|
2000
|
|
|
Alegia, esan nahian bezala asko duela liburuak jolasetik, jolasa delako askatasun osoa lortzeko era bakarra, eta jolasa delako, azken finean, paradisuaren ispilu. Eta bere teoria egiaztatze aldera, Nietzsche du
|
orain
: " Ez dut egitasmo jasoei aurre egiteko beste erarik ezagutzen jolasa baizik".
|
|
|
Esaten dute: "
|
Orain
akordatzen naiz, bai, honantz nentorrela, korrika eta presaka, eta kalean jende gutxi bezala, zera, esate baterako ia inor ez, eta auto gutxi, bai, ohi denerako oso gutxi, eta semaforoak eta argiak itzaliak bezala, eta dendak eta banketxeak erdi ilunpetan ez dakit, gaur jai-eguna edo greba eguna balitz bezala, baina, klaro, gaur osteguna da eta ez da nik dakidala gaur inon grebarik... Erraz harrapatu gaituzte, untxiak bezalaxe".
|
|
|
Non dira senideak eta lagunak? Nola esaten ote diote
|
orain
amodioari. Nor ausartuko da atea igarotzera?
|
|
|
Neurri batean, behinik behin, baliagarria zait. Eta, orduan, horregatik adieraz dezaket
|
orain
niretzat auto ilara poliki doala. Irratia jarri dut.
|
|
|
Zein arrazoi edo aitzakia dela medio, ordea? Hainbat metaforen arriskuaz mintzatzen hasi behar natzaie
|
orain
–Errepidearen erdian?
|
|
|
azken bagoia ginen. Eta
|
orain
ez genuen inor aurretik. Eta leihatilak eta ateak hermetikoki itxita zeuden, ongiegi itxita egon ere, pentsatu nuen nire kabutan ikuskapen zehatz mehatz baten ondoren; ez mailurik ez tresna puntadunik zegoen, ez halakorik leukakeen bidaiaririk ere, guztiz ezinezkoa gertatzen zen, beraz, beirarik haustea handik irteteko edo laguntza eskatzeko.
|
|
|
Apurka apurka gogora emanik, haria biltzen joan nintzen: laino artean, nireak ez zirela uste izan nuen ametsen artean azaldu zitzaizkidan behialako irudiak, erabateko argitasunez ikusten nituen
|
orain
; gorputz hartu, eta begirada zauritzen zuen erraldoi baten antzekoak egin ziren. Jada ezin nion ikuskizun hari ihes egin:
|
|
|
Zergatik desbideratu zen trena hainbat aldiz eguneroko ibilbidetik, lanen eta greben eta matxuren aitzakian, azken hogei urtean halakorik sekula egin ez bazuen? Non geunden
|
orain
–Aspaldian lurperatutako meatze tren baten burdinbide morturen batean?
|
|
|
Porrot hark guztiz aldatu zuen nire bizi filosofia, nire munduikuskera, nire poetika artistikoa eta literarioa.
|
Orain
, niretzat, gizakia berez zen gaiztoa, ez zen maitasunik ez elkartasunik existitzen, eta are gutxiago haragiaren inozentziarik ez zoriontasunik. Ezta arimarenik ere.
|
|
|
Nola edo hala, begien bistatik galdu dut doktorea.
|
Orain
badakit zer den ozeanoa. Zer besterik pentsa nezake?
|
|
|
Bozgorailua gainean zeukan. Gizaseme adintsuak lehen egonarri zuena,
|
orain
mugimendu bortitz zuen. Hipnositik espasmora pasatu zen minutu baten gorabeheran.
|
|
|
Tribunako harmailetan eseri nintzen, gizaseme bakarti baten alboan. Zergatik datorkidan
|
orain
oroimenera haretxekin izan nuen mintzaldia kapritxo bati zor zaio, eta ez nuke nahi azaldu. Besterik gabe emango dut, hortaz, aditzera ikasle harekin izan nuen harremana, hitz bat bera ere aldatu gabe:
|
|
|
Ezen ez baitago erantzunik gabeko galderarik. Informatikak badaki erantzun guztien berri; lehen oro liburuetan zegoen bezala,
|
orain
disketeetan. Espiritua, arima, psikea, pathosa, zalantzarik psikaliptikoena, teklatxo bat sakatuta konponduko da.
|
|
|
Ez da ezer lehen izan ez denik, eta
|
orain
badena gero ere izanen da. Oro gertatzen da denboraren baitan, ekintzek kate maila continuum bat osatzen dute.
|
|
|
Behin hil zuten gu salbatzearren;
|
orain
geuk salbatu behar ditugu geure buruak!
|
|
|
Eta, eta zer eginen dugu
|
orain
–
|
|
|
Eta zer egingo dugu
|
orain
–
|
|
|
Hona hemen ba  tzuen ezina eta besteen inbidia, eta emakume guztion gozagune azkena. Zuekin,
|
orain
, Abdul Ib Abraham Josef Celorrio". Abdulek eskuez agurtu zituen ikusleak, hamar metro gora ipini zuten urrezko kaiola moduko batetik.
|
|
|
" Hauxe izan da ene sumendia, laba honen indarrak ehundaka sabel, ezpain, tunel, sarobe ernaldu ditu, ene gogoz kontrara, diru apur batzuen truk. Maria Magdalenaren leinuari fidel izan nintzen, egia da, baina
|
orain
, orain Gabriel goiaingerua nauzue, bere suzko ezpatarekin, eta nik salbatuko zaituztet bekatuetatik, kainendandik, judas gaiztoengandik, eta nire arbola, nire suzko kirtena ez du inork ebaki ahal izango, zeren, jakin bezate arerio guztiek, berau suntsituta ere, atzera loratuko dela zuhaitz bat bezala, gero eta ederrago, gero eta indartsuago". Jendeak eskuak lehertu beharrean txalotu zituen hitzok Hadesetik, eta halaxe erretirarazi zuten Abdul kaiolaratua.
|
|
|
" Hauxe izan da ene sumendia, laba honen indarrak ehundaka sabel, ezpain, tunel, sarobe ernaldu ditu, ene gogoz kontrara, diru apur batzuen truk. Maria Magdalenaren leinuari fidel izan nintzen, egia da, baina orain,
|
orain
Gabriel goiaingerua nauzue, bere suzko ezpatarekin, eta nik salbatuko zaituztet bekatuetatik, kainendandik, judas gaiztoengandik, eta nire arbola, nire suzko kirtena ez du inork ebaki ahal izango, zeren, jakin bezate arerio guztiek, berau suntsituta ere, atzera loratuko dela zuhaitz bat bezala, gero eta ederrago, gero eta indartsuago". Jendeak eskuak lehertu beharrean txalotu zituen hitzok Hadesetik, eta halaxe erretirarazi zuten Abdul kaiolaratua.
|
|
|
Ezin zuelako hitz egin, gor mutu zelako. Baina ez al dugu, ordea,
|
orain
minutu batzuk esan emakume honek sekulako trebezia zuela baieztapen apodiktikoak jaulkitzeko. Bada, halaxe adierazi dugu, bai, eta ez, horratik, oker.
|
|
|
Ezagutzen al da inon hori baino zigor izugarriagorik? Eta nolaz zen
|
orain
, bada, gor mutu. Horixe galdetu zion, tenore ahotsez, Otsotzarmendi jaunak.
|
|
|
Horixe zen galdera: nolatan
|
orain
gor mutu. Ez al zen hura guztia amarru bat izango?
|
|
|
Erabateko itxuraldaketa esan dugu, oker ez bagaude, baina ez dugu
|
orain
kolpetik adieraziko zertan zetzan aldaketa bitxia; epeka emango dugu horren berri, apurka apurka, hitz lasterraren harmoniara egokiturik, ez horrenbeste intrigari eustearren izan ere, kontakizun honetan, intriga ez baitago itxu  raldaketaren zernolakotasunean, beste zerbaitetan baizik, ezpada kontaeraren arnasa bere gradazio egokian ematearren. Beraz, eta on  tzat jo dugun apiril euritsuaren buruan, lehen aldaketa hatz txikietako azazkalena izan zen.
|
|
|
eskuetakoak, jatorrizkoen aldean, handiagoak ziren, ilunxeagoak, biribilagoak eta, batez ere, zainduagoak! Luzaz gelditu zen eskuetako azazkalei begira, sorgorturik, ikusten zuenari arrazoiren bat aurkitu nahian, eskuei jira eta buelta eraginez, hatzak gora eta behera mugituz,
|
orain
astiro, bizkor geroxea  go, esku desitxuratu haiek begien onespena jaso zezaten zain. Behaketa luzearen ondoren, irribarre sineskaitz bat sortu zen Brown jaunaren ezpainetan, eta afaria prestatzearekin batera erabaki zuen aurkikuntzaren berri inori ez ematea, batik bat uste osoa zuelako loaldi goxo batekin dena bere onera etorriko zela.
|
|
|
Beste gauza batez ere jabetu zen berehala: azazkalek eta eskuek harmonia guztizko bat osatzen zutela
|
orain
; alegia, azazkal haiek esku haietakoak zirela. Pentsamendu umoretsu baterako lizentzia eskaini zion segidan Brown jaunak bere buruari, oraindik abstrakziorako sena bere hartan atxikitzen zuela erakutsiz:
|
|
|
Galdera jaulki zuen, arestiko garrasia baino leunago hala ere, eta bakarrik hura ez zitzaion parte onekoa iruditu. " Zergatik aritu galderak egiten, bakar bakarrik baldin banago?", galdetu zuen
|
orain
bere baitarako Brown jaunak, batere ironiarik gabe. Ironia ezaz ere jabetu zen, eta horrek bai benetan sutu zuela.
|
|
|
Harriturik, martxa eten zuen; lokarriak sendo lotuta zeuden, korapilo bikoitzez; bereak ziren zapatak, ordura arte oinetara primeran egokitu zitzaizkionak, eskularru bat bezain goxo. Zergatik mugitzen zitzaizkion orduan oinak hain nabarmen
|
orain
–Galtzerdi finegiak, akaso?
|
|
|
Laugarren egun euritsuan, baina, gauzak gehixeago aldatzen hasi ziren. Egun hartantxe Brown jaunak gertakizun bitxiaz zuen iritzia arras aldatu zen; ez zuen dudarik egiten hura guztia berez etorriko zela bere onera, baina
|
orain
ez zuen uste itxuraldaketa hura garrantzirik gabeko zer bat zenik, haluzinazio bat baizik. Edo, okerrago oraindik:
|
|
|
takoirik gabe ibiltzea erabaki zuela, adibidez. Baina inor ez zen ezertaz ohartu, eta Brown jaunak ahaztu egin zituen estura haiek guztiak lanean jardun zuen bitartean; eta etxeratzerakoan, jabetu zen hurbilago ikusten zuela
|
orain
espaloi zorua, eta hanka haiek bereak baino askoz ere indartsuagoak zirela, gihartsuagoak, horiek kuadrizepsak eta izterrak, hura nekerik gabeko abaila, riii raau, eta besoak ere berdin, ikusi besterik ez zegoen bizeps haien taxua eta sendotasuna, mendi gailur leunak, horixe pentsatu zuen bere kabutan Brown jaunak, ispiluaren aurrean besoak luzatu eta bildu ordu erdiz jardun zuen goiz urratu berr...
|
|
|
Beraz, etxeak behea jo zezanean, lurrarekin bat egin eta bere habeak hondakin bihur zitezenean, Brown jaunak pentsatuta zeukan botila bat xanpaina zarataz irekitzea frantsesa jakina, eta mozkortzea ere bai akaso, aspaldiko partez. Eta, adierazi dugun bezala, asteburu hartan ezer berezirik gertatu ez zenez, bada
|
orain
guztiz harrigarria izango litzateke esatea Brown jaunak ez zituela pentsatuta zeuzkan gauza guztiak egin; beraz, ez dugu halakorik esango.
|
|
|
Eta, hara:
|
orain
ezin zuen jasan gaztaren kiratsa. Sentsazioa engainagarria zelakoan, puskatxo bat ahoratu zuen haserre, baina ez zion bertan segundo bakarra ere iraun:
|
|
|
Eta, nola zen posible? Nola egiten zitzaion
|
orain
higuingarri ordura arte itsu itsuan irensten zuen delicatessen parerik gabea. Istantean otu zitzaion erantzuna, hipotesi beldurgarria:
|
|
|
Nolanahi ere eta ordenaren gorabehera bigarren mailako zer bat dela garbi geldi dadila nahi genuke, bost egunen buruan halako aldaketa bortitz eta guztizko batek gizaki batengan sor dezaken desosegua, noraeza eta nekea izugarria dela kontuan izanik, bada esan behar dugu Brown jaunak oso ongi bereganatzen jakin zuela horrek berekin zekarren guztia bizitzeko eta gauzak ikusteko eta ikasteko modu berri bat, lehen egunetan batik bat.
|
Orain
gutxiago entzuten zuen, gehiago usaintzen, ez zitzaion camember gazta gusta  tzen eta asko, berriz, Margarita pizza; laztu egiten zitzaion ilea ile beltz motz kixkur antzekoa, ez jada horaila foam zati bat uki  tzean, eta bistak arintzera egin ziola iruditzen zitzaion, hobeto ikusi ez baina begiak lehen baino azkarrago mugitzen zitzaizkiola, artega bezala, urduriago. Eta ikusmenak eman zion Brown jaunari lanik handiena, beste laurek baino hagitzez gehiago, konturatzerako joan egiten baitzitzaizkion begiak, lotsagabeki eta jendetasun arrastorik gabe, edozein lekutara edo egoeratara, eta batez ere emakumeen bularretara zenbat eta beteago, orduan eta lotsagabeago, eta neskatoen titietara; gizonezkoei ere kontu handiz erreparatzen zien, baina ez guztiei, soslai jakin batera atxikitzen zirenei bakarrik, eta haien beroki eta gabardina barrenetara begiratzen zien finko finko eta urduritasunez, zerbait aurkitu nahian bezala, gauza gorderen bat...
|
|
|
Sobera legoke esatea, hala ere, bigarren asteburu hartan, gauzak erabat desberdin joan zirela, eta desberdin joate hartan funtsezko zama izan zuela noski sentzumenen aldaketak. Sukaldaritza kontuak, edo, hobe esan, janariari buruzko gustuak adibidez, zeharo aldatuta zeuden; horretan pasatu zuen larunbat arratsalde osoa, etxean eskura zituen jaki guztiak prestatzen eta probatzen, eta, betekada sekulako baten ondoren, jabetu zen lehen atsegin zituen gauza asko
|
orain
ezin zituela begi bistan ikusi ere egin, eta, alde horretatik, haren gastronomia kulturak beherakada nabarmena jasan zuela, oso txirotze tristea. Horrek bezain beste edo gehiago tristetu zuen beste aurkikuntza batek:
|
|
|
Baina inork santujaletzat har ez gaitzan edo zer zitalagotzat, eta iradoki besterik egin ez dena eta bere horretan ere nahikotxo badena, ulertu nahi duenarentzat esplizitatzera joz, eta ez noski halako morbo arrazoigabe batek bultzaturik, beste erremediorik ez dagoelako baizik, bada astelehen goizeko berrikuntza azaltzea dagokigu
|
orain
, ordu txikietako filmarekin zerikusi estua gordetzen duena, eta bere gordintasun guztian jakinaraziko zaiona irakurleari. Hara:
|
|
|
Orduantxe, eta estreinakoz, porrotaren zapore garratza sentitu zuen ezpainetan, eta erokeria bat egiteko aukera dantzatu zuen garunetan, konprenitzekoa da. Hala ere, nondik edo handik indarrak bildu ez legoke soberan
|
orain
esatea Cola Cao katilukada bete betea gosaldu zuela, eta lanera joatea erabaki zuen, txoritxoa inori erakutsi beharrik izango ez zuela eta. Bulegora iritsi ahala, komunera bideratu zuten oin sendo gihartsuek; ispilu aurrean jarri, eta, haur aplikatuen gisa mihia hortzartean zuela, galtzak jaitsi, eta ordurako leher zorian zuen zakil izugarriari sekulako astinduak eman zizkion, berrogeita hamazazpi hain zuzen ere, eta, esnetzean, intziri luzeetan eta dardar hordigarrietan ito zen.
|
|
|
Gozamen une berdingabeak arindu zion pixka bat murrina, eta txistua jotzen harrapatu zuen zuzendariak komunetik irteterakoan. Behar fisiologiko hura askotan errepikatzen zen nonbait, egoerarik edo lekurik ezinezkoenetan batzuetan, eta Brown jaunak laster batean eginiko kalkuluen arabera, zazpikoitu egin zitzaion ahalmen masturbatzailea, edo zortzikoitu, eta gauza da inolako erru sentimendurik gabe jotzen zuela
|
orain
kanpaia, edonola eta edozein lekutan, eta gozatu egiten zuela gainera, eta joera itsu hura, bere patetikoan barregarria izanagatik, edo bere barregarrian patetikoa, ez dakigu ongi, bada Brown jaunari ez zi  tzaiola ez patetiko ez barregarri iruditzen, guztiz duin eta onuragarri baizik. Irudipen honen haritik, beste egiaztatze batera heltzeko ere balio izan zion jaidura berriak:
|
|
|
Aurrera dezadan
|
orain
aste hartan ere hu  tsik egin gabe joan zela egunero egunero bulegora; hiru aste egin zituen, beraz, bulegora joanez eta bere diseinuak eginez, itxuraldaketa prozesua hasi eta gero. Eta hutsik egin gabe joan zela esan dugu, eta bere lana txukun bete zuela ere bai, azken baieztatze hau guztiz egia ez den arren.
|
|
|
Inor ez zen, ordea, azken aste hartako deskalabroez ohartu, neurri handi batean Brown jaunak aurrez eginda zeuzkan lanak mahairatu zituelako, artelan benetan dotoreak, eta haien aurrean makurtu eta plantak egiten jardun zuelako, eta estrategia hari esker libratu zen azalpen zailak eta mingarriak eman behar izatetik. Baina
|
orain
galdetuko du norbaitek, mekaguensandios, plantak eginagatik, nahikoa al da hori horrenbeste aldaketaz inor ez ohartzeko. Sinesgarria al da hau guztia?
|
|
|
Itxuraldaketa beraz amaitua zen: hantxe bukatzen zen eldarniozko bidaia izugarri hura;
|
orain
, muturra ukitu bezala, etorriko zen, normaltasuneranzko txango esperantzatsua. Baina, hura gertatu bitartean, itxarotea egokitzen zitzaion, hainbat neurri hartzea.
|
|
|
" Ez, horratik!". Eta segida batean konturatu zen lehen ez zela hain antiklerikala, errespetuzko zer bat gordetzen ziola elizari, gurasoengandik jasotako ohitura bati zor zitzaion begiramen hotza, eta sinestuntzat zeukala bere burua, sinestun eszeptiko samartzat; baina,
|
orain
–Zer ziren irain haiek eta gorroto haiek?
|
|
|
Zer ziren irain haiek eta gorroto haiek? Ez al zuen
|
orain
Jainkoa sinesten. Ateoa al zen?
|
|
|
Itxuraldaketa prozesua oso osorik buruturik, bada, Brown jaunak esperantza ahul bati heldu zion, nola naufragoak ohol ezgauzari. Mendi gailurra igota zeukan;
|
orain
jaistea baizik ez zitzaion gelditzen. Zenbat iraungo zuen jaitsierak, erraza edo zaila izango zen ibilbidea, ibiliak berak esango zion, ez beste ezerk.
|
|
|
Noragaldua sentitu zen une batez, hala ere, Brown jauna, zein arrastori jarraitu ongi ikusten ez zuela. Zer egin behar zuen
|
orain
–Zer egin behar zuen has zedin arte?
|
|
|
Eguna egunari, Brown jauna ohitzen joan zen bizimodu berrira, ezer ez egite goxo hartara. Gauzei buruz zituen iritziak aldatuz joan ziren, eta
|
orain
ezer ez zitzaion arbuiagarri, ezer gutxi etikaz kanpoko; ez zuen, besteak beste, lehenago hain gustuko eta hain beharrezko sentitzen zituen hainbat gauzen faltarik sumatzen, eta segurtasun osoz baieztatuko genuke kontent sentitzen zela bere azal berriaren barnean. Ez zeukan jada errezelorik bere buruaren geroarekiko, kanpotik zetorkion ia guztiarekiko baizik.
|
|
|
Guztiz eta betiko isilarazi ote zituen orduan aireratu ziren ahots kexati mingotsak? Balia al nintekeen
|
orain
fisiognomiaz ezbai larri hau erabakitzeko. Zilegi ote nuen?
|
|
|
Baina orduantxe, ehiztariak horrenbeste ordu untxiaren zain egin ondoren, eskopeta prestatzen duen irrika amorruzkoarekin bezalaxe, piztu egin ziren argi guztiak sekulako zalapartaz, eta ni ahoa bete hortz gelditu nintzen (zentzu figuratuan har bedi, mesedez, adierazpidea), esaldi hasi berri bat alboan neukan gizasemeari ulertezin egin zitzaiona, dudarik gabe, zeren, oker ez banago, medikuak erretzea debekatua ziola erantzun baitzidan xalo xalo, sekula ikusi dudan esku keinurik tristeena eginez, bai, orduantxe esaldi hasi berri bat airean gelditu zelarik, edo, hobe esan, aireak eraman zuelarik. Gertakari txiki ezusteko hark nire baitan sortu zuen ondoeza ez dut
|
orain
aditzera emango; soil soilik esan behar dut, betidanik gogaitu izan nauen komunikazio inkomunikazio dikotomiak sortzen dituen arazo nire ustez konponezinekin akordatu nintzela orduan ere ezinbestean, eta, atzera, nire teoria ezkorra, nahi bada, eta agian atzerakoi samarra ere bai, baina ez horregatik okerra edota enpirismorik gabea sendotu egin zen, kasik errefutaezin bihurtzeraino. Mila froga eman nitzakeen gizakion arteko komunikazio ezintasunari buruz; horietatik bat aukeratzekotan, nire izate guztia aspaldidanik zauritzen duen adibidea aukeratuko nuke zalantzarik gabe, ezinago argi adierazten zuelako nire teoriaren funtsa batetik, eta, bestetik, ni neurrigabeki eta desesperatuki mintzen ninduelako.
|
|
|
Bai, jaunak, eternitatea. Eta
|
orain
galdetuko lidake buruargiren batek, oldarrean: eta eternitartea atzemanezina bada, eta eternitatea maitasuna bada, eta maitasunik gabe ezinezkoa gertatzen bada elkarren arteko komunikazioa, hau da, eguneroko harremanak eta agurrak eta poz haserreak, nola da posible bizitza?
|
|
|
Eta hausnarketa sakon honen haritik, hausnarketa zeina, oker ez banago, sortu baitzen aireak irentsi zuen nire esaldi ahoska  tzen hasi berri batek eragin zidan ondoez xumetik, eta hankamotz gelditu baitzen, nire minerako eta lagunen nahasbiderako, bada, orduan, argiak beren indar guztian piztuak zeudelarik gargolen aho zuloak ezinago artistikoki argitzeraino, baina artean hiru aurkezleak beren paperak errepasatzen ari zirela aprobetxatuz, alboan nuen gizaseme gorraizetu samartzen hasiari bere estasi une propialari buruz itaundu nion; ez, baina,, adiskidantza estutzeko asmo soil soilarekin baizik, eta, bidenabar, zergatik ez, haren erantzunaren arabera zein gizaseme klase zen jakiteko aukera egokitzen zitzaidalako. Nolako estasi unea, halako gizakumea zen beste nire teorietako bat,
|
orain
, labur beharrez, azalduko ez dudana. Igorle hartzaile kanala ongi joan zen oraingoan, eta gonbidatukideak, berriz ere itauna gaizki ulertuz, hauxe erantzun zidan, rau:
|
|
|
" Nire estasi bakarra onanismoa da". Eta keinu egin zidan ezker begiaz, keinu berezi bat, keinu bat zeinaren bidez eta gauzak bere onetik gehiegitxo ateratzen saiatu gabe adierazi nahi baitzidan ederki ezagutzen zuela nire iragana, alegia nire iragan onanista, eta ez ibiltzeko
|
orain
larritasunekin eta are gutxiago oraindik hura ezkutatu nahian; eta bekainak okertzeko modu ezohiko harengatik eta gero, ukabila itxi eta eskuari eman zizkion astindu azkar eta, batik bat, bortitzengatik, iruditu zitzaidan barre egin nahian zebilkidala gizagaixo suharra, bi arrazoi zirela medio: bat, neure iragana ezkutatu nahi izateagatik; bi, bizimodu hura utzi izanagatik.
|
|
|
Zeharo abailduta ikusi nuen. Eta niri,
|
orain
, bat batean, ez zidan besaulki hark traza onik ematen. Non ikusi nituen nik halako aulkiak?
|
|
|
Ez zen goxo joan Deereren azken txantxa zakurra. Nik guztiz argi nekien
|
orain
Inkisizioaren aurrean nengoela, eta oso zorrotz jokatu nuela, handik onik libratu nahi banuen.
|
|
|
Zer arraio! Eta non zegoen
|
orain
, bada, basiliskoa. Ez al zegoen izkina ilun batean dena ikaratuta, biribil kixkur kixkur eginda?
|
|
|
Ez al zegoen izkina ilun batean dena ikaratuta, biribil kixkur kixkur eginda? Non
|
orain
, lehengo arrandiak eta begiratu gaiztoak. Non orain, dena pozoitzen zuen hats nazkagarriaren lurrina?
|
|
|
Non orain, lehengo arrandiak eta begiratu gaiztoak? Non
|
orain
, dena pozoitzen zuen hats nazkagarriaren lurrina. Banituen, beraz, lasaitasunera gonbidatzen zuten zantzu nabarmenak, baina lasaitasun behin behinekora soilik.
|
|
|
Interesgarria delakoan, honatx labur labur:
|
orain
artean kontatu dizuedanaren arabera, eta oso oker aritu ez banaiz bederen, irakurlea ohartuko zen aurkezle bakoitzak bere izaera zuela, desberdina, propioa, nork bere rola bete behar zuela gonbidatuari edo programari ahalik eta etekinik handiena ateratzearren. Itxurak itxura eta mozorroak mozorro, hirurak ziren niretzat gaiztoetan gaizto.
|
|
|
" Ziur, Bonilla jauna? Egizu kontu
|
orain
esaten didazun erantzunak gero ez duela bueltarik izango, eta akaso besteren bat aukeratu behar zenukeela...". " Elefantea eta elefantea!".
|
|
|
Berririk aurreratu ez, baina nahikoa da begien bistan degoena irakurleari azaltzearekin: argi dago programa hura ez zela epai bat, edo, hobe oraindik, ni ez nintzela kondenatua izan; zeren, bestela, nola arituko nin  tzen ni
|
orain
lekukotza idazki hau zirriborratzen. Zorte hobea izan nuela nik haiek baino?
|
|
|
Eta dagoena errezeloaren erresuman uzteko zuhurtzia baldin badut, eta era berean, zenduena zeina, gehiegikerietan erori gabe, genozidiotzat kalifikatuko bailuke edozein irrati edo telebistako berri esatarik eta haien salketarena, ez da nahikoa froga eta ebidentzia ez dudalako, baizik eta niretzat ere, Euripides jakintsuak idatzita utzi zuena aintzakotzat hartuz, zuhurtzia delako benetako balorea. Baina nire uste izugarri hauek ez direla eldarnioak erakustearren, eta
|
orain
ere beti bidaialagun aldaezin izan dudan zuhurtziari eskua emanik, hitz bi soil soilik: bazkaritarako haragia saltsan ekarri ziguten halako batean Armando Bonilla eta biok bakarrik gelditu ginen egunean, hain zuzen, bada, ari nintzen platerean zegoena gogo biziz jaten, batere errezelorik gabe, harik eta gogortasun batekin topo egin nuen arte.
|
|
|
Galdera horiek guztiak niretzat gorde eta, Armando Bonilla ez asaldatzearren, disimuluz, platera ondo ondo garbitu eta eraztuna iren  tsi nuen. Eta
|
orain
, irakurle, atera itzazu zeuk kontuak. Nik nahikoa esan dut.
|
|
|
Horren eskutik etorri zen zeharbidea, zeharbide izanagatik ere guztiz garrantzitsu eta salagarri zena, dudarik gabe. Nire salaketa zure aurrean egina dago, irakurle, eta ez dago nire aldetik
|
orain
gehiago egiterik. Programan bertan bai egin nuen, ordea, nire salaketa partikularra, horrek guztiak kontzientziaren hondo iraul  tzailea inarrosi baitzidan une zehatz batean; ez zen, pentsatuko duzun bezala, irakurle, salaketa zuzen erasokor bat izan, jokaera sotil bat baizik, gehiago ironiaren edo sarkasmoaren bidetik zihoana; kontrako jardunak heriotz automatikoa zekarren, eta ni ez nengoen artean hilotzen erresuman atseden har  tzeko prest.
|
|
|
Eta xehetasun txiki hauen ondoren, esan behar dut orduantxe hasi zela benetako borroka. Lehen erasoaldia nirea izanik,
|
orain
defentsa lana egitea egokitzen zitzaidan. Argi zegoen ez neukala horren bortitz aritzerik, handik onik irten nahi banuen, eskuratu beharra neukala nolabait ikusleen sinpatia.
|
|
|
nireak. Eta bigarren mailako nire idazlanak aldarrikatzera etorri ez naizen bezalaxe,
|
orain
B. L. liburuzainak irakurri dituenak aldarrikatu nahi nituzke, horietaz bai nagoelako harro, horiek bai direlako sun  tsiezinak, horiek, azala zatika erauziko balidate ere, nire izango direlako betiko, oroimenaren ekipajean lekurik handiena eta goxoena hartzen dutenak. Punto.
|
|
|
Eta, horixe: aurreko ahapaldia mikatza egingo zitzaizun agian, baina mikaztasun hori nahitaezkoa zen
|
orain
nire kantuaren goxotasuna ahoratu nahi izatera. Zeren, irakurle maite eta ziur nago jaso duzun purrustadatxoa barkatzen jakingo didazula, nola hitz egin nezakeen neure defentsa moduaz, neure izaeraz eta jokaeraz eta aldarteaz edo niri dagokidan beste ezein alderdiz, neure ezaugarririk behinenaz, neure jatorrizko bekatuaz eta izendapenaz, neure espiritu osoa zizela  tzen duen goi arnasaren ezaguerarik ez baduzu?
|
|
|
Inolaz ere noski.
|
Orain
, aldiz, dagoeneko nor naizen eta zer naizen badakizularik, errazago ulertuko dituzu nire arrazoibideen aztarnak eta ñabardurak eta zantzuak, eta ulermen horrek, pertsiarren jakinduriak ongi erakutsi bezala, fruitu ezinago goxoak dastazeko aukera emango dizu.
|
|
|
Zertarako esan behar nien aurkezle zein ikusle astazakil haiei hiena hura ez zela hienaz mozorroturiko gizaseme bat, bene benetako hiena bat baizik? Merezi al zuen
|
orain
xehetasunak zehatz mehatz azaltzen hastea. Zer irabaziko nuen saioarekin?
|
|
|
Etxe horretan bizi duk esan zuen Migelek. Ez diat uste haren ama etxean izango denik
|
orain
.
|
|
|
Ongi dago; baina, Edurne jarraitu nuen nik, esadazu: zer arraio egiten duzu
|
orain
–Noiz egoten zara berarekin?
|
|
|
Iritsi gara. Honetaraino iritsi gara, eta zu hor zaude, ama, lehendabiziko aulkian,
|
orain
zutik, orain eserita, orain belauniko. Eta nire hitzak, nirekin batera esaten ari zara, eta zureak zuretzat gordetzen dituzu.
|
|
|
Iritsi gara. Honetaraino iritsi gara, eta zu hor zaude, ama, lehendabiziko aulkian, orain zutik,
|
orain
eserita, orain belauniko. Eta nire hitzak, nirekin batera esaten ari zara, eta zureak zuretzat gordetzen dituzu.
|
|
|
Iritsi gara. Honetaraino iritsi gara, eta zu hor zaude, ama, lehendabiziko aulkian, orain zutik, orain eserita,
|
orain
belauniko. Eta nire hitzak, nirekin batera esaten ari zara, eta zureak zuretzat gordetzen dituzu.
|
|
|
Harriturik nago gaur, pentsatuz, agure hark nola igarotzen zituen orduak eta orduak bere etxeko atarian, aulki zahar batean eserita, baserriko euri guztiak inguruan zituelarik, geroa, oraina eta lehena baino lehenagoko haizeak bihotzean zituela; eta dena zekien, eta guri damututa nago
|
orain
ezjakin bat zela iruditzen zitzaigun. Belar ilun bat hoz  katzen zuen beti menta usaina zuen, eta aulkiaren inguru guztia zeukan karkaxa zikinez lohituta.
|
|
|
Nik,
|
orain
, ez dudala gauza handietarako balio eta, agurearen hitzak gogoratzen baditut, nire bizkarrak urteetan zama handiegia jasan behar izan duelako da. Erraza baita agertzea agurearen semea ez zela inoiz Ebroko kanpainan izan.
|
|
|
Laino beltz batzuk inguratu zitzaizkion anaiaren poz jarioari, eta elurra hasi zen. Zinemako pantaila iruditzen zait
|
orain
anaiaren ahoa, elur malutak aurpegiaren labaintasunean txirristatzen zitzaizkionean. Elur berri hartan ezin zela ongi ibili, nonbait, eta baztertuta gelditu zen autoa.
|
|
|
Ez dago egun tristeetako kale zahar bat baino gauza tristeagorik; ez eta egun alaietako kale zahar bat baino gauza alaiagorik. Urteak eta zenbait ideia aldatzen dira, eta, seguru asko,
|
orain
urte batzuk baino azkarrago aldatzen ere; egunero ikusi, eta ez dela aldatzen iruditzen zaizuna ere, egunero aldatzen da. Eguneroko aldaketak ikusteko, lau begi behar ditugu gutxienez:
|
|
|
|
Orain
egin gura dabes
|
|
|
Berdin litzaidake artoa zuritzea nahiz belarretan jardutea. Baina
|
orain
esna nago, eta arto zuriketa ikaragarri atsegin zaidala pentsatzen dut.
|
|
|
Nolanahi ere den, lerro labur hauek ez lukete zentzu handirik izango galde egingo ez banu nola ikusten dudan egun
|
orain
ia hogeita hamar urte argitaratutako narrazioa. Ez naiz ari, jakina, euskarak eta euskal literaturak ordutik hona izan dituzten hobekuntza nabarmenez.
|
|
|
Estiloari dagokionez, estimutan ditut
|
orain
 dik ere narrazioan zehar ageri diren elipsirako, iradokizunerako eta,, estilizaziorako joerak. Estimutan dut, baita ere, noizbehinka ageri den ironia:
|
|
|
Liburua idatzi nuenean ihesi nenbilen erlijioa  ren itzal luzetik. Gaur ez dakit itzalik gabea izatera heldu naizen, baina badakit ez nukeela nire haurtzaroa kontatuko
|
orain
ia hogeita hamar urte kontatu nuen moduan. Nola egingo nukeen orain?
|
|
|
Gaur ez dakit itzalik gabea izatera heldu naizen, baina badakit ez nukeela nire haurtzaroa kontatuko orain ia hogeita hamar urte kontatu nuen moduan. Nola egingo nukeen
|
orain
–Ez dakit.
|
|
|
Astarrain ibaia Euskal Herriko ibai guztiak bezalakoa zen,
|
orain
urte batzuk. Ez zen luzea.
|
|
|
|
Orain
lasai ninteke, ama. Ez zaitut itoko.
|
|
|
Apaizak eskuan zuen liburu bat ireki, eta erreza  tzen hasi zen. Ulertzen ez nituen latinezko erantzunak nahastu nituen neure kabutan
|
orain
 dik buruan nerabilen abestiarekin.
|
|
|
Heriotzaren sakontasuneko margo horiak piztu zituzten aldarean. Lehenago aurretik izandako atsoak eta andreak, elizaren alderdi ilunenean zeuden
|
orain
, aitortza eta otoitza eta nahigabeak denak bat egiten.
|
|
|
Nik begirada jaso dudan istant batean, Ruben goiko pisurako eskaileretan desager  tzen ikusi dut eta, ez bat eta ez bi, neure burua ere harrituz, Patxi bere horretan utzi, eta Rubenen atzetik joan naiz (beharbada Marierrauskinek gauerdian alde egiten zion printzearen antzera sentitu naizelako, eta
|
orain
 goan etsitzeko prest ez nengoelako). Jende artean nekez bada nekez aurrera egin(" Rakel, Karel...", entzun dut nire atzealdean), eta goiko barrako izkina batean aurkitu dut.
|
|
|
Azkenean, San Fantziskon beste egun batzuk pasatzea erabaki du, gero Mexikora joateko.
|
Orain
, futxo!, gutako inor baino hobeto egongo da, gelako ohean luze luze eta zurrungan.
|
|
|
Eta esango nuke
|
orain
Bruselarantza doan Rakelek eta, gutxi gorabehera, orain hilabetea EEBBetara joan zenak, elkarren artean apenas dutela zerikusirik. Koadernotik begirada altxatu, eta pantailan orduko 975 kilometroko abiadan goazela jakin arren, 10.025 metrotan gaudela eta kanpoko tenperatura zeropetik 42 gradukoa dela jakinagatik, lasai baino lasaiago gozo eta patxadatsu noa.
|
|
|
Eta esango nuke orain Bruselarantza doan Rakelek eta, gutxi gorabehera,
|
orain
hilabetea EEBBetara joan zenak, elkarren artean apenas dutela zerikusirik. Koadernotik begirada altxatu, eta pantailan orduko 975 kilometroko abiadan goazela jakin arren, 10.025 metrotan gaudela eta kanpoko tenperatura zeropetik 42 gradukoa dela jakinagatik, lasai baino lasaiago gozo eta patxadatsu noa.
|
|
|
Artikulua irakurritakoan, ohartu nahiz azken boladan gehiegi pentsatu dudala amodioari buruz, eta
|
orain
praktikatzea dagokidala erabaki dut. Eta beharbada hori guztia norbaiti kontatzeko irrikaz nengoelako, aurreko eserlekuaren bizkarrean dagoen telefonoa hartu, eta Teresari deitu diot.
|
|
|
Eta egia da
|
orain
alegera nagoela, baina egia da, halaber, leher kaka egina sentitzen naizela. Horregatik, aldizkaria aurreko eserlekuaren bizkarreko sarean utzi (Bruselan erosi nuena ere bertan ezarri, eta, Bilbora heldutakoan, biak ala biak ere bertan ahantziko ditut), koadernoa altzoan hartu, eta lo kuku bat egiten saiatu aurretik, Rubenek oparitutako argazkiak ikusiko ditut.
|
|
|
" Kaixo, Rakel naiz.
|
Orain
ez nago etxean, baina zure izena eta telefono zenbakia utziz gero, neuk deituko dizut. Mila esker".)
|
|
|
Autoa dela eta, Volkswagen Golf txuri bat daukadala erantzuteaz gain, esan diot gurean autoa jainkotu samartua dugula. Horren adibide, kontatu diot badudala lagun bat
|
orain
dela gutxi marka bereko auto bat erosi duena eta, egun batez, garajetik irtetean, zutabearen kontra igurtzi ez oso nabarmen bat egin ziola autoaren hegal bati. Gaineratu diot lagunak pena handia hartu zuela, baina are penatuago eta harrituago geratu zela senarrak egin zion errietaldi lekuz kanpokoarekin (noski, ez diot esan Dabidek" luxuzko er  tzain" egin izana ospatzeko erosi genuela auto hori, ertzainei egiten zaien deskontu ederraz baliatuz, bestalde; eta errietaldia jaso zuena ni neu izan nintzela, eta harrezkero nahiago izaten nuela oinez edo autobusez ibili, kasik gidatzea ahanzteraino (orain, ordea, berriro ikasi behar nuke).
|
|
|
Horren adibide, kontatu diot badudala lagun bat orain dela gutxi marka bereko auto bat erosi duena eta, egun batez, garajetik irtetean, zutabearen kontra igurtzi ez oso nabarmen bat egin ziola autoaren hegal bati. ...a are penatuago eta harrituago geratu zela senarrak egin zion errietaldi lekuz kanpokoarekin (noski, ez diot esan Dabidek" luxuzko er  tzain" egin izana ospatzeko erosi genuela auto hori, ertzainei egiten zaien deskontu ederraz baliatuz, bestalde; eta errietaldia jaso zuena ni neu izan nintzela, eta harrezkero nahiago izaten nuela oinez edo autobusez ibili, kasik gidatzea ahanzteraino(
|
orain
, ordea, berriro ikasi behar nuke). Orduan berak aitortu dit Santa Monikan, beraren bizilekuan alegia, ez daukala autorik, motor ttiki bat baizik, baina agentziaren furgoneta bere burua baino hobeki zaindu behar duela (agentziak, kolpearen neurriaren arabera, seguruak ordaintzen ez duen konponketaren zatia ordainaraztera eta garajean dauden furgonetak garbitzera zigor  tzen ditu gidariak).
|
|
|
Urak, bestalde, oporraldietako oroitzapen onak oroitarazi dizkit:
|
orain
dela bi urte Dabid eta biok Norvegiara joan ginen, eta hango fiordoak, hango aintzira eta ibai bular  tsuak gogoangarriak gertatu zitzaizkidan. Bai opor onak orain dela bi urtekoak.....
|
|
|
orain dela bi urte Dabid eta biok Norvegiara joan ginen, eta hango fiordoak, hango aintzira eta ibai bular  tsuak gogoangarriak gertatu zitzaizkidan. Bai opor onak
|
orain
dela bi urtekoak..... Eta gaur, ezin ukatu, Dabid faltan bilatu dut, orduko Rakel izatea desiratu.
|
|
|
Eta hori dioskun bakoitzean, taldekideak sumindu eta oldartu egiten zaizkio (Jordi askojakinak beti iraganeko pasadizoak kontatzen dituenez, bidailagunek Preterito deitzen diote aurpegira esan digu behin gizon batek bere burua altzairuzko upel batean bota zuela urjauzietan behera, pipiritaka; eta pentsa  tzen dut Dan gizon haren antzera sentituko dela hotelaren kontua hizpidera ekartzen duten bakoitzean). Zinez, badirudi jendeak
|
orain
 dik ez duela sinesten oporretan dagoela.
|
|
|
Ezaguna al zaizu?
|
Orain
utzi egin behar zaitut. Cave of the Winds era jaistekoak gara, urjauzien azpira.
|
|
|
Nonbait, polizia jo eta su ibili zen haren bila, baina albistea publiko egin gabe, ez baitzituzten herritarrak eta turistak beldurtu nahi. Ba
|
orain
dela gutxi arte ezin izan dute harrapatu, hain zuzen ere Central Park en ezkutatua... Hori argitu didanean, Rubeni musu emateko gogoa etorri zait; baleki zer nolako lasaitua eman didan (ez, Mary Landford ez dago berak uste bezain gaizki); baina Karmelorekikoa hain gertu sentiturik, badaezpada ere musua biltegian utzi dut.
|