|
2000
|
|
|
gure herria, inperioen hondar hauen aldean, konstituzionalismoaren proiektu politikoa berme osoz aurrera eraman dezakeensubjektu politikoa delako. Argi geratzen ari baita, gatazka nazionalak bere baitanmantentzen dituzten estatuek nekez gaindi
|
ditzaketela
zuzenbidearen filosofiarenazpian erortzen diren teoria nagusiak eraikitzeko erabiltzen diren irizpideak. Egitura (beraz, konstrukto) politiko hauek ez baitaude citizenship delakoan oinarriturik.
|
|
2001
|
|
|
Langile mugimendua, kapitalaren eta lanaren arteko aurkakotasunaren eta horrek eragindako ezberdintasunen ondorioz sortua, izaki desitxuratua bihurtua da gaur egun, urdail erraldoi eta buru ñimiño batez osatua. Ohartzen hasiak gara esplotazioa, txirotasuna eta horiek bezalako kontzeptuek bizitzaren alderdi guztiak barnebildu
|
ditzaketela
: produkzioa, kontsumoa, aisialdia, esku hartzea, generoa, sexua, Ipar Hego harremanak...
|
|
|
dekretu berriak eremu mistoa desagertarazi egiten du eta, beraz, 1986ko Euskararen Legearen aurka doa. Euskararen Legearen 17 artikuluak dio Nafarroako herritar guztiek administrazioarekin harremanak euskaraz zein erdaraz izan
|
ditzaketela
; oraingo dekretuak eskubide hori urratzen du eta, beraz, Euskararen Legea; eta dekretu batek inoiz ezin du legea aldatu. Euskararen legea eztabaidatu zenean, UPN eremu mistoa izatearen aurka azaldu zela gogorarazi du Agirreazkuenagak, eta orain, dekretu hau baliatu nahi duela orduan lortu ez zuena lortzeko, hau da, eremu mistoa desagertaraztea.
|
|
|
Guraso erdaldunek azaleratutako beste kezka nagusi bat beren seme alaben etxeko lanak segitzeko arazoak izan
|
ditzaketela
omen da, baina Seaskak honi zein aipatu beste guztiei aurre egiteko asmo tinkoa erakutsi du.
|
|
|
Onartzeko modukoa da aditibo batzuek alergiak sortaraz
|
ditzaketela
eta sortarazten dituztela, baina gauza berbera gertatzen da inongo aditiborik ez duten elikagai natural askorekin: arrautzak, arraina, marrubiak, esnea...
|
|
|
Ikasle askok ezin izan dute esan Euskal Telebistako zein saio duten gustuko.Hori, esan beharrik ez dago, nahiko normaltzat hartu genuke, ikasleaskok ez baitute Euskal Telebistarik apenas ikusten. Dena dela, ez litzatekesoberan egongo programazioaren berri ematea ikasleei, beren gustuko saioakaurki
|
ditzaketela
ikus dezaten.
|
|
|
Rueff izan zen aspaldian egoera hori argiro salatu zuen ekonomialari bakarrenetarikoa. Izan ere, urre truke estandarra analizatuz zeina, nazioarteko transakzioak ordaintzeko giltza moneten erabilerari dagokionez ez baita dolar truke estandarretik hain ezberdin, ekonomialari frantsesak ondokoa azpimarratu zuen (Rueff 1963), alegia, giltza monetako herrialdeek atzerritar baliabideak eskura
|
ditzaketela
inoiz ezer ordaindu barik. Horixe da, hain zuzen ere,, malkorik gabeko defizita?.
|
|
|
Ordainketa medio gisa, zorpeko herrialdeak jaulkitako IOU delakoaren erabileratik datorren anomalia egiaztatzen du herrialdearen banku sistemaren barnean edukitako gordailuen mantentzeak. EEBBen kanpo ordainketen kasuan, horrek esan nahi du, iparramerikarrek atzerritar aktiboak lor
|
ditzaketela
etxeko output aren gainean inolako erosteko ahalmenik galdu gabe. Bere baliabide korronteen trukean, gainerako munduak diru hutsa nominala eskuratzen du; eta hori iparramerikar aktibo erreal eta finantzarioetan aldatu ahal izateko modu bakarra, EEBBen ordainketen balantzak etorkizuneko soberakin egonkor eta sendo bat definitzea litzateke.
|
|
|
“Kontsumitzaileak, adibidez, Majadahondako ospitalera (zerrenda horietan agertzen da haren idazpurua) deitzekotan, ikusiko luke Majadahondan ez dagoela ospitalerik, agian psikiatrian espezializatutako klinikarik”. Azkenik, AFCAk jakinarazi du orain arte frogatuta geratu dela gehigarri batzuek alergia jakin batzuk eragin
|
ditzaketela
, “nolanahi ere, polena bezalako produktu naturalek sortzen dituztenak baino askoz ere larriago”.
|
|
|
Holaxe beste asko: atsotitzak ere uste dute noizbait Oihenartek berak baino hobeki itzul
|
ditzaketela
(K.M.O.).
|
|
|
...ku orokorrek daukaten arriskuarekin jakitun egon arren, esan behar dut nire ustez azkenengo astinaldiaren iturburua espainiar demokraten nazionalismo erabatekoan dagoela, hau da, hain direla beraien nazionalismoaren sustraiak sakon eta sendoak, hain daude beren herria asmatzen lagundu dien sistema ideologikoarekin seguru, ezen beraien mitoetako Espainia eta Frantzia horiek zalantzatan ere ezin jar
|
ditzaketela
, eta lehenengo aldiz sumatzen hasi direla euskaldunon arazoa ez dela ikurrinaren baimentzearekin konponduko (behinolako" pecero" batek esan zuen legez), eta hain irenskaitz, zoro eta irudimenean ere onartezin egiten zaien Euskal Herriaren independentzia teorikoa bera ere guztiz eta errotik ukatzen dutela. Beste berba batzuez esanda, astinaldi horren jatorria Euskal Herrian hain urri den benetako nazionalismoaren eragin bortitzean dauka erroa.
|
|
|
Nabarmen da herritarren jarreretan politikak duen isla. Honekin esan nahi dut erakunde politiko zein sozialek jarrera linguistikoak zuzen
|
ditzaketela
, edozein motatako hizkuntz politikatan edozein jarrera sozial eta politikok eragin baitezake. Esan liteke komunitate honetako hizkuntz helburuen aldaketa errazteko baldintza ezin hobeak ditugula.
|
|
|
Ezin dugu ahaztu, bestalde, maitagogoaren jardunak moteldu egin
|
ditzaketela
gizakiaren gaixotasunek, bai soinaren eta bai psikologiarenek, eta bai bienak batera direnean. Ahuldu egiten da maitagogoa, bai gogoko zaiona nabaritzeko eta maitatzeko, baita ere sasigogoak uxatzeko.
|
|
2002
|
|
|
Hala, lehorte handia izan den urteko eraztuna nahikoa mehea izango da, eta bere inguruko arbola guztiak moztu badituzte, ordea, eraztun lodia sortuko du, konpetentzia faltari esker. Dendrokronologian adituek ere jakin badakite arbolak euren eraztun faltsuak sortu eta ikerketetan nahasmenak eragin
|
ditzaketela
. Horregatik zientzialariek aztertutako zuhaitzen eraztunen datuak (lodiera, batik bat) ordenagailuan sartzen dituzte.
|
|
|
Esan gabe doa merkatu horren aldaketek mundu osoko ekonomian sekulako ondorio larriak izan
|
ditzaketela
: kontsumoa jaustea, inflazioa areagotzea, interes tasak garestitzea...
|
|
|
Horri buruz, Espainiako Bankuaren Erreklamazio Zerbitzuak adierazi du finantza entitateek beren kabuz txartelak indargabetu
|
ditzaketela
, baina hainbat betebehar bete behar dute, aurrez epaitegiei erabakia jakinaraztea adibidez.
|
|
|
Beharbada, oso korapilatsua lirudike horrek denak. Baina kontua da norberaren errutinan izaten diren aldaketa txikiek ondorio izugarriak izan
|
ditzaketela
(etaizaten dituztela, izan ere). Behin beste bide bat aukeratu etxera joateko, eta, bertan, istripu lazgarria.
|
|
|
Gipuzkoako eta Nafarroako kardiologoek miokardioko fibrosi larria detektatzeko eta tratatzeko garatu duten prozedura batek harrera handia izan du AEBetako hainbat argitalpen medikotan, eta teknika laster aplikatzen has liteke. Haren ekarpen nagusia da miokardioko fibrosia odol analisi sinple baten bidez diagnostika daitekeela, eta hipertentsioaren aurkako zenbait sendagaik kalteak eragin
|
ditzaketela
. Circulation, Hyatursion eta Current Opinion in Cardiology aldizkariek egin dute ikerketaren berri, zeinak lotura argia ezartzen baitu arteria hipertentsioaren (HTA) eta bihotz muskuluaren hazkunde anormal «haritsuaren» artean.
|
|
|
Ohiko arazoak Ile apaintzaileek bezeroekin izaten duten arazo ohikoena ile mozketa edo kolorea desatsegin izatea da, edo arropak hondatzea. Esan beharra dago ile apaintzaileen sektoreko ordezkariek ez dutela onartzen akatsak egin
|
ditzaketela
. Inork ez du onartzen ile batzuk erretzeko edo tindagai batean sartzeko arazorik izan duenik.
|
|
|
Kontrol judiziala eta erantzukizun publikoa Estatu kideek, Europar Batasunak, beren lurraldeetan elikagaien segurtasunari buruzko araudia betetzen dela kontrolatzeko eta bermatzeko funtzioak betetzeko gaitasuna dutela egiaztatu behar dute. Hala ere, elikagai jakin batzuk herritarrentzat ondorio kaltegarriak eragin
|
ditzaketela
susmatzen denean, izan daitezkeen kausen eta ustezko errudunen ikerketa judizial osoa egin behar da. Are gehiago, eta horrela susmatzen bada, administrazioak berak ere bai, funtzionamendu desegoki, akastun edo axolagabekeriagatik, elikagaien kontrolari buruzko eginkizunak betetzerakoan.
|
|
|
El Escorial en egindako eremu elektromagnetikoen egoerari buruzko ikastaroan, aditu talde batek azken ikerketen balantzea egin du, telefonia mugikorra gaixotasun zuzena edo zeharkakoa izan daitekeen argitzeko. Eta ondorioetako bat da uhin elektromagnetikoek aldaketak eragin
|
ditzaketela
gizakiarengan, nahiz eta ondorio kaltegarririk izan ez. Entzumen Neurobiologiako katedraduna den Pablo Gil Loyzagaren hitzetan, ñabardura garrantzitsua da, «gai horri buruzko informazioak argitaratzen direnean argitzen ez delako beti».
|
|
|
Txostenak dio infekzioak errazago eragin
|
ditzaketela
|
|
|
Haurtzaroa etapa kritikoa da, esperientziek eragin handia baitute funtzio sinaptikoan». Gene horren mutaziorako diagnostiko proba bat lortu zenetik, zientzialariek gehiago dakite sindromearen nagusitasunarekin zerikusia duten alderdiak, eta agerian uzten du aldaketa geniko horiek hainbat forma har
|
ditzaketela
. «Orain badakigu autismoa eta eskizofrenia klasikoak gene horretako mutazioek eragiten dituztela, baina espektro klinikoa hain da zabala, ezen ez baitakigu zein den disfuntzio genetiko horien benetako irismena», aitortu du Zoghbi doktoreak, lan horiek etorkizunean paziente horien tratamendu terapeutikoan gauzatzeko itxaropena baitu.
|
|
|
Proposamenean, Espainian eta Portugalen IX. (Galiziako eta Portugalgo kosten parean) eta X. (Ozeano Atlantikoa) eremuetan antxoarako kupo berriak sartu dira. Proposamenak adierazten du Portugalgo eta Frantziako ontziek kopuru horiek «beren jurisdikzio uretan edo eraginpeko eremuko nazioarteko uretan» bakarrik harrapa
|
ditzaketela
, eta horrek antxoa eskualdatzea eragozten duela. EBren erabakiak baldintzatu egingo ditu Arcachongo akordioa berritzeko negoziazioak.
|
|
|
Definizioz, araudiaren aplikaziotik ondoriozta daiteke elikagaien ekoizleak eta elikagaien ikuskaritzaren ardura duen administrazioak ez ezik, kontsumitzaileek berek ere parte hartzen dutela. Baina errealitateak erakusten du, zerbitzatzen diren elikagaien aurrean, ikuskatzaileek, normalean autonomia erkidego edo udal ezberdinetakoak, nekez egiazta
|
ditzaketela
araudian adierazitako alderdi guztiak. Araudiak, adibidez, hotzean edo beroan biltegiratzeko tenperaturak aldatzeko aukera ematen du (izoztea 18ºC tik behera; hoztea 4 8ºC tik gora; eta beroan mantentzea 65ºC tik gora), baldin eta froga zientifikoak badaude eta agintari eskudunek egiaztatzen badute.
|
|
|
Aurkikuntza horrek azal lezake zergatik bizi diren “epe luzeko progresiboak ez diren” pertsona seropositibo gutxi batzuk hiesa eta gaixotasun horrek dakartzan patologiak garatu gabe. Zientzialariek bazekiten 1986az geroztik immunitate sistemako globulu zuri batzuek, CD8 linfozitoek, GIBaren erreplikazioa inhibitzeko eta, beraz, hiesa gerarazteko gai diren substantzia kimikoak sor
|
ditzaketela
. Kanadako mediku batek, Francis Plummet doktoreak, Kenyako (Afrika) prostituta seropositiboekin egindako azterketa baten arabera, haien %5ek, substantzia horien kontzentrazio handiak metatzen zituztenek, GIBaren eta HIESaren aurkako immunitate natural halako bat zeukatela jakin zen.
|
|
|
Gida honekin batera, gizentasunaren dekalogo bat egiten ari da, pazienteei zuzendua, non gaitz kroniko hori eta patologia hori ez agertzea errazten duten faktoreak definitzen diren, eta mirarizko sendabideez ohartarazten da, gaineratu zuen Torresek. Alde horretatik, SAENek ohartarazi du argaltzeko pilulek ondorio hilgarriak izan
|
ditzaketela
muturreko egoeretan, gehienetan anfetamina konposatuak eta beste substantzia kaltegarri batzuk baitituzte, eta, gainera, Nazio Batuek salatu egin dituzte. Espainian, gaur egun, argaltzearen eta dietetikaren inguruko merkatuak 42,07 milioi euro baino gehiago mugitzen ditu urtean.
|
|
|
Argaltzeko pilula direlakoen berri ematen dute, ondorio hilgarriak izan
|
ditzaketela
.
|
|
|
Unesako iturriek azaldu zuten LDAren txostenak kasua LDAri planteatzen diola, baina ez duela zehapenik proposatzen. Gainera, Unesaren arabera, eragindako konpainiei jakinarazi zaie LDZren txostenaren aurkako errekurtsoak jar
|
ditzaketela
. “Ez zuen eraginik izan” Hala ere, ugazaba elektrikoak berretsi zuen ez zela akordiorik izan handizkako merkatuan elektrizitatearen prezioa igotzeko, eta gertatu zena sisteman “disfuntzioak” eta egun horietan erregistratutako zirkunstantzien batura izan zela.
|
|
|
Berriz ere esan beharra dago. Zakurrek badakite haurrak ahul direla eta mende har
|
ditzaketela
.
|
|
|
Badakit ametsak eta irudimenak, gaizki erabiliz gero, munstrorik handienak sor
|
ditzaketela
; horren lekuko ditugu ipuin klasiko beldurgarri asko, non bihozgabekeriarik munstrotsuenak agertzen diren. Baina banekien, halaber, ametsa eta irudimena izan daitezkeela, aldi berean, gure aliaturik onenak, munstro berberei aurre egiteko.
|
|
2003
|
|
|
Hala ere, eraso hau justifikatzeko eta legitimatzeko AEBek ez dute inolako premiarik ikusi izan. Kosovoko interbentzioaren ostean eta NATOren Pragako bileran eraso prebentiboaren printzipioa inposatu zutenetik, Condolezza Ricek argi utzi zuen AEBek euren interesak edonon eta edonola defendatu
|
ditzaketela
, eta interes horiek munduan zehar sakabanatuak daudela. Beraz, doktrina argi dago.
|
|
|
telelana eta lantokian informazioko eta komunikazioko teknologien erabilera handiagoa, lan autoarautua eta taldekakoa, enplegatzeko moduen aldaketa (lanpostuen murriztea, enpresen urruntzea, azpikontratazioa eta globalizazioa, langile malguen eskea, funtzioen eta trebetasunen arabera; ohiko ordutegiz kanpoko lanorduak eta txandak, zerbitzuetako sektorean gero eta biztanle aktibo gehiago izatea...). Bada, esan dezagun praktika laboral berri horiek ugaldu egin
|
ditzaketela
laneko eta osasuneko arriskuak edota gerta daitekeela aurreko arrisku batzuk are indartsuagoak izatea
|
|
|
Azpiegituren alorrera mugatuz2, ikus dezagun kasu honetan ere antzekoargudioak mahaigaineratzen dituztela ekimen pribatuaren alderako aldaketa horiazaltzeko: azpiegituren ustiapenean eragile pribatuek publikoek baino emaitza hobeak lor
|
ditzaketela
, lan eta industri harremanei dagokienez, malguagoak izandaitezkeenez baliabideak (eskulana, kasu) modu produktiboagoan erabil ditzaketelako; edota batzuetan enpresa pribatuak ez daudelako sektore publikoa bezainlotuta proiektu jakin bateko faseen sekuentziari (planifikazioa, diseinua, eraikuntzaeta kudeaketa) eta malgutasun horrek epeak denbora laburragoan lortzea ahalbidetzen die.
|
|
|
Liberalizazioak ere aukera berriak ekarri ditu enpresa energetiko indartsuetarako haien negozioak zabaltzeko, eta batuketa prozesuen bidez oligopolioenegoerara hurbiltzen gara. Horrela ulertzen dugu liberalizazioa eta globalizazio neoliberala gauza bera direla, eta bata eta besteak ondorio zuzenak izan
|
ditzaketela
baienpleguan eta baita ekonomia lokaletan ere.
|
|
|
Hala, bere ustez, “txokolatearen ordezkoa” erabili beharrak gastu gehigarriak ekar diezazkieke fabrikatzaileei, eta, nolanahi ere, eragin negatiboa izan dezake kontsumitzaileak produktu horiek jasotzeko moduan. Hala ere, Auzitegiak ohartarazten du kontsumitzaileak babesteko zenbait eskakizunek muga horiek justifika
|
ditzaketela
, baldin eta produktu nazionalei nahiz inportatuei aplikatzen bazaizkie, bai eta lortu nahi den helbururako proportzionatuak badira ere.
|
|
|
Ezaugarri hori begi bistakoa da antibiotikoen kasuan; izan ere, arazo nagusia da erresistentzia ezaugarri hori gainerako mikrobio klonetara transmititzen dela, eta, gainera, beste mikroorganismo batzuekin trukatzen da, eta, ondorioz, substantzia gero eta eraginkorragoa da. Hori dela eta, askoz zuzenagoa da egokitzapen terminoa erresistentzia terminoa baino, nahiz eta egia den mikroorganismo batzuek halako mekanismoak adieraz
|
ditzaketela
kontzentrazio txikian, desinfektatzaileren baten aurrean. Baina, oro har, espezifikoki baino gehiago, defentsa sistema antioxidatzaileak dira, mintza babestekoak edo zelula barneko azidotzea kontrolatzekoak.
|
|
|
Joan den asteazkenean, Osakidetzak gomendatu zuen King Regal markako gozokiak ez erosteko. Izan ere, badirudi gozoki horiek kontrako ondorio arinak eragin
|
ditzaketela
, hala nola ezpainetako eta mihiko erredura eta dastamennarritadura. Handik gutxira, ohartarazpen horren berri emanez, Kontsumoko agintariek gozoki horiek merkatutik kendu zituzten Espainia osoan.
|
|
|
“Marrazo eraso bat gertatzen denean, normalean, marrazoak nahastu egiten ditu, eta ez animaliak gizonak jaten dituela uste den bezala”, gehitu du. Tavaresek zehaztu du marrazoek ez dutela ohiko elikaduraren parte ez diren harrapakinik irensten, baina marrazo zuriek (Carcharodon carcharcharhias), mako (Isurus oxirynchus) eta tigreak (Galeocerdo cuvier) pertsonak beren harrapakinekin nahas
|
ditzaketela
. “Harrapakina (gizakiak) ez dela bere elikaduraren zati bat ohartu ondoren, askatu egiten du, baina hozkada oso txarra izan daiteke, zorionez, turista frantsesarekin gertatu ez zena”; beraz, uste da espezie txikiagoa izan zela, azaldu du Gómezek.
|
|
|
Endokrinologia eta Nutrizioko Espainiako Elkarteak (SEEN) argaltzeko produktu miragarrien zerrenda egin du. Profesionalek ohartarazi dute pilulek ondorio hilgarriak izan
|
ditzaketela
muturreko egoeretan. Edertasun eta irudi produktuak areagotu egiten dira eguraldi ona iristean.
|
|
|
Ildo horretatik, kolektibo horiek legeria bat ezartzea eskatzen dute pazienteen intimitatea babesteko, datuetara sartu ahal izateko aldez aurretik haien adostasuna bermatuko duena. Osasun Publikoaren Defentsarako Elkartearen bozeramaile Javier Gonzálezentzat, datuen kontzentrazioak adierazten du bankuek edo aseguru enpresek erabil
|
ditzaketela
, interes ekonomikoen arabera, adibidez, kreditua edo aseguru kontratua emateko. Adierazpenaren arabera, informatizazioa aurrerapen faktorea da, baina, haren arabera, hura erabiltzean “kontuan hartu behar dira datuen konfidentzialtasunerako arriskuak, erraz ezkutatzen direlako, kopiatzeko eta transferitzeko ahalmen amaigabea eta kostu txikikoa dutelako, eta prozesatzeko eta gurutzatzeko aukera mugagabeak dituelako”.
|
|
|
Marea gorria alga loraketetatik datozen eta arrainen nerbio sistemari eragiten dioten organismoen itsas kontzentrazioa handitzeak eragiten du. Gainera, adituek ohartarazten dute molusku kutsatuak jaten dituzten pertsonek digestio arazoak eta arazo neurologikoak izan
|
ditzaketela
eta heriotza eragin diezaieketela. Inguruko arrantzaleek diote fenomeno horrek eragin larria izango duela olagarroaren arrantza denboraldian (abuztuaren 1ean hasi zen) eta otarrainaren denboraldian (duela hilabete hasi zen).
|
|
|
" Kontragusanoek" ekipo informatikoak are gehiago kudea
|
ditzaketela
ohartarazi dute
|
|
|
Estatuko Hiriko Unibertsitate Nazionaleko iturriek jakinarazi dute hori. Zortzi urtez ikertzen aritu ondoren, unibertsitate horretako biologia laborategiko adituek ikusi zuten, genetikoki eraldatuta, zebra arrainaren muskuluek proteina ugari sor
|
ditzaketela
hepatitisaren kontra immunizatzeko. Txerto horrek funtziona dezan, arrain tropikal transgeniko hori gordinik zerbitzatu behar da, egoste tenperatura handiek txertoa duen proteina suntsitzen baitute, Gong Shiyuan irakasleak azaldu duenez.
|
|
|
Material alternatiboak Beste helburu bat arrantzaleak material alternatiboak erabiltzera animatzea da: arrantzaleek arrantza egun bakoitzean 1,5 kilo berun gal
|
ditzaketela
kalkulatzen da. Hala, beste herrialde batzuetan jada erabiltzen diren alternatibak aztertzen dira, hala nola Norvegian, Kanadan, Ingalaterran edo Estatu Batuetan:
|
|
|
ekipo bideragarriak, errendimendu handikoak eta merkeak lortzea industriarako, eta hori, Guamisen arabera, lau edo bost urtean lortuko da. Kataluniako ikertzaileak baztertu egin zuen kontserbazio teknika berri horiek kontsumitzaileengan errezeloak sor
|
ditzaketela
, eta herritarrei informazio egokia emateko eskatu zuen, “inolako arriskurik ez duten fenomeno fisikoak” baitira. Bestalde, Pilar Canok, Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) Hotzaren Institutuko zuzendariak, adierazi zuen teknika berri horiek etorkizunean normaltasunez eta modu konbinatuan erabiliko direla, elikagai motaren arabera.
|
|
|
Hala ere, komeni da kanpotik etorritakoei aholku erabilgarri batzuk ematea: a) Beren egonaldia arautu ez duten etorkinei dagokienez, gogoan izan behar da kontu korronteak ireki
|
ditzaketela
, baina kontuan izan behar dute beren egoera erregularizatzen ez badute kontuak eraginkortasuna galduko duela. Kontua da erakundeak komisioak kobratuko dituela kontu ez operatibo batengatik.
|
|
|
Osasun administrazioek onartutako behin behineko mugak baino 22 eta 18 aldiz handiagoak dira detektatutako mailak: gramo bakoitzeko 0,4 mikrogramo merkurioarentzat eta 0,3 mikrogramo bakoitzeko metilmerkurioarentzat, eta ohartarazten dute produktu jakin batzuen ohiko kontsumitzaileek intoxikazio kronikoak izan
|
ditzaketela
. Ura zaintzea «Munduak uraren krisi larri bati egin behar dio aurre», dio James Economyk, AEBetako Illinoiseko Unibertsitateko irakasleak.
|
|
|
Hantustea edo soberbia da panparroi horien bekatu nagusia, munduaren eta erlijioaren misterioak uler
|
ditzaketela
pentsatzea, alajaina! Esperientziak argi erakusten du halako gaiak jakin min hutsez aztertzen hasi direnak heresiara jo dutela.
|
|
|
Agian ez da gaia bera arazoa, agian gaiaren kudeaketa desegokia da gaia behin eta berriro abortatzera garamatzana. Gogoak eta borondateak desertu eta oihanak mugi
|
ditzaketela
sinesten duten horietakoa naiz.
|
|
|
Nola baloratzen duzu azken urte hauetan Nafarroako agintariak euskararen inguruko hizkuntz politikaren esparruan hartzen ari diren erabaki eta neurriak? Zein eragin (kalte) uste duzu izan
|
ditzaketela
epe labur, ertain eta luzera begira?
|
|
2004
|
|
|
Optikoen trebakuntza onartzen badute ere, azterketa batean oftalmologoak antzemango lituzkeen minak alde batera utz
|
ditzaketela
uste dute.
|
|
|
Ibersecurities eko adituak balio turistikoetarako ikusten duen arrisku bakarra da kontsumoa oro har murriztea, terrorismoarekiko beldurraren ondorioz. Kasu horretan bakarrik, Castellek uste du hotelek eta aire konpainiek arazoak izan
|
ditzaketela
, hau da, kontsumo orokorra jaitsiko balitz. Touroperadoreek igortzen duten normaltasun mezua bat dator jarduneko Gobernuak ostegunean eman zuenarekin.
|
|
|
Halaber, adineko pertsonak zaurgarriak dira, batzuetan dieta desegokiak egiten baitituzte, bereziki bakarrik bizi badira. Gainera, adinekoengan gerta daiteke gai aktiboen eta elikagaien artean interakzioak izatea, eta kontuan hartu behar da, halaber, populazio talde bat direla, eta malabsortzio arazoak izan
|
ditzaketela
. Emakume haurdunek eta atletek ere kromo eskasia izan dezakete, haien egoera dela eta, nutrizio eskakizunak handitu egiten baitira.
|
|
|
Han, ondoriozko metabolitoak barrabiletara iristen dira, eta espermatozoideen aitzindari diren zelula amen DNA hondatzen dute. Halaber, mikropartikuletan arnastutako HAPek garapenean alterazioak eragin
|
ditzaketela
adierazten dute. Adibidez, egiaztatu ahal izan denez, horrelako inguruneetan bizi diren haurdunek pisu gutxiko haurtxoak izaten dituzte, batez ere haurdunaldiko lehen hilabetean gertatzen bada.
|
|
|
Aztertutako kutsatzaile gehienetatik, jakina da kantzerigenoak direla, hormona, ugaltze eta immunitate sistema aldatzeaz gain; beste batzuetatik, haien efektuak bakarrik hartzen dira kontuan. Ikertzaileek uste dute elikagaietan aurkitutako dioxinek milioi bat biztanleko 1.360 minbizi kasu eragin
|
ditzaketela
.
|
|
|
Ingurumen kutsatzaileek dietan duten eragina eta osasunean izan ditzaketen ondorio kaltegarriak oraindik eztabaidagarriak dira. Nahiz eta gero eta zantzu handiagoak dauden minbizi mota desberdinak sor
|
ditzaketela
, beste patologia metaboliko edo teratogeniko batzuez gain, ziurtasunak baino susmo handiagoak daude. José Luis Domingo Roig Rovira i Virgili Unibertsitateko (Tarragona) Toxikologia eta Ingurumen Osasuneko Laborategiko zuzendariak orain arte dietako kutsatzaileei buruz egin den azterlanik osatuena koordinatu du.
|
|
|
OCUk gogorarazten du sulfito kopuru handia kontsumitzeak tiamina edo B1 bitamina suntsi dezakeela eta pertsona sentiberengan ondorio kaltegarriak eragin ditzakeela, batez ere asmatikoengan. Ildo horretatik, adierazi du azaldu dela heldu asmatikoen %5 krisi anafilaktikoak izan
|
ditzaketela
sulfitoak hartu eta 10 minutura.
|
|
|
Emilio Botín buru duen finantza erakundea hasi da bezeroei aldaketa horren berri ematen orain arte aplikatzen ari zen komisio sisteman. Bidalitako gutunean gogorarazi du kontu korronteetatik funtsak doan atera
|
ditzaketela
bankuak bere bulegoetan dituen 2.700 kutxazainetan. Banku Zerbitzuen Erabiltzaileen Elkarteak (Ausbanc) atzo berretsi zuenez, bere kutxazainetan dirua ateratzeagatik kobratzen duen Espainiako lehen finantza erakundea da.
|
|
|
Eta arrisku potentzialei buruzko hainbat ohar egin dituzte. Ildo horretatik, ohartarazten dute elikagaien kutsadurak oso arrisku handia duela mugetan zehar hedatzeko; ingurumen faktoreek eta teknologia berriek elikadura arriskuak sor
|
ditzaketela
, eta arrisku horiek osasun publikorako eta nazioarteko merkataritzarako arazo garrantzitsu bihurtu direla. Halaber, elikagaiak nahita kutsatzeak, terrorismo biologikoa barne, arrisku potentzial orokorra dakarrela, eta tokiko, eskualdeko edo munduko neurriak izan ditzakeela.
|
|
|
Hondatzen bada, baliteke erabili ezin izatea; beraz, aldatu egin da. Gogoratu behar da txartelek banda magnetiko bat dutela, tresna egokiek irakurtzen dutena, eta, horren bidez, dendariek ordainketak kobratu
|
ditzaketela
. Banda magnetiko horrek kalteren bat izanez gero, txartela da erabili.
|
|
|
“Pankreako zelula amak transplanteetarako beta zelulen iturri izan litezke”, adierazi dute zientzialariek. Autoreak ohartu dira, halaber, identifikatutako zelulek beta zelulak sortzeaz gain, garunaren funtzionamenduarekin eta Nerbio Sistema Zentralarekin lotutako neuronak ere sor
|
ditzaketela
. “Pankrearen zelula ama batek beta zelulak eta neuronak sor ditzakeen ideia intrigagarria da”, dio Smukler ek.
|
|
|
Hori dela eta, ez da oso gomendagarria argira hurbiltzea udako gauetan, eltxoz josita egongo baita, edo bonbak funtziona dezan. – Azkenik, eta kokapen ezin hobea dirudien arren, kontuan izan behar dugu urmaela zuhaitzen azpian jarriz gero argirik eza jasango duela, deshojetzearekin zikindu egingo dela eta, gainera, sustraiek hormak honda
|
ditzaketela
eta ur galerak eragin ditzaketela. Gainera, ez da interesgarria oso leku laiotzetan jartzea, errazagoa baita ura zikintzea.
|
|
|
Hori dela eta, ez da oso gomendagarria argira hurbiltzea udako gauetan, eltxoz josita egongo baita, edo bonbak funtziona dezan. – Azkenik, eta kokapen ezin hobea dirudien arren, kontuan izan behar dugu urmaela zuhaitzen azpian jarriz gero argirik eza jasango duela, deshojetzearekin zikindu egingo dela eta, gainera, sustraiek hormak honda ditzaketela eta ur galerak eragin
|
ditzaketela
. Gainera, ez da interesgarria oso leku laiotzetan jartzea, errazagoa baita ura zikintzea.
|
|
|
Erakundeek ez dakite beste herrialde batzuetako tasazio estandarrei buruz eta haien tasazioen fidagarritasunari buruz. Era berean, gomendatu du entitateei ziurtatzea eraikina finantzatzen den herrialdeetan egindako tasazioak onar
|
ditzaketela
, nazioartean onartutako estandarren arabera.
|
|
|
«Kuantitatiboki, elikaduraren bentzopirenoen esposizio handiena parrillan edo barbakoan oso egindako haragietan gertatzen da (txekorra, hanburgesak edo oilaskoa azalarekin), 4 ng/ g rekin; zerealetan eta barazkietan, berriz, 0,5 ng/ g ra jaisten da», dio Vidalek. Kopuru irrigarria da, kontuan hartzen badugu erretzaileek eta tabako kearen eraginpean dauden pertsonek 23.000 ng/ g bentzopireno har
|
ditzaketela
egunean. Vidalen aburuz, zigarro batek litro bat olio zuriren bentzopireno kantitatea halako 100 du.
|
|
|
Genetikoki eraldatutako laboreetatik eratorritako elikagaien ekoizpenak eta kontsumoak eztabaida publikoari eusten dio. Defendatzaileek diote transgenikoak elikagai tradizionalak bezain seguruak direla, baina aurkariek uste dute nahi gabeko ondorio kaltegarriak izan
|
ditzaketela
.
|
|
|
Osasun agintariek lasaitasunerako deia egin dute, eta herritarrek" normaltasunez" jan
|
ditzaketela
hegaztiak, arrautzak eta txerria.
|
|
|
Balearretako Gobernuak baieztatu egin du Mallorcako hiru etxetan animalien elikaduran debekatutako antibiotikoa detektatu dutela. Hala ere, Eusko Jaurlaritzako osasun arduradunek lasaitasunera deitu dute, eta ziurtatu dute herritarrek hegaztiak, arrautzak eta txerria “normaltasunez” kontsumi
|
ditzaketela
. Osasun eta Nekazaritza Sailek jakinarazpen batean adierazi dutenez, hiru etxaldeak (oilasko haztegia, oilo errulea eta txerri haztegia) joan den azaroaren 26an ibilgetu ziren, kloramfenikol antibiotikoa aurkitu ondoren.
|
|
|
Badakit –jakingo ez dut, bada! – irakurle batek baino gehiagok –intelektualek zer esanik ez– neurriz kanpokotzat jo
|
ditzaketela
txapelketa apal baten ondorioak, baita futbolaren inguruan –orokorki hartuta– izaten diren era guztietako bitxikeria deigarriak ere.
|
|
2005
|
|
|
Kontrako erreakzioak ere modu diferentean ager daitezke. Eta ez da ahaztu behar adinean aurrera doazen pertsonek zailtasunak eduki
|
ditzaketela
medikuak agindutako tratamenduak ulertu eta behar bezala jarraitzeko.
|
|
|
Polemikan sartzeke, adieraz dezagun jende asko bat datorrela puntu batean, hots, grafologiaren arau batzuei esker espezialistek jokamoldearen hainbat alderdi eta izaeraren hainbat ezaugarri defini
|
ditzaketela
.
|
|
|
Sailkapena modeloaren eta erregaiaren arabera aldatzen da; karbono partikulez ari garela, adibidez, dieselezko motorrek (energetikoki eraginkorrago gertatzen badira ere) gasolinazkoek baino lau aldiz gehiago emiti
|
ditzaketela
kontuan izanik.
|
|
|
Clinical Gastroenterology and Hepatology aldizkariak argitaratu duenez, zientzialariek “heste meharreko lesioen %71 FANE kontsumitzen zutenen artean, eta kontrol taldean %10” aurkitu zuten. Graham ikertzaileak dioenez, “beti jakin izan da FANOek urdaileko konplikazioak eragin
|
ditzaketela
, heriotza ekar dezaketenak, baina orain arte ez zen jakiten zenbateko eragina zuen heste meharrean”. Ikerketaren emaitzak oso negatiboak dira artritisaren pazienteentzat; izan ere, txosten batzuen arabera, sendagairik aurreratuenek, COX entzimaren inhibitzaileek, kardiopatiaren ondoriozko heriotza arriskua handitu dezakete, eta gaitz horrek eragindako minak arintzeko moduak bilatzen saiatzen dira.
|
|
|
«Kontsumitzaileak arriskuaz duen pertzepzioa inoiz baino gehiago dago komunikabideen bidez aurkezten diren krisien mende», zehaztu zuen, eta gehitu zuen, oro har, «elikagaiekiko konfiantza urtetik urtera handitzen dela». Txostengilearen baikortasunak bakarrik erakutsi zuen jakiek, batez ere gaizki erabiltzeak, osasun arazo larriak sor
|
ditzaketela
, hala nola obesitatea, diabetea edo morbilitate kardiobaskularra. Azken horiek, hain zuzen, gaizki erabiltzeak ondorio larriak ekar ditzake.
|
|
|
Azterketa batek ohartarazi du ongarrien nitrogeno hondakinek ozeanoetako ekosistemak desorekatu
|
ditzaketela
|
|
|
Eta organismoaren hainbat sistematan jarduten duen monoaminooxidasa (MAO) entzimaren bidez egiten du. Oro har, kezkagarria da gomendatutako mugak baino kantitate handiagoetan egotea, ikusi baita molekula horiek, batez ere histaminak, zefaleak eta bestelako sintoma alergikoak eragin
|
ditzaketela
, hala nola beherakoak, palpitazioak, sarpullidoak eta gonbitoak. Gainera, zenbait amina biogenok, hala nola cadaverinak, putrescinak, esperminak eta tiraminak, histaminaren eragin toxikoa indartu dezaketela adierazten duten aztarna esperimentalak daude.
|
|
|
“Gauza bat dira ikasleentzako etxebizitzak, eta beste bat gerraostean egiten ziren bezala babes ofizialeko etxebizitzak egitea” esan zuen. Ezker Batua Berdeak, Joan Herrera parlamentuko bozeramailearen bidez, “etxebizitza txikiek” “pertsona piloa 30 metrotan pilatzen diren ghettoak” sor
|
ditzaketela
esan zuen. Erreakzio positiboak ez ziren gutxiago izan.
|
|
|
Finantziazio baldintza onuragarriek ere laguntzen diete enpresei, eta errentagarritasun handia ari dira izaten negozioetan. Baina institutu igorleak ohartarazten du lehiakortasunaren arloan dauden zailtasunek enpresen erabakiak ere baldintzatu
|
ditzaketela
, kanpoarekiko trukeak egiteko irekien dauden enpresen emaitzetan presioa egiten baitute. Azterketa horrek, gainera, kanpo sektoreak hazkunde ekonomikoari egindako ekarpen negatiboaren arrazoiak azpimarratzen ditu.
|
|
|
Baina, are gehiago, kontuan hartu beharreko inguruabarrak azterlanaren xede den elikagaiari edo osagaiari berari buruzkoak izan behar dira, eta ez elikagai bati edo antzeko edo konparatzeko moduko osagai bati buruzkoak. Izan ere, uste du, elikagai berrien edo elikagai osagai berrien esparruan, ez dela baztertu behar itxuran dauden desberdintasun txikiek ere ondorio larriak izan
|
ditzaketela
osasun publikoan, elikagaiaren edo osagaiaren kaltegabetasuna egiaztatu bitartean behintzat. Estatuen boterea Justizia Auzitegiak berak onartzen du, harmonizaziorik ezean, eta ikerketa zientifikoaren egungo egoeran zalantzak dauden neurrian, estatu kideek, EE Itunaren arabera, murriztu egin dezaketela beste estatu kide batean osasuna eta pertsonen bizitza babesteagatik legez merkaturatzen diren elikagaiak merkaturatzea.
|
|
|
Ekainaren 24an, Europako Batzordeak MON arto transgenikoa, zizare jakin bati aurre egiteko manipulatua, baimentzearen aurka bozkatu zuen. Munduko Osasun Erakundeak (OME), berriz, txosten bat aurkeztu du, genetikoki eraldatutako elikagaiek onurak ekar
|
ditzaketela
onartzen duena, nahiz eta ebaluazioak egiten jarraitu behar den.
|
|
|
Jakina da ohiko esterilizazio prozedurek mikrobioak hil
|
ditzaketela
, baina ez dituzte amaitzen mikrobioek askatzen dituzten eta elikagaietan geratzen diren toxinak. Sentsore berria Journal of Rapid Methods and Automation in Mikrobiology aldizkarian (2 liburukia, 38) aurkeztu zen ofizialki, eta helburu bererako diseinatutako detektagailu bilduma bati gehitzen zaio.
|
|
|
Elikagaien segurtasunaren arloan tresna erabilgarriak izateak duen garrantzia ulertzeko, kontuan izan behar da arriskuak ez duela mugarik. Adibidez, Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) tresnak duela gutxi aurkeztu ditu 2004 urtean detektatutako elikadura alertei buruzko ondorioak, eta kontsumitzaileei bermatzen diete elikagai seguruak eta kaltegabeak eskura
|
ditzaketela
.
|
|
|
Eraikin batzuk goitik behera erortzen dira, eta haizeak eraikuntza txikiak eramaten ditu”. Gainera, adierazi zuten itsas mailatik lau metro baino gutxiagora dauden egitura guztien beheko solairuek kalte larriak jasan
|
ditzaketela
“kostatik 460 metrora arteko distantzian”.
|
|
|
Hori saihesteko, urmaelaren ondoan ez jartzea komeni da. Beste arrazoi bat da zuhaitzen sustraiek urmaelaren paretak honda
|
ditzaketela
eta, ondorioz, ur ihesak sortzen direla.
|
|
|
Eraikin batzuk erabat hondatzen dira eta haizeak eraikuntza txikiak eramaten ditu”. Gainera, adierazi zuen itsas mailatik lau metro baino gutxiagora dauden egitura guztien beheko solairuek kalte larriak izan
|
ditzaketela
“kostatik 460 metrora bitarteko distantzian”.
|
|
|
IMAZONen txosteneko datuek erakusten dute oihan birjina, erreserba naturalak (Tapajósena, adibidez) eta erreserba indigenak zulatu dituztela. Horri gehitu behar zaio udal batzuek legez kanpoko errepideak “udalerrika”
|
ditzaketela
. Paran bakarrik, udalerri kopurua 83tik 143ra igo da 1980tik.
|
|
|
Orain, Europako Batzordeak interesa duten alderdiekin hitz egingo du HMen ikuspegi bat aplikatzeari buruz, bai gizakien bai animalien elikaduran dauden substantzia horiei lotutako arriskuen kudeaketan. Gaur egun, agintariek onartzen dute propietate genotoxikoak (DNA, zelulen material genetikoa, kaltetu dezaketenak) eta propietate kantzerigenoak dituzten substantziek ondorio kaltegarriak izan
|
ditzaketela
osasunean, nahiz eta dosi txikitan izan. Hori dela eta, konposatu horien eraginpean ahalik eta mailarik baxuenetan egotea gomendatzen dute komunitateko arduradunek.
|
|
|
1918ko Espainiako gripe hilgarriaren birusaren sekuentziazioak argitu duenez, baliteke pandemia hori hegazti birus hutsarekin hasi izana. Gainera, frogatu da dna aldaketa txikiek eboluzio gertaera bortitzak eragin
|
ditzaketela
. Adibidez, aldaketa genetiko bakar baten ondorioz, Alaskako arrain arantzatsuak hezur armarria galdu eta beste espezie batera eboluzionatu zuen.
|
|
|
Hain zuzen ere, 10:00ak arte baino ezin izango da zamalanak egin eta kale horietan dauden garajeetatik autoak atera. Honi dagokionez, Fernando Burzako Ingurumen zinegotziak adierazi duenez," udal agintariak jabetu gara honez gero neurri hauek guztiek hiritar zenbaitengan eragozpenak sor
|
ditzaketela
, baina jakin badakigu ere gero eta gutxiago direla hauekin bat ez datozen herritarrak, argi dagoelako neurri hauek behar beharrezkoak direla gure ingurumena babesteko". Garraio publikoaren (metroa eta autobusak) erabilera ere bultzatu nahi dute egun hauetan.
|
|
2006
|
|
|
Legealdi honi begira PSOE eta Batasunaren unea da, orain arte ikusten ari den moduan, baina EAJk ere ez du jokoz kanpo geratu nahi. Bai EAJ bai beste indar politikoak jakitun dira herri honetan jeltzaleek duten indarraz, baina, aldi berean, ezaguna da trantsizio garaiek asko alda
|
ditzaketela
indar harremanak eta inork ez du lasterketaren aurrean egoteko aukerarik galdu nahi. PSOEk bi norabidetan jokatuko du alde horretatik:
|
|
|
Medikuaren ziurtagiria. Hau da, lanpostuaren baldintzek langilearen edoumekiaren osasunean ondorio kaltegarriak izan
|
ditzaketela
egiaztatu beharda. Horretarako Gizarte Segurantzako Institutu Nazionalaren ZerbitzuMedikoek edo Mutuaren Zerbitzu Medikoek aipatutako arriskua dagoelaziurtatuko dute.
|
|
|
Hariari jarraituz, mito franko agertu dira haur homoparentalen inguruan: besteak beste, familia homoparentalek haur delinkuenteak sor
|
ditzaketela
, haurrakere homosexualak izango direla, seme, maritxuak, eta alaba, mari mutilak?
|
|
|
Adibide honek ahalbidetzen du ulertzea familia bereko neba arrebek bizitzaesperientzia oso ezberdinak bizi
|
ditzaketela
bakoitzak barneratzen duen inguruesklusiboaren arabera. Azken finean, eta materialismo historikoa psikologiaraaplikatuz (Vigotsky, 1934), banako bakoitza, bizitzea suertatu zaion historiarenemaitza litzateke.
|
|
|
Bestetik, hautagaien balizko patologia posibleak ere esploratu ahal izatekoizango da beharrezkoa ebaluazioa. Zenbait ikertzaileren esperientzia klinikoak erakutsi du adopzioko guraso izateko hautagai direnengan arazo eta gatazka esanguratsuak, inkontzienteak badira ere, aurki daitezkeela, eta arazo horiek haurrarekikoharremana sortzean eta finkatzean zailtasunak sor
|
ditzaketela
(Galli eta Volpe, 1991).
|
|
|
Amaitzeko, eta milurteko berriaren ezaugarria den eztabaida ahantzi ezinik, esan beharra daukagu, lagunduriko ugalketak, giza enbrioiekin egiten dirensaiakerek, klonazioak eta eugenesia modu berriek amatasuna eta aitatasuna ez ezik, gizatasuna ere eragin eta alda
|
ditzaketela
. Horregatik, kapitulu honetan amatasunaren eta aitatasunaren inguruan dauden balioei eta etikari ere tarte bat egitea beharrezkoa ikusi dugu.
|
|
|
Antzutasuna nahaste psikopatologikoa ez den arren, nahiko ebidentzia dago esatekoLGUTen tratamenduak jasotzen dituzten pertsonek, herstura, depresio eta antzekonahaste psikologikoak gara
|
ditzaketela
(Moreno, 2000b). Bestalde ikusi da depresioak ere paper garrantzitsua jokatzen duela antzutasunaren patogenesian:
|
|
|
Maiz, arazo larrienak dituzten gurasoak dira laguntzabilatzen ez dutenak (Sloper eta Turner, 1992), batik bat arazoak haurraren ezgaitasunarekin lotura zuzena ez badute, esate baterako ezgaitasunak berak sortutakofamilia disfuntzioa bada. Gurasoek baldin badakite aldizka arazoak eztabaida
|
ditzaketela
, seguruago eta babestuago sentitzen dira, eta horrek egokitzen laguntzendie. Gizarteak lehen uneetan egindako inbertsioak ordaina izaten du:
|
|
|
Arauaren interpretazioa kontuan hartuz, ezin da ahaztu bai gobernuak bai autonomia erkidegoek edari alkoholdunen publizitatea estuago erregula
|
ditzaketela
, eta graduazioa 20 gradutik behera jaitsi (PLO 8.5.4 art). Dena den, hainbat produkturen publizitatea hedabide eta euskarri desberdinetan gertatzen denean, kontrako egoerak sor litzake aukera horrek (Vicent, 2002:
|
|
|
Pertsona batzuk 2,3, 7,8 TCDDko kontzentrazio handien eraginpean egon direnean, hainbat osasun arazo izan dituzte, baina ia guztietan laster desagertzen dira, kloroakne izeneko akne indartsu bat izan ezik, zeina batzuetan hainbat hamarkadatan mantendu baita. Hala ere, animaliekin egindako laborategi esperimentu batzuek egiaztatu dute hilgarriak ez diren dosiek minbizia, jaiotze akatsak, ugalkortasun murrizketa eta immunitate sistemako aldaketak eragin
|
ditzaketela
. Hori dela eta, osasun agintariek kontrolatzen dute zenbait maila ez direla gainditzen datu berriak ezagutu ahala.
|