|
2000
|
|
|
euskaldun versuseuskal herritar) erakusten digute gauza ezberdinak direla. Edozelan ere, bestebatzuentzat
|
uzten
dugu bi nortasun moten arteko harremanen azterketa, eta baita biakelkar elikatuz gara daitezkeen gizarte egitasmoen proposamena ere. Gure helburuahedabideek euskal nortasunaren garapenean nola eragiten duten aztertzea izaki, nortasun horrek alderdi edo aurpegi ezberdinak dituela eta horietako bakoitzeanhedabideek modu batera edo bestera joka dezaketela argi uztea da.
|
|
|
Edozelan ere, bestebatzuentzat uzten dugu bi nortasun moten arteko harremanen azterketa, eta baita biakelkar elikatuz gara daitezkeen gizarte egitasmoen proposamena ere. Gure helburuahedabideek euskal nortasunaren garapenean nola eragiten duten aztertzea izaki, nortasun horrek alderdi edo aurpegi ezberdinak dituela eta horietako bakoitzeanhedabideek modu batera edo bestera joka dezaketela argi
|
uztea
da. Horixe erakutsikodigute, batetik, Euskal Herriko hedabideek eremu publikoaren eraikuntzan nolajokatzen duten aztertzeak, batetik, eta hedatzen dituzten kultura eta gizartekoerreferenteak nolakoak diren begiratzeak, bestetik.
|
|
|
Kontuan hartuko ditugun telebista kanalak, Hego Euskal Herrian eginak alabertan ikus entzun daitezkeenak dira, beraz; Canal Plus en kasua salbu, doan etahargailu arrunt batez baliatuz jaso daitezkeenak. Beraz, telebista orokorrak deiturikoakdira erreferentzia modura hartuko ditugunak, eta alde batera
|
utziko
ditugu satelitezzein kablez jaso daitezkeen beste eskaintzak, tematikoak zein orokorrak.
|
|
|
Lehenik eta behin, aipatu beharra dago Hego Euskal Herrian irratia entzuten duenpopulazioaren %77, 1 bost irratiren eskuetan dagoela. Irrati emandegi hauen indarrakbigarren planoan
|
uzten
ditu gainerakoak, neurri handi batean emisio eremu lokalekoak direnak, hain zuzen ere. Ikus ditzagun segidan, entzule kopuru horiek protzentualki eta zenbaki absolutuetan.
|
|
|
Hasieran esan dugun modura, anitza bezain koloretsua da irratigintzaren egoeraHego Euskal Herrian. Hala ere, ezin dugu albo batera
|
utzi
Madrildik emisioak igortzendituztenen pisua. Izan ere, nahiz eta hemendik bertotik hainbat programa egin, nagusidira ikuspegi zentralista eta Estatu osorako emisio bakarra dutenak, besteak beste: SERen musika programazioa eta eskaintza konbentzionala, Espainiako Irrati Nazionalaren emanaldi desberdinak eta Onda Cero, Cadena 100 edo Radio Popularrenemanaldiak.
|
|
|
EITBren barruan dauden emandegien nagusitasuna agerian
|
uzten
duen herrialdebakarra da Gipuzkoa. Gainera, bertan gehiago dira euskaraz aritzen direnen presentziaeta, oro har, baxuagoa, bere nagusitasunean, Madrildik emisioek lortzen duten jendearen arreta.
|
|
|
izeneko euskarazko humore tartea dakarkigu astero. Nolanahi ere,
|
utzitako
toki hori anekdotikoa da, pentsamoldeen garapenaren lekuko.
|
|
|
–Euskal Irratiak elkartea,, euskal adierazpideko hiru irrati soziatiboen artekogarapen eta itun planaren aurreproiektuaren isla zehatza da, 1996ean. EuskalHerriaren antolamendu eta garapen eskemaren barruan aurkeztu zen proiektuautonomoa37 Hiru irratien artean beste hurbilpen saiakera batzuk izan ziren 90ekohamarkadaren hasieran38, batez ere Irulegiko Irratia eta Euskal Kultura Institutuareneskutik. Saiakera hauek egunero 9: 30etan hiru irratietan aurkeztu eta hauetariko irratibatek edo bik ekoitzitako emankizun kultural komunen sorkuntza ekarri zuten39, etabaita Euskal Kultura Elkarteak sorturiko prestigiozko literatura emankizun bat ere, 1995ean bertan behera
|
utzi
behar izan zutena, arras kritikatua izan zelako40.1997/ 98 sasoiko Mediametrieren galdeketaren arabera, Irulegiko Irratia, Europe1en atzetik ozta ozta, Ipar Euskal Herriko irrati entzunenen arteko bederatzigarrenpostua lortu zuen, entzuleria tasaren %5, 7rekin. Gure Irratia %2, 5eko entzuleria kopurura igo da, 1994an erorketa indargetu ondoren.
|
|
|
Hala ere, La Semaine du Pays Basqueren estiloa, bere homologoa den LaSemaine du Rousillonena bezala, Frantziako Kataluniar Herrian? are polemiko eta kritikoagoa da (gehiengoaren iritzia errespetatuz) eta leku handiagoa
|
uzten
die, tribuna libreei?, herritar irakurleei etagaurkotasuna egiten dutenei. Egunkari honek. Euskal Herri?
|
|
|
Azpimarragarria da, bestalde, DEIA egunkari abertzalean Nafarroak duen agerpen urria. Egunkari erregionalista edota Euskal Herritik kanpokoenartean, EL PAIS DEL PAIS VASCO egunkarian soilik du presentzia aipagarria, gainerakoetan ia existitzen ez den bitartean (beti ere Nafarroan bertan argitaratzen direnegunkariak alde batera
|
utzita
, jakina). Nolanahi dela, Baskongadetako berripaper erregionalistek eta egunkari madrildarrek Nafarroarekiko duten jarrera, Nafarroako egunkari erregionalistek Euskal Autonomia Erkidegoarekin dutenaren parekoa da, 4 grafikoan ikus dezakegun legez.
|
|
|
3 Euskal Herrian argitaratzen ez diren egunkariak (EL MUNDO DEL PAIS VASCO, EL PAIS DELPAIS VASCO eta SUD OUEST) kanpoan
|
utzi
izanaren arrazoia honakoa da: egunkari hauetan, esanbezala, Euskal Herriarekin zerikusia duten artikuluak soilik hartu ditugu kontuan.
|
|
|
Frantziako kasua alde batera
|
utzi
dugu, ikusi dugunez Hegoaldeko prentsak osoarreta gutxi jartzen baitio herrialde horri, euskarazko egunkariak izan ezik. Frantziarekin zerikusia duten artikuluak argitaratzen direnean, ez da ukitzen Euskal Herriarekinduen lotura.
|
|
|
Adierazle gisahonako ezaugarri hau hartu dugu: Euskal Herriarekin zerikusia duten albisteen arteanzein eremu hartzen den erreferentziatzat, gaien arabera (beraz kanpoan
|
utzi
ditugu, alde batetik, iritzi artikuluak, eta, bestetik, Euskal Herriarekin zerikusirik ez dutenalbisteak); bestalde, Euskal Herritik kanpo argitaratzen diren egunkariak ere. ELMUNDO DEL PAIS VASCO, EL PAIS DEL PAIS VASCO eta SUD OUEST, barnean hartu ditugu.
|
|
|
Kultura gaietan Espainiak ez du beste gai batzuetan duen presentzia, eztaegunkari erregionalistetan ere (handiena EL CORREOn du, gai honetako albisteenherena Espainiakoak izanik). Bestalde, gai hauek nabarmen
|
uzten
dute egunkariabertzaleen eta erregionalisten arteko aldea, DEIA azken hauen ondoan kokatzendelarik: lehenek Euskal Herria dute erreferentzia nagusi, eta bigarrenek herrialdepropioaren erreferentzia birsortzen dute gai hauen inguruan.
|
|
|
Zerrenda honetatik at
|
utzi
ditugu kirolari buruzko albistegi berezituak, generokako sailkapenetan kirolen atalean sartuta baitaude. Kontuan hartu ditugu, ordea, albistegi orokorretan kirolari eskainitako tarteak, nahiz eta batzuetan bestelako albisteetatikaparte ematen ziren (tartean iragarkiak sartuta).
|
|
|
Donibane Garazinegindako ekitaldien berri eskaini zen, baina Hegoaldeko ekitaldien aipu bat ere egingabe. Izaera territorial horrek bultzatu gaitu albistegi hau gure analisitik kanpoan
|
uztera
.
|
|
|
Azpiatal honen hasieran azaldu dugu albistegien aukeraketa egitean Iparraldearen Orena saioa kanpoan
|
utzi
dugula, bai eta horretarako arrazoiak eman ere. Honainoiritsita, hauxe argudia lezake norbaitek:
|
|
|
Ikus entzunezkoaren beste ataletanLolafilms eta, bereziki Endemol produkzio etxeak menderatzen ditu, zinean diharduena lehena, eta telebistarako ekoizten duena bigarrena?, baita kanal tematikoakekoizten dituzten Media Park eta Andalucia Digital Multimedia ere. Bestalde, ikuskizunen eskubideen erosketa eta gestiorako Audiovisual Sport en parte hartzen du.Telekomunikazioetan ere, mota guztietako telefonoetan duen nagusitasun posizioaalde batera
|
utzita
, presentzia du Hispasat sisteman, komunikazioetarako sateliteakgestionatzen dituen horretan hain zuzen; eta gainera, kablean demarkazio guztietanjarduteko lizentzia du. Irratigintzan Onda Cero eta Radio Voz kateak bereganatu ditueta prentsan Recoletos taldean ere badu presentzia Pearson talde britainiarraren bidez, El Mundo informazio orokorreko, Marca kiroletako eta Expansion ekonomiako egunkariak argitaratzen dituen Unidad Editorial taldea, hain zuzen ere.
|
|
|
Irratian, berriz, Estatu mailako kateen nagusitasunaren aurrean Euskal Herrikoirratiek ez dute jakin bertakotasunari leku bat egiten, Herri Irratiaren (OM lizentziakDonostia, Gasteiz eta Bilbon eta FMkoak Donostian, Loiolan eta Bilbon) edo NervionGorbea (bi FMko lizentzia Bilbon eta Gasteizen) taldeen salbuespenekin. Aipatutakohoriek alde batera
|
utzita
, ez da gaitasunik egon sare edo programazio bereziturikeratzeko; eta beste guztiak, independenteak zein El Correo ren Telebasconia irrati taldea barne, kanpoko programazioen menpe geratu dira. Horien ondoan, berriro ere, ekimen soziala garatu da, irrati libreen sare zabal batean oinarrituta.
|
|
|
Telebistaren herritartasuna erabakitzeko irizpide gisa, horrek egoitza duentokiarena finkatzen da, emizioa nondik egiten duen alde batera
|
utzita
.
|
|
|
Hala eta guztiz ere, aukera hori sistema estatalaren antolamenduak baldintzatzen du betiere, telebista lokalen edota sistema digital berrien arauketek erakusten duten moduan. ...azio taldeen interesak eta garapen tekniko azkarrak izan dutelehentasuna irrati/ telebista zerbitzuen oreka, bideragarritasun ekonomiko eta interessozialaren gainetik, sistema autonomikoak estatalekiko konkurrentzia marko zorobatean murgiltzera behartuz, eta Estatu mailako zerbitzuak, berriz, Autonomia Erkidegoen edozein eskuduntzetatik kanpo uzteaz gain, horiekiko inongo betebeharretatik ere aske
|
utziz
.
|
|
|
Zerbitzu digitalen banatzaileei, berriz: erabilitako dekodetzaileek beste banatzaileei etxeetarakosarbidea
|
uztea
edo, gutxienez, ez galaraztea.
|
|
|
Frantziar Estatuan, berriz, beren menpe eremu geografikonahiko zabalak hartzen dituzten egunkari erregionalak nabarmentzen dira, nahiz etahorren baitako ezberdintasunen araberako edizio berezituekin izan. Irrati eta telebistanberriz, zentralizazioa handia izan da urteetan, bereziki Frantziar Estatuan, bertakoenpresen garapenari leku gutxi
|
utziz
, zenbait irrati emandegiren salbuespenarekin.Beraz, ez da harritzekoa prentsan eta Hegoaldean aurkitzea bertako komunikazio enpresen garapen handiagoa, Iparraldean eta irratian edo telebistan baino, arlo pribatuari dagokionean, behintzat. Horietan Estatu mailako hedapena duten enpresak eta komunikabideak dira nagusi.
|
|
|
Ikusi dugunez, egunkarietan euskara izan ere ez da ia. Euskaldunon Egunkariarenkasua alde batera
|
utzita
, beste guztiak erdaraz dihardute nagusiki, euskarari leiho txikitxikia zabalduta.
|
|
|
Urrezko orduetako albistegiak kontuan hartuta, iluntzean, Euskal Telebistak Teleberri eta Gaur Egun eskaintzen ditu16 Hizkuntza alde batera
|
utzita
, eguraldiaren tarteaoso da antzekoa bietan: informazio esana antzekoa, informazio erakutsia antzekoa, eguraldi mapa berbera.
|
|
|
Diario de Navarra Espainiako estatu erreferente geografikoan oinarritzen da.Euskal Herriak berak edo berau (edozein delarik Euskal Herriaren irakurketapolitiko, administratibo edo kulturala) osatzen duten lurralde historikoek ez duteezelako protagonismo grafikorik egunkari honen orrialdeetan, gogoeta linguistiko kultural komunak oro bazter
|
utzita
.
|
|
|
El Periodico deAlava. Honen marko geografikoa probintziaren lur eremuarena besterik ez da.Egunkari honek alde batera
|
uzten
ditu bere inguru geografikoko lurraldeak oro, horiek euskal lurraldeak izan zein ez izan. Bestalde, balizko Araba oso batenkasua aurkezten du, gaur egun Burgosko administraziopean dagoen Trebiñoarabar eginez.
|
|
|
Bilboko El Correo eta Madrilgo El Pais dira adibiderik paradigmatikoenak.Bai bata bai bestea, Euskal Autonomia Erkidegoaren isla piktografikoarenaldekoak dira. Nola Madrilgoak hala Bilbokoak bazter
|
uzten
dituzte gainerakolurralde euskaldunak oro, nahiz eta lurralde horiekin EAEk harreman kultural etalinguistiko nabarmenak dituen.
|
|
|
Hirugarren honen erreferente grafikoa espainiar Nafarroarena da, bazteruzten dituelarik mendiez bestaldeko lurralde nafarrak oro. Bazterrean
|
uzten
du, baita, Euskal Autonomia Erkidegoa bera ere, alde batera utzita lurralde historikoguztien artean dauden lotura kultural eta linguistikoak.
|
|
|
Hirugarren honen erreferente grafikoa espainiar Nafarroarena da, bazteruzten dituelarik mendiez bestaldeko lurralde nafarrak oro. Bazterrean uzten du, baita, Euskal Autonomia Erkidegoa bera ere, alde batera
|
utzita
lurralde historikoguztien artean dauden lotura kultural eta linguistikoak.
|
|
|
Ildo horretatik, Hego Euskal Herria autonomia erkidego bitan banatua da katehorietan: Mendebaldeko hiru probintziak alde batetik eta Ekialdekoa bestetik.Are gehiago, TVE2k eskaintzen duen eguraldi emanaldian, Euskal AutonomiaErkidegoari eta Nafar Erkidegoari buruzko informazioa eskaintzean, denbora tarte luzea
|
uzten
da Erkidego bien artean, denbora horretan Pirinioetako etaMediterraneoko Autonomia espainiarren berri eskaintzen delarik. Espainiakotelebista kate horretan, Nafarroak eguraldi tartea, beste Euskal Herriekin edoAragoekin konpartitu beharrean, Gaztelarekin konpartitzen du, nola Soriarekinhala Salamankarekin.
|
|
|
Sozializazio politikoak aurrera eramateko, Munduaren eraikuntza mediatikoapublikoaren eskuetan
|
uzteko
, nazioaren lurraldetasun sinbolikoak zeregin garrantzitsua du.
|
|
|
Garrantzi handikoa da testua irakurtzen hasi baino lehen eztabaida honen parametroak argi
|
uztea
. Batetik, ezartzen zaigun eztabaida marko iberiarra de facto
|
|
|
Horrela azpimarratzen du Isaiah Berlin ekEl fuste torcido de la humanidad artikuluan (Berlin 1992: 227). Zentzu horretan, filosofo politikoek iraultza frantsesean jatorria zuten beste fenomeno politikoeigarrantzi handiagoa eman zieten (liberalismoari, adibidez), nazionalismoaren azterketa bigarren plano batean
|
utzita
. Mendebaldeko pentsalariek, gehienetan nazionalismoaren indarra gutxietsiz, behin eta berriz saiatu dira nazionalismoa hilobiratzen, oraingoz lortu gabe (inongo zentzu epikorik gabe aipatzen dut hau).
|
|
|
Hemen eskema honen faltsukeria salatu nahi dugu, bere balizko oinarritzapenintelektualaren ahultasunak agerian
|
utziz
. Koiuntura konkretuez gain, atzerrianematen diren eztabaidak eta kanpoko autoreen ikuspegiak zeharo manipulatuz, kakaburutik behera nola botatzen diguten erakusten saiatuko gara.
|
|
|
Bitartean, estatu modernoak ontologia konstruktibista horretatik libratu nahiandabiltza, makiabelikoa izateko Maquiavelo ren aurka egotea bezalakorik ez dagoela agerian
|
utziz
. Hobbes engandik dator estatua gizakiek eraikitako gailua, tresna, makina besterik ez deneko ideia, berri?
|
|
|
Kapital masa horiek libreki zirkulatzen dute interes tasen, politika fiskalen eta hazkunde zurrumurruen arabera, eta munduko elkartrukerakoharremanak aldatzeko gaitasuna dute. Dibisa merkatuetatik, balore merkatuetaraigarotzen dira etekin errazaren bila, eta esku pribatuetan
|
uzten
dira, banku deposituetatik, inbertsio fondoetatik, pentsio fondoetatik eta abarretatik datozen kapital kopuru erraldoiak.
|
|
|
abantailak galdu gabe. Hala bada ere, estatuguztiak ez dira hain kontziente izan, eta askok beren burua korronteak eramandezan
|
uzten
dute soilik.
|
|
|
Garatutako estatuak beren eskema nazionalak inposatzen saiatzen dira; adibidez, beren hizkuntza ofizialaren erabilpena bultzatuz. Ikerlan anitzek erakusten duteingelesa dela Internet en gehien erabiltzen den hizkuntza15 Eta honek oso lekugutxi
|
uzten
du beste hizkuntzentzat, eta askoz gutxiago hizkuntza minorizatuentzat.Herri txiki batzuek ahalegin handiak egin dituzte beren hizkuntzaz webguneak sortzeko. Baina askotan ez dute lortzen erabilpena nabarmenki handiagotzea.
|
|
|
Ondorio gisa, gaur egun Internet eko egitura zeharo inperialista da. Herrienburujabetasunari ez dio lekurik
|
uzten
, eta ezin da etorkizun demokratikoagoa iragarri. Aditu kritikoak ezinbestekoak dira analisi mota berriak sortzeko, teknofanatikoen diskurtsoa gezurtatzeko eta irtenbide teoriko praktikoak asmatzeko.
|
|
|
Politika teknozientifiko hauen porrotak, teknologia nuklearraren kasuanmaiz gertatutako kamusada edo hutsegiteek agerian
|
utzi
duten bezala, ez diranahikoa izan gizarteak teknozientziaren kontrol demokratikoa serioski planteatzeko.
|
|
|
Agiri biak, bai pasaportea eta bai Euskal Herritartasun Agiria, ASK erakundeak jaulki zituen. Agiri horien zabalkundeak, erabilera kanpaina osatua baino gehiago, dokumentuen balio sinbolikoa testimonialki azpimarratzea ez otezuen pentsarazten du, zabaltze egunaren hautuak agerian
|
uzten
duenez12 Pasaportearen kasuan, badaude bidaiatzeko erabilia eta onetsia izan deneko frogak, zenbaitzuk urte hartako oporretan mugetan erakutsitako dokumentu bakarra izaki.Dokumentuaren balio sinbolikoaren lekuko, orduko Egin egunkariak haren berrijaso zuen.
|
|
|
Ekimen hauek guztiak agerian
|
uzten
dute nortasun formalak norbanakoarenidentitatearen elementu gisa duen garrantzia, onartu eta bertan adierazten den identitatearekin bat egiteko, edo arbuiatzeko. Era berean, eta hasieran aipatu dugunbezala, estatuari dagokion eskumen bat beren gain hartuz, ekimen hauek estatuarenlegitimatea zalantzan jartzeaz gain, borondate politiko baten adierazle gisa agertzendira.
|
|
|
Honek beste edozerk baino gehiago salatzen ditu interes faltahorren atzean egon daitezkeen arrazoiak. Bestetik, eta hauxe da Brubaker en aburuz egoera ulertzeko bigarren argudioa, estatua egituraketa territorialtzat jo izan daorain arte, partaidetza albo batera
|
utzita
erabat. Aldiz, estatu modernoa bi alor hauekuztartzean datza:
|
|
|
ENA ekimena sortzearekin batera, eta ordura arte dokumentazio eskatzerakoan erreferentzia eta testuingurua beti unerik gozoenak ez bide zirelako, hasiera batean agiriaren beharraren inguruko eztabaida sortu zen. Ekimen honekorain arte jaso duen erantzun zabalak, ordea, argi
|
utzi
du gizarte mailan izan duenonarpena. Haatik, ENAren inguruan sortutako eztabaidak desobedientzia zibilarenildora garamatza.
|
|
|
Honi frantses egitea deritzote (Leizaola, 1999). Esamoldeak eta erabilerak argi
|
uzten
du baina, desberdinatasunikbadagoela mugaldeko biztanleentzat, euskaraz ari direnean behinik behin nabarmengelditzen dena, frantses izan eta frantses egin esamoldeen artean. Lehenengoarenkasuan, eta pentsamolde abertzaleak honetan eraginik izan badezake ere, abertzaleez direnek ere egin ohi dute bereizketa.
|
|
|
Legeak
|
uzten
dituen zirrikituak inoiz ez dira alferrik galduak izaten. Hala erakustendigu behin eta berriro nazionalitate bikoitza duten pertsonen jarduerak, bai EuskalHerrian, eta bai, beste testuinguru batzuetan, inmigrazioaren inguruko ikerketa lanek ere azaltzen dutenez.
|
|
|
Terminologiari dagokionez, ikus 36 orrialdeko oin oharra. Dena den, liburuan terminologiahori erabili den arren, artikulu honetan, egileak idatzitako terminoak berak egindako forman
|
utzi
dira, kasu honetan eztabaidarako biderik egokiena, terminologia hori errespetatzea delakoan (zuzentzailearen oharra).
|
|
|
Estatuek bezala, zenbaitetan, gutxiengo egoeran dauden taldeak indartsuak izan daitezke, etabaliabide baliotsuak kontrolatzeaz aparte, partaide diren gizabanakoei leialtasunakeska diezaizkiekete. Hala ere, estatuetatik bereiziz, hauen mugak aldatu egitenbaitira eta herritarrek
|
utz
baititzakete?, herriak kultura jakinetan jaiotzen dira etauztea zailagoa izaten da.
|
|
|
Gainera, taldeartekoegoeretan, gutxiengo egoeran dagoen taldeko kide batek, lau estrategia erabil ditzake. Lehenengoa mobilitate indibiduala izan daiteke, estrategia indibiduala alegia, zeinaren arabera gizabanakoak talde nagusiaren taldekidetza jasotzen duen, beretaldekidetzako identitatea
|
utzirik
. Bigarrena, norbere identitateko ezaugarrien birdefinizioa, zeinaren arabera negatiboki definituak diren norbere ezaugarriak positiboki definitzen dituen (esate baterako,, beltza polita da?).
|
|
|
Emaitzek ez zuten zalantza izpirik
|
utzi
: 368.211 boto berezketaren alde eta184 boto baturik jarraitzearen alde.
|
|
|
Haakon errege berriak trantsizio guztia gidatu zuen, heriotzaren ondorioz1957ko irailaren 21an Olaf V.a semeari erregetza
|
utzi arte
.
|
|
|
Badirudi Erkidego Autonomoan eskubidehori lor daitekeela eta aplika dezakegula. Zergatik ez dugu planteatzen hori egitea, aukera
|
utziz
, gero, bere garaian, nafarrek eta iparraldekoek aplika dezaten?
|
|
|
Alderdi horrek proposatutakoaren arabera, prozesua mailakatua izango litzateke, eta, bukaeraraino eramateko aukerarik izatekotan, halabeharrez epe oso luzean egin beharrekoa, hasten denetik bukatzen denarte erakundeen arteko negoziazioetan oinarritzen baita erabat, statu quoa zalantzanjarri gabe. EAren proposamena erdibidekoa izango litzateke, lehen aukera gisanegoziazioa proposatu arren burujabetasuna alde bakarrez aldarrikatzeko aukera erezabalik
|
uzten
baitu, lehenengoak porrot egingo lukeen kasurako.
|
|
|
EAk itxura kontraesankorreko estrategia proposatzen du: alde batetik, Estatutuaren araubidea gainditzea proposatzen du, aukera
|
uzten
baitu euskal legeanoinarrituta burujabetasuna alde bakarrez aldarrikatzeko; eta beste aldetik,, gauregungo lege antolamendua lantzea, eta estatu espainolarekin negoziazio politikoaegitea proposatzen du.
|
|
|
Begien bistakoa da ezen, beren proiektu handia aurrera ateratzeko, euskal herritarrek erakunde politiko, sindikal eta zibil nazionalisten lankidetza behar beharrezkoa dutela. Ikuspegi horrekin egiazko akordio bat lortu behar dute; halako akordioanon, norberak bere printzipio eta nortasun politikoak bazterrean
|
utzi
gabe, erakunde politikoek eta euskal herritarrek beren gain hartuko duten dagokien erantzukizunhistorikoa, eta, proiektu nazionala finkatzeko asmoak bultzatuta, beren buruaribeste aukera bat eskainiko dioten.
|
|
|
Izan ere, laguntza publikoak profesionalen mailara murrizten dira, eta ez afizionatuenera. Honen ondorioz, gure talde nahiz kirolari profesionalizatuenek Erkidegoko eta Herrialdetako diru-laguntzak jasotzen dituzte; bitartean, hainprofesionalizaturik ez dauden euskal kirolariek, beren kirola
|
utzi
edota espainiarnahiz frantziar kirol sarean sartzea beste aukerarik ez dute. Modu honetan, uko egiten diote beren euskal nortasunari.
|
|
|
Honek inoiz bultza lezake analista arrazoi terapeutikoengatik efektu analitikoak baretzera. Edozein subjektuk ezin dezake egin edo ez du egin behar analisibat, eta albora
|
uzten
dut analistaren erantzukizun sozialaren erregistroa. Zer eginbehar du, subjektu batentzat bere, gozamenaren plus a?
|
|
|
Baina honek ez gaitu aske
|
uzten
–Psikoterapia eta Psikoanalisia, n dagoen auziklinikotik, sugestioaren eta transferentziaren arteko muga edonon ageri baita. Inoizezin daiteke esan, behingoz sugestioa erabat alde batera utzi denik.
|
|
|
Baina honek ez gaitu aske uzten. Psikoterapia eta Psikoanalisia, n dagoen auziklinikotik, sugestioaren eta transferentziaren arteko muga edonon ageri baita. Inoizezin daiteke esan, behingoz sugestioa erabat alde batera
|
utzi
denik. Identifikazio efektuek etengabeki tolesten dute eragiketa analitikoa.
|
|
|
Haurra errefusatua sentitu da, bere izaerari eta bere nahi eta desirapropioen parte bati zegokionez, eta gero seduzitua, bere gurasoen nahiei erantzuteko. Hartara, bere gorputza sumatzeari
|
utzi
eta bere gurasoentzat berezi bilakatzeaonartu behar izan du. Gerora, beti pentsatuko du izaki berezia dela besteen begietan; energia guztia Niaren irudian dago, gorputzetik bereizita.
|
|
|
Bularra airez puztuta edukitzeak, baina arnasa emateko adinaezin erlaxatu izateak, arnasbeheraren mekanismo pasiboa modu defentsibo batezkontrolatuta dagoela adierazten du. Izan ere, horrek ekarriko luke, nork bere buruabere kasa
|
uztea
–, amore ematea, bere burua abandonatzea; eta hori beldurgarrigerta daiteke, larridura sortzen duen kontrol galera gisa bizi daitekeelako.
|
|
|
gorputz osoatartean hartzen duen arnasketak, gorputz osoa barne hartzen duen orgasmoraeramaten du. Alderantziz, eusten zaion arnasketak eragotzi egiten du kitzikadurasexualaren hedapena, eta alde genitalera bakarrik mugatzen ditu sentsazioak.Arrazoi hori dela-eta, sentipen sexualak pixkanaka pelbisa eta gorputz osoa inbaditzen
|
uzteko
beldur inkontzienteak, modu azaleko eta mugatu batez arnasteaekartzen du. Eta horrek bere horretan uzten ditu inhibizio sexualak.
|
|
|
Alderantziz, eusten zaion arnasketak eragotzi egiten du kitzikadurasexualaren hedapena, eta alde genitalera bakarrik mugatzen ditu sentsazioak.Arrazoi hori dela-eta, sentipen sexualak pixkanaka pelbisa eta gorputz osoa inbaditzen uzteko beldur inkontzienteak, modu azaleko eta mugatu batez arnasteaekartzen du. Eta horrek bere horretan
|
uzten
ditu inhibizio sexualak.
|
|
|
Modu berean, ezin dugu geure gorputza sumatu, dauzkagun barne sentipenen bidez ez bada, hauek sentiberatasun propio eta interozeptiboakdira?. Hortaz, subjektuaren sentiberatasun maila eta sentitzen duenarensakontasuna bere pertzepziora iristen
|
uzten
dien sentipenen, eta haiekin bateragertatzen diren kualitate emozionalen, araberakoak izango dira.
|
|
|
Gertaera horrek ilustratu egiten du arnasketarengarrantzia erlaxazioan. Lowen ek erabiltzen duen irudia adierazgarria da:. Arnasketa sakontzen denean, zurrundutako giharrak dardaraka hasten dira, estutuondoren aske
|
uzten
den malguki baten antzera?. Halakoetan maiz gertatzen dahaurtzaroko oroipenak gogora itzultzea.
|
|
|
Eta zangoek karga emozional astunegiari ezin euts diezaioketenean, onartuegiten da nork bere burua erortzen
|
uztea
, zama hori deskargatzeko: orduanposiblea da ostera altxatzea, integritateak kalterik hartu gabe.
|
|
|
Frantsesez esaten den, maitasunean erortzea? ez da errealitatean lurrera erortzea, baizik eta, zalantzarik gabe, nork bere buruari izate osoan kitzikadura etaemoziozko uhin indartsuak sentitzen
|
uztea
. Bihotza eta gogoa presio indartsu horren mendean leher ez daitezen, zangoak nahiko malgu eta sustraituta eduki behardira, eta, pozaren pozaz salto egiten?
|
|
|
Bihotza eta gogoa presio indartsu horren mendean leher ez daitezen, zangoak nahiko malgu eta sustraituta eduki behardira, eta, pozaren pozaz salto egiten?
|
utzi
behar zaie, gehiegizko kitzikaduraadierazi eta deskargatzeko.
|
|
|
–Izaki erretroflektiboak bere eta ingurunearen arteko mugaketa lerroa nola ezarribadaki, eta marra garbi eta zehatz bat egiten du..., baina bere erditik igarotzen delamarrazten du... Bere energiak kanpora zuzentzeari
|
uzten
dio, ingurunea manipulatueta bertan aldaketak eragin nahian, bere beharretara egoki daitezen; hitz gutxitan, barruranzko jarduera berbideratzen du, eta ingurunea, bere buruarekin ordezkatzendu, jokaeraren helburu gisa?. 16
|
|
|
erabili: esperientziaren nolakotasuna azpimarratu, zergatia, aparte
|
utzita
, eta fantasien ordez, nabaria dena eta zentzuak aintzat hartuz.
|
|
|
Hirugarren fase honetan, emozioak, sentimentuak eta bezeroak bere existentzia arriskuan ikustenduelako, zenbait gertaera saihesteko joera izan dezake. Baina, bezeroakgainditu ezin duena esaten duenean, ekidin duena
|
uzteko
eta experientziabizitzeko gaitasuna du?... 22
|
|
|
Osotasunean ematen den jabetzea lortzen dugun heinean, autorregulazio organismikoaz ere jabetzen gara. Orduan, organismoari
|
utzi
ahal diogugutaz kargu egiten, etenik egin gabe, eskurik sartu gabe, duen jakindurian konfiantza jarriz?. 8
|
|
|
Ezindu bere kabuz erabaki noiz parte hartu eta noiz erretiratu, bere bizitzako amaitugabe dauden asuntuak, gertatzen diren prozesu guztien etenak bere orientabide zentroa nahastu dutelako... Bere gizartearekin kontaktu berezia izan dezakeenpertsona, gizartetik guztiz erretiratu gabe eta gizarteak irensten
|
utzi gabe
, ongiintegratutako pertsona da?. 13
|
|
|
–irudiaren, sortzearekin hasten da zikloa. Irudi hori behar baten irudia da eta beharra asetzeanirudia hondora pasatuko da, beste irudi bati lekua
|
utzita
. Zikloak etengabe gertatzendira, baina askotan ez dira osatzen; hots, zikloa eten egiten dugu.
|
|
|
Psikoanalisiarekin izandako lehen harremanetik hogei urte pasatu ondoren, 1946an Johannesburg
|
utzi
eta New York era migratu zuen. K. Horney k, E.Fromm ek eta C. Thompson ek izan ezik beste psikoanalista kideek ez ziotenharrera onik egin, ezta laguntzarik eman ere.
|
|
|
Esalen
|
utzita
, Kanadara jo zuen, 1969an Cowichan (Vancouver) Lakuko GestaltInstitutua sortu zuelarik. Urtebete beranduago Europara itzuli eta bertan hil zenmartxoaren 14an, bihotzekoak jota.
|
|
|
Perls ek. Egoa, gosea eta erasoa? liburuanagerian
|
utzi
zuen Friedlaender en eragina.
|
|
|
Fritz ek agerian
|
utzi
zuen W. Reich engandik izandako eragina, batez ere ikuspuntu gestaltikoan gorputzak duen garrantziari eta berau terapian lantzeko moduaridagokienez.
|
|
|
Autore hauen ustez, orokorrean korronte psikodinamikoen barruan kokatzen diren Objetu HarremanenTeoriaren eta Atxikimenduaren Teoriaren arteko ezberdintasun nagusia, terapiaridagokionez, hauxe da: Objetu Harremanen Teoriaren ikuspuntutik terapeutarenfuntzioa gurasoek emateke
|
utzi
zuten hura ematea da, era sinbolikoan, jakina.
|
|
|
Familia Sistemen Terapia da Murray Bowen-ek garatutako ereduari eman zaionizen generikoa (Kerr, 1981) eta Sigmund Freud-en lanaren geroztiko garapeneanmaila logiko bat kontsidera daiteke (Kerr, op. 227 or.). 1959an Bowen ekNIMH
|
utzi
eta hurbileko Georgetown-eko Psikiatria Sailera lekualdatu zen, etahan garatu zituen bere teoriak, eta han sortu zuen bere Familia Terapia Eskola.
|
|
|
Lehen Zibernetikaren hasierakoplanteamenduan kanpoko behatzaileak aztertzen zuen sistema, eta araudisfuntzionalak deduzitzen saiatzen zen, kanpotik edo barnetik familiako arauenedo egituraren aldaketa bultzatzeko. Baina, albora
|
uzten
zen behatzaileaksistemaren gain ezarritako eragina. Eragin ekidinezin honek familiarenfuntzionamendua aldatu egiten du, eta hau sistema berrira egokitzen da.
|
|
|
konduktismoa, kognitibismoa (Lopiccolo, 1989), sistemen teoria orokorra (Verhulst, 1988), planteamendu humanistak, objektu harremanetan oinarritutako norabide psikodinamikoa duten terapiak (Apfelbaum, 1988) eta abar. Terapia sexualaren oinarriari dagokionez, fokapenen artekodistantziak alde batera
|
utziz
, ondokoak dira puntu komun garrantzizkoenak:
|
|
|
Nahiz eta lehendik XIX. mendearen hasieran J.C. Reil psikiatrarekin antzekozenbait esperientzia izan, psikodrama Jacob Levy Moreno-ri zor zaio, bera izanbaitzen psikodramaren sortzailea 1923 inguruan. Kultura handiko gizona zeneta erlijioari eta filosofiari buruzko ideia sakonak zituen; nortasunean ezaugarrihistrioniko nabarmenak zituen, teatroa maite zuen eta gizakiaren eta bere loturenikertzaile nekaezina genuen; gizon honek lan zabala
|
utzi
digu idatzita, etaAmerika, Europa eta Asian zehar hedatu zuen mugimendu psikodramatikoa.
|
|
|
Horretarako, ahalik eta erlaxatuen etadesinhibituen egotea lortu du, hasi berariazko beroketarekin, eta dramatizazioan zehar zuzendariak sartuko dituen teknikekin jarraituz, hain zuzen ere, beredrama espontaneoki adieraztea ahalbidetuko diotenekin. Protagonistak dakienarekin ez jardutea lortu nahi da, eta aldiz, bere espontaneitateari atea zabalik
|
uztea
, etajardun ordez dramatizatzea. Kasu honetan, hauxe esan nahi du:
|
|
|
Asetasuneko lehen esperientzia atsegin horren oroimenak, berriro esperimentatzera bultzatzen du izakia, eta subjektu orok jaiotzerakoan bizi izandakoharremanak, kanpo munduarekin eta bere objektuekin eta batik bat horienerrepresentazioekin, bide irekia
|
uzten
dio desirari (Freud, 1900). Beraz, desirafuntsezkoa da edozein harremanetan:
|
|
|
Taldearekiko berriz, taldeko emozioak erabiltzen dira; hala ere ez da horiekulertzeko ahaleginik egiten, beren adierazpenak eta sortzen
|
uzteak
dueneragin terapeutikoaz gain.
|
|
|
Horra beste intelektual bat, bere langaiak bizitza pribatua ezertan ere aldadiezaion
|
utziko
ez duena. Bestelakoa da gaur omentzen dugun euskaltzain ez osoa.Aste bi ez dira euskaltzain ohorezko baten hiletan egokitu nintzela, lagun bati laguntzen.
|
|
|
Zerbait bereziagoa merezi zuen. Egunak joan egunak etorri, estutasunasentitzen hasi nintzen, zerbait idatzi beharra eta, aldi berean, ezina sumatzen bainuen.Izan ere, alferkeria sentitu nuen gai tekniko bati buruzko zerbaiti ekiteko, eta
|
aldebatera
utzi nuen bide hori. Erdi etsita nengoela, azkenean, zerbait pertsonalagoidazteko ideia hurbildu zitzaidan, eta itolarrian dagoen naufragoaren antzera, azkenahalegin batean salbatuko ninduen oholari eutsi nion, bertara lapen erara itsatsiz.Horixe nuen irtenbidea:
|
|
|
Ez naiz gehiago luzatuko, eta neure iritzia esaldi bakarrean laburbilduko dut: Txillardegik bere marka
|
utzi
digu askori. Ez dakit nik oraingo belaunaldi berrikoei utzidien, baina zalantzarik ez dut gure belaunaldiko euskaltzaleengan izugarrizko eraginaizan duela aitortzeko.
|
|
|
Nobela hura. Exkixu? izan zen amaitutakoan, eta nik maitasun berezia diot, bestelako kontsiderazioak alde batera
|
utzita
. Bidenabar esan dezadan nobela hori, beste zenbait arrazoirengatik ere, oso begikoa dudala, liburu horretan beste edozeinetan baino gehiago arriskatu zuelako.
|
|
|
Beti ez geunden ados, baina ezadostasunak ez ziren estrukturalak, koiunturalakbaizik. Gainera, bere etxean biltzean (Donostiako etxea seme alabei
|
utzita
, mendiangaldurik dagoen baserri batean bizi zen ordurako), bera eta bere ingurunea ikustekoparada ederra eman zigun, bai eta zein pianojole fina den frogatzeko ere.
|
|
|
Hala ere, ez nuke aipatu gabe
|
utzi
nahi, berari buruz pentsatzen dudan bakoitzeanburura datorkidan irudia. Lehenengo eta behin Jone ikusten dut.
|
|
|
erran nahi baitut, haren paregabeko dohaina euskararako. Bizikiontsa gogoratzen naiz, hastapen hastapenetik, lehenik EKIN, gero ETA barnean, euskararekin deus ikusteko zuen oro, hots, euskarari buruz zen guzti guztia, JoseLuisen eskuetan
|
uzten
genuela ex oficio. Hitz batez, gure, euskaralogoa?
|
|
|
Bi lehen hileetan gorde ginen, han hemenka, Iparraldeko jendearen artean.Pariserat joan ginen gero eta bertan geratu ere Jose Mari Benito, ingeniaritza etxebatean. Hendaiako adiskide abertzale sutsu zen Paul Legarralde k, bere autoa
|
utziz
, Brusel eraino iritsi ginen bertze hirurok. Eta hemen hasi zen, eztabaida?
|
|
|
Aldi berean, hilaren eta giza katuaren seme bat,* Marcos, fraile zegoen komentuan ere zarata handiak igarri zituzten eta jakin zuten fraileren baten etxean zer edo zerjazoten zela. Biharamun goizean, meza ostean superioreak estola («liburua» esan nahidu Eulalik) zabalik
|
utzi
zuen (horren bidez jakin dezakete apezek nor den sorgina), eta* Marcos komentutik bota zuen. Pablok zioen aitak parte txarrekoak (familiarrak) zituela.
|
|
|
Beste batean amamaren etxean ikusi zuten katu bat etortzen, gau batez. . Tejabana, ko teilatutik kamarako leihoraino altxatzeko, leiho hegian eskuak ipini zituenkatuak, «eta amamak gura eutsezan eskuak ebagi», baina aititak esan zion
|
uzteko
, gizon harek ere «umeak eudiezala asko, eta eroan dagiela artoa». Zorroa hartu lepoaneta eroaten ikusi zuten, eta amama ondora joan zitzaion:
|
|
|
Egiaztatu nahi izan zuen eta testinfaliblea egin. Tradizioak diosku apezak badutela bide bat jakiteko nor den sorgina: meza ondoan, aldarearen gainean liburua zabalik
|
utziz
geroz, elizan dauden sorginakparalizatu bezala gelditzen dira, ezin mugituz. Hori egin ziokeen superioreak* Marcosi, eta testak positibo emanik, berehala bota zuen frailea komentutik.
|
|
|
Enterrura agertu zen lamina, eta kapea bota gura eutsonhilari, arimea eroateko. Baia ez eutsoen astirik
|
itzi
, abadearen partez gorpua sartu ebenarin eleizara eta irrintzi batean parau zan lamina hori».
|
|
|
Bat, antzinakokontuak kontu direla, hau da, ez direla egiazkoak, ikusiak ez direlako. Sinestearen etaeszeptizismoaren arazoa da hori, eta bazter
|
utziko
dugu, ez baita oraingo gaia. Bigarren baieztapena mitoaren denborari dagokio.
|