Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak
Formularioa garbitu

Emaitzak: 635

2009
‎istorio interesgarri ondo kontatua. Eta niretzat Jokin Muñozenak baldintza horiek betetzen ditu, eta beste batzuk gehiago. Agian batzuentzat interesgarritasuna gaitik bertatik dator, hau da, «gure gerraren» gainean idatzitako nobela bat izatetik.
‎Muñozen eleberria irakurtzea plazer hutsa izan da niretzat ere. Antzararen bidea bikaina iruditu zait, irakurleon eskuetara iristen direnean irentsi egiten ditugun horietakoa . Biolentzia politikoa eta memoria historikoa maisuki harilkatuz, biktima/ galtzaile desbedinen begietatik kontatzen zaizkigu nobelako gertakizun dramatikoak.
‎Bere semea ez zuela ezagutzen oihukatzen du Lisak (285), eta kanutoari lotuta daraman bizitza miserableari botatzen dio errua. Jasangaitzak egiten zaizkio kalean ikusten dituen «gogoan zaitugu» horiek (306), faltsuak iruditzen zaizkio, bakardadean bizi den minarekin ez baitute loturarik. Agurea, berriz, Demetrio falangistak bizitza salbatu zionetik dago hila, «gora komunismo libertarioa» oihukatzen zuten lagunak bere aurrean fusilatu zituztenetik.
‎Eta egia da Muñozen nobelak ez duela sermoirik botatzen ongiaz eta gaizkiaz, eta bere meriturik han­dienetakoa altxamendua gertatu eta hurrengo hilabeteetan Nafarroan hil ziztuzten hiru milen memoriari gorazarre egitea izan dela, euskal imajinarioan epikarik merezi izan ez duten horiei , hain justu (154). Oroimen leku kontsidera genitzakeen hainbat elementu eta objeturen inguruan antolatzen da narrazioa, dela Sorollaren koadroa, dela Jesusen lagunarteari egindako argazkia?
‎Uribek euskal literaturarekiko dugun jarreraren paralelismoa bilakatzen du eta ezkutatzeko jarrera hori senalatzen kaltegarrientzat. Etxe aurretik pasatzen diren horiek sartzera gonbidatu ditu bere liburuak eta zerbait eskaintzeko saioa egin. Obserbazio lirikoan apoiatzen da gehienbat eta ezaguna den Uriberen sentiberatasun poetiko erakargarria hor da liburuan zabal zabal, liluratzaile.
‎Kontakizunak egiaren zati bat bakarrik azaleratzen duela esaten zaigu (57 or), eta egia horiek antzemateko, literaturak ñabardunak jaso behar dituela. Horregatik dute hainbesteko pisua eleberri honetan autofikzioak eta metaliteraturak (155 or.), eleberria nola idazten duen etengabe aipatuz, familia bateko hiru belaunaldiei buruz idazten baitu narratzaileak.
‎«Batzutan oherat joan baino lehen, izkirioz ezartzen ditut zerek ere jo baitauzkitet begiak eta hek». Dakidalarik, inork ez du Jean Etxepareren paper horiek bilatzeko lana hartu. Nik neuk badut itxaropenik hor topa genezakeen ezustekoan.
‎Nago itxaropenerako bigarren gune eta une bat egon daitekeelakoan. Hain zuzen XIX. mendeko azken ha­markada berebizikoa izan zen Donibane Lohizunen, urte horietan euskal kultura distiratsu agertu baitzen bertan, hiru biltzar eder eta arranditsu antolatu zirela­rik. Martin Guilbeau eta Albert Goienetxe izan ziren loraldi horren bultzatzaile nagusiak.
‎Eta hori iruditzen zait Antzararen bidea nobelaren bertute nagusietako bat. Indarkeria politikoak eragindako minean (Lisaren minean, Jesusenean), horien erruduntasun sentimenduan, zergatien, galderen, zalantzen tunel beltzean sakontzeko gonbidapena baita, azken finean. Eta bestetik Gigiren pertsonaia egin zait interesgarri, Lisak, batez ere, ordezka dezakeen tragediaren aurrean kontrapuntua delako, ezker abertzalearen munduarekiko duen distantzia ironikoarekin, erakusten duen energia eta bizitzeko gogoekin.
‎Bai, bere garaian Zorion perfektua nobela «erraztzat» jo zuten horiek ziur gauza bera pentsatuko dutela Zoaz infernura, laztanari buruz. Eta zinez ez dakit zer harreman duen estilo zuzenak errazkeriarekin.
‎Arrazoi duzue azken aldiko liburu aipagarrietako bat Zoaz infernura laztana liburua dela esatean. Bi­kote harremanak ditu aipagai, eta bereziki harreman horietan sortzen diren menpekotasun harremanak. Emazte jipoitua den Rosaren barruan sartzeko saioak Hamaseigarrenean aidanezeko Martzelina ekarri dit gogora, hura osoki kanpokoek ikusten zuten bezala tratatu zuenez.
‎Neuk ere oso gogoko dut Etorkizuna, hasieratik gozatu nuen bere irakurketarekin eta liburuaren alde egin nuen aipatzen dituzun Euskadi Sarien deialdian. Ipuin liburuez ari garenean, gehienetan aipatzen diren gorabehera kontuak alde batera utzita, oroimenean itsatsita geratu zaizkigun ipuinek «salbatzen» dute liburua, lagunei kontatzen dizkiegun ipuin horiek hain justu. Horietakoak dira neuretzat ere zure mezuan aipatzen dituzunak.
‎Ipuin liburuez ari garenean, gehienetan aipatzen diren gorabehera kontuak alde batera utzita, oroimenean itsatsita geratu zaizkigun ipuinek «salbatzen» dute liburua, lagunei kontatzen dizkiegun ipuin horiek hain justu. Horietakoak dira neuretzat ere zure mezuan aipatzen dituzunak. Baina, horiez gain, luzeagoa izan arren niretzat aipagarria den beste ipuin bat azpimarratu nahiko nuke, «Aurpegia» izenekoa, bere giro mist­riotsuagatik eta suspentsearen dosifikazioarengatik.
‎Horietakoak dira neuretzat ere zure mezuan aipatzen dituzunak. Baina, horiez gain , luzeagoa izan arren niretzat aipagarria den beste ipuin bat azpimarratu nahiko nuke, «Aurpegia» izenekoa, bere giro mist­riotsuagatik eta suspentsearen dosifikazioarengatik. Zalduaren erregistro aberastasuna nabarmenduko nuke, jolas metaliterarioez haratago, bere narratibak duen «errealismo» ironiko hori, eguneroko gertaera xumeenetan gure «egiak» (minuskulaz) antzemateko duen gaitasuna.
‎Zorionekoak ziren St. Johneko hileta artxiboetan arakatuko zuten ikertzaileak, han lanean zebilen laguntzaile batek «izen arraroekin» zerrenda bat osatu baitzuen, eta horietako asko, noski, euskal jatorrikoak ziren. Hardestyk eta bere lantaldeak zerrenda hori erabili zuen pertsona bakoitza non dagoen lurperaturik finkatzeko.
‎Hor zeuden zerrendaturik zenbakidun eremu, lerro, eta hilobi jakinak, gorpu lurperatuak adierazten zituztenak; hala ere, ez zen agertzen izenik hilerriko artxiboetan. Nork beteta zeuden ezagutzen ez zen hilobi horietan al zeuden oroitarririk gabeko 70 euskaldun horiek, oraindik beste inon kokaturik ez zeudenak. Misterioa argitzen ari zen.
‎Hor zeuden zerrendaturik zenbakidun eremu, lerro, eta hilobi jakinak, gorpu lurperatuak adierazten zituztenak; hala ere, ez zen agertzen izenik hilerriko artxiboetan. Nork beteta zeuden ezagutzen ez zen hilobi horietan al zeuden oroitarririk gabeko 70 euskaldun horiek , oraindik beste inon kokaturik ez zeudenak. Misterioa argitzen ari zen.
‎Espainiar gripeak kolpatu zuen Idaho 1918an, eta 339 pertsona hil zituen, 973 1919rako. 1918ko urri aren 26an Boiseko 11 euskaldun hil ziren gripeak jota, horien artean anaia bi, 22 urteko Ignacio eta 24 urteko Daniel Dobaran (Webb 1998: 15). Hardestyren arabera, 1918ko urriaren 29an sei euskal hileta elizkizun izan ziren egunean zehar:
‎Ez da seme alabarik aipatzen, baina aurkakorik ere ez da inon ageri. Beharbada Arreguik ordaindu zituen gastu horiek .
‎Beste hirurogeita bost euskaldunen kokagunea ezin izan da konfirmatu, hilerriko artxiboek arazoak eragiten jarraitu baitute. Plaka non ezarriez zeukaten kokagune ezezaguneko euskaldun horiei ondorengo urtean monumentu bat egin zitzaien, euren izenak han grabaturik, eta emaile anonimo berak ordaindu zituen harrizko lauza monumentuaren gastuak.
‎Hasieran hamar bat hilobi kokatzeko asmoa zen arren, azkenean hirurogeita bi topatu ziren kokagune ziurrekoak, eta beste hirurogeita bost izen, hileta datuak zeuzkatenak, baina ehorzte leku segururik ez. Harrizko monumentuan azken hirurogeita bost horien izenak eta jaiotze nahiz heriotza datak grabatu eta, apaintzeko, Estatu Batuetako bandera eta ikurrina elkarturik eta lauburuak zizelkatu ziren. 2000ko uztailean Juan José Ibarretxe lehendakariak Boise bisitatu zuenean, Hardestyk hilerrian zehar eraman zezan eta egitasmoa azal ziezaion eskatu zuen, baita bisita horretaz profita­tu ere.
‎Nekaezin egin zuen lan, euskaldun haiei eman dakien Idahon igarotakoa eta lur honi ekarririkoa gogoraraziko duen oroigarri bat. Liz Hardestyri esker, euskaldun horiek gogoratuak izango dira.
‎Liz Hardestyrenaitonak, Mateo Arreguik, Idahoratua zelarik, zenbait euskal ostatu eduki eta gobernatu zituen, bezeroak artatuz, batzuetan baita haien heriotzan ere. Ez dakigu aitona horiek inoiz elkartu ote ziren, baina badago aukerarik hori gerta zedin. Hiru bilobek partekatu dute euren arbasoak errespetatzeko, esker emate zirkulu bat burutzeko, eta oroitzapen iraunkor bat osatzeko desira, eta azpimarragarria da nola modu berean ulertu dituzten, batetik, elkarren arteko historiaren mantentzea eta, bestetik, jatorrizko herrialdetik kanpoko euskal identitatea.
‎Maiz, gaixo zeuden bezeroen gastuak ordaindu behar zituzten eta, une batean, euren gain hartu zituzten Idahon familiarik ez zuten euskaldunei elizkizunak eta ehorzketa kostuak ordaintzea: gorpua ikusteko moduan uzteko gastuak, ehortziaren jantziak, garraioa, hil autoa, etab. Xehetasun horiek topa daitezke ehorzketa zerbitzuak eskaintzen dituzten enpresen artxiboetan, han agertzen baitira zerbitzuak eskatu zituen pertsonaren izena eta hildakoaren ehorzketa ordaindu zuenaren izena ere. Boiseko hileta zerbitzuetako artxiboetan behin eta berriz azaltzen dira honako izen hauek:
‎1928an La Fraternidad Vasca Americana sortu zen gizonezkoentzat, eta 1930ean emakumezkoentzat osagarria. Elkarte horiek ospitaleko gastuak, behartsuen Euskal Herriratzea, eta hileta elizkizunetarako kantitate bat ordaintzen zituzten. Boise aldean familiarik ez zutenei, larrialdirik izanez gero sorotsiak izateko asegurua eta segurtasuna ematen zien.
‎Euskaldun horiek –ia beti nerabeak edo ezkondu gabeko gizonezko gazteak, ardi negozioko nagusiaren arrantxo etxeetan edo euskal ostatuetan aurkitzen zuten non bizi eta non ase behar emozional, psikologiko, kultural eta familiarrak.
‎Egia dena da blogen ispiluetan, mediokre saldoen erdian, bera baino idazle hobeak ikusten dituela tarteka paperezko idazleak, eta horrek nortasun krisi sakonak eta zalantza latz eta aitorrezinak eragiten dizkiola: oso ondo dago funtsean blogen fenomenoa, baiki, idazle ezkutuak azalerarazi eta sasi idazleak seinalatzen dituelako, mahastien ondoetan gaitza detektatzeko landa­tzen diren arrosen eran, pertsonen aurkako minak non dauden salatzeko ereiten diren landare horien eran, umeen «Erregea biluzik dago» salatari batekin. Bai, baina neurri bateraino:
‎non daude editoreak? Nork jartzen ditu filtroak, nork ereiten ditu lore horiek –Kantitateak.
‎Eta, hala ere, poesia, diogu, abantailaz betetako generoa da: «poesia gauetako tele dendako iragarkietan saltzen dituzten trepeta horien antzekoa da», dio Chirbesek, «kableak eta pilak dituzten traste horietaz ari naiz, gorputzeko edozein partetan jarri eta haiek bakarrik giharrak sasoi puntuan jartzen dizkizutenak, zimurrak kendu edo tripa gutxitzen dizute zuk zirkinik ere egin beharrik gabe. Poesia irakurriz gero orduerditxo bipila igaro dezakezu orrialdea pasatu ere egin gabe.
‎Eta, hala ere, poesia, diogu, abantailaz betetako generoa da: «poesia gauetako tele dendako iragarkietan saltzen dituzten trepeta horien antzekoa da», dio Chirbesek, «kableak eta pilak dituzten traste horietaz ari naiz, gorputzeko edozein partetan jarri eta haiek bakarrik giharrak sasoi puntuan jartzen dizkizutenak, zimurrak kendu edo tripa gutxitzen dizute zuk zirkinik ere egin beharrik gabe. Poesia irakurriz gero orduerditxo bipila igaro dezakezu orrialdea pasatu ere egin gabe.
‎«filmatzen dut, beraz banaiz» printzi­pioaren orpotik, eguneroko bizitzako gertaera ñimiño eta arruntenak berniz ustez epiko batekin igurzten ditugu etengabe; denon baitan den grina sasi artistikoak ingurunearekiko gure pertzeptzio estetizista azpimarratu besterik ez du egiten. Kameren hiper oparotasunak eta pildora bisualak han eta hemen ugaritu izanak, eta are, pildora horien protagonista gu geu izateak, hutsala dena mini heroiko bilakatzea ekarri du («Bienvenido al universo tú» dio Nokia N97 telefonoak saltzeko iragarki esanguratsuak; euskarazko albisteen kudeaketarako webguneetako baten izena «zuzeu» izatea ere sintomatikoa ez al da?).
‎lehen planoak, angelu ezinezkoak (urpeko kamerak olinpiar jokoetan), flash backa, suspentsea, kamera ezkutua? Funtsean, klima poetikoak eta egoera atipiko epikoak sortzeko zinemaren armak izan dira horiek betidanik.
‎Inor gutxik esango luke, besterik gabe, bi horiek bateragarriak direla. Bi biak letren mundukoak badira ere, lehenak, literaturak, letra gozoen izena eta aipua dakartza; bigarrenak, ostera, aginduen letra astunak biltzen omen ditu aspalditik, askoren atsekaberako.
‎Dena den, bada bi arlo horien artean halako bereizketa, halako jauzia, hain zuzen ere, historian horrenbestekoa izan ez dena. Zuzenbidearen protagonistak sarri askotan izan dira literatura sortzaileak.
‎Horretara jarrita, ugariak dira legea eta literatura estekatu dituzten ikerketak, egun mugimendu osoa ontzen dutenak. Law & Literature izenburupean, badira literatura unibertsalaren gorabeheretan bi letra mota horiek begipean jarri dituztenak; besteak beste, Richard Posner estatubatuarra, edota Biet eta Ost frantziarrak.
‎ Horien testuak gaur erreferentzia saihestu ezinak dira diziplina horretan, diziplinak berak gero eta hots nabariagoa baitauka literaturaren eremuan. Aipamenak modu askotara egin daitezke.
‎Orobat, jujearen epaiak, orokorrean bizitzan gertatzen diren egitateetan oinarritzen direnak. Legeak bizitzaren egitada horiek arautu nahi dituenean edota epaileak kontratu eta delitu baten gainean ebazpena ematen duenean, zuzenbidea egiten/ osatzen du. Hartara, zuzenbideari mintzarazi zaio.
‎Dozena bat yardara gazta usaintzen duzunean egon ziur frantsesa dela, baina zahatoak euskalduna dela frogatzen du, baratxuriak eta tipulak gaztarik gabe, mexikarra, eta horien guztien ezak bere buruari, amerikar? esaten dion jende mota aldakor horietariko bat».2
‎Baina zer iritzi dute egungo euskal kritikaz hemengo kritiko literarioek? Interesgarria litzatekeelakoan horietako bati luzatu diot galdera. Eta hona hemen Iñaki Aldekoa kritikari literario eta editoreak erantzun didana:
‎Denok dugu geure deabrutxoa barruan, eta aingeru itxurak hartzen dituenean ere, morroi salduaren janzkera ezagun zaio askotan». Iñaki Aldekoaren hitz horiek irakurriz ohartzen gara denok, eta edozein arlotan gainera, mugatzat hartzen dugula herri txiki bat izatea. Egia da, herri txikia gara eta denok ezagutzen dugu elkar.
‎Margaret MacMillan katedraduna da Cambridgen, hasi zaigu galdezka zertarako balio duen egun Historiak, zergatik ikasi behar duen edonork egun Historia, dena krisiak harrapatuta dagoen une honetan. Oraindik ere Historiak gauza askotarako balio duela esplikatu digu eta horietatik bat, umiltasuna irakasten digula esan du. Historiak umilak izaten erakusten digu eta guk geuk horixe ikasi genuke.
‎Nire idazle lanera itzuliz: askotan, biziki amorrarazten nauten behaztopa horiek aukera artistiko deigarriak eskaintzen dizkidate. Aukera artistikoak diodanean, aukera sortzaileak esan nahi dut.
‎Aukera artistikoak diodanean, aukera sortzaileak esan nahi dut. Aukera sortzaile horietaz ari zen Yorgos Séferis idazle greziarra ere honakoa idatzi zuenean bere Egunerokoan:
‎Nik uste dut bi objektu hauek izan direla gure familian oso inpor­tanteak. Oso momentu onak, ederrak, pasa ditugula horiekin .
‎Beretzako inportantea izan zen. Gainera, sentidu batean animoa eman zion aurrera jarraitzeko, ikustea gauza arraro horiek beste batzuek ere egiten zituztela.
‎Eta La formación del símbolo en el niño, La construcción de lo real en el niño? Nik uste dut Piagetek lan handia egin zuela «sobre los estadios del conocimiento», haurren fase horiek aztertuz.
‎Ondoren Baga, Higa, Dialektikaren laudorioa, Gernika? Sail edo serie horri titulua eman zionean, nahiz eta 1968an hasi zen lan horiekin , bere txikitako esperientzia zeukan gogoan, halaxe zioen, barruan hazi bat zeukala. Bera gelditu zen Lekeitioko euskararen musikarekin?
‎grabatu behar dizkizut hiru kanta haiek, gogoratzen zara juerga hartan?, ba hango hiru nahi ditut; ikusten ditut kantutegietan publikatuta, baina zuen bertsioa askoz gehiago gustatu zitzaidan. Eta hiru kanta horiek ziren Kantuz, Gaztetasuna eta zahartasuna eta Lore sortu orduko. Kantutegietan azaltzen ziren, bai­na Mikelek maite zuen askoz gehiago beste bertsioa.
‎Eta badago zer irakurri, An­toñanak sormen lan oparoak eman dituelako azken berrogeita hamar urteotan gaztelaniazko literaturan. Sei eleberri (1960ko eta 1970eko hamarkadetan idatziak, baina horietako bi 1990eko hamarkada arte argitaratu gabeak) eta milatik gora artikulu (1962tik aurtengo otsaila arte egunkari eta aldizkari askotan agertuak) dira Antoñanaren idazlan nagusiak. Artikulu hauetako batzuekin eta ipuinekin edota genero aldetik sailkaezinak diren beste testuekin, hamairu liburu osatu zituen Antoñanak, horien artean Patrañas y otros extravíos (Pamiela, 1985).
‎Sei eleberri (1960ko eta 1970eko hamarkadetan idatziak, baina horietako bi 1990eko hamarkada arte argitaratu gabeak) eta milatik gora artikulu (1962tik aurtengo otsaila arte egunkari eta aldizkari askotan agertuak) dira Antoñanaren idazlan nagusiak. Artikulu hauetako batzuekin eta ipuinekin edota genero aldetik sailkaezinak diren beste testuekin, hamairu liburu osatu zituen Antoñanak, horien artean Patrañas y otros extravíos (Pamiela, 1985). Bilduma honetatik «Este soy (Mi ficha)» autoerretratua hartu eta euskaratu da, oinarrian «Mi ficha» (Dia­rio de Navarra,) izeneko artikulua duena.
‎Ezagutzen ez dugunaren itzala, E. Lorencenek idatzi zuen; Esfera ezkutua, Pipa erretzailearen gida, Carlos Graves delako batenak dira; Parisko komunaren historia, bere garaian P.O. Lissagarayk idatzia. Liburu horiek utopia ederrak dakartzate, eta utopia urrutiko amets duin bat da, ernatu eta bere fruitua ematen duen hazia.
‎mindua ote dago­en, zoko gusturik baduen edo ez duen, edo ozpintzen hasixea ote dagoen. Gainerako pattarrak, cazalla esaterako, marranta sortzen duen rona, marrasquinoa. Vuelta Abajon eskuz eta gerrikoz landutako tabakoarekin edo kolore, usain eta zapore goxoko vegueroarekin edo horiek gabe –, entzute hutsez ezagututako mundu urruneko fintasunak dira.
‎garena ez ezik, izan nahi genukeena ezagutzeko aukera ematen dute. Enblema horiek gu geure kabuz adierazteko gai ez garen eztitasun bat, edo iluntasun bat edo maitasun maila bat erakusten dute.
‎Zurda zorrotzek uxatu egiten zuten bestela zakuaren epeltasunera hurbilduko zen kriskitin sugea. Horiek ziren beti haren sinboloak, esplorazioa, babesa, ausardia eta bere buruarekiko konfiantza irudikatzen zutenak.
‎Eskuizkribu tontorrak daude; bere liburuz betetako kutxak, aitonaren etxera heltzen ziren bezalaxe helduak bere etxera, eskaintza idatzi eta lagunei bidaltzeko. Bere biziraupena testifikatzen duten objektuak, horiek ere.
‎harri leun bat poltsikoan, sakelako labana bat bakeroetatik zintzilik. Guk ere, gure aita amek eta gure aitona amonek bezala, bildu egiten ditugu objektu horiek , aldean eramaten ditugu, eta gure hurbilekoek ikustea eta ulertzea eta zaintzea espero dugu.
‎Horren ordez, paperak eta gutun azalak ikusi nituen bere gain bilgarriko eskritorioaren ertzetatik gainezka, eta obsidiana printza beltz bat haren konpartimentu batean. Norbaitek izeba Kristinez galdetzen badit, ez dut bere sendagile bulegoan irudikatzen, minez edo beldurturik edo bakarti dagoen gaixo bat kontsolatu nahian, nahiz horiek izan egunero egiten dituen gauzak. Lehenago datorkit gogora zakur baten lepokoa gain batean.
‎Gure ustetan indarrez beteta dauden objektuez inguratzen dugu geure burua, behar den arreta eskainiz gero haien dohainaz jabetuko garelakoan. Gure familian, errepresentazio fisiko horiek literaturaren moduan jokatzen dute neurri handi batean: garena ez ezik, izan nahi genukeena ezagutzeko aukera ematen dute.
‎Arazo ikaragarri hura konpontzen ere saiatu ziren, korneako transplante bat eginez, baina alferrik. Umetan maiz harrapatzen ditugun gaixotasun horietariko baten erruz, nire kornea berria matxuratu egin zen, gure kotxeen karburadorea beroketagatik edo motorraren erabileragatik honda daitekeen moduan. Nire kotxearen arazoa, berriz, piezaren aldaketak ere ez zukeen konponduko.
‎Noizbait ikusiak izango dituzue National Geographicek Afrikako gorilei buruz egindako dokumentalak. Horietako askotan gorilek eta tximuek mimikaz edo errepikapenak erabiliz platanoak jaten edota zuhaitzetara igotzen ikasten dutela erakutsi digute. Badakigu denok gauza berriak ikasteko lehenengo ikusi, eta gero errepikatu egin behar dituztela, baina telebistaren aurrean irribarre bat ezpainetan dugula, tximuen tximukeriak ikusten ditugunean, detaile horretan ez dugu erreparatzen, gauza jakin bat bezala prozesatzen du gure buruak.
‎Guzti hori bizitzeko beste era bat da. Gure aitona a­monek entzuten zituzten beste soinu horiek , gure bizitza azkartu honetan guk itsuok entzuten jarraitzen dugu gure gidari direlako.
‎Azalpen horiek eman ostean, nire galdetzeko txanda heldu zen, eta halaxe bota nion bat batean: adieraziko zenidake zuk zer ikusten duzun begiekin?
‎Konparazioak konparazio, tristurak inguratzen nauen egun horietan , nire borrokatzeko gaitasuna, nahia eta beharra direla-eta, gure euskara maiteak borrokatu behar duen bideaz pentsarazten dit nire bide propioak. Biak antzekoak direla pentsatzen dut eta horrek nire errepidean aurrera jarraitzeko ematen dizkit indarrak, eta buruari hauxe galdetzen diot:
‎Bada, nire liburu gogokoenekin gauza bera gertatzen zait. Hiru dira, baina, azkenean, bat besterik ez da, Hirutasunaren kide horiek bezalaxe.
‎Harrituta, umetako gauza batzuk zein gutxi aldatzen diren pentsatuz. Nik esango nioke, iraganeko kilkerraren bila antzeman ahal izan ditudan begi beltz horiek gaur dituen berberak direla. Baina orain muturra sartuko banu, arreta galaraziko nioke eta Aneren gogoeten bidea jarraitu nahi dut beste puska batean.
‎Laiaren begirada izutuak bere gelakideen aurpegiak miatu ditu eta Anerenarekin geratu da. Anek ordea bere begi beltz horiek ukatu dizkio, oraindik eskuartean duen lastotxoan finkatuz. Kilkerraren kantua ordezkatuz, gizonezko baten ahots sakona agertu da Aneren gogoan.
‎Erosketak egiten ari zela sinetsita nengoen bitartean, sozio indioarekin jo zidan, hiru hilabetez. Baina barnean ondo itsatsita geratzen den horietakoa da. Edozein txapelketa irabazteko moduko putakeria egin zidan, baina bere edertasuna ez nuke beste inorenarekin alderatuko.
2010
‎Xede etiko argia duen tradizio literarioan idazten du, idatz daitekeen modu bakarrean, hilen artean aurrera eginez, Eliotek esan bezala. Anonimoak ziren hilotzak begitandu dizkigu Barandiaranek, eta argazki horien irakurketan La Chambre Claire (1980) liburuaren zenbait pasartek eragin zidaten bihotzondokoa sentitu dut, Lutxiren eta Nicolasaren gaineko narrazioak irakurrita.
‎Barandiaran generoen fronteran dabil nahitara: genero informatiboa den kronika eta erreportajearen baliabideak nahiz jokamodeak darabiltza, baina, era berean, kronika horien making off kontatzen digu, gertakariekiko begirada osatzeko fokatze puntu etikoa gogoan hartuta, kontaketaren disposizioa eta haute­mateko modua nabarmenaraziz. Betirako ahanzturan galdu baino lehenago gertakariak azaleratu beharrak estutzen duela transmititzen du.
‎elementu erreal edo konkretu asko daude eta bukaera, optimista? bat dago, eta horiek , eta beste gauza batzuk, ez dira nire absurdoaren kon­tzeptuarekin bateragarriak.
‎Eta tramak ezer gutxi du berezitik, aipatu morroiaren ibilerak (egunerokoak, lanekoak, maitasunezkoak) kontatzen ditu modu lineal eta ohikoan, baina gatazkatsua da nobelaren irakurketa, bertako ideien joan etorria, berri edo gutxienez diferente baitira, aho bilorik eta zuzentasunik gabeak, pentsa bezala idatziak. Eta horien artean nabarmentzen dira euskaraz, euskalduntasunaz, gure herriaz egiten diren hausnarketa ugariak. Hari asko aipa daitezke liburu honetan, baina ea zuek zer inpresio hartu duzuen.
‎Bere biztanleek teilatuetara jotzen dute elkarrekin egoteko, erdigunean dauden 407 teilatuetara, nobelan esaten den bezala. Horietako 17.era igotzen da egunero Phineas, duela 20 urte desagertu zen arreba, Sora, ba ote datorren zelatatzeko. Eleberriaren amaieran arreba azaltzeak, bere semearekin gainera, esperantzari leiho bat irekitzen dio Elorriagaren nobelan.
‎Jakina da belaunaldi haren inguruko erreferente literario aski garatuekin alderatzea ez dela zilegi, baina, ezin bazter utzi, ahantzi, esaterako, kafetegiko tertuliakideok entzunda, Saizarbitoriaren Bihotz bi liburuko Hambreko tertulianoen oroitzapena, Guda zibila egin duen belaunaldiaren kideen arteko harremanen konplexutasuna, bizitzan irauteko senaren indarra, belaunaldien txanda hartzeko lege hautsezina... ditu Alberdik mintzagai, beste tertuliakoaz oso bestelakoa den taxu estilizatu eta eliptikoaz. Bere horretan aski emaitza lortua da, berea, baina jakina, gai horietan erreferenteak etorri egiten zaizkio irakurleari, nahi gabe ere.
‎Gero, liburuari aurre­tik egindako iruzkina borobiltzeko edo, gauzatxo bat. Aipatzen nuen eleberriaren bizitasuna, bertan irakur daitezkeen ideien joan etorri erakargarria, eta horien adibide ezin hobea aurki dezakegu 298 orrialdeetan, Oñati eta Zaragoza arteko auto bidaia baten erdian: euskal musika garaikideaz ariko dira bi pertsonaiak, ea euskarazko pop musikarik ba ote den (Itoiz «salbuespen sui generis» izan omen zen), ea euskarak eta gaztelaniak berdin funtzionatzen duten talde «ideologikoen» kasuan («Kortatu oso talde ona izan zen Fermin Muguruzak euskara ikasi zuen arte»).
‎Bost kasu, beraz, lehen argitarapenean hainbat hutsu­nez eta ganoraz erantzun gabeko galderez agertu zire­nak. «Liburu hau galdera horien erantzuna berriz ere bilatzeko ahalegin obsesiboaren emaitza da». Bizpahiru kontu ekarri nahi ditut.
‎Nik ere atsegin dut gai bat hartu eta muturrera eramateko duen gaitasun hori, idazkera zorrotz hori, motibo bat hartu eta akitzeraino zukutzen duena, kiskillosoa, obsesiboa ia. Kasu honetan ere, Herria eleberriak irakurketa exijentea eskatzen du, Darrieussecqi irakurri dizkiodan beste lan batzuek bezala, eta oso interesgarriak dira sorterriaz egiten diren hausnarketak, hiritarrak herria duela deskubritzen du, erroak, badela nongoa, pertenentzia, identitatea, horien harremana memoriarekin, familiarekin... Gero, deigarria da nola errepikatzen diren gauza batzuk idazlearen eleberri ia guztietan, hala nola, amatasuna, haurra, heriotza, besteen eta norbere absentzia, idazketa bera?
‎Postkronikak liburuaz pare bat kontu, Kepak eta Estik haren objektibotasunari edo objektibotasun ezari buruz azaldu dituzten iritziak direla eta. Bertan irakur daitezkeen testuak ez dira edozein egunkaritan aurki ditzakegun testu horiek bezalakoak, kazetaritza estu, hotz eta despertsonalizatu batekoak. Alderantziz, irakurleari gertuagokoak egingo zaizkio, inplikazio handiagoa eskatuko diote, jar dezala bere partetik zerbait.
‎Horren arabera, hobetsi dute batzuek Karmele Jaioren narrazioa, modu aski koherentean garatzen duelako protagonista den Elena emazte xaharraren barne diskurtsoa. Ezaugarri horiek berak, ordea, bestela epaitzen dira, protagonista horren jardunari koherenteegi iritziz, ondorioz, kontakizuna aurreikusgarriegia begitantzeraino. Estibalitzek esandakoa ongi interpretatu badut, liburuak esan gehiago egiten badu erakutsi baino, irakurketa zapuztu egiten du.
‎Edadeko emakume protagonistaren oroimenean haurtzaroko jolasek eta hauei loturiko kantek duten oihartzuna aipatu nahi nuke esanguratsutzat, zeren Elenaren narrazioan errekurrenteak dira kantuak, haurra lokartzekoak («Arrateko ama?»), sokasaltokoak («Aita, ama, zenbat urtekin ezkonduko naiz?») edota desirazkoak («Ese lunar que tienes?»). Elenaren oroimenean dirauten kantu horiekin batzen dira gero zaintzaile ekuatortarrak abesten dituenak, Ricardok gogoan dituen musikarien interpretazioak. Airean geratzen dira eskegita batzuen eta besteen kantu horiek, bizitza bera desagertu eta gero ere, haren izpirituaren adierazle bihurtzen dira, bizitza errepikagarritasunaren eta aldagarritasunaren lekuko.
‎Elenaren oroimenean dirauten kantu horiekin batzen dira gero zaintzaile ekuatortarrak abesten dituenak, Ricardok gogoan dituen musikarien interpretazioak? Airean geratzen dira eskegita batzuen eta besteen kantu horiek , bizitza bera desagertu eta gero ere, haren izpirituaren adierazle bihurtzen dira, bizitza errepikagarritasunaren eta aldagarritasunaren lekuko. Izenburuak ematen du irakurketa horretarako oinarria, eta, Jacintok arestian esan bezala, musika horiek entzunaraztea da Jaiok hautatu duen kontatzeko modu berezia.
‎Airean geratzen dira eskegita batzuen eta besteen kantu horiek, bizitza bera desagertu eta gero ere, haren izpirituaren adierazle bihurtzen dira, bizitza errepikagarritasunaren eta aldagarritasunaren lekuko. Izenburuak ematen du irakurketa horretarako oinarria, eta, Jacintok arestian esan bezala, musika horiek entzunaraztea da Jaiok hautatu duen kontatzeko modu berezia.
‎Liburu hori ere ipuin bilduma da, hamaika alez osotua, baina intentzio desberdinetakoak, batera agerrarazi arren. Benetan erakargarri deritzet «Lau entropia» izeneko ipuineko lau biografia amestu horiei . Nolanahi, «Gret» eta «Marraska lurperatu arren» izan dira gehien gustatu zaizkidanak.
‎Mundua haren arabera neurtzen zen; zenbatek begiratzen zioten, zenbatek nahi zuten berarekin oheratu». Horiez gain , Galernak ditu matrimonioaren instituzioa zalantzan jartzen duten komentarioak, maitasuna beste zerbaitekin nahasten duten gizonezkoak, haurtzaroaren urradura. Eta banekien kontatu eta erakutsi egiten duten liburuei egindako aipamena ez zela hain debaldekoa.
‎Lehenago, gaia dela eta, Nabokoven Lolita edo, hobeto esateko, hari zuzenduriko erantzuna iruditu zaidala aipatu dut. Bada, estiloari begira, metafora ilun horiek modernismoko emakumezko idazleak ekarri dizkidate gogora, Jean Rhys esate baterako. Giroak hitzez deskribatzen aparta dugu Rhys, eta haren manerak, haren ukitu melankolikoa, antzeman dizkiot Galernari.
‎baina ez nago seguru. Ez ote nuen posible izango liburuaren elementu horiekin beste istorio bat asmatzea, beste mosaiko bat osatzea, beste puzzle
‎«zigarroaren kea bezala urruntzen dela atzamarren artetik»; «bizitza gurpil bat da, eta gauzak beti errepikatuz doaz»; «konturatzen gara nobela mardul eta luze baten kapitulu bateko pertsonaia baino ez garela». Eta iruditzen zait literaturak izan lukeela horren aurkako antidoto, hots, topikoaren, klixearen aurkako; eskaini lukeela zerbait berria, berezia, besterik ez bada desberdina, egunerokoan akitzeraino errepikatzen diren horietatik urrun. Liburuak bide interesgarri bat hartzen du emakumeez hitz egiten hasten denean, gaur edadeko diren emakumeez, horien larrutik:
‎Eta iruditzen zait literaturak izan lukeela horren aurkako antidoto, hots, topikoaren, klixearen aurkako; eskaini lukeela zerbait berria, berezia, besterik ez bada desberdina, egunerokoan akitzeraino errepikatzen diren horietatik urrun. Liburuak bide interesgarri bat hartzen du emakumeez hitz egiten hasten denean, gaur edadeko diren emakumeez, horien larrutik: «Besteen zerbitzari izateko hezi gintuzten emakumeak eta zer egin zerbitzatzeko edo zaintzeko inor ez daukazunean?
‎Izan ere, udaberriaren amaiera aipatzen da apur bat aurrerago. Hor Pablo Nerudaren pinpirinkeria famatu horietako bat dago itzaletan: «Podrán cortar las flores, pero no detendrán la primavera».
‎euriarena, erlanoarena, hotzarena, beroarena, hai­zearena. Krokis horiek baliatzen zituen ondotik, estanpen grabarazteko momentuetan. Horrela, usma zezakeen gero, asmatu gabe, zer izan zitezkeen ikusi lekuak sasoi ezberdinetan (elurpean).
‎Bestalde, Etxepareren irakurle potentzial eta idealen zerrenda osotzen saia gaitezke. Irakurle horien artean , apaiz zentsuratzaileak alde batera utzita, medikuak, notarioak, botikariak, errient errientsak eta arrantierrak ditugu. Pierre Buruzain hazpandarrak izen deitura eta guzti zerrendatu zituen 1913an, eta denetara, irakurle potentzialak ez ziren dozena bira iristen!
‎Etxepareren lehen liburu hori bilduma bat da, luzera desberdineko hogeita sei saioz osotua. Horietariko hogeita bat lehenagotik artikulu gisa argitaratuta zeuden Eskualduna eta Eskualdun ona astekarietan, bitartean, eta gainerako bostak, tartean «Ameriketako orhoitzapenak», «Nor eskola emaile. Zer irakats» eta «Amodioa»?
‎Ez dago esan beharrik, horrelakoak debeku ziren euskaraz 1910ean. Urte horietan bikote ereduak edota amodio librea ukitu ezineko gaiak dira; aipatu ezinekoagoak homosexualitatea, masturbazioa edota zoofilia. Den denez mintzo da «Amodioa».
‎Dena den, oraindik gaelikoz bizi ziren irlandarrak, ez eskolaren bitartez edota kulturalki gaelikodun bilakatuak, eskualde horietan zeuden, sozietatezko egiturapean babestuak edo, ez indibidualki soilik, eskubide obligazioak dituen komunitatekide gisa baizik. Eta horrek Dublineko eta Irlanda osoko elebi­tasun formalarena baino aise muntazkoagoa zirudien.
‎Eta horrek Dublineko eta Irlanda osoko elebi­tasun formalarena baino aise muntazkoagoa zirudien. Eskualde horiek bereziki mendebaldeko county etan zeuden (Cork, Kerry, Clare, Connemara, Mayo, Sli­go, Donegal, Derry?). Eta harat abiaturik, Cork eta Kerry eskualdeetan barna hizkuntza nabarmentzen hasten zen, baina hiriburuetan, Corcaigh/ Cork eta Cill Áirne/ Killarney, guti.
‎Hango prentsa ere euskal «enbaxadaren» oihartzun egin zen, ez ziren falta euskal egoerari buruzko zen­bait aipamen (3 eta 4 argazkiak. Karmel Leizaola Eskubiren artxibokoa? bisita eta topaketa horietako baten isladak dira). Hemengoan Donostiako El Dia izan zen gehien mintzatu zena, enbaxada?
‎Denboraldi horretan bakarrik 3.000 hildako baino gehiago gertatu ziren, eta ezin konta kalte, galera eta desmasia. Urte horietan irlandar abertzale independentistenak nabarmendu ziren, Roger Casement, James Connolly sindikalista, Padrig Pearse poeta (1916an Dublineko Postetxean Irlandar Errepublika proklamatu zenean, lehendakari bilakatu zena). Ingeles armadak jarraian horiek eta matxinatuetarik gehienak akabatu zituen.
‎Urte horietan irlandar abertzale independentistenak nabarmendu ziren, Roger Casement, James Connolly sindikalista, Padrig Pearse poeta (1916an Dublineko Postetxean Irlandar Errepublika proklamatu zenean, lehendakari bilakatu zena)? Ingeles armadak jarraian horiek eta matxinatuetarik gehienak akabatu zituen. Hala ere, 1919an Irish Parliament (Dáil Éireann) eratu zen, M.P. deputatu hautatuen gehiengoak, Sinn Féinekoak izaki (106tik 73), hala erabakirik.
‎Mac Gray, Perry, P. Bell, J. Mc Groth, A. Mc Ginn, B. Walsh? Astean zehar, horien aurka jokatu zuten Urcelayk eta Aramendik zenbait partida; hasierakoak galdu, ondokoak irabazi. Dena den, euskal ordezkariak oso goraipatuak izan omen ziren, nahiz jokatzeko moldeak desberdinak izan eta mol­datzeko astirik ez ukan.
‎mintzo dira horiek , besteak legetxe, itzelak jazo dira.
‎Ezezkoan nago. Nolanahi ere, horiek ere, argazkiak zein oroitarriak, higatuz doaz eta, egunen batean goroldiak estalduko ditu, ez baitira mugitzen.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Aldaerak
Lehen forma
Taula kopiatu
horiek 294 (1,94)
horietan 59 (0,39)
horietako 53 (0,35)
horien 44 (0,29)
Horiek 21 (0,14)
horiei 19 (0,13)
horiekin 19 (0,13)
horietatik 13 (0,09)
horietakoa 12 (0,08)
horien artean 11 (0,07)
Horietako 8 (0,05)
horietarik 7 (0,05)
horietariko 7 (0,05)
horietaz 7 (0,05)
horien arteko 4 (0,03)
horietara 4 (0,03)
Horien 3 (0,02)
hoiek 3 (0,02)
horiei esker 3 (0,02)
horien bitartez 3 (0,02)
horietakoak 3 (0,02)
horietakoren 3 (0,02)
Horiei 2 (0,01)
Horien artean 2 (0,01)
Horietan 2 (0,01)
Horietaz 2 (0,01)
horiei buruz 2 (0,01)
horiek gabe 2 (0,01)
horien alde 2 (0,01)
horien aurrean 2 (0,01)
horiengan 2 (0,01)
horiez gain 2 (0,01)
Horiekin 1 (0,01)
Horien ondoan 1 (0,01)
Horietakoak 1 (0,01)
Horietariko 1 (0,01)
Horiez 1 (0,01)
Horiez gain 1 (0,01)
Horiez gainera 1 (0,01)
hoik 1 (0,01)
horiekiko 1 (0,01)
horien aldeko 1 (0,01)
horien aurka 1 (0,01)
horien gainean 1 (0,01)
horien inguruan 1 (0,01)
horiengana 1 (0,01)
orreik 1 (0,01)
Argitaratzailea
Konbinazioak (2 lema)
Taula kopiatu
horiek bat 45 (0,30)
horiek ez 13 (0,09)
horiek batzuk 8 (0,05)
horiek egin 8 (0,05)
horiek ere 8 (0,05)
horiek asko 7 (0,05)
horiek ukan 7 (0,05)
horiek beste 4 (0,03)
horiek bezala 4 (0,03)
horiek bi 4 (0,03)
horiek entzun 4 (0,03)
horiek gehien 4 (0,03)
horiek irakurri 4 (0,03)
horiek atera 3 (0,02)
horiek baliatu 3 (0,02)
horiek egon 3 (0,02)
horiek ekarri 3 (0,02)
horiek etorri 3 (0,02)
horiek gu 3 (0,02)
horiek guzti 3 (0,02)
horiek harreman 3 (0,02)
horiek ikasi 3 (0,02)
horiek sartu 3 (0,02)
horiek ari 2 (0,01)
horiek bai 2 (0,01)
horiek baino 2 (0,01)
horiek batere 2 (0,01)
horiek bera 2 (0,01)
horiek bilatu 2 (0,01)
horiek era 2 (0,01)
horiek eraman 2 (0,01)
horiek esku 2 (0,01)
horiek euskal 2 (0,01)
horiek euskara 2 (0,01)
horiek eutsi 2 (0,01)
horiek ezagutu 2 (0,01)
horiek gain 2 (0,01)
horiek hainbat 2 (0,01)
horiek halako 2 (0,01)
horiek hasi 2 (0,01)
horiek hemen 2 (0,01)
horiek hor 2 (0,01)
horiek horrela 2 (0,01)
horiek ibili 2 (0,01)
horiek idatzi 2 (0,01)
horiek izen 2 (0,01)
horiek kristau 2 (0,01)
horiek muga 2 (0,01)
horiek non 2 (0,01)
horiek normalean 2 (0,01)
horiek oso 2 (0,01)
horiek pentsatu 2 (0,01)
horiek sortu 2 (0,01)
horiek suma 2 (0,01)
horiek Afrika 1 (0,01)
horiek Bartzelona 1 (0,01)
horiek Habana 1 (0,01)
horiek Manterola 1 (0,01)
horiek adibide 1 (0,01)
horiek administrazio 1 (0,01)
horiek ahal 1 (0,01)
horiek aholku 1 (0,01)
horiek ahozko 1 (0,01)
horiek aintzat 1 (0,01)
horiek akaso 1 (0,01)
horiek al 1 (0,01)
horiek alfabetizazio 1 (0,01)
horiek aliritzira 1 (0,01)
horiek ama 1 (0,01)
horiek amaitu 1 (0,01)
horiek amatxo 1 (0,01)
horiek amorru 1 (0,01)
horiek anaia 1 (0,01)
horiek antolatu 1 (0,01)
horiek antzeko 1 (0,01)
horiek antzeman 1 (0,01)
horiek antzinako 1 (0,01)
horiek aparte 1 (0,01)
horiek arautu 1 (0,01)
horiek argi 1 (0,01)
horiek argitaratu 1 (0,01)
horiek arreta 1 (0,01)
horiek arte 1 (0,01)
Konbinazioak (3 lema)
Taula kopiatu
horiek bat ni 2 (0,01)
horiek ez ez 2 (0,01)
horiek harreman estu 2 (0,01)
horiek adibide ezin 1 (0,01)
horiek administrazio kontu 1 (0,01)
horiek Afrika herri 1 (0,01)
horiek aholku eurak 1 (0,01)
horiek ahozko euskara 1 (0,01)
horiek aintzat hartu 1 (0,01)
horiek akaso beste 1 (0,01)
horiek al egon 1 (0,01)
horiek alfabetizazio hain 1 (0,01)
horiek aliritzira hartu 1 (0,01)
horiek ama apuntatu 1 (0,01)
horiek amorru handi 1 (0,01)
horiek anaia bi 1 (0,01)
horiek antzinako haiek 1 (0,01)
horiek arautu nahi 1 (0,01)
horiek arreta gehiago 1 (0,01)
horiek asko erlatibo 1 (0,01)
horiek asko gorila 1 (0,01)
horiek asko pilota 1 (0,01)
horiek bai egiazko 1 (0,01)
horiek baino asko 1 (0,01)
horiek baino ez 1 (0,01)
horiek baliatu famatu 1 (0,01)
horiek baliatu modu 1 (0,01)
horiek baliatu zitu 1 (0,01)
horiek bat Albert 1 (0,01)
horiek bat atari 1 (0,01)
horiek bat bat 1 (0,01)
horiek bat bilakatu 1 (0,01)
horiek bat eduki 1 (0,01)
horiek bat egon 1 (0,01)
horiek bat erakutsi 1 (0,01)
horiek bat erru 1 (0,01)
horiek bat Euskadi 1 (0,01)
horiek bat galdu 1 (0,01)
horiek bat hari 1 (0,01)
horiek bat isla 1 (0,01)
horiek bat kanpo 1 (0,01)
horiek bat luzatu 1 (0,01)
horiek bat nagusitu 1 (0,01)
horiek bat norbait 1 (0,01)
horiek bat olerki 1 (0,01)
horiek bat sartu 1 (0,01)
horiek bat tiraka 1 (0,01)
horiek bat topatu 1 (0,01)
horiek bat ur 1 (0,01)
horiek batere bizi 1 (0,01)
horiek batere gustatu 1 (0,01)
horiek batzuk Afrika 1 (0,01)
horiek batzuk azaldu 1 (0,01)
horiek batzuk bertsio 1 (0,01)
horiek batzuk oso 1 (0,01)
horiek bera isla 1 (0,01)
horiek beste bat 1 (0,01)
horiek beste batzuk 1 (0,01)
horiek beste isolatu 1 (0,01)
horiek beste istorio 1 (0,01)
horiek bezala kaio 1 (0,01)
horiek bi eman 1 (0,01)
horiek bi liburu 1 (0,01)
horiek bi toki 1 (0,01)
horiek bilatu lan 1 (0,01)
horiek egin kantu 1 (0,01)
horiek egin Sebastian 1 (0,01)
horiek egon laburtu 1 (0,01)
horiek egon zerbait 1 (0,01)
horiek entzun irakurri 1 (0,01)
horiek entzun ondoko 1 (0,01)
horiek era ulergarri 1 (0,01)
horiek eraman nolabaiteko 1 (0,01)
horiek ere bai 1 (0,01)
horiek ere beste 1 (0,01)
horiek ere ilustrazio 1 (0,01)
horiek ere ni 1 (0,01)
horiek esku egon 1 (0,01)
horiek etorri buru 1 (0,01)
horiek etorri egia 1 (0,01)
horiek euskal Herria 1 (0,01)
horiek euskal kultu 1 (0,01)
horiek euskara hogeita 1 (0,01)
horiek ez delako 1 (0,01)
horiek ez eduki 1 (0,01)
horiek ez ukan 1 (0,01)
horiek ezagutu ere 1 (0,01)
horiek ezagutu hainbat 1 (0,01)
horiek gehien alderdi 1 (0,01)
horiek gehien ezjakin 1 (0,01)
horiek gehien lagun 1 (0,01)
horiek gu geu 1 (0,01)
horiek gu plan 1 (0,01)
horiek gu zoritxar 1 (0,01)
horiek guzti egin 1 (0,01)
horiek guzti ere 1 (0,01)
horiek guzti pixkanaka 1 (0,01)
horiek Habana sartu 1 (0,01)
horiek hainbat bezala 1 (0,01)
horiek hainbat gurutzatu 1 (0,01)
horiek halako bereizketa 1 (0,01)
horiek halako itzulpen 1 (0,01)
horiek harreman memoria 1 (0,01)
horiek hasi bide 1 (0,01)
horiek hemen liburu 1 (0,01)
horiek hemen makalaldi 1 (0,01)
horiek hor egon 1 (0,01)
horiek idatzi hasi 1 (0,01)
horiek irakurri ohartu 1 (0,01)
horiek izen abizen 1 (0,01)
horiek kristau ermita 1 (0,01)
horiek kristau mendekotasun 1 (0,01)
horiek Manterola azalpen 1 (0,01)
horiek muga berri 1 (0,01)
horiek muga lerro 1 (0,01)
horiek non aurkitu 1 (0,01)
horiek non geratu 1 (0,01)
horiek normalean nobela 1 (0,01)
horiek oso baztertu 1 (0,01)
horiek oso eragin 1 (0,01)
horiek sartu al 1 (0,01)
horiek sartu gonbidatu 1 (0,01)
horiek suma ezan 1 (0,01)
horiek ukan dohain 1 (0,01)
horiek ukan funtsezko 1 (0,01)
horiek ukan indar 1 (0,01)
horiek ukan irakurri 1 (0,01)
Urtea

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia