|
2000
|
|
|
Ni hantxe nengoen, jendearen artean, gora begira, zeru hain urdinerantz, eta, halako batean, Marius Lippiri egokitu zitzaion txanda. Buzo txuria
|
zeraman
, edo beltza, eta kaskoa eta anteojoak. 69 zenbakia zen, ez dakit zergatik baina horretaz ongi akordatzen naiz.
|
|
|
Zalantza izpirik ere gabe jakin nuen, era berean, hura konplot, makinazio edo sabotaje bat zela, ondorio erremediaezinak zituena. Zerk
|
eraman
ninduen hura pentsatzera. Zein datu erabakior nituen halako izugarrikeria bat adierazteko?
|
|
|
Ostertza besarkatzen zuten gari sail eskerga haiek benetan ote ziren ahanzturaren bazka? Zergatik ez
|
zeraman
inork ekipajerik. Ba ote zekiten tren hura ez zihoala inora?
|
|
|
Enuresia baldin bada arrazoia, bedi. Aurkikuntza horretara
|
eraman
gintuen bide luzeaz nahiago dut ez hitz egin. Barkatuko zait ahalkea.
|
|
|
Asko gogoratzen duenak ezin ikas dezake. Enuresia, bada; horrek bultza,
|
eraman
, behartu omen ninduen lehorrean igeri egiten ikastera. Horixe izan omen nuen motorra.
|
|
|
Neure buruarekiko konfiantza sendotu ahala, konplexuak ere astinduz. ...karrez edo bularrez; beti gizalegez eta inor hartxintxarrez edo lauza txikiz edo belar izpiz zipriztindu gabe; umeen aurrean, buruz behera inoiz jauzirik egin gabe; Udalak (baina ez soilik Udalak) eman zizkidan aginduak (xelebreak gehitzekotan ibili naiz, baina eutsi diot tentaldiari) estu estu betez; alegia, nire garraiomodu ez ezik bizimodu ere bilakatu dena ahalik eta erarik arruntenean aurrera
|
eramanez
, inon enbarazurik edo ezustekorik sortu gabe, eskatzen zaizkidan erakustaldiei gogotsu erantzunez, baina muga jakin ba  tzuk sekula gainditu gabe; beti oharkabean eta isilik.
|
|
|
Pediatrarengana
|
eraman
nuen semea. Autoz igo ginen klinikara, burrundara batean, hari gustatzen zaion moduan.
|
|
|
Geldi geldirik zegoen, ez zion nire mutikoari irribarre jostalaririk egiten, ez zen kexatzen nire mutikoaren zalapartarekin. Denbora luzea
|
zeraman
jarrera hieratiko, barne bildu hartan. Lo ere ez zegoen, noizbehinka, poliki poliki, irekitzen baitzituen begiak, inora ez begiratzeko.
|
|
|
Haren kiribiltzen zen, estu estu, ankerki. Biktima dohakabeak lepora
|
eramaten
zituen eskuak deses  perazioz, hari luze sendo hura hautsiko zuelakoan, baina alferrik. Jarraian, orro txiki bat jaulki zuen, izuzkoa.
|
|
|
Politagoa, baina, hau: jaur  titzaile batek, xabalina gehiegi atzeraturik... jaurtitzeko garaian besoa atzetik aurrera indarrez
|
eraman
... (ez dakit nola azaldu, gauzak adimenarentzat azkarregi gertatzen dira beti), tira, gauza da xabalina zelaira erori arteraino (ez besteak bezain urrun, bai besteak baino azkarrago eta parabolikoago) ez ginela jabetu, zera, inor ez zela jabetu (jaurtitzaileak jauzi txikiak egiten baitzituen artean, edo besoak gora eta behera altxatzen) jaurtitzaileak burua galdu zuenaz, edo, zuzenago esateko, xabalinak burua erauzi zionaz; hain garbi, hain zorrozki erauzi ere, non propio egin zuela pentsa  tzeko bide eman baitzien adituei nola forentseei; alegia, ez zela istripu bat izan, ongi eta luzaroan saiaturiko jaurtiketa bat baizik.
|
|
|
Larruzko maletatxoa eskuratu nuen azkenik, ezer ez
|
eramateko
erabiltzen nuena. Igogailuari deitu, eta oinez jaitsi nintzen.
|
|
|
Paradoxak mugiarazten ditu munduaren ardatzak. Baina, baina, zer dira hodei hauek, lagun, aireak suzko ilajeak bezala
|
badaramatzanak
, auskalo nora, eta hain urrun?
|
|
|
Argiak behera etorri ziren apurka apurka, eta elizako atetik, oin hots durunditsuz, dramatismo biziko prozesio bat irten zen patio erdirantz. Kandela luze gorrien argitara, zeruko oinaztarriekin kontrastean, Alfredo Iradier airean
|
eraman
zuten zortzi gizasemeren artean.
|
|
|
Sentsualitatez irakurri zuen: " Hona hemen denetarik izan den gizona, bene benetako gizasemea, zintzilik duen bekatu baten bizkar mundu ororen irainak eta mespretxuak eta barre algara lizunak
|
eraman
behar izan dituena. Hona hemen ba  tzuen ezina eta besteen inbidia, eta emakume guztion gozagune azkena.
|
|
|
Bere bizitzako beste aro batean, akaso amnesia txar batek jota, izaki ignaro bat ere izan omen zen. Baina izaera hori ere, disimuluaren bitartez, ondo
|
eraman
omen zuen, gabezia hartaz inor ez konturatzeko moduan eraman ere; hain ongi ikasi omen zuen disimulatzen, non baieztapen apodiktiko biribil eta injeniotsuak adierazten ez ezik, buruz ikas zitezkeen gauza ez ohiko guzti guztiak ikasi baitzituen, hala nola zientziari buruzko jakinkizun guztiak. Alde horretatik, gizaki bakar, pribilejiatua zen, jainkoen ezpalekoa; bere memoria eidetikoari esker, ikusten zuen oro garunetan artxiba  tzen zuen, argazki kamera baten azkartasunaz eta objetibitatez.
|
|
|
Bere bizitzako beste aro batean, akaso amnesia txar batek jota, izaki ignaro bat ere izan omen zen. Baina izaera hori ere, disimuluaren bitartez, ondo eraman omen zuen, gabezia hartaz inor ez konturatzeko moduan
|
eraman
ere; hain ongi ikasi omen zuen disimulatzen, non baieztapen apodiktiko biribil eta injeniotsuak adierazten ez ezik, buruz ikas zitezkeen gauza ez ohiko guzti guztiak ikasi baitzituen, hala nola zientziari buruzko jakinkizun guztiak. Alde horretatik, gizaki bakar, pribilejiatua zen, jainkoen ezpalekoa; bere memoria eidetikoari esker, ikusten zuen oro garunetan artxiba  tzen zuen, argazki kamera baten azkartasunaz eta objetibitatez.
|
|
|
Galtzerdi finegiak, akaso? Osaba Gilitoren esaldiaren estrapolazioaz akordatu zen berehala, eskuak burura
|
eramanez
: " Oro ez da esku.
|
|
|
denak, luze. Eta orduan pentsatu zuen, gosal  tzen ari zelarik, hura haluzinazio baten ondorio besterik ezin zitekeela izan, eta hala izanik ere edo, hain zuzen, halaxe zelako, ez zuela askorik iraungo, ezin zezakeela askorik iraun, eta gehiegikerien sareetan ez erortzeko ahalegin guztiak egin behar zituela, eta egoera hura ahalik eta modurik naturalenean
|
eraman
. Eta zein zen modurik naturalena?
|
|
|
Eta esaldia amaitu gabe zuela, bere bulegora sartu zen abaila larri samarrean, ispiluaren aurrean azken aldaketaren berri jakiteko. Ongi hartzen jakin zuen ilearena, eta lankideen txantxak estoikoki ez ezik umore onez ere
|
eraman
zituen.
|
|
|
ohartu zen begiek nekez egiten zutela aurrera edozein motatako letren aurrean, itxi egiten zitzaizkiola Garcilasoren soneto batekin, Galdósen nobela batekin, Filisteoen pasartearekin... eta Edmundo de Oryren aerolitoekin!; eta ez hori bakarrik: begi berri haiek onez
|
eraman
zezaketen letra multzo bakarra eta ez ordu laurden batez baino denbora gehiagoz kirol egunkarietakoa zen, eta hizki larriak soil soilik. Kultura txirotze hari bai iritzi zion benetan tristea eta penagarria, eta analfabetismoaren atarian sentitzeak seko hondoratu zituen haren animo lehen ere ajetuak, eta halaxe, beste zereginik gabe eta oharkabean, negarrari eman zitzaion luzaroan, eta, halako batean, artean ordu txikietan, besaulkitik jaiki, eta, ordura arte sekula egin ez bezala, telebista piztu zuen; han ikusi zituenak eta hura ikusten berak egin zituenak geldi bitez geure artean, ez dira-eta lau haizetara barreiatzekoak.
|
|
|
kontraesanak dira munduaren motorra. Eta Brown jaunak horixe beraxe pentsa bide zuen, ezen zenbat eta arrazoigabeago iruditu barre karkara hura, orduan eta gusturago egiten baitzuen algara; kontraesanen ordaina arriskua izan ohi da, eta Brown jaunak ere ordaindu behar izan zuen berea, gauzak harantzagi
|
eraman
nahi itsuan: sekulako zotina jarri zitzaion, aulkitik altxarazten zuen dardar bortitza, ordubetetxo iraun ziona.
|
|
|
sekulako zotina jarri zitzaion, aulkitik altxarazten zuen dardar bortitza, ordubetetxo iraun ziona. Alferrekoak izan zituen uzkurtze deseroso haien kontrako sorgin neurri guztiak, baita bestelakoak ere; eta, jada guztiz etsita zegoenean, desesperantzaren urak gainezka egiteko zorian zeudenean, Brown jaunak pentsatu zuen ez zegoela hala jarraitzerik, nahikoa mixeria nozitu zuela eta nahikoa zorigaitz, eta irain hura guztia bakardadean
|
eraman
beharra zama astunegia zela gizaseme batentzat, are gehiago zotin bortitz harekin, eta ez zegoela gehiago sofritzeko prest; eta gehiago ez sofritzeko, lehen urratsa zotina bera akabatzea zen; ez zekien, ordea, harekin nola amaitu, eta horrexegatik zegoen etsiak jota; eta etsipen hark ekarri zion, hain zuzen ere, bakardade eta zama sentimendu mingots hura, eta hura zela-eta pentsatu zuen bazela ga... Nori eman bere mixerien berri?
|
|
|
Lagunak nituela jakinik, hurbil hurbil genituen arriskuen berri ematera deliberatu nintzen, ilunpea nagusi zela aprobetxatuz. ...ta ni ahoa bete hortz gelditu nintzen (zentzu figuratuan har bedi, mesedez, adierazpidea), esaldi hasi berri bat alboan neukan gizasemeari ulertezin egin zitzaiona, dudarik gabe, zeren, oker ez banago, medikuak erretzea debekatua ziola erantzun baitzidan xalo xalo, sekula ikusi dudan esku keinurik tristeena eginez, bai, orduantxe esaldi hasi berri bat airean gelditu zelarik, edo, hobe esan, aireak
|
eraman
zuelarik. Gertakari txiki ezusteko hark nire baitan sortu zuen ondoeza ez dut orain aditzera emango; soil soilik esan behar dut, betidanik gogaitu izan nauen komunikazio inkomunikazio dikotomiak sortzen dituen arazo nire ustez konponezinekin akordatu nintzela orduan ere ezinbestean, eta, atzera, nire teoria ezkorra, nahi bada, eta agian atzerakoi samarra ere bai, baina ez horregatik okerra edota enpirismorik gabea sendotu egin zen, kasik errefutaezin bihurtzeraino.
|
|
|
Sosegurik galdu gabe jarraitu zuen Ana Morenak azalpenak ematen, beti ere Caterpilar andreari begira: " Telekinesia fenomeno metapsikiko bat da, zeinaren bidez objetuak leku batetik bestera
|
eraman
ahal baitaitezke...". Deerek, mendeku egarriz, ez zion esaldia amaitzen utzi.
|
|
|
Ikusten den bezala, nahikoa izan nuen aurkezpenarekin, bi gauza bederen eguna bezain argi ikusteko: bata, gonbidatuarekin
|
eramango
zuten jokabidea ezinago maltzurra izango zela; bigarrena, Armando Bonilla bene benetan gaixo zegoen gizasemea zela.
|
|
|
Zahartzaroak baditu bere pribilejioak, eta horietako bat, garrantzitsuena akaso, ahanztura da; edo, beste era batera esanda, erotasuna. Dagokidan erotasun eremuak salbatu izan nau askotan neure buruaz beste egitetik, adibidez; eta, gauzak hain muturreraino
|
eraman
gabe, zahartzaroak ekarri didan erotasunak, erotasun funtzionalak, egin du posible lekukotza hau kontatua izan dadin. Natura jakintsua da.
|
|
|
Ez legoke bizian aurrera egiterik, ahanzturak babesik eskainiko ez baligu, eromenak gutaz beste egingo ez balu. Nola
|
eraman
hainbeste sofrikario. Nola gainditu senitartekoen heriotzak uzten duen zauri sendaezina?
|
|
|
Lehen lehenik esan zuen misiolari joan zela Afrikara, misio hauetan bere espiritu herratua, jipoitua, altxatuko zuen esperantzan. Baina laster konturatu zen langintza hura oso gogorra zela, bide hark ez
|
zeramala
hondamendi handiago batera baino. " Gau batez, ilunaren izara bel  tzaren pean, alde egin nuen oihan puska birrindu hilotz hartatik.
|
|
|
Elefantearen laudorio zintzo haren ondoren, harmaila gotikoetan zeuden ikusle elefantez mozorrotuek zein bene benetako elefanteek, tronpak zerurantz ezin ikusgarriago altxaturik, blues espiritual bat jo zuten, eta gainerakoak txaloen bidez
|
eraman
genuen doinu bihozkor haren konpasa, eta hainbat metxero eta poxpolo ere ikusi ahal izan nituen piztuta, ordurako gainean genuen ilunsenti hauskara argitu nahian bezala, argi gorri txiki bat hemen, bestea harantzaxeago, halako errosario dizdizari bat osatuz bezala. Amaitu zen ereserkia, hustu ziren gure belarriak, joan ziren itzaltzen poliki poliki, eta lanturu isil batean, su koloretsuak, eta bat batean hotza sentitu genuen guztiok biho  tzean, hotz gordin adieraztezin bat, ukiezina, hilkutxetako hotza bezalakoa.
|
|
|
Organo trafikatzaile izan nintzela Somalian eta Ugandan? Neurekin
|
daramadan
buztana ez dela nirea, beltz gizagaixo batena baizik, eta hark kutsatu zidala danbolinari eragin eta eragin ibiltzeko joera itsusi erreprimiezina. Gogoratzekoak al dira astakeria hauek guztiak?
|
|
|
Halako infamiarik! Eta jarraian esan zuten horregatik erabaki nuela T. ko liburutegitik gehiago ez irtetea, kontzientziaren zama astunak, errutasunaren mamuak, ez zidalako nire herritarrekin bizitzen uzten, eta hantxe
|
neramatzala
, bolizko dorrean isolaturik, bizitzako azken hamar urteak, eta zeharo zoratzen hasita nengoela noski, nire hainbat ekintza burugabek argi eta garbi frogatzen zuen bezala. Faltsukeriaren gainean faltsukeria, irakurle.
|
|
|
Agian esango duzu, irakurle, zertara datorren azken hegaldi hau, eta agian pentsatuko duzu berriz ere bidenabarretan galdu naizela, eta ea zer arraiotara joan naizen Ubedako muinoetaraino. Eta hori pentsatu baduzu, irakurle, oraingoan esango dizut ez duzula arrazoi pitorik ere, eta ez naizela Ubedako muinoetara ezertara joan ez naizela inoiz joan, joateko gogo handiak ditudan arren, esan didatenez ikuspegi paregabeaz goza baitaiteke bertatik; eta, behin errieta ematen hasita, esango dizut, gainera, bide guztiek ez ezik bidenabar guztiek ere Erromara
|
daramatzatela
, eta pertsiarrek esaten duten legez, pazientzia sustrai mikatza duen arbola dela, baina fruitu ezinago goxoak ematen dituena. Eta, horixe:
|
|
|
Sasoi hartarako, esan beharrik ez, leher eginda nengoen. Zenbat egun, zenbat urte, zenbat hilabete ziren han
|
neramatzanak
–Batek daki.
|
|
|
Eta halako batean, anabasa dialektikoa aprobetxatuz, eta gehiago luzatu gabe, zutitu, eskuak burura
|
eraman
, eta behementziaz bota nuen: " Hau ez dago gehiago gamarruzkatzerik!".
|
|
|
Baserrira iritsi, eta sukaldera
|
eraman
zuten aita; gora igo ginen gu. Estua zen oso amonaren gela, eta ulertu ezinik nenbilen beti, nola sartu ote zuten ate estu hartatik ohe zabal hura.
|
|
|
Harkaitz artean, beldurra sentitu nuen. Alde batetik, oso zail zitzaidan ibilaldi ezkutu hura aurrerago
|
eramatea
. Jakin mina, bestetik.
|
|
|
Ez naiz iluntasunean kabitzen denetakoa. Fantasmak iruditzen zitzaizkidan plastikozko poltsak
|
zeramatzaten
itzal luze haiek. Denak ari ziren etxeratzen nonbait, eta gero eta uharteago sumatzen nuen neure burua.
|
|
|
Denak ari ziren etxeratzen nonbait, eta gero eta uharteago sumatzen nuen neure burua. Edozein unetan, komuneko aldetik, gizon ilunen bat irten, eta berarekin
|
eramango
ninduen. Edo sugeren bat.
|
|
|
Horrela portatu zen gurekin, behinik behin. Eta bere dohainak bide zuzenetik zuzenagora
|
eraman
ez bazituen, haren kemen handiagatik zela pentsatu nuen. A, eta gure etxeko lanak asko lotzen zuelako.
|
|
|
Lotsatuta balego bezala. Bazirudien ez zuela adierazi nahi gure etxean irabazitako dirua nora
|
eramaten
zuen. Eraztun handi distiratsu bat zuen hatz batean, eta egia zen nonbait ezkontzekotan zela.
|
|
|
Ez! Ez didazu esango marinel horrek aldarera
|
eraman
behar zaituenik... Beno, ongi pentsatzen badut, edozein gauzatarako gai iruditzen zait mutil hori.
|
|
|
esan nion, mahai gainean zegoen ogi apur txiki bat ahoratzen nuela.
|
Eraman
behar ahal nauzu eztaietara?
|
|
|
Nire irudimena erraz irteten zen bere onetik, eta gauza guztiak ateratzen ziren orduan beren onetik. Gurdia nuen imajinazioa, nire inguruko belar guztia
|
eramaten
zuen gurdia. Etxean, eskolan, komunean eta zuhaitz baten gerizpean.
|
|
|
Nik ez nekien nora begiratu. Maletak gelara
|
eraman
, eta, atzera, sukaldera itzu  li nintzenerako, mahai gainean nuen kafea.
|
|
|
Ez dut harrezkero kutxa hura ikusi. Aita hil zen, eta berarekin
|
eraman
zituen nonbait gure bihotzetan geldi zitezkeen oroimen guztiak.
|
|
|
Izerditan nengoen, eta etxearen teilatu zulatua ikusten nuen, eta arrano batek hodei bat
|
zeraman
mokoan.
|
|
|
Migelek izango zuen bere auto gorria, baina nik ere banuen neure ahoko soinua. Ongi gogoratzen naiz neurekin
|
eraman
nuela mezetara, patrikan gordeta. Apaiza sermoian ari zen, eta nik patrikan sartzen nuen eskua, eta hatza pasatzen nuen zulotik zulora, abesti bat eta bestea jotzen ari banintz bezala.
|
|
|
Sermoian ari zen apaiza: ...oski, baina gelan sartuko nin  tzen;" deabrua azaldu zitzaionean hiru proposamen zikin egin zizkion"; desiratzen nengoen astelehena iristeko, eskolara joango nintzen, eta lagunei erakutsiko nien, nola lortu nuen galdetuko zidaten guztiek, baina nik, harro, hura hutsa zela adieraziko nien;" gizona ez da ogiz bakarrik bizi"; hobe izango nuen, beharbada, astelehenean eskolara ez
|
eramatea
, abestiren bat ikasten nuenean eramango nuen; patrikatik atera nuen esku ahurrean ezkutatuta, eta oso ederra iruditu zitzaidan;" Sanctus, Sanctus, Sanctus", eta meza amaitu zenean, kalera irten, eta aitari galdetu nion:
|
|
|
Sermoian ari zen apaiza: ...uot; deabrua azaldu zitzaionean hiru proposamen zikin egin zizkion"; desiratzen nengoen astelehena iristeko, eskolara joango nintzen, eta lagunei erakutsiko nien, nola lortu nuen galdetuko zidaten guztiek, baina nik, harro, hura hutsa zela adieraziko nien;" gizona ez da ogiz bakarrik bizi"; hobe izango nuen, beharbada, astelehenean eskolara ez eramatea, abestiren bat ikasten nuenean
|
eramango
nuen; patrikatik atera nuen esku ahurrean ezkutatuta, eta oso ederra iruditu zitzaidan;" Sanctus, Sanctus, Sanctus", eta meza amaitu zenean, kalera irten, eta aitari galdetu nion:
|
|
|
Eta besotik heldu zidan lehengusinak, eta pinudi batera
|
eraman
ninduen zurrunbilo batean. Geldirik eta nazkagarri jarri zitzaidan lehengusina.
|
|
|
Gu hirurok jolasean jarraitu behar genuela eta, zenbatzen ari ginela, Zapel azaldu zitzaigun, berriz, sasien artetik. Migel belarrietatik hartu, eta zelaiaren ertz batera
|
eraman
zuen.
|
|
|
Tranka atearen alboan zuen, baina berdin zitzaion. Hark hatz bat luzatu, eta banekien kopotar bat hartu eta eseri behar zuen tokira
|
eraman
behar niola nik. Nire aldamenean eserarazi nuen.
|
|
|
Ez nekien noren izenean eta zertarako nengoen han, zertarako
|
eraman
ninduten zaborrez betetako gela hartara.
|
|
|
Baina orduan ere ez. Artean gerra odolean zuela ekarri ninduen amak, eta, odolak odol, gerra
|
daramat
neure bihotzean ere. Aitak itxaropen baino fede gehiagoz ekin zion lanari.
|
|
|
Afalondoan Danek bi pisuko diskoteka batera
|
eraman
gaitu (badirudi fijazioa horrela esaten baldin bazaio duela bi pisuko gauzekin: autobusa, diskoteka, ranchoa ere baietz bi pisukoa egin) eta han, musika eta garagardoaren laguntzaz, nire onera etortzen hasi naiz.
|
|
|
Aurrena goiko pisuan egon gara eta zinez ikustekoa zen dantzariek gehienak hego amerikarrak, gehienak kolore ilunez jantziak zein serio eta lizun hartzen zituzten salsaren konpas bihurriak. Luis, ordea, irri malizios batekin inguratu zait dantza eskatzera, baina erantzuteko betarik eman gabe neure burua deabruzko erritmo batean ikusi dut, Luisen gorputzari ezin itsatsiago eta, hala ere, askatasun sen  tsazio ikaragarri batekin (begirada jaso dudan istant batean, Ruben ere ikusi dut, hiltegira
|
daramaten
bildotsaren begiekin). Luisekiko saioa amaitutakoan, Rubenengana jo, eta dantzara atera nahi izan dut, baina bera haitza baino geldiago egon da, eta behin eta berriro uko egin dio, kasik indarka, nire gonbitari.
|
|
|
Luze gabe, Adela eta Esther hurbildu zaiz  kigu, beheko pisuan musika motelegia zegoe  la esanez. Handik gutxira, nire harridurarako Rubenek inpentsan eskutik heldu, eta, oraingoan kasik arrastaka, behera
|
eraman
nau (eta gustatu zait). Adela eta Estherrek esan bezala, behean boleroak, baladak eta gisa horretako musika jarria zuten, eta Rubenek zuzenean atera nau dantzara.
|
|
|
" Barkaidazu, oso dantzari kaxkarra naiz. Arren,
|
eraman
nazazu zure lamia erritmoan". Eta liburu itxi bateko bi orri bezala, musika geldoan kulunkatu gara, estu, gozo, heze.
|
|
|
Jo eta bertan tragatzea merezi duk hik oihu egin dio jende artean bidea egitearekin batera, nahiz eta inguratu zaion Karmelo hura gelditzen saiatu. Baina Dabid, Patxiren antzera, total egina zegoen eta estropozo egin du, neska bat berarekin lurrera
|
eramanez
.
|
|
|
Eta denbora gutxirako izan bada ere, beharbada Jainkoarekin dituen pribilegioak baliatuz, Rubenek paradisura
|
eraman
nau.
|
|
|
Zuei haren desenkusak agertu behar dizkizuet, baina lasaiago gaudela, aireportuan. Eta solasean ari zela, harrigarria egin zait Karmelo Tomen betaurreko ispiludunekin ikustea, eta eskuan
|
zeraman
haren sonbreiruarekin. Azkenean, San Fantziskon beste egun batzuk pasatzea erabaki du, gero Mexikora joateko.
|
|
|
Niri haren betaurrekoak eta sonbreirua janzteko eskatu dit, eta etengabe taldekideen ondoan egoteko, horretara zelatan egon zitezkeenek, jendearen joan etorriekin, gaua eta lainoaren laguntzaz, ni bera nintzela pentsatu, tiro egin ezin, eta aireporturaino etorri zuten. Baina hona etorri bezain laster, komunera sartu, bertan aldatu, eta zelatariak kanpoan geratuko ziren sekula agertuko ez den Tomen zain, ze Tomek, benetako Tomek, guk hoteletik irten bezain laster lagun batengana jo du, eta hark hilkutxa baten barnean
|
eramango
du, ezin lasaiago, Mexikoraino. Poztuko nintzateke dena ondo aterako bali  tzaio.
|
|
|
Sondikara joango naun hire bila. Gero etxera
|
eraman
, doi doia dutxa bat hartzeko denbora eskaini, eta El Portalón era joango gaitun afaltzera. Dena kontatu behar didan, den dena.
|
|
|
Horregatik, aldizkaria aurreko eserlekuaren bizkarreko sarean utzi (Bruselan erosi nuena ere bertan ezarri, eta, Bilbora heldutakoan, biak ala biak ere bertan ahantziko ditut), koadernoa altzoan hartu, eta lo kuku bat egiten saiatu aurretik, Rubenek oparitutako argazkiak ikusiko ditut. Ahalik eta indartsuen egon nahi dut, gaur Teresarekin sekulako parranda egiteko; aldean
|
daramadan
arimari (aurkitu ninduenetik ez diot alde egiten utzi) primeran etorriko zaio, eta zer esa  nik ez, nire GMI ari.
|
|
|
Hara joan aurretik, ordea, aurrena supermerkatu bat topatu behar izan dugu, eta kanpin bat hurrena. Bertan bazkari legea egin, eta, dendak muntatzeko astirik gabe, Danek ikustera
|
eraman
gaitu (gero kanpinera itzuli da, eta berarekin Adela, buruko min handia zuela argudiatuz...).
|
|
|
sala erdialdeko argiune nagusia tokiz aldatzea. Sabaiaren erditik ate ondoko mahaiaren albora
|
eramatea
, alegia, hartara salan bi bazter argi izateko: sarrerakoa eta leiho ondokoa.
|
|
|
Bai, ongitxo dakit batzuetan bakardadearen beharrizan handia dudala, baina beste era batekoa da ni beldurtzen nauena: asperduriaren betea ezagutaraziko didana, igandeetako hutsune beldurgarria biderkatuko didana, etxezuloan egotera tentatuko nauena, seguruenik kilo eta zimur gehiagotan gauzatuko dena (bakardade horrexek
|
eraman
zuen amona nik oso bitxi irizten nion gauza bat egitera: alargundu ondoren, aitonaren izena postontzitik ez kentzea erabaki zuen:
|
|
|
Bide bazterreko super bateko freskuran erosketak egin, eta, berriro ere berotan, muino mortu batean bazkaldu dugu, behealdean Green River mendi higatuen artean sigi saga zihoala. Gero, arratsalde erdian Monument Valleyra heldu garenean, denok ahoa bete hortz geratu gara eta gehienek eskuak kameretara
|
eraman
dituzte pistoletara eramaten ziren tokian (Preteritoren argibideak entzun gabe ere, ongitxo genekien hamaika western filmatu direla ingurumari hauetan; baina, horrekin batera, zinemarako joera ere kasik kamustu zaidala oroitu dut, hainbesteraino non, behin pentsatzen hasirik, ez bainaiz gai ikusi dudan azken filmaren izenburua oroitzeko).
|
|
|
Bide bazterreko super bateko freskuran erosketak egin, eta, berriro ere berotan, muino mortu batean bazkaldu dugu, behealdean Green River mendi higatuen artean sigi saga zihoala. Gero, arratsalde erdian Monument Valleyra heldu garenean, denok ahoa bete hortz geratu gara eta gehienek eskuak kameretara eraman dituzte pistoletara
|
eramaten
ziren tokian (Preteritoren argibideak entzun gabe ere, ongitxo genekien hamaika western filmatu direla ingurumari hauetan; baina, horrekin batera, zinemarako joera ere kasik kamustu zaidala oroitu dut, hainbesteraino non, behin pentsatzen hasirik, ez bainaiz gai ikusi dudan azken filmaren izenburua oroitzeko).
|
|
|
Nola esango nuke. Aitak batzuetan kamioian
|
eramaten
ninduenean bezalaxe sentitu naiz: mundua kamioiaren kabinara eta errepidera mugatzen zen, eta orduan ni, aitaren altzoan eta eskuak bolantean, boteretsu eta aske sentitzen nintzen, eta gaur ere halaxe sentitu naiz zaldi gainean ibiltzean.
|
|
|
Orduan nik atzo bere gelara
|
eramatea
ahantzi zitzaidan oparia luzatu diot. Baina ez diot atzo pentsatutako ezertxo ere adierazi.
|
|
|
Gehiago? atera zaio, berak zain
|
daraman
denbora guztia nabarmentzearekin batera, eta orduan Teresari entzun diot: " Gizon guztiak bezala, hau ere egoista hutsa".
|
|
|
Baina afaltzera joan garenean, nik beste gisa batez ulertu ditut Patxiren hitzak, izan ere kanpoan lainoak dena hartua baitzuen, eta udako freskurak hotzak azala pinportu didan eta buruko ileetatik behatzetako atzazaletaraino zeharkatu nauen hotzikara eragin baitit. Eta Danek furgonetan
|
eramaten
gintuen bitartean pentsatu dut gauean bi aukera nituela: alkoholarekin edo Rubenekin mozkortu, edo biekin batera.
|
|
|
Eta garai haietako tokiekin batera, noski, orduko Dabidekin gogoratu naiz: artean marra gorri urdinekiko gal  tzerdi zuriak janzten zituena, artean jatetxe merkeetara edo otartekoak jatera
|
eramaten
ninduena, artean gimnasiora joaten ez zena, artean betaurreko beltzak erabiltzen ez zituena, baina artean maitagarria eta jostarina zena. Eta ni, nor nintzen ni garai hartan....?
|
|
|
Ongizateaz mintzatu nuke, handia izanagatik bai zabaleran bai altueran, hiriak ez didalako New Yorkeko ezinegona sortu (beharbada han sentitu nuena nire barne egoeraren ispilua izango zen), ez delako kaleetan hainbeste eskale ikusten eta, finean, pubetatik irristatzen den blues eta jazzaren konpasean
|
eramaten
zaituelako.
|
|
|
Danek Zabriskie Point era
|
eraman
gaitu. Hura muino gisako bat zen eta haraino, bero sapa beldurgarri harekin, nekez bada nekez igo gara (Arches parke nazionalean bezala, bazirudien hemen ere norbaitek seguruenik deabruak berak basamortuan likido sukoiren bat isuria zuela eta paisajea flanbeatzen ari zela; horren froga ziren Visitor Center eko termometroak, itzalpean, seinalatzen zituen 49? 5 graduak).
|
|
|
Eta bihar, bihar ikusi egin behar sherif ak zein hoteletara
|
eramaten
gaituen... entzun dut Luisen marmarioa besteak hitz eta pitz ari zirela.
|
|
|
Bidailagunek pozarren eta txaloka hartu dute Danen ideia eta, egia esatera, niretzat esperientzia zoragarria izan da. Hirigunetik oso hurbil zegoen hotelean sartu irten bat egin (aski denbora, hala ere, gelan, Estherrek Adelari etengabe oroitarazteko apustua galdua duela eta afari mundial bat zor diola, xanpaina eta guzti), eta Danek Sausalitora
|
eraman
gaitu. Portuan, bi gizonek espero gintuzten belaontzi eder batean eta, luze gabe, bere izena aintzat hartzen duen Ozeano Barean abiatu gara.
|
|
|
Bon, ba kontua da poliziak negozioko buruak salatzea proposatu ziola eta berak, ustezko adiskideak guztiz desagertu eta arbuiatu zutenez, salatu egin zituen. Horren ordainetan, poliziak beste nortasun bat, beste izen bat eman, eta Massachusetts estatura
|
eraman
zuen, Bostondik ez oso urrun dagoen herrixka batera. Baina prezioa garestiegia egin zitzaion:
|
|
|
" Ekarridazu nire maletatxoa, otoi", esan dit gero. Eta nik
|
eraman
diodanean, handik pistola bat atera du, nik lehendik ezagutzen nuen arma bera. " Zu ez arduratu", esan dit lo ziplo geratu aurretxoan; ni, ostera, erne baino erneago geratu naiz eta ezinbestekoa egin zait, mesanotxeko telefonoa hartu, komunera sartu, eta zuri deitzea.
|
|
|
Atzo geratu ginen bezala baina New Yorken ez bezala, gaur goizean Danek furgonetan
|
eraman
gaitu hiriaren lehen inpresioa har genezan. Hau eta beste ikusten ari ginela, kalean nabarmentzen zen eskale pila gorabehera, hiria Boston edo Chicago bezain atsegina iruditu zait, baina oker nengoen, oso oker laster desatsegin baino desatseginago iritzi diot.
|
|
|
Ez, ez, ez! oihu egin du Tomek esku bat burura
|
eramanez
. Ongi nago, ongi nago.
|
|
|
Ohar bat ere atera dut, izenperik gabea, baina honela zioena: " Gerezi bat ahora
|
eraman
, eta zeure egin dezazula nahi dut, dasta dezazula, ahogoza dezazula. Baina gereziaren hezurra bota beharrean, goiz osoa ahoan erabil dezazula eskatzen dizut, eta berarekin josta zaitezela, eta gero, lanetik irteten zarenean, nirekin elkartzen zarenean, musu baten bidez ahora eman diezadazula".
|
|
|
Nik, inortxori ere esplikazioak emateko gogorik izan ez, eta, irriño bat egiteko indarrak nolabait bildurik, ezezkoa egin diot buruaz (hain zuzen ere bakarrik, isilik eta ilunpetan egon nahi nuen): ezin dut
|
eraman
bulegoan edo kalean aurpegi txarra duzula esaten dizutenen zurikeria, lagundu baino gehiago zein makal zauden nabarmendu nahian dabiltzala dirudielako; ezin dut eraman katedral batean zein bakarrik zauden esatera datorrenaren eskuzabaltasuna, onberatasuna, ez dakit zer hori, halakoek norbera gehiago hondoratzea nahi luketela dirudielako. Ez dakit nola esan...
|
|
|
ezkontza egunean, lehenik, euskaldunok eskuzabalak garela erakusteko, herri osoa gonbidatuko duzu. Bigarrenik, euskaldunak jende dotorea direla erakusteko, txapela jantzi beharrean, sonbreirua
|
eramango
duzu. Hirugarrenik, euskaldunak indartsuak garela erakusteko, ezkondu eta, etxera iritsitakoan, andregaia beso bakar batean jasota sartuko zara.
|
|
|
Elkarrizketak Eztabaidak luze jo du eta, konturatzerako, arratsaldeko ordu biak pasatxo ziren. Jendea gose zen eta, agentziara deitu aurretik, Dani jatetxe batera
|
eraman
gaitzala exijitu diote. Berriro ere furgonetan sartu behar izan dugu, eta ni berriro ere Karmelo eta Rubenen alboan egokitu naiz, atzealdean, eta hirurok aparteko talde bat osatu dugula iruditu zait, axolagabe samarra batez ere espantuka eta zalapartaka ari zirenen aldean.
|
|
|
Betekada hark sekulako indigestioa eragin zidan; gainera, sagarrak sabel barnean irakiten hasi zitzaizkidan eta, minaren minez egoteaz gain, ahotik halako hats higuingarria isurtzen hasi nintzen, upel bat sagardo edan izan banu bezalaxe. Umekeria uste baino larriagoa gertatu zen eta azkenean ospitalera
|
eraman
behar izan ninduten, eta han, sabel garbiketa egin.
|
|
|
Bazkalondoan, berriro ere furgonetan sartu, eta Danek Antelope Canyoneko sarrerara
|
eraman
gaitu. Handik aurrerakoa emakume indiar batek gidatzen zuen kamionetan egin dugu.
|
|
|
Labirinto gisako horretatik irten garenean, atzera indiarren kamionetara igo gara furgonetara itzultzeko. Baina hareazko pistan haizea altxatu da, haize errea, eta bafada bortitz batek txanoa
|
eraman
dit. Ni imintzioka hasi, eta gainerakoak oihuka, dena izan da bat.
|
|
|
Baina luze gabe topatu du eta musutan ito gara, elkar estutzen eta laztantzen genuen bitartean, mundua eta, ondorioz, gu une batetik bestera urpean desagertzear balego bezala, harik eta berak, auhen bat jaurtiz, lurretik altxatu nauen arte. Gero, nik haren eskua hartu eta nire sexura
|
eraman
dut, harenaren gainean nirea pausatu eta igurtzika hasi naiz edo zait, eta nire auhenak Rubenen ahoan egin du oihartzun. Geroenean, euria aurpegian behera labaintzen zitzaigula, artean desioa begietan, esan diot:
|
|
|
Roulotte bat, zakar maniobratuz gure furgoneta aurreratzen ikusi dugu, eta haren gidariak gelditzeko imintzioa egiten zigula leihatilatik besoa atereaz. Gaixoren bat
|
eramango
ote zuten eta gure laguntzaren beharrean ote zeuden bururatu zaio norbaiti, baina ez: furgoneta roulottearen atzealdean gelditu, errepidean izkinatu, eta, bertako aitona amonekin batera, ez zaigu ba Luis azaldu!!!
|
|
|
Ez dakit zer pentsatu: gizon hori hasiera beretik egin zitzaidan susmagarria (haren ezinegona, haren galderak, gau eta egun eguzkitako betaurrekoak eta soil soilik epaiketarako eranzten duen sonbreirua jantzirik
|
eramatea
, bere burua etengabe ezkutatu nahi balu bezala nahiz eta gisa horretan nabarmendu besterik egin ez, fiskala izateko erakutsi zuen grina, biboteordea probatzearena, pistola eramaten dutenen keinu ezaguna...). Baina berriro diot, Mexikoraino egin nahi duen bidaiari susmo txarra hartu arren, ez dakit zer pentsatu.
|
|
|
Ez dakit zer pentsatu: gizon hori hasiera beretik egin zitzaidan susmagarria (haren ezinegona, haren galderak, gau eta egun eguzkitako betaurrekoak eta soil soilik epaiketarako eranzten duen sonbreirua jantzirik eramatea, bere burua etengabe ezkutatu nahi balu bezala nahiz eta gisa horretan nabarmendu besterik egin ez, fiskala izateko erakutsi zuen grina, biboteordea probatzearena, pistola
|
eramaten
dutenen keinu ezaguna...). Baina berriro diot, Mexikoraino egin nahi duen bidaiari susmo txarra hartu arren, ez dakit zer pentsatu.
|
|
|
Gaur ere, usteak ustel gertatu zaizkit eta kluk egin dut. Rakelek egunerokoa aldean
|
eramango
zuen; ez zen fidatuko koadernoak hain kanpin jendetsuan uzteaz edo bideko inpresioak jaso gura izango zituen. Kontua da, haren koadernoaren ordez, Rakelek Bruselan erosi zuen aldizkaria topatu dudala, eta nago hura irakurtzean hartu zuela egunerokoa idazteko erabakia.
|
|
|
Kontua da Adelak ere ikusi zuela, eta bideoan grabatu zuela Dan Rakeli jaisten zelan lagundu zion, eta kontua da Adelak Dani txantajea egin gura diola material horrekin: antza, gidaria taldekideak arroilera
|
eraman
, eta itzulitakoan atzera dendan sartu denean, Adela joan egin zaio, badakizu, Estherrekin duen apustua irabaztera, baina, normala denez, Dan haserretu egin zaio, eta erotuta dagoela esan, eta gura duena egiteko mendekuaren bideo horrekin, berak Rakel furgoneta gainean lo egitera gonbidatu baino ez zuela egin. Futxo eta errefutxo!
|
|
|
Atzo ez bezala, gaur albistez beterik natorkizu, kasu bateko aztarna garrantzitsu bat aurkitu duen detektibearen pozarekin. Kontua da bart burutazio bat izan, eta goizean aurrera
|
eraman
ahal izan dudala. Rakel goiztiar ibiliko zela sumaturik, ni ere goiz jaiki, eta hotelaren pareko parkean ezkutaturik itxaron diot.
|
|
|
Kontuak kontu, garbitzaileak korridoreetan zebiltzala ikusirik, koadernoa hartu, eta irentsi egin dut kanpoko kafetegi batean. Egunerokoa, hegazkinek
|
eraman
ohi duten kutxa beltz horietako baten antzekoa egin zait, ze azken batean Rakelek bertan jasotzen ditu bere azken orduko istripu sentimentalak; zuk egin zeniona tiro egitearekin konparatzen du, hortik atera kontuak. Edozein modutan, azken egunotan esandakoa baino askoz gehiago ezin dizut esan:
|
|
|
" Imajinatzen al dituzu Miren eta Koldo ohean? Mitxelin gida aldean
|
eraman
arren, ziur nago nekez aurkitzen duela plazerraren txulora daraman bidea...". Halakoetan, ni doi bat deseroso sentitzen nintzen, batik bat beste bikoteak ere gutaz mintzatzen imajinatzen nituenean, elkarrekin afaltzen egon eta gero, esate baterako, ardoaren berotan konfidentzia batzuk egin eta gero, haien etxera itzu  li, eta ohera sartutakoan.
|
|
|
" Imajinatzen al dituzu Miren eta Koldo ohean? Mitxelin gida aldean eraman arren, ziur nago nekez aurkitzen duela plazerraren txulora
|
daraman
bidea...". Halakoetan, ni doi bat deseroso sentitzen nintzen, batik bat beste bikoteak ere gutaz mintzatzen imajinatzen nituenean, elkarrekin afaltzen egon eta gero, esate baterako, ardoaren berotan konfidentzia batzuk egin eta gero, haien etxera itzu  li, eta ohera sartutakoan.
|
|
|
b) Goizeko zazpi eta erdietarako Chicagoko aireportuan geunden. Han Cincinatira
|
eramango
gintuen hegazkina hartu dugu eta, puska batean itxaron ondoren, Denver-era, Mendebalderantza hegaldatu gara. Denver-eko aireportua izugarri handia da; pistetara inguratzeko metroa eta guzti dauka.
|