|
2023
|
|
|
Lege organiko hori Konstituzioarekin bat datorrela esan du Konstituzio Auzitegiak ekainaren 23ko 118/ 2016 emandako epaian; baina, edu berean, adierazpen horren esparrua eta mugak finkatu ditu: ...andako foru arauei begira; ez ditu foru arau guztiak kontrolatuko, ezpada foru arau mota zehatz batekoak, hots, izaera fiskalekoak soilik, eta horien artean, Euskadiko Autonomia Estatutuaren 41.2.a) artikuluak aitortutako eskumenak erabilita eman izan diren foru arauak, hau da, euren lurraldean tributu araubidea mantendu, ezarri eta arautzeko foru arauak Estatuko zergen antolaketa orokorra aintzat
|
hartuta
(3 ZO)" 2.
|
|
|
Hiru Lurralde Historikoetan, erregelamenduak emateko ahalmena Foru Aldundiari dagokio. Foru arau fiskalak betearazteko eta garatzeko ematen diren erregelamenduek
|
hartzen
dute Foru Dekretuaren forma xedapen bihurtzen direnean (TFAOren 4 artikulua).
|
|
|
Azken buruan, erregelamenduak emateko ahala Gobernuari dagokio, eta ez ministroei banan banan
|
hartuta
. Foru lurraldean, ahalmena Foru Aldundiarena da eta ez Ogasun eta Finantzen Foru Diputatuarena.
|
|
|
Tributu sistemaren azterketa juridikoa ezin egin daiteke printzipio eragingarri horiek kontuan
|
hartu
gabe.
|
|
|
Aitzitik, ordaintze kuota zehazten denean adin, sexu, erlijio edo egoera zibilaren ariora, tributua Konstituzioaren aurkakoa izango da, ekonomia ahalbiderik erakusten ez duen inguruabarraren gainean eratu baita. Laburbilduz, tributuak ezartzean legegileak ekonomia ahalbidea azalarazten duen inguruabarra
|
hartu
behar du kontuan (errenta edo diru sarreren bat jasotzea, ondarea edukitzea, ondasunak eskuratzea...), eta tributu betebeharpeko bakoitzaren tributu zama ahalbide horren arabera moldatu behar du. Horiek horrela, Konstituzio Auzitegiak Hiri Lurren Balio gehikuntzaren gaineko Zerga Konstituzioaren aurkakoa dela adierazi zuen, ekonomia ahalbiderik ez zegoenean ere zerga kobratzen zelako (26/ 2017, 37/ 2017 eta 59/ 2017 KAE), eta gero berriro adierazi zuen Konstituzioaren aurkakoa zela tributu zorra zehazteko sistema ez zetorrelako bat zergadunaren benetako ekonomia ahalbidearekin (182/ 2021 KAE).
|
|
|
Konstituzioak berak jaso du ñabardura hori: guztiok ordaindu behar ditugu zergak, baina bakoitzak ahal duen neurrian, hots, subjektu pasiboaren ekonomia ahalbidea kontuan
|
hartuta
. " Guztiok" adierazmolde horretara Estatuko eta atzerriko zergadunak biltzen dira, zergadun horiek pertsona fisiko zein juridikoak izan, egoiliarrak izan ala ez.
|
|
|
Lehenengoak antolamendu juridiko osoaren balio nagusien artean aipatzen du berdintasun printzipioa. Bigarrenari helduta," Espainiarrak legearen arabera berdinak dira, eta ezin da inolako bereizkeriarik egin, jaiotza, arraza, sexu, erlijio, iritzi nahiz bestelako inguruabar edo egoera pertsonal zein sozialak aintzat
|
hartuta
". Bi artikulu horietan berdintasuna printzipio orokor gisa agertzen da, alegia, antolamendu juridikoaren edozein arlotan aplikatu beharreko printzipio gisa.
|
|
|
Berdintasun printzipioaren aplikazioak ezin ekar dezake tratamendu bera ematea egoera desberdinetan dauden edo ekonomia ahalbide desberdina duten pertsonentzat. Haatik, berdintasun formal horren ordez, berdintasun materiala
|
hartu
behar da abiapuntutzat; horrek esan nahi du tributuen alorrean norbanakoen errentak eta egoera ekonomikoa aintzat hartu behar direla, baita bestelako arrazoiak ere (egokitasuna, gizarte justizia, guztion onura).
|
|
|
Berdintasun printzipioaren aplikazioak ezin ekar dezake tratamendu bera ematea egoera desberdinetan dauden edo ekonomia ahalbide desberdina duten pertsonentzat. Haatik, berdintasun formal horren ordez, berdintasun materiala hartu behar da abiapuntutzat; horrek esan nahi du tributuen alorrean norbanakoen errentak eta egoera ekonomikoa aintzat
|
hartu
behar direla, baita bestelako arrazoiak ere (egokitasuna, gizarte justizia, guztion onura).
|
|
|
Azken finean, Konstituzioak aldarrikatutako autonomia dela bide, lurralde bakoitzak bere tributuen sistema ezartzeko aukera du, muga batzuk errespetatuz gero. Ekonomia Itunaren sistemako euskal erakundeak Lurralde Historiko bakoitzarenak dira; horrela, Foru Aldundiek tributuak aplikatzen dituzte eta Batzar Nagusiek tributu arauketa ezarri eta eguneratzen dute, historian zehar gertatu izan den moduan, eta Eusko Legebiltzarrak duen zeregina aintzat
|
hartuta
koordinaziorako, harmonizaziorako eta elkar lanerako. Ondore praktikoei begira, beraz, esan daiteke bost lurralde fiskal daudela:
|
|
|
Gerta daiteke zergak banan banan ikusita konfiskagarriak ez izatea, baina guztien artean sistema konfiskatzailea eratzea. Halaber, kontuan
|
hartu
behar da zerga aldizkakoa edo iraunkorra den. Hitz gutxitan esateko, konfiskatzaileak dira zerga hauek:
|
|
|
Aldi berean, zerga egitateak garrantzi handiagoa
|
hartzen
du, tributua legitimatzen duen egitezko kasua delako. Horrenbestez, zerga egitateak barneratu behar ditu ekonomia ahalbidearen zein justiziaren irizpideak; irizpide horiei esker, legegileak prestazioa ezar dezake, norbanakoak egitatea gauzatu duenean.
|
|
|
Tradizioaren arabera, TFAOen 20 artikuluak dionez (eta TLOren 20.ak ere), zerga egitatearen ondorioak tributu betebehar nagusiaren sorrerara biltzen ziren. Egun, esan dezakegu zerga egitatea gauzatzeak subjektua kargapean jartzea dakarrela eta, ondorenez, tributuaren sortzailetzat
|
har
daitekeela. Ezaugarri horrek bereizten ditu, hain zuzen, zerga egitatea eta tributu arauak izan ditzakeen egitezko gainerako kasuak.
|
|
|
Horrek kalifikatzen du tributua eta, gehienetan, ekonomia ahalbidearen agerpena dakar (esaterako, errenta, ondarea edo gastua da). Ildo horretatik, zerga egitatea orokorra (bere barruan legeak berariaz aipatzen ez dituen kasuak
|
hartzen
dituenean) edo berezia izan daiteke (legeak ezarritako kasuak bakarrik hartzen dituenean).
|
|
|
Horrek kalifikatzen du tributua eta, gehienetan, ekonomia ahalbidearen agerpena dakar (esaterako, errenta, ondarea edo gastua da). Ildo horretatik, zerga egitatea orokorra (bere barruan legeak berariaz aipatzen ez dituen kasuak hartzen dituenean) edo berezia izan daiteke (legeak ezarritako kasuak bakarrik
|
hartzen
dituenean).
|
|
|
Sortzapena gertatu baino lehen, ez dago betebehar izaerako loturarik, ez eta hartzekodun zein zordun moduko egoera juridiko subjektiborik ere, eta ez dago zorrik ere. Tributuen arloan arauak aldatzeko maiztasuna eta ugaritasuna aintzat
|
hartuta
, une jakin hori zehaztea ezinbesteko osagaia da. Labur zurrean, sortzapena da zerga egitatearen osagaietarik bat; aldi berean, zerga egitatearen amaiera zehatz mehatz adierazten du sortzapenak.
|
|
|
Salbuespen arauak izaera negatiboa duela dion ikuspuntutik abiatu beharrean hau da, manu baten aplikazioa baztertzen duen arautzat
|
hartzen
den ikuspuntutik, haien izaera positiboa baieztatzen duen ikusmoldetik abiatuz gero alegia, tributuaren zerga egitatea ere definitzen duen arautzat hartzen duen ikuspuntutik, esan daiteke zerga egitatea gauzatzeak ez duela zertan ekarri tributu betebeharraren sorrera, legegileak kontrakoa badio ere; egin eginean ere, zerga egitatea itxuratu eta mugatzeko salbuespen arauak garrantzi handiko eginki... Hala ere, zerga egitatea gauzatzean, tributuaren menpekotasuna sortuko da zalantzarik gabe, eginbehar desberdinekin (kontabilitate, erregistro eta aitorpen eginbeharrak...).
|
|
|
Salbuespen arauak izaera negatiboa duela dion ikuspuntutik abiatu beharrean hau da, manu baten aplikazioa baztertzen duen arautzat hartzen den ikuspuntutik, haien izaera positiboa baieztatzen duen ikusmoldetik abiatuz gero alegia, tributuaren zerga egitatea ere definitzen duen arautzat
|
hartzen
duen ikuspuntutik, esan daiteke zerga egitatea gauzatzeak ez duela zertan ekarri tributu betebeharraren sorrera, legegileak kontrakoa badio ere; egin eginean ere, zerga egitatea itxuratu eta mugatzeko salbuespen arauak garrantzi handiko eginkizuna du. Hala ere, zerga egitatea gauzatzean, tributuaren menpekotasuna sortuko da zalantzarik gabe, eginbehar desberdinekin (kontabilitate, erregistro eta aitorpen eginbeharrak...).
|
|
|
Adierazi duguna kontuan
|
hartuta
, salbuespena da tributuarekiko menpekotasun modu bat, tributuak ordaintzeko betebeharrik ez dakarren modua. Egon ere, salbuespen kasuak zerga egitatearen barnean daude, eta horrexek bereizten ditu zergapetik kanpoko kasuetatik.
|
|
|
Arabako eta Gipuzkoako TFAOen (eta TLOren) 35 artikuluak dionez, eta Bizkaiko TFAOren 34 artikuluak dionez, tributu betebeharpekoak dira pertsona fisikoak eta juridikoak, baita bestelako erakundeak ere, legeek tributu betebeharrak betetzea ezarri badiete, diruzkoak zein formazkoak. Bestela esanda, harreman juridiko tributarioetatik sor daitezkeen betebehar material eta formal guztiak
|
hartuko
ditu barne.
|
|
|
Lehenengo eta behin, subjektu pasiboa definitzen duen ezaugarri nagusia da tributu betebehar nagusia betetzera behartuta egotea foru arauaren aginduz (edo legearen aginduz). Bestalde, subjektu pasiboaren betebehar nagusia zorra ordaintzea da, lotura horren kari edo zioak kontuan
|
hartu
gabe; horren arabera, subjektu pasibo eta tributu zorduna pareka daitezke. Diruzko eginbeharraz gain, beste eginbehar batzuk ere subjektu pasiboaren kontura uzten ditu.
|
|
|
Argiago esateko, gerta daiteke tributu betebeharraren zorduna subjektu pasibo ez izatea. Azken horiek betebeharra bera bakarrik
|
hartzen
dute euren gain; ez, ordea, subjektu pasiboari dagozkion eta eranskin kutsua duten gainerako prestazioak.
|
|
|
Ordezkoak zergaduna harreman juridiko tributarioetatik baztertu eta haren lekua hartzen du, Administrazioarekin lotura duen subjektu bakar bihurtuz. Ordezpena erabatekoa da, alegia, zergadunak Ogasun publikoarekin dituen harremanetako egoera juridiko subjektibo osoa bereganatzen du ordezkoak, zergadunaren prestazio material eta formalak bere gain
|
hartuz
. Zergaduna, beraz, harremanetatik desagertu eta ordezkoa agertzen da betebeharpeko bakar gisa; hortaz, Ogasunak ezin dio tributu zorra zergadunari eskatu (otsailaren 17ko 523/ 2023 AGE).
|
|
|
Tributuaren xedeak ezta horren oinarriak ez dute justifikatzen halako ordainketa. Tributuaren helburua da ekonomia ahalbidea erakusten dutenek gastu publikoetan parte
|
hartzea
. Argi dago tributuaren bidez lortu nahi diren helburuak direla Administrazioarenak ere.
|
|
|
Erantzukizunaren norainokoari helduta, erantzuleak (bai solidarioak, bai eta subsidiarioak ere) borondatezko epealdiko tributu zor osoaren gainean du erantzukizuna, zehapenak bazter utzita. Hori gorabehera, erantzuleak subjektu pasiboaren zorra ez badu ordaindu eman zaion epean, orduan zehapenak, errekarguak eta interesak ezarriko zaizkio, baina erantzulearen jokabidea aintzat
|
hartuta
eta ez zordun nagusiarena. Azken finean, zehapenak pertsonalisimoak direla ezartzen duen printzipioa aplikatzen da (EKren 25 art.).
|
|
|
26 Aurretiazko errekerimendutzat
|
hartuko
dira tributu betebeharpekoen tributu zorra aitortzeko, erregularizatzeko, egiaztatzeko, ikuskatzeko, ziurtatzeko edo likidatzeko egiten diren administrazio jarduketa guztiak, modu formalean tributu betebeharpekoari horien berri emanez gero.
|
|
|
Zehapenei buruzko arauketa antzekoa bada ere, TFAOen eta TLOren arauketa alor honetan baditu ezberdintasun nabarmenak. Horrenbestez, liburu honen helburua aintzat
|
hartuta
eta liburuaren esparruari begiratuta, zehapenei buruzko azalpen guztiak emango ditugu TFAOen arauketa bakarrik erabiliz, eta hiru Lurralde Historikoetan TFAO garatzeko eman diren arauak27 erabiliz.
|
|
|
28 Bizkaian ñabartu denez, arau hausteak behin baino gehiagotan gauzatzeagatiko irizpidea ez da aintzat
|
hartuko
, baldin eta tributuak aplikatzeko prozeduraren ondoriozko behinbehineko likidazioan ezarri badira zehapenak, zergaldi eta tributu bereko zehapenak badira ere (Zehapenen Erregelamenduaren 6.1 artikulua).
|
|
|
Zehapenen Erregelamenduan ezarritako moduan, gutxieneko zehapena handituko da 15etik 50era arteko portzentajezko puntuetan, ordaindu gabe utzitako kopuruan edota bidegabe itzulitako kopuruan ezkutatzeak izan duen eragina aintzat
|
hartuta
. Irizpidea aplikatzen bada aitorpen edo autolikidazioak ez aurkezteagatik, datuak %100ean ezkutatu direla ulertuko da eta 50 portzentajezko puntuetan handituko da. c) Iruzurrezko bideak edo tarteko pertsonak erabiltzea
|
|
|
30 Arabako eta Gipuzkoako arauetan ezkutatzearen definizioa Bizkaikoaren berdina da, baina Araban eta Gipuzkoan, arau haustearen tipoaren ezaugarri bezala
|
hartuko
da, eta Bizkaian, ostera, zehapena graduatzeko irizpide bezala.
|
|
|
Hasteko, Bizkaian, murrizketa TFAOren 192 artikuluan jaso da, eta bi modalitate daude: adostasun hutsa; eta TFAOren 151 artikuluko ordaintzeko konpromisodun adostasun aktetan emandakoa, baita egiaztapen laburtuaren prozeduran
|
hartutako
administrazio egintzetan emandakoa ere (158 Quinquies.4 artikulua).
|
|
|
Diru kopuruei buruzko datuak badira, berriz, isuna da aitortu gabe utzi diren edo behar bezala aitortu ez diren eragiketen zenbatekoaren %2raino, gehienez, eta, gutxienez, 1.000 euro Bizkaian, eta 500 euro Araban eta Gipuzkoan. Zehapenen Erregelamenduak ezarri bezala, zehapena kasuan kasuan graduatuko da aitortu gabe utzi diren edo behar bezala aitortu ez diren eragiketak, ehunekotan, zenbat diren aintzat
|
hartuta
, aitortu beharreko eragiketen zenbateko osoarekiko.
|
|
|
Aribideko tributu prozedura geldituz gero espedientea organo judizialari bidali zaiolako, edo organo judizialak edota Ekonomia Ituneko Arbitraje batzordeak esku
|
hartu
duelako, orduan preskripzio epea geldiaraziko da. Epea geldiarazita egongo da organo horiek espedientea Ogasun publikoari itzuli arte edo espedientearen gainean ebazpena eman arte, une horretan preskripzio epea oso osorik berriro zenbatzen hasi behar dela.
|
|
|
Preskripzio epea zenbatzen hasiko da, tributu arauketaren ziozko itzulketa jasotzeko eskubideari dagokionez, eskubide hori aitortu duen erabakia
|
hartzeko
epeak amaitu direnetik hurrengo egunean; edota, zor ez den sarrera itzultzeko eskubideari edo bermeen kostua berreskuratzeko eskubideari dagokienez, eskubidea aitortu duen erabakia jakinarazi denetik hurrengo egunean.
|
|
|
Nolanahi den ere, betebehar nagusiari zuzenean lotuta ez dauden formazko betebeharren kasuan, adibidez, subjektu berak informazio eman behar duenean, kontuan
|
hartu
behar dugu informazioa gorde eta emateko betebeharrak merkataritzako arauketan ezarritako epeen mende daudela sei urte dira Merkataritzako Kodearen 30 artikuluaren arabera derrigorrezko liburuetarakoedota formazko betebeharrak eskatzeko epeen mende, handiagoa izango balitz. Kasu honetan, horrenbestez, preskripzio epeak ez dute loturarik edozein betebehar nagusirekin.
|
|
|
Salbuespenez, organoak edo Auzitegi Ekonomiko administratiboak ebazpena emateko hiru hileko edo urtebeteko gehieneko epea, hurrenez hurren, gainditu badu, orduan gehieneko epea igarotakoan jarraituko da zenbatzen. c) Ekonomia Ituneko Arbitraje batzordean gatazka aurkezteagatik. Epea berriro zenbatzen jarraituko da Batzordeak
|
hartutako
erabakia jakinarazi denetik. d) Zigor jurisdikzioari erruduntasun testigantza bidaltzeagatik edo Fiskaltzari salaketa aurkezteagatik. Epea berriro zenbatzen jarraituko da Tributu administrazioak Fiskaltzaren jakinarazpena jaso duenetik espedientea itzuliz. e) Organo judizialak tributu prozedura gelditzea agintzeko komunikazioa jasotzeagatik.
|
|
|
Gipuzkoako TFAOren 194.3 artikuluak, alabaina, eusten dio Foru Ogasunak graziaz zehapenak barkatzeko eskumenari, gero jorratuko ditugun betekizunak izanez gero. Bestalde ere, zehapenen arloan, zergadunak zehapen proposamenari adostasuna ematea inguruabar aringarritzat
|
hartzen
da, eta, halakoa gertatuz gero, zehapenaren zati bat zuzenean barkatzen da.
|
|
|
Zehatzago esateko, kautelazko neurriak
|
hartzea
eta bermeak jorratuko ditugu, bermeon artean berme pertsonalak, berme errealak eta tributu kredituaren lehenespena aipatuz.
|
|
|
7.1 Kautelazko neurriak
|
hartzea
|
|
|
Horrez gain, TFAOek (eta TLOk) tributu kreditua bermatzeko neurri bereziak ezarri dituzte. Horretara, tributu zorra kobratuko duela segurtatzeko, Administrazioak kautelazko neurriak
|
har
ditzake, aldi baterako bada ere. Neurri horiek erabili ahal izateko, hurrengo baldintzak bete behar dira:
|
|
|
Neurri horiek proportziozkoak izan behar dira, saihestu nahi den kaltearen araberakoak eta zorraren kobrantza segurtatzeko behar den zenbatekoan soilik. Kautelazko neurriak
|
har
daitezke tributuak kudeatu, ikuskatu edo biltzeko prozeduren edozein unetan; eta kautelazko neurriak hartzeko erabakien aurka errekurtsoak jar daitezke. Kautelazko neurriak hurrengo hauek izan daitezke:
|
|
|
Neurri horiek proportziozkoak izan behar dira, saihestu nahi den kaltearen araberakoak eta zorraren kobrantza segurtatzeko behar den zenbatekoan soilik. Kautelazko neurriak har daitezke tributuak kudeatu, ikuskatu edo biltzeko prozeduren edozein unetan; eta kautelazko neurriak
|
hartzeko
erabakien aurka errekurtsoak jar daitezke. Kautelazko neurriak hurrengo hauek izan daitezke:
|
|
|
Kautelazko neurrien ondoreak sei hilabeteren buruan amaituko dira neurriak
|
hartu
zirenetik zenbatzen hasita, honako kasu hauetan izan ezik: a) Premiamendu prozeduran ere enbargo bihurtzea; delitu fiskalaren kasuan hartutako neurri bihurtzea, organo judizialak neurrien gainean erabakirik hartu arte; edo epaiketaren kautelazko neurri bihurtzea, halakoetan ondoreak izango dituztela kautelazko neurria hartu zenetik aurrera. b) Neurriak hartzeko inguruabarrak lehenago desagertzea. c) Interesdunak hala eskatuta, neurri horiek beste bermeekin ordezteko erabakitzea, berme horiek nahikoak badira.
|
|
|
Kautelazko neurrien ondoreak sei hilabeteren buruan amaituko dira neurriak hartu zirenetik zenbatzen hasita, honako kasu hauetan izan ezik: a) Premiamendu prozeduran ere enbargo bihurtzea; delitu fiskalaren kasuan
|
hartutako
neurri bihurtzea, organo judizialak neurrien gainean erabakirik hartu arte; edo epaiketaren kautelazko neurri bihurtzea, halakoetan ondoreak izango dituztela kautelazko neurria hartu zenetik aurrera. b) Neurriak hartzeko inguruabarrak lehenago desagertzea. c) Interesdunak hala eskatuta, neurri horiek beste bermeekin ordezteko erabakitzea, berme horiek nahikoak badira. Edozein kasutan, kautelazko neurriak kendu lirateke baldin eta tributu betebeharpekoak kreditu erakunde batek edota elkarrekiko berme sozietate batek emandako abal solidarioa edo kauzio aseguruaren ziurtagiria aurkeztu badu eta kautelazko neurriaren zenbatekoa kobratuko dela bermatzen badu. d) Erabaki ziodunaren bitartez epea luzatzea, baina luzapena ezin da sei hilabetetik gorakoa izan22 e) Delitu fiskala ikertzeko, ikuskapen prozedura izapidetu bitartean halako neurriak hartzea, edo prozeduraren ostean neurriak hartzea.
|
|
|
Kautelazko neurrien ondoreak sei hilabeteren buruan amaituko dira neurriak hartu zirenetik zenbatzen hasita, honako kasu hauetan izan ezik: a) Premiamendu prozeduran ere enbargo bihurtzea; delitu fiskalaren kasuan hartutako neurri bihurtzea, organo judizialak neurrien gainean erabakirik
|
hartu arte
; edo epaiketaren kautelazko neurri bihurtzea, halakoetan ondoreak izango dituztela kautelazko neurria hartu zenetik aurrera. b) Neurriak hartzeko inguruabarrak lehenago desagertzea. c) Interesdunak hala eskatuta, neurri horiek beste bermeekin ordezteko erabakitzea, berme horiek nahikoak badira. Edozein kasutan, kautelazko neurriak kendu lirateke baldin eta tributu betebeharpekoak kreditu erakunde batek edota elkarrekiko berme sozietate batek emandako abal solidarioa edo kauzio aseguruaren ziurtagiria aurkeztu badu eta kautelazko neurriaren zenbatekoa kobratuko dela bermatzen badu. d) Erabaki ziodunaren bitartez epea luzatzea, baina luzapena ezin da sei hilabetetik gorakoa izan22 e) Delitu fiskala ikertzeko, ikuskapen prozedura izapidetu bitartean halako neurriak hartzea, edo prozeduraren ostean neurriak hartzea.
|
|
|
Kautelazko neurrien ondoreak sei hilabeteren buruan amaituko dira neurriak hartu zirenetik zenbatzen hasita, honako kasu hauetan izan ezik: a) Premiamendu prozeduran ere enbargo bihurtzea; delitu fiskalaren kasuan hartutako neurri bihurtzea, organo judizialak neurrien gainean erabakirik hartu arte; edo epaiketaren kautelazko neurri bihurtzea, halakoetan ondoreak izango dituztela kautelazko neurria
|
hartu
zenetik aurrera. b) Neurriak hartzeko inguruabarrak lehenago desagertzea. c) Interesdunak hala eskatuta, neurri horiek beste bermeekin ordezteko erabakitzea, berme horiek nahikoak badira. Edozein kasutan, kautelazko neurriak kendu lirateke baldin eta tributu betebeharpekoak kreditu erakunde batek edota elkarrekiko berme sozietate batek emandako abal solidarioa edo kauzio aseguruaren ziurtagiria aurkeztu badu eta kautelazko neurriaren zenbatekoa kobratuko dela bermatzen badu. d) Erabaki ziodunaren bitartez epea luzatzea, baina luzapena ezin da sei hilabetetik gorakoa izan22 e) Delitu fiskala ikertzeko, ikuskapen prozedura izapidetu bitartean halako neurriak hartzea, edo prozeduraren ostean neurriak hartzea.
|
|
|
Kautelazko neurrien ondoreak sei hilabeteren buruan amaituko dira neurriak hartu zirenetik zenbatzen hasita, honako kasu hauetan izan ezik: a) Premiamendu prozeduran ere enbargo bihurtzea; delitu fiskalaren kasuan hartutako neurri bihurtzea, organo judizialak neurrien gainean erabakirik hartu arte; edo epaiketaren kautelazko neurri bihurtzea, halakoetan ondoreak izango dituztela kautelazko neurria hartu zenetik aurrera. b) Neurriak
|
hartzeko
inguruabarrak lehenago desagertzea. c) Interesdunak hala eskatuta, neurri horiek beste bermeekin ordezteko erabakitzea, berme horiek nahikoak badira. Edozein kasutan, kautelazko neurriak kendu lirateke baldin eta tributu betebeharpekoak kreditu erakunde batek edota elkarrekiko berme sozietate batek emandako abal solidarioa edo kauzio aseguruaren ziurtagiria aurkeztu badu eta kautelazko neurriaren zenbatekoa kobratuko dela bermatzen badu. d) Erabaki ziodunaren bitartez epea luzatzea, baina luzapena ezin da sei hilabetetik gorakoa izan22 e) Delitu fiskala ikertzeko, ikuskapen prozedura izapidetu bitartean halako neurriak hartzea, edo prozeduraren ostean neurriak hartzea.
|
|
|
a) Premiamendu prozeduran ere enbargo bihurtzea; delitu fiskalaren kasuan hartutako neurri bihurtzea, organo judizialak neurrien gainean erabakirik hartu arte; edo epaiketaren kautelazko neurri bihurtzea, halakoetan ondoreak izango dituztela kautelazko neurria hartu zenetik aurrera. b) Neurriak hartzeko inguruabarrak lehenago desagertzea. c) Interesdunak hala eskatuta, neurri horiek beste bermeekin ordezteko erabakitzea, berme horiek nahikoak badira. ...eharpekoak kreditu erakunde batek edota elkarrekiko berme sozietate batek emandako abal solidarioa edo kauzio aseguruaren ziurtagiria aurkeztu badu eta kautelazko neurriaren zenbatekoa kobratuko dela bermatzen badu. d) Erabaki ziodunaren bitartez epea luzatzea, baina luzapena ezin da sei hilabetetik gorakoa izan22 e) Delitu fiskala ikertzeko, ikuskapen prozedura izapidetu bitartean halako neurriak
|
hartzea
, edo prozeduraren ostean neurriak hartzea. Halakoetan, neurrien ondoreak hogeita lau hilabeteren buruan amaituko dira neurriak hartu zirenetik zenbatzen hasita.
|
|
|
a) Premiamendu prozeduran ere enbargo bihurtzea; delitu fiskalaren kasuan hartutako neurri bihurtzea, organo judizialak neurrien gainean erabakirik hartu arte; edo epaiketaren kautelazko neurri bihurtzea, halakoetan ondoreak izango dituztela kautelazko neurria hartu zenetik aurrera. b) Neurriak hartzeko inguruabarrak lehenago desagertzea. c) Interesdunak hala eskatuta, neurri horiek beste bermeekin ordezteko erabakitzea, berme horiek nahikoak badira. ...karrekiko berme sozietate batek emandako abal solidarioa edo kauzio aseguruaren ziurtagiria aurkeztu badu eta kautelazko neurriaren zenbatekoa kobratuko dela bermatzen badu. d) Erabaki ziodunaren bitartez epea luzatzea, baina luzapena ezin da sei hilabetetik gorakoa izan22 e) Delitu fiskala ikertzeko, ikuskapen prozedura izapidetu bitartean halako neurriak hartzea, edo prozeduraren ostean neurriak
|
hartzea
. Halakoetan, neurrien ondoreak hogeita lau hilabeteren buruan amaituko dira neurriak hartu zirenetik zenbatzen hasita.
|
|
|
Edozein kasutan, kautelazko neurriak kendu lirateke baldin eta tributu betebeharpekoak kreditu erakunde batek edota elkarrekiko berme sozietate batek emandako abal solidarioa edo kauzio aseguruaren ziurtagiria aurkeztu badu eta kautelazko neurriaren zenbatekoa kobratuko dela bermatzen badu. d) Erabaki ziodunaren bitartez epea luzatzea, baina luzapena ezin da sei hilabetetik gorakoa izan22 e) Delitu fiskala ikertzeko, ikuskapen prozedura izapidetu bitartean halako neurriak hartzea, edo prozeduraren ostean neurriak hartzea. Halakoetan, neurrien ondoreak hogeita lau hilabeteren buruan amaituko dira neurriak
|
hartu
zirenetik zenbatzen hasita.
|
|
|
Arabako TFAOk, 78 artikuluaren 5 puntuan, jaso duenez, bermerik gabe edota etete automatikorako balio ez duten bermeak (kreditu erakunde batek edota elkarrekiko berme sozietate batek emandako abal solidarioa edo kauzio aseguruaren ziurtagiria) eman badira etetea eskatzeko, eskaera izapidetu bitartean tributu zorra ez kobratzeko arrazoizko susmoak egongo balira, kautelazko neurriak
|
har
daitezke kreditua kobratzea ziurtatzeko edota dauden neurrien epea luza daiteke.
|
|
|
22 Gipuzkoako Lurralde Historikoan, eta ikuskapen prozeduraren barruan
|
har
daitezkeen kautelazko neurrien kasuan, epe hori luza daiteke zorra ordaindu arte edota a) eta c) letretako inguruabarrak gertatu arte.
|
|
|
Zenbait kasutan, Administrazioak erabaki dezake ondasunak prebentzioz enbargatzea, tributu zorren ordainketa segurtatzeko behar den kopuruan. Ikuskizun publikoen kasuan, berbarako, esku
|
hartu
eta prebentzioz enbarga daitezke ikuskizunek ekarritako diru sarrerak, baldin eta aurretiaz Tributu administrazioari eman ez bazaio ikuskizunon berri. Orobat, Administrazio horrek merkatu gaien prebentziozko enbargoa agin dezake, zenbait tributu zorren ordainketa segurtatzeko, hain zuzen ere, establezimendurik izan gabe eta Administrazioari jarduerarik aitortu gabe gauzatzen diren kostu bidezko jardueren gainekoena.
|
|
|
Konkurtso prozeduran Tributu administrazioak duen egoera ikusita, hartzekodun arruntekin parekatzen da tributu kreditu gehienen kasuan. Pribilegiodun kredituei dagokienez, Administrazioa ez dago hitzarmena onestean erabakitakoaren mende, baina hitzarmenarekin bat egin edota Hartzekodunen Batzara joan eta proposamenaren aldeko botoa eman dezake, eta halakoetan Konkurtso Legearen 376 artikuluak ezarritako gehiengoek
|
hartutako
akordioei lotuta geratuko litzateke.
|
|
|
Haatik, pribilegioa duen hartzekodun bezala, lehen esan bezala, ez dago hitzarmenari lotuta, hitzarmenaren alde botoa eman ezik edota hitzarmenari atxiki ezik. Halakoetan zalantzan jar daiteke Tributu administrazioak tributu kredituaren xedaezintasunaren printzipioaren arabera jardun duenik; TFAOek, alabaina, halako erabakiak
|
hartzeko
ahalmena eman diote Administrazioari, 168.4 artikuluak xedatutakoarekin bat (eta TLOren 164.4 artikuluarekin bat).
|
|
|
Ikusi dugunez, tributuak aplikatzeko prozeduran aintzat
|
hartu
izan diren datuak, inguruabarrak eta agiriak espediente zehatzailera ekarriko dira ebazpenaren proposamena egin aurretik.
|
|
|
Prozeduran zehar kautelazko neurriak
|
har
daitezke.
|
|
|
Horretarako, nahikoa da ebazpenaren testu osoa jakinarazteko ahalegin bat egin dela frogatzea. Hortaz, arau haustea likidazio batetik eratorriz gero, bi iraungitze epe aintzat
|
hartu
behar ditugu: 6 hilekoa prozedura hasteko likidazioa jakinarazi denetik zenbatuta, eta 6 hilabete gehiago ebazpena emateko behin prozedura hasi eta gero.
|
|
|
Administrazioak zigor jurisdikzioari erruduntasun testigantza bidaltzen badio edota Fiskaltzari espedientea igortzen badio Ogasun publikoaren aurkako delituaren zantzuak antzeman dituelako, orduan ez du prozedura hasiko edo, ordurako hasi badu prozedura, ez du prozedura jarraituko. Azken kasu horretan prozedura une horretan bertan amaituko da, baina beste zehapen prozedura bat berriro has daiteke deliturik ez dagoela antzemanez gero; auzitegiek frogatutzat
|
hartu
dituzten egitateak bere hartan aintzat hartu behar dira prozedura berrian.
|
|
|
Administrazioak zigor jurisdikzioari erruduntasun testigantza bidaltzen badio edota Fiskaltzari espedientea igortzen badio Ogasun publikoaren aurkako delituaren zantzuak antzeman dituelako, orduan ez du prozedura hasiko edo, ordurako hasi badu prozedura, ez du prozedura jarraituko. Azken kasu horretan prozedura une horretan bertan amaituko da, baina beste zehapen prozedura bat berriro has daiteke deliturik ez dagoela antzemanez gero; auzitegiek frogatutzat hartu dituzten egitateak bere hartan aintzat
|
hartu
behar dira prozedura berrian.
|
|
|
Zigor Kodearen 305 artikuluak Ogasun publikoaren aurkako delitua arautu du, guztion artean delitu fiskaltzat ezagutzen dena (1 lerrokada): " Norbaitek, egitez edo ez egitez, estatuko, autonomia erkidegoko, foru aldundiko edo tokiko ogasun publikoari iruzur egiten badio, tributuen ordainketari, atxikitako edo atxiki beharreko kopuruen ordainketari, edo konturako sarreren ordainketari itzuri eginez edo bidegabe itzulketak lortuz, edo onura fiskalak ere bidegabe
|
hartuz
, betiere 120.000 euro baino gehiagokoa denean iruzurpeko kuotaren zenbatekoa, edo ordaindu gabeko atxikipenen eta konturako sarreren zenbatekoa, edo bidegabe lortu nahiz hartutako itzulketen edo onura fiskalen zenbatekoa, orduan, pertsona horri urtebetetik bost arteko espetxealdi zigorra ezarriko zaio eta 120.000 eurotik horren sei halako arteko isuna, artikulu honen 4 lerrokadaren arabera urratz...
|
|
|
Zigor Kodearen 305 artikuluak Ogasun publikoaren aurkako delitua arautu du, guztion artean delitu fiskaltzat ezagutzen dena (1 lerrokada): ...ublikoari iruzur egiten badio, tributuen ordainketari, atxikitako edo atxiki beharreko kopuruen ordainketari, edo konturako sarreren ordainketari itzuri eginez edo bidegabe itzulketak lortuz, edo onura fiskalak ere bidegabe hartuz, betiere 120.000 euro baino gehiagokoa denean iruzurpeko kuotaren zenbatekoa, edo ordaindu gabeko atxikipenen eta konturako sarreren zenbatekoa, edo bidegabe lortu nahiz
|
hartutako
itzulketen edo onura fiskalen zenbatekoa, orduan, pertsona horri urtebetetik bost arteko espetxealdi zigorra ezarriko zaio eta 120.000 eurotik horren sei halako arteko isuna, artikulu honen 4 lerrokadaren arabera urratzaileak bere tributu egoera erregularizatu izan ezik".
|
|
|
a) Delitua egitez aitorpena edo autolikidazio akastuna aurkezteagatikedo ez egitez aitorpenik ez aurkezteagatikgauzatu daiteke. b) Jokabide tipikoa ez da bakarra ezpada hiru jokabide dira: tributuen ordainketari iruzur egitea, itzulketak bidegabe lortzea eta onura fiskalak legez kontra
|
hartzea
. c) Iruzurra egin dakioke Administrazio guztien Ogasunari, hots, Estatukoari, autonomia erkidegokoari, Toki administrazioari eta, jakina, Foru administrazioari (baita Europar Batasuneko Ogasunari ere, 3 lerrokadan berezitasun batzuekin). d) Zigorgarritasunaren gutxieneko kopuru objektiboa ezarri da: 120.000 eurokoa; hortik behera ez da jokabide tipikoa gauzatuko.
|
|
|
Jokabide bat baino gehiago jaso da tipoan: ...enak edo konturako sarrerak eta egin ez zirenak, edota egin zirenak eta gero Ogasun publikoari ordaindu ez zitzaizkionak; itzulketak bidegabe lortzea, balio gutxitze handiagoa dakarrelako, hau da, Administrazioaren kutxatik dirua ateratzen delako eta ziurrenik, sarri askotan, bidegabe jasotako zenbatekoa itzultzeaz gain, ordaindu gabe utzitako zorra ere ordaindu delako; eta onura fiskalak bidegabe
|
hartzea
, ez ordaintzeko edota itzulketak bidegabe lortzeko jokabidearen baitan sar zitekeena.
|
|
|
Ondorio horietarako, iruzurrezko zenbatekoa tributu bakoitzekoa izango da, baina horren zenbaketa ere tributuaren izaeraren araberakoa izango da. Horiek horrela, aldizkako tributuetan zenbatu behar da zergaldi bakoitzean iruzur egindakoa (PFEZ, Sozietateen gaineko Zerga); istanteko tributuetan zenbatu behar da zerga egitatea likidatzeko balio duen kontzeptu ezberdin bakoitza aintzat
|
hartuta
(OEEJDZ, Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zerga), tributu horiek dituzten berezitasunen arabera, ulerbidez, halako tributuak aldizka likidatuz gero (BEZ), ikusi baita aitortzeko epealdi bakoitzean iruzur egindakoa, epealdi hori hamabi hilabetetik beherakoa izan ezik, horrelakoetan egutegiko urtean iruzur egindakoa aintzat hartu behar da eta. Edozein kasutan, ziurrenik BEZaren kasuan iruzur egiteko egitura antolatuak gogoan izanik, artikuluak ezarri duenez, delitua berehala zigortu daiteke baldin eta gutxieneko kopurua aitortzeko edozein epealditan gaindituz gero.
|
|
|
Ondorio horietarako, iruzurrezko zenbatekoa tributu bakoitzekoa izango da, baina horren zenbaketa ere tributuaren izaeraren araberakoa izango da. ...egitatea likidatzeko balio duen kontzeptu ezberdin bakoitza aintzat hartuta (OEEJDZ, Oinordetza eta Dohaintzen gaineko Zerga), tributu horiek dituzten berezitasunen arabera, ulerbidez, halako tributuak aldizka likidatuz gero (BEZ), ikusi baita aitortzeko epealdi bakoitzean iruzur egindakoa, epealdi hori hamabi hilabetetik beherakoa izan ezik, horrelakoetan egutegiko urtean iruzur egindakoa aintzat
|
hartu
behar da eta. Edozein kasutan, ziurrenik BEZaren kasuan iruzur egiteko egitura antolatuak gogoan izanik, artikuluak ezarri duenez, delitua berehala zigortu daiteke baldin eta gutxieneko kopurua aitortzeko edozein epealditan gaindituz gero.
|
|
|
Zenbatekoa zehazteko abiaburua ez da tributu zorra, ezpada tributu kuota soilik, errekarguak eta berandutze interesak kenduta. Arean bere, zehapenak ezin dira aintzat
|
hartu
iruzur egindako zenbatekoa zehazteko, zehapenok eta delituaren ondoriozko zigorrak bateraezinak direlako, eta ikusi dugun moduan, prozesu penala dagoenean ezin daitekeelako administrazio prozedura zehatzailea hasi edo jarraitu, eta zehapen prozedura amaitu behar delako.
|
|
|
Doloa osatzen dute bai eginbehar fiskalak eta horien zenbatekoa ezagutzeak bai jokabide tipikoa gauzatzeko borondateak. Inguruabar horiek kasuan kasuan antzeman behar dira kasuko ezaugarriak aintzat
|
hartuta
.
|
|
|
Delitua burutu den unea zehaztean jokabide ezberdinak aintzat
|
hartu
behar ditugu. Tributuak, atxikipenak edo konturako sarrerak ordaindu ez badira, delitua burutuko da autolikidazio aurkezteko epea amaitu denean edota aitorpenaren ondoriozko likidazioaren sarrera egiteko epea amaitu denean, delitua egitez zein ez egitez gauzatzen denean.
|
|
|
Itzulketak bidegabe lortu badira, delitua burutuko da itzulketa benetan jaso denean. Eta onura fiskalak bidegabe
|
hartu
badira, delitua burutuko da zorra ordaindu ez denean edota itzulketa bidegabe lortu denean, aurreko erregelen arabera.
|
|
|
Isuna bikoitzetik horren lau halako artekoa izango da, ostera, pertsona fisikoaren espetxe aldi zigorra bost urtetik gorakoa bada. Erakundeari eta pertsona fisikoari ezarritako isunak aldi berean metatuz gero, epaile eta auzitegiek isunen bi kopuruak egokituko dituzte, biren baturak proportzio gabea izan ez dadin egitateen larritasuna kontuan
|
hartuta
. Isunaren zigorraz gain, pertsona juridikoari eskubideak kentzeko beste zigor batzuk ezar dakizkioke, ZKren 33.7 artikuluak jaso bezala:
|
|
|
Zigor Kodearen 132.2 artikuluak dionez, Preskripzio epea geldiarazi egingo da, prozedura, zantzuen arabera, delituaren erantzulea den pertsonaren aurka bideratzen denean. Prozedura pertsona jakin baten aurka bideratzen dela ulertuko da, auziari hasiera ematen zaion unetik edo ondoren, kereila nahiz salaketa jarri denetik sei hilabeteko gehieneko epean ebazpen judizial ematen denetik, ebazpen horrek delitu izan daitekeen egitate batean ustezko parte
|
hartzea
egozten badio. Ebazpen judiziala emanda, geldiarazpenaren ondorioak atzeraeraginez ekarriko dira kereila edo salaketa aurkeztu zen unera.
|
|
|
Horrek guztiak"... aukera emango du bi alderdi gainditzeko. Izan ere, batetik, tributu zorrak dagoeneko ez du
|
hartuko
bestelako izaera bat, hau da, delituaren ondoriozko erantzukizun zibilaren izaera, sortutako kaltea dela-eta Ogasun publikoari ordaina emateko formula gisa; bestetik, gainditu egingo da aurreko arauetan Ogasun publikoaren aurkako delituen ustezko egileari urratzaile administratiboaren aldean inolako justifikaziorik gabe ematen zitzaion aldeko tratua, ustezko delitu egilearen betebeharrari dagokio...
|
|
|
TFAOek jokabide batzuk jaso dituzte Tributu administrazioaren jarduketei jarki, haiek oztopatu, aitzakiak jarri edo haiek egitea ukatzeko jokabidetzat
|
hartuz
, baina ez dute zerrenda itxirik eman. Besteak beste, honako jokabide hauek dira:
|
|
|
Beste kasu berezi batzuk ere ezarri dira jokabide jakinei eta horien zehapenei dagokienez, hurrengo egoeraren bat gertatuz gero: jarduera ekonomikoari buruzkoak badira, kudeaketaedo ikuskapen prozeduran ematen badira, eskatutako informazioaren izaera aintzat
|
hartuta
informazioa emateko behar orokorra edota datu, txosten, aurrekari, agiri, faktura eta beste ziurtagiri zehatzak eskatzeadiruzko ala diruz besteko datuak badira, besteak beste. Arean bere, gutxieneko zehapenak arautu dira edo horien murrizketa, prozedurak amaitu aurretik errekerimenduari men eginez gero.
|
|
|
egin behar zen atxikipen edo konturako sarrera, batetik; eta emandako datuen arabera egin dena, bestetik. Zehapena ere aldatu egiten da konturako sarrera edo atxikipena jasan behar duen betebeharpekoak autolikidazioa aurkezteko beharra duen ala ez aintzat
|
hartuta
. Aurkezteko beharra dagoenean, %35eko diruzko isun proportziozkoa ezarriko da, eta beharrik ez bada, %150ekoa (Gipuzkoan, %75ekoa).
|
|
|
Arauketa horren ezean eta modu ordeztailean, Administrazio zuzenbidean orokorrean jasotako zehapen prozedurari buruzko arauak aintzat
|
hartuko
dira, urriaren 1eko Administrazio Publikoen Administrazio prozedura Erkidearen 39/ 2015 Legeak ezarri bezala.
|
|
|
Zigor Zuzenbidean, PEREZ ROYOk azaldu duenez, zigorra ezarriko zaie delitua gauzatzean parte
|
hartu
duten subjektu guztiei. Zehatzeko Administrazio zuzenbidean, eta tributuzko zuzenbide zehatzailean, ostera, zehapena bakarra da, urratzaileak bat baino gehiago badira ere.
|
|
|
Zehatzeko Administrazio zuzenbidean, eta tributuzko zuzenbide zehatzailean, ostera, zehapena bakarra da, urratzaileak bat baino gehiago badira ere. Subjektu erantzule bat baino gehiago direla adieraz daiteke, baina isunaren diruzko izaera aintzat
|
hartuta
, behin euretarik edozeinek isuna ordainduta, ondorio askatzaileak izango ditu gainerako erantzuleentzat23.
|
|
|
Nolanahi den ere, FALCON Y TELLAk adierazi duenez," isilpean eduki behar" hori hautsiko da urtero zordunen zerrendak argitaratzeko, tributu betebeharren inguruko ez betetze esanguratsuak badira. Ez betetzea esanguratsua izango da ordaintzeko dauden tributu zor eta zehapenen zenbateko osoa 600.000 euro baino handiagoa bada ez dira kontuan
|
hartuko
geroratuta edo etenda dauden zorrakbetearazpen aldian badaude aurreko urteko abenduaren 31n. Zerrenda horretan sartuko dira zordunak ere, erantzule solidario izendatu direnean.
|
|
|
Interesdunak zehaztutako lekuan edo egoitza fiskalean egiten bada jakinarazpena, leku horretan dagoen hamalau urtetik gorako edozein pertsonari eman dakioke (39/ 2015 Legearen 42 artikulua) baldin eta bere identitatea jasotzerik bada, baita jabeen erkidegoko atezainari ere. Interesdunak edo horren ordezkariak jakinarazpena ez badu
|
hartu
nahi, ulertuko da jakinarazpena ondo egin dela.
|
|
|
Lehenengoen artean, ikuskapen prozeduran emandakoen artean, behin behineko likidazioak ere izan daitezke. Ildo horretatik, behin behinekoak dira tributu betebeharraren osagai bat zehazteko beste betebehar baten osagaiak kontuan
|
hartu
behar direnean eta azken horiek egiaztatu gabe badaude; edota likidazio proposamen bat baino gehiago egin bada tributu betebehar beraren gainean, esaterako, subjektu ikertuaren adostasuna ez bada erregularizazio proposamen osoaren gainekoa, delitu fiskalaren araberako likidazioak badira, edo arauek ezarritako bestelako kasuetan.
|
|
|
Behin behineko likidazioa irmo bihurtzen bada, Administrazioak likidazio hori alda dezake baldin eta berori emateko orduan aintzat
|
hartu
ez ziren inguruabar berriak agertzen badira. Horrenbestez, uler daiteke behin behineko likidazioa izan arren, behin betiko izaera duela likidazioan jasotako autuen gainean eta ezin izango da aldatu aipatutako arrazoiak azaldu ezik.
|
|
|
Hortaz, tributuak aplikatzeko prozeduren esparruan koka dezakegu elkarren laguntzaren esparrua gehien bat, TFAOen 1.2 artikuluak emandako definizioa aintzat
|
hartuz
gero: " Foru arau honi dagokionez, elkarren laguntza hau izango da:
|
|
|
...rrean, beste Estatu batzuei eta nazioarteko edo nazioz gaindiko erakundeei datuak, txostenak eta aurrekariak emateko beharra dago baldin eta halakoak Administrazioaren artxiboetan badaude eta halako Estatuen titulartasunpeko tributuak aplikatzeko behar badira (informazioa elkarren artean trukatzea); beste Estatu batzuetako agintariekin batera edota Estatu horietako agintariek gure lurraldean parte
|
hartzeko
ahala kontroletan eta laguntzako jarduketetan bertan Estatu baten edo batzuen funtzionarioak egonez (aldi bereko kontrolak eta laguntzako jarduketak); foru lurraldetako edo Estatuko Tributu administrazioak emandako egintzak jakinaraztea beste Estatu batzuetan, edo alderantziz, halako Estatuen egintzak lurralde erkidean edo foru lurraldean jakinaraztea, azken kasu horretan gorago aipatu dugun jaki...
|
|
|
Halakoak dira, besteak beste, ziurtagiriak emateko prozedurak, identifikazio fiskaleko zenbakia emateko edo kentzeko prozedurak, edota aitorpenen aurkezpena kontrolatzekoak. Edozein kasutan, prozedura horiek zein eta nolakoak diren behar bezala ulertzeko, erregelamenduz egindako garapena aintzat
|
hartu
behar dugu, batik bat, hau bezalako gaietan ezinbestekoa den zehaztasun eta xehetasuna41 gogoan izanik.
|
|
|
Hori bai, borondatezko epetik kanpo aurkeztuz gero, autolikidazio horiek epez kanpoko izaera izango dute edozein kasutan. Epez kanpoko autolikidazio horiek zorraren preskripzio epea geldiaraziko dute, eta epez kanpo aitortu den zorraren zatiaren gainean berandutze interesak eta errekarguak ezarriko dira autolikidazioak borondatez aurkezteko epea amaitu zenetik igarotako denbora aintzat
|
hartuta
. Kontrara, betebeharpekoaren ustez, autolikidazioa bere interesen kaltetan bada, Tributu administrazioari idazki baten bidez eskatu behar dio autolikidazioa zuzentzeko edo baieztatzeko (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 116.4 artikulua eta Bizkaiko TFAOren 118.2 artikulua).
|
|
|
Azken bi berezitasunak aipatu behar ditugu. Ogasun publikoaren aurkako delituaren zantzuak egonda, horiei lotutako prozeduretan
|
har
daitezkeen kautelazko neurriei dagokienez, neurrien ondorioak amaitzeko sei hilabeteko epe orokorra salbuetsi da, hogeita lau hilabeteraino helduz (Arabako eta Gipuzkoako TFAOen 78.5.e) artikulua eta Bizkaiko TFAOren 81.5.e) artikulua). Erantzuleei dagokienez, TFAOek horien esparrua zabaldu dute, delituari lotutako likidazioa eragin duten egintzen kausatzaile direnak edota egintza horietan elkarlanean biziki aritu direnak ere erantzule izendatuz, baldin eta prozesu penalean ikertuak edo egotziak badaude edo prozesu hori dela-eta kondenatuak izan badira.
|
|
|
Aurrekoaz gain, eskubideak kentzeko zigorrak ere ezarri ahal izango dira ZKren 33.7 artikuluko b), c), d), e) eta g) letretan zehaztu bezala: desegitea, jarduera etetea, lokalak eta establezimenduak ixtea, etorkizunean jarduketa jakin batzuk gauzatzeko debekua eta epailearen esku
|
hartzea
. Horiekin batera, diru-laguntzak edo laguntza publikoak lortzeko eskubidea galtzea eta onura nahiz pizgarri fiskalak edo Gizarte Segurantzakoak gozatzeko eskubidea galtzea, sei hiru eta sei urteen artean (ZKren 310.bis artikulua).
|
|
|
Administrazioak eskuratu edo eskualdatzen diren ondasun higiezinen balioaren berri emango du; balio hori loteslea izango da Administrazio eskudunarentzat, eta du balio handiagorik aplikatu. Lurralde erkidean, interesdunari balioa jakinarazi eta hurrengo hiru hilabeteetan zehar izango da loteslea; Bizkaian, hiri lurreko ondasun higiezinen balioa izango da esleitu beharreko gutxieneko balioa, abenduaren 3ko 163/ 2013 Foru Dekretua aplikatzearen ondorioz; Araban esaten denez, emandako balio hori kontuan
|
hartzeko
gutxieneko balioa izango da tributu bakoitzaren arauketak ezarritako lotura eta norainokoarekin; eta Gipuzkoan, gehienetan, katastro balioarekin bat dator, baina balioa loteslea izateko eta horren norainokoa zehazteko tributu bakoitzaren araua begiratu da. Tributuei buruzko kontsulta idatziekin gertatu bezala, erantzunik ezak ez du ondoriorik sortzen.
|
|
|
Prozedura hauen barruan ematen diren behin behineko likidazioak beti arrazoituak izan behar dira. ...ira ere, likidazioak aldaezinak dira horietan erregularizatu diren elementuei begira; hala ere, Administrazioak beste likidazio batzuk eman ditzake horien ordez preskripzio epean zehar baldin eta aurreko lerrokadan proposamena ez jakinarazteko aipatutako inguruabarren bat gertatu dela frogatuz gero edota bestelako inguruabarrik gertatuz gero baldin eta ez baziren likidazioa emateko garaian aintzat
|
hartu
. Bizkaian, likidazioa aldatzeko formari eta moduari dagokionez, autolikidazioak eta behin behineko likidazioak berrikusteko prozedura izapidetu da nahitaez, jarraian aztertuko dugunez.
|
|
|
Tributu arauketa konplexua izateak eta zergadunak bere gain
|
hartu
behar dituen betebeharren multzoak, hots, zerga egitatea aitortzeko beharraz gain, berori behar bezala kalifikatzeko eta tributu kuota zenbatzeko eta ordaintzeko beharrak, behar dute Tributu administrazioak berak ahalegina egitea, tributu betebeharpekoei beharrezko informazioa emateko euren eskubide eta betebeharrei buruz.
|
|
|
Halakoetan administrazio ebazpenak edo ebazpen judizialak ukitu ez dituen izapideak eta egintzak osorik gordeko dira. Berandutze interesak eskatuko dira lehenengo likidazioa ordaintzeko borondatezko epea amaitu zen egunetik bigarren likidazioa ematen den egunera arte, hots, erabakia
|
hartu
den egunera arte, beti ere bigarrena eman bada legeak ezarritako epearen barruan (bestela, aurreko lerrokadan esan dugunari jarraiki, likidazioa eman behar zen egunera arte zenbatuko dira). Likidazio berriaren zenbatekoa interes tasa aplikatzeko oinarria izango litzateke. c) Aitorpenak eta autolikidazioak epez kanpo aurkezten direnean aurretiazko errekerimendurik gabe.
|
|
|
Amaitzeko, zor ez den sarrera itzultzeko eskaeretan, arau orokorrak agintzen duenez, berandutza interesak sortuko dira zor ez den sarrera egin denetik itzulketa agintzen duen erabakiaren datara arte; eta tributuaren arauketaren ziozko itzulketetan, Administrazioak likidazioa emateko duen sei hilabeteko epea amaitzen denetik itzulketa agintzen duen erabakiaren datara arte. Bietan ez dira aintzat
|
hartuko
interesdunaren erruz izandako atzerapenak, interesak sortzeko epeari begira.
|
|
|
Bizkaiko TFAOk jaso duen berezitasuna aintzat
|
hartuta
, hots, betearazpen aldia zorra ordaintzeko borondatezko epea amaitu eta biharamunean zuzenean hasiko litzateke autolikidazioa epez kanpo aurkeztu den kasuetan, orduan, honako errekargu hauek ezin daitezke ezarri autolikdiazioak epez kanpo eta aurretiazko errekerimendurik gabe aurkeztu direnean. Halakoetan, behin betearazpen aldia hasi ondoren, betearazpen aldiko errekarguak ezarri lirateke eta ez ordea, epez kanpo aitortzeagatik ezarritakoak.
|
|
|
Edozein kasutan, zorra erregularizatu behar da Administrazioak tributu betebeharpekoari errekerimendua bidali aurretik. Eta tributuzko arau hausteak gauzatzean erantzukizunetik askatzeko arrazoiak jorratu ditugunean esan bezala, aurretiazko errekerimendutzat
|
hartuko
dira tributu betebeharpekoen tributu zorra aitortzeko, erregularizatzeko, egiaztatzeko, ikuskatzeko, ziurtatzeko edo likidatzeko egiten diren administrazio jarduketa guztiak, modu formalean tributu betebeharpekoari horien berri emanez gero69 Aurretiazko errekerimenduak kudeaketa organoek zein ikuskapen organoek egin ditzakete; behin errekerimendua jasota ezin da zorra erregularizatu ezta epez kan...
|
|
|
Epigrafe honetan esandakoa aplikatzeko, Arau Orokorrek agindu dutenez, zorraren likidazio aldia identifikatu behar da, aldi horretako datuak bakarrik aintzat
|
hartuz
. Modu horretara, autolikidazioen kasuetan gehienbat, aurreko epealdiei dagozkien zor ordaindu gabeak geroko epealdiko autolikidazioen bidez erregularizatzea saihestu nahi da.
|
|
|
Atal honetan beharrezkoak ez diren zailtasunak albo batera uzteko, foru arauketa bakarrik aintzat
|
hartuko
dugu; lurralde erkideko indarreko arauketa alboratuta ere, hiru Lurralde Historikoen artean diferentzia batzuk eta nabarmenak daude errekarguen oinarria zehaztu, tasak ezarri edota interesik gabeko epealdiak finkatzeko, baita aurreko epigrafean azaldu bezala Bizkaiari dagozkion berezitasunak ere.
|
|
|
Epez kanpo eta aurretiazko errekerimendurik gabe aitortzeagatik ezarritako errekarguak jorratzean aipatu ditugun arrazoi berdinak aintzat
|
hartuta
, betearazpen aldiko errekarguen zenbatekoa aztertzeko, baita ondoren jorratuko dugun premiamendu prozedurari dagokionez ere, hiru Lurralde Historikoen arauketa soilik aipatuko dugu, azalpenak hobeto uler daitezen.
|
|
|
Ondasunak eta eskubideak enbargatzeko hurrenkerari dagokionez, erregela orokorraren arabera administratuarentzat kalteak murrizteko printzipioa aintzat
|
hartu
behar da: Tributu administrazioak lehendabizi modu errazean diru bihur daitezkeen ondasunak eta eskubideak enbargatuko ditu betebeharpekoarentzat kalterik txikienak eraginda.
|