|
2000
|
|
|
Etniabat nagusi izanik ere, bere naziotasuna ez du oinarritzen ezaugarri kultural edohistoriko enpirikoetan soilik, eta horrek esplikatzen du oraindik ere beste etniabatzuetako ezaugarriek irautea, nazio nortasun berdin edo ezberdinarekin. Beste aldebatetik, gurean bezala nazio eskakizunak mugimendu etniko batetik
|
datozenean
ere, nazio nortasunaren eraikuntza osagai etnikoan soilik oinarritzen ez dela erakustendiguten zenbait gertaera ditugu: mugimendu nazionalaren nolabaiteko klase izaerak, edo beste mugimendu sozial batzuekiko loturak, esaterako, taldearen kohesioa ezaugarri etnikoetan soilik oinarritzen ez dela ikusarazten digute.
|
|
|
Hego Euskal Herriko etxeetan jaso daitezkeen telebista kate desberdinek daukatenaudientzia portzentuala eta herrialdekako desberdintasunak eta ikus entzuleriarenprofila azpimarratuko ditugu segidan
|
datozen
pasarteetan.
|
|
|
Arabarren kasuan, begien bistakoa da nahiko orekatuak direla kate publikoen (%49, 2) eta pribatuen (%42, 5) arteko audientzia mailak. Madrildik
|
datozen
programazioak populazioaren %70, 7ren arreta eskuratzeko adinako interesa du.
|
|
|
Bizkaiari dagokionez, taulan ikusten den modura, audientzia handiena eskuratzenduten hiru kanalak (TVE1, Tele eta ETB2) kopuru bertsuetan mugitzen dira. Pittinbat gutxiago du Antena kateak eta geroago
|
datoz
TVE2, ETB1 eta telebista lokalak (guztira% 6,2 aipagarriaz).
|
|
|
Bi hauen eskaintza oparoa da eta irrati konbentzionalak eta musikalak ditu barnean. Radio Nervion eta Gorbea, COPE eta Radio Nacional de España dira bi nagusien ondoren
|
datozenak
, ondoko taulan ikus daitekeenez.
|
|
|
Telebista ikusienen rankinga eginez, maila bertsuan dauden TVE1, Tele, ETB2eta Antena aipatu behar ditugu. Ondoren
|
datoz
TVE2 eta ETB1 eta, askoz ereaudientzia kopuru txikiagoak lortuz, Canal Plus eta telebista lokalak. Emaitza hauekez dira Hego Euskal Herri osoan modu homogeneoan ematen, baina hala ere populazioaren erditik gora kanal publikoak ditu gustukoen (%53, 7).
|
|
|
Zenbaki horietan ikus daitekeenez, enpresa berekoak (hedabideen egituraenpresarialari buruzko informazio gehiago 3 kapituluan
|
dator
) diren EL CORREO etaEL DIARIO VASCO dira egunkaririk irakurrienak eta, kopuruz, atzerago dator ELDIARIO DE NAVARRA iruñearra. Lehen hiru horiek, gehi, irakurle kopuru aldetikaskoz apalagoak diren EL DIARIO DE NOTICIASek eta EL PERIODICO DEALAVAk badute beren arteko erlaziorik, audientziaren banaketari dagokionez, hainzuzen ere.
|
|
|
Zenbaki horietan ikus daitekeenez, enpresa berekoak (hedabideen egituraenpresarialari buruzko informazio gehiago 3 kapituluan dator) diren EL CORREO etaEL DIARIO VASCO dira egunkaririk irakurrienak eta, kopuruz, atzerago
|
dator
ELDIARIO DE NAVARRA iruñearra. Lehen hiru horiek, gehi, irakurle kopuru aldetikaskoz apalagoak diren EL DIARIO DE NOTICIASek eta EL PERIODICO DEALAVAk badute beren arteko erlaziorik, audientziaren banaketari dagokionez, hainzuzen ere.
|
|
|
Ekimenen eta sorkuntzen (formatua, emankizuna) aberastasuna, batez ere euskaldun edo elebidunak diren irrati soziatiboek (Lapurdiirratia, Irulegiko irratia) proposatutako ugaritasunaz, baina baita Radio France PaysBasquek ere, mugaz gaindiko saioen bidez edo Euskadi Irratiaren laguntzaz eginikoikuskizunen sorreraz(? 2.000 korista 2000 urterako?, 1999ko abenduaren 19a). Lehiakortasunaren aberastasun berria dakar, Radio Franceren aurrean, irrati soziatiboenagerpenak, nahiz eta zuzenduak zaizkien publikoa eta edukiak bat ez
|
datozen
; 1992an, ETB1ek. Iparraldearen orena, telebistako albistegia sortu zuen, France 3k Ipar EuskalHerriari buruz ematen dituen gaurkotasunezko berriak beste ikuspuntu batez eskainiz; are gehiago La Semaine du Pays Basque astekariaren agerpenarekin, tokiko prentsaSud Ouest eskualdeko egunkariaren euskal argitalpenera mugatuz.
|
|
|
Gure Irratiak, entzute eremu nagusia Lapurdin du (48.000 euskal hiztun baino gehiagorekin), eta24.000 entzule ditu Ipar Euskal Herrian, hauetarik 22.000 Lapurdin; hau %44, 4 da.Xiberoko Botzak, aldiz, 9.000 entzule ditu bakarrik; hau da, euskal hiztunen %1240 41.Azken inkesta honen arazoa da, euskal entzuleak bakarrik hartzen dituela kontuan; baina jada zehaztu dugun bezala, Irulegiko Irratiak eta Xiberoko Botzak badituztezenbait emankizun, inkesta, elkarrizketa... frantsesez. Gainera, musika emankizunbatzuk, batez ere euskal rockarenak, euskaldunak ez diren gazteek ere entzuten dituzte.Euskal irrati soziatiboen iraunkortasuna eta indarra, emankizunen ekoizpen kostuamurriztea lortzen duen beren arteko lankidetza estuaz gain, dituzten elkartasun etasostengu sareetatik
|
datoz
: entzuleria, Euskal Kultur eta Kirol Elkarteak, Euskal Kultura Institutua, Euskal Presoen aldeko Sostengu Elkartea42, mugaz gaindiko hedabideak... Batez ere,, entzuleriaren diru-laguntza erregular eta harrigarriak dira finantzamenduiturri nagusi eta berezienak?.
|
|
|
Beraz, OJDren kontrolpean ez dauden kazeten kopuruak, enpresan bertan jasoak dira edo beste iturri bibliografikoetatik hartutakoak dira.Kopuru hauek kalkulatzerakoan egunkari desberdinen audientziak eta berauen arteko duplikazioakere hartu dira kontuan.9Atal honetan Hego Euskal Herria dugunez erreferentziatzat, eta Ipar Euskal Herrirako audientzia ikerketa propiorik ez dagoenez, CIESen datuetan oinarritzen gara. Ipar Euskal Herriari buruzkoinformazio gehiago, 2 atalean dator.10CIESen 1999ko lehen olatua hartu dugu kontuan, eta bertan eskaintzen den irakurlearenbatezbesteko profila eraiki dugu, Nafarroa eta Euskal Autonomia Erkidegoko datuak erabiliz.11Metodologia desberdina erabiltzen duten ikerketetan gertatzen den bezala, Sofres AMren etaCIESen datuak ez
|
datoz
erabat ados. Gure kasuan, gainera, denbora epe desberdinak hartzen dutelako, CIESek 14 urtetik gorakoak eta Sofres AMek 4tik gorakoak hartzen ditugulako kontuan; eta, Sofres AMridagokionez, Euskal Autonomia Erkidegoko emaitzak bakarrik izan ditugulako eskura.
|
|
|
Izan ere, hizkuntzak komunitatea osatzen du, hiztunen komunitatea hain zuzen. Bestalde, Euskal Herrian hizkuntza komunitatea eta komunitate politikoak bat ez
|
datozela
kontuan hartuta, noraino eraikitzen dira erreferentzia eremuak hizkuntzaren errealitatearengainean, edo honek hura baldintzaturik?
|
|
|
Prentsa idatziaren eta bertoko telebistaren (ETBren) edukien analisien bitartez horixe azaleratu nahi genuke (alde batera utzidugu irratia, irrati emisoreen aniztasunak izugarri handituko bailuke azterketa enpirikoa). Era berean, gure helburuekin bat
|
etorriz
, hedabideek birsortzen dituzten erreferentzia eremuen definizioan ager daitezkeen zenbait eragileri ere erreparatuko diegu, ondokoak aztertuz, preseski:
|
|
|
Ikus daitekeenez, berezi samarra da ETBlen emanaldia. Bertan, eta Haurrei/ Gazteei zuzenduriko programazioa (marrazki bizidunak, telesailak, karaoke lehiaketa e.a.) denbora gehien okupatzen duena izanik ere, Magazinak, Kirolak eta Errepor tajeakdira atzetik
|
datozenak
, hurrenez hurren. Fikzioa (barne produkzioko telesail etasitcomak) eta Albistegiak emisio orduen ehuneko hamarretik hurbil daude.
|
|
|
ETB2ri dagokionez, oso aipagarria da Fikzioaren presentzia (%52), Albistegiaketa Magazinak ondoren
|
datozelarik
.
|
|
|
Xehetasun horiek argitu ondoren,
|
gatozen
eguneroko albistegi orokorren azterketara. Lehen ere, ETBren egun osoko programazioaren azterketa egitean ikusi dugunbezala, batez beste, albiste saioen presentzia %13, 8koa da.
|
|
|
38 taulan ikus daitekenez, Administrazioan ari diren protagonistak dira albistegietara heltzeko erraztasun handiena dutenak, eta ondoren
|
datoz
politika mundukoak.Sozialki ongi kontsideratuak diren gizarte eta kulturaren ingurukoak ere sarritanpantailaratzen dira. Taula honetan, gainetiko alderaketa bat eginez gero, berdintasunakazpimarratzeaz gain, kultura hezkuntza euskara delako multzoan kokatutako protagonistek eta kiroletakoek dituzten tratamendu ezberdinak aipatuko ditugu.
|
|
|
Azpimarragarria da, gai honen inguruan, Nafarroari eskaintzen zaionarreta txikia: kontuan hartuta bere erakunde politiko propioak dituela (Euskal Autonomia Erkidegoaren parekoak, Foru Hobekuntzatik
|
datozenak
), ia ez da agertzen herrialde horri soilik dagokion politika albisterik, Euskal Autonomia Erkidegoari soilikdagozkionak %39 izanik. Gizarte gaietan, ordea, Nafarroak badu presentzia aipagarria: Bizkaiaren pare, eta Arabak baino handiagoa.
|
|
|
Telekomunikazioetatik
|
dator
, preseski, Espainiar Estatuko hirugarren talde nagusia, Telefonica alegia. Europako Batasunak hartutako telekomunikazioen liberalizaziorako ildotik, Telefonica, Espainiar Estatuko telefonoaren monopolioa zeukan konpainia, pribatu izatera igarotzearekin batera, izugarrizko nazioarteko eta multimedia arloko hedapen prozesu batean murgilduta egon da.
|
|
|
Aurreko gaiak eta beste zenbait Ikus entzunezko sektorerako Politika Komunitarioaren printzipioak eta ildoak aro digitalean81 delako komunikazioan jaso eta ordenatu ziren, baita 2000ko ekainaren 26ko Kontseiluan onartu ere82, martxoan Lisboanizandako Europako Batzordearen aparteko bilkuran. Horrela, bada, honako printzipionagusi hauek izango ditu
|
datozen
urteetarako berariazko politiken ardatz gisa:
|
|
|
Beste kontua da Interneterako sarbidea eta Internet bidezko zerbitzuen hornikuntza. Hain zuzenere, komunikazio askatasunaren Legea eraldatzeko Lege berria eremu hau arautzera ere
|
etorri
da, edukiengaineko kontrola eta erantzukizunari dagokionean bereziki. Ez dago ezer, ordea, Internet bidez bakarrikemititzekoak edo ematekoak diren irrati edo telebista zerbitzuei buruz, zeinak, inongo esleipen prozeduraedo hitzarmen edo konbentzioa sinatu beharretik kanpo dauden.
|
|
|
Parlamentuak. Asanblada Nazionalaketa Senatuak, alegia? eta Gobernuak erabiltzen dute lehenik eta behin eskumen hori, eta horren emaitza dira aipatutako komunikazio askatasunaren legea eta horren xedapenak garatu, eguneratu, egokitu edota eraldatzera
|
datozen
beste hainbat lege, dekretueta erabaki3 4 Araudia betearazi eta horren zenbait alderdi zehaztea, berriz, berariazsortutako instituzio bati dagokio, erakunde arauemaile edo erregulatzaile bati, hain zuzen ere, Ikus entzunezko Batzorde Gorena (CSA) izenekoari. Instituzio hori erakundeadministratibo berezia da eta botere politikoarekiko autonomo gisa postulatzen da (nahiz eta bera osatzen duten bederatzi pertsonak izendatzea Errepublikaren Presidenteari, Asanblada Nazionalaren Presidenteari eta Senatuaren Presidenteari dagokien, bakoitzak hiru?, autonomia izateko borondatea kolokan jarriz) 5.
|
|
|
Frantziako ikus entzunezko sistemaren antolamendu oinarriak aipatutako komunikazio askatasunaren gaineko legearen lehen artikuluan bertan zehazten dira.Ikus entzunezko komunikazioa askea dela xedatzen da bertan, bere lehen esaldian.Hurrengo paragrafoan, ordea, askatasun hori interes orokorreko irizpideen araberamugatu beharra dagoela zehazten da, kontuan hartuz honako oinarri hauek hain zuzen: gizakien duintasuna, askatasuna eta jabegoarekiko errespetua; iritzi eta pentsamenduenaniztasuna; ordena publikoa; nazioaren defentsa; zerbitzu publikoko betebeharrak; ikus entzunezko industria nazionala antolatzeko beharra; eta komunikaziorakobaliabide teknikoen izaera mugatua. Eta horretara
|
dator
, hain justu ere, legea, ikus entzunezko jarduera askeari mugak ezarri eta joko arau orokor batzuk finkatzera. Baitaarbitroa zehaztera ere, zeren lehen artikulu honetan bertan CSA delakoa izendatzenbaita, preseski, aipatutako baldintzapenetan komunikazio askatasuna bermatzekofuntzioa izango duen instituzio gisa5.
|
|
|
Artikuluen gai zehatzari gagozkiolarik, pisu espezifiko nabarmenadaukate kulturaren ingurukoek eta hizkuntzari buruzkoek. Horretan bat
|
datoz
EzkerAbertzaleko eta Eskuin Abertzaleko egunkariak: euskarak, batez ere, euskarari buruzhitz egiteko balio du, bai Garan bai Deian.
|
|
|
alegia, gure laginean euskaraz aurkitutako inputak ez direla, derrigorrez, Euskal Herriari buruzkoak; aitzitik, gehiago direla Euskal Herriarekin zerikusirik ez dutenak badutenakbaino. Datua garrantzitsua da, zeren gainerako egunkari gehienen joera nagusiarenaurka
|
datorren
datua baita.
|
|
|
Gure inguruko telebistei begiratuta, urrezko ordu horietan oso ondo kokaturikdaude albistegiak, informazio saioak alegia. Eta, jakina, horien eskutik
|
etorri
ohi diraune honetan interesekoak ditugun eguraldi mapak.
|
|
|
Zezen larrua, hau da, Espainiaren lur-azala irudikatzen duen mapa
|
dator
hurrengo.Espainiako autonomien arteko mugak erakusten ditu mapak, eta baita iragarpenarenirudikapen infografikoa ere.
|
|
|
Analisi praktikora
|
etorririk
, errealitatearen eraikuntza horrek zentzu bereziahartzen du, nazioen definizio politikoekin lotzen denean. Estatua eta, beraz, botereaduten nazio askotatik hedabide nazioazgaindikoek izan dezaketen eragin kulturalariburuz kezka sortu baldin bada7, Estaturik gabeko nazioen egoera are kezkagarriagoada.
|
|
|
Alderdi abertzaleek daramaten abiadura kontuanizanik, dokumentu arras garrantzitsua eta interesgarria izan daiteke mahai ingurua.Gainera, mahai inguru hori osatzeko ABren ekarpena ere jaso dugu, hori ere P.Iparragirreren eskutik. Eta aurreko hiru ikuspegiak objektibotasunez aztertzen etaerkatzen dituen EZBAIKA elkartearen artikulu labur bat ere
|
badator
, azken bosturteotan gure artean bizi izan den Gerardo Trujano behatzaile mexikarrak egina.
|
|
|
Hitzaurrea, zuzeneko mintzaldiak eragindako atsegina aipatuz amaitu nahi dut.Eta, bide batez, atsegin hori banatzeko gogoz gaudenez, datorren urteko ikastarorako gonbitea luzatuz. Gainera, aurten
|
etorri
izan bazina, aparteko lagun giroa ezagutzeaz gain, ez zenuke orain liburua irakurri beharrik izango.
|
|
|
Hauxe litzateke erronka politikorik nagusiena. Txillardegi-ren harira
|
etorriz
, nola presta daiteke herri bat askatasunerako. Zein errekurtso dauzka gurea bezalakoherri batek, errealitate finkatu bati aurre egin eta potentzialitate baten onurak sinesgarri bihurtzeko?...
|
|
|
Ez dut uste puntu honi ezezko biribilik emateak ondoren
|
datozen
ideien ukazio erabatekoadakarrenik. Hala ere, hemen lantzen ari garen gaia gainditu arren, eztabaidagai interesgarritzat jotzendut, filosofiarako eduki ditzakeen ondorioak kontuan harturik.
|
|
|
Bitartean, estatu modernoak ontologia konstruktibista horretatik libratu nahiandabiltza, makiabelikoa izateko Maquiavelo ren aurka egotea bezalakorik ez dagoela agerian utziz. Hobbes engandik
|
dator
estatua gizakiek eraikitako gailua, tresna, makina besterik ez deneko ideia, berri, hau.
|
|
|
Tenore honetan, kanpotik ezarritako konstituzioei erreparatu ordez EuskalHerriko konstituzioaren alde aritzean, euskal demokrazia erdiets daitekeela sinestendugu. Bestela, faxismo eta agintekeria gehiago besterik ez da
|
etorriko
euskaldunonaurka. Pertsekuzio ideologikoa eta politikoa.
|
|
|
Globalizazio hori prozesu historiko baten bidezagertu da. Hasieran, 70eko hamarkadan deslokalizazio produktiboak gauzatu ziren; eta estatu garatuetako zonalde industrializatuaren beherakadarekin, Asiako herensugeen gorakada
|
etorri
zen; hots, Singapur, Hego Korea eta Taiwan etorri ziren gero; eta azkenik, gaur egun Txinako Errepublika Popularrean bost zonalde ezberdinetaneta kostaldeko 40 hiritan dugun kapitalismo basatia.
|
|
|
Globalizazio hori prozesu historiko baten bidezagertu da. Hasieran, 70eko hamarkadan deslokalizazio produktiboak gauzatu ziren; eta estatu garatuetako zonalde industrializatuaren beherakadarekin, Asiako herensugeen gorakada etorri zen; hots, Singapur, Hego Korea eta Taiwan
|
etorri
ziren gero; eta azkenik, gaur egun Txinako Errepublika Popularrean bost zonalde ezberdinetaneta kostaldeko 40 hiritan dugun kapitalismo basatia.
|
|
|
Kapital masa horiek libreki zirkulatzen dute interes tasen, politika fiskalen eta hazkunde zurrumurruen arabera, eta munduko elkartrukerakoharremanak aldatzeko gaitasuna dute. Dibisa merkatuetatik, balore merkatuetaraigarotzen dira etekin errazaren bila, eta esku pribatuetan uzten dira, banku deposituetatik, inbertsio fondoetatik, pentsio fondoetatik eta abarretatik
|
datozen
kapital kopuru erraldoiak.
|
|
|
Laugarren globalizazio honetan mikroelektronikaren iraultzatik
|
datozen
teknologiaberriek ordezkatu dute fordismoak ezarritako sistema teknologikoa. Ikus ditzagunlan munduan ekarriko dituen aldaketak.
|
|
|
Txostenaren egileen ustez,. Telematikak burujabetasunaren esparrua desplazatzen du?. Oso adierazgarria daindependentziaren aurkako arriskuak beste estatuetatik baino gehiago, multinazionaletatik
|
etor
litezkeela adierazi izana: –IBMk[...] biharko telekomunikazioen kudeatzailea[...] bere oina jarriko du estatuaren boterearen eremu tradizional batean[...]?.
|
|
|
Horrela kontrol mekanismo demokratikoak ezarri beharra arrazoituko dugu, eta, era berean, zein politikateknozientifiko den posible eta bideragarri erabakitzeko, eztabaidaren premia azalduko dugu. Beraz,
|
datozen
paragrafoetan informatizazioaren aurrean jarrera kritikoa arrazoitzen eta arazoa ingurune teknozientifikoan jartzen saiatuko gara, hausnarketa ahalbidetzeko.
|
|
|
Konputagailuen iraultzak, lehenengo iraultza teknologikoa izan ez arren, ez du espero litekeen erreakzioa sortu gizartean. Alde batetik, informatizazioa propagandaitzelarekin
|
datorrelako
; beste aldetik, lehengo esperientziak nahiko ezberdinak zirelako eta orain gertatzen denarekin alderatzea aski zaila delako. Beraz, jasotakoeskarmentua aprobetxatzeko, teknozientziak ikasi dituen beste adibideak erabilibehar ditugu.
|
|
|
Brubaker ek hiritartasuna eskuratzeko bi moduetako bat aztertzerakoan finkiadierazi duen moduan, askripzioa, hau da, estatuak jaiotzez pertsonaren hiritartasuna finkatzea? teoria politiko liberalen ardatz nagusia den partaidetza politikoanorbanakoaren oniritzian oinarriturik lukeen ideiarekin bat
|
etortzea
oso dazaila. Orain arte, bada, hauxe izan da ezbairik gabe ekimen hauen guztien ardatznagusietako bat:
|
|
|
aldez aurretik eta modu ofizial eta instituzionalizatuan norbanakoarekiko finkatutako loturaren adierazle den nortasuna litzateke beraz nortasun formala. Norbanakoaren atxikipen sentimenduekin bat
|
etor
daitekeena edo ez, jarraianikusi ahal izango dugun bezala. Lotura honek eguneroko jardueran izen desberdinak jaso izan ditu, sarritan sinonimo bailiren erabili ohi direnak:
|
|
|
Behobiako mugan egin beharreko xehetasun eta joan
|
etorri
guztien berri ematen da 1846eanargitaratutako bidairi gida batean (Aguirre, 1995: 44).
|
|
|
Gero Koroa estatua izan zen, itun instituzional baten arabera agintariek jabetza eskubideak merkatariei, burgesiari eta beste batzuei esleitu zizkietenean. Jabetza eskubideak (kontzesioak eta monopolioak), komertzialki onuragarriak, erapolitiko abantailatsuan esleitzeko aukera, jabetzarako errege eskubideetatik eta beharpolitikotik
|
zetorkien
agintariei...
|
|
|
Gure kasuan, bada, mehatxu garrantzitsuena ez
|
datorkigu
EspainiakoHistoriaren Errege Akademiatik geure iraganaz aritzeko datorkigun zentsuratik, geure hizkuntza, kultura, herri eta nazioaren etorkizunaz aritu ahal izateko kanpokodebekua ezartzeko erakusten duten ahalmenetik bertatik baizik.
|
|
|
Gure kasuan, bada, mehatxu garrantzitsuena ez datorkigu EspainiakoHistoriaren Errege Akademiatik geure iraganaz aritzeko
|
datorkigun
zentsuratik, geure hizkuntza, kultura, herri eta nazioaren etorkizunaz aritu ahal izateko kanpokodebekua ezartzeko erakusten duten ahalmenetik bertatik baizik.
|
|
|
Izanere, ezin gara euskaldun gisa bizi (frantses euskaldun edo, euskainol? edo auskalozer demontre izan behar dugu betiere...) eta are gutxiago euskaldun soilik iraun, ezgaur egungo munduan, ezta
|
datorrenean
ere, estatu batek ematen duen bermeazbaliatzeko aukerarik gabe behintzat.
|
|
|
–Arazo? horiek nazio estatuarensorreratik
|
datoz
; izan ere, Europan oraintsu arte, gutxiengo erlijiosoak bakarrikhartzen ziren gutxiengo gisa.
|
|
|
Beraz, aurreko honek luke nazioarteko nolabaiteko lege babesa, lehenago edo beranduago
|
etorriko
dena. Baina estatuen praxia hori ez dela-eta, gutxiengoen aldeko borroka ezin da bereizi demokraziaren aldeko borrokatik, gizaeskubideen aldeko borroka izanik.
|
|
|
Azalpena historikoa da. Norvegia 417 urtez egon zen Danimarkaren menpean(), eta, kulturaren aldetik, eragin nagusia Danimarkatik
|
zetorkion
, ezSuediatik (Suediaren menpean tartean egon zen 91 urtez, eta autonomiahandiz).
|
|
|
Batez ere arrazoi historiko eta soziologikoengatik, eskualdeka egoera ezberdinak daudela onartzen dugu. Adibidez, gerra zibilean erailzituzten hainbeste nafarren heriotzaren ondorioz, gaur egun indar korrelazioa aldatu egin da Nafarroan; Bizkaiko Ezkerraldean, emigrazioaren ondorioz, indar korrelazio berria sortu da; Ipar Euskal Herrian Paristik bizitzera
|
etorri
diren pertsoneneragina ere hor dago... Baina euskal herritar sentitzen garenon eskubide politikoakaitortzeko eskubidea ukaezina da.
|
|
|
inkorpora zaitez zu nigana, ni naizelako lehenengoa eta jatorrizkoa, ez??. Orduan, gure planteamenduan, Euskal Herri osoarentzat egiten da proiektupolitikoa, eta gero atxikimendu prozesua
|
dator
, ezin duzulako inor behartu prozesuan parte hartzera, eta ezin da eskubide kolektibo bat bermatu eskubide indibiduala zapalduz; aitzitik, biak lotu behar dira. Beraz, nahiz eta Nafarroako gehiengobatek gure prozesuan parte ez hartzea erabaki, gutxiengoak parte hartzeko eskubidea izango luke.
|
|
|
Aurrez aurre ditugun estatuekin, nahiko gauza zailada hori. Dena den, gure ustez, horrelako prozesu batek ez dauka atzerapausorik.Garai batean euskal herritar askok esan zuten Euskal Herrian zeuden eskola nazionalak ez zituztela begi onez ikusten, eta beren ikastola propioak antolatu zituzten.Urteak pasatu dira, eta marko arrotz batetik
|
datozen
erakundeek subentzionatu egiten dituzte ikastolak gaur egun. Bide praktikoen bitartez ematen diren pausoak, berehorretan gelditzen dira. Bai Madril eta bai Paris guk hartutako erabakiak errespetatzera behartu behar genituzke.
|
|
|
mailan politika ekonomikoa finkatzeko botere politikorik ez dagoelako. Finantzamunduan botere politiko horren eskasia sentitu da, eta, noski, hori ere
|
etorriko
da.
|
|
|
Baina, izan, badira. Adibidez, EuskalHerriko alderdi abertzale guztiak (Abertzaleen Batasuna, Euskal Herritarrok, EuskoAlkartasuna eta Euzko Alderdi Jeltzalea) bat
|
datoz
Euskal Herria nazioa dela esateaneta, beraz, beste edozein nazio gisa, bere erabakitze ahalmena gauzatzeko eskubideukaezina duela aldarrikatzean. Eskubide demokratiko hori euskal herritar guztieidagokiela diote denek, Estatu espainiarrak eta frantziarrak ezarritako lurralde zatiketa eta jazarpenaren ondorioz, gaur egun gure gizartean dagoen nazio kontzientziazdauden mailen ezberdintasunaz jakitun badira ere.
|
|
|
Eta hori gainditzeko ahalegina egitea beharrezkoa da. Hala ere, jeltzaleontzat,
|
etorriko
den Euskal Herri subiranoan, bere lurralde guztiek eta herritarguztiek eduki lukete parte hartzeko aukera. Gertatzen dena da, Espainiakolegerian hori martxan jartzeko oztopoak dauzkagula.
|
|
|
Eredu papera betetzen duen nagusiaren begiradapean, niari bere sintesi eta menderakuntza funtzioak itzultzea da kontua.Irudi bidezko terapiak dira, eta horrexegatik nagusi bidezko edo nagusiarekikoidentifikazio bidezko terapiak dira. Horregatik
|
datoz
beti mintzairaren eremutik.Hitzaren erabilera nabaria da hor, gutxiago, gehiago edo ezberdinki azpimarratuabada ere. Zen a hain da mintzairaren eremuan ongi kokaturiko terapia, non hitzadeskontzertatzera jotzen baitu sistematikoki, adierazle purua bere esanahi gabezianharrapatu nahirik.
|
|
|
Alegia, merkatu terminotan hitz egin behar bada, gure produktuaren benetakotasuna berreskuratzea. Hortik
|
dator
landu beharreko auzi guztiz zehatza: zer itzul daitekepsikoanalisiaren etikatik deontologia terminotan?
|
|
|
Nork berma lezake beste subjektu bati buruz ari dela, berau,. Wo Es warsoll Ich werden? formulari erantzunez subjektu gisa bere Zera ra
|
etorri
(advenire) dela. Nork baiezta lezake beste bati buruz ari dela, identifikazioetatik harantzagobere izatea subjektibatu duela?
|
|
|
Identifikazio efektuek etengabeki tolesten dute eragiketa analitikoa. Horretatik
|
dator
, sugestioak eragiketa analitikoaren errealitatean zein parte hartzen duen ikustearen auzia.Zein analistak esan lezake inoiz ez duela erabili Bestearengandik emana datorkioninbestidura. Zuzen ulerturik, larritasun subjektiboen aurrean, botere horretaz balialiteke analista, eta baliatu ere baliatu behar litzateke, bere burua puntu finko modura eskaini, psikotikoarentzat aldaezina den puntu modura; deserosotasun une batean obsesibo baten trantzea aurkitzen badu, hitzak eragindako esanekotasunerajotzen ba al daki?
|
|
|
Osterantzean, erantzun gisa, hor
|
datoz
buruko minak, zorabioak, erortzekoangustia, eta hainbeste kitzikadurari ezin eutsi izatearen angustia: maitasun esperientziaren aurkako borroka hasi berri da.
|
|
|
Ametsen tratamenduan jokamoldeak edo rolakerrepresentatzearen onura honela azaldu digu Perls ek: , ametsetan munstro batgure atzetik
|
badator
eta gu munstro hori bihurtzen bagara, amets gaiztoa desegingoda. Munstro horretan zenuen energia berreskura dezakezu, beste gauza batzuetanerabiltzeko.
|
|
|
Gestalt Psikologiak izan duen beste eragina, zabalagoa da eta Golstein en TeoriaOrganismikotik
|
dator
. Teoria honen arabera, organismoak autoerregulatzekogaitasuna du.
|
|
|
Fritz ek, bera gestaltista hutsa ez zela onartu bazuen ere, Laura Posner emazteeta lankidea bazen, ordea. Gestalt Terapiaren oinarriei Gestalt Psikologiareneraginak bere bitartez
|
etorri
zitzaizkien.
|
|
|
Perls ek Korzybski ren lanak irakurri zituen, egindako lanetan aipatzenduenez, eta autore honen premisa batekin bat
|
dator
: –mapa ez da lurraldea?.
|
|
|
–mapa ez da lurraldea?. Besteondoko honekin ere bat
|
dator
: hitzek ezin dute bizipena deskribatu, gehieneztranskribatu eta sekula ez bere osotasunean.
|
|
|
–Hemen eta Orain?. Hau da Gestalt Terapiaren printzipiorik aipagarriena.Guztia orain eta bertan gertatzen da, oroit, senti eta ahantz dezakegun guztia.Iragana orainean gogoratzen duguna da, eta geroa
|
etortzear
dago. Laburbilduz, bizipenak denak orainean gertatzen dira.
|
|
|
Horren ordez, teoria interakzional bat hartzendu, organismoa eta inguruaren artekoa. Nahaste psikologikoa organismoa eta bereingurunearen arteko kontaktu/ erretirada funtzioaren nahastetik
|
dator
.
|
|
|
Reich eta Freud-en ondorengoei (neofreudianoei) buruzko artikulu bat idatzi zuelako. Hemendik aurrera eta Gestalt Therapy argitaratuzen arte, etengabeko harremana izan zuten, beren arteko interesak bat
|
zetozelako
.
|
|
|
Smuts ez
|
zetorren
bat kausa efektu printzipioarekin eta beretik datorren ideiadeterministarekin. Aldiz, bilakaera sortzailearen ideia proposatu zuen.
|
|
|
Zero puntuhonetatik kontrakoen ezberdintasuna gertatzen da. Kontrako hauen arteanhurbiltasuna dago, leku beretik
|
baitatoz
. Beraz, erdira begiratuz gero, gertakizunaren alde biak ikusteko gai izan gaitezke eta falta dena osatu.
|
|
|
Ez zegoen oso adosbetiko adierazpen psikoanalitikoarekin, zeinak haurrak zaindariekiko atxikitzenzirela defenditzen baitzuen, haiek beren oinarrizko beharrak (gosea bereziki) betetzen zituztelako. Harlow en lanak (1958) amarengandik bereizirik hazizituzten rhesus makakoak aztertzean, bat
|
zetozen
Bowlby ren formulazioekin.Psikologia, psikoanalisia, portaeraren zientziak, fisiologia, zibernetika etaetologian oinarria zuten ekarpenak bilduz, Bowlby k gorputz teoriko sendoa eratuzuen. Atxikimenduaren Teoriak eskaintzeko duen zerbait azpimarratu beharbagenu, bere ahalmen integratzailea aipatuko genuke, dudarik gabe.
|
|
|
C taldeko haurrak anbibalenteak, ambivalent? bezala ezagutzen dira.Esplorazio pobrea erakusten dute, amaren joan
|
etorriaz
kezkaturik. Amakalde egiten duenean, erreakzio gogorra izaten dute; baina itzultzen denean, gertutasun bilaketa negarrarekin eta errefusapenarekin nahasten dute.
|
|
|
Bigarren taldea Antropologiatik
|
zetorren
zientzialari baten inguruan bildu zen; bereikerketek lehenik animalien eta gero gizakien komunikazioaren azterketara eramanzuten. Horretarako interesgarri iruditu zitzaien komunikazioaren nahasteak ikertzetikabiatzea.
|
|
|
Horretarako interesgarri iruditu zitzaien komunikazioaren nahasteak ikertzetikabiatzea. Komunikazioaren nahaste handienetakoa aurkezten duen giza taldeetako bateskizofrenikoena da; beraz, talde honen abiapuntua eta aurrekoarena bat
|
datoz
.
|
|
|
Psikoanalisitik
|
zetozenak
eta eskola honen eragina gorde zutenak:
|
|
|
Masson ditugu, eta Therapie Familiale aldizkariareninguruan bildu ziren. Guztiak psikoanalisitik
|
zetozen
eta bi teorizazioakelkarlotzen ahalegindu ziren. Beraien ekarpenik nagusiena eskola ezberdinentekniken bateratzean zentratu zen, Bowen eta Nagy renetik hasi eta Minuchin, Haley, Watzlawick et Selvini reneraino, denek alde onak zituztela eta eskluienteakez zirela adieraziz, guztiz kontrakoa baizik.
|
|
|
Bere heriotzaren ondoren, Ackerman Institute mutur psikoanalitikotik aldenduzen, eta espektroaren erdigunera
|
etorri
zen. Bere bulegoetatik pertsonaia ospetsuakigaro dira, hala nola, D. Bloch, O.
|
|
|
Eskoletako liderrakbakarrik aipatzeko, Ackerman, Whitaker, Jackson, Watzlawick, Sluzki, Wynne, Lidz, Bowen, Boszormenyi Nagy, Selvini eta bere talde osoa, Andolfi, Cancrini, Skinner, Kaufmann, Masson, Stierlin etab. gogoratuko ditugu. Hau da, eskoletakoia lider guztiek, sistemikoenetatik hasi eta psikoanalitikoenetaraino, Jay Haleysalbu (hau ez
|
baitzetorren
Osasun Mentalaren eremutik), entrenamendupsikoanalitikoa izan zuten.
|
|
|
Pentsamendu sistemikoaren bilakaeratik sistemen dimentsioetan oinarriturikoproiektu baterakor bat ere
|
badator
. Edozein sistemak beren artean osagarriak direnlau dimentsio ditu:
|
|
|
Barbagelata edo J. Navarro, besteen artean?. Zaragozako lehen bilerahonen ondoren
|
etorri
ziren beste batzuk, Familia Terapiaren JardunaldiNazionalak izenez urtero deitu zirenak; azkena, XV. Bilera, Gasteizen egin zen1994ko urrian. (Jardunaldi hauen garapen historikoari buruzko datu gehiagorako, ikus R.
|
|
|
1984an eratu zen Familia Terapiaren lehen Elkartea. Familia Terapia EuskalEskola? eta honen ondotik
|
etorri
ziren Valentziarra, Aragoitarra, Madrildarra etaKataluniarra. 1991n, azkenik, Familia Terapiaren Elkarteen Federazio Espainiarraeratu zen, aipatu elkarteek eratua; handik laster Elkarte Andaluziarra, Galiziarra, Kanariarra, Gaztela Leondarra eta Kantabriarra erantsi zitzaizkion, eta gaur egun850 kide ditu.
|
|
|
Garai hartako eta ondorengo autore gehienak bat
|
zetozen
Tissot ek zabaldutakoideiekin, gehiago edo gutxiago. Zentzu honetan, Tours-eko Moreau, Erdi Aroaneta Aintzinaroan zehar sexu aberrazioen azterketa historikoa egin eta gero, seigarren zentzu bat dagoelako ondoriora iritsi zen:
|
|
|
Horren elementu dinamiko eta ekonomikoak aktoreak, pazienteaketa aktoreak? dira, era desberdinetako adaskak, instantziak eta inbestidurak (inbestidura inkontzienteak pazientetik
|
datoz
). Bere barnean mamuak egokituegiten dira, hau da, barne objektu batekiko ekintzazko errepresentazioa burutzenda?
|
|
|
Beharraren asetasuna nahitaez bestearen bidez
|
datorkigu
(Grinberg etalankideak, 1971) eta honek kanpo mundua objektibatzea dakar, baina baita horrenbarne irudikapena egitea eta, beraz, fantasmatizazioa ere (barneratutako objektuaren eta benetako objektuaren arteko ezberdintasuna eta harremana).
|
|
|
Bestemodura esanda, bere barne munduan barne objektuekiko biktima lekuan kokatutadago, eta hori kanpo mundura proiektatzen du. Batzuetan kanpokoak borrero paperean kokatuta senti ditzake halako pertsona batek, eta honek eragindakohaserrea adierazte rakoan, subjektuari bere usteen egiaztatzea
|
datorkio
, bere barne fantasia berrindartuz eta besteen erasoen biktima errugabea dela egiaztatuz.
|
|
|
Talde erresonantzia oinarrizko talde fantasiei esker sortzen da. Horregatik,, talde batean agintzen duten indar asko nondik
|
datozen
jakiteko, nahitaezkoa dalan arkeologikoa, alegia, zereginak eragindako aldaketazko egoeraren aurreanateratako oinarrizko fantasiek itxuratutako talde historia berregitea?. (Fumagalli, 1982, 106 or.)
|
|
|
Ez dut uste, daukan suharra ezaguturik, Txillardegi inoiz jubilatuko denik. Halaere, pozik
|
etorri
naiz hitz xume batzuk esatera, lagunek gaur egin nahi dioten gorazarrehonetara, unibertsitatetik jubilatu behar duela eta. Nemesio Etxanizen gutunetan osogauza bitxia irakurtzen ahal dugu.
|
|
|
Zerk bultzatu ote gaitu Txillardegiren irudiaren inguruan artikuluak idaztera. Horixe izan da honako omenezko lan hau idaztera abiatzean burura
|
etorri
zaidangaldera. Izenburuak berak adierazten duen modura, erantzuna laburra da ene kasuan: aitorpena.
|
|
|
Kontuak gero
|
etorri
ziren, idazten hastean. Zeri buruz idatzi?
|
|
|
Zerbait bereziagoa merezi zuen. Egunak joan egunak
|
etorri
, estutasunasentitzen hasi nintzen, zerbait idatzi beharra eta, aldi berean, ezina sumatzen bainuen.Izan ere, alferkeria sentitu nuen gai tekniko bati buruzko zerbaiti ekiteko, eta aldebatera utzi nuen bide hori. Erdi etsita nengoela, azkenean, zerbait pertsonalagoidazteko ideia hurbildu zitzaidan, eta itolarrian dagoen naufragoaren antzera, azkenahalegin batean salbatuko ninduen oholari eutsi nion, bertara lapen erara itsatsiz.Horixe nuen irtenbidea:
|
|
|
Arlo horietan guztietan, behin eta berriro aurreratu egin zituen bere garaian, baiproblemen planteamendua eta bai geroago
|
etorriko
ziren hainbat eta hainbat soluzio.Hori ere Txillardegiren ezaugarritzat hartu behar dugula uste dut. Nik uste dut, arlohorietan guztietan esnatzaile lana izan duela, geunden lozorrotik ateratzeko ahaleginean.
|
|
|
Atzerrian ezagutu ditugun ETA ren fundatzaileetatik, Txillardegi izan da nik aurkitududan lehena. Hark ongi ezagutzen zituen gure iparraldeko hiru probintziak, frankismoakDonostiatik ehizatu baino askoz aurretik ere, Hazparnen baitzituen askaziak, Xorribitarrak, eta haiek bisitatzera usu
|
etortzen
baitzen. Enbata mugimenduaren fundatzaileekberezitasun bikoitz horren pean, militante politiko eta Lapurdiko erdi herritar gisa, ezagutu zuten.
|
|
|
Egun zenbaitez gutartean egonik, B.A.B. horretarantz lekutu zen Txillardegi etahor gaindi kokatu, familia Donostiatik erakarriz. Ene aldetik, ezkondu egin nintzen1961eko udan, eta laster gurutzatzen ginen bi familiak elkar gonbidatuz, baita Madariagatarrak, Benito Del Valletarrak, eta laster
|
etorriko
ziren Eneko Irigarai, XabierElosegi, eta abar... Xabier Elosegi Hazparneko udaletxean ezkondu zen, euskaraz, Andrein auzapez kontserbadore baina euskaltzalearen ardurapean.
|
|
|
Azkenean, Franco zendurik bulta hartan,
|
etorri
zitzaien hegoaldearen berrizikusteko txanda. Geroztik tarteka elkarrekin topo egiten dugu:
|
|
|
Baina gurera
|
etorriz
, garrantzitsua izan zen niretzat Txillardegi han ere aurkitzea, lehen ilaran. Bigarren ikasgaia eskaini zidan orduko hartan:
|
|
|
1975eko UEU hura behar baino lehenago amaitu zen. Irailaren 27an Txiki etaOtaegi fusilatuko zituela esan zuen diktadoreak eta, hura ikusita, Uztaritzen geundenok komunikatu bat egitea eta hegoaldera ahalik eta arinen
|
etortzea
erabaki genuen, hemen sumatzen ziren protestaldietan parte hartu ahal izateko. Muga pasatzea, askotanbezala, sufrikario luzea izan zen.
|
|
|
Hala ere, ez nuke aipatu gabe utzi nahi, berari buruz pentsatzen dudan bakoitzeanburura
|
datorkidan
irudia. Lehenengo eta behin Jone ikusten dut.
|
|
|
|
Datorkidan
beste irudi bat Txillardegi aita da: seme alabekiko harrotasuna, etaJoseba barruan egon zeneko sufrikario jasanezina, berak bizi izandako gabezia etaezbehar guztiak baino jasanezinagoa.
|