistakoa dugu nortasunen mundua osokonplexua dela, eta horregatik ezin dela inkesta soil batez neurtu. Gure asmoa ez da ordea euskalnortasunaren
|
egoeraren
analisi sakona egitea, ezta urrunetik ere, nortasun horrek oinarri ezberdinakdituela erakustea baizik. Beti ere orain arte azaldutako hipotesien arabera.
|
|
|
Hamlet enaez da gure galdera. . Izan ala ez izan?, izatekotan, gure
|
egoeraren
deskripzio zuzenbat izan liteke, izan ala ez izatearen kinka horretan dagoelako gure herria.
|
|
|
Bere liburu baten sarreran [Lyon], David Lyon-ek,
|
egoeraren
onarpen pasiboa saihesten duen hezkuntza proposatzen du, hots, herritarrek kontrola hartzeraeramateko erresistentzia: –Zainketari buruzko gure beldur gaiztoenak askoz errazago burutuko dira efizientzia informatikoa aurrerakuntzaren baliokide dela edo intimitate legeek herritarra babesten dutela sinesten den testuinguruetan?.
|
|
|
1) Hizkuntza identitate finko, eta, berez hor dagoen?
|
egoeraren
adierazpenzuzen gisa hartu izan da. 2) Hizkuntza identifikazio prozesuaren kontzeptzio soilgisa hartu izan da, taldearteko gatazka, etnikoak?
|
|
|
GELDIUNE (puntua) egoera baten ondoren, beharra azaleratzen daSENTIPEN (1 puntua) modura. Sentipen nahasia da, ez du oraindik izenik etazehaztasun gehiago edo gutxiagoko seinale sentsorialen bidez antzematen da: gorputz egonezina, ahoko idortasuna, e.a. Seinale sentsorial hauek organismoarendefizit
|
egoeraren
berri ematen digute.
|
|
|
Rol aldaketa, protagonistaarazoa eragiten dion antagonistaren paperean jarri eta bera balitz bezala adieraztendenean. Autodrama, aurkezten duen
|
egoeraren
pertsonaia ezberdinak protagonistakberak antzezten dituenean. Elkarren aurrean, taldeak protagonistari edo subjektubatek besteari, pentsatu eta sentitzen duena adierazi behar dioenean.
|
|
|
Talde erresonantzia oinarrizko talde fantasiei esker sortzen da. Horregatik,, talde batean agintzen duten indar asko nondik datozen jakiteko, nahitaezkoa dalan arkeologikoa, alegia, zereginak eragindako aldaketazko
|
egoeraren
aurreanateratako oinarrizko fantasiek itxuratutako talde historia berregitea?. (Fumagalli, 1982, 106 or.)
|
|
|
Eta giza taldearen edozein tamainatan egoera diglosikoak duen eragina argi etagarbi ulertu genuen, berak argi azaldu ondoren ezen, konbinatoriaren legeen araberadena galtzeko genuela, eta aldats beheran gindoazela, kontsentsu sutil hura apurtuezean. Egia esanda, lehenagotik ere intuitzen genuen
|
egoeraren
asimetria, baina intuitzen genuena forma matematikoan ikusi genuen orduan, eta horrek asko areagotu zuengure jarrera aldaketa. Niri asko argitu zidan behintzat, argumentazio eta arrazoitzearenmailan.
|
|
|
– Alde batetik, kanpo ezaugarriak deitzen direnak daude, orduko krisialdi sozio historiko politikoarekin zerikusi dutenak, zientziagintzan eragina duten neurrian; adibidez, azkeneko mundu gerra, mundu deskolonizazioa, etab. Hauen ondorioenartean daude, adibidez, hizkuntz ukipenezko
|
egoeraren
zabalkundea mundu osora, ukipen egoera tradizionalen ondoan berriak ere sortuz; baita orokorki zein partikularki hartutako hizkuntzak, beharrezko aztergai bihurtzea gizarte zientzietan; horrela uler daiteke hizkuntzaren inguruan eraikitzen diren zenbait diziplina berriren sorrera: psikolinguistika, soziolinguistika, etnolinguistika, psikosoziolinguistika, edo hizkuntzaren filosofia, soziologia, politika, pedagogia, eta abar.Antzeko zerbait esan daiteke komu nikazioari buruz, zeren eta informazio etakomunikazio teoriak garai horretan hasten baitira beharrezko erreferentziakizaten, baita edozein gizarte zientzietan ere.
|
|
|
Konkista kontzeptuaren definizio orokorra zehazten baino, gure Herriak azken bi milaurteetan zehar jasan behar izan duen konkista
|
egoeraren
ikuspegitik arituko garagehiago. Konkista egoera historiko hori aipatu eta gero, konkistaren gertaeratikabiapuntu hartuta, zenbait hausnarketa egiten saiatuko gara.
|
|
|
Amak, aldiz, bere marmolezko maskara hartan gorde zituen, ohi bezala, bere sentimenduak, eta,
|
egoeraren
jabe egiten zela, erran zuen:
|
|
|
Ezbaiune baten ondoan, Charlyren zenbakia markatu nuen. Ez zuen hartu, baina ahalik eta hitz zehatzenez baliatuz erantzungailuari eman nion neure
|
egoeraren
eta kokalekuaren berri. Lasaiago, nire iazko urtebetetzean Unaik erregalatutako oroitu nintzen.
|
|
|
Erredakziokoak aurreratzen hasi gabe, nire mina kanporatzeko bezperatik bilatzen ari nintzen aukera sukalde horretan berean nuen. Oztopo bakarra,
|
egoeraren
ezohikoa. Hamabi urte betez geroztik ez nuen solasaldi transzendenterik amarekin.
|
|
|
Egin, igogailuan berean egin ez bagenuen, ez zaio saio faltari egotziko, emakumearen lankidetza ezari baizik: ezin hark
|
egoeraren
seriotasunak eskatzen zuen bezalako jarreran iraun, irri ajataka alkoholikoetan eztanda egin gabe. Giltzak eskuetatik kenduta, neronek ireki nuen etxeko atea, ez baitzen zerraileko zuloan haztatzeko gauza.
|
|
|
Baina, eta gainerakoak? Zergatik ez ziren
|
egoeraren
larriaz jabetzen. Nolatan zeuden hain itsu?
|
|
|
Elkar ezagutzen zuten nonbait, eta guk, itsas-ertzera alde egiteko ahaleginetan genbiltzanez beti, aitzakiaren bat asmatu genuen. Migelek bazituen orduan hamabiren bat urte,
|
egoeraren
sexu usaina sudurreratzeko adina bai.
|
|
|
Ongizateaz mintzatu nuke, handia izanagatik bai zabaleran bai altueran, hiriak ez didalako New Yorkeko ezinegona sortu (beharbada han sentitu nuena nire barne
|
egoeraren
ispilua izango zen), ez delako kaleetan hainbeste eskale ikusten eta, finean, pubetatik irristatzen den blues eta jazzaren konpasean eramaten zaituelako.
|
|
|
Gobernu horrek, guztiok ezagutzen ditugun gertaera historikoak direla medio," Estatu funtzioak" bete behar izan zituen berehala, eta, horren ondorioz, bere subiranotasuna partekatu behar izan zuen. Eusko Jaurlaritzak estatuari zegozkiokeen funtzioak bete behar izan zituen ezinbestean, eguneroko bizitzan,
|
egoeraren
larritasunak bultzaturik.
|
|
|
Eta hala, Nafarroan gaur egun dauden 84 liburutegi horietatik 22 itunduak dira, hau da, Udaleko langileak dituzte. Horrez gain, kontuan hartzen badugu, plangintza eza dela-eta, liburutegien ia laurdena 1.500 biztanletik beheitiko herrietan dagoela,
|
egoeraren
konplexutasunaz ohartuko gara.
|
|
|
ELKOROBEREZIBAR, Miguel Angel Literaturgintzarako plataformak. 49 zk. (1988), 21 Prentsa lokala Euskal Herrian. 69 zk. (1992), 11 Ertamerikako
|
egoeraren
ikuspegi politikoa. 38 zk. (1986), 115
|
|
|
(1991), 39 (Itz.: Jon Urrujulegi). Ertamerikako
|
egoeraren
ikuspegi politikoa. 38 zk. (1986), 115
|
|
|
Ordurako mataderia ondoan bizi ginen, eta etxe osteko mendietan bonbak erortzen ari ziren, egundoko eztandak eginez. Gu ez ginen
|
egoeraren
larriaz ohartuko, baina jende helduarentzat begi bistakoa izango zen handik alde egin beharra zegoela. Gure amak hala erabaki bide zuen, eta etxea eta etxeko gauzak zeuzkan zeuzkanean utzita irten ginen Tolosara.
|
|
2001
|
|
|
Ongi iruditzen zaigu abeltzainek eta haragi irinen ekoizleek jasan dituzten galerengatik diru-laguntza ematea. Era berean, merkatal sektoreak bizi duen egoera aintzakotzat hartu gura genuke, baina ez gaude prest, gu harakinok,
|
egoeraren
errudun eta galtzaileak izateko.
|
|
|
Ohartu gabe puskatu nahi izan dugu apur bat horrekin. Izan ere, Estatu Batuetan edo Frantzian dagoen harrotasun hori
|
egoeraren
ondorio da. Adibidez, hango karriketan gaiztoena ez baldin bazara, ez zaituzte maite.
|
|
|
Garai batean iraultza zapalduek egingo zutela uste zen, baina orain garbi ikusten da gauzak miresten eta pertsonak gutxiesten dituen gizarte honek irentsi egiten dituela biktimak (langabetuak, baztertuak, zokoratuak), eta hauek beren aurpegiak ezkutatu egiten dituztela eta beren
|
egoeraren
errua beren buruei leporatzen dietela. Garai batean egia izan bazen ere, errepresioak eta txirotasunak kontzientzia hartzea eragiten zuela, ez dirudi gaur egun hala denik.
|
|
|
Adi ibili beharra izango dute, ordea, zenbait herritar koldar agintari gupidagabeen salatari bilakatu direlako. Sinesmenak eta sineskeriak bat egiten dute
|
egoeraren
kontzientzia handiena duen jendearen aurka, eta hain zuzen fede kontu horietaz baliatu dira hauexek, sinesmenean irautea agintzen duen gizarte antolakuntza hori nolabait irauli ahal izateko.
|
|
|
ARGIAk, kanpaina berezi hau aitzaki, euskalduntze alfabetatzeari eman zion bere 893 zenbakiko azala. Barruan gau eskolen
|
egoeraren
azterketaz gain, ekintza berriaren nondik norakoak ere zehazten ziren. " Errelebotako karrera bitxia" bezala definitu zuen Elixabete Garmendia testuaren egileak:
|
|
|
" Ni, pertsonalismo ororen aurka borrokatzen naiz", erantzuten zion. " Pertsonalismoak izan dira izan, gure Herriko politika
|
egoeraren
ondamendia sortu dutenak. Sena, instinto bat falta zaigu.
|
|
|
Iaz, orri hauetan agertu elkarrizketan, hauteskunde autonomikoen ostean bake eta normalizaziorako saio berri batean sartuko ginela esan zenuen. Egiguzu, arren, egungo
|
egoeraren
argazki bat?
|
|
|
Hauen artean, Guk musika taldearen berragerpena izan zen. Espetxeko azken boladan, lagun talde bati astero zuzendutako eskutitzaren bidez, Mouescak sakabanaketa salatu du eta espetxeko
|
egoeraren
berri eman izan du Interneteko web orrialde batean.
|
|
|
" Jendetza biltzen da hondartzan. Hondartzan hortzez gora datzanak, ez du agian aldameneko ezezagunaz hitz eginen, baina ezezagun eta jende estranio hoik laket zaizkio, bere pasibo
|
egoeraren
gordailu baitira. Hondartzan pertsona, multzo trokatzen da.
|
|
|
Oso adiskide onak dira biak, baina Martinek beste herri batera joan behar izan du bizitzera eta, beraz, akabo elkarrekin eskolan eta kalean igarotako ordu luzeak. Hala ere,
|
egoeraren
goibelak sortutako tristura alde batera utzi, eta bilatu dute nola jarraitu beren adiskidetasuna: eskutitz bidezko harremana izango dute, gertatzen zaien guztia batak besteari kontatuz.
|
|
|
Bigarrenik, EAE osatzen duten herrialde historiko bakoitzeko bilakaera aztertu nahi izan dute. Hirugarrenik, eskualdeetako esparruraino iristen dira herrialde historiko bakoitzaren barruan kokaturik, honela, gaurko
|
egoeraren
ahalik eta deskribapen zehatzena egin ondoren, lan merkatuaren arloan EAEn dauden gune geografiko arazotsuenak atzemateko.
|
|
|
Botulismoa eragiten duen toxina ikaragarri kaltegarria izanda ere, azken urteotan hainbat gaitzen edo
|
egoeraren
tratamendurako erabiltzea proposatu izan da. Horrela, eta arrakastaz nonbait, toxina hori erabili izan da estrabismoa, uzkiko fisurak, zotin kronikoa, idorreria, lunbagoa edo hiperhidrosia bezain desberdinak ziren egoeretan.
|
|
|
Eta bide horretatik, lepoko distomia edo tortikolis espasmodikoaren tratamendurako gomendatzen da gaur egun B motako toxina botulinikoa. Eta gaitz horren tratamenduan, espero den bezala, arrakasta lortuz gero, aurrerantzean beste hainbat kasutan ere erabili ahal izango da, orain artean sendaketa zaila eta konplikatua zuen
|
egoeraren
tratamendua erraztuz
|
|
|
Nafarroa, Lapurdi eta Zuberoako euskal idazle gazteak ezagutzeko eta haiekin harremanak sendotzeko ez da batere baliagarria. Urruzuno lehiaketa, beraz, herri honen
|
egoeraren
isla literarioa besterik ez da. Eta horren jakitun, herri gisa kulturalki herren uzten gaituen lehiaketaren mugak gaindituz, Euskal Poeta Gazteen Eguna antolatzeari ekin zion hainbat gaztek duela zenbait urte, territorio gisa euskara hartuz, beste zehaztapen politikorik gabe.
|
|
|
Kulturan egin dela borroka diozu. Zein da gaurko
|
egoeraren
diagnosi orokorra...
|
|
|
Laguntza hauek Gerald Princek" narratarioa" deitzen duen instantziaren presentzia salatzen dute, argibide horiek ematean, une horretan irakurlearentzat beharrezkoa jotzen duen informazioa ematen duelako narratzaileak. Narratarioaren zeinu hauek nabariagoak dira kaleko eszenen planoan, bertan azaltzen diren deskribapenak erabat objektiboak izanik, laguntza horiek
|
egoeraren
ulermen osorako ezinbestekoak gertatzen baitira.
|
|
|
Egilearen kontaketa objektiboa eteten duten egunkari, gida turistiko, kanta edo kaleko iruzkinek, nobelaren ahots aberastasunaz haratago, garaiko giro politiko bortitza gogorarazten digute. Ezin dugu ahaztu, euskararen egoera diglosikoa salatzen duten pasarteez gain, garaiko errepresio politikoa eta euskal izaera kultural oro ukatzen duen erregimena daudela oinarrian, eta horregatik, ezin da ukatu, nobela honetan ere garaiko
|
egoeraren
oihartzun ugari kausi dezakegula. Horrela ulertu nahi genituzke, ikastolen hastapenak gogorarazten dizkigun Xabiertxo (1925) liburuari egindako erreferentziak, edo nobelaren zenbait kapitulutan errepikatzen den kantak:
|
|
|
Hori gutxi balitz, badakigu idazle modura azaltzen den lekuetan, Madrilen idazle periferikoen jardunaldietara doanean bezala," zozketaz" egokitu zaiola han egotea. Euskal literaturaren txikitasunari, Madrilgo giro literarioaren hutsalkeria (Babelia) eransten dio Saizarbitoriak, egungo
|
egoeraren
diagnosi ironikoa, ezpairik gabe.
|
|
|
Pertsona gisa, XIX. mendean zientziaren eta literaturaren artean ziren kinka larriren bilgune da, batasuna ere posible dela erakusten duelarik. Bizitza burgesaren hipokresiaren testigu ere bada, irakasle denez bere irudi garbiaz lan egiten du, baina haurzalea izanik, berak eraturiko gizarteak gehien gorrotatzen duen
|
egoeraren
partaidea da. Era berean gizartearen gunean eta gizartearen ertzetan kokatzen den pertsona dugu Lewis Carroll, pertsona erakargarria molde bakarreko ez den neurrian, ispiluaren egile, ispilu bera ere, antzez eta izatez, argiz eta estaliz, gizarte baten kontrajarpenen erakusgarri, txanponaren alde biren agerbide.
|
|
|
Joera narratzaile deserrotua. Toki zein
|
egoeraren
deskripzioa era gordin batez eman beharrean, era estilizatuaz egin du idazleak, pertsonaiak ere juxtu aipatzen ditu. Ondorioz, deserrotze joera gertatuko litzateke eta pertsona batzuen egoera deskribatu beharrez, giza kondizioaren agerpena bilatzen da.
|
|
|
...dituzten albora utzita; hau da, demanda jaso duen bidai agentziak ezin dio uko egin eskainitakoa baino maila apalagoko zerbitzuak ematearen erantzukizunari eta horren aurrean aitzakia moduan esan eskainitako produktu turistikoan izan diren akatsak Kubak ¿ bidaia Kubara egin baitzen ¿ bizi duen gabezia egoera orokorrak eragin dituela; mundu guztiak du errealitate horren berri eta herrialde haren
|
egoeraren
ondorio da, baina horrek ez du esan nahi gabezia horiek turistek ere jasan behar dituztenik, eskaintzan horrelakorik jasotzen ez bada.
|
|
|
Urte gutxi barru oso ohikoa izango da bidegurutze batera iritsi eta bide bien
|
egoeraren
berri emango digun panel bat aurkitzea.
|
|
|
Baldintza horri harearen
|
egoeraren
, ingurunearen zainketaren eta erabiltzaileari eskaintzen dizkion zerbitzuen arabera jartzen zaio kalitate terminoa.
|
|
|
Hondartza, ibai, urtegi edo erreketako igerilekuak dituzten udalerriak behartuta daude erabiltzaileei leku horietako uraren
|
egoeraren
berri ematera.
|
|
|
Beltza eta berdea erabiltzen dituzte erabiltzailearen arreta erakartzeko, eta hondartzen kalitatea uraren
|
egoeraren
menpe bakarrik ez dagoela adierazteko.
|
|
|
Berezko inpresio
|
egoeraren
menurik ez daukaten bakarrak (sistema operatiboarekin batera datorren seriekoa baliatzen dute) HP laginak dira.
|
|
|
Xehetasun negatiboak hartu eta handitu egiten dira,
|
egoeraren
alderdi positiboak bereiztu gabe.
|
|
|
Komunikazio
|
egoeraren
ezaugarriak identifikatu eta garrantziaz jabetzea.Ikasleek maila honetan ez dute kontuan izaten zein den egoera komunikatiboa, eta, ondorioz, ez dute hizkera egokitzen. Bloke hauen bidez hizkeraformalaren eta informalaren ezaugarriak ezagutu, kontrastatu eta aplikatzeko aukera izango dute, hizkuntza beren inguruan topa ditzaketen egoeretan nola egokituko luketen hausnartuz.
|
|
|
Aurreko puntuko galdeketan islatzen den
|
egoeraren
arrazoi edo zergatien bilahasita, zenbait hipotesi bururatu zaizkit. Ondoko azalpenetan ikusiko den bezala, bata bestearekin lotuta daude hipotesi horiek.
|
|
|
Esperientziaren abiapuntua
|
egoeraren
deskribapenean aipatzen den galdetegiada. Galdetegi horretan, nire aldez aurretiko uste eta hipotesiak konfirmatzeaz gain, ikerketa ekintza honen bideragarritasuna ziurtatzen zuten zenbait datu lortu nituen.
|
|
|
Segidan eduki orokor bakoitzaren azpisailkapena aztertuko dugu. Deskribapenaren kasuan gauzak eta lekuen deskribaketak, pertsonen deskribaketa fisikoa etapsikikoa, barne
|
egoeraren
deskribaketa eta egoeraren deskribaketa dira hautatuditugunak. Narrazioaren kasuan, ordea, bi irizpide hartu ditugu kontuan:
|
|
|
Segidan eduki orokor bakoitzaren azpisailkapena aztertuko dugu. Deskribapenaren kasuan gauzak eta lekuen deskribaketak, pertsonen deskribaketa fisikoa etapsikikoa, barne egoeraren deskribaketa eta
|
egoeraren
deskribaketa dira hautatuditugunak. Narrazioaren kasuan, ordea, bi irizpide hartu ditugu kontuan:
|
|
|
– Bagenekien,
|
egoeraren
araberaprogramazioan aldaketak egonzitezkeela.
|
|
|
Elkarrizketan isiluneek berezko funtzioa eta esanahia dute. Egoera simetrikobatean isiluneak normalak dira; baina, aztertzen ari garen egoera asimetrikoansortzen direnek lotura zuzena dute
|
egoeraren
kontrolarekin. Ikaslea isilik geratzendenean, isilunea apurtzea aholkulariari dagokiola eta gehien dakienak hitz eginbehar duela uste izango du.
|
|
|
Egilearen kontaketa objektiboa eteten duten egunkari, gidaturistiko, kanta edo kaleko iruzkinek, nobelaren ahots aberastasunaz harago, garaiko giro politiko bortitza gogorarazten digute. Ezin dugu ahaztu, euskararenegoera diglosikoa salatzen duten pasarteez gain, garaiko errepresio politikoa etaeuskal izaera kultural oro ukatzen duen erregimena daudela oinarrian, eta horregatik, ezin da ukatu, nobela honetan ere garaiko
|
egoeraren
oihartzun ugari kausidezakegula. Horrela ulertu nahi nituzke, ikastolen hastapenak gogoraraztendizkigun Xabiertxo (1925) liburuari egindako erreferentziak edo nobelaren zenbaitkapitulutan errepikatzen den kantak:
|
|
|
Horregatik, gutxi izango dira erabiliko diren datuenpirikoak: azalpen teoriko batzuk adierazteko beharrezkoak kontsideratu direnakbakarrik; adibidez, bi tesietan baieztatzen diren eredu psikosoziolinguistikoakazaltzean, horien bitartez orain arteko tradizioan berrikuntzak proposatu ahalizateko; edo euskararen
|
egoeraren
deskribapen orokorra adierazteko beste datuenpiriko batzuk. Lan honekin, hain zuzen, euskararen ikaskuntza eta erabilera gaieiburuzko gaur egungo ezagutza teorikoaren egoera nolakoa den adierazi nahi da, neurri handi batean behintzat; horixe da lan honen helburu berezia.
|
|
|
prozesuaren metodologia ezagutu eta hartzea; erabakiak hartzeko irizpideak proposatzea; prozesuak dirauen bitartean behar den informazioa ematea; iritzi publikoaren aurrean Plangintzaren lidergoa eramatea; prozesuan zehar egiten diren pausoak aztertu eta balioztatzea; lan-taldeetan/ batzordeetan parte hartzea; giltzarrizko eragileekin hitzarmenaksinatzeko negoziatzea; c) Eskualdekako Sektore Batzordeek: sektorebakoitzean euskarak duen
|
egoeraren
azterketa eta diagnosia egitea; sektorebakoitzerako helburu estrategikoak definitzea; jardunbideak definitzea etaekimen proposamenak egitea. 2) Eta bigarren aldian:
|
|
|
a) Barrutiko Aholkularitza Batzordeak: diagnosian oinarrituta, dagokion lurralde barrutirakohizkuntz proiektua definitzea; dagokion lurralde barrutiko gogoeta prozesuaren emaitzak balioztatzea; herritarrei berri ematea; dinamizatzea etajarraipena egitea; sektore bakoitzean euskarak duen
|
egoeraren
azterketa etadiagnosia egitea; b) Barrutiko/ Udaleko/ Eskualdeko Sektore Batzordeek: sektore bakoitzerako helburu estrategikoak definitzea; jardunbideak definitzea eta ekimen proposamen zehatzak egitea. Hauek guztiak, egutegibatekin eta baliabide batzuekin lotzen dira.
|
|
|
3) Sare sozialarenteoria ere, psikosoziolinguistikan teoria gisa kontsidera daitekeen neurrian, gizabanakoentzako aukerazko zerbait gertatzen den neurrian (derrigorrezkoa den neurrian soziolinguistikan sartzen da), teoria nagusia da, bai zuzenean, baita zeharka ere, aldagai soziodemografiko linguistiko eta psikosoziolinguistikoen artean zubi moduan funtzionatzen duelako. Hori guztiaeuskararen testuinguruan, baina, printzipioz, euskal
|
egoeraren
antzeko bestelako testuinguruetan ere; horra hor beste mota bateko ikerketa proposamena. Hala ere, hori ez da lehendabiziko aldiz gertatzen, antzeko berrikuntza teorikoak sortu zituzten euskarari buruzko beste ikerketa batzuk erebadaude eta, adibidez, Sanchez Carrion Txepetx (1987), edo AlvarezEnparantza Txillardegi eta Isasi Balantzategi (1994) ikertzaileek eginikoak.
|
|
|
Nazioarteko transakzioen ordainketarako dolarraren erabilera ez dago amerikar kontu balantza korrontearen
|
egoeraren
menpe. EEBBek merkataritza defizit edo soberakina izan ala ez izan, gauzak ez dira erabat aldatzen.
|
|
|
Koipe gutxi duenez, kanalaren zati guztiak koipetsutzat har daitezke. Karbohidratoen edukia beste haragiena baino handiagoa da, eta horrek zapore gozo bereizgarria ematen dio, izan ere, azukreak desagertu egin daitezke animaliak hil bitartean duen nekearen eta haragiaren kontserbazio
|
egoeraren
arabera. Bitamina ekarpen horretatik B1, tiamina, B2 edo riboflabina, B3 edo niazina, B6 edo piridoxina eta B12 bitaminak edo kobalamina nabarmentzen dira.
|
|
|
Nolanahi ere, tratamendu farmakologikoa banakakoa izanen da, pazientearen ezaugarrien eta sintoma nagusien arabera. Ariketa fisikoen programa bat egitea oso gomendagarria da, baita
|
egoeraren
laguntza eta tratamendu psikologikoa ere. Dietaz dakiguna.Parkinsonen gaixotasuna saihesteko edo sendatzeko, ez dirudi balio terapeutikoa duen bitaminarik, mineralik edo beste mantenugai espezifikorik dagoenik.
|
|
|
Dieta orekatu batek hainbat elikagai hartzen ditu haurdunaldian, proportzio egokian, eta, oro har, dieta ondo garatzeko beharrezkoak diren bitaminak eta mineralak ematen ditu. Hala ere, mediku askok jaio aurreko bitamina eta/ edo mineral gehigarri bat preskribatzen dute, emakumearen nutrizio
|
egoeraren
eta elikagaien kontsumoaren ziurgabetasunagatik. Bitamina eta/ edo mineral gehigarriak behar bezala justifikatuta daude, baldin eta kudeatzaileek odol analisien bidez hauteman den urritasun klinikoa adierazten badute.
|
|
|
Yucel Tellici Elikagai funtzionalen gaia lantzen duten biltzar eta bilera zientifikoei elikagaien industriaren interesa gehitu behar zaie, produktu sorta berri hau diseinatu eta garatzeko abiapuntu oso sendoak lortzen baititu. Elikagai funtzionalen kontsumoak osasunean izan dezakeen eragin ongilearen interesa, kontsumitzen diren elikagaien eta populazioaren osasun
|
egoeraren
artean harreman estua dagoela, berariazko gaixotasunen prebentzioa eta tratamendua baieztatzen duten azterketa zientifikoetatik abiatzen da. Elikagai funtzionalak Omega 3 duen esnea elikagai funtzionalaren adibide bat da, eta honela defini daiteke:
|
|
|
Urte askotan funerarian lan egindako gizona. Hemen denoi iristen zaigu gure txanda, pentsatu dut berehala,
|
egoeraren
nolabaiteko ironiari ihes egin ezinik.
|
|
|
Irratiz
|
egoeraren
berri eman eta anbulatoriora eramateko agindu digute. Arrillaga eta biok atzean joan gara berarekin.
|
|
|
Polizia, besoak hazta eginda, haien atzean zegoen, baina Charlot eta umea urduri zeuden aurrera begira, atzean zutena jakin gabe, eta haien begietan beste hainbat jenderen begietan bezala irakur zitekeen tristura, bakardadea, ezgaitasuna. Ez zuten ulertzen bizi zuten
|
egoeraren
arrazoia. Edo ulertzen zuten eta jakituria horrek itzelezko mina ematen zien.
|
|
|
Hilzorian direnei hala gertatzen omen zaie, bizitzako milaka
|
egoeraren
imajinak arrapaladan pasatzen zaizkiela gogoaren pantailatik, oroitzapenen mugimendu brownoideoa, hara, hona, zuzen, batbatean jira, itzuli, gora, pausa, berriz behera, jiraka, eulien modukoa. Baina, joankizuneko eszenekin, orainera etorri naiz eta, bertan geratu beharrean, etorkizuna imajinatzeko ahaleginak egin ditut eta nire pentsamenduaren kateak aurrera egin du eta linterna magikoak oraindik bizi gabeko situazioak proiektatu ditu.
|
|
|
Horixe da, hain justu, hemen dihoakidan auzia. Lizardi ondokoak ahituxe ditugu honezkero eta horiekin batean agortu da Lizardiren garaiko eta aurreraxeagoko
|
egoeraren
berria. Hauek bazekiten zerbait, franko ere bai.
|
|
|
bere horretan sistema bat besterik ez da, ez arruntago ez bakanago, giza mintzamenak sortu dituen, ezagunak nahiz ezezagunak, milaka sistemaren artean. Egungo eguneko berezitasuna, inoiz zeharo aldatu zen hizkuntz
|
egoeraren
lekuko bakarra izateaz azaldu dugu segurki. Aldaketa honen azken aldia, berriena delako guretzat ezaguna, Euro  pako eskualde hauen indoeuropartzea izan da, erromanizazioak osatua.
|
|
|
Mugak atzeraka datoz: Araban, Odon Apraizen ustez, atzerakada hori XVIII. mendean gertatzen da batez ere (garai hartantxe, hain zuzen, ematen digu Kardaberazek bertako hizkuntz
|
egoeraren
berri); Nafarroan ostera, hurrengo mendean gertatuko omen da gibeleratze nagusia. Lizarra aldean, esaterako, orduan burutzen da segur aski lehendik zetorren erdalduntzea; eragin horretan axola handikoa da Independentziako Gerratea eta, are gehiago, hogei urte ondotik darraion Lehen Karlistada.
|
|
|
Jokaera editoriala ez zen egunoro dotrina gisa zehaztu behar, erredakzioaren barnean sozializatua zegoen heinean. Halatan, balio profesionalen iturria ez zen gizartearen
|
egoeraren
eta gizarteari eskaini beharreko zerbitzu publikoaren gaineko hausnarketan oinarritzen, baizik eta irizpideetan, ideologian eta erredakzio kulturan.
|
|
|
Euskararen eragileei dagokie, halaber, hizkuntzari egiten zaion erasoen berri gure gizartean ez ezik nazioarteko estamentu eta erakundeetara iritsaraztea. Euskararen kontrako astinaldi honek nazioartean oihartzuna izatea garrantzitsua da, hango babesa jasotzeko ez ezik, erasoon eragileak deseroso sentitu daitezen eta hemengo herritarrak ere
|
egoeraren
larritasunaz eta transzendentziaz ohartu daitezen.
|
|
|
Nafa rroako euskalgintza bezala, Arabakoa ere igartzen hasia da
|
egoeraren
larria.
|
|
|
Erran gabe doa, Euskal Elkarteen Ordezkaria ez zela Balantsunen omenaldian egon, baina ezagutu zuen
|
egoeraren
berririk ere ez zuen eman. Isilik geratu zen, minaren samina heste bihurrietan hausnarrean hutsaren bola lekedatsua zeramala goiti eta beheiti.
|
|
|
Sudurretik zintzilik ginderamatzaten artean, entitate publikoko kideek
|
egoeraren
larria nahikoa ederki azaltzen ziguten. Aitor dezagun maite genuela horrela erabiliak izatea halaber eri bati zor zaion begirunez bezala.
|
|
|
Berbalapiko haren ondoan, eta haren esanetan, geldituz gero ez nuela sekula Mitxoleta topatuko egin zitzaidan susmo. Hori guztia oso ongi dago, baina liburua bukatzerako Amazoniako zuhaitz guztiak moztuko dituzte, esan nion Berlusgoñiri, neu nintzela
|
egoeraren
jabe konpreniaraziz, eta nik nahi dudana Mitxoleta aurkitzea da. Nola bilatuko dut Mitxoleta Amazoniako oihanean, jada oihanik ez dagoenean?
|
|
|
– Hala ere hobe da lapur bati aurre egitea hiltzaile bati baino –hau esanik bere aurpegia are gehiago zurbildu zitzaion; bere
|
egoeraren
larriaz kolpetik jabetu izan balitz bezala– Bestalde, lapurrak ez du inoiz bere asmoa beteko. Horretan ere lasai egon zintezke...
|
|
|
Paper batzuk odolez zikinduta zeuden; izan ere, ordurako lurrean odol putzua baitzegoen. Horrek, zalantzarik gabe,
|
egoeraren
narrasa areagotzen zuen. Azkenean, ondo tolestutako papera azaldu zen.
|
|
|
Agindutakoa zor izaten denez, eta orduko
|
egoeraren
larritasuna nagusi izan arren, ahaleginduko naiz berak adierazitakoa ahalik eta zehazkien islatzen.
|
|
|
– Berak bizia salbatu ziguan. Agian
|
egoeraren
larriak aldi bateko eromena eragingo zioan; hala ere, dagoen tokian dagoela, gure esker ona baizik ezin zioagu erakutsi.
|
|
|
Atarian sartzekotan zegoen besotik heldu nionean. Ez nion azalpenik eman, baina bera agudo asko jabetu zen
|
egoeraren
larriaz. Bere bisaje desitxuratuak halaxe erakusten baitzuen.
|