|
2003
|
|
|
ELA, LAB, ESK, EILAS, EHNE, HIRU eta ELBk aniztasun politikoa eta herritarrek bizitza politikoan parte
|
hartzeko
duten eskubidea azpimarratu dute agiri bateratu baten bidez. Batasunaren aipamen zehatza egiten dute, baina euren helburu orokorra gatazkari irtenbide bat ematea dela azpimarratzen dute. Beren ustez, «arazoa konpontzeko modua ez da gizartearen atal batzuk adierazpide politikorik gabe uztea, ez eta herritar edo taldeen aurka jotzea ere, hauen parte hartze politikoa mugatu edo galarazte aldera.
|
|
|
Hemen eta Munduan osatzen duten kideen hitzetan, baita mugimenduarenagiri eta ekimenetan ere, mugimendua globalizazio neoliberalaren aurkako borrokan ari da, eta bereziki Munduko Bankuaren, Nazioarteko Diru Funtsaren eta Merkataritzako Mundu Erakundearen politiken aurka, horiek jotzen baititu mundukoetsai ofizialtzat. Hemen eta Munduan taldea borroka Europako herritarrei erabakiak
|
hartzeko
duten eskubidea onartzearen aldekoa da, herri guztien autodeterminazioaren aldekoa, giza eskubideen benetako bermearen aldekoa. Pertsonen zerbitzurako ekonomiaren alde eta zerbitzu publikoen bidezko babes sozialaren alde borrokatzen da, baita emakumeen berdintasunaren alde, naturaren eta ingurumenarenalde; ere, planetako herrialde pobreen alde eta desmilitarizatutako mundu batenalde.
|
|
2005
|
|
|
Egunotan bateratsu heldu zaizkigu Nafarroako euskararen gaineko bi berri: batetik, Iruñeko Udalak Nafarroako hiriburuko euskaldunak estutzen eta harrera, informazio nola zerbitzu publikoak euskaraz
|
hartzeko
duten eskubidea mehartzen segitzen du. Eta bertzetik, berriz ere Europako foro batetik heldu da:
|
|
|
Bigarren estalki juridikoa Ikuskizun Publikoen Legean aurkituko dute. Alardea ikuskizun publikoa balitz bezala antolatu ahal izateko, antolatzaileek Alardekokonpainiak elkarte pribatu bezala antolatzea eskatuko du egoera berriak eta aurrerantzean Alardea elkarte pribatuek osatutako elkarte pribatu batek antolatuko du.Betikoen erabaki horren aurka beste errekurtso bat aurkeztuko dute emakumeeksoldadu gisa parte
|
hartzeko
duten eskubidearen defentsa aurrera daramatenabokatuek eta 2002ko ekainaren 21eko eta irailaren 10eko EAEko Auzitegi Nagusiaren bi epaiek errekurtsoa atzera botako badute ere, bi epai horien aurka besteerrekurtso bat aurkeztuko dute, azken erabakia Auzitegi Gorenaren esku utziz.
|
|
|
Hau guztia frogatu eta agerian utzi izana, hau da, Irungo eta Hondarribikoudalen inplikazioa Alardearen antolaketan frogatu izana ezinbestekoa izan zen biudalei exijitzeko emakumeek Alardean berdintasunezko egoeran gizonezkoekinbatera soldadu gisa parte
|
hartzeko
duten eskubidearen egikaritza; eta berdintasuneskubidea bi udalek antolatutako Alardeetan errespetatu beharrekoa zela agerianutzi izanak, bai udalek eta bai betikoek eraikita zituzten bi aldeen arteko loturakapurtzera bultzatu zituen. Une horretatik aurrera, bi udalek, prebarikazio delituasaihesteko asmoz (Espainiako Zigor Kodearen 404 artikulua:
|
|
|
Beraz, alor publikoaren atea behin betiko itxita geratuko zaie betikoei. Alardean parte hartzeko eskubidearen eta Alardearen antolaketan bi udalek izandakoardura historikoaren arteko lotura zuzena agerian utziko dute 1998ko urtarrileko biepaiek eta une horretatik aurrera udalek dute Alarderik antolatu emakumeek bertan parte
|
hartzeko
duten eskubidea onartu gabe. Une horretatik aurrerabeste bide berri bati ekin behar izango diote betikoek, hau da, pribatizazioaren bideari eta bigarren ate hau zabalik mantendu ahal izateko zenbait formula juridikoerabiliko dituzte, hala nola, Manifestazio Eskubidea eta 1995 urteko IkuskizunPublikoen Legea.
|
|
2007
|
|
|
Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari dagokio langileek erroldan inskribatzeko eta baja
|
hartzeko
duten eskubidea aitortzea. Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak datu, agiri nahiz txosten egokiak eska ditzake, erroldan inskribatzeko edo baja hartzeko behar diren betekizunak betetzen direla egiazta dadin.
|
|
|
Baina azken kasu horretan, eskubidea ez da amaitzen ordezkari horien hautaketan parte hartzearekin, horrez gain ordezkari horiek euren eginkizunak behar den moduan egikaritu ahal izatea ere jaso da. Konstituzio Auzitegiak esan duen moduan, karguan irauteko eta kargua asaldurarik gabe egikaritzeko eskubidea urratzeak herritarrek ordezkarien bidez arazo publikoetan parte
|
hartzeko
duten eskubidea ere ukitzen du (martxoaren 6ko 32/ 1985 KAE eta apirilaren 22ko 81/ 1991 KAE). Horrek lotura estua dakar sufragio aktiboari (EKren 23.1) eta sufragio pasiboari (EKren 23.2) dagokion guztiarekin.
|
|
|
Eskubidera biltzen da baita ere karguari datxezkion eginkizunak egikaritzeko aukera, kargu hori edukirik gabe utzi barik edo kargua egikaritzea zaildu barik mota guztietako oztopoak ipinita. Modu horretan, 23.2 artikuluak gutxiengoak organo politikoen eztabaidetan eta erabakiak hartu aurreko prozeduretan parte
|
hartzeko
duen eskubidea ere babesten du, baita ordezkariak bere ekimenak, etab. onartuak izateko duen eskubidea ere mota guztietako erakundeetan (toki erakundeetan, autonomia erkidegoetako legebiltzarretan, Gorte Nagusietan, etab.). Izatez, Konstituzio Auzitegiak EKren 23.2 artikuluaren interpretazio hori hartu du oinarri parlamentu ganberen barne egintzak epaitzeko: interna corporis acta izeneko doktrina errespetatzen da, eta horren bidez, parlamentu autonomiak Parlamentuaren barne egintzak babesten ditu, eta auzitegien aurrean horien aurka ezin daiteke errekurtsorik aurkeztu.
|
|
|
Ondorioz, aurretik ere ikusi dugun moduan, Konstituzio Auzitegiak argi eta garbi ezarri du sufragio aktiboaren eta pasiboaren arteko lotura: herritarrek arazo publikoetan ordezkarien bidez parte
|
hartzeko
duten eskubidearen errespetuak esan nahi du ordezkari horiek euren eginkizunak askatasunez egin ditzaketela, bestela, ordezkarien (sufragio pasiboa) zein ordezkatuen (sufragio aktiboa) eskubidea urratzen baita.
|
|
|
Titulartasunari dagokionez, eskubide indibiduala da, inoren kontura lan egiten duen langileak, hau da, beste batzuentzat ordaindutako lana egiten duenak, horretan parte hartzeko edo parterik ez
|
hartzeko
duen eskubide indibiduala (azken kasu horretan, greba langileen artean erreferenduma eginez adostu arren; greban parte hartzeko mota guztietako «derrigortzeetatik» ere babestuta egongo da), eta esparru kolektiboa ere badu; izan ere, grebak langileek zuzenean edo sindikatuek deitu ditzakete. Greba eskubidea dute baita ere funtzionarioek (urriaren 5eko 90/ 1984 KAE), sindikatu jardueratik salbuetsita daudenek izan ezik (militarrak, epaileak, fiskalak, izaera militarreko institutuetako kideak, eta Segurtasun Indar eta Kidegoetako kideak, horien legeria zehatzean ezarritakoaren arabera).
|
|
|
Gu euskaldunak gara, gure selekzioa Euskal Herriko selekzioa da, eta zentzu horretan aurrera egiteko, gure esku dauden pausoak emateko prest gaudela argi eta garbi azaldu nahi dugu.Luzatu nahi ditugun eskaerak: 1 Euskal Herriko eragile politiko eta kirol federazio ezberdinei: Ofizialtasunaren bidean aurrera egin eta Euskal Herriko selekzioek nazioarteko txapelketa ofizialetan parte
|
hartzeko
duten eskubidea bermatu arte, lan indarrak areagotzeko eskatzen dizuegu. Euskal Herria munduaren aurrean ordezkatu ahal izateko, euskal Herriko kirolari guztiok bilduko gaituzten federazioak behar ditugu.2 Frantzia eta Espainiako eragile politiko eta kirol federazio ezberdinei:
|
|
2009
|
|
|
Espainiak ezarritako salbuespeneko egoeraz ohartu dela, eta martxoaren 1eko hauteskundeen inguruan eskubideen urratzeak areagotu ez daitezen aurreratu dituela emaitzak. Goirizelaiak azaldu duenez, kontalariak garrantzi berezia eman die herritarrek politikan parte
|
hartzeko
duten eskubideari eta hauteskundeen ondoren sortuko diren instituzioen izaerari.
|
|
|
Gainera, galdutako lurrak berreskuratzeko eskubidea aitortu zaie indigenoi. Deklarazioaren bitartez, herri indigenoi erabaki politikoetan parte
|
hartzeko
duten eskubidea aitortu zaie.
|
|
2010
|
|
|
Ahozko ikustaldian ACSren kontrol saiakera bat salatu du konpainia elektrikoak. Bestalde, Iberdrolaren Administrazio kontseiluan parte
|
hartzeko
duen eskubidea defendatu du enpresa eraikitzaileak.
|
|
|
ACSren kontrol saiakera bat salatu du konpainia elektrikoak. Bestalde, Iberdrolaren Administrazio kontseiluan parte
|
hartzeko
duen eskubidea defendatu du enpresa eraikitzaileak, akzio gehien dituen entitatea delako (akzioen% 12 ditu).
|
|
|
2 Bazterketarik ezaren irizpidea. Bazterketarik eza eta politikan, gizartean eta lurraldeetan dauden sentimendu guztiek parte
|
hartzeko
duten eskubidea errespetatu.
|
|
|
(?) Pentsaezina da bakezko etorkizuna jorratzea, gogoan ez badauzkagu biktimen oroimena, beraiek pairatutako oinazea, beraien aldarrikapenak eta, baita ere, eztabaida politikoan parte
|
hartzeko
duten eskubidea, iazko maiatzaren 18an Diputatuen Kongresuak onetsi zuen Ebazpenaren 4 puntuak zehaztu bezalaxe. (?)
|
|
|
Udaletxe eta kontzejuetako hautetsiak garenez, gizartearen ordezkari garenez, egoera hau ikusita oldartu egiten gara. Herritarrek eztabaidan eta erabakietan parte
|
hartzeko
duten eskubidea aldarrikatu nahi dugu, eman zuten aditzera.
|
|
2011
|
|
|
Konstituzionalaren hitzetan, koalizioak politikan parte
|
hartzeko
duen eskubidea urratu zuen Auzitegi Gorenak bere erabakiarekin. Eskubide hori Konstituzioaren 23 artikuluak arautzen du.
|
|
|
Minusbaliotasunaren Errege Patronatuaren arabera: . Pertsona orok gizartean parte
|
hartzeko
duten eskubidean oinarrituta, eskola mugarri garrantzitsu bat bihurtzen da haurren integrazio eta gizarteratze prozesuan, bereziki, garapenean arazoak dituzten haurrenean? (5)
|
|
2012
|
|
|
Enpresako segurtasunarekin eta osasunarekin lotutako gaietan langileek parte
|
hartzeko
duten eskubidea ere arautzen da; prebentzio ordezkariak eta segurtasun eta osasun batzordea dira horretarako aurreikusten diren organoak.
|
|
|
45.Giza eskubideen Munduko Konferentziak, haurrak batez ere? printzipioa berresten du eta honen inguruan azpimarratzen du zein garrantzitsu den ahaleginak areagotzea, nazio eta nazioarte mailan, bereziki, Haurtzaroaren mesedetan Nazio Batuen Funtsak eginikoak, hain zuzen ere, haurrak biziraupenerako, babeserako, garapenerako eta parte
|
hartzeko
duen eskubidearen errespetua sustatzeko.
|
|
2014
|
|
|
Udalek emango dute hurrengo pausoa. «Kanpaina egin den udalekin batera, gobernura eta parlamentura joko dugu, zerbitzu publikoa euskaraz
|
hartzeko
duten eskubidea bermatzeko plantillan aldaketak egin ditzaten», azaldu du Garbiñe Elizegi Baztango alkateak. Legeak eta teoriak eskubideak aitortzea ez baita nahikoa horiek bermatzeko.
|
|
|
«Oreka bat» bilatzen saiatu direla dio. «Ostalarien sektorea garrantzitsua da, eta saiatu gara ahal den neurrian haien eskari eta beharrei erantzuten; baina baita herritarrek atseden
|
hartzeko
duten eskubideari erantzuten ere». Jakitun da denak pozik uztea zaila dela.
|
|
|
Baina Euskal Herria ez da eztabaida horren subjektua. Euskal Herritarrok gure erabakiak geuk
|
hartzeko
dugun eskubidearen errespetua aldarrikatzen dugu, etorkizunean libreki gure egitura politikoa eraiki ahal izateko. Herriok dugun erabakitzeko eskubidearen gauzapena nola egingo den erabakitzeko unea da.Honen guztiaren aurrean, Usurbilgo Udalak honako adierazpen hau onartzen du: Juan Carlos Borboikoaren Abdikazioaren aurrean, Usurbilgo Udalak benetako haustura demokratiko baten aldeko aldarrikapena egiten du, Euskal Herritarrok gure herriaren etorkizuna erabakitzeko dugun eskubidea aldarrikatuz.
|
|
2018
|
|
|
Indarkeria mota orotatik aske dagoen bizitza nahi dugu, gure gorputz, gure sexualitate eta gure lurraldeari dagozkien erabakiak
|
hartzeko
dugun eskubidea aitor diezagutela.
|
|
2020
|
|
|
Batzordeak on line egiten diren merkataritza jarduerei aurre egin nahi die. Praktika horiek ez dute kontuan hartzen kontsumitzaileek erabaki informatuak
|
hartzeko
duten eskubidea, beren portaera joerez abusatzen dute edo erabakiak hartzeko prozesuak desitxuratzen dituzte, hala nola eredu ilunak edo ezkutuko publizitatea. Gainera, kontsumitzaileen interesak behar bezala hartu behar dira kontuan ekonomia digitalaren arauak eta adimen artifizialaren baldintzak ezartzerakoan.
|
|
2021
|
|
|
Donibane handituz joanen da eta hamazazpigarren mendean bazen hamar mila biztanlez goiti. Jendetza hori azkarki ttipituko da haatik Frantziak galtzearekin Kanada aldeko itsasoan arrantzan
|
hartzeko
zituen eskubideak. Hiru mila biztanleko hozkarat jausteraino.
|
|
|
EAJk eta PSEk kritika andana entzun behar izan zituzten atzo oposizioko taldeen ahotik. EH Bilduk, Elkarrekin Podemos IUk eta PPk kritikatu zuten zuzenketaren bitartez udal autonomia eta tokiko erakundeen eskumenak urratuko direla, eta goi mailako interes publikoko proiektuen figurak «kalte» egingo diola udalek eta legebiltzar taldeek lege prozesuetan parte
|
hartzeko
duten eskubideari. Ez hori bakarrik, hiru taldeek Eusko Jaurlaritzari galdegin zioten lege egitasmoaren tramitazioa gelditzea, zuzenketa hori egitasmotik kentzea, eta lurraldea antolatzeko araudiaren tresnen bidez kudeatzea ingurumen azpiegituren auzia.
|
|
2022
|
|
|
Ostalaritzaren sektorea laguntzeko eta, aldi berean, herritarrek jaiegun horietan atseden
|
hartzeko
duten eskubidea bermatzeko, Algortako eta Itzubaltzeta/ Romoko ostalaritzako saltokiek ohi baino ordu bat eta erdiz beranduago ixteko baimena edukiko dute uztailaren 28tik 31ra, abuztuaren 2etik 6ra eta abuztuaren 10tik 14ra, hurrenez hurren.
|
|
2023
|
|
|
Instituzioek hartzen dituzten erabakietan parte
|
hartzeko
dugun eskubideak beraien eredu politikoan zein leku duen argitu zuen, bide batez. Horrela izan behar du, bai EAEn parke eolikoak han eta hemen eraikitzeko inolako plangintza orokor eta adosturik gabe, bai Nafarroan ekologikoa zer den eta zer ez den esatea interes pribatuen esku dekretu bidez uzteko, eragile sozial eta sindikal gehienen iritziaren kontra.
|
|
|
Hori dela eta, «penagarritzat» jo dute gerora Santanok planaren edukia moldatu izana «emakumeek alardean berdintasunez parte
|
hartzeko
duten eskubidearen inguruan bereziki», eta horretarako espazio bat «asmatu» izana. «Azken urtean Irungo gizon emakume askok planean egin dugun lanarekiko errespetu falta bat da.
|
|
|
Eta horra, kezka eragiten du mezu horrek ere: «berdintasuna», emakumeek legez jaietan parte
|
hartzeko
duten eskubidea, aintzat hartu ere egin gabe berriro.
|
|
|
Guri eragiten diguten politiketan parte
|
hartzeko
dugun eskubidea gauzatzea da kontua. Guretzat, enpresa kooperatiboentzat, estrategikoa da erakunde publikoek gure egiteko eta izateko modua bultzatzea, kooperatiba gehiago egon daitezen, enpresa demokratikoagoak, parte hartze handiagokoak eta gure lurraldean errotuagoak.
|
|
|
Kooperatiba enpresek hamar urte baino gehiago daramatzagu enplegu politika aktiboak definitzen dituen organoan, Lanbideren Administrazio Kontseiluan, parte
|
hartzeko
dugun eskubide legitimoa eskatzen. Elkarrizketa, jardunaldi eta ekitaldien bidez egin dugu, kooperatibek enplegua sortzeko eta Euskadiren garapen ekonomikorako egiten duten ekarpena ikusarazi nahian.
|
|
|
Patronalarekin (Confebask), gizarte eragileekin (sindikatuak), indar politiko guztiekin eta administrazioarekin behin eta berriz bildu gara. Diskrezioz egin dugu, ahotsa altxatu gabe, eta argudio juridiko, ekonomiko eta sozialez hornituta, enpresa kooperatibei eragiten dieten enplegu politika aktiboak definitzen diren organoan parte
|
hartzeko
dugun eskubidea bermatzen dutenak.
|
|
|
Kontseiluen helburua herriko haur eta gaztetxoei beraien iritzia eskatzea da eta eragiten dien guztian parte
|
hartzeko
duten eskubidea bermatzea. Kolektibo hauek zer pentsatzen duten jakin nahi du Udalak, beraien proposamenak entzun eta beraien iritzia kontuan hartzeko.
|
|
|
TAOLk ere bide berdina jorratzen du eskumen eta zerbitzuen sistema eraikitzean. TAOLren 2 artikuluaren arabera, toki autonomiaren eragingarritasuna bermatzeko ekintza publikoen sektore ezberdinak zehazteko Estatuaren eta autonomia erkidegoen legeriak udalerriei, probintziei eta irlei berezkoak dituzten interesetan esku
|
hartzeko
duten eskubidea ziurtatu behar dute. Ildo horretatik, Estatuak eta autonomia erkidegoek jarduera publiko bakoitzaren ezaugarriak ikusirik, horiek arautzean toki erakundeei eskumenak banatuko dizkiete, toki erakundeek dituzten berezko interes horiek garatzeko.
|