|
2002
|
|
|
Beharbada optimismo eta fede dosiak jasotzeko premia izango dugu eta horretarako, nor hoberik mundua hobetzearen alde bizitza osoa eman
|
duen
langile sutsu bat baino?
|
|
|
Lleida, Madril eta Sevillaren hitzarmenek beren plantillen neurriei eusteko erretiroko klausulak baliatzen dituzte. Kataluniako probintziari dagokionez, 65 urterekin lana uzten
|
duen
langileak «une bakoitzean indarrean dauden kontratazio modalitateetako edozein» ordezkatuko du. Madrilgo itunean, 63 urtetik aurrera egingo da erreleboa, «aldi baterako jartzea (batez ere, lehen enpleguko gaztea), ordezkatuari 65 urte betetzeko geratzen zaion denboragatik».
|
|
|
Badakizu: administrazioko lanpostu bakoitzak markatua du lanpostu hori beteko
|
duen
langileak zenbateraino jakin behar duen euskaraz egiten, eta zer nolako epea duen euskara, dagokion mailan, ikasteko. Batzuen ezintasuna, beste batzuek erakusten zuten nagitasuna, eta hiritarrok eskatzen genuena kontuan izanik, ez dakit bazen urte haietan beste irtenbiderik edo beste politikaren bat asmatzerik.
|
|
2003
|
|
|
bere burua ordu estren truke saldu
|
duen
langileak.
|
|
2004
|
|
|
Kapital eta lanaren arteko kontraesana badago hemen, baina pertsona barnean gauzatzen da.Pertsona hori enpresaria den heinean, lehian dagoen bere enpresaren interesek lehentasuna dute bestegauza guztien aurrean; eta kontzientzia
|
duen
langilea den heinean, aldaketa sozio politikoaklehentasuna izango du.
|
|
|
“Irakasle hori nire soldataren kenduretatik pagatzen nabil, esijitu egin dezaket”. Ez du aipatzen, berriz, aurrean
|
duen
langile “publikoa” hura bezain ordaintzaile denik eta gainera denon dirua ondo gestionatzea duela lanbide eta erantzukizun. Alegia, langile hori ere —dela mediku, dela irakasle—, kosteatzen dabilela bataren tabakoak sortzen dituen gastuak eta bestearen seme gaizki heziak ikastetxean sortzen dituen kalteak eta gastuak:
|
|
2005
|
|
|
Manipulazio hori albistea deritzon gertakari kulturala sortu ahalizateko beharrezkoa den sine qua non lan linguistikoa da. Zentzu horretan, kazetaria konbinaketa aukera nahiko zabal batetik kazetaritza mezuen forma eta edukiaaukeratzen
|
duen
langile semantikoa da. Hori dela eta, gaurkotasuna duten gertakarien informazioaren objektibotasuna ez da objektuari dagokion eskatu beharrekogaitasun bat, baizik eta subjektuari zuzenean eskatu beharreko zintzotasuna.
|
|
|
–Gauzak dauden bezala, ezin diat jarraitu ordaintzen egun erdiz besterik lan egiten ez
|
duen
langilearen gizarte segurantza eta zergak. Horrelaxe zeudek gauzak; nik tailerrean nahi haut lanean, mekaniko ona haiz eta, baina egun osoan; ez zagok beste aukerarik.
|
|
2006
|
|
|
Bukatzeko, eszedentziak daude, hemen ere, seme alaben zaintza dela eta, langileak ez du lanik egiten eta, ondorioz, ez du soldata kobratzen, bainakasu hauetan Gizarte Segurantzak ez du soldata ordezteko inolakoprestazio ekonomikorik aurreikusi. Eszedentzia hartzen
|
duen
langileak berediru sarrerak gutxituak ikusiko ditu erabat. Euskadiko Autonomia Erkidegoak langilearen egoera hobetzeko diru-laguntzak arautu ditu(, lana etafamilia bateragarri egiteko neurriak?
|
|
|
Arauen kontra diharduen enpresariak edo langileak ez du zereginik: «Ekonomiatik erremediorik gabe baztertua geratzen da; arauetara egokitu ezin den edo nahi ez
|
duen
langileak enplegua galdu eta kalera doan bezala (Weber, 1983a: 38)».
|
|
|
Datorren udaberrian sartuko da indarrean Exekutiboaren asmoa da kolektiboaren artean zenbait azterlan eta inkesta egitea, haien lehentasunak ezagutzeko; izan ere, autonomoek berek finantzatutako sistema bat izango litzateke, nahitaezkoa, unibertsala eta kotizazio mota jakin batekin. Era berean, Estatutuak “ekonomikoki mendekoa den autonomoari” ere aitortzen dio bere kontura lan egiten
|
duen
langilearen baldintzak betetzeaz gain, pertsona fisiko edo juridiko batentzat nagusiki jarduera bat egiten duela —bere diru sarreren %75 haren mende duen bezero deritzona— Egoera horretan, 400.000 autonomo inguru daude, eta negoziazio kolektiborako eskubidea izango dute interes profesionaleko akordioen bidez, urtean gutxienez 15 opor egun izateko eta, kontratua arrazoirik gabe eteten ba... Tramitazioa Testua datorren ostiralean onartuko du Ministroen Kontseiluak.
|
|
2007
|
|
|
Boto gehien lortzen dutenak hautatuko dira. Berdinketa izanez gero, enpresan antzinatasun handiena
|
duen
langilea hautatuko da.
|
|
|
Mahaia osatuko dute lehendakariak eta bi mahaikidek. Lehendakaria izango da enpresan antzinatasun handiena
|
duen
langilea, eta mahaikideak izango dira urte gehien eta gutxien duten langileak. Urte gutxien duen langileak idazkari gisa jardungo du.
|
|
|
1 Enpresaburuaren familiakoa izan eta betekizunak betez gero, inorentzat lan egiten
|
duen
langile moduan biltzeko Gizarte Segurantzaren araubide orokorraren aplikazio esparrura, eta Nekazaritzako, Etxe zerbitzarien, Itsasoko Langileen eta Ikatz meatzaritzako Araubide Berezien aplikazio esparrura, afiliazioa eta alta izateko aurkeztuko da, izaera orokorrarekin ezarri agiriez gain, enpresaburuaren eta familiako kidearen adierazpena. Adierazpen horretan agerraraziko dira, familiako kide horrek inorentzat lan egiten duela kasuan kasuko araubidean kokatzeko moduko jardueran, familiako kide horren lanbide kategoria, lanpostua, ordainsarien modua eta zenbatekoa, lan tokia, ordutegia eta ondore horretarako behar diren beste datu nahiz inguruabar.
|
|
|
1 Negoziazioa sustatzen
|
duen
langileen ordezkaritzak, edo enpresaburuen ordezkaritzak, beste alderdiari komunikatuko dio hori. Komunikazio hori idatziz egin da, eta horretan zehatz mehatz jaso dira ordezkaritzak aurreko artikuluekin bat etorrita duen legitimazioa, hitzarmenaren esparruak eta negoziazioaren gaiak.
|
|
|
b) Ondoz ondoko egutegiko sei hilabetean ez dagoenean inorentzat lan egiten
|
duen
langile baten benetako lanaldien inguruko komunikaziorik, eta sei hilabete horietan langileak araubide berezi honetako kuota finkoa ordaintzen ez duenean, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak emango dio baja langile horri. Baja horrek ondoreak sortuko ditu langileak egindako benetako lanaldiaren inguruan azken komunikazioa zein hilabetetan egin eta hilabete horretako azken egunetik aurrera.
|
|
|
Aurreko arauen kasuetan, inorentzat lan egiten
|
duen
langileak bere jarduera hasten edo amaitzen duenean, egutegiko hilabetearen hasierarekin edo amaierarekin bat etorri gabe, edo jarduera hori hasteko zein amaitzeko ezarritako data eta enpresaburuak edo langileak komunikatutako data bat ez datorrenean, araubide berezi honen erroldako inskripzioak edo bajak ondoreak sortuko ditu, hurrenez hurren, hilabete horretan langileak nekazaritza jarduera has...
|
|
|
Ustez sindikatu askatasuna urratua
|
duen
langilearen sindikatua, eta ordezkaritza handieneko izaera duen edozein sindikatu, langileak hasitako prozesura bertara daiteke laguntzailekide gisa.
|
|
|
2 Betebeharpeko subjektuek afiliazio eskabideak aurkeztu dituzte, inorentzat lan egiten
|
duen
langilearen zerbitzu ematea edo beregaineko langilearen jarduera hasi aurretik, erregelamendu honen 32, 38 eta 43 artikuluetan hasierako altentzat ezarri modu, bide eta egoera berberetan.
|
|
|
2) Beregaineko langileen altarako agirietan jasoko dira, inorentzat lan egiten
|
duen
langilearen inguruan aurreko idatz zatian jasotako datuez gain, langile horren lanbide jardueraren datuak, lanbide jarduera horren egoitza, hori titularraren bizilekuarekin bat ez badator, langilea Gizarte Segurantzaren zein araubidetara biltzea eskatzen den, eta, hala denean, kotizazioaren eta babes ekintzaren berezitasunei buruzko datuak.
|
|
|
3 Langileen baja eskabideetan edo prozedura berezietan jasoko dira, langilea identifikatzeko datuez gain, Gizarte Segurantzako zenbakia barne, bajaren data, arrazoia eta kotizazioaren eta babes ekintzaren berezitasunei buruzko datuak. Inorentzat lan egiten
|
duen
langilearen kasuan, baja eskabide eta prozedura berezi horietan jaso dira enpresaburua identifikatzeko datuak, eta horiekin batera zein langileren baja eskatu eta langile horrek duen kotizazio kontuaren kodea. Horrez gain, jaso da, hala denean, urteko oporrak zein datatan amaitzen diren, opor horien sortzapena gertatu arren, langilea ez bada opor horiez baliatu, eta opor horiek lan harremanak amaitu ondoren ordaindu beharrekoak badira.
|
|
|
Inorentzat lan egiten
|
duen
langilearentzako alta eskabideak langileak berak sinatu ditu beti.
|
|
|
e) Langilearen ordainsariak izango dira hitzarmen kolektiboan praktikaldiko langileentzat ezarritakoak. Hitzarmen kolektiborik ez badago, ordainsariok ezin dira izan lanpostu berdina edo baliokidea
|
duen
langilearentzat hitzarmen kolektiboak ezarritako ordainsarien 100eko 60 edo 100eko 75 baino txikiagoak, kontratuaren indarraldiko lehenengo edo bigarren urtean, hurrenez hurren.
|
|
|
2 Enpresan gutxienez urtebeteko antzinatasuna
|
duen
langileak eskubidea du borondatezko eszedentzia aitor dakion; eszedentzia hori ezin da izan bi urtetik beherakoa eta bost urtetik gorakoa. Langile berak eskubide hori beste behin bakarrik egikaritu du, baldin eta lau urte igaro badira azken eszedentzia amaitu zenetik.
|
|
|
Lehendakaria izango da enpresan antzinatasun handiena duen langilea, eta mahaikideak izango dira urte gehien eta gutxien duten langileak. Urte gutxien
|
duen
langileak idazkari gisa jardungo du. Ordezko gisa izendatuko dira, antzinatasunaren eta adinaren arabera mahaiko titularren hurrengo diren langileak.
|
|
|
Jubilazio adinik ez duten langileen kasuan, kontratu hori egin ahal izateko, enpresak, aldi berean, beste kontratu bat egin du, langabezia egoeran dagoen langilearekin edo enpresarekin iraupen jakineko kontratua
|
duen
langilearekin; beste kontratu horren xedea izango da modu partzialean jubilazioa hartzen duen langileak hutsik utzitako lanaldia ordeztea. Kontratu hori egin ahal izango da, berebat, jubilazio adinera iritsi eta modu partzialean jubilazioa hartu duten langileak ordezteko.
|
|
|
Jubilazio adinik ez duten langileen kasuan, kontratu hori egin ahal izateko, enpresak, aldi berean, beste kontratu bat egin du, langabezia egoeran dagoen langilearekin edo enpresarekin iraupen jakineko kontratua duen langilearekin; beste kontratu horren xedea izango da modu partzialean jubilazioa hartzen
|
duen
langileak hutsik utzitako lanaldia ordeztea. Kontratu hori egin ahal izango da, berebat, jubilazio adinera iritsi eta modu partzialean jubilazioa hartu duten langileak ordezteko.
|
|
|
a) Kontratuaren iraupena izango da mugagabea edo ordeztutako langileari idatz zati honen lehenengo lerrokadako jubilazio adina arte falta zaion denbora bestekoa. Jubilazio adinera iristean, jupen jakinarekin egindako errelebu konbilazioa modu partzialean hartu
|
duen
langileak enpresan jarraitzen badu, irautratua urtez urte luza daiteke alderdien arteko akordioaren bidez; edozein kasutan ere, errelebu kontratu hori azkenduko da ordeztutako langileak erabateko jubilazioa zein urtetan hartu eta urte horretako lanaldia amaitzean.
|
|
|
Jubilazio adinera iritsi ondoren jubilazioa modu partzialean hartu
|
duen
langilearen kasuan, langile horrek hutsik utzitako lanaldia ordezteko enpresak egin dezakeen errelebu kontratuaren iraupena mugagabea edo urtebetekoa izan daiteke. Bigarren kasu horretan, kontratua zuzenean luzatuko da urtez urte, eta aurreko lerrokadan aipatutakoaren arabera azkenduko da.
|
|
|
Lekualdaketa betearazi behar da, lanean hasteko ezarri epean. Hori gorabehera, kontratua azkentzea aukeratu ez
|
duen
langileak enpresaburuaren erabakia aurkara dezake jurisdikzio eskudunean, baldin eta erabaki horrekin bat ez badator. Epaiak adieraziko du lekualdaketa justifikatua ala justifikatu gabea den; azken kasu horretan, epaiakko lantokian lanean hasteko eskubidea. langileari aitortuko dio bere jatorriz
|
|
|
Aldarazpena betearazi behar da, aldarazpena egiteko ezarri epean. Hori gorabehera, kontratua hutsaltzea aukeratu ez
|
duen
langileak enpresaburuaren erabakia aurkara dezake jurisdikzio eskudunean, baldin eta erabaki horrekin bat ez badator. Epaiak adieraziko du aldarazpena justifikatua ala justifikatu gabea den; azken kasu horretan, epaiak langileari aitortuko dio aurretiaz zituen lan baldintzak berriro izateko eskubidea
|
|
|
Hala denean, kontratariak edo azpikontratariak enpresa nagusiaren lantokian erabiliko
|
duen
langile kopurua.
|
|
|
1 Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak Gizarte Segurantzako zenbakia emango dio herritar bakoitzari, herritar guztiak identifikatuta gera daitezen, Gizarte Segurantzarekin dituzten harremanetan, sistemako edozein araubidetan afiliatuta eta altan egoteagatik, dela beregaineko langile gisa, dela inorentzat lan egiten
|
duen
langile gisa, dela batarekin zein bestearekin berdinetsitako langile gisa.
|
|
|
3 Afiliazioa eta alta eskatzean, enpresaburuek, inorentzat lan egiten duten langileei begira, langile horiek, hala denean, eta beregaineko langileek Gizarte Segurantzako zenbakia adierazi dute, bai eta erregelamendu honek eta, hala denean, Lan eta Gizarte Segurantzaren Ministerioak zehaztu langilearen osterantzeko datu pertsonalak ere. Inorentzat lan egiten
|
duen
langileak lan zerbitzuak ematen hasi aurretik eman behar dizkio datu horiek enpresaburuari, enpresaburuak aurretiaz datu horiek ez baditu.
|
|
|
Erregelamendu honetan ezarri ondoreetarako, jarduera aniztasuna da beregainean edota inorentzat lan egiten
|
duen
langilearen egoera, langile horren jarduerek eragiten dutenean langilea nahitaez altan egotea Gizarte Segurantzaren Sistemako bi araubide edo gehiagotan.
|
|
|
Titulartasunari dagokionez, eskubide indibiduala da, inoren kontura lan egiten
|
duen
langileak, hau da, beste batzuentzat ordaindutako lana egiten duenak, horretan parte hartzeko edo parterik ez hartzeko duen eskubide indibiduala (azken kasu horretan, greba langileen artean erreferenduma eginez adostu arren; greban parte hartzeko mota guztietako «derrigortzeetatik» ere babestuta egongo da), eta esparru kolektiboa ere badu; izan ere, grebak langileek zuzenean edo sindikatuek dei... Greba eskubidea dute baita ere funtzionarioek (urriaren 5eko 90/ 1984 KAE), sindikatu jardueratik salbuetsita daudenek izan ezik (militarrak, epaileak, fiskalak, izaera militarreko institutuetako kideak, eta Segurtasun Indar eta Kidegoetako kideak, horien legeria zehatzean ezarritakoaren arabera).
|
|
|
Errendimenduaren balorazioak neurtzen du ZER balio eskaintzen
|
duen
langile bakoitzak.
|
|
2008
|
|
|
Laneko Arriskuen Prebentzioari buruzko Legeak xedatua duenez, ahal denean, lan arriskua
|
duen
langile haurduna enpresa barnean lanpostuz aldatua izan behar da; hori ezinezkoa balitz, lan kontratua eten eta emakume horri haurdunaldian dagokion arriskuagatiko subsidioa erdiesteko tramiteak egin daitezen.
|
|
|
Datuek erakusten dutenez, enpresen% 7k soilik hartzen dituzte aintzat familiak,% 17k soilik ulertzen dute langileek familiari lehentasuna eman nahi izatea, eta% 40tan konpromiso gutxiago
|
duen
langiletzat jotzen da bateratze neurriak erabiltzen dituena.
|
|
|
540 eta 719 bitartean lan egin duenari, 180 egunez, eta hortik gora egin duenak, egun gehiagotan jaso ahal izango du, baina muga batekin, betiere: gehienez, bi urte egin ditu langabezi saria jasoz, horixe dagokio sei urteko kotizazioa izan
|
duen
langileari (720 eguneko saria, 2.160 egun kotizatzeagatik).
|
|
|
Ordainsariarena da gai garrantzitsu bat, argi edukitzea komeni dena. Hori ez da inoiz izanen hitzarmeneko soldataren% 60 baino txikiagoa lanpostu bera edo baliokidea
|
duen
langile batentzat, kontratuko lehen urtean (eta% 75 bigarren urtean). Praktikaldiko kontratuak lan ordaindua egiteko aukera ematen du, langileari bere ikasketa mailaren araberako praktika profesionala eskaintzeko.
|
|
|
Nolanahi ere, lanorduen kopurua ordezkatutako langileak erabakitako lanaldi murrizketaren adinakoa izan da gutxienez, eta aldi berean %30 eta %70 bitartekoa. Txanda hartzen
|
duen
langilearen lan ordutegia ordezkatutako langilearena osatzen da edo aldi berean egiten da. Garrantzitsua da beste puntu bat kontuan hartzea:
|
|
|
Enplegatuak urtean 1.980 euro jasotzen ditu, zergarik gabe, Sodexho Pass España txeke eta zerbitzu enpresak adierazi duenez. Bestalde, tributaziotik salbuetsitako gehieneko zenbatekoa lortzen duten enpresek 600 euro aurreztuko dituzte urtean gastu sozialetan lan egiten
|
duen
langile bakoitzeko, eta Sozietateen gaineko Zergan %100eko kenkaria lortuko dute. Erraz erabiltzen da.
|
|
|
Horien atzetik, Erresuma Batuaz(% 34,1) eta Estatu Batuak(% 30) gain, Mexiko(% 5,3), Zeelanda Soldatak Herrialde garatuen antolaketaren txostenak ere erakusten du Espainia dela soldatapekoek fiskalari diru gehiago eman behar dioten tokietako bat. Zehazki, familia kargarik ez
|
duen
langile batentzat, irabazitako hamar eurotik ia lau(% 39) nominan ohikoak diren atxikipenen zati dira, bai gizarte kotizazioengatik, bai errenta zergagatik (PFEZ), eta, azkenean, diru kutxa publikoetara joaten dira. Horrek arazoak sortzen dizkie zergadun askori, kontuan hartzen bada enpresa bakoitzak bere soldatatik kanpo ordaintzen duena deskontatu ondoren, Espainiako langilearen batez besteko ordainsari gordina 27.900 eurokoa izango litzatekeela urtean, britainiarrek irabazten dituzten 51.120 euroen ia erdia.
|
|
|
Estatutu berriak ekonomikoki mendekoak diren langile autonomoak kotizatzera behartzen ditu, gaixotasun eta istripu profesionalen kasuan estaldura izateko Horretarako, Gizarte Segurantzak bere konturako langileak egiten duen jarduera ekonomikoaren arabera aplikatu beharreko kotizazio tasa ezartzen du, Jarduera Ekonomikoen Sailkapen Nazionalaren arabera. Esate baterako, ile apainketaren eta estetikaren sektorean lan egiten duen eta lanbide eritasunaren edo lan istripuaren kasuan estaldura izatea aukeratzen
|
duen
langile autonomo batek %1, 10 gehitu dio kotizazio motari, eta eraikuntzako bere konturako langile batek %7, 30 Hala ere, Salvador Reynak dioenez, aztertzen ari dira laneko ezbehar tasa handia duten sektoreetan, hala nola eraikuntzan eta garraioan, istripuen eta lanbide gaixotasunen kotizazioa borondatezkoa ez izatea, inposatua baizik. Ildo horretatik, Estatutu berriak ekonomikoki ependientea den langile autonomoa (TRADE), pertsona fisiko edo juridiko beraren diru sarreren %75 jasotzen duena, kotizatzera behartzen du, bere lanpostuan gaixotasun profesionala edo istripua gertatuz gero estaldura izan dezan.
|
|
|
laguntza mediko pribatua estaltzen duten aseguru espezifikoak, gaixotasunagatiko edo istripuagatiko aldi baterako ezintasuna, jarduera uzteagatiko kalte ordainak eta ordainketen babesa. Produktu horietako bat kontratatu nahi
|
duen
langileak kontuan hartu behar du, lehenik eta behin, aseguruen primak kontratatzen den aseguru motaren arabera kalkulatzen direla. Horrela, jasoko duzun prima ez da berdina izango autonomoak kontratatuta duena bizi asegurua edo ordainketak babesteko asegurua bada.
|
|
|
Ohikoa da bankuak abala eskatzea bezeroak nominarik ez badu, nahiz eta sarrerak handiak izan, edo soldata aldi baterako kontratu batetik badator. Ez du ezertarako balio eskatzaileak laster kontratu finkoa
|
duen
langilea izango dela eta ezegonkortasuna iragankorra dela ziurtatzeak, entitatea ez baita arriskatuko. Beste batzuetan, bezeroak diru sarrera handiak ditu, baina ezin du justifikatu nondik datorren —beltzez egindako lanak, fakturarik gabe, nominan jaso gabe—; beraz, abala ere beharrezkoa da.
|
|
|
Horietako lehena ordaintzeke dauden kontuen likidazioa da, enpresak bere langilearekin aurrez deskribatu dituen zenbatekoak. Beste osagaia borondate adierazpen bat da, agiria sinatzen
|
duen
langileak egiten duena. Bertan aitortzen du ez dagoela jasotzeko saldorik, eta alderdiek ez dutela beste ezer erreklamatzeko.
|
|
2009
|
|
|
Aurrerantzean, Iruñeko Udalaren arabera, elebitasuna informazioa bi hizkuntzetan ematean datza baina elkarren artean bereizitako euskarrietan.11 Ordenantzaren hirugarren aldaketak ezabatu egin zuen batzorde mistoak sortzeko agindua. Aldaketaren xedea izan zen udal gobernu taldearen eskuetan soilsoilik gelditzea euskaraz jakin behar
|
duen
langile kopuruaren zehaztapena eta Iruñeko finkapen toponimikoa.
|
|
|
Eta eragin horrek bi norabidetara begira jartzen gaitu: barrura begira, nolako eragina
|
duen
langileen motibazioan, ezagutzan eta erabileran; eta kanpora begira, nolako oihartzuna duen bere ingurunean edo bere sektorean.
|
|
|
Komiteak kontsultarako baino ez dira, aholku emaileak; horren erabakiak ez dira lotesleak. Erabaki zailak kontsultatzen dizkigute eta kasu bakoitzaren ardura
|
duen
langileak erabaki behar du, baina maila etikoan zailak diren kasuetan aholkua ematen saiatzen gara. Gurutzetako Ospitalean komite garrantzitsua dago.
|
|
|
Jakina, ez da arinkeriatan erori behar. Bada Ahdamineyad en alde dagoen burgesik, eta bada begi bistan ikusi ezin
|
duen
langilerik. Baina, bi aldeak zatitzen dituen marra hor dago.
|
|
|
Hala ere, kritikatu du kapitalak %18a bakarrik ordaintzen duela eta batez beste 1.500 euroko soldata
|
duen
langile soil batek, eta Euskadin asko eta asko daude, %25a eta %27a bitartean.
|
|
|
Bere ustez, kapitalista batek irabazten duena baino askoz gutxiago irabazten
|
duen
langile batek lehenengoak baino gehiago ordaintzeak ez dauka ez hanka ez bururik.
|
|
|
Orain, gero eta gehiago, nahitaezkoa da bizitza profesional osoan zehar ikasketa eta ezagutza berriak jasotzea, etengabe. Horra hor zergatik etengabeko prestakuntzak gero eta garrantzi handiagoa
|
duen
langileen kualifikaziorako eta, jakina, enpresen produktibitatea mantentzeko.
|
|
|
Legez langabezian dagoen inoren konturako langilea izatea eta eskaera egin aurreko hiru hilabeteetan gutxienez egoera horretan egotea, eta langabezia prestazioak, kotizaziopekoak edo kotizazio gabekoak jasotzeko eskubidea izatea. Bere kontura lan egiten
|
duen
langilea izatea, jarduera ekonomikoa utzi behar izan duena, eta egoera horretan egotea gutxienez hiru hilabetez. 2008ko irailaren 1a baino lehen sinatu eta berandutze egoeran ez dauden maileguek baino ez dute balioko.
|
|
|
Zer ikasi behar da? Maiz gertatzen da daukagun prestakuntza ez dela nahikoa lan merkatuak eskatzen
|
duen
langile profilerako, edo, ikasketa maila egokia izan arren, ezagutza asko zaharkituta geratu direla eta beharrezkoa dela gai edo ezagutza berriak ikasi eta menderatzea. Kasu horretan, ondo aztertu behar da merkatuak zer ezagutza eskatzen dituen, erraz konpon daitezkeen prestakuntza eskakizunekin ez harritzeko, aldez aurretik ezagutu izan balira.
|
|
|
Edozein arrazoi dela medio, eskatutako baldintzak bete gabe laguntzak lortu badira, enpresak Gizarte Segurantzari itzuli dizkio zenbatekoak, behar diren errekargu eta berandutze interesekin. Langilearen betebeharrak 45 urtetik gorakoentzako lan kontratu mugagabea lortu nahi
|
duen
langileak adin hori izan behar du eta Enplegu Zerbitzu Publikoan inskribatuta egon. Baina, gainera, beste baldintza batzuk bete behar ditu:
|
|
|
Astean batez beste bi egun eta erdian etxean lan egiteak 1.200 euro baino gehiago aurrezten ditu gasolinatan eta ibilgailuaren higaduran urtean. Etxean astean bi egun eta erdian lan egiten
|
duen
langile batek 1.200 euro baino gehiago aurrezten ditu gasolinatan eta ibilgailuaren higaduran. Hala adierazten du Sun Microsystemsen azterlan batek, mundu osoan 19.000 langile dituen enpresa informatiko batek, %56k ordutegi malgua duenak.
|
|
|
Uste du antzerkiarekiko konpromisoa eta exijentzia asko jaitsi dela konpainietan, eta are gehiago erakundeetan. Kultur departamentuetan irizpide artistikorik ez
|
duen
langile asko dagoela dio. Gogorra da bulego batera iritsi eta ideiarik ez duen teknikari baten epaia entzun behar izatea.
|
|
|
Eta oinarrizkoena ere ez da betetzen, enpresek ez baituzte araudiak ezartzen dituen gutxieneko kontratu kuotak errespetatzen. Enpresa arruntak behartuta daude euren lantaldearen %2 ezintasunen bat
|
duen
langileek betetzera, baina gutxieneko hori ez dutela betetzen salatu du Martxuetak.
|
|
|
Gizarte zerbitzuetako langileek zinegotzi sozialistari leporatu diote bileretara negoziatzera ez joatea, galderak ez erantzutea eta langileak saihestea.EskaeraMankomunitatearen azken batzordean %17ko igoera onartu zuela ere esan zuten bozeramale sozialistek eta langileek" non dagoen jasoa, zein kontzepturena edo zertarako argitzeko" eskatu dute. Bestalde, argitu nahi izan dute gaur egun ez dagoela langileen eta presidentziaren artean lotura eginen
|
duen
langilerik," bi ordezkari sindikal daude". Lotura eginen lukeen langile horren egitekoa zerbitzuaren komunikazio eta kudeaketa hobea bermatzea litzatekeela azaldu dute langileek.
|
|
|
Agindu berriarekin prestakuntzan igarotako orduen arabera kobratuko da laguntza hori. Gainera, haren enpresak heziketa plana egiten ez badu ere, bere kasa formazioa bilatu eta laguntzak jasotzeko eskubidea izango dute kontratua etenik
|
duen
langileak.
|
|
|
ateratzen zaizkiela enpresariei: . Ni ez naiz izan halako arrazoiengatik kanporatu
|
duen
langile bakarra. Nire aurrekoa ere horregatik bota zuen?, dio Mirenek.
|
|
|
Eta egoera horren erantzukizuna enpresaburuen elkarteei eta zenbait sindikaturi egotzi die. Adibide gisa, azaldu du zazpi urtez itunik gabe lan egiten
|
duen
langile batekin hilean 1.500 euroko soldata gordina jasota eta KPIren urteko igoerak kontuan hartuta 16.130 euro aurrezten dituela enpresak.
|
|
|
Harietako batek pizten dit arreta, nagusiki: lan erritmoen biziagotzeak, lanarekiko atxikimendu estuak, eta horrek ekarri ohi
|
duen
langileen erretze dagoeneko aski ezaguna (burn out famatua). Bada kudeaketa eredu berriari management by stress deitu dionik.
|
|
2010
|
|
|
Garbitu
|
duen
langileari kontatu dio bakarrik dagoela, eta ez lukeela etxera bultatu nahi Gabonetan. Seme bakarra duela, Galizian bizi dena eta bisita gutxi egiten dizkiona.
|
|
|
Egoerari aurre egiteko sistema berezia proposatuko die langileei: saltzaile onenari Cadillac bat emango diote ordainean; eraginkortasun mailan bigarren gelditzen denari, labana multzoa; eta gutxien saltzen
|
duen
langilea, berriz, kaleratu egingo dute. Hori da Glengarry Glen Ross antzezlanaren argumentua, eta lan horrekin irabazi zuen David Mametek Pulitzer Saria 1984an.
|
|
|
Horrelako erasoek, Mitnickek adierazi duenez,% 99ko arrakasta izaten dute.Etxeko ordenagailuetan ereErabiltzaile partikularrek geroz eta gehiago erabiltzen dituzte hackerrei lana errazten dieten erremintak. Sare sozialak bikainak dira zure helburua enpresa batean egiten
|
duen
langile bat bada, bere WiFI konexioari esker Facebooken duen lagun taldea ezagutu dezakezulako. Horrela, horietako baten izenarekin email kontu doako bat sortu, biktimaren konfidantza irabazi eta astebetera infektatua dagoen artxibo bat bidaltzeko aukera ematen dizulako, esan du.Mitnickek uste du dena konfidantza eta sinesgarritasun kontua dela.
|
|
|
Izan ere, gizarte industrializatuen zibilizazioparadigma izan den lan kontratuaren izaera aldatu egin da: lan indarra soldatarentruke saltzen
|
duen
langilearen lan kontratua bestelakoa da gaur egun. Orain, soldataren truke langileak lan indarra, teknikan eta produkzioan inplikatzekoborondatea eta enpresaren helburuekiko atxikimendua saldu behar ditu. Hau da, lan kontratuan osagai ideologikoak eta politikoak sartu dituzte, dagozkien balioespezifikoekin batera.
|
|
|
isilbidezkoa. Demandan sindikatuak ordezkatzen
|
duen
langilea sindikatu horretan izena emanda duela frogatu du eta langile horrek prozesua hastean sindikatuak ordezkatzeko borondatea adierazi diola. Baimena emandakotzat joko da afiliatutako langileak kontrakorik esan ezean.
|
|
|
Zehazki, denbora justiziaren kalitatea neurtzeko ezinbesteko parametroa da, behin eta berriz errepikatu den bezala, berandu datorren justizia «ez baita justizia edo ez behintzat denbora egokian emandakoa bezain justua»546 Kalitatezko justizia batek beti bizkortasunez banatzea edo ematea galdatzen du. Izan ere, bere soldata bizi euskarri bakarra
|
duen
langileak, ezin baitu itxaron denbora luzez haren gaineko uzi bat ebazteko. Enpresaburuen alderdian gauza bera esan daiteke.
|
|
|
3 Langilea afiliatuta badago eta ugazabak datu hori ezagutzen badu, kasuan kasuko sekzio sindikaleko delegatu sindikalei aurretik entzutea), bidegabekoa deklaratuko da. ...ten dena edo aurretik egindakoa aurreabisu epea aipatutako epean bukatzen bada, eta (2) haurdun dauden emakumeena, haurdunaldia hasten denetik aipatutako esekipen epea hasi arte eta edoskitzea, seme alaba goiz jaiotzeagatik edo 6 urtetik beherakoa edo gutxitua edo beste zuzeneko edozein senide odolkidetasuneko edo afinitateko bigarren gradura arte bere burua gobernatu ezin duela eta baimena eskatu
|
duen
langilearena, edo baimen horretaz disfrutatzen ari denarena edo eszedentzia eskatu dutenena seme alaba zaintzeko edo betiko edo adopzio aurreko hartzeagatik (LPLren 108 art.). Azken kariak aplikatuko dira, haurdunaldiarekin edo aipatutako baimen edo eszedentziekin zerikusirik ez duten arrazoiengatik kaleratzearen bidezkotasuna deklaratzen denean salbu.
|
|
|
Kalte ordaina handiagoa izan daiteke lan kontratu indibidualean edo hitzarmen kolektiboan horrela hitzartu bada. Lan harreman berezia
|
duen
langile bat baldin bada bidegabe kaleratua, harreman berezi hori arautzen duen arauan ezarritakoa izango da kalte ordainaren zenbatekoa, ezarrita badago (LPLren 110.1 art.). Langileen legezko ordezkari edo ordezkari sindikal baten kaleratzea bidegabekotzat jotzen bada, hautaketa langileak egingo du (LPLren 110.2 art.). Aukeraketa, edozein kasutan, idatziz edo Gizarte Epaitegiaren idazkari aurrean... Formazko betekizunak ez betetzeagatik kaleratzea bidegabekoa deklaratu bada, eta langilea berrartzea aukeratu bada, beste kaleratze bat egin daiteke sententzia jakinarazi eta hurrengo zazpi egunen epean.
|
|
|
Pentsatu beharra dago goi zuzendarietan, edo itzeleko soldatak dituzten langile espezializatuetan. Kasu horietan, estatuak abokatu edo prokuradore bat ordaintzen dio baliabide nahikoa
|
duen
langileari. Fenomeno horrek auziak gehitzen ditu, gasturik ezean, jendea besterik gabe auzitara joaten delako?
|
|
|
David Wall “Aurretiazko nahitaezko adiskidetzearen” egintza Lan Prozedurari buruzko Legearen Testu Bateginaren 63.etik 68.era bitarteko artikuluetan arautzen da. Prozesu horretara jo behar du, kargu uztearen gutuna jasotzen
|
duen
langileak ez ezik, ahoz kaleratu denak ere. Adiskidetze eskaera dagokion autonomia erkidegoko Bitartekotza, Arbitraje eta Adiskidetze Zerbitzuan kudeatu behar da.
|
|
2011
|
|
|
Okerrak ordaindu egiten dira. Opor egunekin gozatzeko aukerarik eduki ez
|
duen
langilearen moduan; horrela bukatu da 31 jardunaldi berezia euskal taldeentzat. Alegia, Bilbo Basketen porrotarekin.
|
|
|
Seme alabak zaintzeko lana uzten
|
duen
langileak, alaba edo seme bakoitzeko, bederatzi hilabeteko kotizazio berezia izango du Gizarte Segurantzan, haurrak bi urte egiten dituen arte.
|
|
|
Bilaketa lanak aurrera eramateko operazioa ostegunean jarri zuten martxan, Marokon lan egiten
|
duen
langile boluntario batek Almeriako Salbamendurako Koordinazio Zentroari larrialdiaren berri eman ostean. Berehala jarri zituzten abian itsasoz eta airez bilaketa lanetarako medioak.
|
|
|
Goraldiaren bi aurpegiek adierazpen benetan materiala izango dute. Hau dela eta, Barrusok aipatzen
|
duen
langile mugimenduaren. Urrezko Aroa, emango da Tolosan artean.
|
|
|
6.5 Kanpoaldean dagoen koadro bateko korronte hargune bat aldatu behar bada, hargunea elikatzen duen etengailu automatiko magnetotermikoa aldez aurretik deskonektatuta dagoela, lan hori egin behar
|
duen
langileak maila honetakoa izan behar du:
|
|
|
Langile baimendua: enpresaburuaren eskutik ezarrita dauden prozedurei jarraikiz arrisku elektrikoko zenbait lan egiteko baimena jaso
|
duen
langilea, lan horiek egokiro egiteko duen gaitasunaren arabera.
|
|
|
Langile gaitua: lanbide heziketako edo unibertsitateko prestakuntza egiaztatua jaso duela-eta edo bi urteko edo gehiagoko lan esperientzia ziurtatua duela-eta instalazio elektrikoen arloan ezagutza espezializatua
|
duen
langile baimendua.
|
|
|
Laneko burua: enpresaburuak lanen ardura hartzeko izendatu
|
duen
langilea.
|
|
|
Adierazi zenbat ordezkari izan behar dituzten kasu bakoitzean.a) Elikagaiak banatzen dituen biltegia, 248 langilekoa.b) 7 langileko edergintza zentroa.c) Bi lan zentrotan 75 langile dituen eraikuntza enpresa. Zentro batean 55 langile ditu, eta bestean, 20.d) Hiru txandetako bakoitzean 300 langile dituen ospitalea.e) Prentsa kiosko bat
|
duen
langile autonomoa. Langile bakarra da.36 Sailkatu prebentzio arloko gaitasun eta eskumen hauek, ordezkariei ala batzordeei dagozkien adieraziz.a) Eraispen espontaneo baten ondoren langileek izandako kalteak aztertzea.b) Zuzendaritzarekin lan egitea lanpostu baten diseinua hobetzeko eta gaixotasun profesionalen arriskua murrizteko.c) Babes ekipoak erabiltzen direla zaintzea eta kontrolatzea.d) Enpresak kontratatua izan ohi duen kanpoko prebentzio zerbitzuaren memoriaren berri izatea.e) Enpresako prebentzio plana abian jartzen parte hartzea.37 Esan adierazpen hauek zuzenak ala okerrak diren.. Arrazoitu zure erantzuna.a) Enpresari batek bere gain har dezake prebentzio jarduera, baldin eta lana zentroan bertan egiten badu eskuarki, eta ETE bat bada.b) Prebentzio zerbitzu propioko langileak enpresaren prebentzio jardueraz soilik arduratuko dira.c) Lan istripuen eta gaixotasun profesionalen EMJA mutualitateak kanpoko prebentzio zerbitzu moduan jardun dezake.d) 31 langile baino gehiagoko eta 49 langile baino gutxiagoko enpresetan, langileen ordezkariak adina prebentzio ordezkari izango dira.e) Segurtasun eta osasun batzordeek ekipoak erabiltzean izaten diren istripuen prebentzioa hobetzeko metodo bat susta dezakete.38 Sindikatuek aholkuak eman ohi dizkiete langileen ordezkariei.Joan sindikatu baten egoitzara, eta ikertu prebentzio ordezkariei lan arriskuak prebenitzeko aholkularitza ematen dieten.
|
|
|
–Sendagarria.Lesioa edo gaixotasuna agertu ondoren, hura
|
duen
langilea sendatzen du, adibidez, lehen laguntzak emanez.
|
|
|
Gaur egun oso ohikoa den arrisku faktore bat dira datuak ikusteko pantailekin egiten diren lanak; hau da, ordenagailu aurrean ordu luzez egotea egunean zehar.Pantailak, teklatuak, aulkiak eta ekipoa egunean 4 orduz baino gehiagoz edo astean 20 orduz baino gehiagoz erabiltzen
|
duen
langileak osatutako lanpostuak dira. Arrisku faktoreak dira jarrera okerrak eta geldi egotea denbora luzez, eta osasunean duen eragina, berriz, ikusmenaren, buruaren eta gorputzaren nekea.
|
|
|
Galderak39 Adierazi zer prebentzio neurri aplikatu den kasu bakoitzean. Ondoren, sailkatu neurriak, aztertutako neurri moten arabera.a) Mediku bat sendaketa bat egiten ari zaio makina batean harrapaketa bat izan
|
duen
langile bati.b) Enpresari bat langile talde batekin bildu da, erabaki ahalmen handiagoa emateko.c) Enpresa batek baranda garaiagoa jarri du, azken 10 urteetan langileen batez besteko garaiera 20 cm hazi dela jabetu ondoren.d) Denda bateko langileak urteko mediku azterketa egitera joaten dira.e) Oihalak ebakitzeko makina berri bat iristean, hura erabiltzen ikasteko ikastaroa jaso dute jantzigintza... Esan beren eginkizuna betetzen duten.
|
|
|
Bilduma ordenatu bat da, erregistro orrien bidez jasoa, istripuaren edo gaixotasunaren datuak ematen dituena (agente eragilea, data, kaltea jasan
|
duen
langilea, lesioa, gorputz atala...), ondoren, azterketak eta tratamendu estatistikoak egiteko. Informazio hori parteetatik lortzen da (gaixotasunarena edo istripuarena).
|
|
|
Okerrak badira, zuzendu.a) Autobabeserako oinarrizko arauak autobabeserako planak egiteko eta ezartzeko betebeharra zehazten du.b) Autobabeserako plana enpresa batena edo erakunde jakin batena izango da, eta ez da beste plan batzuekin koordinatuko.2 Azaldu zure hitzekin zer den konfinamendua, eta adierazi zure zentroan zer leku erabil daitezkeen helburu horretarako. ...rtzen diren larrialdi egoeretarako jardun planean.a) Arriskuaren ebaluazioa.b) Larrialdiaren simulazioa.c) Erabiltzaileei informazio orokorra emateko programa.d) Alarma mekanismoak.e) Ebaluazio eta konfinamendu prozedurak.f) Larrialdietako buruaren funtzioak.g) Larrialdien identifikazioa eta sailkapena.5 Adierazi lan istripuaren ikerketa txostenaren zer atali dagokion informazio hau: Istripua izan
|
duen
langilea Andoni Fernández da; Andonik soldagailua erabili du soldatzeko pantaila ongi jarri gabe; langileei trebakuntza eman behar zaie soldatzeko pantailak ongi erabil ditzaten.6 Adierazi zer epe dauden istripuen partea aurkezteko.a) Bajarik gabeko istripu bat.b) Bost zauritu larri eragin dituen istripu bat.c) Bajadun istripu bat.7 Adierazi zer alde dagoen Delt@ eta CEPROSSen artean.8 Zertarako... Egia da dioena? 11 Adierazi zer ekipok jardun behar duten larrialdirik izanez gero, eta azaldu zer funtzio dituzten.12 Adierazi zure profil profesionaleko zer lan arriskuk eragin dezaketen lan zentroa hustea.13 Adierazi zergatik den beharrezkoa autobabeserako planak mantentzeko eta eguneratzeko programak izatea.. Zertarako balio dute simulazioek? 14 Ikertu zure eskolak baduen autobabeserako planik, eraginkorra den, eta noiz egin zen azken simulazioa.. Erantzuna ezezkoa bada, arau hausterik bada?
|
|
|
1 Esan kasu bakoitzean lanak eragin positiboa ala negatiboa
|
duen
langilearengan.
|
|
|
1 Lehenengo albistearen arabera, langileen% 5ak lan istripu bat izan du.Ezagutzen duzu lan istripurik izan
|
duen
langilerik. Hitz egin istripua eragin duten arrazoiei eta istripuaren ondorioei buruz. Ez baduzu kasurik ezagutzen, prentsan edo Interneten bila dezakezu berriki izandako gertaeraren bat.
|
|
|
Justifikatu metodo hori erabiltzea.18 Ordenatu ekintza hauek ikasi duzun oinarrizko bizi euskarriaren arabera.Kopeta kokotsa mugimendua egin; BBB egin; oihu egin, lankideak ohartarazteko; 112ra deitu; izena oihukatu.19 Adierazi nola jokatu behar duten langileek istripua izan den lekura iristean.20 Zer helburu dute lehen laguntzetako teknika hauek. BBB; kopeta kokotsa mugimendua; Heimlichen mugimendua; ahoz ahokoa; alboko segurtasun kokapena.21 Aztertu langile batek istripu bat izatean egindako jardun hauek, eta adierazi zuzenak diren ala ez. ...konorterik gabe aurkitzean, BBB egiten hasi da.b) Kopeta kokotsa mugimendua egin du, arnasbideak irekitzeko.c) Tornikete bat egin du besoko zauri arin batean.d) Arnasarik hartzen ez duela ohartzean, alboko segurtasun kokapenean jarri du zauritua.e) 091ra deitu du istripuaren berri emateko.f) Beso bateko balizko haustura geldirik atxiki du, eta izotza jarri du beste besoko kolpean.g) Istripua izan
|
duen
langilea aurkitzean, berehala eraman dute ospitale hurbilenera.h) Langileak arnasa hartzen duela egiaztatu du, baina konorterik gabe dagoenez, enpresaren desfibriladore erdiautomatikoa erabili du.i) Lankidearen zauria sendatu aurretik, ongi garbitu ditu eskuak.j) Langileak esku bat erre du, eta hesgailu esterilez estali diote.22 Adierazi zer metodo den egokiena kasu bakoitzean zauritua garraiatze... konpresa esterilak?
|
|
|
– Adierazi nolakoa izan behar
|
duen
langileen ordezkaritza arriskuen prebentzioari dagokionez, eta nork zaindu dezakeen planaren ezarpena.
|
|
|
Ezin dugu esan esperimentua denik, 2008tik aurrera zeharka funtzionatzen duenerrealitatea baita (saio gisa 2004an sortu arren). Lantalde bat dagoenik ere ezin duguesan, hedabide bakoitzeko kultura arloan lan egiten duten pertsonen arteko harremanakegon arren, ekimen komun honetan parte hartzen
|
duen
langile multzo egonkorrik ezdagoelako. Pertsona talde hori aldakorra izan da, eta beraz, ez dago egitura finkorik, aldi bakoitzeko baldintzetara egokitzen den multzoa baizik.
|
|
|
Enpresak “outplacement” zerbitzuak kontratatzen dizkio aholkularitza bati. Honek martxan jartzen ditu bere lanpostua utzi behar izan
|
duen
langile baten lan bizitza birbideratzeko prozesuak. Helburu profesionalarekin bat datorren curriculum egokia prestatzeko eta elkarrizketak prestatzeko aholkularitza ematen dio aholkulariak langileari.
|
|
|
Aipagarriena lehen sektorea indartu guran hartutakoa da: nekazaritza eta abeltzaintza sektorean lan egiteko asmoz sortzen den enpresari 3.000 euro emango dizkiote kontratatzen
|
duen
langile bakoitzeko. Lan jarduna %100 ez bada, laguntza proportzionala izango da.
|
|
|
Alabaina, 100 puntuetatik zazpi baino ez du emango Lantaldea eta Udalerriko eskaintza kultural eta turistikoa hedatzea arloak. Bertan, hiru azpiatal daude, tartean" eskatzen diren titulazioak, espezializazioa, euskara eta beste hizkuntza batzuk jakitea" barne hartzen
|
duen
Langileen profila. Hortaz, bataz beste, %0, 58ko garrantzia du langileen euskara maila.
|
|
2012
|
|
|
139,1 milioi euro CLHren %5, 33 saltzeagatik izan ziren. Ikusteko dago itxierak zer nolako eragina izango
|
duen
langileengan. 2010 urte amaieran 921 langile zituen, 784 kontratu finkoarekin eta 137 behin behinekoarekin.
|
|
|
PPk ez du beste inoren babesik behar onartzeko, gehiengo osoa baitu. Kaleratze bidegabeak Enpresentzat merkeagoa izango da kontratu mugagabea
|
duen
langile bat kaleratzea, kaleratze bidegabeen bitartez. Lan egindako urte bakoitzeko 45 egun izan beharrean, 33 egun ordainduko dituzte.
|