|
2001
|
|
|
Lau motatakoak izan daitezke honelako olioak: birjina apartekoa ren gehieneko azidotasuna 1º izan daiteke (horrek esan nahi
|
du
gantz azidoen edukiera, oleikotan adierazita, ezin dela izan %1 baino handiagoa). Akatsik gabeko lurrin eta zaporeak erakutsi behar ditu eta oliba oliotan adituek osaturiko dastapen panel estandarizatuan atera behar duen batez besteko kalifikazioa 6,5 puntu baino handiagoa izango da, nolanahi ere.
|
|
|
Bestetik, gantz ugari ugariak dauzkatenez, ez behazun xixku edota pankreaseko arazoak nozitzen dituzten pertsonek, ez gantza xurgatzean arazoak dauzkatenek ere, ez dituzte maiz kontsumitu behar fruitu sikurik gantzatsuenak, hala nola intxaurrak (edukiaren %59
|
dute
gantza), hurrak (%54), almendrak (%53) edota pistatxoak (%52).
|
|
|
Margarina ekoizteko, landare jatorria
|
duten
gantzek hidrogenazioa nozitu behar dute: prozesu horretantxe gantz azido saturatu berriak (trans izenekoak) sortzen diren bitartean, intsaturatuetatik batzuek hastapenetako osakera galdu egingo dute.
|
|
|
Margarina izena har dezakeen bakarra, eduki osoaren %80
|
baitu
gantz.
|
|
2002
|
|
|
DHA hori, bereizgarri nabarmenak
|
dituen
gantz azidoa da eta, plaketen elkarketa eragozten duenez, gaitz kardiobaskularrak nozitzeko arriskua dagoenean eragin mesedegarria dauka, odoletako gantzak orekan mantentzen ditu eta, horiez gainera, behar bezala garatu eta funtzionatzeko funtsezko lipidoa du nerbio sistema zentralak.
|
|
|
Nutrizioaren alorretik osaketa egokiena Frigo Magnum Frac laginarena da: berak
|
du
gantz azido asegabe (osasungarrienak) gehien (%24), gantz gutxien (%18, 5), eta proteina, karbohidrato eta errauts ugarien.
|
|
|
Landare transgenikoetako batzuek produktu konbentzionalaren kalitatea zaintzen dute: ezaugarri organoleptikoak (kolorea, zaporea, ukitua, etab.) hobetzea, frutaren iraunkortasuna luzatzea, heltze prozesua geroratuz, elikagaien samurtzea geroratuz edo hark
|
dituen
gantz azidoen edukia eraldatuz.
|
|
|
Horiez gainera, ez dauka kolesterolik eta aztertu diren lagin denetan osasuntsuena
|
du
gantz osaketa.
|
|
|
Joera horrek joera nabarmena du Espainian eta gainerako herrialde garatuetan. Espezialistek uste
|
dute
gantza hartzeak ez duela zertan izan gizentasunaren prebalentzia areagotzen duen faktore nagusia, baizik eta beste osagai dietetiko batzuk, hala nola, bizimoduak, genetikak eta beste zenbait osagai dietetikok. AEBn ‘amerikar paradoxa’ esaten zaio, estatubatuarren dietan gantz asko irentsi bada ere, gizentasunaren eta gehiegizko pisuaren portzentajea handitu egin delako.
|
|
|
Zure olioak
|
dituen
gantz azidoek garunaren hantura murriztu eta zelulak birsortzen dituzte
|
|
|
Egoera horiek, dituzten ezaugarriengatik, arreta berezia behar dute kaltzioa eta beste mantenugai batzuk (haurdunaldian, edoskitzaroan eta menopausian) emateko. · Egunean gutxienez 2 esneki errazio hartu.Kopuru hori gaindituz gero, edo norberaren ezaugarrien arabera, antzeko kaltzioa
|
duten
gantz gutxiko esnekiak hartu dira. Alde horretatik, zenbait esnekik zenbat kaltzio ematen duten jakinda, horien ordez beste batzuk erabil ditzakegu, kantitatea errespetatuz.
|
|
2003
|
|
|
beharrezkoak
|
ditugun
gantz azido hauen iturri bakarra dieta dugu
|
|
|
Dietako koipeek edo lipidoek osasunerako duten garrantzia Elikagaiek
|
dituzten
gantzak energia iturri garrantzitsua dira (9 kcal ematen dituzte gramo bakoitzeko) gure organismoarentzat, eta elikagaien eta plateren testura eta palatabilitatea hobetzen dituzte. Dieta orekatuaren gomendioen arabera, egunero behar dugun energiaren %30 eman behar dute.Asea (haragi produktuen koipea, esneki osoak, koko eta palmondo olioa) edo asegabea (olioena, arrain urdinarena, fruitu lehorrena) izan, oso funtzio garrantzitsuak betetzen ditu gure organismoan:
|
|
|
Abantailak eta eragozpenak Olestra hirurogeiko hamarkadan aurkitu zen. Gantz oinarria
|
duen
gantzaren ordezkoa da; sakarosaren poliesterra, kate luzeko gantz azidoekin elkartuta, gantzen propietate fisikoak partekatzen dituena, baina gure traktu gastrointestinalean xurgatzen ez dena; beraz, ez du kaloriarik ematen. Abantailak* Ez du kaloria edo gantzik ematen, hestean ez baita xurgatzen.
|
|
|
Gaineratu zuen urtero 30 milioi pertsona inguru hiltzen dituzten kardiopatiak, diabetesa, minbizia eta obesitatea “dagoeneko ez direla herrialde aberatsen bakarrak”, garapen bidean dauden herrialdeetan (India edo Txina) elikadura jarraibideak aldatzean. Horrek batez ere hiri handietako biztanleei eragiten die, non jendeak joera handiagoa
|
baitu
gantz saturatu, azukre eta karbohidrato finduetan aberatsak diren elikagaiak irensteko, eta, gainera, hortzetako gaixotasun ugari eragiten baititu. Azterketa horrek, aditu independenteek bi urteko lana egin ondoren, egunean 400 g fruta eta barazki gutxienez kontsumitzea gomendatzen du; gatzak, berriz, iododuna izan behar du, eta egunean 5 g baino gutxiago jan behar luke.
|
|
|
Halaber, gomendatzen da karbohidratoek ematea energia behar handiena, egunero kontsumitzen den guztiaren %55 eta %75 artean, eta azukreak ez luke %10 baino gehiago eman behar. Era berean, aholkatzen du koipe ekarpena ez dadila izan kontsumitutako energiaren %15 eta %30 arteko segmentua, eta horretatik %10 baino gutxiago izan behar
|
du
gantz aseen kontsumoak. Proteinen kopuru gomendatuari dagokionez, eguneroko dieta osoaren %10 eta %15 artean hartzea gomendatzen da, eta hobe da arrainetik datozenak hartzea.
|
|
|
bitamina: arrain oliotik edo lanolinatik lortzen da; artilea
|
duen
gantz metaketa. Elikagaiei gehitutako proteinak Gelatina:
|
|
|
Batez besteko edukia %12 eta %13 bitartekoa denez, proteina iturri egokitzat har daiteke, nahiz eta hori lisina (funtsezko aminoazidoa) gutxi duen. Hala ere, proteina osagarritasunaren kontzeptua kontuan hartuta, proteina hori jatorri desberdineko beste batzuekin (lekaleak, fruitu lehorrak, esnea, haragia…) konbina daiteke, eta aminoazido profil egokia duen nahastea sor dezake; hau da, kalitate handiko proteinak, gure organismoak metabolikoki egoki aprobetxa dezan.Pastak
|
duen
gantz kantitate txikia abantaila bat da, mantenugai horren kontsumoa murrizteko egungo gomendioak direla eta. Hala ere, elikagai hori aipatzen denean, kontuan hartu behar da platera nola egiten den.
|
|
|
Era berean, zuntz asko ere badu. Gantzari dagokionez, nahiz eta proportzio handi samarrean egon, gantz azido saturatu eta monoasegabeak gutxi dira
|
dituzten
gantz azido poliasegabeekin alderatuta. Gainera, arrautzaren eta sesamoaren ondoren izaten da, lezitina gehien duen elikagaietako bat, eta horrek erraztu egiten du haien sukaldaritza aprobetxamendua.
|
|
|
* Olioak eta koipeak: oliba olioak izan behar
|
du
gantz nagusia, bai janaria prestatzeko bai platerak ontzeko, nahiz eta hazi olioak ere erabil daitezkeen (ekilorea, artoa). Animalia koipe gutxiago kontsumitzea, hala nola gurina eta esne gaina.
|
|
2004
|
|
|
“Oliba olioak, behin eta berriz berrerabiliz gero, polimero polarren kontzentrazio txikiagoa erakusten du”, dio ikerketak. Propietate horrek balio erantsia ematen dio oliba olioari, eta giza kontsumorako abantaila gehien
|
dituen
gantza dela berresten du. Azterketa hori egiteko, Espainiako ikertzaileek Malagako Arbela herriko 538 etxeetako sukaldeak esperimentazio laborategi bihurtu zituzten.
|
|
|
Ez ditugu animalia gantzez elikatzeko diseinatu. Naturan, goi paleolitoan kobra genitzakeen piezek ez
|
zuten
gantz erreserba handirik. Geroago, abeltzaintzarekin, gizentzen ziren abelburuak zaintzen ikasi genuen eta animalia basatiek baino askoz koipe gehiago ematen ziguten.
|
|
|
Bestalde, Cambridgeko Nutrizio Unitateko adituek egindako azterlan baten arabera, koipe gehiegi duten dieta egiten duten emakumeek arrisku handiagoa dute bularreko minbizia izateko elikagai horren proportzio txikiena dutenek baino. Sheila Bingham Nutrizio Unitateko zuzendariordeak azaldu zuenez, ondorio horrek zerikusia izan dezake gantzak jatearekin, batez ere gurina edo esne gaina, esneki osoak, haragia eta galleta eta pastel batzuk
|
dituzten
gantz saturatuak. Hala ere, azterketan onartzen da zaila dela elikaduraren eta minbiziaren arteko harreman zuzena ezagutzea, baina badakigu garrantzitsua dela elikadura osasungarria eta orekatua egitea, gaixotasun hori izateko arriskua murrizteko.
|
|
|
Elikagai horren ehun gramok 131tik 234 kaloriara bitarte izaten dituzte, gazta gantzatsua, erdikoipetsua edo erdigaingabetua den. Sailkapen hori ohikoagoa da gaztetan gaztetan gaztetan gaztetan baino, eta kontuan hartzen du gaztak
|
duen
gantz proportzioa. Oro har, esan daiteke gaztak gantz materia duela:
|
|
|
Xuxurlak Atkins dietak, formulatu zutenetik, hainbat makal jaso ditu elkarte medikoek. Proteina horien arabera, proteina iturriek
|
dituzten
gantz saturatuak eta kolesterol proteina altuak osasunerako kaltegarriak direla frogatu da; minbizidun gaixotasunekin lotuta daude; odoleko azido urikoaren maila handitzen dute, triglizeridoen eta kolesterolaren kontzentrazioak bezalaxe, eta, ondorioz, giltzaduretan kristal metaketak agertzen dira eta odol hodiak hondatzen dira. Era berean, behin eta berriz esaten da ezen, karbohidratoak kenduta daudenez, gorputzak energia bilatzen duela pilatutako koipean, baina baita muskuluetan ere, eta horrek muskuluen higadura eta nekea eragiten dituela.
|
|
2005
|
|
|
Gantz eta kaloria gutxienekoak Mina (edukiaren %23
|
du
gantza) eta Pamplonica (%24) dira.
|
|
|
Batez ere, osagaien oxidazioagatik, gai toxikoak metatzen direlako elikagai suberkatuetan edo oso tenperatura altuetan frijitutakoetan. Olioak eta koipeak lipido sinpleak dira, glizerola
|
duten
gantz azidoen esterrez osatuak, beste funtzio kimiko batzuk dituzten konposatuak ez bezala (fosfolipidoak, glikolipidoak edo zerebrosidoak, esfingolipidoak eta sulfolipidoak), baita glizerola ez diren alkoholak dituzten argizariak, terpenoak eta esteroideak ere. Badira lipido sinple edo konposatuen beste deribatu batzuk, taldearen propietateak mantentzen dituztenak:
|
|
|
Esne gaingabetuaren eta esne gaingabetuaren arteko alde nabarmen bakarra esne osoa da baten eta bestearen koipe kantitatea. Esne osoak 3,5 g gantz 100 ml bakoitzeko, eta gaingabetuak ia ez
|
du
gantzik (0,2) g/ 100 ml); ondorioz, esne gaingabetuak kaloria erdiak ematen ditu. Horregatik, esne gaingabetua interesgarria izan daiteke haurdun dagoen emakumearentzat.
|
|
2006
|
|
|
Kaloria gehien
|
dituena
gantz gehien daukan berbera da (Palacios, 503 kal.
|
|
|
itsas ugaztunek ez bezala, igarabak ez
|
du
gantzik edo
|
|
|
Zenbait elikagaik berez
|
duten
gantz poliasegabea
|
|
|
Haragien kolore gorrixkagoa, edukiaren ondorioz mioglobina, burdina duen eta muskulu zuntzetan dagoen pigmentua. Nutrizio propietateak Arkumeak
|
du
gantz ehuneko handiena pieza batzuk, batez ere gantz saturatu gisa. Aleetan gazteak, koipe gehiena erraien inguruan dago azalaren azpian, erraz kentzeko moduan.
|
|
|
Pisua beherantz Arrisku kardiobaskularra gutxitzeaz gain, paziente bakar batek ere ez zuen pisua handitu, eta beheranzko joera ere hauteman zen. Struch en iritziz, horren arrazoia izan daiteke “animalia jatorriko koipeek ez bezalako eragina
|
duten
gantz osasungarriak txertatu zirela pisua sustatzeko”. PREDIMED ikerketa, Madrilgo Carlos iii.a Osasun Institutuak finantzatua, gutxienez lau urtez luzatuko da, eta 9.000 paziente hartzea aurreikusten da ekimen honetan parte hartzen duten Espainiako hainbat eskualdetako 18 ikerketa zentroen bidez.
|
|
|
Hala ere, bihotzarentzat osasungarria den elikagaia izan arren, ez da komeni gehiegikeriak egitea. beren kontsumoagatik, horietako askok
|
duten
gantz kantitate handiagatik kanalaren zatiak. Aukerak sukaldean Txerri haragia hotzetan (2 egun) nahiz izoztuta (3 hilabete bitarte) gorde daiteke.
|
|
2007
|
|
|
Azukre eduki handia duela (%78, batez beste), eztiak ez
|
du
gantzik; proteina, berriz, hutsaren hurrengo da (%1 baino gutxiago).
|
|
|
Efektu horiek guztiek, oro har ebaluatuak, aplikazioa birplanteatzea eragiten dute, funtsean, espero den jarduera baino txikiagoa izateagatik, zelula oxidazioa handitzeko arriskuagatik eta intsulinarekiko erresistentziaren indukzioagatik. CLA izena eman zaio 18 karbono atomo
|
dituzten
gantz azido asegabeen talde bati, bi lotura bikoitz konjokatuz; 9 eta 11 karbonoetan edo 10 eta 12 karbonoetan egoten dira, eta cis edo trans moduan egon daitezke. Isomeroak lipido frakzioaren osagai txikiak dira, eta haragian aurki daitezke, batez ere behi eta ardi haragian, esnean eta haren eratorrietan.
|
|
|
Horrela, gantz asearen, kolesterolaren eta kalorien ekarpena nabarmen murrizten da. Ahuntz haragiak (animalia helduarenak), berriz, esneko antxumeak
|
duen
gantza halako bi du, eta gogorragoa eta ez hain zaporetsua denez, gutxi kontsumitzen da. Antxumea beste haragi batzuekin konparatzen bada, hala nola arkume okelarekin(% 15 inguru du gantza), lehenak adin bereko arkume baten lipidoen erdia duela ikus daiteke.
|
|
|
Ahuntz haragiak (animalia helduarenak), berriz, esneko antxumeak duen gantza halako bi du, eta gogorragoa eta ez hain zaporetsua denez, gutxi kontsumitzen da. Antxumea beste haragi batzuekin konparatzen bada, hala nola arkume okelarekin(% 15 inguru
|
du
gantza), lehenak adin bereko arkume baten lipidoen erdia duela ikus daiteke. Hala ere, beste haragi batzuekin alderatuta, hala nola oilaskoarekin (%4 baino gutxiago), gantz eta kaloria ekarpena handiagoa da.
|
|
|
Imagen: Sanja Gjenero Gaur egun, kontsumitzaile askok txerri haragiaren oso ikuspegi negatiboa dute oraindik, batez ere,
|
duen
gantz kantitateagatik. Arrazoia ez zaie falta, duela urte gutxi arte mota horretako haragia oso koipetsua eta kolesterola baitzen, eta, horregatik, adituek haragi mota horren kontsumo mugatua eta noizbehinkakoa gomendatzen zuten.
|
|
|
Txerriaren zati gihartsuek oilasko izterrak (13,5 g gantz/ 100 g) edo txahal zotzak (6 g gantz/ 100 g) baino gantz gutxiago dute. Alde horretatik, nabarmendu behar da elikagaia egiteko moduak eragin handia
|
duela
gantz edukian eta, ondorioz, amaierako plateraren energia balio osoan. Adibidez, txerri azpizunaren kaloriak ia ez dira aldatzen labean erretzen bada, baina bikoiztu egiten dira hirugiharrez eta mahaspasez beteta prestatzen badira.
|
|
|
Hori dela eta, konposizioaren osagai nagusia da, eta, ondorioz, balio energetiko txikia du. Izozkia alde batera utzita, fruta sorbeteek ia ez
|
dute
gantzik. Gainera, ez dute alkoholik eta, beraz, ez dira neurriz kanpokoak.
|
|
|
Era berean, osagarri energetikoa ematen diote txangozaleari, eta giharrak egiteko beharrezkoak diren magnesioa, fosforoa eta potasioa bezalako mineralen dosi ona ematen diote. Bitaminei dagokienez, bitamina antioxidatzaile ugari dute, eta horri esker, fruitu lehor horiek
|
duten
gantz ugaria ez da oxidatu eta mindu egiten, eta horrek zapore txarra ematen dio elikagaiari. Egun bakoitzean ahur eskukada batekin bakarrik estaltzen da bitaminaz egunero gomendatutako gomendioen %60 baino gehiago.
|
|
2008
|
|
|
Etiketa ez dago zuzen: Gantz materia, edukiaren %4 baino gutxiago adierazpen nutrizionala egiten du baina, horrelakoa izateko, %3 baino txikiagoa izan behar
|
du
gantz edukiak.
|
|
|
Bereizgarriak: bitaminarekin aberastua, Gure laranja zukua oso aberatsa da herdoilaren aurkako gai naturaletan, bitaminatan eta mineraletan.Eta, gainera, ez
|
du
gantzik, kolesterolik eta sodiorik.
|
|
|
bitaminarekin aberastua, Gure laranja zukua oso aberatsa da herdoilaren aurkako gai naturaletan, bitaminatan eta mineraletan.Eta, gainera, ez
|
du
gantzik, kolesterolik eta sodiorik.
|
|
|
Haragiaren kalitatea: % 13 soilik
|
du
gantza, beste hanburgerrek baino askoz gutxiago(% 19 artean daukate) eta harategiko haragi xehatu prestatuak baino zertxobait gehiago(% 10 dauka).
|
|
|
Haragiaren kalitatea: % 19
|
du
gantza, harategian erosi dugun haragi xehatuak halako bi baino gehiago, eta proteinak, berriz, zertxobait gutxiago(% 25 hanburgerrak, eta% 27 haragi xehatuak).
|
|
|
Gantz gutxien duenetakoa da (hanburgerraren% 13,5
|
du
gantza), baina gantz saturatuetan, batez bestekoaren gainetik dabil(% 46).
|
|
|
Haragiaren kalitatea: % 19
|
du
gantza, harategian erosi eta laborategian prestatu dugun haragi xehatuak halako bi, eta proteina kopuru bera(% 27).
|
|
|
Haragiaren kalitatea: % 23
|
du
gantza; beste guztiek baino gehiago, eta harategian erosi eta laborategian prestatu dugun haragi xehatuak halako bi baino gehiago, eta proteinak, berriz, zertxobait gutxiago(% 24 hanburgerrak, eta% 27 haragi xehatuak).
|
|
|
Gainera, lipidoen izaerari begiratuz gero, hanburger hau da oilaskoz egindako guztietan kaskarrena: % 35
|
ditu
gantz saturatuak, eta% 1,6 trans gantzak (saturatuak baino are kaltegarriagoak dira).
|
|
|
Lipidoen izaerari begiratuz, oilaskoz egindako sei hanburgerretan, hau da kaskarrena: % 40
|
ditu
gantz saturatuak, eta% 1,9 trans gantzak.
|
|
|
Hiru horiek% 4 eta% 12 artean soilik
|
dute
gantza, eta oilasko prestakinez eginda daudenetan, berriz,% 7 dauka gantza KFC etxekoak eta% 18 Burger King etxekoak.
|
|
|
Ez
|
du
gantz asko(% 14), eta gantz saturatu gutxien ere honek du, proportzioan(% 35).
|
|
|
Kaloria asko ditu (310 eta 415 artean, ehun gramo bakoitzeko), eta gantzatsua da(% 20 eta 34 artean
|
du
gantza), baina ezin da esan kaltegarria dela, bihotzarentzat onak diren gantzak baititu nagusi, azido oleikoa, batik bat.
|
|
|
Gainera, iberiar txerriak pentsuarekin hazten dituzten ekoizleek oleiko ugari
|
dituzten
gantz azidoak erabiltzen dituzte pentsuan, eta, ondorioz, gerta daiteke horrexegatik agertzea gantz azido horiek ohi baino ugariago (ia ezkur urdaiazpikoen maila berean).
|
|
|
Polboroia egiteko, zerri gantza erabiltzen da oinarrian; gantz azido monosaturatugabe ugari
|
ditu
gantz mota horrek (are gehiago iberiar zerriaren gantza bada), baina baditu, halaber, gantz azido saturatuak eta kolesterola ere, eta horiekin kontu handia eduki behar da bihotz hodietako arazorik ez izateko.
|
|
|
Beraz, behar beharrezkoa da segurtasuna kontrolatzea. Bazkarian Uretan nekez disolbatzen diren eta erraz koipetan erraz disolbatzen diren substantziak direnez, elikagaiak kutsatuago egoten dira eta dioxinek biometatzeko joera
|
dute
gantz ehunean. Substantzien errekuntzak sortutako errautsetatik datozen dioxinak aurki daitezke landareetan.
|
|
|
Gure gorputzean, muinoa fosfatidilkolina (lezitina ere deitzen zaio) gisa agertzen da zelula mintzean. Substantzia horrek zeregin garrantzitsua
|
du
gantzen metabolismoan, gibeletik zeluletara garraiatzea errazten baitu. Era berean, garrantzi funtzional handiko beste konposatu batzuen parte da, hala nola azetilkolina, nerbio sistemak ongi funtzionatzeko funtsezkoa den neurotransmisorea.
|
|
|
koltza olio handia frakzio ez aponifikagarrian, EFSAk horren alde egin duen produktu berria. Landare olioek gero eta garrantzi handiagoa
|
dute
gantz saturatuen aldean, elikagai sorta zabal bati erantsitako osagai gisa (gailetak, opil industrialak, aurrez prestatuak). Edozein olioren zatiki aponifikaezinak osasunarentzat onuragarriak diren substantziak ditu, hala nola bitaminak, eta olio hori gehitzen zaion elikagaiari testura ematen dio.
|
|
|
Aldiz, gantz ehunezko betegarriek, oro har, eragozpen gutxiago dituzte. Kasu horretan, Morének dioenez, ahalik eta kanula gutxien
|
duen
gantz ehuna injektatzen da. Katalunian, 2007ko azken hiruhilekotik, 20 tratamendu egin dira aurpegiko lipoatrofiaren gantz txertoarekin, eta 64 tratamendu material sintetikoarekin, bi erreferentzia zentroetan:
|
|
2009
|
|
|
Lipido izaera egokiena Häagen Dazs etxeko izozkiak du, nahiz eta kopuruz horixe den gantzatsuena: % 67
|
ditu
gantz saturatuak, eta hori bakarra izan da esne koipez egina (txokolatezko zatitxoetan soilik erabili du landare gantza).
|
|
|
Baieztapena egokia da, txokolatezko gainerako izozkiek baino gantz gutxiago baitu (etxe honek ekoizpen prozesu berezia erabiltzen du eta): % 7,3
|
ditu
gantzak; beste bik% 12 dauzkate eta laugarrenak% 20.
|
|
|
Hori gertatzen zaie, adibidez, Eagle koktel exotikoari(% 30
|
du
gantza), Mistercorn Mix5 i(% 25) eta Borges-i(% 23).
|
|
|
Gantzak ez ditu gehienek bezain osasungarriak: % 25
|
ditu
gantz saturatuak, eta gainerako gehienak% 16 eta 8 artean ibili dira.
|
|
|
Amaren esneak eduki ohi
|
du
gantz mota hori, eta erraztu egiten du mineralak xurgatzea (kaltzioa, adibidez).
|
|
|
Olestra da (olesan®) konposatu horietako bat; egitura aldatua
|
duen
gantza da, eta ez du ematen ez kaloriarik eta ez gantzik.
|
|
|
Hori ikusita, eta jakinik gantz gehiegi jatea oso kaltegarria dela osasunarentzat (trans gantzek eta partzialki hidrogenatuek egiten dute kalte gehien), ikerketari eman diote bide; teknologiaren eskutik konposatu berriak sortzea da helburua, guk jan ohi
|
dugun
gantzaren antzeko zerbait sortzea, baina halako kalterik gabea.
|
|
|
Horrexegatik, elikadura industria estrategia berriak lantzen ari da lipidoak gutxitzeko; besteak beste, ura eta airea gehituz gutxitu nahi
|
dute
gantzen zati bat (bi osagai horiek ez dute batere kaloriarik).
|
|
|
Guk aztertu ditugun galletek ia ez dute urik izaten(% 1,5 eta 3 arteko hezetasuna eduki ohi dute), baina gantza bai dezente, nahiz eta kopurua aldatu egiten den mota batetik bestera (Rio etxeko Petit galletek% 10
|
dute
gantza, eta Cuétara etxeko María Oro izenekoek,% 25); galletek zerbait badaukate, ordea, karbohidratoak dauzkate: batez beste,% 72, baina badira% 79 dauzkatenak ere.
|
|
|
osasungarriagoak dira: besteen erdia
|
dute
gantza, eta horregatik, eta lipidoen izaera zertxobait hobea dutelako (gantz saturatuen eta saturatugabeen arteko proportzioaren araberakoa izaten da hori), gantz saturatu gutxiago dituzte,
|
|
|
pare dabil tza elikadura ezaugarrietan, eta ez dira oso komenigarriak eguneroko gosariak egiteko; galletek gantz gutxixeago dute, baina horien lipido izaera ez da onena (saturatuak
|
dituzte
gantzen erdiak edo gehiago); gatza, azukrea, zuntza eta kaloriak, berriz, antzera dituzte.
|
|
|
Arrautzaz egindako flanek, batez beste,% 3,1
|
dute
gantza, eta banillazkoek,% 1,4.
|
|
|
Banillazko lau flanek esne gaingabetua edo erdigaingabetua dute, eta arrautzarik ez; ondorioz, besteek baino gu txiago
|
dute
gantza.
|
|
|
Dhull etxeko banillazkoak
|
du
gantzik gutxien guztien artean,% 0,2; flan horren esne hautsa, izan ere, gaingabetua eta berrosatua da.
|
|
|
Danet etxeko honek% 2,3
|
du
gantza, eta besteek,% 3 eta% 4 artean daukate.
|
|
|
Azterketak erakutsi du% 0,2
|
duela
gantza; egokitzat jo dugu aipamena.
|
|
|
Horiek guztiek% 80 eta 90 artean
|
dute
gantza (esne gantza).
|
|
|
Margarinak, berriz, lau aztertu ditugu: Flora eta Tulipán etxeko bi (hiru laurdenetakoak esaten zaie,% 60 eta 62 artean
|
dutelako
gantza, eta ez% 80 artean, gurinei eskatzen zaien bezala), Artua etxeko bat (egiaz, koipekia baino ez da, zabaltzeko koipekia% 55) eta, azkenik, Ligeresa etxeko erdi margarina, zeinak% 40 baitu gantza.Orotara, beraz, 10 produktu aztertu ditugu, guztiak mota berekoak balira bezala, erabilera bera ematen baitzaie biei.Argudioak eta azterketaren emaitzak elkarren ondoan jarrita, zera esan dezakegu:... maiz jateko, hobeak dira margarinak, gurinak baino.Argi eta garbi esanda.Margarina osasungarriagoa daZein da arrazoia margarina osasungarriagoa izan dadin gurina baino maiz maiz jateko. Gantza, horixe da arrazoia.Margarinak gantz gutxiago du gurinak baino, eta dituen gantzak, gainera, hobeak dira bihotzarentzat.Artua margarinak eta Ligeresa k, adibidez,% 57 eta% 40 dute gantza, eta gurinek, batez beste,% 83.Gantz azido saturatuak alderatuta, berriz, hona emaitzak:
|
|
|
Flora eta Tulipán etxeko bi (hiru laurdenetakoak esaten zaie,% 60 eta 62 artean dutelako gantza, eta ez% 80 artean, gurinei eskatzen zaien bezala), Artua etxeko bat (egiaz, koipekia baino ez da, zabaltzeko koipekia% 55) eta, azkenik, Ligeresa etxeko erdi margarina, zeinak% 40 baitu gantza.Orotara, beraz, 10 produktu aztertu ditugu, guztiak mota berekoak balira bezala, erabilera bera ematen baitzaie biei.Argudioak eta azterketaren emaitzak elkarren ondoan jarrita, zera esan dezakegu: maiz jateko, hobeak dira margarinak, gurinak baino.Argi eta garbi esanda.Margarina osasungarriagoa daZein da arrazoia margarina osasungarriagoa izan dadin gurina baino maiz maiz jateko. Gantza, horixe da arrazoia.Margarinak gantz gutxiago du gurinak baino, eta
|
dituen
gantzak, gainera, hobeak dira bihotzarentzat.Artua margarinak eta Ligeresa k, adibidez,% 57 eta% 40 dute gantza, eta gurinek, batez beste,% 83.Gantz azido saturatuak alderatuta, berriz, hona emaitzak: margarinek, batez beste,% 30 dituzte, eta gurinek, ia% 70.Margarinak, gainera, kolesterolik ez du, eta gurinak bai (ez gutxi, gainera:
|
|
|
Flora eta Tulipán etxeko bi (hiru laurdenetakoak esaten zaie,% 60 eta 62 artean dutelako gantza, eta ez% 80 artean, gurinei eskatzen zaien bezala), Artua etxeko bat (egiaz, koipekia baino ez da, zabaltzeko koipekia% 55) eta, azkenik, Ligeresa etxeko erdi margarina, zeinak% 40 baitu gantza.Orotara, beraz, 10 produktu aztertu ditugu, guztiak mota berekoak balira bezala, erabilera bera ematen baitzaie biei.Argudioak eta azterketaren emaitzak elkarren ondoan jarrita, zera esan dezakegu: maiz jateko, hobeak dira margarinak, gurinak baino.Argi eta garbi esanda.Margarina osasungarriagoa daZein da arrazoia margarina osasungarriagoa izan dadin gurina baino maiz maiz jateko. Gantza, horixe da arrazoia.Margarinak gantz gutxiago du gurinak baino, eta dituen gantzak, gainera, hobeak dira bihotzarentzat.Artua margarinak eta Ligeresa k, adibidez,% 57 eta% 40
|
dute
gantza, eta gurinek, batez beste,% 83.Gantz azido saturatuak alderatuta, berriz, hona emaitzak: margarinek, batez beste,% 30 dituzte, eta gurinek, ia% 70.Margarinak, gainera, kolesterolik ez du, eta gurinak bai (ez gutxi, gainera:
|
|
|
kolesterol txarra (LDL) handitu eta kolesterol ona (HDL) gutxitu egiten dute.Margarinetan, gantz guztien% 0,7 dira trans erakoak, eta gurinetan,% 2, 5.Alde txiki bat badago, hala ere, batzuen eta besteen atean: ...esteen artean, eta horregatik, zuhur jokatzea komeni da eta, gutxienez, besteak bezain kaltegarriak direla pentsatu dugu.Trans gantzen auziari arreta handia jarri zaio azkenaldian, eta hori argi erakusten du margarinek izan duten bilakaerak.1996.urtean, honen antzeko azterketa bat argitaratu zuen CONSUMER EROSKI k (orduan ere gurinak eta margarinak alderatu genituen), eta orduko hartan, margarinek
|
zituzten
gantz guztien% 8,6 ziren trans gantzak.2001.urtean ere berdin egin genuen, eta aldaketa handia antzeman genuen lehen azterketa hartatik: bigarren horretan, gantz guztien% 1,5 ziren trans erakoak margarinetan.Azken honetan, berriz,% 0,7 dira.Horrek erakusten du, beraz, margarina ekoizleek jakin izan dutela formulak modernizatzen eta Europatik etorriko diren araudi zorro tzenen barruan sartzeko prestatzen.Itxura denez, elikadura industriak asko murriztu ditu trans gantzak elikagaietan (galarazi egingo dituztela ere esaten du zenbaitek); horrez gain, kontsumitzaileek ere gero eta informazio gehiago daukate, eta gero eta zorrotzago jokatzen dute elikadurarekin, ohartu baitira berebiziko garrantzia duela osasuna zaintzeko.Gurin ekoizleak ere hasi dira bide berriak urratzen, eta gantz gutxiago duten gurinak merkaturatzen.Egun, badira gantza% 50 duten gurinak, eta are% 20 dutenak ere.Gantz kopurua gutxituta, kaloriak ere dezente gutxitzen dituzte, eta berdin gantz saturatuak eta trans erakoak ere.Azken batean, produktu osasungarriagoak eskaintzen dituzte.Produktu onak eta konparatzeko taulaBanan bananProduktu onakGuk aztertu ditugun gurin eta margarina guztiak ongi egindako produktuak izan dira (margarinek, adibidez, etiketan ageri diren bitamina guztiak dauzkate, eta esaten duten baino ugariago, gainera), eta elikagai seguruak dira kontsumitzeko (higiene eta osasun egoera egokia eduki dute guztiek). Kalitate arau ia guztiak ere egoki bete dituzte:
|
|
|
6,9 Ligeresa etxekoak eta 6,8 Flora k.Emaitzarik kaskarrena lortu duten gurinek, berriz (Pascual eta Central Lechera Asturiana), 5,5 puntu jaso dituzte, eta margarinetan, 6 puntu baino gehiago lortu ditu gutxien atera dituenak ere (Artua). Dastatze probak eta laborategiko azterketak argi erakutsi dute ia guztiz berdinak direla ohiko gurinak eta zabalerrazak, eta ia ez dagoela alderik ez elikadura osaeran eta ez ezaugarri organoleptikoetan.Horiek guztiak ikusita, uste izatekoa da margarina batek lortu izango duela emaitzarik onena kalitate prezioetan, eta halaxe izan da: Ligeresa etxekoa gailendu da atal horretan.Light erako margarina dela esan daiteke(% 40
|
du
gantza, eta gainerako margarinetan% 57 eta 61 artean ibili da), eta prezioz erdi parean geratu da margarinen artean: 5,1 euro balio du kiloak (gurin kiloak, berriz, 8,4 euro balio du, batez beste). Elikadura osaerarik osasungarriena berak du, eta kontsumitzaileei gehien gustatu zaizkien hiruren artean geratu da (bi margarina eta gurin bat nabarmendu dituzte besteen gainetik). 10 gurin eta margarinaArias, GurinaPlastikozko ontzian etorri da, eta 10 zati ekarri ditu, 12,5 gramokoa bakoitza.Kiloak 9,11 euro balio du, eta guztietan garestienetakoa da.Elikadura aipamenak:
|
|
|
6,9 puntu lortu ditu, eta kolorea gustatu zaie.Alde txarrik, aldiz, ez diote nabaritu.Alderdi onen artean, hala ere, ez dute goraipatu errazago zabaltzen delako.Arias, gurin zabalerraza250 gramoko ontzian etorri da, eta kiloak 9,28 euro balio du.Aztertu ditugun produktu guztietan, hauxe izan da garestiena.Etiketa gaizki emana du, ez baitu aurkeztu lau letraren bidez/ lau letrako egituraren bidez.Beharrezkoa ez izan arren, zein osagai dituen esaten du: esne gaina eta esne hartzigarriak.%83
|
du
gantza, hori bai, gantz saturatu gu txien duena (gantz guztiaren% 66) eta kaloria gehien duenetakoa (735 kaloria ehun gramo bakoitzeko), nahiz eta guztiak ere antzera dabiltzan hiru atal horietan.Dastatze proban 6,5 puntu lortu ditu: zaporea gustatu zaie, eta alderdi txarrik ez diote aurkitu.Alderdi onen artean, hala ere, ez dute goraipatu errazago zabaltzen delako.Ligeresa, landare margarina arina250 gramoko ontzian etorri da, eta kiloak 5,10 euro balio du.Kalitate prezioetan, hauxe izan da onena aztertu ditugun guztietatik.Elikadura aipamenak:
|
|
|
zaporea gustatu zaie, eta alderdi txarrik ez diote aurkitu.Alderdi onen artean, hala ere, ez dute goraipatu errazago zabaltzen delako.Ligeresa, landare margarina arina250 gramoko ontzian etorri da, eta kiloak 5,10 euro balio du.Kalitate prezioetan, hauxe izan da onena aztertu ditugun guztietatik.Elikadura aipamenak: A, D eta bitaminekin, eta Zapore guztia, kaloria gutxiago.Osagaien zerrendan esne gaingabetua duela esaten du.E, A eta bitaminak ditu erantsita, etiketan ageri diren kopuruetan.Aztertu ditugun gurin eta margarina guztien artean, honek dauka gantz gutxien, alde handiz, gainera (produktuaren% 40 soilik
|
du
gantza). Kaloriak ere besteek baino gutxiago dauzka: 364, ehun gramo bakoitzeko (beste margarinek 500 baino gehiago dauzkate, eta gurinek, berriz, 730). Produkturik osasungarrienetakoa ere hau da, gantz guztiaren% 27 baititu saturatuak, eta% 0,7 trans erakoak.Badu, hala ere, eragozpen txiki bat:
|
|
|
% 100 landare jatorrikoa, folic, B eta Omega 3 eta 6.E, A eta bitaminak ditu erantsita, eta B9, B6 eta B12 bitaminak ere bai (honek soilik dauzka horiek). Etiketan ageri diren kopuruan dauzka.Omega 3 eta 6 dituela esatea nahasgarria da, bi arrazoirengatik, hain zuzen: batetik, beste margarinek ere
|
badituzte
gantz horiek, eta bestetik, kate motzeko omega gantzak dira, eta ez bihotzeko gaitzei aurre egiteko balio dutenak (EPA eta DHA motakoak). Gantz dezente dauka(% 60), baina beste guztienak baino osasungarriagoak dira gantz horiek: saturatuak, adibidez, gantz guztiaren% 21 ditu (gainerako margarinak% 27 eta 35 artean dabiltza, eta gurinak, berriz,% 70 inguruan); trans gantzak% 0,7 ditu, gainerako margarinak guztiek adina, baina gurinek baino askoz gutxiago(% 2,3 eta 2,7 artean dituzte haiek). Gatz gutxien duen margarina da,% 0, 2.Dastatze proban 6,8 puntu lortu ditu, eta kontsumitzaileei gehien gustatu zainetako bat izan da:
|
|
|
Lehenik eta behin nabarmendu behar da bi motatako arrainak daudela, arrain zuria eta arrain urdina, eta alde handia dagoela bien artean: arrain zuriek ia ez dute gantzik, eta arrain urdinek, aldiz,% 10
|
dute
gantza (omega motakoak izaten dira asko, bihotzari on egiten diotenak).
|
|
|
Guztiak ere arrain zurien antzekoak dira, ia ez
|
baitute
gantzik.
|
|
|
Lehenik eta behin nabarmendu behar da bi motatako arrainak daudela, arrain zuria eta arrain urdina, eta alde handia dagoela bien artean: arrain zuriek ia ez
|
dute
gantzik, eta arrain urdinek, aldiz,% 10 dute gantza (omega motakoak izaten dira asko, bihotzari on egiten diotenak).
|
|
|
Sukaldaritzako hainbat prestaketa onartzen ditu, eta asko erabiltzen da surimia eta itsaski suzedaneoak egiteko. Arrain zuria ere bada:% 0,6 baino ez
|
du
gantza, eta 70 kaloria baino ez ditu ematen 100 gramoko. Proteina ekarpena beste arrain batzuena baino zertxobait txikiagoa da, baina oraindik ere nabarmena da (%17 ia).
|
|
|
Esne mota horrek behiarena baino kolore zuriagoa eta zapore sendoagoa du, eta, agian, desberdintasun horiek azalduko dute Espainian gutxiago kontsumitzen duela. Dena den, errazago digeritzen da eta
|
duen
gantzak gutxiago zahartzen du. Gainera, ahuntz esneak mami bigunagoa eratzen du ingurune azidoan behiarena baino, eta hori onuragarriagoa da urdaileko arazoak (ultzerak, esaterako) dituzten pertsonentzat.
|
|
|
Intxaurrak Intxaurrak gantz azido poliasegabeetan oso aberatsak diren elikagai koipetsuak dira, batez ere omega 3 motakoak, beste fruitu lehor batzuekin alderatuta eduki handiagoa dutenak. Eragin kardio osasungarria
|
duen
gantz azido hori garrantzitsua da arrain urdinaren koipean. Beraz, elikagai horiek kopuru eta maiztasun egokian sartzen dituen pertsona bat, elikadura orekatuaren arabera, bere propietateen onura jasotzen ari da.
|
|
2010
|
|
|
Jendeak uste
|
du
gantz ugari izaten dutela intxaurrek, hurrek, pistatxoek eta gainerako fruitu lehorrek, eta, ondorioz, kaloria asko.
|
|
|
Haragietan, mugarik jartzekotan, haragi gantzatsua mugatu behar da, eta jatekotan, kendu egin behar zaio agerian
|
duen
gantza.
|
|
|
Izozki guztiek ez
|
dute
gantz eta azukre kopuru bera, eta horregatik, alde handiak daude energia ekarpenean ere.
|
|
|
Ur izozkiek ez
|
dute
gantzik izaten, eta ia ez dute ematen kaloriarik, eta berdin gertatzen da light erakoekin: gantz gutxi izaten dute, eta eztitzaile ez kalorikoz hornituta egoten dira.
|
|
|
Kremaz eta esnez egindako izozkietan, esne gaina eta gurina izan ohi dira osagai gantzatsuak (animalia jatorriko osagaiak), eta horiek, ondorioz, gantz saturatu asko samar edukitzen dute; dena den, nagusiki landare jatorriko gantza duten izozki batzuek ere saturatuak
|
dituzte
gantzen% 90.
|
|
|
Koipe edo olio egokia aukeratzea funtsezkoa da (gogoratu «Frijitzeko koipeek bete beharreko baldintzak»). Lehen aipatu bezala, ezbairik gabe, frijitzeko koiperik onena oliba olioa da(
|
dituen
gantz azidoengatik oso termoegonkorra delako eta konposatu toxiko gutxi sortzen direlako, antioxidatzaile asko dituelako?). Sukalde profesionaletan, dirua aurrezteko oliba olio eta ekilore olioekin eginiko nahasketa erabiltzen da (oleikoan aberastutako ekilore olioa) eta goi mailako sukalde batzuetan, bere ezaugarri organoleptikoengatik, behiaren giltzurrun gantza erabiltzen da (baina ez da oso termoegonkorra, erraz oxidatzen da).
|
|
|
co? 3, edo). Lotura bakunak soilik
|
dituzten
gantz azidoei ase deritze eta lotura bakunen artean tartekaturik lotura bikoitzak dituztenei, asegabe. Era berean, gantz azido asegabe bi mota daude:
|
|
|
Nahikoa froga zientifiko daude baieztatzeko gantz saturatu eta trans koipe gehiegi hartzeak odoleko kolesterol maila handitzea eragiten duela, eta horrek bihotzeko gaixotasunak garatzen lagun dezakeela. EFSAk gomendatzen du legegileek kontuan hartu behar
|
dutela
gantz aseen eta trans gantzen kontsumoa mugatzeko onura, eta gantz azido mono eta poliasegabeen ordez jarri behar dituztela, nutrizio gomendioak egiteko eta elikagaietan oinarritutako jarraibide dietetikoak garatzeko. Urari dagokionez, egokitzat jotzen da egunean 2,5 litro kontsumitzea emakumeentzat eta bi litro gizonentzat.
|