|
2017
|
|
|
Ez emakume bertsolaririk ez dela egon, baizik eta emakume bertsolari horiek ezin izan dutela plazara atera, zirkunstantzia sozial eta ohitura sozialengatik. Orduan herriko plazan edo festan kantatu izan
|
dutenak
beti gizonezkoak izan dira. Eta gaur egun, edo orain gutxitik hona emakumeok hasi gara berriz plazara ateratzen.
|
|
|
Kultur jardun bat, jardun kreatibo bat delako, eta ezinbestean lehia beste erara ulertu behar da. Gu sortzen ari gara, ale ederrak, ale interesgarri izan nahi
|
dutenak
, lehengaia dialektika da, arrazoia da lehengaia, mundu dialektiko horretan, eta hoskidetasunaren eta estetikaren mundu horretan sortzen ari gara. Orduan behar bada termino hauek, eta lehiaren terminoek ez dute bat egiten, inposibleak dira uztartzen, eta txapelketak nolabaiteko uztarketa bat egiten du bi mundu horiena.
|
|
|
Nik uste dut izan daitekeela bateragune moduko bat, jendeak bat egiten du bertso saioetan, ideologia ezberdineko jendea biltzen da bertso saio berean, adin ezberdinetako jendea, jatorri ezberdinetako jendea, eta horrek holako lotura bat sentiarazten du. Bestalde presente eduki behar dugu bertsoa jolas dialektiko bat dela eta beti arrazoiekin eta argudioekin ari garela lanean, eta era guztietako argudioak entzun daitezkeela bertsotan, jendearen buruan zerbait mugitu nahi
|
dutenak
, edo galdera batzuk utzi nahi dituztenak. Eta ederra da ikustea era guztietako jendea bertso saioetan biltzen dela.
|
|
|
Euskaldunak Pirineoen alde bietan saltoka eta dantzan bizi diren herria dela idatzi zuen Volterrek XVIII. mendean. Eta oraindik ere badira dantzan jarraitzen
|
dutenak
.
|
|
|
Oker ez banago, eta auskalo bakarrik, Madrileko Gobernuari. Ateak ireki dira, lehen pertsonak barrura sartu, adinekoak, zailtasunen bat
|
dutenak
uzten dituzte pasatzen. Zibilizatuak dira katalanak.
|
|
|
Bestela, erakusketa minoritarioak bi multzotan sailkatzen ditu: nolabait" unibertsalistak", unibertsalera iristeko balio
|
dutenak
, alegia, narrazio hegemonikoak xurga ditzakeenak. Eta" identitate politika" ren logika darabiltenak, zeinak arriskua duten diferentziak birnaturalizatzeko, anekdota huts gisa txertatzeko historia handian, berretsiz narrazio hegemonikoa.
|
|
|
Pedro Sanchez nola joan den, horrek harritu agian ez, baina askok uste ez zuena izan da. Nahiz eta gauza esperogabeak gertatu eta hurrengoan ziento bat diren eurek aurreikusi zutela eta espero zutela esaten
|
dutenak
. Eta berdin dio aurreikusi eta espero ez bazuten ere, iritzilariek ez daukate (daukagu) inolako arazorik hilabeteetan esan duguna hankaz gora errealitateak nola jarri duen ikusi eta biharamunean gertatuaz azalpen xeheenak emateko.
|
|
|
Ez da, baina, erraza, eta ezta harritzekoa ere, Erlijioa eskolako ikasgai den toki batean, non erlijio gizon eta emakumeek (kritikatzen ditugun musulmanak bezala beloarekin ibiltzen diren horiek) oraindik ere eskubidea duten eskolak izan eta irakaskuntzan jarduteko, diru publiko parrasta batez hornituta. Eskolan etorkizuneko kristau berriak eginez, eta heziketa horretan hainbat didaktika molde erabiliz umeekiko kariño demasekoa gainditzen
|
dutenak
eskola laikotan ere gertatzen da haurrak izorratzea, onar dezagun, baina erlijiosoetan sexu osagaia nagusi da. Baina bueno, hainbat haurren bizitzak betirako markatuagatik ere konponbidea erraza dute, arestian adierazi bezala:
|
|
|
Ez. Are gutxiago berdintasuna bultzatuko
|
dutenak
izateko. Disidentzia landuko duten ikasleak izateko?
|
|
|
Siria, Irak eta Afganistandik irten
|
dutenak
bai: haiek badira nonbaitekoak, baina seguruenik ez dute hori orain kezkarik handiena haien epelerako bidaian.
|
|
|
Berrogei urte pasatu dira eta oroimenezko gehigarriak egiten dira hedabideetan, baina ez II. Mundu Gerraz, adibidez, egiten direnak bezala: frankismoarekin, pasa direnekin batera oraindik ere irauten
|
dutenak
gogoratu behar baitira.
|
|
|
Durangon, hain zuzen, lagun asko dabil egunotan, eta ezagunak mordoa. Euskal kulturgintzan nor direnak, nortxo direnak eta izan nahi
|
dutenak
Durangon baitabiltza egunotan parrandan (eta lanean). Idazle, musikari, bideogile, ekoizle, banatzaile, erosle, lagun, ingurukoak, langileak, ideiagileak, lekulariak... ezen pentsatzekoa baita lurrikara gertatu eta Azoka behera etorriz gero denak barruan harrapatuz (aldameneko tabernetakoak barne) euskal kulturgintza umezurtz geratuko litzatekeela, denak han baikaude bizpahiru idazle (ebentoetara joaten ez diren arraro horiek, badakizue) eta artista batzuk salbu.
|
|
|
Hitz korapilo batean nabilela ematen du, baina bai zera: horiek dira benetako marra gorriak, miseria ez miseriatik bereizten
|
dutenak
.
|
|
|
Haurrekin trafikatzen
|
dutenak
, sasian, horiek mafia.
|
|
|
Haurrekin, helduekin, armekin, diruarekin... trafikatzen
|
dutenak
, baina zigiluz, nazioarteko komunitatea.
|
|
|
Finantza eta ekonomi eta merkatu harreman sare horren desegitea denen kalterako den ez dakit, sare horren irabazi eta beraz erabaki-guneetan daudenentzat bai seguru. Greziako dirua kobratu gabe geldituko zirenak, Londresko City rako sarbide zuzena galduko
|
dutenak
. Horientzat, izatekotan.
|
|
|
Non? Irabazi eta erabakitzen
|
dutenak
bizi diren tokian. Sareetan ere batzuk euli dira eta besteak marasma.
|
|
|
Eta gauza segurua: Europaren Batasunaren defentsa sutsua egiten
|
dutenak
haien alde ari dira, eliteen alde.
|
|
|
10.000tik gora dira Espainian forudunak: alegia, beren karguarengatik pribilegio berezia
|
dutenak
eta beraz justizia arruntaren atzaparrek harrapatzen ez dituztenak. Justizia gorenak baino ez ditu atzematen ahal.
|
|
|
Galdera horixe egiten diote beren buruari milaka lagunek gaur egun, liburua ezagutzen ez
|
dutenak
, libururik ezagutzen ez dutenak asko, baina ez Diamonden jakintza asmoz. Madarikazioz egiten dute galdera, zer arraiogatik aberats eta boteretsuak europarrak dira, eta ez haiek.
|
|
|
Galdera horixe egiten diote beren buruari milaka lagunek gaur egun, liburua ezagutzen ez dutenak, libururik ezagutzen ez
|
dutenak
asko, baina ez Diamonden jakintza asmoz. Madarikazioz egiten dute galdera, zer arraiogatik aberats eta boteretsuak europarrak dira, eta ez haiek.
|
|
|
Baina zer espero dezakegu, hezkuntzaren ardura
|
dutenak
mapekin korapilatzen badira, inkisizio molde zaharrenarekin badihardute... Bere argudioa erabilita, zeina ez nukeen egin behar, Iribas jauna eta bere aginte kideak ibili diren eskola eta materialak lirateke debekatu beharrekoak.
|
|
|
Espainiako hainbat tokitatik eta bereziki medioetatik jasotzen dituzten erantzunak aztertuta, gainera, ez dirudi gaizki ari direnik. Badut nik eszeptizismo zama bat mugimendua gidatzen duten agintariekiko errezeloagatik, kontserbadore asko dago hor, daukatena kontserbatzea larregi maite
|
dutenak
, baina behintzat aurrera begira ari dira.
|
|
|
Europan bai, txalotu dute batzuek Guantanamo oraindik arropa laranjez beteta daukan Bakearen Nobel saria, Obama jauna. Hemengo betaurrekoekin ere egin diogu so hainbatek Espainiako hedabide zenbaitek izan duten erreakzioari, AEBetako Senatuarenak adinako, gutxienez adinako, sinesgarritasuna dituen txostenak asko baitaude Espainiako Estatuan tortura sistematikoa izan dela erakusten
|
dutenak
. Badakigu, baina, errazagoa dela auzoaren etxeko bañera ikustea etxeko urtegia baino.
|
|
|
Postkolonialismoaren ondoren, Ekialde Hurbilean Mendebaldeak izan duen politikak hazi eta gizendu egin ditu egungo gatazka armatu eta terroristak. Islamaren muturreko interpretazioak eta fanatismoak haizatu dira eta, lagunak eta etsaiak trukatzeko inolako lotsarik gabe, eremu horretan Mendebaldeak orain dituen aliatu indartsuenak dira jihadismoa sustatzen
|
dutenak
. Kouachi anaien maisuen diru emaile handienaren etxera joango gara, urte batzuk barru, Munduko Futbol Txapelketa jokatzera (ezen salafisten armategiak ez ezik, mendebaldeko burokraten patrikak betetzeko ere ematen baitie emirrei)!
|
|
|
Mania dute gertakariek sustrai okerrak bailiran gure zangoen artean trabatzeko. Pasaporte europarra
|
dutenak
izendatu eta gero, hondamendi edo istripu batean suertatuta, pasaporterik ez dutenei izena jartzen ez dutela asmatzen europarrek, idatzi zuen orriotan oraindik orain Iñigo Aranbarrik. Denengana ere ezin irits gaitezkeela, zioen, eta beraz Everesten magalean elurpean geratu diren mendizaleei eta trekkingean zebiltzan pasaportedunei erreparatu diegu batez ere, haien izenak jakin ditugu eta taxiz eraman New Delhiraino, eta ondoren hasi gara arduratzen Chomologmaren magaletik at elur eta harripean dauden nepaldarrez.
|
|
|
Rohingya herrikoak dira gehienak, inoiz aipatu ditugunak, Myanmarren jazarpen latza jasaten
|
dutenak
. Gutxiengo etnikoa, musulmanak, Bangladeshera bidali nahi dituzte budistek, Myanmarren arrotzak direlakoan, eta Estatuak jazartzen ditu, kontzentrazio esparrutan sartzen, eskubideak ukatzen...
|
|
|
Herritar ez hautatuok igual igual joan behar izan genuen astelehenean lanera, eta irribarrean edo begietako tristuran nabarituko zitzaigun zein ekipotakoak garen, datorren astelehenean bezalatsu. Hori lana
|
dutenak
, noski, etxetik kanpo lana dutenak. Askok igandean bertan ere lana egingo baitzuen, egunero bezala, gaur gauean eta bihar goizean egingo duen bezala.
|
|
|
Herritar ez hautatuok igual igual joan behar izan genuen astelehenean lanera, eta irribarrean edo begietako tristuran nabarituko zitzaigun zein ekipotakoak garen, datorren astelehenean bezalatsu. Hori lana dutenak, noski, etxetik kanpo lana
|
dutenak
. Askok igandean bertan ere lana egingo baitzuen, egunero bezala, gaur gauean eta bihar goizean egingo duen bezala.
|
|
|
Hauteskundeetan denek irabazten dutela topikoa bada, Kataluniako azken hauetan badute txanpon beraren bi aldeek aldarrikatzea garaipena, kutx zeukatenek bezala pil zeukatenek, biek altxaraztea garaikurra. Eta galdu
|
dutenak
ere badaude, nabarmen galdu dutenak.
|
|
|
Hauteskundeetan denek irabazten dutela topikoa bada, Kataluniako azken hauetan badute txanpon beraren bi aldeek aldarrikatzea garaipena, kutx zeukatenek bezala pil zeukatenek, biek altxaraztea garaikurra. Eta galdu dutenak ere badaude, nabarmen galdu
|
dutenak
.
|
|
|
Mila eta gehiago dira Euskal Herrian kalean gauero lo egiten
|
dutenak
. Ez da hainbeste.
|
|
|
Izan da eta izango ekitaldi mordoa, jendearen ikusgarri, gozagarri eta haietan parte hartuko duten sortzaileentzat pozgarri, sortzaileak horixe behar baitu, sortzen duena erakutsi eta partekatzeko abagunea. Kontua da sortu ahal izateko baldintza egoki eta duinak eta iraungo
|
dutenak
ere behar dituela, eta horri ez dio egingo, ene ustez, ekarpenik ebentoak. Kontsumoa da, ikuskizuna, gutxiago sormena, zimenduak.
|
|
|
Izan ere, horrelako kasu batean normalena antsietate krisia pairatzea. Gero bigarren motakoak daude, kontzientzia zikina garbitu behar
|
dutenak
. Nazka sentitu uste dute, baina ondo dakite nazka hori ez diotela delituari zor, delituarekiko atxikimenduari baizik; bai, ekintza higuingarria bada ere, haien kontrakoa izan bada ere, erakargarria egiten zaie.
|
|
|
Badira beste elikagai batzuk, ordea, aldi baterako sustapen eta eskaintzarik gabe egiten
|
dutenak
bidea, iraunkorki. Marka zurikoak dira asko.
|
|
|
Pasiboak oso gutxitan konektatzen dira eta, gainera, aurrekoek bezalaxe ez dute elkarreraginik sortzen. Noizbehinka konektatu, baina egiten duten bakoitzean parte hartzen
|
dutenak
ere badira noizbehinkakoak. Eta baita askotan konektatu eta asko parte hartzen dutenak ere:
|
|
|
Noizbehinka konektatu, baina egiten duten bakoitzean parte hartzen dutenak ere badira noizbehinkakoak. Eta baita askotan konektatu eta asko parte hartzen
|
dutenak
ere: jarraitzaileak dira laugarren eta azken horiek.
|
|
|
Bestalde, egunean behin argitaratzea gomendatzen da; sare sozialetan presentzia izatea garrantzitsua da, baina, kontuz bezeroak nazkatu gabe. Eta, bukatzeko, eskaintzak, argazki edota bideoak, galderak, ekitaldiak, inkestak eta tankera horretako argitalpenak dira bezeroarengan interes gehien pizten
|
dutenak
.
|
|
|
Eta halaxe da, Baroncitarretan denetarik dago: batek aurpegiera luzanga eta meharra du, beste batek talo aurpegia; sudur motzak ere badira, eta harbetekoa
|
dutenak
ere bai; bizar luzeak eta asto matraildunak aurkituko dituzue, eta matrail motzekoak eta zapaldunak ere bai, tximinoen antzekoak alegia. Baroncitar batzuk begi bat bestea baino handiagoa dute, edo bata gorago eta bestea beherago.
|
|
|
Ghettotik ateratzea eta etorkizuna antolatzea da kontua. Zorionez, badira bidea nola egin erakusten
|
dutenak
ere. Hainbat herriko tabernaz akordatzen naiz.
|
|
|
Jendearekin ez ezik, lekuekin, abestiekin, ideiekin edo ametsekin ere antzekoa gertatzen da. Badira hurbiltzen dena pizteko gaitasuna
|
dutenak
.
|
|
|
Nor eta zer dira hori antzeztuko
|
dutenak
–
|
|
|
Ez da bide luzea baina bai arriskutsua. Soldaduek gelditzen bagaituzte, Salbaterrara goazen mandazainak gara, merkatariak, bakailaoa, gatza, eta ardoa saldu eta negua bertan pasatzeko asmoa
|
dutenak
.
|
|
|
bizi naizen Hernanin herritarren %80k ulertzen duela euskara. Bestela esanik, gaztelania guk nahi baino askoz gehiago entzuten den Hernani industrial hiritartuan %20 baino ez direla euskara ulertzen ez
|
dutenak
.
|
|
|
%55ek! Hernanin ez banuen espero %20 bezain gutxi izatea euskara ulertzen ez
|
dutenak
, Agurainen ez zitzaidan burutik pasako %55ek ulertzea, Jainkoak daki zein sorpresa aurkituko nukeen Barakaldon... Zalantzarik gabe, Aginagan kale baserritarra jaio nintzen honi maizter konplexuak baldintzatu dit orain arte jokabidea, baina Euskal Herritik okerreko mapekin bidaiatzeak ere bai.
|
|
|
Ikusi 2 mapa... " Horrela bai", horrela bizi izan naiz ni azken urteotan, oharkabean beti kalkulatuz gutxi gorabehera leku bakoitzean (Lekeition, Barakaldon, Orexan, Agoitzen...) zenbat egon zitezkeen nire komunitatekoak, txikitatik euskara hitz egin
|
dutenak
gehi eskoletan ikasita hitz egiten dutenak gehi gau eskoletatik ateratako militanteak... Horrela nola ausartu, ez dut esango Bilbon, edo Irunen... nola ausartu Donostian edo Agurainen?
|
|
|
" Mimoz zaindu beharra dago". 25 ordu inguruko artisau lana du xisterak eta gaur egun, apenas dagoen saskigilerik, denera bost bat omen dira Euskal Herrian, ofizioa ikasiko duten belaunaldi gazteek lekukoa hartzea behar
|
dutenak
. " Karbonozko saskiak probatzen ari dira orain, material berriak aztertzen...".
|
|
|
Ikusi 2 mapa... " Horrela bai", horrela bizi izan naiz ni azken urteotan, oharkabean beti kalkulatuz gutxi gorabehera leku bakoitzean (Lekeition, Barakaldon, Orexan, Agoitzen...) zenbat egon zitezkeen nire komunitatekoak, txikitatik euskara hitz egin dutenak gehi eskoletan ikasita hitz egiten
|
dutenak
gehi gau eskoletatik ateratako militanteak... Horrela nola ausartu, ez dut esango Bilbon, edo Irunen... nola ausartu Donostian edo Agurainen?
|
|
|
Nora joango dira konturatzen direnean BEC Europako azpiegitura garestiena izan dela, eta oraindik diru publikoarekin akzioak eta akzioak erosten ari garela ordaindu ahal izateko? Aukera zaharren ondorioek arduratu behar gintuzkete, eta ez aukera berriek oraindik egin ez
|
dutenak
.
|
|
|
Vietnameko gudari buruzko dokumentala eman zutenean beste zerbait ikusten egon zinenez, jendeak pentsatzen du zuk ez dakizula Vietnam non dagoen ere. Zoritxarrekoak dakiten guztia etengabe erakutsi beharra sentitzen
|
dutenak
. Zorionekoak bizitza, jakituria eta umorea bateragarriak direla ulertu dutenak; hori ikasi dutenek gehiago dakite.
|
|
|
Zoritxarrekoak dakiten guztia etengabe erakutsi beharra sentitzen dutenak. Zorionekoak bizitza, jakituria eta umorea bateragarriak direla ulertu
|
dutenak
; hori ikasi dutenek gehiago dakite.
|
|
|
Gehiago interesatzen zaizkit besteak: harremanak noiz amaitu jakin
|
dutenak
, dena utzi eta abentura bila joaten direnak, ikasketetan huts egin zutenak... jende onarekin aspertu egiten naiz.
|
|
|
onak ikusi ditut kartzelan usteltzen, eta herritarren odola zurrupatu arte tiraka ibili direnek gorbata eranzteko beharrik ere ez dute izan. Gaddafi bera ere txarra dela esan digute, eta hala izango zen akaso, baina hil
|
dutenak
ez dira bera baino askoz hobeak. Osasuntsu egoteko txarrak omen diren gauzak gustuko ditut:
|
|
|
Bat batean ezer ez entzuteak erne jartzen gaitu, eta gustatu egiten zait sentsazio hori. Lekutik ateratzen naute isiltasunean lasai dagoenari bakea lapurtzen diotenek" zer pentsatzen ari zara?" galdetuz; auzo lotsa ematen didate herrian dauden hitzaldi, batzar edo dena delako guztietan ezer garrantzitsurik ez esateko beti berba egiten dutenek; eztabaidak irabazteko denek baino ozenago berba egiten
|
dutenak
ez zaizkit gustatzen; urduri jartzen nau igogailuetan derrigor zerbait esan beharrak. Isiltasuna benetan da gauza ederra, eta neugandik hasita, saiatu behar genuke, merezi duen zerbait esateko bakarrik apurtzen.
|
|
|
Badaezpadako trantsizio baten ostean demokrazia deitu zioten zera ilun bat eraiki zuten Espainian. Zera horrek torturak ahalbidetu ditu gaur arte, alderdiak legez kanpo uzteko aukera eman du eta legeak aldatu egin ditu Espainia kolokan jarri
|
dutenak
gehiago zigortzeko. Demokrazia izenean baino ez duen munstro horrek Francok hiltzen zituen moduan hil ditu hemen gatazka bat egon badagoela esatera joan zaizkionak, eta ez du inoiz onartu gatazka konpontzeko bide bakarra eseri eta hitz egitea denik.
|
|
|
Jaizkibel da, nire begietara behintzat, alarde logiko bakarra aldarrikatzen duen taldea. Eta besteak, XXI. mendean oraindik emakumerik onartu nahi ez
|
dutenak
dira alarde baztertzailea egiten dutenak.
|
|
|
Jaizkibel da, nire begietara behintzat, alarde logiko bakarra aldarrikatzen duen taldea. Eta besteak, XXI. mendean oraindik emakumerik onartu nahi ez dutenak dira alarde baztertzailea egiten
|
dutenak
.
|
|
|
Ez diezazkigula enpresak herritarroi bragetako edo sujetadoreetako donetteak ukitu, mesedez. Garaiotan, badakigu, askoz ere gehiago direla metroan eskatzeko zorian daudenak Donette zikin bat jateko beharra
|
dutenak
baino. Gosea kentzeko moduko zerbait balitz, sikiera.
|
|
|
Ez da egunik igaro harrezkero senarrak jipoitu ez nauenik, edo burua makurtzeraino oihu egin ez didanik. Batzuek esango dute ezkondu aurretik igarri behar niola, beste batzuek esango dute ez nuela hainbeste aguantatu behar, baina esango
|
dutenak
berdin dio; hogei urte eman ditut burumakur, kolpeak nondik etorriko. Azkenean, neure buruarengan federik ere ez nuenean, ukabilarekin mahaia jo dut.
|
|
|
Denborarekin ikasi dut inauteriak gozatzeko egunak direla; udaberria laster datorrelako pozteko egunak. Benetako mozorroak, izan nahi genukeena estaltzen
|
dutenak
, egunero egunero janzten ditugu.
|
|
|
Bai, badakit errazagoa dela teoria praktika baino. Miretsi egiten ditut ateratzen zaiena momentuan bertan egiten
|
dutenak
. Esate baterako, lehengo batean Bilboko erreka hegaletik burumakur nindoala emakume bat hurreratu zitzaidan.
|
|
|
Aparretan dagoena beste bat denean, berriz, urperatu egiten dugu. Sortzaile, artista askori buruz entzun dut jendea txarto berbetan, eta konturatzen hasita, arrakastarik handiena
|
dutenak
dira. Nazkatuta nago entzuten ez dakit nor diruzalea dela, edo ez dakit zeinek ez zuela ez dakit zein itsasgarri jarri eskatu zitzaionean, edo halako New Yorketik etorri denetik ezin dela aguantatu, edo beste batek txoroarena egin duela telebista programa batean.
|
|
|
Pentsatzen dut desberdina izango dela zerbait desberdina egin dutenen kasua: bankua lapurtu
|
dutenak
, menpekotasun gogorretan erori direnak, erakunde armatu bateko kide izan direnak, abortatu duten emakumeak, bizitzan zerbait izateko nahi ez zuten norbaitekin ezkondu zirenak, azpiegitura handiei baietza eman dioten ingeniariak... eta ez naiz ari horiek guztiak zaku batean sartzen. Esan nahi dudana da egin dutela zerbait bizitzan, berez hala delako, edo gizarteak hala erabaki duelako, beste guztiongandik bereizten dituena.
|
|
|
Belarra erregalatu egiten dute askok, eta, hala ere, inork ez du behar; gero eta ganadu gutxiago baitago kortetan. Urtetik urtera, gero eta gehiago dira moztutako belarra erre egiten
|
dutenak
, eta ez naiz marihuanaz ari, sekula belarra eta alpapa moztu eta bertan erretzeari buruz baizik. Lurra baduenak ez du lurrak ematen dionetik bizi nahi, eta dendan erosteaz nazkatu denak ez du lantzeko lurrik.
|
|
|
ez ikusia egiten
|
dutenak
.
|
|
|
Manu, entzun ondo, bizitza hontan bi pertsona klase daude. Ezkerreko karriletik gidatzen
|
dutenak
eta eskubikotik joaten direnak. Eskubiko bidea dordoken bidea da, galtzaileena.
|
|
|
Angusta porta et arcta est via quae ducit ad vitam, et pauci sunt qui inveniunt eam. Atea ate hertsia da eta bidea ere bide meharra paradisura doana, eta gutxiak dira bide hura edireten
|
dutenak
.
|
|
|
Qui pie vivere volunt in Christo Iesu persecutionem patientur. Santuki eta prestuki, agintzen duen bezala, bizi nahi
|
dutenak
izango dira penatuak eta pertsegituak.
|
|
|
Zuhaitz ttipiak, oraino errorik ez
|
dutenak
, ezin atera ditzakezu; zer egingo duzu, bada, errozta eta handi daitezenean?
|
|
|
Bigarrena ihardesten du, maleziazkoa denez gero, ez dela bere egitez barkatzekoetatik, zeren nola baitira eritasun batzuk hain handiak, gorputz guztia ahuldua, garaitua eta ezindua ipintzen
|
dutenak
eta eriari hain jauntzen zaizkionak non bere izanez eta egitez ez baitute erremediorik, ez baitira sendakizun, hala tematuaren, gogortuaren, itsutuaren eta antsikabetuaren bekatua eta eritasuna ere hain da handia non berez ez baita sendakizun eta ez barkakizun, zeren sendatzeko eta barkatzeko behar diren erremedioak, berak bere faltaz eta bere maleziaz, bere plazerera eta jakiara uzten baititu ap...
|
|
|
Hala dira, bada, bere limosna eta beste obra miserikordiazkoak berek bere eskuz egin ditzaketelarik, bere ondotik, urrutitik eta hilez gero, besteren eskuz, besteri eginarazteko gogo
|
dutenak
ere.
|
|
|
Laudabuntur omnes qui iurant in eo. Laudatuak izango dira Jainkoaz juramentu egiten
|
dutenak
.
|
|
|
Fasciculos ad comburendum ligare, est eos qui aeterno igni sunt traditi, pares cum paribus sociare, ut quos similis culpa inquinat par etiam poena constringat. Belar gaizto zamak, multzoak, eskumenak edo eskutadak elkarrekin erretzeko biltzea eta lotzea ez da beste gauzarik, infernura behar
|
dutenak
, ohoina ohoinarekin, arnegaria arnegariarekin, kidea kidearekin akonpainatzea eta juntatzea baizik, halatan, bekatu egitean kulpan eta hobenean berdin izan zirenak penan eta gaztiguan ere izan daitezen berdin eta, batean bezala bestean ere, elkar eduki dezaten.
|
|
|
Bigarrenak dira opera mortifera, obra hiltzaileak, arima hiltzen eta erailtzen
|
dutenak
, zein baitira bekatu mortalak.
|
|
|
Eta hauek guztiok, bere egitez eta izanez, obra onak dira. Ordea, nola pertsona hilak ezin egin baitezake obra bizirik, eta zu orduan zeure ariman hila baitzaude, halatan zure orduko obra on haiek ere dira hilak eta deus gutxi balio
|
dutenak
. Eta hala, errukarri da bekatorea bere alfer lanagatik ere, zeren bekatutan dagoenean, anitz obra on egiten duelarik, zeren bekatutan dagoela egiten dituen, ez baitzaizkio kasik deus baliatzen.
|
|
|
Bistakoa da hilobien eta liburuen arteko antzekotasuna. Hiri handiko kanposantuetan mapak banatzen dituzte sarreran, hildako ilustreak bisitatu eta libururik ekarri ez
|
dutenak
ere esku hutsik ez uzteko. Montparnasseko hilerrian, adibidez, Marguerite Duras 21 zenbakia da, Tristan Tzara 8.a, Baudelaire 6.a.
|
|
|
eskuak dira dardara egiten
|
dutenak
.
|
|
|
Gonbidatu nahi dugu museoarekin kolaboratu duen jende guztia: materiala utzi
|
dutenak
, erakusketetan laguntza eman dutenak, ikerketetan elkarlanean aritu direnak... zerbait argitaratzea ere interesgarria izango litzateke, baina oraindik ez dugu ezer erabaki.
|
|
|
Gonbidatu nahi dugu museoarekin kolaboratu duen jende guztia: materiala utzi dutenak, erakusketetan laguntza eman
|
dutenak
, ikerketetan elkarlanean aritu direnak... zerbait argitaratzea ere interesgarria izango litzateke, baina oraindik ez dugu ezer erabaki.
|
|
|
Hemen aipatzen ditugun musikari eta talde guztiak bere garaian modernoak izan ziren. Orain ere bidean jarraitzen
|
dutenak
modernoak dira, nolabait. Ikusiko duzuen bezala, musikari eta talde gehienak punkiak dira, baina ez guzti guztiak ez:
|
|
|
AB: Umorerik ez
|
dutenak
ez dira pertsona serioak.
|
|
|
Gutariko askok (ez dakit gehienok esatea gehitxo ez ote den) ez dugu sekula era horretako lantegi baten lan egin, ezta egingo ere. Gaur egun, ia sektore guztietan, bestelako lanak egiten ditugu bestelako lan prozedurak erabiliz, eskuarki toki fisikoaren menpekotasun txikia
|
dutenak
. Gutxi izango dira lan bizitza osoa enpresa berean eta lan bertsuak eginez emango dutenak, tokiz edo funtzioz, edo biez, aldatzea baita ohikoena gaur egun.
|
|
|
Gaur egun, ia sektore guztietan, bestelako lanak egiten ditugu bestelako lan prozedurak erabiliz, eskuarki toki fisikoaren menpekotasun txikia dutenak. Gutxi izango dira lan bizitza osoa enpresa berean eta lan bertsuak eginez emango
|
dutenak
, tokiz edo funtzioz, edo biez, aldatzea baita ohikoena gaur egun.
|
|
|
Denda eta ostalaritzako negozioekin antzera gertatzen ari da. Erakunde publikoek abian jarri dituzte larrialdietako laguntza mekanismoak, krisiak geure ekonomia handian eragin dituen zuloak estaltzeko balio izango
|
dutenak
. Hala bedi.
|
|
|
Azalpen axalekoekin nekez konformatuko dira, egia nahi dutelako. Zirrikiturik gabeko egiak, seguru sentiaraziko
|
dutenak
. Erantzuna eskatzen dute, baina bizitzan, tamalez, gutxi dira seguru sentiarazten gaituzten egiak.
|
|
|
Zuria ala beltza, nirekin edo nire aurka, geurea edo besteena. Mundua bitan banatzen dela iradokitzen
|
dutenak
nonahi ageri dira, eta azken boladan, guztiaren jaun eta jabe bihurtu direla ematen du. Beldur diet baiezko biribilei, eta baita ihesbiderik uzten ez duten ezezko erabatekoei ere.
|
|
2018
|
|
|
Pequod bale-ontziaren ingurukoak arras ezagunak zaizkigu, Herman Melvilleren liburua bera irakurtzetik ez bada hartan oinarrituriko filmaren bidez azken hori John Hustonek zuzendu zuen, 1956an. Nobelaren gaineko irakurketen artean ezagunenak akaso Melvilleren lana gizakiaren eta naturaren arteko borrokaren zein Ameriketako Estatu Batuak sorreratik bertatik gidatu duten obsesioen adierazpentzat
|
dutenak
dira. Batak ez du bestea baztertzen.
|
|
|
Dena dela, 1980 urtearen ostean eta Deng Xiaopingen erreformak hasi arteko epean jaio ziren 350 milioi txinatarrentzat mundu ezezaguna da Mo Yanek bere lanetan deskribatzen duena. Eta haiek dira, hain zuzen, egilearen literatura gehien irakurtzen
|
dutenak
.
|
|
|
Irakasle jatorrek animazio soziokulturalari buruzko ikastaroak egin eta liburuak irakurtzen dituzte. Euskarak irakasle erraztaileak behar ditu, dinamizatzaileak, animatzaileak, jabetzea erraztuko
|
dutenak
, ezagutza dinamizatuko dutenak eta erabilera animatuko dutenak. Irakasle azkarrek ondo dakite taldeen dinamizazioan trebatzeak arazo asko konpontzen dituela.
|
|
|
Irakasle jatorrek animazio soziokulturalari buruzko ikastaroak egin eta liburuak irakurtzen dituzte. Euskarak irakasle erraztaileak behar ditu, dinamizatzaileak, animatzaileak, jabetzea erraztuko dutenak, ezagutza dinamizatuko
|
dutenak
eta erabilera animatuko dutenak. Irakasle azkarrek ondo dakite taldeen dinamizazioan trebatzeak arazo asko konpontzen dituela.
|
|
|
Irakasle jatorrek animazio soziokulturalari buruzko ikastaroak egin eta liburuak irakurtzen dituzte. Euskarak irakasle erraztaileak behar ditu, dinamizatzaileak, animatzaileak, jabetzea erraztuko dutenak, ezagutza dinamizatuko dutenak eta erabilera animatuko
|
dutenak
. Irakasle azkarrek ondo dakite taldeen dinamizazioan trebatzeak arazo asko konpontzen dituela.
|
|
|
Lehen ikasgaia: pertsonak dira hizkuntza prestigiatu edo desprestigiatu egiten
|
dutenak
, ez dira hizkuntzak pertsonei prestigio gehiago edo gutxiago ematen dietenak.
|
|
|
Zenbait lekutan gazte gehienek badute ulertzeko gaitasuna eta berba egiteko gaitasun minimoa. Baina, era berean, gazteen artean euskarazko hala moduzko gaitasuna
|
dutenak
gehiago dira beste adin tarte batzuetan baino. Eta horrek azaltzen du hein handi batean euskararekiko leialtasun eskasagoa.
|
|
|
Minoria aktibo hori gaitu behar da, gaitu behar dugu geure burua. Aitzinago joko
|
dutenak
babestu, aitzinago joko dugunok jagon. Bero eta su, fereka eta gozo, umorez blai.
|
|
|
Ah, ez ditut aipatu saskiak kendu eta porteriak jarrita patio osoa bihurtu gura
|
dutenak
... edo bai... futbol entrenatzaile ahozabalak izan daitezke horiek... baina gure antolaketaz ari gara. Hortxe ikusten dut gakoa.
|
|
|
Horregatik da kezkagarria hainbat esparrutan euskararen bilakaerak ageri duen" impasse" moduko egoera: kale neuketetan edo etxeko erabileran hobekuntza nabarmenik ez, euskarazko hedabideen kontsumo datuak, hainbat ikastetxe eta unibertsitateren ezintasuna erabilera sustatzeko, herrietan dinamika indartsu berri gutxi, etab. Jon Sarasuak" Hiztunpolisa" liburuan dioen bezala, euskararen" botilak zuloak ditu, betetze erritmo jakin batetik behera ibiliz gero gehiago hustera egiten
|
dutenak
". Alarmarik ez, baina kasu, beraz!
|
|
|
Erabilitako terminologia egokia den ala ez alde batera utzita, uste dut, oinarrizko kezkak eta irakurketak partekatzen ditugula. Euskararen ezagupena orokortu egin da, nahiz eta jakin badakigun, gehienek erdaraz euskaraz baino hobeto egiten dutela, eta artikuluan aipatzen genuen bezala eta zuk berresten duzun bezala gutxi direla euskaraz egiten
|
dutenak
eskolatik kanpo.
|
|
|
hizkuntzaren inguruko hankaren bat puztuegia, besteren bat sendo samar, eta zeharo ahulduta gainerako guztia (jatorrizko" Jagon" hura, batik bat). Eskertzekoa Patxi Saezen iradokizuna, batez ere erakusten duen sentsibilitateagatik, baina, ezin da ahaztu Euskararen iraupena ziurtatu behar
|
dutenak
erakunde publikoak direla, haiena baita erantzukizuna: hizkuntz eskubideak bermatzeko erantzukizuna, planifikatzeko eratzukizuna, neurriak eta aurrekontuak bideratzekoa, erabakiak betearaztekoa, sariztatzekoa, zigortzekoa...
|
|
|
Hala ere, euskararen elefantearen diagnostikoan ez datoz bat erantzun
|
dutenak
. Gehienek ñabardura ohargarriak egin dizkiote Patxi Saezen planteamenduari.
|
|
|
Goren mailako lau euskaltzain ditugu XX. mendean barrena, hizkuntza indarberritzearen ardatza belaunez belauneko iraupen bideetan jarri
|
dutenak
: Seber Altube, Koldo Mitxelena, Joshua Fishman eta Mikel Zalbide.
|