|
2006
|
|
|
|
Zergatik
agertzen daManuel Lekuonarenbertsioan, zazpiestatutko esiya?. Eta, estatu, delako horiezotedakontaminazioz? (...) Eta Jaunn prebostarezaldiakezotedituantzekotasunhandiegiak Berdabioren zaldiarekin?
|
|
|
|
Zergatik
, ordea, uneegokia. Bestedeusenlokarririkgabe, MigelAntonio Zugarramurdi1810eanElamanjaioazelabadakigulako?
|
|
|
1967an, jasoko zuen Usandizaga disketxeak Oiartzungo doinu berria.
|
Zergatik
, ordea, juxtuorduantxe. Begienbistandagozergatik: kantakgertale kuzbertanekoazuenbertsioak, On Manuelek etailobekOiartzunenjasota koak, alegia, Mikel Laboak plazaratu berri zuen Azkuerenbertsioari gain hartzekogrinabiziagatik. EtaLekuonatarrenordukoeraginaz irudipen bat egiteko, honatxJoxemariIriondoren hitzak35:
|
|
2008
|
|
|
|
Zergatik
hitz egiten dio Administrazioak herritarrari esaldi luze eta inpertsonaletan, perifrasien bidez, kalkoz beterik.... Arrazoi ugari dago horretarako:
|
|
|
Ez al litzateke erosoagoa hizkera administratiboa estandarrera hurbiltzea behin betiko, eta kazetaritzaren, publizitatearen eta beste diskurtso mota batzuen baliabideak bereganatzea?
|
Zergatik
ez ditu Administrazioak bere gauzak jakinarazten telebistan, irratian edo prentsan egiten duten moduan. Zergatik ez egokitu mezuak hartzailearen ezaugarri komunikatiboetara eta erabili azalpenak, definizioak, adibideak, irudiak,...
|
|
|
Zergatik ez ditu Administrazioak bere gauzak jakinarazten telebistan, irratian edo prentsan egiten duten moduan?
|
Zergatik
ez egokitu mezuak hartzailearen ezaugarri komunikatiboetara eta erabili azalpenak, definizioak, adibideak, irudiak,... Noiz aldatuko dizkiegu itxura eta estiloa boletinei, herritarrak irakurtzen ausartu daitezen?
|
|
|
Gogoa nuen bertako leku izenak ezagutzeko eta hain zuzen, Murillo Frutoraino joan ginen.
|
Zergatik
ote Aragoi ibai ertzerain euskal toponimia izatea, eta gero gutxi batzuk bakarrik?
|
|
|
|
Zergatik
etnometeorologia euskal hiztegia. Erantzuna galdera bezain erraza da:
|
|
|
Heg.> marka duten hitzen kasuan, maizago gertatzen da beste bat hobestea, Ipar. marka duten hitzen kasuan baino.
|
Zergatik
ote. Esate baterako, Hegoaldeko juez aren ordez, epaile> hobetsi da; baina Iparraldeko juje aren aldamenean, ez da epaile> hobetsi.
|
|
|
|
Zergatik
hitz horiek esangura juridikoa baino ez dute?
|
|
|
Amandriak> loiba> txikixari> kantaitten> xao.> Bizkaiera batuan: Amandreak> loba> txikiari> kantatzen> (edo> kantetan) > > deutso.>
|
Zergatik
hobesten dugun lehenengo testua. Atzetik hasiko gara:
|
|
|
Egun hauetan entzun berri dugu, Gasteizeko alde horretatik frantsesari ere bultzada bat eman nahi lirokeela Hezkuntza Sailak.
|
Zergatik
ez. Eta gainera, Euskal Herriaren eraikitzeaz axola dugunok atsegin har genezake, diren irakasle berrien formakuntza egin ahal baledi gure eskualdean!
|
|
|
|
Zergatik
halakoak Axular-en baitan. Argi dago Axular-entzat testamentua zer den.
|
|
|
|
Zergatik
baina oligarkiak «euskal ukitua» eman nahi zion bere biziguneari. Zergatik ez azpimarratu klase bereizketak arkitekturan ere?
|
|
|
Zergatik baina oligarkiak «euskal ukitua» eman nahi zion bere biziguneari?
|
Zergatik
ez azpimarratu klase bereizketak arkitekturan ere. Azken aukera hau, izatez, nagusi izan zen XIX. mendean zehar, burgesek, nazioarteko estilo neohistorikoak erabiliz, gaztelu eta jauregi itxurako etxe esklusiboak egin zituztelarik (adibide ona da Hendaiako Abadia jauregia).
|
|
2009
|
|
|
HERENEGUN: 1950 (Zazpi poema) I Izadi abestiaII AmaIII Begi beltxaranIV Goiz argiV UbelVI Aize errotaVII
|
Zergatik
, aitona. ATZO: 1966 (Mindura gaur) Sarrera:
|
|
|
Baina Eleizalderen proposamenez Bilbo aukeratzen da.
|
Zergatik
Bilbo. Esker onez.
|
|
|
|
Zergatik
proposatu zituen hainbeste Iparraldeko. Txostenean ez da argudiatzen hori, baina idatzita utzi du joera maioritarioa lapurteraren aldekoa zela orduan.
|
|
|
Etxaide euskaltzainburuak Antonio Tovar eta Salbatore Mitxelenarengana jo zuen laguntza eske.
|
Zergatik
Tovarrengana, badakigu. Baina Mitxelenarengana?
|
|
|
Euskaltzainburu izendatu zintuzten 1988ko abenduaren 30ean.
|
Zergatik
zu?
|
|
|
A.G. Urkixok Bizkaiko Aldundian egitasmoa aurkeztu zuenean ere, 1906an, zifra bera eman zuen, hori bai.
|
Zergatik
ez dakigu.
|
|
2010
|
|
|
Dena, edo ia dena, beste modu batean gertatu zen.
|
Zergatik
, ordea. Arrazoi bat baino gehiago.
|
|
|
|
Zergatik
Agirre. Arrazoien artean argudia daiteke Agirrek bizi izan zuen mende muga (XVIII. mende erdialdea eta XIX. mende hasiera) interes handikoa dela:
|
|
|
Galde daiteke zergatik ote dauden desberdintasun hauek bukaeretan, kontuan izanik egonkorra eta erregularra dela gure idazlea.
|
Zergatik
, tarteka, eskemetan sartzen ez diren hizkuntza erabakiak. Luze laburrak, bariazioak ordenan, adibideak espero ez diren tokietan?
|
|
|
Pertsona izenordainen eta predikatuaren arteko asoziazioak ikusi ditugu azterketa linguistikoa egiterakoan.
|
Zergatik
egiten dira asoziazio mota batzuk eta ez beste batzuk. Zein faktoreren gorabeheran dago pertsona izenordain bat edo beste aukeratzea?
|
|
|
Zaila da, beste aldetik, galdera horri hain baiezko erantzun biribila ematea.
|
Zergatik
aukeratzen dute gurasoek A eredua, B edo D. Zergatik nabarmendu da mende laurden honetan, hain era uniforme eta etenik gabean, ereduaren aldeko joera?
|
|
|
Zergatik aukeratzen dute gurasoek A eredua, B edo D?
|
Zergatik
nabarmendu da mende laurden honetan, hain era uniforme eta etenik gabean, ereduaren aldeko joera. Gurasoak gero eta euskaltzaleago direlako?
|
|
|
kasuan kasuko eskolaren irudia eta erakarmena.
|
Zergatik
aukeratzen dute gurasoek eskola hau, eta ez beste hori edo harako hura. Irakasteredu elebidunagatik bakarrik?
|
|
|
–erdaraz hain ondo baldin badakigu guztiok edo gehien gehienok, zergatik bizia konplikatu?
|
Zergatik
, batez ere, gure bizia konplikatu?. Beste kontu bat erantsi behar zaio horri:
|
|
|
Bestea bezain egia da hori, egiago ez bada.
|
Zergatik
ahazten da, beraz, hain funtsezko elementua. Ikuspegi globalik eza da ezespen horretan ere nagusi.
|
|
|
|
Zergatik
ez zaio EEN legeari antzeko trataera eskaintzen. Konpromisozko ikuspegi global horren falta, edo bestelako ezadostasun sakona, dago ene ustez jokabide unilateral horietan.
|
|
|
Gizarte bizitza osoaren %10ik ez du betetzen eskolak, berez.
|
Zergatik
jarraitzen dugu, hortaz, eskola esparruko interbentzio hutsa proposatuz behin eta berriro. Eritasun larriak jotako gaixoa aspirina batek osatu ez badu, soluzioa ez da aspirina bi edo hiru ematea.
|
|
|
1.1 Etorkinak eta euskara:
|
Zergatik
ikerketa proiektu hau? .. 17
|
|
|
Galde irekia: «
|
Zergatik
nahi duzu zure haurrak euskara ikas dezan? »
|
|
|
Galde irekia: «
|
Zergatik
ez duzu nahi zure haurrak euskara ikas dezan? »
|
|
|
«
|
Zergatik
euskara ikasten duzu? »
|
|
|
Euskarari buruzko interes linguistikoa, azken mailan dago AEKko ikaslego osoarentzat.
|
Zergatik
motibazio intelektual hau hain ahula da, dakigularik ikaslen ikasketa maila eta eleaniztasuna biziki indartsuak direla. Ikasleak baitira, hizkuntzaren zailtasunekin borrokan ari baitira.
|
|
|
hauek beren haurrak euskara ikasten ezarriak dituzte., Bigarren galdea motibazoei buruz zen: «
|
Zergatik
nahi duzu haurrak euskara ikas dezan? ».
|
|
|
2 galdea 209 gurasori: «
|
Zergatik
ez duzu nahi zure haurrak euskara ikas dezan? »
|
|
|
3 galdea 282 gurasori: «
|
Zergatik
nahi duzu zure haurrak euskara ikas dezan? »
|
|
|
Eta gurea txarra zen, eta horra joan behar genuen.
|
Zergatik
, ordea??. Paralelismo bat ere darabil Camposek, egoera hura irudikatzeko:
|
|
2012
|
|
|
Teatro txikia, baina gurea.
|
Zergatik
sartuko gara txikitasun zeken batean, gauza haundiak egiteko kapaz garenean?? (Aresti 1961:
|
|
|
poemak?
|
Zergatik
hautatu ditu hautatu dituenak. Gainera, Sarrionandiak erabilitako zubi testuak identifikatzeak haren itzultzeko modua aztertzeko aukera emango digu:
|
|
|
Kritika hori, ordea, zeharka, ironiaz babesturik egiten du.
|
Zergatik
babesteko ironiaz baliatu. Ironia, azken batean hizkuntzak eskaintzen duen baliabide edo estrategia oso eragingarria delako, elkarrizketako arauren bat urratu arren inolako isunik jasan gabe aurrera irteteko aukera eskaintzen duena.
|
|
|
Baina zilegi ote da, hainbat autorek aitortu duen legez, egitura mota hau besterik gabe kentzea?
|
Zergatik
autore batek baino gehiagok, ken daitezke, bezalako ezaugarria eransten diote enuntziatu parentetikoak ezaugarritu eta definitzean?
|
|
|
berreun edo irureun lagunentzat ari zerala, besteei ajola etzaielako edo.
|
Zergatik
ote irakurleak ain urri izatea?
|
|
|
–Halako eta halako kasuetan erabiltzen dira parentesiak?.
|
Zergatik
sartu behar ditugu, orduan, joskera arazoen artean. Bada, euskaraz behintzat arazo sintaktikoak sortzen dituelako parentesien erabilera zabar samar batek, non nahi eta nolanahi kokatzeak alegia.
|
|
|
EDIRENGIAAndres Urrutia euskaltzainburuaren atarikoa.................. IX Eskerrak Aita Junesi (Jean Louis Davant) Atzinitz............................................ 1Xiberoko antzertia....................................... 51 Pastorala:
|
Zergatik
izen hori? ............................ 72 Nontik dügü pastorala?
|
|
2013
|
|
|
Baina nola uler hiru izaera horiek uztartzea?
|
Zergatik
ez zuten Frantzia eta frantses izaera arbuiatzen, pentsatuz Frantziak giristinoak eta apaizak baztertzen zituela eta euskara ukatzen. Euskaldun fededun batek zergatik ez zion uko eginen bere bi izaerak baztertzen zituen Frantzia horri?
|
|
|
Eskualduna astekari gogorrean ere halatsu gertatu zen.
|
Zergatik
harritu. L. Action Française egunkaria bera ere osoki sartu zen batasun sakratuaren logika hartan eta Frantziaren defentsan.
|
|
|
Oiartzun Espainian kokatzen zuela.
|
Zergatik
hori zehaztu. Zergatik ez geldi mugaren bestaldean, mendiaren bestaldean edo Gipuzkoan zela idaztearekin?
|
|
|
Zergatik hori zehaztu?
|
Zergatik
ez geldi mugaren bestaldean, mendiaren bestaldean edo Gipuzkoan zela idaztearekin. Bestetik, euskaldun hori
|
|
|
Baina hastapenetik ohar zitekeen inplikatu zela, beraz ikerketa galderak horren harira egin dira:
|
Zergatik
inplikatu zen Eskualduna Lehen Mundu Gerran. Nola inplikatu zen?
|
|
|
Ororen buru, zati honek galdera bati erantzun nahi dio, hala nola «Zergatik?» galderari.
|
Zergatik
inplikatu zen, inplikatu bazen?
|
|
|
Lehen Mundu Gerraren denboran izan zuen jarrera aztertzeko eta ulertzeko, lehenik astekaria bera hobeki ezagutu behar da.
|
Zergatik
eta zer testuingurutan, bereziki, zein testuinguru politikotan?
|
|
2016
|
|
|
Nahiko mespretxu sumatzen da publikoarekiko, «sencillo».
|
Zergatik
kalifikazio gutxiesgarri hau ez bada zer gertatzen zen ulertzeko zailtasunarengatik?
|
|
|
Ondorioz, aisialdirako teatroa eta teatro didaktikoa bereizten ditu eta ondoko taula eskaintzen sailkapen batekin.
|
Zergatik
Brecht aipatu Larzabalen antzerkigintza lantzeko unean. Hain mundu desberdinetakoak ziren bi idazleak?
|
|
|
|
Zergatik
bi azalpen horiek hartu, hertsitasun literaturari buruzko debate honetan. Kritika eremu inportantea baita literaturaren eremuan, literaturaren inguruko gogoeta horretatik pasatzen baita.
|
|
|
Ohargarri da Frantziako antzerkiaren historia egiten hasten garelarik, gehienbat Parisen inguruko gertakariak direla agertzen.
|
Zergatik
horrenbeste urrats ezagun aipatu. Gainbegirada honek, frantses kulturak, antzerkiak interesatzen zaigun kasuan aldaketa frankoren bidetik joan denaren gogoratzeko, misterioaren kasuan, ikusgarri mota batzuen desagertzea bizi izan baitu ere, beste birmoldaketa askoren artean.
|
|
2017
|
|
|
|
Zergatik
orain. Euskararen alde euskal elkarteek aspaldidanik egiten zuten lana kontuan hartuz, 2006an hizkuntza politika publikoa egituratzen hasi zen Ipar Euskal Herrian eta geroztik Euskararen Erakunde Publikoak politika hori eramaten du.
|
|
|
|
Zergatik
eta zertarako ikasten eta mintzatzen da hizkuntza bat. Zein dira hizkuntza bat ikasi, landu eta erabiltzeko arrazoiak?
|
|
|
Idatzizko iritziez gain, jendaurrean ere azaldu dut jarrera hori, hala Baigorrin 2016ko urrian antolatu zen mahai inguru batean nola 2017ko azaroan Baionan gertatu ziren Jagon jardunaldietan.
|
Zergatik
eta erakunde honen kontura kritiko agertu naizen. Erantzuna argi da.
|
|
2019
|
|
|
Txillardegiren Elsa Scheelen (1969), Ramon Saizarbitoriaren Egunero hasten delako (1969), Joxan Artzeren Isturitzetik Tolosan barru (1969), Gabriel Arestiren Harrizko herri hau (1970), Mikel Lasa eta Amaia Lasaren Poema bilduma (1971), Joxe Azurmendiren Hitz berdeak (1971), Arantxa Urretabizkaiaren San Pedro bezperaren ondokoak (1972), Anjel Lertxundiren Goiko kale (1973), Mikel Zarateren Haurgintza minetan (1973), Luis Haranburu Altunaren Itsasoak ez du esperantzarik (1973), Joan Mari Irigoienen Hutsetik esperantzara (1975), Mikel Arregiren Hego haizearen konpasean (1975), Ramon Saizarbitoriaren Ehun metro (1976), Koldo Izagirreren Itsaso ahantzia (1976), Amaia Lasaren Hitz nahastuak (1977), Ibon Sarasolaren Joan eta Ane zigarro bat erretzen (1977)? Pixka bat geroagokoak dira Bernardo Atxagaren Etiopia (1978), Joxe Austin Arrietaren Abuztuaren 15eko bazkalondoa (1979), Txillardegiren Haizeaz bestaldetik (1979), Arantxa Urretabizkaiaren
|
Zergatik
panpox (1979). Argitaletxe sortu berriek ez ezik. Kriselu eta Lur lehenik, Erein eta Elkar aurrerago...?
|
|
2020
|
|
|
Diteke, eta galdetzen da.
|
Zergatik
oparitu bear zaizkion ideal oni ainbeste neke. Izan ere, batek baiño geiagok atera dit zerako au:
|
|
|
"
|
Zergatik
eta zertako euskaldun?" ez da galdera erretorikoa. Kezka baten isla da:
|
|
2021
|
|
|
42.23.3
|
Zergatik
|
|
|
Beraz, jatorriz galderetan bakarrik erabiltzen zen, gaur oraindik erabiltzen dugun bezalaxe:
|
Zergatik
ez zara etorri?
|
|
|
42.23.3b
|
Zergatik
batez ere Hegoaldeko literaturan agertzen dela esan daiteke, ez horrenbeste Iparraldean, nahiz badiren adibide batzuk: Eta populu guzia hura ukitu nahiz zebilen, zergatik harenganik ilkitzen baitzen bertute bat guziak sendatzen zituena (Haraneder); Eta hala, zaudete zuek ere prestatuak, zergatik zuek uste ez duzuen orduan etorriko baita Gizonaren Semea (Haraneder); Zatozte adoratzera Zeruko erregea.
|
|
|
Eta populu guzia hura ukitu nahiz zebilen, zergatik harenganik ilkitzen baitzen bertute bat guziak sendatzen zituena (Haraneder); Eta hala, zaudete zuek ere prestatuak, zergatik zuek uste ez duzuen orduan etorriko baita Gizonaren Semea (Haraneder); Zatozte adoratzera Zeruko erregea.
|
Zergatik
haren eskutik baitugu bizitzea (Etxeberri Ziburukoa); Arren haren kunplitzeko egidazu grazia, zergatik gorputza baita janariaz betea (Etxeberri Ziburukoa);[...] zuri dagokizu guardia egitea kablei zergatik anitz lekutan baitira arropak (P. Etxeberri).
|
|
|
Hemen ageri dira adibide batzuk (konturatu adizkiak baitedo en erakusten duela, eta holakoetan zergatik ez dela diskurtso markatzailea):
|
Zergatik
egiten du negar. Errespondatu duzue:
|
|
|
Errespondatu duzue: zergatik eraman baitute ene jauna, eta ez dakit non paratu duten (Lizarraga);
|
Zergatik
hainbertze aldiz. Zergatik denbora guzietan gure etsaiek pertsegitzen gaituzten (Elizalde); Zergatik erran da:
|
|
|
zergatik eraman baitute ene jauna, eta ez dakit non paratu duten (Lizarraga); Zergatik hainbertze aldiz?
|
Zergatik
denbora guzietan gure etsaiek pertsegitzen gaituzten (Elizalde); Zergatik erran da: konfesatu, komekatu behin bederen?
|
|
|
zergatik eraman baitute ene jauna, eta ez dakit non paratu duten (Lizarraga); Zergatik hainbertze aldiz? Zergatik denbora guzietan gure etsaiek pertsegitzen gaituzten (Elizalde);
|
Zergatik
erran da: konfesatu, komekatu behin bederen?
|
|
|
konfesatu, komekatu behin bederen?
|
Zergatik
obligazio ez den gehiago (Elizalde); Legoak zergatik komekatzen dira solo hostiarekin. Zergatik hostia hartan, eta haren parte guzietan dagoen Kristo guzia (Elizalde).
|
|
|
Zergatik obligazio ez den gehiago (Elizalde); Legoak zergatik komekatzen dira solo hostiarekin?
|
Zergatik
hostia hartan, eta haren parte guzietan dagoen Kristo guzia (Elizalde).
|
|
|
Har dezagun, esate baterako, honako bikote hau:
|
Zergatik
huts egin duzu bada trena?; Zergatik huts egin duzu beraz trena?
|
|
|
Har dezagun, esate baterako, honako bikote hau: Zergatik huts egin duzu bada trena?;
|
Zergatik
huts egin duzu beraz trena?
|
|
|
A!
|
Zergatik
huts egin duzu beraz trena?
|
|
|
42.22.2d Alde berbera dutela uste dugu hori bezalako beste bikote hauek ere: Zergatik diozu bada, kristau zarela?;
|
Zergatik
diozu beraz, kristau zarela?; Nork esan zizun bada, etortzeko?; Nork esan zizun beraz, etortzeko?
|
|
|
Elkarrizketa gabe, prediku edo hitzaldi batean, entzuleak egin uste dion galdera hizlariak berak asmatzen du eta egiten bere buruari, eta lehengo modu bertsuan erantzuten:
|
Zergatik
gertatzen den hori. Bada, askok ez dakitelako ongi bizitzea zer den ere; Nola jakin dudan hori?
|
|
|
Esan dezagun joera nagusiak hauek direla, lehenago esana laburtuz: Nor bada?;
|
Zergatik
ez digu, bada, kontatu?; Nora joan da bada?; Horrek zer daki bada!; Nola etorriko duk bada, ama hil zaiok eta!; Zuk jo duzu bada! / zu ez zara bada, joaten!; Joango naiz bada!; Idatziko ez zigun bada!
|
|
|
7.2.11b
|
Zergatik
aztertu, orduan, izen elkartuen artean. Sintaxian sorturiko egitura horiek ihartu eta izen moduan funtzionatzen dutelako.
|
|
|
aldi, bide, buru, gai, gizon, (g) une, jende, kide, (k) ume, lagun, orde.
|
Zergatik
sailkatu ditugu, baina, izen elkartuen barruan. Egia da maiztasuna badela atzizki izaeraren ezaugarrietako bat (atzizkiek, emankorrak badira behintzat, serie luzeagoak osatzen dituzte izen edo adjektibo elkartuetako mugakizunek baino).
|
|
|
n), bai kausal moduan:
|
Zergatik
egia den, hitz egin behar diozu gurasoari modu hain itsusian? (Agirre Asteasukoa), bai azalpen gisa:
|
|
|
Hark egia esan du, zergatik oraintxe bere ikusten nago (Etxeita).
|
Zergatik
ezen ere —ahozkoan zergatik (e) ze— modu berean erabiltzen da: Eta kontuz bizi, zergatik ze, esetsiko digute tentazio handiek (Añibarro).
|
|
|
Eta baiezko perpausetan gehienetan aditzaren aurreaurreko lekuan ematen ez den arren —perpaus aski luzeak eratzen baititu—, zenbaitetan galdegaitzat har daiteke:
|
Zergatik
egiten duzu negar? [...] Negar egiten dut zeren eraman duten ene Jainkoa, eta zeren ez dakidan non ezarri duten (Larregi).
|
|
|
Norantz joko dugun galdetzen dut (Lertxundi); Etxe hau nork gobernatzen duen ez dakit (Mitxelena); Barnean zegoen ala ez jakin behar zen lehenik (Satrustegi).
|
Zergatik
galderaren erantzun diren kausazko perpausak: Nahi dudalako bizi naiz hemen (Atxaga); Helburuzko perpausak:
|
|
|
DMa orain lekuz mugitzeko askatasuna emanez gero, ondoko aukera hauek guztiak aurkitzen ditugu idazleen artean (Altuna 1986):
|
Zergatik
, ez da zerbitzaria bere nagusia baino handiagoa, ezta ere dizipulua, bere maisua baino (J. C. Etxeberria); Morroia ez baita nagusia baño aundiago, ezta ikaslea ere, irakaslea baño (Apaiz batek); Ez da ikaslea irakaslea baino gehiago, ez eta morroia nagusia baino gehiago ere (Olabide); Ez da ikaslea irakaslea baino gorago, ez eta mutila bere jauna baino (Jesu Kristoren Berri Ona); Ez da dizipulua nagusia baino gutxiago eta ez sehia bere jauna baino gutxiago (Haraneder); Ikaslea ez da irakaslea baino gehiago; ez morroia ere nagusia baino (Orixe); Ikaslea Maisua baino gehiago ez da; morroia ere ez nagusia baino (Lardizabal).
|
|
|
Hona hemen beste zenbait adibide:
|
Zergatik
ez dute egin apaiz horiek beroriek nik egin dudana? (Orixe); Pilipe, ni ikusten nauena, Aita ikusten ari da (Orixe).
|
|
|
|
Zergatik
deitzen ditugu gramatikal kasu horiek? (ikus 1 kapitulua) Gramatikalak direla diogu kasu horiek hartzen dituzten sintagmak zuzenean islatzen direlako aditzaren morfologian:
|
|
|
Dagokion sintagmatik kanporatua ere, nahiz adibide gutxiago dauden literaturan: Ez du harrokeriarik,/ umila da oso (Txirrita); Garestia da oso (Soroa);
|
Zergatik
kontrizio edo amore damua da oso, edo perfektoa[...] (Mogel); Bai, mutil ederra da oso (Erkiaga). Hiztun anitzen ustez, oso horren aurretik etentxo bat egin behar da ezinbestean, baina ez beste batzuen ustez.
|
|
|
23.4.5c Partizipioa+ nahi izan hurrenkera hauts daiteke nahi modala aurreratu eta galdegaiaren eskuinera eramanaz:
|
Zergatik
nahiko dut nik muggleengandik jaioei eraso? (I. Mendiguren); Izan ere, nondik nahiko luke esperientziak bere ziurtasuna jaso?
|
|
|
Pozik gaude hori baizik esan ez duenean; kontzesioa:
|
Zergatik
zigortu duzu, ezer txarrik egin ez duenean?; kontsekutibo gisakoa: Zerbait gertatuko zen, hainbeste jende bildu denean.
|
|
|
Hasteko, biak izan daitezke zergatik galderaren erantzuna:
|
Zergatik
mugitu duzu aulkia? —{ Traban zegoelako ∼ Trabatik kentzearren}.
|
|
|
Zertako uste dugu Jainkoak eztitasun hauek ematen dizkigula? Bat bederaren aldera eme, eta harengana amoriotsu garen amoreagatik (Pouvreau);
|
Zergatik
pizteko egon zen hirurgarren eguneraino. Haren hiltzearen eta piztearen gainean dudarik batere izan ez zedin amoreagatik (Akizeko katixima).
|
|
|
Hala, ustezko helburuaren kontrako ondorioa adierazten dute batzuetan: Gure taldekoak aurkariak baino hobeto aritu ziren denbora guztian, azkenean partida galtzeko; Orduak egin ditu baratzean lanean, lau tomate ziztrin biltzeko;
|
Zergatik
Ejiptotik atera gaituzu, hemen egarriak hiltzeko? (Lardizabal).
|
|
|
Ezaugarri jakin batzuk dituzte perpaus hauek, predikatuaren kanpoko osagai direnetatik bereizten dituztenak: a)
|
Zergatik
galderari —zertako, zerendako, ekialdean— zuzenki erantzun diezaiokete: Zergatik agertu dira itoginak?
|
|
|
a) Zergatik galderari —zertako, zerendako, ekialdean— zuzenki erantzun diezaiokete:
|
Zergatik
agertu dira itoginak? —Euri asko egin duelako; Zergatik huts egin duzu autobusa?
|
|
|
Zergatik agertu dira itoginak? —Euri asko egin duelako;
|
Zergatik
huts egin duzu autobusa? —Berandu jaikitzeagatik. b) Esaldiko galdegaia izan daitezke:
|
|
|
38.2.1c Perpausak bezala, bestalde, postposizio sintagmak ere izan daitezke kausa adierazten duten predikatuaren barneko osagaiak: a)
|
Zergatik
joan da ihesi? —Beldurragatik; b) Lagunei eskerrak lortu du lanpostua; c) Dudan tituluagatik lortu dut lanpostua, ez euskaragatik; d) Diruagatik bakarrik ezkondu da harekin; e) Saiatu naizelako eta euskarari esker lortu dut lanpostua.
|