|
2003
|
|
|
Gobernuaren arabera, hamar milioi espainiarrek (horietatik hiru milioi eta erdi ezgaituak dira) eta gainerakoak (familiakoak) lege honen onurak izango dituzte. Arau honek indarra hartzen duenean, botere publikoek bereizkeriaren aurkako neurriak hartu dituzte eta ezgaitasuna
|
duten
pertsonek bizitza sozialean parte hartzeko dituzten zailtasunak konpentsatu. Oposizioko bozeramaileek esan zuten Senatuaren zuzenketek, Kongresuko Osoko Bilkurak lagunduta, Gobernuaren jatorrizko testua hobetzea dakartela, baina desgaitasuna duten pertsonen helmenaren inguruan desadostasuna agertu zuten.
|
|
|
Ohetik zazpi segundo lehenago altxatu balitz bezala. Eta nortasun handia izan behar
|
du
pertsonak bizitza osoan argazki bat, bi edo hiru bakarrik egingo dituela jakin eta orraztu gabe egiteko. Eta munduko entziklopedia guztietan, biografia guztietan eta zientzia liburu guztietan ilea harrotuta ageri zen Van’t Hoff.
|
|
2006
|
|
|
Mendebaldeko gizartean ezgaitasunaren eredu menderatzailea medikoa edobanakoa izan den arren (ezgaitasuna banakoaren arazoa zen, medikuntzaren ikuspegitik trata zitekeen gaixotasuna), ezgaitasuna duten pertsonak ez dira, halabeharrez, gaixoak, eta askok ezgaitasun sendaezina dute (Oliver eta Sapey, 1999). Ezgaitasuna
|
duten
pertsonak bizitza osoan gaixo papera egitera behartzen dituenikuspegia ez da zuzena; gainera, ez du haurraren, ez familiaren ongizatea sustatzen.
|
|
2008
|
|
|
Azterlan baten arabera, 12 urte baino gehiagoko ikasketak
|
dituzten
pertsonen artean bizitza luzera handitu egin da.
|
|
|
Elikadura urratze txiki bakoitzak erruduntasun eta frustrazio sentimendu gero eta sendoagoak ditu. Baztertu egiten da “naturala” ez den guztia, eta horrek eragin oso negatiboa
|
du
pertsonaren bizitza sozialean. Pertsona horientzat pentsaezina da etxetik kanpo taberna edo jatetxe batean jatea.
|
|
|
Guztira, Australia, Kanada, Frantzia, Alemania, Italia, Portugal, Espainia, Erresuma Batua eta AEBetako 697 psikiatra. familiako zaintzaileek duten eraginari, estigmari, tratamenduarekiko atxikimendu faltari eta buru eritasuna
|
duten
pertsonen bizitzari buruzko iritziak bateratu zituzten inkesta baten bidez. Aurkikuntzek agerian uzten dute buru eritasunaren etengabeko berrerortzeak ondorio suntsitzaileak izan ditzakeela, bai pazienteentzat bai haien familientzat, eta ospitaleratzeko, lana galtzeko, kartzelan sartzeko edo bere buruaz beste egiteko joera areagotzen dutela. Azterketa hori, “Keeping Care Complete” serieko bigarrena (arreta integralari eutsita), 2006an 1.082 zaintzaile eta senideren artean egindako beste azterketa baten ondorioetatik abiatzen da.
|
|
|
Egitasmoa berritzailea eta aitzindaria da, eta familientzako atsedenaldi psikologikoa da. Izan ere, adimen urritasuna
|
duten
pertsonen bizitza gero eta luzeagoa da, eta zaintzaileek gehienetan gurasoak dira zalantza bat dute: nork zainduko du nire senidea niri ezer gertatzen bazait?
|
|
2009
|
|
|
Horretarako, pertsona guztiengana erraz iristeko moduko zerbitzuak sartuko ditugu, edonon daudela ere”. Bestalde, Cifesal eko Enpresa Aholkularitzako zuzendariorde Natalia Porlanek adierazi zuenez, “accedepredif.com web gunearen helburua ingurune teknologiko bat sortzea da, Internet bidez eskura daitekeena, ezgaitasuna
|
duten
pertsonei bizitza aktiboa eta independentea garatzen lagunduko diena”. “Atari bat baino gehiago”, esan zuen Porlanek, “eremu birtual bat da, eta nahi dugun edo interesatzen zaigun informazioa edozein pertsonarentzat erraz eta modu eskuragarrian txertatzeko tresnak aurkituko ditugu”.
|
|
2010
|
|
|
Prestakuntza analogikoa
|
duten
pertsonen bizitzan, oso leku gutxi hartzen du osagai digitalak: paperean irakurtzen dute egunkaria, telebistan ikusten dute telebista, disko konpaktuetan entzuten dute musika...
|
|
|
Esklerosi anizkoitzak bezala, okerrera egiten du urteekin, eta, pixkanaka, espastizitatea eta hanketako ahulezia eragiten ditu, eta gernu maskuriaren eta hesteen funtzioak hondatzen ditu. Bizitza aktibo baten alde Adituen esanetan, esklerosi anizkoitza
|
duten
pertsonek bizitza aktiboa izan dezakete, nahiz eta erraz nekatu eta betebehar gehiegi bete ezin izan. Maiz egiten diren ariketek, hala nola zaldiketak, bizikleta estatikoak, ibilaldiek, igeriketak eta luzaketek, murriztu egiten dute espastizitatea (espasmoak direla eta agertzen den muskulu hipertonia), eta egoera onean osasun kardiobaskularra, muskularra eta psikologikoa mantentzen laguntzen dute.
|
|
2011
|
|
|
Hala ere, eguneroko bizitzan ezinezkoa edo oso zaila da, berez glutenik gabeko produktuek ere izan baititzakete proteina horren kantitate esanguratsuak. Kopuru txikiak gaixoarentzat kaltegarriak direla kontuan hartuz gero, zeliakia
|
duten
pertsonen bizitza sozialeko murrizketak erraz imajinatzen dira. Etxetik kanpora bazkaltzera ateratzea ia utopia bat da, eta etxean egitea ere ez da lan erraza.
|
|
2012
|
|
|
Matok uste du Espainiak herrialde bat izan behar duela, “ezgaitasun bat izateak askatasun osoz eta erabateko askatasunez garatzeko eragozpenik ez dakarrena”. Reina Sofía Sariei dagokienez, Ezintasunari buruzko Errege Patronatuak sortu zituen 1981ean, minusbaliotasunen bat
|
duten
pertsonen bizitza hobetzeko borrokan ari direnen konpromisoa eta lana bereizteko. Ezgaitasunaren gaineko Errege Patronatua Osasun, Gizarte Zerbitzu eta Berdintasun Ministerioari atxikitako erakunde autonomo bat da, eta haren ohorezko lehendakaria Erregearen Erregea da.
|
|
|
Gida txakurrek, itsuen eguneroko bizitza errazteko ez ezik, lagun leial ere bihurtzen dira. Txakur artzainak funtsezkoak dira artzainentzat Beste zakur batzuek, beren lanarekin eta ahaleginarekin, mugitzeko arazoak (tetraplejikoak, paraplejikoak) edo entzuteko arazoak
|
dituzten
pertsonei bizitza errazten laguntzen diete. Entrenatutako txakur batek honelako lanetan lagundu dezake:
|
|
|
Horiei esker, bizitza independenteko eta autonomiako espazioak zabaltzen dira, eta horrek pertsonen bizitza aberasten du. Bizitza independenteko programak ezgaitasuna
|
duten
pertsonentzat Bizitza independenterako trantsizio programak ezgaitasuna duten pertsonen autonomia bultzatzeko sortu ziren. Askotan, familien beldurrak ez du bat egiten ibilbide berri hau hasteko berezko desioarekin, eta, beraz, erakundeen laguntza izaten dute bizi proiektu honi forma emateko.
|
|
2013
|
|
|
Beraz, «aberastasun ekonomikoaren helburuak izan behar
|
du
pertsonen bizitza aberastea».
|
|
|
Juan Cid behar du. Eskubide horiek argi azalduta daude, eta ezgaitasuna
|
duten
pertsonen bizitzako inguruabar erreal guztiei dagozkie. «Sumatzen da Konbentzioak kontuan hartu dituela pertsona horiek ordezkatzen dituzten gizarte erakundeen esparrutik planteatutako ekarpenak», erantsi du.
|
|
|
«Sumatzen da Konbentzioak kontuan hartu dituela pertsona horiek ordezkatzen dituzten gizarte erakundeen esparrutik planteatutako ekarpenak», erantsi du. Ezintasunak
|
dituzten
pertsonen bizitza normalizatzen laguntzen du Konbentzioak. Ana Peláezek hau zehaztu du: «Ezgaitasuna ulertzeko modua aldatu egin da, eredu mediko batetik.
|
|
2015
|
|
|
Urriaren 10ean, Osasun Mentalaren Nazioarteko Eguna ospatzen da, herritarren osasun mentaleko arazoei buruzko kontzientzia areagotzeko eta buru eritasuna
|
duten
pertsonen bizitza duintzeko borrokatzen diren erakunde eta erakunde guztien arteko ahaleginak bateratzeko. Artikulu honek deskribatzen du 2015eko leloaren zergatia:
|
|
|
Azpeitian bizi da Santos Gomezen familia duela zortzi urte ingurutik eta horietatik asko lanean daramatzate," gaixotasun arraroak
|
dituzten
pertsonek bizitza hobeagoa izan dezaten". Zazpi anai arreba dira Santos eta.
|
|
2016
|
|
|
www.forovidaindependiente.org webgunean, desgaitasun fisikoren bat
|
duten
pertsonek bizitza independiente bat nola egin dezaketen aurkezten digute.
|
|
|
Hortaz, badirudi, alderdi horiek guztiek eta beste askok eragina
|
dutela
pertsonaren bizitzan eta bizitza horren garapenean. Beraz, urritasunak eta ezgaitasunak garapen sozioafektiboarekin zerikusi zuzena dute.
|
|
|
Salbatu maite
|
dituen
pertsonen bizitzak.
|
|
2017
|
|
|
Irudia: Voltamax Lan diskriminazioa eta diabetesa duten pertsonak Teknologia berriei esker, diabetesa
|
duten
pertsonek bizitza profesionala eta pertsonala izan dezakete, baita gaixotasun hori diagnostikatu ez zaien pertsonak ere. Are gehiago, tratamenduei dagokienez, errealitate berriak aukera ematen du diabetesa duten kirolariak elitera iristeko:
|
|
|
Gaur egun, guztira, 35.000 espainiarrek dute ezintasun hori, eta ia% 90ek uste dute haurrak asaldura genetiko horrekin sortuko dela, eta haurdunaldiarekin ez jarraitzea erabaki dute. Down sindromea duten pertsonen etorkizuna Down sindromea duten pertsonen hezkuntza, gizarte eta lan integrazioa falta da Down sindromea
|
duten
pertsonek bizitza normalizatua izan dezakete, baina oraindik ezinezkoa da, hezkuntzan, gizartean eta lan munduan integratzen ez direlako. Integrazioaren alde lan egiten duten erakundeek beren bizi kalitatea hobetzearen garrantziaz kontzientzia hartzen jarraitzen dute, baita haien gizarteratzea, laneratzea eta hezkuntza lortzea ere.
|
|
2018
|
|
|
Leire Pinedo parlamentariak segurtatu du" egiazko akordio zintzoa" erdiesteko xedez aurkeztu dituztela zuzenketak, eta erran du ez luketela ezezko erantzunik ulertuko Jaurlaritzaren aldetik, horrek erretreta apalak
|
dituzten
pertsonen bizitza hobetzea eragotziko lukeelako.
|
|
|
Ez da historialari baten interpretazioa, edo errege kronista baten interpretazioa. Parez pare
|
ditugun
pertsonen bizitza da”. Historia idatziko duten galdetuta, baiezkoan da Valle de Tarazaga.
|
|
2019
|
|
|
Gaur egun, ordea, diabetesa duten pertsonen erdiek ez dute inolako hezkuntza diabetologikorik jaso, eta erizainak ez du nahi lukeen paper guztia, ospitaleetatik eta osasun zentroetatik haratago. Eskola Erizainaren Estatuko Plataforma Baina diabetearen hezkuntza diabetea
|
duen
pertsonaren bizitza osoan laguntzen duen prozesua bada ere, erizaintzak oraindik ere funtsezko papera hartzen badu, haurtzaroa da hori. Horregatik, azken urteotan, FEDEk gogor lan egin du eskola erizainaren irudia bertan egon dadin.
|
|
2020
|
|
|
Migraina erabiltzen dugu garunaren egokitze funtzioak ulertzeko”, azaldu du Pozo Rosich doktoreak. Izan ere, zentro horretan aztertuko da zergatik migraina duen garunak neurriz gain erreakzionatzen duen zenbait estimulurekin, hala nola argiarekin, zaratarekin edo klimarekin, eta, hala, aurrera egin ahal izango da haren funtzionamendua ulertzeko eta gaixotasun hori
|
duten
pertsonen bizitza hobetzeko tratamendu berriak aurkitzeko. Halaber, organo horrek ingurunera nola egokitzen garen ulertzeko ikertuko da.
|
|
|
Diabetesarekin egunez eta gauez bizi gara, bizitzako leku eta eremu guztietan. Aurrerapen mediko eta teknologiko ugariei esker, patologia hori
|
duten
pertsonek bizitza guztiz normalizatua izan dezakete, betiere gaixotasuna ongi kontrolatzen badute. Horrela, eguneroko eginkizun eta jarduera batzuk egitea eragotziko duten konplikazioak sortuko dira.
|
|
2021
|
|
|
Datu ofizialen arabera, bost pertsonatik batek, gutxi gorabehera, sintomaren bat du infekzioa gertatu eta bost astera, eta hamarretik batek, infekzioa gertatu eta 12 astera. Sintomek bere horretan jarraitzeak eragina
|
du
pertsonen bizitza sozialean, lanean eta eguneroko jardueretan. Eta egoera horrek kalte egiten dio osasun fisikoari, baita pazientearen ongizate psikologiko eta emozionalari ere.
|
|
|
Urte hauetan guztietan Atzegizale komunitatea hazi egin da eta jarraitzaileak batu ditu”. 20 urte igarota, “Atzegik pertsona horien jarrerak adimen desgaitasuna
|
duten
pertsonen bizitzan duen eragina nabarmendu eta ezagutarazi nahi du”.
|
|
|
ASM “Guk ere ahal dugu” Diriamban (Nicaragua) dagoen gizarteratze eta dibertsitate funtzionala
|
duten
pertsonen bizitza kalitatea hobetzeko, 765,88 €.
|
|
|
Bestalde, zahartzaroa lantzea elkartearen beste helburu bat dela aipatu zuen Leozek. “Down Sindromea
|
duten
pertsonek bizitza laburra zuten lehen, 40 urte ingurukoa, eta orain batez bestekoa 60 urtekoa da. 20 urte horiek diseinatu gabe daude” aitortu zuen.
|
|
|
Baina familia hori" gehiago haztea" da Atzegiren nahia, atzegizaleen komunitatera jendea gehitzea, bereziki, eta horretara dator, besteak beste, sentsibilizazio kanpaina berria. 2000 urtean sortu zuen Atzegik atzegizalearen figura, eta hazi eta hazi egin den komunitate hori gehiago zabaltzea nahi du Atzegik, eta atzegizale diren pertsonen jarrerak adimen desgaitasuna
|
duten
pertsonen bizitzan duen" eragina nabarmendu eta ezagutarazi" ere bai. Atzegizale izatea zer den azaltzeko," uste duguna baino askoz sinpleagoa" dela zioen atzo Uriak:
|
|
|
Ikusi ahal izan dugunez, norberaren gainean lan egitea, norberaren balioetan oinarrituta bizitzea eta prozesu horretan ikasten joatea ekintzaile gazteen ezinbesteko eginbeharrak dira kultura indibidualizatuan. Izan ere, halako eredu sozialean xx. mendeko instituzioek (familiak, eskolak, Elizak, eta abar) lehen baino zailtasun handiagoak
|
dituzte
pertsonen bizitza arautzeko. Ahuldutako instituzio horien artean daude orain arte euskal gizartean ekintza kontrahegemonikoaren protagonismoa izan duten alderdiak eta erakundeak ere.
|
|
|
Eta guk, bitartean, nobela berriaz hitz egin. Rebeccak adierazi zigun Kieslowskiren Rouge filma ekarri ziola gogora, nola itxura batean zerikusirik ez
|
duten
pertsonen bizitzak lotu egiten diren azkenean.
|
|
2022
|
|
|
Esaterako, 24,5 milioi jarriko dira zaintza zerbitzuak indartzeko. Neurri sorta horren barruan, besteak beste, desgaitasuna
|
duten
pertsonei bizitza independentea bermatzeko prestazio berri bat sortuko dute. Era berean, 7,8 milioi euro erabiliko dira adinekoen egoitzetako toki kopurua handitzeko.150 toki irekiko dituzte Arabarren egoitzan, eta itunpeko egoitzetan beste ehun toki sortuko dituzte.
|
|
|
Orain, indarrak batu eta Zaintza Babesten federazioa sortu dute. «Erakunde bakoitzaren autonomia errespetatuz, helburua indarrak batzea da, adinekoen eta mendekotasunen bat
|
duten
pertsonen bizitza duinaren alde eta haien eskubideen alde lan egiteko», azaldu zuen atzo Iraide Urriz Babestu Bizkaiko kideak, Bilbon egindako agerraldian. Eta zahar etxeetako langileei euren babesa eman zieten, greban baitaude.
|
|
|
“Pertsona guztiek, beren gaitasun intelektualak, sentsorialak edo fisikoak alde batera utzita, surfa urte osoan praktikatzeko aukera ematen duen proiektu bat sortu dugu. Guk urteak daramatzagu desgaitasunen bat
|
duten
pertsonen bizitza errazten, diseinuaren, inprimaketaren eta teknologia berrien bidez, software eta hardware libreak eskaintzen dituen aukerak aprobetxatuz”, nabarmendu zuen 3dlan elkartetik.
|
|
2023
|
|
|
Hurrengo erronkak, beraz, jarraipena ematea eta baliabideen aukera kualitatiboki eta kuantitatiboki zabaltzea izango dira, “norabidea” dagoeneko finkatuta geratuko baita. Era berean, programa honen esparruan sortutako ezagutza administrazioetara eraginkortasunez transferitzea lortuko da, eta, horretarako, garuneko kalteak eta bestelako ezintasunak
|
dituzten
pertsonen bizitza independentea sustatzeko eredu bat sortuko da, eredu hori aplikatu eta onartzeko modukoa. Eredu horrek autonomia pertsonala sustatzeko zerbitzuen katalogo berri bat izan du, eta pertsonarengan, bizitza independenteko proiektuetan eta azpiegitura, produktu, zerbitzu eta funtsezko arlo guztietan oinarritutako arretaren paradigman oinarrituko da, pertsona bakoitzak, bere egoera edozein dela ere, bere bizi proiektua garatu ahal izan dezan, hark nahi, diseinatu eta erabaki dezan.
|
|
|
Ilusioarekin hobeto bizi da eta zoriontsuagoa da. Ilusioa
|
duten
pertsonak bizitzarekin konprometitzen dira eta, gainera, pozez. Ilusionatuta dagoenean, poza baten barruan bizi da.
|
|
|
Minbizia
|
duten
pertsonen bizitzaren amaiera nolakoa den jakitea funtsezkoa da; izan ere, lehen pausoa da behar aringarriak dituzten biztanleek modu integralean eta diziplina anitzetan bete ditzaten. Horretarako, Minbiziaren Aurkako Elkarteak azterlan bat egin du, minbizia duten pertsonen eta haien familien egungo arazoak, hobetzeko elementuak eta zainketa aringarrien (CCPP) etorkizuneko erronkak aztertzeko.
|