|
2000
|
|
|
Ezker abertzalearen aparato politikoek, kirtena kontrolatzen dutenek, erabaki behar dute Lizarra Garaziko erresoluzio eskemari bene benetan heldu nahi dioten, horrek esan gura duen guztiarekin. «Eman hitza herriari» Lizarrakoaren muina, bere esanahi sakonenarekin heldu behar zaio, eta hori erabat kontrajarria dago Arabako herritarrek bide politikotik horrenbeste kargu instituzionaletarako aukeratu
|
duten
pertsona heriotzez baztertzearekin.
|
|
|
Halaxe, jendea euskara ikastera animatu dadin, bigarren urtez segidan, Bizkaia eta Gipuzkoako udal euskaltegiek (r) udal euskaltegiaren txokoa» zabaldu dute Joseina Etxeberriaren arratsaldeko saioan, urtarrila eta otsaila bitartean, hain zuzen. Bertara, udal euskaltegiekin nolabaiteko lotura duten edo izan
|
duten
pertsona ezagunak gonbidatzen dira astero, euskararen, euskaltegiaren eta bere lanaren inguruko solasaldi gozo bat izatera. Esaterako, Lasarteko udal euskaltegian aritu Martin Berasategi sukaldariak, plateren osagarriak hartu zituen hizpide euskararekin alderatzeko.
|
|
|
\ Nafarroan birusaz kutsatutako pertsonen kopuruak ere erabiltzen dituzte, hots, dagoeneko gaixo diren ala GIB a (Giza Inmuno eskasiaren Birusa) ezkutuan mantentzen
|
duten
pertsonena, eta honen arabera aldean Foru Komunitatean 2.334 kasu izan ziren. Arlo honetan, 1991tik aurrera tendentzia beheranzkoa da:
|
|
|
Egunetik egunera ugariagoak dira bere eguneroko lana oso osorik ordenagailu aurrean egiten
|
duten
pertsonak, eta egunetik egunera gehiago baita ere beren etxeetan ordenagailua erabiltzen dutenak lan pertsonal, kultural, sozial, politiko, sindikal eta abarrerako edo Interneten sartzeko. Horregatik, Laneko Segurtasun eta Higienerako Institutu Nazionalaren (INSHT) gida teknikora jo dugu, eta ordenagailuan lana egiterakoan kontuan hartu beharreko honako aholkuak jaso ditugu:
|
|
|
Nazionalitate eta, noski, hiritartasun bikoitza
|
duten
pertsona hauetako askokerabat modu instrumentalean erabiltzen dituzte, ahalik eta etekinik handiena lortzekoasmoz. Zenbait kasutan, hiritartasun bikoitzaren itzalean hauteskunde europarretanbi aldiz bozkatu duenik ere bada.
|
|
|
Legeak uzten dituen zirrikituak inoiz ez dira alferrik galduak izaten. Hala erakustendigu behin eta berriro nazionalitate bikoitza
|
duten
pertsonen jarduerak, bai EuskalHerrian, eta bai, beste testuinguru batzuetan, inmigrazioaren inguruko ikerketa lanek ere azaltzen dutenez. Instrumentalizazioa, ordea, ez da beti begi onez ikusten.
|
|
|
Lurraldetasunaren arazoa eta bertako hizkuntzaren arazoa txanpon beraren bi aurpegiak baitira, hizkuntzak bere lurraldea behar baitu. Hizkuntza ez baitago soilik paperean, lurraldetasuna osatzen
|
duten
pertsonen bar nean baizik.
|
|
|
Gai sozialak eta politikoak ikutzen ditu, honetarako gaurkotasun luzatua duten gaiez baliatzen delarik. Esaterako, negozio eta finantzen puntu ilunen zergatia edo nola suertatu diren aztertzea; edo politikaren munduan murgiltzea, gizartearen martxan zerikusirik
|
duten
pertsonak nor diren jakiteko; etab. Ikerketa zaila eta geldoa izaten da. Informazio mota hau, sarritan, entrepresetako buruek edo politikari eta parlamentariek ematen dituzten datuei esker lortzen da.
|
|
|
b) Entzuleria potentziala: irratiaren kasuan, komunikabideek igorritako soinua jaso dezaketenak; irrati emandegiaren uhinak heltzen diren eskualde batean bizi etahargailua eskueran
|
duten
pertsona edo entzule kopurua litzateke.
|
|
|
entzuleria espezifikoaren partea, zeinari mezua doakion. Publizitatearen kasuan, esaterako, gurpil marka bati buruzko iragarki baten entzuleria, ibilgailua duten eta merkataritza mezu hori jasotzen
|
duten
pertsona guztiek osatzen dute.
|
|
|
Entzuleria metatua: hedabide edo bitarteko berdinetik mezu bera (errepikatuz edo elkarren ondoko emisioak eginez) jasotzen
|
duten
pertsonak.
|
|
|
Iturri hau garatzea, azken buruan, irrati libreek bere egin zuten joerarekin bat egitea da, hau da, informazioa gertakarietan parte hartzen
|
duten
pertsonekin berekin batera ematea. Informazio bitartekarien eskusartzeari itzurtzea da kontua, informazioaren kontrola berriemailearengan berarengan edo irratiaz arduratzen den gizataldearen baitan ipiniz.
|
|
|
Dagoeneko badira Interneten ahalbideetan irrati estazioak kokatzeko konfiantza
|
duten
pertsonak. Pertsona bakarrak abiaraz dezake estazioa; horren adibidetzat hartu ohi dena, Radio Cable izenekoa dugu.
|
|
|
biriketan metaturiko airearen parte bat irtetea.Hiru arnasketa mota daude: a) Toraxaren goialdeaz egiten dena (bular arnasketa). Europan nahiko ohikoa da; andrazkoek egin ohi dutena, baita beren irudia ondo gorde behar
|
duten
pertsonena ere: faxadun exekutiboena edo arropa estua daramatenena.b) Behe sabelaldeaz egiten dena.
|
|
|
herrietan, barrutietan eta autonomian. Hiru maila horietako bakoitzean erantzukizun zuzena
|
duten
pertsonak daude zerbitzuak behar bezala funtziona dezan.
|
|
|
Liburu honen oinarrizko uste osoa eta pentsamenduaren ildoak(...) ez dira ez pertsona batek sorturiko ezta gizabanako isolatu batek besarkaturiko giro zientifiko baten parte. Liburu honen ideiak ikuspegi zientifiko orokorra
|
duten
pertsona askoren zati komun bat bailiran ulertu behar dira. Metafisikaren errefusatzea soilik ezaugarri negatibo bat da.
|
|
2001
|
|
|
Datu esanguratsu bat aipatzearren, duela 30 urte lan ezak bailara osoa jendez hustutzearen mehatxupean jartzen bazuen, gaur egun, eta INEMek 1999an eskainitako datuen arabera, Lea ibarra osoan 19 besterik ez dira lanik ez
|
duten
pertsonak, hamar emakume eta bederatzi gizonezko. Beste alde batetik, lanean ari diren pertsonen artean, gehienek zerbitzuetan egiten dute lan (%43, 5) eta gutxienek eraikuntzan (%9, 1); industrian (burdinola, kartoiak, grafikagintza, burdingaiak...) hiru leatarretik bat ari da eta, azkenik, antzina ogibide nagusia zen nekazaritzan bakarrik %13, 6k jarraitzen du.
|
|
|
Garai horietan bidean zehar edo aterpetxeetan parte hartzen
|
duten
pertsonek Bidearen benetako zentzuan parte hartzen dute; gainera, eguraldia ere egokia izaten da soroetan eta Galiziako gatainadietan zehar ibilaldi luzeak egiteko.
|
|
|
Maitasun harremanetan hastea oso loturik dago pertsonen egitura afektiboarekin, emozionalki esanahi berezia izan
|
duten
pertsonekin bizi izandako afektu motaren arabera eraiki den egiturarekin, batez ere familia girokoarekin.
|
|
|
Horren ondorioz, merkatuaren etsai handia Estatua dela dioen ideia atzera geratzen da eta Estatuak gero eta aukera gutxiago du ahalmen ekonomikorik ez
|
duten
pertsonei arreta eskaintzeko.
|
|
|
Arnasa azkarregi hartu eta arnasketan ohikoa baino aire gehiago mugitzen
|
duten
pertsonek izaten duten hiperbentilazioak ere sarritan eragiten du zorabio sentsazio hori.
|
|
|
Ekarpen horiek ezinduak berak zein berarekin ahaidetasunezko zuzeneko loturarik
|
duten
pertsonek egin ditzakete, non eta ezindua bera bada onuradun.
|
|
|
2.200.000 pezeta urtean, parte hartzen
|
duten
pertsona ezinduek eginiko ekarpenak direnean.
|
|
|
Bai adinean aurrera doan jende askok, baita miopia edo astigmatismoa arazo bilakatzeraino nozitzen
|
duten
pertsona ugarik ere, pantailan irakurtzea zailtasunez josiriko eginkizuna dute.
|
|
|
Herri askotako erakunde lokal eta kultur elkarteek, turistentzako gidari lanetan jardun nahi
|
duten
pertsona urtetsuen premia dute, beren ezagutza bisitariei ager diezaieten.
|
|
|
Makina bat zaharrek, esate baterako, egunean hainbat ordu laguntzailearen premia
|
duten
pertsonei eskaintzen diete (pertsona gaixo edo ezinduak izan, edota adin txikikoak hartzen dituzten erakundeak izan).
|
|
|
Hala ere, zurrunga egiten
|
duten
pertsona guztiek ez dute SAOS gaitza.
|
|
|
Hala ere, zurrunga asko eta bortitza egiten
|
duten
pertsonek apnea gara dezakete azkenean eta SAOSarekin loturiko beste trastorno batzuk ere izaten dituzte eta, beraz, funtsezkoa da garaiz diagnostikatzea; sintomak egoki tratatzeak kasuen ia %100 sendatzea dakar.
|
|
|
Sauna oso arriskutsu izan daiteke zenbait bihotzeko gaitz
|
duten
pertsonentzat, izerdi ugari botatzeak gorputzeko likidoak ere pilatzea eragiten baitu eta odola lodiago bihurtzen denez, bihotzekoa izateko arriskua izaten baita.
|
|
|
Fikzioko heroi horiek gizartean izaten duten estimazioak inbidia sentiarazten diete beren burua gutxi baloratzen
|
duten
pertsonei, analisirako gaitasuna galtzen baitute eta ez dira ohartzen inbidia ez duela sortzen pertsona eredu horren bertute edo gaitasunek, jasotzen dituzten errekonozimendu sozialak eta ohoreek baizik.
|
|
|
Jaiegun horiek familiarteko topaketak egite hutsera mugatu ordez, Eguberrietako erritmo azkarregitik deskonektatu eta toki berriak ezagutzeko aukera aprobetxatzen
|
duten
pertsonak geroz eta ugariago dira.
|
|
|
Bizitzaren aurrean jarrera positiboa
|
duten
pertsonek jarrera negatiboa erakusten dutenek bezala sufritzen eta jasaten dituzten gertaera desatseginak, baina desberdintasun batekin: lehenak eraginkorrak dira arazoak konpontzerakoan eta bigarrenak, berriz, errukitu eta blokeatu egiten dira.
|
|
|
Beren kanpo irudia aldatu nahi
|
duten
pertsonen eredu edo modelo jakinik ez dago.
|
|
|
Hori dela eta, isileko ehiztariak, txori ehiztariak, gizatasun arrastorik ez
|
duten
pertsonak, gaizkileak eta mafia antolatuak landak eta basoak arakatzen ibili ohi dira, non zer harrapatuko gero saltzeko.
|
|
|
Honelako produktu batzuek ez dute kaloriarik aportatzen eta, gainera, odoletako azukre maila (glukosa) altxatzen ez dutenez, diabetea edo obesitatea nozitzen
|
duten
pertsonentzako komenigarriak diren azukrerik gabeko edo kaloria gutxiko produktuei gehitzen zaizkie.
|
|
|
Honelako ezbehar gehienetan kalteturik gertatzen diren biktimak defentsarik ez
|
duten
pertsonak dira: haur txikiak eta zaharrak, alegia.
|
|
|
Honelako ezbehar gehienetan kalteturik gertatzen diren biktimak defentsarik ez
|
duten
pertsonak dira: haur txikiak eta zaharrak, alegia.
|
|
|
Adopzioa egin nahi
|
duten
pertsonek, bizi diren autonomi erkidegoko (gizarte arazoetako edo adingabekoaren babespeneko) organo eskudunera jo behar dute, informazioa jaso eta nazioarteko adopzioa egiteko eskabidea aurkezteko.
|
|
|
Horrenbestez, organismo ofizialek nazioarteko adopzio eskaerak NAEL horietara bideratzen dituzte eta erakunde hauek izango dira, hortik aurrera, adopzioa egin behar
|
duten
pertsonen gidari.
|
|
|
Bestalde, barregarri geratzeko beldurrik gehien eta irizpiderik gutxien
|
duten
pertsonak ahulago dira konparaketa sozialaren eta estereotipo estetikoen eraginaren aurrean.
|
|
|
Jakin ezazu zigor legalak daudela beharrezkoa ez denean segurtasun indarrak mugitzea eragiten duten alarma faltsuentzat eta zigor horiek ordaintzea segurtasun sistemak instalatuta
|
duten
pertsonen kontu izaten dela.
|
|
|
Artikulu honen hasieran esaten genuen bezala, Euskal Herria euskalduntzekohelburuarekin ari garenok, euskara erabiltzen
|
duten
pertsonak behar ditugu. Beraz, gure lana ez da bukatzen euskara ikasten dutenean, erabiltzen dutenean baizik.Helburu hori lortzeko, ez da bukaera arte zain egon behar.
|
|
|
Ikaslearen bizitzan zuzen zuzenean eragiten
|
duten
pertsona eta taldeekosatzen dute ingurune hurbila. Ez da ulertu behar talde homogeneo gisa, eragina ezbaita horrelakoa.
|
|
|
ISTa baliagarria da; portaera horien adibideak ondorengoak izan daitezke: a) botereedo estatus altua
|
duten
pertsonek edo taldeek egiten duten diskriminazioa, edo b) botere gutxi edo estatus baxua duten pertsonek edo taldeek egitendituzten mobilizazio edo aldaketa sozialak.
|
|
|
ISTa baliagarria da; portaera horien adibideak ondorengoak izan daitezke: a) botereedo estatus altua duten pertsonek edo taldeek egiten duten diskriminazioa, edo b) botere gutxi edo estatus baxua
|
duten
pertsonek edo taldeek egitendituzten mobilizazio edo aldaketa sozialak.
|
|
|
Era berean, bihotzeko arrisku faktore bat gutxienez duten diabetikoen% 13k baino ez du jarraitzen prebentzio tratamendu hori. American Diabetic Association ek egunero 81 eta 325 miligramo aspirina hartzea gomendatzen die diabetea eta bihotz eritasuna duten helduei, edo, gutxienez, bihotzeko arriskua
|
duten
pertsona helduei. “Gure emaitzen arabera, aukera paregabea da diabetikoetan bihotzeko eritasuna, krisi akutua eta bihotzeko gaixotasunagatiko heriotza arriskua murrizteko”, adierazi du Deborah Bk.
|
|
|
Diabetes Care aldizkariaren azken zenbakian argitaratutako azterlan baten arabera, 1 edo 2 motako diabetesa
|
duten
pertsonek joera handiagoa dute beren lankideek baino lanegunak galtzeko, eta, beraz, soldata txikiagoa dute, ehuneko 30 arte. 1989ko datuetan oinarrituta egindako lanaren arabera, diabetesak 3.7000 eta 8.700 dolar artean murriztu zituen AEBetako langileen urteko diru sarrerak.
|
|
|
Jatearen abantailak eta eragozpenak Mamia, esnea eta beste esneki batzuk nutrizio ezaugarri bikainak dituzten elikagaiak dira, funtsezkoak bizitzaren etapa guztietan, erraz kontsumitzen direnak eta, oro har, erraz digestatzen direnak. Koagulatuta egoteagatik, mamia esne likidoa baino digestioxeagoa da, eta horregatik da bereziki gomendagarria urdail delikatua
|
duten
pertsonentzat. Bestalde, ez da komeni laktosarekiko intolerantzia, beherako akutua eta behi esnearen proteinarekiko alergia duten pertsonek jatea.
|
|
|
Koagulatuta egoteagatik, mamia esne likidoa baino digestioxeagoa da, eta horregatik da bereziki gomendagarria urdail delikatua duten pertsonentzat. Bestalde, ez da komeni laktosarekiko intolerantzia, beherako akutua eta behi esnearen proteinarekiko alergia
|
duten
pertsonek jatea. Etiketatzea Ontzi eta etiketetan produktuaren izena, zein esne motatakoa den (ardi edo behi pasteurizatua), produktuaren kopuru garbia, iraungitze edo kontsumo data lehenetsia, kontserbazio baldintza bereziak eta fabrikazio lotea jarri behar dira.
|
|
|
Patata karbohidrato konplexuetan (almidoia) eta bestelako substantzia elikagarrietan aberatsa da, eta garrantzi handia du gure eguneroko elikaduran. Nutrizio arloko adituek egunero kontsumitzea gomendatzen dute, barazkiekin, entsaladekin, lekaleekin, pureekin… lehen plater gisa, edo, bigarrenen hornitze gisa, hori bai, ez beti frijituta, baizik eta lurrunetan, labean edo papillote eran, pure gisa… gantz, kaloria eta digestio hobeko pure gisa.Potasio kantitate handia dutenez, giltzurruna
|
duten
pertsonek, medikuak aginduta, mineral horretan dieta txikia behar badute, kontuan izan behar dute kontsumitu aurretik patatak 10 h baino gehiago beratzen utzi behar direla (ahal den guztietan ura aldatuz), potasioa uretara pasa dadin, eta ura beti bota da. Kalitate irizpideak erosketan, manipulazioan eta higienean:
|
|
|
Nerbio anorexiaren ezaugarri nagusia argaltzeko gogoa da, eta, batez ere, pisua galdu nahi duten emakume gazteei eragiten die, gorputz handiegia dutelako, nahiz eta dagoeneko nahiko argal egon daitezkeen. Bulimia asaldura bat da, eta, horren ondorioz, bulimia
|
duten
pertsonek modu konpultsiboan jaten dute lehenik eta behin, eta, ondoren, janaria deuseztatzen dute, bai okada induzitu, laxante, barau edo gehiegizko ariketen ondorioz. “Pertsona batzuk asaldu horietarako prest jaiotzen dira”, adierazi dute adituek, eta gaineratu dute “pertsona bakoitzak elikadura nahaste bat garatzeko duen modua bakarra dela, eta faktore genetikoen, familia faktoreen, nortasun faktoreen mende dagoela”.
|
|
|
), eta dietan osagarri gisa ez sartzea. Gainera, urdail delikatua
|
duten
pertsonentzat zaila izan daiteke digeritzea. Estaltzen dituen azal mehea taninotan aberatsa da, eta higuingarria izan daiteke.
|
|
|
Eztiaren ezaugarri nagusia fruktosa eduki handia da, gibeleko glukogeno bihurtzen dena, eta prozesu horrek ez du intsulinarik behar. Hala ere, glukosa asko duenez, eztia diabetesa
|
duten
pertsonek kontrolatu beharreko elikagaitzat hartu behar da. Merkatuan dagoen ia ezti guztia berotu egin da, legamien bidezko kristalizazioa eta hartzidura saihesteko.Tenperatura horiek ez dira aski “Clostridium botulinum” en esporak suntsitzeko.
|
|
|
Gainera, txerri haragia da base puniko gutxien dituena. Substantzia horiek azido urikoa sortzen dute, tanta
|
duten
pertsonengan murriztutako elementua. Nutrizio osaeraren taula (jan daitekeen 100 g ko) Ura (g) Kcal (n) Proteina (g) Koipea (g) Burdina (mg) Zinka (mg) Sodioa (mg) Potasioa (mg) Giharra Txuletak Hirugiharra Erdi gantzatsua Gibela 72 55 41 61 20:00 1 12,5 puntu 17:00 20:00 8 29,5 47 23 5,7 1,5 0,8 0,9 1,3 13,0 2,5 1,6 1,5 1,8 6,9 76 76 1470 76 370 350 Abita.
|
|
|
Horietako bat mellitus diabetea da, dietaren kontrol zorrotza eskatzen duen gaixotasuna. Gaixotasun hori
|
duten
pertsonentzat, bereziki arriskutsua da glukosa, sakarosa edo maltosa hartzea, odoleko glukosa maila handitzen baitute, eta horrek arazoak sortzen ditu patologiaren bilakaeran. Edulkoratzaileen beste ondorio bat, pertsona askori eragin diezaiokeena, honako hau da:
|
|
|
A (mcg) 0,27 0,06 0,08 5 9 mcg= Eq mikrogramoak. erretinol Kontsumoaren abantailak eta eragozpenak: Erraz digeritzen denez, bereziki gomendagarria da haurrentzat eta adinekoentzat, baita urdail delikatua
|
duten
pertsonentzat eta koipe gutxiko erregimenak dituztenentzat ere, hori bai, kontuan hartuta koipe gutxiko sukaldaritza teknikak erabili behar direla. Arrain gehienek bezala, Anisakis simplex larbak izan ditzakete, bereziki sentikorrak diren pertsonengan erreakzio alergikoak eragin ditzakeen parasitoa.Parasito hori beroaren eta hotzaren bidez kanporatzen da.
|
|
|
Hala, edozein pertsonak izaten dituen ohiko umore aldaketak areagotu egiten dira, eta, ondorioz, kasuen erdietan gaixoa ospitale batean sartzen da. Arazo hori
|
duten
pertsonek, egun, aste edo hilabeteetan, ohiko jardueretan interesa galtzen dute, ez dira kontzentratzen, apatia handia izaten dute eta loaren eta gosearen asaldurak izaten dituzte. Nahasmendu horiek dituzten pertsonak hamar urte arte egon daitezke gaixotasunarekin bizitzen jakin gabe.
|
|
|
Azterlan horretako datuen arabera, 20 urtetik gorako biztanleen %14, 8k lunbalgia du; beraz, kalkuluen arabera, 4,5 milioi espainiarrek jasaten dute aldaketa hori, eta 50 urte inguruko pertsonei eragiten die, batez ere. Era berean, lunbalgia kronikoa
|
duten
pertsonen prebalentzia %7, 7koa da eta 2.300.000 espainiarri eragiten die. Osteoporosiaren prebalentzia %12, 3koa da 20 urtetik gorako biztanleen artean, eta 2.400.000 emakumeri eta 1.200.000 gizoni baino gehiagori eragiten die.
|
|
|
Arazo horiek dituzten gehienak irakasleak, merkataritza agenteak eta hitz hori lan egiteko erabiltzen duten telefonistak dira. “Asko hitz egiten
|
duten
pertsonak, azkar hitz egiten dutenak eta urduriak direnak disfoniak izateko joera handiagoa dute”, dio Teresa Arenillas doktoreak, Foniatriako Elkarte Mediko Espainiarrak Bilbon egin berri duen zazpigarren biltzar nazionaleko lehendakariak. Bertan, besteak beste, hizkuntza arazoak diagnostikatzeko metodo berriak berrikusi dira.
|
|
|
Beherakoa kolore berde esmeralda da, behazun azidoak ez baitira metabolizatzen. Gaixoak, animaliak eta hesteetan salmonella
|
duten
pertsonak eramaileak dira hilabete eta urte batzuetan. Horregatik, eramaileen materia fekalak mikroorganismo patogenoaren kontzentrazio handia izaten du.
|
|
|
Alga sinple batzuk zelula bakar batez osatuak daude, eta beste batzuk hain handiak, itsas hondoetan horma naturalak eratzen dituztenak. Dieta guztiz begetarianoa ez
|
duten
pertsona askok ia egunero algak hartzen dituzte, agian jakin gabe. Begi hutsez ikusten ez diren arren, beste erabilera askoren artean esnez egindako postreak gatzatzea, izozkiak, fruta zukuak… Algek elikagaiei testura eta itxura atseginagoa ematen diete.
|
|
|
bitamina larruazalean sintetiza badaiteke ere, haren gainean eguzkiaren argiak eragiten duenean, kasu batzuetan, batez ere pertsona gaixoetan, etxetik gutxi irteten direnetan edo eguzkiaren argitan gutxi egoten direnetan, ekarpen dietetikoa funtsezkoa izan daiteke. Arrautzak ezin hobeki sar daitezke hezueria
|
duten
pertsonen dietan, ez baitute base pulikorik, horiek sortzen baitute azido urikoa. Behin eta berriz esan izan da arrautzak txarrak direla gibelarentzat.
|
|
|
Arroza erregulartasunez kontsumitzea faktore positiboa da zenbait patologia prebenitzeko eta hobetzeko, hala nola hipertentsioa eta hiperkolesterolemia. Arrozaren ohiko kontsumoa dieta orekatuaren parametroen barruan gomendatutako maiztasunera hurbilduz, hau da, astean 2 aldiz, herritar guztiei gomendatzen zaie, bereziki hipertentsioa
|
duten
pertsonei, elikagai horren ezaugarri bat sodio gutxi izatea baita. Arroz kontsumoak ondorio positiboak izango ditu pertsona horiengan, baldin eta gatz gehiegi gehitzen ez bazaio.
|
|
|
Arrozaren oskolak, zuntz osagaiez gain, fitosterolak ere baditu, odoleko kolesterol maila jaisteko gaitasun nabarmena dutenak. Beraz, kolesterol maila altua
|
duten
pertsonek, onura horiek lortzeko, oskolari eusten dion arroz integrala aukeratu dute.Arroz azalaren ezaugarri berezi bat silizio edukia da. Mikroelementu horrek atentzioa eman du hezur materialaren sintesirako eta eraketarako behar diren zelulak estimulatzeko duen gaitasunagatik eta kartilaginazko ehunen funtsezko substantzia eratzeko duen rolagatik, beharrezkoa baita kartilagoa eta elastina eratzeko (ehun kartilaginosoei beren propietate uzkurkorrak eta elastikoak ematen dizkieten proteinak).
|
|
|
Gaixotasun horren ezaugarri dira glutenarekiko intolerantzia, garian, zekalean, oloan, garagarrean eta tritikalean (gariaren eta zekalearen hibridoa) dauden proteinak eta ale horiek dituzten elikagaiak nahastea. Zehazki, gliadina da, glutenaren osagaietako bat, patologia hori
|
duten
pertsonentzat toxikoa den substantzia.Dietan glutena duten elikagaiak sartzen direnean, sintomatologia hasten da: suminkortasuna, jangurarik eza, distentsioa eta sabeleko mina, libratze sarriak, usain txarrak, apartsuak eta bolumen handikoak, batzuetan gorakoak.
|
|
|
Lezitina du, azido linoleikoa (gizakiarentzat funtsezkoa den gantz azidoa; hau da, elikaduratik hartu behar du nahitaez, organismoa ez baita kolesterolik sortzeko gai), kaloria gutxi ditu eta B12 bitaminaren kantitate oso txikia du. Eragozpen nagusia, tamaria bezala, sodio edukia da, eta hori kontuan hartu behar dute elikaduraren sodioa murriztu behar
|
duten
pertsonek (gehiago misoan, zereal hartzigarri bat, soja eta itsas gatza). Japonian miso mota asko egiten dira, baina Europan honako hauek erabili ohi dira:
|
|
|
Gainera, zuntzak odoleko kolesterol maila murrizten laguntzen du. Hala ere, zuntz kopuru handi hori ez da egokia urdailean eta hesteetan gasak pilatzeko joera
|
duten
pertsonentzat, ezta heste delikatua dutenentzat ere (kolitisa). ).
|
|
|
Gaur egun, zenbait autonomia erkidegok dagoeneko argitaratu dute dekretu hori garatzeko agindua, hala nola Madrilek; beste batzuetan, berriz, egiaztapen mota bakoitza nori dagokion zehazten duen agindu hori prestatzen ari dira, adibidez, Kanariar Uharteetan. Definizio ofizialaren arabera, elikagaien manipulatzaileak dira, lan jarduera dela-eta, elikagaiekin harreman zuzena
|
duten
pertsona guztiak, prestatzean, fabrikatzean, eraldatzean, prestatzean, ontziratzean, biltegiratzean, garraiatzean, banatzean, saltzean, hornitzean eta zerbitzuan. Gainera, arrisku handieneko manipulatzaileen kategoria zehazten da, elikagaien segurtasunari eta osasungarritasunari dagokienez, manipulazio praktikak erabakigarriak izan daitezkeenean.
|
|
|
Ogiarekin edo totadekin edo gailetekin konbina daiteke, baita frutekin egindako prestakinetan ere. Digestioa hain erraza denez, interesgarria da digestio aparatua bereziki sentikorra
|
duten
pertsonentzako osagarri dietetiko gisa kontuan hartzea: zaharrak, eriondoak, etab. Karbohidrato ugari ematen dituenez, osagarri ona da lan fisiko eta mental handiak egiten dituztenentzat, kirolarientzat eta abarrentzat.
|
|
|
Beste alderdi garrantzitsu bat, erikortasunaren (gaixotasun arrisku handiagoa) eta hilkortasunaren ikuspegitik, honako hau da: bihotzeko GMI 30 baino handiagoa
|
duten
pertsonek gaixotasun kardiobaskularrak izatea, diabetesa izateko arrisku handiagoa izatea (gehiegizko pisuak intsulinarekiko erresistentzia eragiten du, eta, beraz, intolerantzia hidrokarbonatua eragin dezake, baina ez dira denak diabetikoak, eta alderantziz, arteria masa handitu behar da) Frogatuta dago koipearen sabelaldeko banaketa arrisku kardiobaskularraren markatzaile sentikorragoa dela GMI... Gerria/ aldaka erlazioa edo indizea (maila berean eta aldakan neurtuak, hurrenez hurren) 0,95 baino handiagoa da gizonezkoan, eta 0,80 baino handiagoa emakumezkoan, arrisku kardiobaskularra eta Kontzejuaren Mellitus handiagoa izatearekin lotzen da.
|
|
|
Denborak aurrera egin ahala, hainbat proiektutan hasi dira lanean, baina, ahaleginak sakabanatu aurretik, bigarren proiektu baten garapenean jarri dute arreta edo eremu berean modu zabalagoan jardun dute. Beren herrialdeetan laguntzarik ez
|
duten
pertsona askorentzat erreferente izatea lortu dute. Beren proiektuen aholkularitza teknikoa izateko edo ekimen jakin batekin nola abiatu jakiteko erabiltzen dituzte.
|
|
|
Beren proiektuen aholkularitza teknikoa izateko edo ekimen jakin batekin nola abiatu jakiteko erabiltzen dituzte. Baina, oraindik ere, “etxeko animaliei buruzko kontsultak egiten dizkiguten edo animaliak salbatzera bideratzen gaituztela pentsatzen
|
duten
pertsonen telefono deiak edo mezu elektronikoak jasotzen ditugu”, eta hori ez da gertatzen proiektuak egin dituzten herrialdeetan. Sustraiak berreskuratzea Garapen bidean dauden herrialdeetan, biztanleriaren zati handi batek landa munduan lan egiten du, eta horren barruan abeltzaintzak zeregin garrantzitsua du.
|
|
|
Kataluniako zientzialari talde batek jakin du antsietate eta laxotasun artikularra (artikulazioen malgutasun handiagoa)
|
duten
pertsonek aldaera bat dutela beren genoman, eta hori gaixotasun horiek jasateko joera duen faktorea dela. Genetika Mediko eta Molekularraren Zentroko Genetika Psikiatrikoko Taldeko eta Bartzelonako Itsas Ospitaleko Psikiatriako Ikerketa Taldeko ikertzaileek egin dute aurkikuntza.
|
|
|
Kontsumoaren abantailak eta eragozpenak: Gantz edukia eta bitamina (antioxidatzaile naturala) dituenez, arrisku kardiobaskularra
|
duten
pertsonei kontsumitzea gomendatzen zaie; baina kaloria asko dituenez, neurriz jan behar da gehiegizko pisua edo obesitatea izanez gero. Bestalde, potasio ekarpena oso handia da, eta, beraz, giltzurrun alterazio handiak dituzten pertsonek kiskali egin behar dute beren elikaduratik, potasioa kontrolatzen duen dieta egiten badute.
|
|
|
Zenbait forma komertzialek alkohol etilikoa dute, eta ez zaizkie haur txikiei eman behar, ez eta ohitura etilikoak kentzeko prozesuan daudenei ere. Eragin basokonstriktorea duenez, ez da gomendagarria hipertentsio arteriala
|
duten
pertsonentzat, eta ez dagoenez ginsengaren segurtasunari buruzko daturik haurrengan edo haurdun dauden emakumeengan, ez da gomendagarria bi egoera horietako bat nigan erabiltzea. Kontuan hartu behar da, halaber, ginsengak zenbait sendagairekin elkarreraginean dabilela; beraz, tratamendua hasi aurretik, medikuari galdetu zaio.
|
|
|
El País Vasco II. motako diabetesa. Ez dira aurreko paragrafoan azaldutako sintomak agertzen, eta horregatik sumatzen da hori pairatzen
|
duten
pertsonen kopurua baino gehiago ez dela diagnostikatu. Horietan, sintomak ez dira hain zehatzak, eta ez dira hain argiak; izan ere, diabetearen jatorria ez da intsulinarik ez egotea, baizik eta intsulina gutxiegi izatea edo gozatzea.
|
|
|
), baina ez dira beharrezkoak kasu guztietan (II. mota). Era berean, ariketa praktiko erregularra egitea gomendatzen da (odoleko kolesterol maila ona delakoa areagotzen du, inguruko lacirkulazioa hobetzen du eta muskuluak azukreak aprobetxatzen ditu, intsulina dosia edo JH…), baina hori guztia diabetesa
|
duten
pertsonentzat soilik da onuragarria, biztanleria oro har parekatzen ez bada. Tratamendu dietetikoa.
|
|
|
Faktore intrintsekoaren presentziari eragin diezaioketen gaixotasunen artean daude digestio prozesuak, hala nola aklorhidria (azidoklorhidrikorik eza urdail jariakinetan), gastrektomia (urdaila partzialki edo osorik erauztea), alkoholismo kronikoa, pankrearen eritasun fisiokronikoak, idoiari eragiten dioten gaixotasunak (heste bolumen delozitoa xurgatzen den hestearen azken zatia) eta bitamina hori xurgatzen duten gaixotasunak. Estabitamina gabezia folato maila txikia
|
duten
pertsonekin ere lotzen da; bitamina hori globulu gorriak sortzen eta heltzen ere laguntzen du. Sintomak nabariak dira eta bizpahiru urteren buruan gertatzen dira.
|
|
|
Elikagai horiek burdina, B12 bitamina eta folatoak dira, batez ere. B12 bitaminaren kasuan, bitamina hori ez dago landare jatorriko elikagaietan, eta, ondorioz, egoera defizitario espezifikoak sor ditzake erregimen begetariano zorrotzen jarraitzen
|
duten
pertsonengan. Itsas algek eta soja hartzituarekin egindako elikagaiek B12 bitaminaren aztarnak dituzte, eta horiek ezin dira animalia jatorriko elikagai baten ordez erabili.
|
|
|
Puntu horretan dago faktore garrantzitsua, egoera txarrean dagoen esnea mikroorganismo patogenoek edo haien toxinek eragindako gaixotasun zoonosikoak transmititzeko bidea izan baitaiteke. Behiak edo jezteko makinak eta esnea manipulatzen
|
duten
pertsonak dira kutsadura iturri nagusia. Beste batzuetan, higienerik ezak, behien garbiketa eskasak, ingurumenak, jezteko sistemek, esne hodiek, eltzeek edo hozte sistemek eragiten dute kutsadura.
|
|
|
Minbizia Ikertzeko Fundazio Inperialeko Nick Lemoineren arabera (irabazi asmorik gabeko erakunde britainiar garrantzitsua), patologia hori oso zaila da tratatzen, ohiz kanpokoa eta oldarkorra delako, sintomak askotan alferrikakoak direlako eta etapa berantiarrean agertzen direlako eta kirurgia oso zaila delako. Gaixotasun hori
|
duten
pertsonak 60 eta 80 urte bitartekoak izaten dira. Pankreako minbizia izatearen sintoma ohikoenak pisua galtzea, apetitu falta eta urdaileko eta bizkarreko mina dira.
|
|
|
Zuntz disolbagarri ugari duenez, idorreriari aurrea hartzen laguntzen dute, odoleko kolesterol tasa murrizten dute eta odoleko glukosa maila egonkorragoa mantentzen dute (diabetesa dutenentzat onuragarria da). Potasio kopuru handia eta sodio gutxi duenez, hipertentsioa
|
duten
pertsonen ohiko dietaren parte dira. Gainera, folato ekarpen handia duenez, oso eraginkorra da anemiaren aurka; horregatik, ondoeza duten pertsonentzat gomendatzen da.Heste arazoak dituzten pertsonentzat ez da komeni babarrun osoak jatea.
|
|
|
Potasio kopuru handia eta sodio gutxi duenez, hipertentsioa duten pertsonen ohiko dietaren parte dira. Gainera, folato ekarpen handia duenez, oso eraginkorra da anemiaren aurka; horregatik, ondoeza
|
duten
pertsonentzat gomendatzen da.Heste arazoak dituzten pertsonentzat ez da komeni babarrun osoak jatea. Halakoetan, puregailutik pasatuta hartu ahal izango dira, hatz mamia estaltzen duen azala kentzeko (hortzak).
|
|
|
Digestio tolerantzia handitzeko, komeni da fruitu lehor gordinak edo txigortuak (ez frijituak) jatea, 50 g baino gehiago ez irenstea eta ondo murtxikatzea. – Kaloria asko ematen dituzte, baita kopuru txikitan ere.Oso elikagai energetikoak direnez, argaltzeko dieta egiten
|
duten
pertsona lodien edo gehiegizko pisua dutenen dietan bakarrik kontsumitzen dira.
|
|
|
Osasuna. Puntu horretan dago benetan garrantzitsua den faktorea; izan ere, kutsatutako esnea mikroorganismo patogenoek edo haien toxinek eragindako pertsonei transmititzen ahal zaizkien gaixotasunak transmititzeko bide bat izan daiteke, behiak edo abeltzainak eta esnea manipulatzen
|
duten
pertsonak baitira kutsadura iturri nagusia. Beste batzuetan, ordea, higienerik ezak, behien garbitasun eskasak, ingurumenak, jezteko sistemek, esne hodiek, eltzeek edo hozte sistemek eragiten dute kutsadura.
|
|
|
Balio kaloriko txikia duenez, pisua kontrolatzeko dietetan komeni da kontsumitzea. Zuntz asko duenez, heste mugimendua errazten du, eta, beraz, idorreria kronikoa
|
duten
pertsonentzat dira bereziki egokiak. Hala ere, heste gasak pilatzen dituzten pertsonentzat ere oso ahul gerta daitezke.Folato ugari dituenez, Bruselako azak kontsumitzeak anemia prebenitzen edo tratatzen laguntzen du.
|
|
|
Kontzesiodunei, soilik beraiei, baimena emango zaie partzela horiek erabili eta ustiatzeko, beti ere Usurbilgo udal baratzeen emakida eta erabilera arautzeko erregelamenduaren arabera". Lehiatzaileak" Lehiatzaileek Usurbilgo udal baratzeen emakida eta erabilera arautzeko erreglamenduan ezarritako baldintzak bete dituzte. Lehiaketan usurbildarrak izan eta jarduteko gaitasun osoa
|
duten
pertsonak aurkeztu ahal izango dira (urritasun psikikoa duten pertsonen kasuan, zaintzailea beharrezkoa izango da) eta gutxienez 18 urte izan dituzte eskaera egiteko. Ondorio horietarako, Usurbilgo bizilagunak izango dira, eskaera egiten dutenean Usurbilen erroldatuta daudenak". Aprobetxamendu epea" Aprobetxamenduak gehienez ere 5 urtez luzatu ahal izango dira, behin betiko ... Lehen zozketa, lehentasun talde batean dagoenen artean izango da.
|
|
|
Laburbilduz, justizia mantendu eta Platonen beldur handiena den gizarte zatiketaren handitzea agertu orduko ahalik eta azkarren ekidin). Lan hau arimaren alde suminkorra oso garatua
|
duten
pertsonek osatzen duten zaindari edo gerlarien gizarte klaseari dagokio. Hauek, curriculum intelektualaren ikasketa sakonarekin eta gimnasia ariketa guztiak lantzera ohiturik, haurtzarotik gorputz eta adimen prestakuntza bikaina izango dute; Platonek zaindariengan berak formulaturiko" mens sana in corpore sano" lema gorpuztua ikusiko du.
|
|
|
Baita ere, Errukiaren eta sinpatia samurraren sentimendu berori ere, egin beharra zer den hausnartu aurretik erabakiaren oinarri bilakatzen denean, astuna egiten zaie baita zuzen pentsatzen
|
duten
pertsonei ere,... eta beragandik askatu eta arrazoimen legegilearen menpe jartzeko desioa eragiten du.88
|
|
2002
|
|
|
Argiarenganako sentikortasuna (horixe besterik ez baita gure zinema karteldegian oraindik ere ikusgai dagoen pelikulak jorratzen duen gaia), genetikoki determinatua dago. Oso altua da ile hori eta azal argia
|
duten
pertsonetan (zer esanik ez ilegorrietan), eta oso baxua, berriz, arraza beltzeko edo jatorri asiarreko pertsonetan. Hainbat botika modu sistemikoan edo baita topikoki ere erabiltzeak argiarekiko sentsibilitatea gehitu dezake.
|
|
|
Interes politikoa, ardura arkeologiko eta historikoari gailendu zaio, zalantzarik gabe. Azpian, zuzenean edo zeharka Gazteluko plazaren indusketekin lotura
|
duten
pertsona batzuen jarduera deskribatu dugu, Nafarroan arkeologiak duen funtzionamenduaren argigarri izango delakoan.
|
|
|
Nolanahi ere, zera azpimarratu nahi zuen artikuluaren egileak, daukaten adinerako izan ohi den ulermen gaitasuna baino gutxiago
|
duten
pertsonek" gizartean eta lantokian txertatu eta itsatsi" behar dutela, eta hori egitea ez zela batere erraza. Arrazoiak?
|
|
|
BULTZATZEN duen bake konferentziari sostengua adierazteko kanpaina abian jarri du jada Elkarrik eta honekin 100.000 pertsonari konferentziaren azken txanparen berri eman nahi zaio. Elkarri laguntzen
|
duten
pertsonen koputua 4.700 pertsonakoa da eta mugimendu honek 5.500era igo nahi du. Kolaboratzaile hauetako bakoitzak sei pertsonarekiko konpromezua bildu luke, hauetako bakoitzak 10 euro jartzeko.
|
|
|
Galdatuak izan diren pertsonek gaiari buruzko gogoeta egina zuten engoitik. Alta, erantzun
|
duten
pertsona batzuek bai departamenduaren ideia errefusatzen dutenek bai desiratzen dutenek ez zekiten oso ongi departamendu baten lehentasunak zeintzuk diren. Zenbaitek ez dituzte departamenduaren eskuduntzak ongi ezagutzen.
|
|
|
Baina hori ez da politikarekin bakarrik gertatzen, baita beste gauza askorekin ere. Fenomeno hori lotuta dago neoliberalismoak eta kapitalismoak lortu
|
duten
pertsonaren etxeratzearekin eta indibidualtasunarekin. Garai batean umeok gure kasa jolasten genuen, eta egun umeek jolas dezaten dinamizatzaileak, eta espezialistak kontratatzen dira.
|
|
|
Aurrekoetan elkarrizketa guztiak jasotzen ziren, nahiz pertsona berak behin baino gehiagotan aritu. Errepikatzen
|
duten
pertsonek izan dezaketen gehiegizko pisua saihesteko, oraingoan neurri zuzentzaileak hartu dira. Errepikatzen duten pertsonei elkarrizketa kopurua mugatu egin zaie.
|
|
|
Errepikatzen duten pertsonek izan dezaketen gehiegizko pisua saihesteko, oraingoan neurri zuzentzaileak hartu dira. Errepikatzen
|
duten
pertsonei elkarrizketa kopurua mugatu egin zaie. Kontua da, ordea, horrek eragina duela euskarazko nahiz erdarazko elkarrizketetan eta, beraz, ez luke zertan euskararen erabilera txikiagoa denik adierazi behar.
|
|
|
Natur Zientzietan azken mendean ikaragarrizko aurrerapena gertatu da, batez ere biologia molekularra bezalako esparruetan. Beste zenbait esparru, berriz, indarra galtzen joan da eta egun naturalista izena merezi
|
duten
pertsona gutxi aurki ditzakegu. Biodibertsitatearen krisiari aurre egin nahi diogun une hauetan, beharrezkoak dira landare eta animalien bizitza ongi ezagutzen duten pertsonak, eta baita mendiko lanetan trebatuta daudenak ere.
|
|
|
Beste zenbait esparru, berriz, indarra galtzen joan da eta egun naturalista izena merezi duten pertsona gutxi aurki ditzakegu. Biodibertsitatearen krisiari aurre egin nahi diogun une hauetan, beharrezkoak dira landare eta animalien bizitza ongi ezagutzen
|
duten
pertsonak, eta baita mendiko lanetan trebatuta daudenak ere. Honela, ikastaro honen bitartez naturalismo klasikoa aldarrikatu eta esparru horretan sartzeko aukera eskainiko da.
|
|
|
Errudun sentimendu hori izaten
|
duten
pertsonek beren burua obligazioz betetzeko joera izaten dute, eurei ez dagozkienak izan arren.
|